Bước đầu nghiên cứu hiệu quả kinh tế cho giảm thiểu ô nhiễm tại Công ty phân lân Văn Điển

Môc lôc Lêi nãi ®Çu §Ó ®­a ®Êt n­íc ph¸t triÓn s¸nh kÞp cïng víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, t¨ng tr­ëng kinh tÕ lµ môc tiªu hµng ®Çu cña nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn trong ®ã cã ViÖt Nam. Cïng víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña c¸c ngµnh kinh tÕ lµ vÊn ®Ò « nhiÔm m«i tr­êng ®· vµ ®ang trë thµnh th¸ch thøc vµ mèi quan t©m cña toµn nh©n lo¹i. V× vËy, ph¶i võa ph¸t triÓn kinh tÕ nh­ng vÉn ®¶m b¶o b¶o vÖ m«i tr­êng. Ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ mét yªu cÇu vµ ®ßi hái cña c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi vµ b¶o vÖ m«i tr­êng lu«n lµ ba néi dung kh«ng thÓ t¸ch rêi trong mäi ho¹t ®éng nh»m b¶o vÖ m«i tr­êng. Ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ sù c©n ®èi c¶ ba ph­¬ng diÖn: Kinh tÕ, x· héi, m«i tr­êng. Tõ sau §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam tõng b­íc ®æi míi, qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®ang diÔn ra hÕt søc khÈn tr­¬ng, bé mÆt x· héi ®· cã nh÷ng b­íc biÕn ®æi tÝch cùc, t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña n­íc ta liªn tôc t¨ng vµo kho¶ng 7%. Víi tèc ®é t¨ng tr­ëng nµy ®· dÇn thay ®æi toµn c¶nh kinh tÕ, x· héi ®Êt n­íc. C¸c khu c«ng nghiÖp ngµy cµng mét nhiÒu vµ më réng. Sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ høa hÑn mét sù ph¸t triÓn ®Çy triÓn väng. Tuy nhiªn, ®ång thêi víi sù ph¶t triÓn ®ã, t×nh tr¹ng xuèng cÊp vÒ m«i tr­êng, mÊt ®a d¹ng sinh häc ®ang ngµy mét râ nÐt, tr¹ng th¸i c©n b»ng cña m«i tr­êng dÇn bÞ ph¸ vì. ¤ nhiÔm, suy tho¸i vµ sù cè m«i tr­êng diÔn ra ngµy cµng ë møc ®é cao mµ kh«ng ai hÕt chÝnh con ng­êi g¸nh chÞu nh­ìng hËu qu¶ ®ã. M«i tr­êng cã vai trß v« cïng quan träng, ®ã lµ yÕu tè thiÕt yÕu cho cuéc sèng cña nh©n lo¹i, nÕu m«i tr­êng kh«ng ®­îc b¶o vÖ mµ cø dÇn bÞ ph¸ huû, bÞ « nhiÔm th× con ng­êi kh«ng cã kh¶ n¨ng hay c¬ héi nµo ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. MÆc dï thÊy ®­îc vai trß, tÇm quan träng cña nã nh­ng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña chung ta b»ng c¸ch nµy hay c¸ch kh¸c g©y ra nh÷ng t¸c ®éng xÊu cho m«i tr­êng, ®e do¹ cuéc sèng kh«ng chØ nh÷ng ng­êi lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt mµ cßn ®èi víi nh÷ng khu d©n c­ l©n cËn vµ chÝnh n­íc th¶i, khÝ th¶i ®ã sÏ lan truyÒn tíi ®©u, møc ®é ¶nh h­ëng réng tíi ®©u lµ c¶ vÊn ®Ò lín mµ chóng ta cÇn ph¶i quan t©m. ChÝnh v× vËy, trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña mçi quèc gia, vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr­êng vµ yªu cÇu cã nh÷ng gi¶i ph¸p thiÕt thùc ®Ó ng¨n ngõa, xö lý c¸c chÊt th¶i mét c¸ch h÷u hiÖu ®ang trë nªn v« cïng bøc b¸ch. NhËn thøc ®­îc vÊn ®Ò nµy cïng víi qu¸ tr×nh nghiªn cøu thùc tÕ cña C«ng ty Ph©n l©n V¨n §iÓn, em thÊy ®©y lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc s¶n xuÊt kinh doanh ph©n l©n lµ chñ yÕu thuéc Tæng c«ng ty ho¸ chÊt ViÖt Nam, v× vËy n­íc th¶i chøa mét l­îng ho¸ chÊt lµ t­¬ng ®èi lín nh­ng C«ng ty cã mét hÖ thèng xö lý n­íc th¶i tuÇn hoµn cã thÓ thu håi ®Õn h¬n 90% n­íc th¶i ®Ó t¸i sö dông, h¬n n÷a c«ng nghÖ xö lý nµy l¹i do chÝnh nh÷ng kü s­ cña C«ng ty tù chÕ t¹o ra nªn ®· tiÕt kiÖm chi phÝ hµng tû ®ång cho nhµ n­íc. Bªn c¹nh ®ã, hÖ thèng xö lý bôi vµ xö lý chÊt th¶i r¾n còng ®­îc c«ng ty quan t©m, c«ng nghÖ xö lý khÝ th¶i hiÖu suÊt thu håi bôi tõ 80% ®Õn 85% nh»m gi¶m tèi ®a bôi tr­íc khi th¶i ra m«i tr­êng. V× vËy, sau mét thêi gian t×m hiÓu vµ ph©n tÝch thùc tÕ em quyÕt ®Þnh lùa chän ®Ò tµi: “B­íc ®Çu nghiªn cøu hiÖu qu¶ kinh tÕ cho gi¶m thiÓu « nhiÔm t¹i C«ng ty ph©n l©n V¨n §iÓn”. §èi t­îng nghiªn cøu Chuyªn ®Ò tËp trung vµo nghiªn cøu thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt, lîi Ých cña c«ng nghÖ xö lý n­íc th¶i ®em l¹i cho c«ng ty, cho m«i tr­êng vµ cho d©n c­ quanh vïng. Môc ®Ých nghiªn cøu Trªn c¬ së tÝnh to¸n lîi Ých thu ®­îc tõ c«ng nghÖ xö lý n­íc th¶i ®èi víi c«ng ty, víi m«i tr­êng, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ x· héi, m«i tr­êng cña ph­¬ng ¸n xö lý n­íc th¶i. Ph¹m vi nghiªn cøu Do h¹n chÕvÒ tr×nh ®é vµ thêi gian tiÕp cËn nªn em chØ tËp trung ph©n tÝch chi phÝ- lîi Ých cña ph­¬ng ¸n xö lý n­íc th¶i, ph©n tÝch chi phÝ ®Ó xö lý n­íc th¶i vµ ph©n tÝch c¸c lîi Ých vÒ søc khoÎ cña nh÷ng ng­êi lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt vµ khu d©n c­ l©n cËn. KÕt cÊu ®Ò tµi §Ò tµi gåm 3 phÇn: Ch­¬ng I- C¬ së khoa häc cña ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch chi phÝ- lîi Ých (CBA ) ®èi víi gi¶m thiÓu « nhiÔm Ch­¬ng II- Thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph¸t th¶i g©y « nhiÔm t¹i C«ng ty ph©n l©n V¨n §iÓn Ch­¬ng III- Ph©n tÝch hiÖu qu¶ kinh tÕ cho gi¶m thiÓu « nhiÔm ë C«ng ty ph©n l©n V¨n §iÓn. Lêi c¶m ¬n Qua qu¸ tr×nh thùc hiÖn chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp víi ®Ò tµi: “B­íc ®Çu nghiªn cøu hiÖu qu¶ kinh tÕ cho gi¶m thiÓu « nhiÔm t¹i C«ng ty ph©n l©n V¨n §iÓn”, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« trong Khoa Kinh tÕ vµ Qu¶n lý m«i tr­êng, ®Æc biÖt c¶m ¬n Th.S §inh §øc Tr­êng ®· tËn t×nh gióp ®ì, chØ b¶o, t¹o ®iÒu kiÖn cho em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. §ång thêi em xin c¶m ¬n tíi chó S¬n- Phã phßng kü thuËt vµ c¸c chó trong C«ng ty ph©n l©n V¨n §iÓn ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Ch­¬ng I - c¬ së khoa häc cña ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch chi phÝ- lîi Ých(cba) ®èi víi gi¶m thiÓu « nhiÔm I-kh¸i niÖm cba: 1.1-Kh¸i niÖm CBA: HÇu hÕt c¸c dù ¸n ®Çu t­ ®Òu cã liªn quan trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp tíi m«i tr­êng vµ x· héi. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã dù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc, mäi ho¹t ®éng ®Çu t­ ®Òu ®­îc xem xÐt theo c¸c gãc ®é sau: ng­êi ®Çu t­, ng­êi tham gia vµo ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ c¸c c¸ nh©n trong lÜnh vùc x· héi. Trªn gãc ®é lµ nhµ ®Çu t­ ngoµi nh÷ng môc tiªu nh­ lîi thÕ c¹nh tranh, ®æi míi, uy tÝn… th× môc tiªu lîi nhuËn vÉn lµ môc tiªu chÝnh. Kh¶ n¨ng sinh lîi vÒ mÆt tµi chÝnh lµ th­íc ®o chñ yÕu quyÕt ®Þnh ®Çu t­, sinh lîi cµng cao thi cµng hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i dù ¸n nµo cã kh¶ n¨ng sinh lêi vÒ mÆt tµi chÝnh ®Òu t¹o ra nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc tíi m«i tr­êng vµ x· héi. NÕu ®øng trªn gãc ®é nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch th× ph¶i xem xÐt mét c¸ch toµn diÖn theo c¶ ba mÆt kinh tÕ,x· héi vµ m«i tr­êng. Mäi ph©n tÝch ®èi víi hä ph¶i lµ nh×n thÊy hoÆc ph¶i chøng minh ®­îc ®Ó tõ ®ã hä míi quyÕt ®inh cho phÐp ®Çu t­ hay kh«ng. Nh­ng trong thùc thÕ, ®èi víi c¸c CBA mang tÝnh x· héi cã nh÷ng vÊn ®Ò cã thÓ tÝnh to¸n ®­îc nh­ng cã nh÷ng vÊn ®Ò kh«ng thÓ tiªn ®o¸n ®­îc, v× vËy thuyÕt phôc ®­îc hä lµ rÊt khã. Døng trªn ph­¬ng diÖn lµ c¸c c¸ nh©n ho¹t ®éng trong lÜnh vùc x· héi nh­ c¸c nhµ triÕt häc, kinh tÕ chÝnh trÞ, x·héi häc th­êng ranh luËn vÒ c¬ së vÞ lîi cña CBA hä cho r»ng mäi ho¹t ®éng lµ kh«ng thÓ tiÒn tÖ ho¸ nh­ uy tÝn cña doanh nghiÖp, lßng chung thµnh cña kh¸ch hµng… Trong tr­êng hîp nµy, ®ßi hái c¸c nhµ lµm CBA ph¶i cã nh÷ng ph©n tÝch ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c vµ cã tÝnh thuyÕt phôc. 1.2. Néi dung cña ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch chi phÝ- lîi Ých: 1.2.1-C¸c b­íc tiÕn hµnh: Bao gåm 9 b­íc B­íc 1: QuyÕt ®Þnh lîi Ých- chi phÝ thuéc vÒ ai. Trong quan ®iÓm thùc hiÖn ph©n tÝch chi phÝ- lîi Ých cã tÝnh x· héi vµ m«i tr­êng, vÊn ®Ò ph©n tÝch chi phÝ- lîi Ých lµ b­íc ®Çu tiªn cã mét vai trß hÕt søc quan träng v× ®©y lµ c¬ së ®Ó ta cã c¸ch nh×n kh¸ toµn diÖn ®èi víi ph©n bæ nguåi lùc vµ mçi mét sù ph©n ®Þnh ®Òu cã sù thay ®æi vÒ chi phÝ vµ lîi Ých. Tuú thuéc lµ ®øng trªn quan ®iÓm nµo sÏ cã c¸ch nh×n nhËn theo quan ®iÓm ®ã, nÕu lµ c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cã quan ®iÓm vÜ m« h¬n n÷a lµ tÇm cì quèc tÕ, nÕu lµ c¸c nhµ qu¶n lý ®Þa ph­¬ng th× chØ lµ lîi Ých cña ®Þa ph­¬ng hä, tõ ®ã sÏ ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh phï hîp theo tõng quan ®iÓm. B­íc 2: Trªn c¬ së ph©n ®Þnh, lùa chän c¸c dù ¸n cã kh¶ n¨ng thay thÕ Ph¶i lùa chän nhiÒu gi¶i ph¸p cã kh¶ n¨ng thay thÕ chã nhau tuú thuéc vµo quan ®iÓm tiÕp cËn vµ c¸ch thøc tiÕp cËn. V× bÊt cø mét dù ¸n nµo trong thùc tÕ còng cã nhiÒu ph­¬ng ¸n lùa chän kh¸c nhau. Khi ®· cã nhiÒu ph­¬ng ¸n lùa chän kh¸c nhau th× ®ã lµ c¬ héi ®Ó lùa chän ph­¬ng ¸n tèi ­u nhÊt.(h×nh1) h×nh1: sù biÕn thiªn hai dßng tiÒn VÒ mÆt lý thuyÕt: chóng ta xem xÐt hai dßng tiÒn B(Q) vµ C(Q) theo m« h×nh trªn. Gi¶ sö r»ng khi ph©n tÝch mét dù ¸n, hµm biÕn thiªn cña lîi Ých ®èi víi dù ¸n nµy lµ B(Q). §Ó cã ®­îc B(Q) ph¶i bá ra chi phÝ t­¬ng øng lµ C(Q), nh­ vËy ho¹t ®éng cña dù ¸n nµy ®¹t gi¸ trÞ cùc ®¹i vÒ l·i rßng n»m ngoµi Q*. XÐt vÒ tÝnh t­¬ng ®ång sÏ cã hai nhãm gi¶i ph¸p cßn l¹i: Møc ho¹t ®éng t­¬ng øng víi Qi: 0 < Qi < Q* Møc ho¹t ®éng t­¬ng øng víi Qk: Q* < Qk < §èi víi c¸c møc l·i rßng thuéc møc ho¹t ®éng t­¬ng øng víi Qi chóng ta cã thÓ hiÓu: NÕu tiÕp tôc ®Çu t­ l·i rßng sÏ t¨ng. Ng­îc l¹i nÕu møc l·i rßng thuéc Qk th× cø tiÕp tôc ®Çu t­ l·i rßng sÏ gi¶m B­íc 3: LiÖt kª c¸c ¶nh h­ëng tiÒm n¨ng vµ lùa chän chØ sè ®o l­êng Trong ph©n tÝch c¸c dù ¸n, ®Æc biÖt lµ c¸c dù ¸n cã liªn quan ®Õn m«i tr­êng, ®¸nh gi¸ nh÷ng ¶nh h­ëng tiÒm n¨ng vµ tõ ®ã xem xÐt c¸c chØ sè ®Ó tÝnh to¸n lµ vÊn ®Ò ®ßi hái mét kü thuËt cao. §Ó x¸c ®Þnh c¸c t¸c ®éng tíi m«i tr­êng khi thùc hiÖn mét dù ¸n vµ x¸c ®Þnh c¸c t¸c ®éng ®ã mét c¸ch ®Çy ®ñ lµ rÊt khã. Kh«ng chØ viÖc x¸c ®Þnh khã mµ viÖc lùa chän nh÷ng chØ sè ®Ó ®o l­êng, ®Þnh tÝnh lµ viÖc v« cïng khã. NÕu b­íc nµy kh«ng lµm chÝnh x¸c, kh«ng ®¶m b¶o tÝnh toµn diÖn th× qu¸ tr×nh thùc thi dù ¸n dÔ gÆp ph¶i rñi ro. MÆt kh¸c, nÕu tÝnh kh«ng ®Çy ®ñ xÐt vÒ mÆt dµi h¹n th× nh÷ng tiÒm n¨ng mµ chóng ta kh«ng dù ®o¸n ®­îc tr­íc sÏ lµ nguyªn nh©n trong viÖc ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh kinh doanh sai lÇm. B­íc 4: Dù ®o¸n, tÝnh to¸n nh÷ng ¶nh h­ëng vÒ l­îng trong suèt qu¸ tr×nh dù ¸n T¸c ®éng cña dù ¸n x¶y ra trong mét kh«ng gian, thêi gian cô thÓ trªn c¬ së chóng ta ®· liÖt kª x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng ¶nh h­ëng cã tÝnh tiÒm n¨ng,vÊn ®Ò quan träng lµ nh÷ng ¶nh h­ëng tiÒm n¨ng ®ã ph¶i ®­îc l­îng ho¸ nh­ thÕ nµo dùa vµo c¸c nguyªn lý vµ c¸c chØ tiªu ®Ó chóng ta x¸c ®Þnh vÒ mÆt l­îng. B­íc 5: L­îng ho¸ b»ng tiÒn cña tÊt c¶ c¸c t¸c ®éng ®· x¸c ®Þnh. Tõ thùc tÕ cña nh÷ng ng­êi ®· thùc hiÖn CBA còng nh­ vËn dông lý luËn kinh tÕ ®Ó xem xÐt vÊn ®Ò nµy th× ë b­íc 5 ®ßi hái c¸c nhµ ph©n tÝch ph¶i tiÒn tÖ ho¸. Trong vÊn ®Ò quy ®æi thµnh tiÒn cña c¸c t¸c ®éng th× vÊn ®Ò c¬ b¶n lµ gi¸. Cã hai d¹ng gi¸ mµ chóng ta cÇn sö dông trong qu¸ tr×nh l­îng ho· b»ng tiÒn: + Gi¸ thÞ tr­êng + Gi¸ tham kh¶o ViÖc chuyÓn ho¸ c¸c t¸c ®éng thµnh gi¸ trÞ tiÒn tÖ phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè kh¸ch quan còng nh­ chñ quan cña ng­êi lµm ®¸nh gi¸. NÕu ta gäi chi phÝ dù ¸n, chi phÝ m«i tr­êng ( thiÖt h¹i) mµ dù ¸n ®­a l¹i ë n¨m th­ nhÊt lµ C1, EC1, ë n¨m thø hai lµ C2, EC2, vµ ë n¨m thø n lµ Cn, ECn th× tæng chi phÝ cña dù ¸n vµ chi phÝ m«i tr­êng lµ : Tæng qu¸t ta cã tæng chi phÝ cho ho¹t ®éng lµ: Trong ®ã: C0: Chi phÝ ban ®Çu nh­ kh¶o s¸t, thiÕt kÕ hay x©y dùng vµ thiÕt bÞ … ECt: Chi phÝ m«i tr­êng cho dù ¸n ho¹t ®éng ë n¨m thø t. t: lµ thêi gian ho¹t ®éng cña dù ¸n, t = 1,2,…n n¨m Còng nh­ vËy nÕu gäi lîi Ých mµ dù ¸n ®em l¹i cho doanh nghiÖp , m«i tr­êng t¹i khu vùc dù ¸n n¨m th­ nhÊt lµ B1 ,EB1, vµ n¨m th­ hai lµ B2, EB2 … ,n¨m th­ n lµ Bn, EBn, th× t­¬ng tù tæng lîi Ých mµ dù ¸n ®­a l¹i lµ: Trong ®ã: EBt: lµ lîi Ých tÝnh b»ng tiÒn ë n¨m thø t. Bt: lµ lîi Ých dù ¸n ë n¨m thø t. t: lµ thêi gian ho¹t ®éng cña dù ¸n, t = 1,2,…,n n¨m. B­íc 6: Quy ®æi gi¸ trÞ tiÒn tÖ. §©y lµ viÖc bÊt cø nhµ ph©n tÝch nµo còng ph¶i lµm v× ®èi víi tÊt c¶ c¸c dù ¸n ®­îc triÓn khai trong thùc tÕ kh«ng hoµn toµn theo ®óng nh­ trong kÕ ho¹ch, lu«n cã sù thay ®æi khi dù ¸n tiÕn hµnh trong nhiÒu n¨m. §Ó ph¶ ¸nh ®óng b¶n chÊt cña nã, ng­êi ta ®­a tÊt c¶ c¸c gi¸ trÞ lîi Ých vµ tÊt c¶ c¸c gi¸ trÞ chi phÝ vÒ c¸c thêi ®iÓm sau ®Ó so s¸nh: + Gi¸ trÞ trong hiÖn t¹i + Gi¸ trÞ trong t­¬ng lai HÖ sè ®­îc sö dông ®Ó tÝnh gi¸ trÞ hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai lµ hÖ sè chiÕt khÊu ( tû lÖ chiÕt khÊu). C¬ së x¸c ®Þnh gi¸ trÞ chiÕt khÊu c¨n cø vµo hÖ sèdo chÝnh phñ ®Ò ra: cã thÓ lÊy ra tõ phÇn qu¶n lý ng©n s¸ch, Bé tµi chÝnh hay kho b¹c hoÆc phßng tæng hîp kÕ to¸n quèc gia. Gi¶ sö cã kho¶n tiÒn P göi ng©n hµng víi l·i suÊt hµng n¨m lµ r ( r ®­îc tÝnh b»ng %). Th× sè tiÒn thu ®­îc sau t n¨m lµ: P(t) = P(1+ r)t Ng­îc l¹i sè tiÒn göi ban ®Çu lµ: T­¬ng tù nh­ vËy, ®Ó tÝnh l­îng tiÒn thu ®­îc sau t n¨m (n¨m ®Çu t­ t¹i thêi ®iÓm ban ®Çu ®­îc coi lµ thêi ®iÓm hiÖn t¹i ) ta ®­a ra ®¹i l­îng t­¬ng tù l·i suÊt, ®ã lµ hÖ sè chiÕt khÊu ®ång tiÒn r, ®­îc tÝnh b»ng % theo n¨m. HÖ sè chiÕt khÊu ®­îc biÓu thÞ qua hai yÕu tè cña ®ßng tiÒn ®ã lµ: + C¬ héi ®Çu t­ cña ®ång tiÒn. + C¬ héi vay m­în tiÒn. Nh­ vËy muèn tÝnh ®­îc gi¸ trÞ hiÖn t¹i thùc ph¶i nh©n víi hÖ sè: Trong ®ã: t: lµ thêi gian ho¹t ®éng cña dù ¸n, t = 1,2,…,n n¨m. r: lµ hÖ sè chiÕt khÊu B­íc 7: Tæng kÕt c¸c lîi Ých vµ chi phÝ. B­íc nµy ®­îc thµnh lËp sau khi ®· tÝnh to¸n quy ®æi c¸c gi¸ trÞ tiÒn tÖ. ViÖc tæng kÕt c¸c lîi Ých vµ chi phÝ ®­îc c¨n cø vµo c¸c chØ tiªu IRR, NPV, B/C nh­ng trong thùc tÕ c¸c chØ tiªu trªn kh«ng ph¶ ¸nh ®óng gi¸ trÞ thÞ tr­êng. Do ®ã, ®ßi hái c¸c nhµ ph©n tÝch ph¶i cã quan ®iÓm gi¶ thÝch phï hîp ®èi víi tõng lo¹i dù ¸n mét. B­íc 8: TiÕn hµnh ph©n tÝch ®é nh¹y. Lµ kh¶ n¨ng ®èi phã cña d­ ¸n khi nh÷ng diÔn biÕn sau cã thÓ x¶y ra: + Thay ®æi l·i su©t ng©n hµng. + L¹m ph¸t. §èi víi nhµ ph©n tÝch ph¶i c¨n cø vµo sù biÕn thiªn gi¸ trÞ ®ång tiÒn, thÞ tr­êng cã liªn quan ®Õn l¹m ph¸t… ®Ó lùa chän c¸c chØ sè r phï hîp. B­íc 9: TiÕn cö nh÷ng ph­¬ng ¸n cã lîi Ých x· héi cao nhÊt. Ph­¬ng ¸n ®­îc ­a thÝch nhÊt trong tiÕn cö lµ ph­¬ng ¸n ®em l¹i lîi Ých nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt, ®¹t ®­îc c¸c chØ tiªu mong muèn nh­ y ®å ban ®Çu ®­a ra. §èi víi ng­êi lµm CBA chØ cã quyÒn tiÕn cö c¸c ph­¬ng ¸n nªn lùa chän chø kh«ng thÓ ®­a ra mét quyÕt ®Þnh nµo, cßn quyÕt ®Þnh lµ do cÊp cao h¬n hoÆc lµ ®èi t­îng yªu cÇu tiÕn hµnh CBA. V× trong thùc tÕ gi÷a quan ®iÓm nh×n nhËn cña ng­êi ph©n tÝch chuyªn m«n cã sù kh¸c nhau víi nhµ qu¶n lý vµ l·nh ®¹o v× nhµ chuyªn m«n chØ nh×n nhËn d­íi gãc ®é chuyªn m«n: l·i rßng th«ng qua gia trÞ tiÒn tÖ. Cßn nhµ qu¶n lý l·nh ®¹o, ®Æc biÖt lµ ng­êi l·nh ®¹o chÝnh quyÒn cßn ph¶i quan t©m ®Õn nhiÒu yÕu tè kh¸c: chÝnh trÞ, an ninh, x· héi. Tãm l¹i: Nh­ vËy th«ng qua 9 b­íc nªu trªn, ng­êi lµm CBA vµ c¸c nhµ ph©n tÝch ph¶i tu©n thñ nghiªm ngÆt c¸c b­íc ®ång thêi hiÓu râ c¸c quy ®Þnh cña tõng b­íc, ®ã lµ sù kÕ thõa lÉn nhau. 1.2.2- C¸c h¹n chÕ cña ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch chi phÝ- lîi Ých Trong thùc tÕ, CBA ®­îc sö dông nhiÒu vµo ph©n tÝch dù ¸n thùc thi ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch tõ ®ã ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh phï hîp. Tõ thùc tiÔn vËn dông ph­¬ng ph¸p nµy, c¸c nhµ ph©n tÝch CBA th­êng vÊp ph¶i nh÷ng h¹n chÕ tr­íc khi ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh. C¸c h¹n chÕ ®ã lµ: + H¹n chÕ vÒ mÆt kü thuËt g©y ra nh÷ng khã kh¨n trong viÖc chóng ta ®Þnh l­îng, tiÕp theo lµ tiÒn tÖ ho¸ c¸c t¸c ®éng liªn quan ®Õn chi phÝ- lîi Ých. + C¸c môc tiªu ngoµi tÝnh hiÖu qu¶ liªn quan ®Õn dù ¸n. 1.2.2.1- H¹n chÕ vÒ mÆt kü thuËt cña CBA. §Ó thùc hiÖn ®­îc tiªu chÝ Kaldor- Hocks, vÒ c¬ b¶n mäi t¸c ®éng liªn quan ph¶i l­îng ho¸ b»ng tiÒn, nh­ vËy chóng ta míi x¸c ®Þnh ®­îc NPV (l·i rßng). Nh­ng trong thùc tiÔn, v× c¸c nhµ ph©n tÝch sÏ gÆp ph¶i mét sè khã kh¨n, h¹n chÕ vÒ mÆt lý thuyÕt, vÒ mÆt d÷ liÖu, tr×nh ®é, lµm thÕ nµo ®Ó quy ®æi ra gi¸ trÞ tiÒn tÖ mµ nh÷ng gi¸ trÞ ®ã trong thùc tÕ viÖc ®o l­êng ®­îc lµ viÖc rÊt khã kh¨n. Nh÷ng quy luËt thÞ tr­êng nh­ hiÖn nay nhiÒu quy luËt kh«ng ph¶n ¸nh vÒ gi¸ c¶, do ®ã chóng ta ph¶i ®æi míi kh¶ n¨ng quy ®æi vÒ gi¸ trÞ tiÒn tÖ. ChÝnh v× vËy buéc c¸c nhµ CBA ph¶i cã nh÷ng ph­¬ng thøc kh¸c ®Ó ¸p dông thÝch hîp nh»m th¸o gì m©u thuÉn Êy. 1.2.2.2- C¸c môc tiªu ngoµi tÝnh hiÖu qu¶ mµ nã liªn quan tíi Khi xem xÐt ®Õn hiÖu qu¶ cÇn ®Æc biÖt chó ý tíi hiÖu qu¶ pareto v× ®Ó ®i ®Õn quyÕt ®Þnh CBA nhÊt lµ trong vÊn ®Ò gi¶i quyÕt chÝnh s¸ch c¸c vÊn ®Ò c«ng céng nh­ng kh«ng ph¶i trong thùc tiÔn ®Òu ®¹t ®­îc mong muèn nh­ vËy. Khi c¸c gi¸ trÞ ®ã ph¶n ¸nh ngoµi tÝnh hiÖu qu¶ th× ng­êi lµm CBA ph¶i tiÕp cËn theo c¸c c¸ch kh¸c ®Ó cho phï hîp h¬n. 1.2.3- Nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc h¹n chÕ cña CBA. 1.2.3.1- BiÖn ph¸p kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ kü thuËt cña CBA: * Ph­¬ng ph¸p CBA ®Þnh tÝnh: Theo quan ®iÓm cña Benjamin Franklin cho r»ng ®Ó thùc hiÖn CBA ®Þnh tÝnh, tr­íc hÕt ng­êi lµm CBA ph¶i cè g¾ng tiÒn tÖ ho¸ ®­îc nh÷ng t¸c ®éng cã thÓ l­îng ho¸ cµng tèt. Cßn ®èi víi nh÷ng tr­êng hîp kh«ng l­îng ho¸ ®­îc b»ng tiÒn th× ­íc l­îng ®Þnh tÝnh theo nguyªn t¾c: nh÷ng t¸c ®éng ®ã lµ nh÷ng t¸c ®éng ®­îc x· héi thõa nhËn vµ cã c¬ së khoa häc ®Ó ®­a ra nh÷ng t¸c ®éng ®ã ®iÒu nµy phô thuéc nhiÒu vµo tr×nh ®é cña ng­êi ph©n tÝch. §Þnh l­îng c¸c chi phÝ ®Çu vµo: trong tr­êng hîp nµy chóng ta ph¶i dïng rÊt nhiÒu kü thuËt kh¸c nhau, quan träng lµ ®ßi hái nh÷ng ng­êi ®­îc h­ëng lîi Ých tõ ®Çu t­ nµy ®Én ®Õn ph¶i ®iÒu tra lÊy ý kiÕn cña nh÷ng ng­êi ®­îc h­ëng nh÷ng lîi Ých ®ã. Khi x¸c ®Þnh ®­îc vÒ mÆt ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l­îng nh÷ng lîi Ých mµ dù ¸n c¶i t¹o mang l¹i mét c¸ch chÝnh x¸c, hoµn toµn kh«ng ®­îc ¸p ®Æt tÝnh chñ quan. *Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch chi phÝ hiÖu qu¶: Nh÷ng ph©n tÝch t¸c ®éng kh«ng tiÒn tÖ ho¸ ®­îc, trong tr­êng hîp ®ã ngoµi c¸ch tiÕp cËn trªn th× cßn cã mét ph­¬ng thøc tiÕp cËn n÷a ®¶m b¶o thÝch hîp h¬n ®ã lµ ph©n tÝch chi phÝ hiÖu qu¶. §©y lµ ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc tr­êng hîp kh«ng sö dông ®­îc CBA nghÜa lµ kh«ng tÝnh ®­îc toµn bé chi phÝ vÒ mÆt kü thuËt mµ chØ tÝnh ®­îc mét kho¶n nµo ®ã. Nguyªn t¾c cña ph­¬ng ph¸p nµy: Dùa trªn nguyªn lý lµ x©y dùng hÖ sè liªn quan ®Õn lîi Ých ®Þnh l­îng nh­ng l¹i kh«ng tiÒn tÖ ho¸ ®­îc so víi tæng chi phÝ b»ng tiÒn. Chóng ta so s¸nh c¸c hÖ sè ®ã víi c¸c chÝnh s¸ch lùa chän kh¸c ®Ó ®­a cïng mét hÖ sè s¾p xÕp thø tô cho lùa chän vµ môc tiªu cÇn ®¹t lµ chi phÝ mµ bá ra cho c¸c sù lùa chän th× chi phÝ nµo lµ chi phÝ hiÖu qu¶ nhÊt. HiÖu qu¶ hoµn toµn kh¸c biÖt víi lîi Ých cao nhÊt. 1.2.3.2- BiÖn ph¸p kh¾c phôc nh÷ng môc tiªu ngoµi tÝnh hiÖu qu¶ mµ nã liªn quan ®Õn. * Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ®a môc tiªu. VÊn ®Ò quan träng cña ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ®a môc tiªu lµ nh÷ng ph¹m trï ®Ó lùa chän chÝnh s¸ch cÇn ®­îc so s¸nh ®­îc víi nhau trªn c¬ së quy ®æi vÒ c¸c gi¸ trÞ liªn quan. §Ó thùc hiÖn nã, th­êng tiÕn hµnh theo tr×nh tù 3 b­íc sau: B­íc 1: Ng­êi lµm ph©n tÝch ph¶i chuyÓn tÊt c¶ c¸c gi¸ trÞ liªn quan ®Õn môc tiªu chug sang c¸c môc tiªu cô thÓ mµ cã thÓ ®­îc sö dông nh­ lµ c¸c tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c chÝnh s¸ch lùa chän. B­íc 2: Ng­êi ph©n tÝch ph¶i ®¸nh gi¸ tõng chÝnh s¸ch lùa chän kÓ c¶ nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn tr¹ng ®èi víi tõng môc tiªu cô thÓ. B­íc 3: Trong thùc tÕ cho thÊy kh«ng cã mét chÝnh s¸ch lùa chän nµo cã thÓ lÊn ¸t ®­íc c¸c chÝnh s¸ch kh¸c trong mäi môc tiªu ®Æt ra, do ®ã ng­êi lµm CBA chØ cã thÓ ®­a ra c¸c kiÕn nghÞ vÒ viÖc nªn chÊp nhËn mét chÝnh s¸ch nµo ®ã trong sè c¸c chÝnh s¸ch lùa chän th«ng qua viÖc xem xÐt, lùa chän kü l­ìng vµ nhËn xÐt chu quan cña m×nh liªn quan ®Õn sù ®¸nh ®æi trong viÖc ®¹ ®­îc nh÷ng môc tiªu ®èi víi chÝnh s¸ch mµ chóng ta lùa chän. *Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch chi phÝ chó träng ®Õn ph©n phèi. Trong ho¹t ®éng kinh tÕ th× ph©n phèi nguån lùc cña c¶i s¶n phÈm cña x· héi lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n trong quy tr×nh vËn hµnh cña nÒn kinh tÕ mµ nã sÏ t¸c ®éng tíi kÝch thÝch sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ, kÝch thÝch s¶n xuÊt æn ®Þnh vÒ mÆt x· héi ®Æc biÖt lµ tÝnh c«ng b»ng. V× vËy, trong khi thùc hiÖn CBA ®Æc biÖt vÊn ®Ò liªn quan ®Õn x· héi ph¶i chó träng tíi ph©n phèi. Do ®ã CBA chó träng tíi ph©n phèi tøc lµ cung cÊp mét quy t¾c quyÕt ®Þnh lùa chän ®èi víi viÖc tèi ®a ho¸ c¸c lîi Ých thùc tÕ nªn ph­¬ng ph¸p nµy ng­êi ta sÏ xem xÐt tíi tæng lîi Ých thùc gièng nh­ trong ph­¬ng ph¸p CBA tiªu chuÈn trªn c¬ së tÝnh theo tõng nhãm liªn quan ®Ó cã sù ph©n biÖt víi nhau vÒ thu nhËp, vÒ giµu nghÌo, vÒ ®Æc thï hiÖu qu¶ ®ãng gãp c«ng viÖc. Th«ng qua ph­¬ng ph¸p nµy ®Ó ®iÒu chØnh tÝnh c«ng b»ng thu nhËp vµ ®Çu t­ x· héi ®èi víi nhãm d©n c­ ®Ó nh»m tíi môc tiªu gi¶m bít chªnh lÖch g÷a c¸c nhãm d©n c­ víi nhau. Trong thùc tÕ, ®Ó lµm ®iÒu nµy, th­êng ph¶i dïng hÖ sè ®iÒu chØnh ®Ó ®¸nh gi¸ ph©n biÖt gi÷a c¸c nhãm. II- Ph©n tÝch tµi chÝnh- ph©n tÝch kinh tÕ x· héi vµ ph©n tÝch kü thuËt cña dù ¸n. 2.1- Ph©n tÝch tµi chÝnh- ph©n tÝch kinh tÕ x· héi cña dù ¸n: * Ph©n tÝch tµi chÝnh cña dù ¸n: + Ph©n tÝch tµi chÝnh cña mét dù ¸n ph¶n ¸nh lîi Ých cña chñ doanh nghiÖp. + Ph©n tÝch tµi chÝnh dùa trªn ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn dßng tiÒn tÖ trong ®êi dù ¸n mµ khi thùc hiÖn dù ¸n cã thÓ x¶y ra. *Ph©n tÝch kinh tÕ- x· héi cña dù ¸n: + Ph©n tÝch kinh tÕ, x· héi vµ m«i tr­êng ph¶n ¸nh lîi Ýc cña dù ¸n ®­a l¹i trªn quan ®iÓm nÒn kinh tÕ quèc d©n. + Ph©n tÝch kinh tÕ, x· héi vµ m«i tr­êng dùa trªn ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch lîi Ých-chi phÝ. + HiÖu qu¶ kinh tÕ, x· héi vµ m«i tr­êng cña dù ¸n ®Çu t­ lµ chªnh lÖch gi÷a c¸c lîi Ých mµ nÒn kinh tÕ thu ®­îc so víi c¸c ®ãng gãp cña nÒn kinh tÕ cµ x· héi bá ra khi thùc hiÖn dù ¸n. Nh÷ng lîi Ých mµ x· héi thu ®­îc chÝnh lµ sù ®¸p øng cña dù ¸n ®èi víi cuÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu chung cña x· héi, cña nÒn kinh tÕ. Nh÷ng sù ®¸p øng nµy cã thÓ ®­îc xem xÐt mang tÝnh chÊt ®Þnh tÝnh nh­ ®¸p øng c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ, phôc vô viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc, gãp phÇn phßng chèng « nhiÔm, c¶i t¹o m«i tr­êng m«i sinh…, hoÆc cã thÓ ®o l­êng b»ng c¸c tÝnh to¸n ®Þnh l­îng nh­ t¨ng thu ng©n s¸ch, møc t¨ng sè ng­êi cã viÖc lµm, møc gia t¨ng sö dông tµi nguyªn, møc t¨ng thu ngo¹i tÖ… Chi phÝ mµ x· héi ph¶i g¸nh chÞu khi mét c«ng cuéc ®Çu t­ ®­îc thùc hiÖn bao gåm toµn bé c¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn, cña c¶i vË chÊt, søc lao ®éng mµ x· héi dµnh cho ®Çu t­ thay v× sö dông vµo c¸c c«ng cuéc kh¸c trong t­¬ng lai kh«ng xa. 2.2- Ph©n tÝch kü thuËt cña dù ¸n: * VÞ trÝ: Ph©n tÝch kü thuËt lµ b­íc ph©n tÝch sau nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ lµ tiÒn ®Ò cho ph©n tÝch tµi chÝnh. Sau khi ph©n tÝch kinh tÕ x· héi- tµi chÝnh sÏ cã nh÷ng th«ng sè kinh tÕ t¸c ®éng trë l¹i ph©n tÝch kü thuËt vµ b¾t buéc ph¶i lµm l¹i ph©n tÝch kü thuËt, do vËy ph©n tÝch kinh tÕ tµi chÝnh t¹o thµnh mét vßng lÆp ®i lÆp l¹i. * Kh¸i niÖm: Ph©n tÝch kü thuËt lµ ph©n tÝch lùa chän ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt, c«ng nghÖ, thiÕt bÞ dù ¸n, gi¶i ph¸p dù ¸n, ®¸nh gi¸ §TM. TÊt c¶ nh÷ng ph­¬ng ¸n ®­a ra ph¶i phï hîp nh÷ng r»ng buéc vÒ vèn, tr×nh ®é qu¶n lý kü thuËt, quy m« thÞ tr­êng, phï hîp yªu cÇu cña x· héi vÒ viÖc lµm vµ giíi h¹n cho phÐp vÒ møc ®é « nhiÔm m«i tr­êng do dù ¸n t¹o ra. * ý nghÜa: Ph©n tÝch kü thuËt lµ néi dung hÕt søc quan träng v× nã quyÕt ®Þnh s¶n phÈm cña dù ¸n sÏ ®­îc s¶n xuÊt b»ng c¸ch nµo, chi phÝ bao nhiªu, chÊt l­îng nh­ thÕ nµo (chi phÝ vµ chÊt l­îng lµ hai nh©n tè chÝnh ®Ó c¹nh tranh th¾ng lîi trªn thÞ tr­êng). Nãi c¸ch kh¸c nghiªn cøu kü thuËt cho biÕt dù ¸n nªn ®­îc ®Çu t­ nh­ thÕ nµo lµ cã lîi nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt. * Yªu cÇu: Ph¶i ®¶m b¶o sè liÖu chÝnh x¸c ®¸ng tin cËy phôc vô cho viÖc ®¸nh gi¸ dù ¸n vµ dù tÝnh c¸c chi phÝ cña dù ¸n. Mét dù ¸n ®­îc chÊp nhËn khi chi phÝ thÊp h¬n so víi c¸c dù ¸n kh¸c vµ cã chÊt l­îng tèt. 2.3- Sù kh¸c biÖt gi÷a ph©n tÝch tµi chÝnh- kinh tÕ x· héi víi ph©n tÝch kü thuËt: * Gièng nhau: Ph©n tÝch tµi chÝnh vµ ph©n tÝch kü thuËt cã quan hÖ mËt thiÕt. Ph©n tÝch kü thuËt lµ tiÒn ®Ò cho ph©n tÝch tµi chÝnh, sau khi ph©n tÝch kinh tÕ tµi chÝnh sÏ cã nh÷ng th«ng sè kinh tÕ t¸c ®éng trë l¹i ph©n tÝch kü thuËt, do ®ã ph©n tÝch tµi chÝn vµ ph©n tÝch kü thuËt t¹o thµnh mét vßng lÆp ®i lÆp l¹i. C¶ hai lo¹i ph©n tÝch ®Òu xem xÐt dù ¸n dùa trªn chi phÝ vµ lîi Ých. *Kh¸c nhau: Ph­¬ng ph¸p kü thuËt lµ lùa chän nh÷ng thiÕt bÞ , c«ng nghÖ … ®Ó ®¸nh gi¸ dù ¸n, xem xÐt dù ¸n vµ ®­a ra nh÷ng r»ng buéc mµ dù ¸n ph¶i tu©n theo nh­ vÒ vèn kü thuËt, tr×nh ®é qu¶n lý kü thuËt. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch kinh tÕ xem xÐt dôa ¸n dùa trªn gãc ®é kinh tÕ, nã chØ ph¶n ¸nh lîi Ých cña doanh nghiÖp sÏ ®¹t ®­îc nÕu dù ¸n ®­îc thùc thi III- c¸c chØ tiªu sinh lêi cña dù ¸n 3.1- Gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng (NPV) + Kh¸i niÖm: Gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng cña dù ¸n lµ hiÖu sè gi÷a gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n thu nhËp vµ chi phÝ trong t­¬ng lai cã nghÜa lµ tÊt c¶ lîi nhuËn hµng n¨m ®­îc chiÕt khÊu vÒ thêi ®iÓm b¾t ®Çu bá vèn theo tû suÊt chiÕt khÊu ®· ®Þnh tr­íc, dù ¸n chØ ®­îc chÊp nhËn khi gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng cã gi¸ trÞ d­¬ng () ChØ tiªu nµy lµ sè thu nhËp rßng sau khi ®· trõ ®i mäi chi phÝ vµ thiÖt h¹i kÓ c¶ chi phÝ ®Ó tr¶ l·i vèn vay ë møc l·i suÊt tèi thiÓu. ë ®©y mäi chØ tiªu thu chi ®Òu ®­îc qui vÒ thêi ®iÓm hiÖn t¹i. + C«ng thøc: NÕu trÞ sè Bt, Ct, EBt, ECt hµng n¨m lµ kh«ng ®æi th× c«ng thøc trªn NPV sÏ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: Trong ®ã: r : tØ suÊt chiÕt khÊu Bt : Lîi Ých n¨m t EBt : Lîi Ých kh¸c mµ dù ¸n ®­a l¹i cho x· héi, m«i tr­êng Ct : Chi phÝ n¨m t ECt : Chi phÝ mµ dù ¸n mang l¹i n¨m t C0 : Vèn ®Çu t­ t¹i thêi ®iÓm dù ¸n mang l¹i n¨m t SV(Salvage value): Gi¸ trÞ thanh lý t¹i s¶n ë cuèi ®êi dù ¸n bao gåm c¶ vèn l­u ®éng ®· bá ra ban ®Çu. n: Sè n¨m ho¹t ®éng cña c¶ ®êi dù ¸n + Nguyªn t¾c quyÕt ®inh: NÕu dù ¸n cho th× dù ¸n ®­îc coi lµ kh¶ thi NÕu dù ¸n cho NPV< 0 th× dù ¸n kh«ng kh¶ thi bÞ lo¹i bá NÕu trong t­êng hîp mét dù ¸n cã nhiÒu ph­¬ng ¸n mµ c¸c ph­¬ng ¸n nµy ®Òu ci NPV> 0 ph­¬ng ¸n nµo cho NPV lín nhÊt th× dù ¸n ®ã sÏ ®­îc lùa chän. + ¦u nh­îc ®iÓm: ¦u ®iÓm . Cã tÝnh ®Õn gi¸ trÞ theo thêi gian cña tiÒn, tÝnh ®Õn tr­ît gi¸ vµ l¹m ph¸t th«ng qua viÖc ®iÒu chØnh Bt, Ct, møc tû suÊt chiÕt khÊu r. . TÝnh to¸n t­¬ng ®èi ®¬n gi¶n so víi c¸c chØ tiªu kh¸c Nh­îc ®iÓm . ChØ tiªu nÕu nµy xÐt ®Õn sù vËn ®éng cña vèn vay sÏ bÞ xÐt 2 lÇn. LÇn thø nhÊt sè vèn ®ã nh©n víi hÖ sè , lÇn thø hai sÏ tÝnh ®Õn chi phÝ tr¶ l·i vèn vay. . ChØ tiªu nµy chØ cho biÕt quy m« l·i nhiÒu hay Ýt chø kh«ng ph¶n ¸n ®­îc møc ®é hiÖu qu¶ cña dù ¸n. . ChØ tiªu nµy chØ thùc sù cã ý nghÜa ®èi víi c¸c dù ¸n cã cïng quy m« vµ tuæi thä. . §Ó tÝnh ®­îc NPV cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc møc tû suÊt chiÕt khÊu thÝch hîp v× chØ tiªu nµy rÊt nh¹y c¶m víi tû suÊt chiÕt khÊu nÕu tû suÊt chiÕt khÊu thay ®æi th× chØ tiªu nµy còng thay ®æi theo. 3.2- Lîi nhuËn t­¬ng ®èi cña dù ¸n (BCR) + Kh¸i niÖm: ChØ tiªu BCR lµ tû sè lîi Ých- chi phÝ ®­îc x¸c ®Þnh b»ng tû sè gi÷a lîi Ýc thu ®­îc vµ chi phÝ bá ra. Lîi Ých- chi phÝ cña dù ¸n cã thÓ tÝnh vÖ thêi ®iÓm hiÖn t¹i hoÆc t­¬ng lai. ViÖc quy vÒ thêi ®iÓm t­¬ng lai ®Ó tÝnh chØ tiªu nµy Ýt ®­îc sö dông. + C«ng thøc: Trong ®ã: r: tû suÊt chiÕt khÊu Bt: Lîi Ých ë n¨m t EBt: Lîi Ých m«i tr­êng n¨m t Ct : Chi phÝ n¨m t ECt: Chi phÝ m«i tr­êng n¨m t t: lµ thêi gian ho¹t ®éng cña dù ¸n (t=1,2,…, n n¨m) n: Sè n¨m ho¹t ®éng cña dù ¸n + Nguyªn t¾c quyÕt ®Þnh: B/C 1 khi ®o tæng c¸c kho¶n cña dù ¸n ®Ó bï ®¾p c¸c kho¶n chi phÝ ph¶i bá ra cña du ¸n vµ dù ¸n kh¶ thi. B/C <1 Dù ¸n kh«ng kh¶ thi. + ¦u nh­îc ®iÓm ¦u ®iÓm . Cã tÝnh ®Õn sù biÕn ®éng cña c¸c kho¶n thu, chi theo thêi gian cho c¶ ®êi dù ¸n . Ngoµi viÖc dïng ®Ó ®¸nh gi¸ dù ¸n, B/C cã thÓ ®­îc dïng ®Ó xÕp h¹ng c¸c dù ¸n ®éc lËp theo nguyªn t¾c dµnh vÞ trÝ cao h¬n cho nh÷ng dù ¸n cã tû sè B/C cao h¬n. Nh­îc ®iÓm Sö dông tû sè B/C trong viÖc so s¸nh lùa chon ph­¬ng ¸n cã thÓ dÉn ®Õn sai lÇm khi lùa chän c¸c ph­¬ng ¸n lo¹i trõ nhau cã quy m« kh¸c nhau. Ph­¬ng ¸n cã tû lÖ B/C cao h¬n nh­ng do quy m« nhá nªn NPV cña nã l¹i nhá h¬n vµ ph­¬ng ¸n cã tû sè B/C thÊp h¬n song do quy m« lín h¬n nªn cã NPVcao h¬n. Bëi vËy, nÕu lùa chän ph­¬ng ¸n cã tû sè B/C cao ®· bá qua c¬ héi thu nguån lîi lín. 3.3- ChØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn néi bé (IRR) + Kh¸i niÖm: §©y lµ chØ tiªu ®­îc sö dông nhiÒu nhÊt trong viÖc ®¸nh gi¸ sù ®¸ng gi¸ vÒ mÆt kinh tÕ, tµi chÝnh cña dù ¸n ®Çu t­ ®éc lËp. Tû suÊt lîi nhuËn néi bé lµ møc thu lîi trung b×nh cña ®ång vèn ®­îc tÝnh theo c¸c kÕt sè cßn l¹i vña dù ¸n ®Çu t­ ë ®Çu c¸c n¨m cña dßng tiÒn tÖ do néi t¹i cña ph­¬ng ¸n mµ suy ra vµ víi gña thiÕt la c¸c kho¶n thu ®­îc trong qu¸ tr×nh khai th¸c dù ¸n ®Òu ®­îc ®em ®Çu t­ ngay lËp tøc cho dù ¸n víi suÊt thu lîi b»ng chÝnh IRR cña dù ¸n cÇn t×m. + C«ng thøc: Trong ®ã: i1,i2: Tû suÊt chiÕt khÊu (i2> i1) : Gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng cña i1 vµ i2 + Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh: IRR igiíi h¹n igiíi h¹n chÝnh lµ l·i suÊt thùc tÕ cña c¸c kho¶n vay dµi h¹n trªn thÞ tr­êng vèn hay l·i suÊt ph¶i tr¶ cña nh÷ng ng­êi ®i vay. + ¦u ®iÓm: IRR tÝnh ®­îc kh¶ n¨ng sinh l·i riªng cña dù ¸n víi dßng doanh thu vµ chi phÝ ®· biÕt. IV-Kinh nghiÖm sö dông CBA trong ph©n tÝch ®¸nh gi¸ yÕu tè m«i tr­êng HiÖn nay, ph­¬ng ph¸p CBA ngµy cµng ®­îc ¸p dông réng r·i kh«ng chØ ë ViÖt Nam mµ cßn nhiÒu n­íc kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ c¸c yÕu tè m«i tr­êng, tõ ®ã nhiÒu c«ng nghÖ th©n thiÖn víi m«i tr­êng ®­îc ®­a vµo ¸p dông trong thùc tÕ. ¥ viÖt Nam, trong ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña viÖc thùc hiÖn s¶n xuÊt s¹ch h¬n ë c¸c c¬ së c«ng nghiÖp b»ng ph­¬ng ph¸p CBA d· cho nh÷ng kÕt qu¶ sau: Lîi Ých ®¹t ®­îc tõ viÖc ¸p dông s¶n xuÊt s¹ch h¬n ë c¸c c¬ së c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam §Æc tr­ng s¶n xuÊt Lo¹i h×nh c«ng nghiÖp C«ng ty DÖt len mïa ®«ng C«ng ty GiÊy B×nh Minh S¶n l­îng hµng n¨m H¬n 500.000 ¸o len, 300.000 ®«I tÊt, 85 tÊn len nhuém 1.500 tÊn giÊy C¸c ho¹t ®éng nh»m ¸p dông s¶n xuÊt s¹ch h¬n Hoµn l­u sö dông n­íc lµm m¸t ®Ó tiÕt kiÖm nhiÖt Thay qu¹t nåi h¬I vµ hoµn l­u n­íc ng­ng tô: thu håi sîi giÊy tõ n­íc th¶i L­îng nhiªn liÖu than tiÕt kiÖm ®­îc mçi n¨m 140 tÊn (26%) 124 tÊn (16%) Gi¶m thiÓu tro than ph¸t th¶i mçi n¨m 42 tÊn 37 tÊn (31%) Lîi Ých kinh tÕ mçi n¨m 94 triÖu ®ång 90 triÖu ®ång Nguån: B¸o c¸o diÔn biÕn m«i tr­êng ViÖt Nam 2004 – ChÊt th¶i r¾n Trong ho¹t ®éng t¸i chÕ chÊt th¶i r¾n nhê ¸p dông ph­¬ng ph¸p CBA nªn c¸c nhµ Kinh tÕ M«i tr­êng ®· l­îng hãa ®­îc b»ng tiÒn vô thÓ nh­ sau: N¨m 1995, tæng gi¸ trÞ cña c¸c lo¹i vËt liÖu t¸i chÕ l­u th«ng trªn thÞ tr­êng thuéc khèi phi chÝnh thøc ë Thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· lªn tíi 135 tû ®ång, con sè nµy thÊp h¬n 15 tû ®ång so víi tæng chi phÝ mµ Thµnh phè ph¶i chi cho ho¹t ®éng qu¶n lý chÊt th¶i trong cïng n¨m ®ã. ¥ H¶I Phßng, gi¸ trÞ c¸c lo¹i phÕ liÖu nhùa, giÊy, kim lo¹i vµ thñy tinh l­u th«ng trªn thÞ tr­êng ­íc tÝnh cì 33 tû ®ång trong n¨m 2008. PhÇn lín c¸c lo¹i vËt liÖu t¸i chÕ ®­îc lµ nhùa dÎo (trÞ gi¸ cì 11 tû ®ång), tiÕp sau ®ã lµ giÊy (10 tû ®ång) vµ kim lo¹i (8,5 tû ®ång). KÕt qu¶ kh¶o s¸t c¸c ho¹t ®éng cña khu vùc cña khu vùc phi chÝnh thøc ë Hµ Néi n¨m 1996 cho thÊy lµ cì 18- 22% tæng c¸c lo¹i chÊt th¶I ®· ®­îc chuyÓn sang c¸c c¬ së t¸i chÕ t­ nh©n tõ c¸c b·I ch«n lÊp. Víi con sè xÊp xØ 1,4 triÖu tÊn chÊt th¶i ph¸t sinh ë Hµ Néi mçi n¨m th× ho¹t ®éng t¸i chÕ ®· tiÕt kiÖm chi phÝ ®¸ng lÏ ph¶i dµnh cho ho¹t ®éng tiªu hñy chÊt th¶i víi møc hiÖn t¹i cì tõ 38 ®Õn 47 tû ®ång. Nguån: B¸o c¸o diÔn biÕn m«i tr­êng ViÖt Nam 2004- ChÊt th¶i r¾n C¸c nhµ Kinh tÕ M«i tr­êng còng ­íc tÝnh r»ng nÕu mçi lo¹i h×nh c«ng nghiÖp t¸i chÕ cì 50% l­îng chÊt th¶i cña ngµnh m×nh, sÏ cã kh¶ n¨mg tiÕt kiÖm ®­îc gÇn 3,5 triÖu ®« la Mü chi phÝ cho tiªu hñy chÊt th¶i. Trªn thÕ giíi, ph­¬ng ph¸p CBA ®­îc ®­a ra ¸p dông réng ®Ó ph©n tÝch chi phÝ- lîi Ých kinh tÕ chÊt th¶i nh»m b¶o vÖ m«i tr­êng, …….. Ngoµi ra, trong ®¸nh gi¸ chi p._.