Bảo hộ nhãn hiệu hàng hóa theo pháp luật Việt Nam và pháp luật Hoa kỳ

Më §ÇU 1. TÝnh cÊp thiÕt cña viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi Chóng ta ®ang sèng trong mét thÕ giíi mµ c¸c quèc gia ngµy cµng trë lªn liªn ®íi chÆt chÏ víi nhau h¬n. Sau 11 n¨m gian nan ®µm ph¸n víi rÊt nhiÒu nç lùc, ViÖt Nam ®· chÝnh thøc trë thµnh thµnh viªn thø 150 cña Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) - thiÕt chÕ th­¬ng m¹i lín nhÊt toµn cÇu. VËn héi míi ®· ®Õn víi toµn d©n téc còng nh­ c¸c th­¬ng nh©n ViÖt Nam. §©y lµ c¬ héi ®Ó c¸c doanh nghiÖp cña chóng ta ®­îc tham gia trong mét "s©n ch¬i" chung víi v« vµn c¬ héi nh­ng còng kh«ng Ýt th¸ch thøc. §Ó cã thÓ s¸nh vai cïng thiªn h¹, kh«ng cã c¸ch nµo kh¸c lµ chóng ta ph¶i n¨ng ®éng t×m lÊy lîi thÕ c¹nh tranh cho m×nh. Trong cuéc ®ua ®ã, së h÷u trÝ tuÖ (SHTT) ®ãng mét vai trß v« cïng quan träng bëi ®ã lµ mét c«ng cô ®¾c lùc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, gãp phÇn lµm nªn sù thÞnh v­îng cña mçi quèc gia. Trong tiÕn tr×nh lÞch sö, b¶o hé SHTT ®· cã tõ gÇn 600 n¨m nay. Tµi s¶n trÝ tuÖ võa lµ s¶n phÈm võa lµ c«ng cô thóc ®Èy sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña kinh tÕ vµ v¨n ho¸, x· héi. §èi víi c¸c n­íc ph¸t triÓn, tri thøc vµ kinh nghiÖm trong khai th¸c vµ b¶o hé SHTT ®· ph¸t triÓn ®Õn mét tr×nh ®é rÊt cao víi bÒ dµy lÞch sö hµng tr¨m n¨m. Víi ViÖt Nam, mét ®Êt n­íc ®ang ph¸t triÓn mµ môc tiªu lµ nhanh chãng, chñ ®éng héi nhËp s©u réng trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ th× viÖc b¶o hé SHTT vèn ®· míi mÎ l¹i cµng trë nªn cÊp thiÕt h¬n bao giê hÕt. B¶o hé SHTT cña n­íc ta víi sù khëi ®Çu lµ NghÞ ®Þnh sè 31/CP cña Héi ®ång ChÝnh phñ (nay lµ ChÝnh phñ) ban hµnh ngµy 23/01/1981 cho ®Õn nay míi trßn 25 n¨m, so víi kinh nghiÖm hµng tr¨m n¨m cña c¸c n­íc ph¸t triÓn qu¶ lµ mét kho¶ng c¸ch qu¸ lín, ®Çy th¸ch thøc c¶ vÒ mÆt lý luËn còng nh­ thùc tiÔn ¸p dông. Trong khi ®ã, cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc, c«ng nghÖ vµ th­¬ng m¹i, c¸c ®èi t­îng cña quyÒn SHTT ngµy cµng ph¸t triÓn nh­ vò b·o, cã ¶nh h­ëng m¹nh mÏ ®Õn vÞ thÕ c¹nh tranh cña chñ së h÷u n¾m gi÷ quyÒn vµ xa h¬n n÷a lµ cña chÝnh quèc gia cã quyÒn së h÷u ®èi t­îng SHTT ®ã. §Ó hoµ vµo dßng ch¶y chung cña xu h­íng héi nhËp nh­ng kh«ng bÞ "hoµ tan" mµ vÉn gi÷ ®­îc vÞ thÕ trªn th­¬ng tr­êng, mét mÆt chóng ta ph¶i c¹nh tranh trªn chÝnh s©n nhµ (tøc lµ thÞ tr­êng trong n­íc), mÆt kh¸c, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i t×m c¸ch v­¬n ra vµ thi thè tµi n¨ng ë nh÷ng m«i tr­êng réng lín h¬n. Trong cuéc tr­êng chinh nµy, tµi s¶n trÝ tuÖ võa lµ bÖ ®ì, võa lµ ®éng lùc vµ ngµy cµng trë nªn quan träng. ViÖc nghiªn cøu x©y dùng hÖ thèng b¶o hé SHTT t­¬ng thÝch víi ®ßi hái cña thÕ giíi vµ thiÕt lËp c¬ chÕ thùc thi chóng mét c¸ch hiÖu qu¶, do vËy trë nªn cÊp thiÕt h¬n bao giê hÕt. Trong c¸c ®èi t­îng SHTT, tuy mçi ®èi t­îng ®Òu cã vai trß nhÊt ®Þnh nh­ng xÐt trong tÝnh chÊt quan hÖ th­¬ng m¹i hµng hãa quèc tÕ cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay, nh·n hiÖu (NH) trë nªn næi bËt h¬n c¶. Nã g¾n chÆt víi qu¸ tr×nh l­u th«ng hµng hãa vµ lµ mét trong nh÷ng tµi s¶n cã gi¸ trÞ, thËm chÝ lµ mét trong nh÷ng nguån vèn chñ yÕu cña doanh nghiÖp trong cuéc c¹nh tranh khèc liÖt, gay g¾t víi c¸c ®èi thñ cña m×nh. Theo sè liÖu thèng kª cña Côc SHTT, trong sè c¸c ®¬n ®¨ng ký x¸c lËp quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ë ViÖt Nam th× sè ®¬n vÒ NH chiÕm phÇn lín (kho¶ng 70%). Con sè nµy lµ minh chøng cho thÊy ý nghÜa quan träng cña NH víi c¸c nhµ s¶n xuÊt, kinh doanh. NH lµ ph­¬ng thøc ghi nhËn, b¶o vÖ vµ thÓ hiÖn thµnh qu¶ ph¸t triÓn, t¹o ra danh tiÕng vµ lîi thÕ c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, NH còng gãp phÇn quan träng trong viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi cña ng­êi tiªu dïng vµ trËt tù x· héi nãi chung. Trong khi ®ã, vi ph¹m liªn quan ®Õn NHHH ®· vµ ®ang diÔn ra phæ biÕn, ngµy cµng tinh vi vµ phøc t¹p, g©y hËu qu¶ tiªu cùc cho chñ së h÷u, cho ng­êi tiªu dïng vµ cho x· héi. Do ®ã, b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi NHHH lu«n lµ vÊn ®Ò bøc xóc ®­îc quan t©m hµng ®Çu ë hÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi mµ ViÖt Nam còng kh«ng lµ mét ngo¹i lÖ. Cæ nh©n cã c©u: "BiÕt m×nh, biÕt ng­êi, tr¨m trËn, tr¨m th¾ng", biÕt m×nh ®Ó ph¸t huy ®iÓm m¹nh, kh¾c phôc ®iÓm yÕu, nh­ng nh­ thÕ vÉn ch­a ®ñ mµ cÇn ph¶i hiÓu ng­êi, hiÓu luËt ch¬i chung vµ luËt ch¬i cña tõng ®èi t¸c, tõng thÞ tr­êng, nhÊt lµ nh÷ng thÞ tr­êng chiÕn l­îc. Trong c¸c ®èi t¸c th­¬ng m¹i ®Çy tiÒm n¨ng cña ViÖt Nam, Hoa Kú - mét thÞ tr­êng cã dung l­îng nhËp khÈu khæng lå, c­êng quèc sè mét vÒ tiÒm lùc kinh tÕ, c«ng nghÖ vµ c¸c s¶n phÈm trÝ tuÖ - lµ mét trong sè nh÷ng tiªu ®iÓm hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ kinh doanh ViÖt Nam. MÆc dï ®­îc ®¸nh gi¸ lµ ®Çy tiÒm n¨ng song ®©y còng lµ thÞ tr­êng khã tÝnh, kh«ng chØ bëi c¸c rµo c¶n kü thuËt mµ cßn bëi c¸c rµo c¶n ph¸p lý kh¸c. Trong lÜnh vùc ph¸p luËt vÒ NHHH, vèn lµ mét trong sè nh÷ng ng­êi ®i tiªn phong nªn Hoa Kú cã hÖ thèng ph¸p luËt b¶o hé NH t­¬ng ®èi hoµn thiÖn vµ c¬ chÕ thùc thi kh¸ hiÖu qu¶. Tuy nhiªn, c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o hé NHHH cña Hoa Kú vÉn cßn lµ nguån tri thøc kh¸ míi mÎ víi c¸c doanh nghiÖp còng nh­ giíi nghiªn cøu ViÖt Nam. ChÝnh v× vËy, viÖc nghiªn cøu vÒ b¶o hé NHHH theo ph¸p luËt Hoa Kú trong t­¬ng quan so s¸nh víi ph¸p luËt ViÖt Nam lµ mét viÖc lµm quan träng vµ cÇn thiÕt trong giai ®o¹n hiÖn nay, bëi nã kh«ng chØ cã ý nghÜa lý luËn mµ cßn liªn quan chÆt chÏ víi ho¹t ®éng thùc tiÔn cña c¸c th­¬ng nh©n ®Êt ViÖt trªn con ®­êng chinh phôc thÞ tr­êng chiÕn l­îc nµy. HiÓu râ vÒ ph¸p luËt b¶o hé NHHH cña Hoa Kú sÏ gióp chóng ta biÕt c¸ch tiÕp thu mét c¸ch chän läc c¸c quy chuÈn tiÕn bé vÒ b¶o hé NHHH, hoµn thiÖn vµ t¨ng c­êng hiÖu lùc, hiÖu qu¶ thùc thi ph¸p luËt trong n­íc, mÆt kh¸c h¹n chÕ rñi ro vµ chñ ®éng h¬n trong cuéc ch¬i t¹i thÞ tr­êng n­íc b¹n. 2. T×nh h×nh nghiªn cøu ®Ò tµi Cho ®Õn nay, SHTT nãi chung, NHHH nãi riªng vÉn cßn lµ m¶nh ®Êt míi khai ph¸ cßn ®Çy míi mÎ vµ phøc t¹p ®èi víi c¸c nhµ ho¹t ®éng thùc tiÔn còng nh­ c¸c nhµ lý luËn ViÖt Nam. T­ duy ph¸p lý vÒ tµi s¶n trÝ tuÖ míi thùc sù ®­îc du nhËp cÊp tËp vµo n­íc ta trong kho¶ng 10 ®Õn 15 n¨m n¨m trë l¹i ®©y - mét con sè qu¸ lµ ng¾n ngñi so víi lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña tµi s¶n v« h×nh vµ ph¸p luËt b¶o hé chóng. Tuy vËy, trong kho¶ng thêi gian ®ã, c¸c nhµ khoa häc, c¸c nhµ ho¹t ®éng thùc tiÔn ®· lµm ®­îc kh¸ nhiÒu c«ng viÖc cã ý nghÜa ®èi víi viÖc ph¸t triÓn nh÷ng tri thøc khoa häc vÒ quyÒn SHTT còng nh­ vÒ ph¸p luËt b¶o hé quyÒn SHTT, gãp phÇn n©ng cao hiÓu biÕt, nhËn thøc cña doanh nghiÖp, cña nh©n d©n vÒ vÊn ®Ò nµy. Sè l­îng c¸c c«ng tr×nh khoa häc, c¸c cuéc héi th¶o, c¸c bµi viÕt vÒ quyÒn SHTT ngµy cµng nhiÒu vµ cã chÊt l­îng cao. Tuy nhiªn, riªng ®èi víi NHHH th× sè l­îng c¸c c«ng tr×nh khoa häc lµ ch­a nhiÒu. ViÖc nghiªn cøu ®­îc ®Ò cËp trong mét sè c«ng tr×nh khoa häc, mét sè luËn ¸n, luËn v¨n vµ chñ yÕu dõng l¹i ë c¸c bµi viÕt trªn c¸c t¹p chÝ. Cô thÓ, ®· cã mét sè bµi viÕt nh­ "Mét sè vÊn ®Ò vÒ nh·n hiÖu hµng hãa næi tiÕng" cña t¸c gi¶ NguyÔn Nh­ Quúnh (T¹p chÝ LuËt häc, sè 2/2001), "B¶o hé nh·n hiÖu hµng hãa ë ViÖt Nam" cña Th¹c sÜ Lª Hoµi D­¬ng (T¹p chÝ Toµ ¸n nh©n d©n, sè 10-2003) v.v…; §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cÊp §HQG n¨m 2002: "Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ b¶o hé nh·n hiÖu hµng hãa, nh·n hiÖu dÞch vô trªn thÕ giíi vµ ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn ph¸p luËt ViÖt Nam vÒ b¶o hé nh·n hiÖu hµng hãa, nh·n hiÖu dÞch vô" cña TS. NguyÔn ThÞ QuÕ Anh; c¸c luËn v¨n th¹c sÜ: "Mét sè vÊn ®Ò vÒ b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi nh·n hiÖu hµng hãa t¹i ViÖt Nam theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt d©n sù" cña Vò ThÞ H¶i YÕn; "So s¸nh ph¸p luËt vÒ b¶o hé nh·n hiÖu hµng hãa cña ViÖt Nam víi c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ vµ ph¸p luËt mét sè n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn" cña Vò ThÞ Ph­¬ng Lan; "Ph¸p luËt b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi nh·n hiÖu hµng hãa ë ViÖt Nam: thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn" cña Hå Ngäc HiÓn; "B¶o hé nh·n hiÖu hµng hãa theo ph¸p luËt ViÖt Nam" cña TrÇn NguyÖt Minh; v.v… Nh­ vËy, b¶o hé NHHH ®­îc nghiªn cøu d­íi nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau, nh­ng b¶o hé NHHH theo ph¸p luËt ViÖt Nam vµ ph¸p luËt Hoa Kú trong mèi liªn hÖ, ®¸nh gi¸, so s¸nh vÒ tõng khÝa c¹nh cña vÊn ®Ò lµ mét ®Ò tµi ®éc lËp vµ kh«ng trïng lÆp víi c¸c ®Ò tµi trªn. MÆc dï vËy, t¸c gi¶ lu«n cã ý thøc kÕ thõa, häc hái nh÷ng kÕt qu¶ mµ c¸c c«ng tr×nh khoa häc, luËn ¸n, luËn v¨n, c¸c bµi viÕt ®· ®¹t ®­îc còng nh­ c¸c kinh nghiÖm thùc tiÔn cã liªn quan ®Õn ®Ò tµi. 3. Môc ®Ých nghiªn cøu Môc ®Ých cña luËn v¨n lµ: VÒ mÆt lý luËn: Lµm s¸ng tá c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o hé NHHH trong ph¸p luËt ViÖt Nam vµ ph¸p luËt Hoa Kú Trªn c¬ së ph©n tÝch, so s¸nh c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o hé NHHH cña ViÖt Nam vµ Hoa Kú, ®Ò xuÊt mét sè quan ®iÓm, ph­¬ng h­íng, biÖn ph¸p phï hîp nh»m hoµn thiÖn ph¸p luËt ViÖt Nam vÒ b¶o hé NHHH vµ t¨ng c­êng hiÖu lùc, hiÖu qu¶ thùc thi chóng. VÒ mÆt thùc tiÔn: Trang bÞ kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ®¨ng ký vµ b¶o hé NHHH t¹i Hoa Kú; khuyÕn c¸o c¸c ®iÓm l­u ý ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt, xuÊt khÈu vµ kinh doanh hµng hãa trong thÞ tr­êng Hoa Kú. 4. Ph¹m vi nghiªn cøu B¶o hé NHHH theo ph¸p luËt ViÖt Nam vµ ph¸p luËt Hoa kú lµ mét ®Ò tµi réng vµ phøc t¹p, nhÊt lµ liªn quan ®Õn thùc tiÔn b¶o hé NHHH cña hai n­íc cßn ngæn ngang bao vÊn ®Ò cÇn cã lêi gi¶i ®¸p. Kh«ng thÓ cÇu toµn, víi vèn hiÓu biÕt cßn h¹n hÑp cïng víi sù h¹n chÕ vÒ thêi gian, kh«ng gian nghiªn cøu nªn trong luËn v¨n nµy, t¸c gi¶ chØ tËp trung nghiªn cøu vÒ néi dung ph¸p luËt thùc ®Þnh cña hai n­íc vÒ vÊn ®Ò b¶o hé NHHH. 5. C¬ së ph­¬ng ph¸p luËn vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu LuËn v¨n ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së vËn dông ph­¬ng ph¸p luËn cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin, t­ t­ëng Hå ChÝ Minh vÒ nhµ n­íc vµ ph¸p quyÒn, c¸c quan ®iÓm vÒ x©y dùng vµ thùc thi ph¸p luËt, vÒ ®­êng lèi ®æi míi vµ chÝnh s¸ch më cöa, héi nhËp quèc tÕ cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®­îc thÓ hiÖn trong c¸c v¨n kiÖn §¹i héi §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cña Nhµ n­íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. §ång thêi, luËn v¨n ®­îc thùc hiÖn dùa trªn c¬ së c¸c ph­¬ng ph¸p chñ yÕu trong nghiªn cøu khoa häc nãi chung, khoa häc ph¸p lý nãi riªng nh­: ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch; ph­¬ng ph¸p so s¸nh, ®èi chiÕu; ph­¬ng ph¸p thèng kª; ph­¬ng ph¸p tæng hîp vµ c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c, kÕt hîp lý luËn vµ thùc tiÔn ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®Æt ra. 6. ý nghÜa thùc tiÔn vµ nh÷ng ®ãng gãp cña ®Ò tµi Khi nghiªn cøu ®Ò tµi nµy, ng­êi viÕt kh«ng ®Æt ra qu¸ nhiÒu tham väng mµ tr­íc hÕt lµ trang bÞ thªm kiÕn thøc chuyªn s©u cho b¶n th©n; ®ång thêi, gãp mét phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo tiÕng nãi chung cña giíi luËt häc nh»m hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ NHHH cña ViÖt Nam cïng c¬ chÕ thùc thi chóng; gãp thªm ®«i ®iÒu vµo viÖc x©y dùng hµnh trang kiÕn thøc cho c¸c th­¬ng nh©n ViÖt Nam ®Ó h¹n chÕ rñi ro, chñ ®éng trong cuéc ch¬i trªn thÞ tr­êng Hoa Kú - xø së vèn cã nh÷ng ®ßi hái kh¸ kh¾t khe víi c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi. 7. KÕt cÊu cña luËn v¨n Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, danh môc tµi liÖu tham kh¶o vµ phô lôc, néi dung cña luËn v¨n gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ nh·n hiÖu hµng hãa vµ ph¸p luËt b¶o hé nh·n hiÖu hµng hãa Ch­¬ng 2: Néi dung c¬ b¶n cña ph¸p luËt ViÖt Nam vµ ph¸p luËt Hoa Kú vÒ b¶o hé nh·n hiÖu hµng hãa Ch­¬ng 3: Nh÷ng ®Ò xuÊt vµ gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn ph¸p luËt vµ t¨ng c­êng hiÖu lùc, hiÖu qu¶ thùc thi ph¸p luËt b¶o hé nh·n hiÖu hµng hãa cña ViÖt Nam vµ h¹n chÕ rñi ro trong ®¨ng ký - b¶o hé nh·n hiÖu hµng hãa cña th­¬ng nh©n ViÖt Nam t¹i Hoa Kú. Ch­¬ng 1 MéT Sè VÊN §Ò Lý LUËN C¥ B¶N VÒ nh·n hiÖu hµng hãa Vµ PH¸P LUËT B¶O Hé nh·n hiÖu hµng hãa 1.1. Lý luËn chung vÒ nh·n hiÖu hµng hãa 1.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh, ph¸t triÓn cña nh·n hiÖu hµng hãa vµ ph¸p luËt b¶o hé nh·n hiÖu hµng hãa 1.1.1.1. ViÖc sö dông nh·n hiÖu hµng hãa tõ thêi tiÒn sö cho ®Õn giai ®o¹n sôp ®æ cña ®Õ chÕ La M· Tõ thêi xa x­a trong lÞch sö nh©n lo¹i, con ng­êi ®· biÕt sö dông c¸c dÊu hiÖu nhËn biÕt ®Ó ®Þnh râ quyÒn së h÷u cña m×nh. Ban ®Çu, nh÷ng ng­êi nguyªn thuû sö dông c¸c dÊu hiÖu ®Ó chØ râ quyÒn së h÷u ®èi víi vËt nu«i. Sau ®ã, c¸c dÊu hiÖu nhËn biÕt ®­îc sö dông ®Ó chØ râ ng­êi s¶n xuÊt hµng hãa vµ nghÜa vô cña hä ®èi víi chÊt l­îng hµng hãa. ViÖc sö dông nµy ®¹t tíi ®Ønh cao d­íi thêi La m· cæ ®¹i [40]. Tõ kho¶ng 5000 n¨m tr­íc C«ng nguyªn, loµi ng­êi ®· biÕt dïng mét miÕng kim lo¹i nung ®á ®Ó t¹o ra dÊu hiÖu trªn cæ nh÷ng con bß, tõ ®ã gióp chñ së h÷u dÔ dµng ph©n biÖt chóng víi nh÷ng con bß kh¸c. Ngµy nay, c¸c nhµ nghiªn cøu ®· t×m thÊy trªn v¸ch hang ®éng h×nh ¶nh cña nh÷ng chó bß rõng Bizon cïng víi c¸c ký hiÖu cña chóng cã nguån gèc tõ thêi kú ®ã. Ngoµi ra, nhiÒu dÊu hiÖu d¹ng NH cßn ®­îc t×m thÊy trªn c¸c ®å gèm cïng thêi [40]. 3500 n¨m tr­íc C«ng nguyªn, c¸c nhµ s¶n xuÊt ®· biÕt sö dông nh÷ng dÊu hiÖu h×nh trô ®Ó g¾n lªn hµng hãa cña m×nh (c¸c nhµ kh¶o cæ häc ®· t×m thÊy nh÷ng con dÊu b»ng ®¸ dïng ®Ó ghi c¸c dÊu hiÖu lªn hµng hãa t¹i Cnossos, Crete) [40]. Khi khai quËt ®­îc nh÷ng viªn g¹ch, ®¸, ngãi vµ ®å gèm tõ thêi vua Ai CËp ®Çu tiªn (kho¶ng 3000 n¨m tr­íc c«ng nguyªn), c¸c nhµ khoa häc ®· ph¸t hiÖn ra r»ng trªn ®ã cßn l­u gi÷ c¸c dÊu hiÖu dïng ®Ó nãi lªn ng­êi lµm ra chóng [40]. 2000 n¨m tr­íc c«ng nguyªn, nh÷ng ng­êi thî gèm Hy L¹p ®· biÕt dïng nh÷ng con dÊu ®Ó g¾n c¸c dÊu hiÖu nhËn biÕt lªn s¶n phÈm cña m×nh. Nh÷ng con dÊu ®­îc c¸c nhµ kh¶o cæ häc t×m thÊy ë gÇn thµnh Corinth lµ minh chøng cho ®iÒu ®ã [40]. Tõ thÕ kû 6 ®Õn thÕ kû 3 tr­íc C«ng nguyªn: thay v× kh¾c c¸c dÊu hiÖu nh­ trªn, nh÷ng ng­êi thî gèm ë Hy l¹p ®· d¸n c¸c dÊu hiÖu nhËn biÕt lªn s¶n phÈm [40]. 500 n¨m tr­íc C«ng nguyªn ®Õn 500 n¨m sau C«ng nguyªn: C¸c NH ®­îc sö dông réng r·i ë La M·. Hµng ngµn viªn g¹ch ®· ®­îc g¾n NH sau khi s¶n xuÊt. Ng­êi ta tin r»ng c¸c thî thñ c«ng ®· sö dông NH cho nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau, bao gåm sö dông ®Ó qu¶ng c¸o cho ng­êi s¶n xuÊt, lµm b»ng chøng ®Ó kh¼ng ®Þnh c¸c s¶n phÈm thuéc vÒ mét th­¬ng gia cô thÓ nµo ®ã khi cã tranh chÊp vÒ së h÷u ®ång thêi chóng còng ®­îc sö dông nh­ mét sù b¶o ®¶m vÒ chÊt l­îng [40]. Nh­ vËy, cã thÓ thÊy r»ng, mÆc dï nh÷ng ký hiÖu ®­îc sö dông nh­ trªn kh«ng thÓ ®ång nhÊt víi kh¸i niÖm NHHH trong ph¸p luËt hiÖn ®¹i song ngay tõ thêi kú ®ã, chóng ®· cã nh÷ng chøc n¨ng nhÊt ®Þnh ®Ó ph©n biÖt nguån gèc cña s¶n phÈm còng nh­ b¶o chøng cho chÊt l­îng s¶n phÈm. ViÖc g¾n chóng chØ mang tÝnh t×nh cê, tù ph¸t vµ kh«ng ®­îc ®iÒu chØnh bëi bÊt cø mét quy ph¹m nµo. 1.1.1.2. Thêi kú phôc h­ng cña nh·n hiÖu hµng hãa Cã rÊt Ýt t­ liÖu nãi vÒ viÖc sö dông NHHH tõ khi ®Õ chÕ La m· sôp ®æ cho ®Õn thêi kú nµy. ChØ cã ®iÒu, môc ®Ých sö dông NHHH ®· thay ®æi nhanh chãng. NÕu nh­ tr­íc ®©y NH ®­îc sö dông ®Ó kh¼ng ®Þnh quyÒn së h÷u cña chñ së h÷u hoÆc ng­êi s¶n xuÊt th× ®Õn lóc nµy NH ®­îc sö dông tr­íc hÕt ®Ó chØ ra lo¹i hµng ®ã do ai s¶n xuÊt nh»m b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng. DÇn dÇn, NHHH ®­îc thõa nhËn lµ lîi Ých cña chÝnh c¸c nhµ s¶n xuÊt. Cuèi cïng, gi¸ trÞ kinh tÕ cña NH còng ®· ®­îc thõa nhËn, tuy nhiªn, viÖc b¶o hé chóng b»ng ph¸p luËt vÉn ch­a thùc sù râ rµng [40]. Cô thÓ: Vµo kho¶ng thÕ kû thø 12, khi xuÊt hiÖn nh÷ng hiÖp héi cña c¸c nhµ bu«n, hiÖp héi c¸c thî thñ c«ng, viÖc g¾n NHHH trªn s¶n phÈm, dÞch vô ®· quay trë l¹i vµ ngµy cµng phæ biÕn. Ch¼ng h¹n, trong mét hiÖp héi chuyªn vÒ s¶n xuÊt dao, mçi ng­êi thî thñ c«ng lµm ra mét bé phËn cña s¶n phÈm: ng­êi thî rÌn t¹o ra l­ìi dao, ng­êi thî méc lµm ra th©n dao, ng­êi thî da lµm ra vá dao, v.v… Trong tr­êng hîp nµy, mçi ng­êi trong sè hä ®Òu cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi s¶n phÈm mµ m×nh lµm ra, do vËy ®Òu cã g¾n "nh·n hiÖu" cña m×nh lªn s¶n phÈm ®ã. Vµo thÕ kû thø 13, nh÷ng nhµ s¶n xuÊt b¾t ®Çu sö dông mét lo¹i NHHH míi, ®ã lµ NH giÊy (d­íi d¹ng H×nh mê, cã thÓ nh×n thÊy khi soi lªn ¸nh s¸ng). Lo¹i NH nµy xuÊt hiÖn lÇn ®Çu tiªn ë Italia [40]. N¨m 1266, v¨n b¶n ph¸p luËt ®Çu tiªn liªn quan ®Õn NHHH ®­îc th«ng qua bëi nghÞ viÖn Anh víi tªn gäi: "LuËt ghi nh·n hiÖu cña c¸c nhµ s¶n xuÊt b¸nh m×" (Bakers Marking Law). Theo quy ®Þnh cña v¨n b¶n nµy, mçi ng­êi thî n­íng b¸nh ph¶i g¾n dÊu hiÖu riªng cña m×nh lªn b¸nh mú nh»m môc ®Ých "nÕu nh­ b¸nh ®­îc n­íng kh«ng ®ñ träng l­îng th× sÏ biÕt ®­îc ai lµ ng­êi cã lçi" [22], [40]. N¨m 1365, nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt dao kÐo ë Lu©n §«n ®· b¶o vÖ quyÒn ®èi víi NHHH cña m×nh b»ng c¸ch ®¨ng ký chóng t¹i c¬ quan chÝnh quyÒn cña thµnh phè [40]. N¨m 1373, mét S¾c lÖnh ®­îc th«ng qua, trong ®ã yªu cÇu c¸c nhµ s¶n xuÊt r­îu ph¶i g¾n NHHH lªn c¸c chai r­îu hoÆc c¸c thïng chøa r­îu b»ng da ®Ó tr¸nh bÞ tr¸o hµng. Vµ chØ b»ng c¸ch ®ã s¶n phÈm cña hä míi ®­îc c«ng nhËn [40]. N¨m 1452 lµ n¨m ghi dÊu Ên kh¸ ®Æc biÖt trong lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña NHHH bëi ®©y lµ n¨m diÔn ra vô kiÖn ®Çu tiªn liªn quan ®Õn NHHH. §ã lµ tr­êng hîp mét qu¶ phô ®­îc cho phÐp sö dông NHHH cña ng­êi chång qu¸ cè [40]. Cho ®Õn kho¶ng cuèi thÕ kû XV vµ thÕ kû XVI, viÖc sö dông NHHH t¨ng lªn nhanh chãng. Vµo thêi kú nµy, viÖc g¾n NH c¬ b¶n ®­îc thùc hiÖn tu©n thñ theo nh÷ng quy ®Þnh mang tÝnh chÊt ®iÒu lÖ cña c¸c x­ëng s¶n xuÊt. ViÖc g¾n NH cã môc ®Ých chñ yÕu ®Ó chØ ra r»ng ng­êi s¶n xuÊt thuéc vÒ mét tæ chøc nµo ®ã - mét x­ëng thñ c«ng hay mét hiÖp héi c¸c nhµ bu«n - b»ng c¸ch ®ã gi¸n tiÕp c«ng nhËn r»ng nhµ s¶n xuÊt ®ã cã quyÒn s¶n xuÊt hay bu«n b¸n chñng lo¹i hµng t­¬ng øng. DÊu hiÖu ®­îc thÓ hiÖn trªn hµng hãa cßn ®ång thêi lµ minh chøng b¶o ®¶m cho viÖc hµng hãa ®­îc thî s¶n xuÊt tu©n thñ theo ®óng nh÷ng chuÈn mùc kü thuËt, thÈm mü ®· ®­îc ®Æt ra vµ ®· tr¶i qua sù kiÓm tra, gi¸m s¸t nhÊt ®Þnh cña hiÖp héi. DÊu hiÖu ®­îc g¾n trªn hµng hãa cßn cã vai trß nh­ lµ mét dÊu hiÖu vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm. Th«ng th­êng, trong giai ®o¹n nµy, dÊu hiÖu kh«ng thuéc vÒ c¸ nh©n mét ng­êi mµ thuéc vÒ mét hiÖp héi nµo ®ã. Nh÷ng hiÖp héi nµy theo dâi rÊt s¸t sao viÖc tu©n thñ nh÷ng quy ®Þnh ®· ®­îc ®Æt ra vÒ g¾n NH vµ ¸p dông nh÷ng chÕ tµi m¹nh ®èi víi nh÷ng ai vi ph¹m chóng. Bªn c¹nh ®ã, vµo thêi kú nµy, ë mét sè ngµnh s¶n xuÊt cã ý nghÜa x· héi ®Æc biÖt quan träng (vÝ dô nh­ ngµnh s¶n xuÊt vò khÝ, lµm ®å vµng b¹c) còng tån t¹i mét sè NH mang tÝnh chÊt c¸ nh©n mµ viÖc sö dông chóng cã tÝnh chÊt b¾t buéc. Nh÷ng NH nµy ®­îc sö dông nh»m môc ®Ých chØ râ ng­êi s¶n xuÊt ra s¶n phÈm [22], [40]. N¨m 1618 lµ n¨m diÔn ra vô x©m ph¹m NHHH kh¸ næi tiÕng: mét ng­êi s¶n xuÊt v¶i ®· g¾n NHHH cña mét nhµ s¶n xuÊt danh tiÕng lªn s¶n phÈm cña m×nh [40]. Sù kiÖn nµy ®­îc coi nh­ chiÕc cÇu nèi gi÷a NHHH cña c¸c th­¬ng gia trong thêi kú trung ®¹i vµ NH th­¬ng m¹i hiÖn ®¹i. 1.1.1.3. Nh·n hiÖu hµng hãa vµ cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp Cho ®Õn tr­íc cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp, NHHH còng chØ cã ph¹m vi ¸p dông rÊt h¹n hÑp víi lý do: phÇn lín hµng hãa vµo thêi kú bÊy giê ®­îc s¶n xuÊt ra d­íi d¹ng c©n ®ong tõ c¸c thïng, hép hoÆc c¸c vËt ®ùng ®¬n gi¶n kh¸c, hiÕm khi cã c¸c d¹ng bao b× ®Æc chñng dïng riªng cho tõng lo¹i hµng hãa cña c¸c nhµ s¶n xuÊt kh¸c nhau. Do ®ã, rÊt khã ph©n biÖt hµng hãa cña mçi nhµ s¶n xuÊt [22]. ViÖc sö dông c¸c NH víi tÝnh chÊt lµ c¸c dÊu hiÖu ph©n biÖt trªn s¶n phÈm, dÞch vô trë nªn cÇn thiÕt h¬n bao giê hÕt trong khu«n khæ c¸c quan hÖ s¶n xuÊt míi: quan hÖ s¶n xuÊt t­ b¶n ®ang dÇn thay thÕ cho c¸c quan hÖ s¶n xuÊt phong kiÕn tr­íc ®©y. Nhu cÇu nµy xuÊt ph¸t tõ mét lo¹t c¸c nh©n tè nh­: më réng quy m« s¶n xuÊt, t¨ng c­êng giao l­u th­¬ng m¹i, sù gia t¨ng c¹nh tranh trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. PhÇn lín lîi nhuËn cña nÒn s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa n»m trong t­¬ng quan tû lÖ trùc tiÕp víi khèi l­îng tiªu thô s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng. Quy m« thÞ tr­êng trong tõng giai ®o¹n cô thÓ th× l¹i lµ mét ®¹i l­îng v« cïng h¹n chÕ. Do ®ã, vÊn ®Ò quan t©m sèng cßn, lu«n ®eo b¸m c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ kinh doanh lµ lµm sao ®Ó ng­êi tiªu dïng mua nh÷ng s¶n phÈm, dÞch vô cña m×nh mµ kh«ng ph¶i lµ nh÷ng s¶n phÈm/dÞch vô cïng lo¹i cña nhµ s¶n xuÊt/cung cÊp kh¸c. NÕu nh­ ë giai ®o¹n hîp t¸c gi¶n ®¬n vµ c«ng tr­êng thñ c«ng, viÖc g¾n NH vÉn chñ yÕu cã ý nghÜa nh­ mét c«ng cô ®Ó b¶o chøng cho chÊt l­îng s¶n phÈm th× khi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chuyÓn sang h×nh thøc míi - c«ng nghiÖp m¸y mãc - chøc n¨ng vµ quy m« g¾n NH cho hµng hãa ®· cã nh÷ng biÕn ®æi quan träng. NÒn c«ng nghiÖp m¸y mãc cho ra ®êi hµng lo¹t nh÷ng s¶n phÈm cïng lo¹i ®· dÉn tíi sù c¹nh tranh kh«ng ngõng trªn thÞ tr­êng. Trong ®iÒu kiÖn nh­ vËy, vai trß cña viÖc qu¶ng c¸o th«ng qua NHHH nh­ lµ mét c«ng cô ®Ó tiªu thô hµng hãa ngµy cµng ®­îc chó träng. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp, ng­êi ta b¾t ®Çu sö dông c¸c h×nh thøc ®ãng gãi c¸ nh©n cho c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i. §iÒu ®ã t¹o ra kh¶ n¨ng sö dông NHHH võa víi tÝnh chÊt lµ ph­¬ng tiÖn ph©n biÖt s¶n phÈm/dÞch vô võa lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó qu¶ng c¸o. Cã thÓ kÓ ra ®©y c©u chuyÖn nh­ lµ mét vÝ dô ®iÓn h×nh vÒ viÖc sö dông NHHH trong giai ®o¹n nµy. §ã lµ c©u chuyÖn cña c«ng ty s¶n xuÊt xµ b«ng vµ ®Ìn cÇy Procter & Gamble (Hoa Kú). Cho ®Õn tr­íc n¨m 1880, xµ phßng ®­îc s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn gia ®×nh vµ ®­îc b¸n theo träng l­îng. Trong cöa hµng, theo yªu cÇu cña ng­êi mua, ng­êi ta c¾t nh÷ng mÈu xµ phßng gièng nh­ lµ b¬ vËy. C«ng nghÖ s¶n xuÊt xµ phßng cßn rÊt thÊp, bëi vËy, chÊt l­îng xµ phßng cã sù kh¸c nhau râ rÖt gi÷a c¸c mÎ hµng kh¸c nhau. Procter & Gamble ®· nghiªn cøu vµ t×m ra c«ng nghÖ ­u viÖt h¬n ®¶m b¶o ®­îc chÊt l­îng th­êng xuyªn cña xµ phßng. Nh÷ng ng­êi chñ c«ng ty nµy ®· sö dông tªn gäi IVORY ®Ó lµm NH cho s¶n phÈm cña m×nh. Th¸ng 12 n¨m 1881, c«ng ty P & G (Procter & Gamble) ®· ®¨ng bµi qu¶ng c¸o ®Çu tiªn vÒ mét s¶n phÈm xµ b«ng th¬m cã tªn lµ IVORY, "næi trªn mÆt n­íc, tr¾ng nh­ ngµ, vµ 99,44 phÇn tr¨m tinh khiÕt" [23]. Cho ®Õn ngµy nay, NHHH nµy kh«ng chØ cã chøc n¨ng ph©n biÖt mµ cßn ®­îc sö dông ®Ó qu¶ng c¸o cho biÓu t­îng chÊt l­îng cña s¶n phÈm. Trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh chiÕm lÜnh thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm, hiÖn t­îng b¾t ch­íc NH cña nhau vµ g©y thiÖt h¹i cho chñ NH ngµy cµng nhiÒu. Sè vô xö kiÖn t¹i c¸c toµ ¸n ngµy cµng t¨ng. VÊn ®Ò mµ c¸c toµ ¸n thêi ®ã cÇn ph¶i ph¸n quyÕt lµ quyÒn ®èi víi mét NHHH cô thÓ nµo ®ã thuéc vÒ ai. Trong c¸c vô xÐt xö, nguyªn t¾c th­êng ®­îc c¸c toµ ¸n ¸p dông lµ: quyÒn thuéc vÒ ng­êi ®Çu tiªn sö dông NHHH. Lóc ®Çu, c¸c sæ NH chØ dïng ®Ó theo dâi c¸c NH bÞ tranh chÊp, sau ®ã ghi c¶ c¸c NH kh¸c ch­a bÞ tranh chÊp ®Ó ®Ò phßng c¸c tranh chÊp sÏ cã trong t­¬ng lai. Cuèi cïng, ngay c¶ c¸c NH ch­a ®­îc sö dông nh­ng chñ c¸c NH cã ý ®Þnh sö dông còng ®­îc ghi nhËn vµo sæ. Sæ theo dâi NHHH dÇn dÇn trë thµnh sæ ®¨ng b¹ nh·n hµng, tõ ®ã h×nh thµnh ph­¬ng thøc ®¨ng ký NHHH t¹i toµ ¸n (th­êng gäi lµ tr×nh toµ). [32]. ViÖc ®¨ng ký NH nh­ vËy ®­îc thùc hiÖn theo th«ng lÖ chø kh«ng theo quy ®Þnh cña mét v¨n b¶n ph¸p luËt nµo. VÊn ®Ò b¶o hé NHHH ®­îc ghi nhËn lÇn ®Çu tiªn trong LuËt vÒ xÝ nghiÖp, c¬ së chÕ t¹o vµ lß x­ëng thñ c«ng n¨m 1809 cña Ph¸p. LuËt nµy quy ®Þnh hµnh vi lµm gi¶ NHHH bÞ xö ph¹t nh­ téi tù ý lµm gi¶ c¸c v¨n b¶n giÊy tê. Ngµy 23/6/1857, Ph¸p ban hµnh LuËt vÒ ký hiÖu, NH chÕ t¹o. Theo luËt nµy, quyÒn ®èi víi NHHH thuéc vÒ ng­êi thùc hiÖn sím nhÊt mét trong hai viÖc: sö dông NH vµ ®¨ng ký NH theo quy ®Þnh cña luËt. NÕu mét ng­êi ®¨ng ký mét NH nh­ng thêi ®iÓm sö dông NHHH cña ng­êi ®ã l¹i sau ng­êi ®¨ng ký thø hai th× quyÒn ®èi víi NH thuéc vÒ ng­êi thø hai. TiÕp theo Ph¸p, lÇn l­ît c¸c n­íc Italia (ngµy30/8/1868), BØ (ngµy 01/4/1879), Hoa Kú (ngµy 03/03/1881), Anh (ngµy 25/8/1883), §øc (ngµy 12/3/1894), Nga (ngµy 26/02/1896), NhËt B¶n (1875), v.v… ®· lÇn l­ît ban hµnh ph¸p luËt vÒ NHHH cña m×nh. C¸c ®¹o luËt trªn ®Òu quy ®Þnh kh¸ chi tiÕt vÒ c¬ chÕ b¶o hé ®èi víi NHHH: thñ tôc x¸c lËp quyÒn, sö dông vµ b¶o vÖ NHHH; ph¹m vi c¸c dÊu hiÖu cã thÓ ®­îc b¶o hé, tËp trung ho¸ qu¸ tr×nh ®¨ng ký NHHH... Tõ ®ã cã thÓ thÊy r»ng, ngay tõ nh÷ng b­íc ®i ®Çu tiªn trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt b¶o hé NHHH, c¸c quèc gia ®· thiÕt lËp ®­îc mét lo¹t nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ b¶o hé lo¹i ®èi t­îng nµy. Sau ®¹i chiÕn thÕ giíi lÇn thø hai, hÇu hÕt c¸c n­íc ®· th«ng qua nh÷ng ®¹o luËt míi vÒ b¶o hé NHHH, ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ cung øng hµng hãa/dÞch vô trong thêi ®¹i míi. Sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt ®· t¹o ra nhu cÇu to lín cho sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña th­¬ng m¹i quèc tÕ. §Õn nöa cuèi thÕ kû XIX, viÖc trao ®æi s¶n phÈm qua biªn giíi quèc gia ®· t¹o nªn mét lµn sãng toµn cÇu ho¸ tíi c¸c c­êng quèc c«ng nghiÖp. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña th­¬ng m¹i hµng hãa xuyªn quèc gia, t×nh tr¹ng lµm hµng gi¶, hµng nh¸i NHHH còng gia t¨ng. §iÒu ®ã lµ mét c¶n trë lín cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn giao l­u th­¬ng m¹i. Ng­êi ta b¾t ®Çu nhËn thÊy tÝnh chÊt quèc tÕ trong vÊn ®Ò b¶o hé SHTT, trong ®ã cã b¶o hé NHHH. Còng tõ ®ã n¶y sinh nhu cÇu b¶o hé NHHH v­ît ra khái ph¹m vi c¸c quèc gia. KÕt qu¶ lµ vµo cuèi thÕ kû XIX, c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ liªn quan ®Õn b¶o hé NHHH ®· lÇn l­ît ra ®êi. Ph¶n ¸nh sù ®Êu tranh ®ång thêi víi sù hîp t¸c, dung hoµ quyÒn lîi gi÷a c¸c nhãm lîi Ých kh¸c biÖt trªn thÕ giíi, c¸c ®iÒu ­íc nµy ®· ®ãng mét vai trß v« cïng quan träng trong viÖc b¶o hé quèc tÕ ®èi víi NHHH, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña th­¬ng m¹i trªn ph¹m vi toµn cÇu. V¨n b¶n ®Çu tiªn lµ C«ng ­íc Paris vÒ b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp ®­îc ký kÕt ngµy 20/3/1883 t¹i Paris, ®­îc xem xÐt l¹i vµ söa ®æi t¹i Roma n¨m 1886, t¹i Ma®rit n¨m 1890, t¹i Brussels n¨m 1897 vµ 1900, t¹i Washington n¨m 1911, t¹i La Hay n¨m 1925, t¹i Lu©n §«n n¨m 1934, t¹i Lisbon n¨m 1958, t¹i Stockholm n¨m 1967 vµ ®­îc söa ®æi vµo n¨m 1979. TÝnh ®Õn ngµy 15/01/2002, cã 162 n­íc lµ thµnh viªn cña C«ng ­íc nµy [24]. ViÖc b¶o hé NHHH theo C«ng ­íc Paris ®­îc thÓ hiÖn trªn hai khÝa c¹nh: mét lµ thiÕt lËp nh÷ng nguyªn t¾c b¶o hé chung cho tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng SHCN ®­îc quy ®Þnh trong C«ng ­íc, trong ®ã cã NHHH; hai lµ, ®­a ra nh÷ng quy ®Þnh riªng vÒ chÕ ®é b¶o hé ®èi víi NHHH. Sù ph¸t triÓn cña viÖc b¶o hé c¸c ®èi t­îng SHCN, trong ®ã cã NHHH trong kho¶ng thêi gian h¬n 100 n¨m qua ®· nãi lªn sù ®ãng gãp to lín cña C«ng ­íc Paris. Tuy nhiªn, d­íi gãc ®é lËp ph¸p quèc tÕ, C«ng ­íc ch­a gi¶i quyÕt ®­îc mét sè vÊn ®Ò quan träng nh­ viÖc ®¨ng ký NHHH vÉn ph¶i ®­îc tiÕn hµnh t¹i tõng quèc gia n¬i ng­êi nép ®¬n yªu cÇu b¶o hé. C«ng ­íc còng ch­a quy ®Þnh mét c¸ch cô thÓ vÒ NH dÞch vô; ch­a thiÕt lËp ®­îc mét hÖ thèng ®¨ng ký quèc tÕ NHHH; v.v… Nh»m kho¶ lÊp mét phÇn nh÷ng kho¶ng trèng trong C«ng ­íc Paris liªn quan ®Õn NHHH, n¨m 1891, Tháa ­íc Ma®rit ®· ®­îc th«ng qua t¹i T©y Ban Nha. TÝnh ®Õn ngµy 18/01/2002, Tháa ­íc ®· thu hót ®­îc 52 quèc gia thµnh viªn [24]. Nh÷ng quy ®Þnh cña Tháa ­íc më ra c¬ héi cho viÖc thiÕt lËp c¬ chÕ ®¨ng ký quèc gia vµ quèc tÕ cho cïng mét NH, trong ®ã mçi n­íc thµnh viªn Tháa ­íc ®Òu cã nghÜa vô c«ng nhËn ®¨ng ký nµy. Tháa ­íc kh«ng thiÕt lËp mét chÕ ®é b¶o hé duy nhÊt ®èi víi NHHH ë tÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn tham gia mµ chØ lµm ®¬n gi¶n h¬n qu¸ tr×nh ®¨ng ký b¶o hé ®ång thêi ë nhiÒu quèc gia, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi nép ®¬n cã thÓ xin ®¨ng ký b¶o hé NHHH cña m×nh ë nhiÒu quèc gia mµ kh«ng ph¶i ®¨ng ký trùc tiÕp ë tõng quèc gia ®ã. ChÝnh ®iÒu nµy sÏ dÉn tíi viÖc gi¶m thiÓu ®¸ng kÓ nh÷ng chi phÝ ®¨ng ký cho ng­êi nép ®¬n. Cho ®Õn thêi ®iÓm hiÖn t¹i, Tháa ­íc Ma®rit vÉn lµ ®iÒu ­íc quèc tÕ quan träng nh»m kh¾c phôc nguyªn t¾c l·nh thæ trong b¶o hé NHHH t¹i c¸c quèc gia. Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm, Tháa ­íc vÉn cßn cã nh÷ng ®iÓm bÊt cËp: Thø nhÊt, ®ã lµ t×nh tr¹ng vÒ qu¸ tr×nh ®¨ng ký hai giai ®o¹n: ®Çu tiªn lµ ë cÊp ®é quèc gia, sau ®ã lµ ë cÊp ®é quèc tÕ. §iÒu nµy sÏ t¹o ra nh÷ng bÊt lîi nhÊt ®Þnh cho ng­êi nép ®¬n t¹i n­íc n¬i mµ thñ tôc xÐt nghiÖm vÒ NH ®­îc tiÕn hµnh cÈn träng, kh¾t khe h¬n hoÆc n¬i mµ viÖc sö dông NH ®­îc coi lµ ®iÒu kiÖn b¾t buéc ®Ó NH cã thÓ ®­îc ®¨ng ký. Thø hai, quy ®Þnh vÒ thêi h¹n tõ chèi ®¨ng ký NH cña quèc gia thµnh viªn trong vßng 12 th¸ng lµm cho thêi gian xÐt nghiÖm NH mét c¸ch nghiªm tóc trë nªn qu¸ ng¾n, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn sè l­îng lín ®¬n nép yªu cÇu b¶o hé. Thø ba, møc lÖ phÝ t­¬ng ®èi thÊp cho viÖc ®¨ng ký NH ë c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn t¹i c¸c quèc gia kh«ng thÓ chi tr¶ hÕt ®­îc nh÷ng chi phÝ cho viÖc tiÕn hµnh xÐt nghiÖm NH mét c¸ch nghiªm tóc. Thø t­, sù phô thuéc cña hiÖu lùc ®¨ng ký quèc tÕ vµo hiÖu lùc ®¨ng ký c¬ së (cho dï chØ lµ trong vßng 5 n¨m ®Çu tiªn) kh«ng ®¸p øng ®­îc lîi Ých cña ng­êi nép ®¬n ë c¸c quèc gia n¬i mµ NH th­êng hay bÞ ®×nh chØ, huû bá v× nhiÒu lý do kh¸c nhau. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do kÓ trªn nªn mÆc dï Tháa ­íc Ma®rit ra ®êi tõ h¬n mét tr¨m n¨m nay vµ ®· qua nhiÒu lÇn söa ®æi song vÉn v¾ng bãng sù tham gia cña mét sè c­êng quèc vÒ NHHH, trong ®ã cã Hoa Kú, NhËt B¶n vµ Anh. Víi môc ®Ých nh»m më réng hÖ thèng ®¨ng ký, thu hót nhiÒu n­íc tham gia h¬n n÷a, n¨m 1995, NghÞ ®Þnh th­ Ma®rit ®· ra ®êi. So víi Tháa ­íc Ma®rit, NghÞ ®Þnh th­ ®· cã mét sè c¶i c¸ch c¬ b¶n nh­: ViÖc ®¨ng ký quèc tÕ kh«ng chØ dùa trªn c¬ së ®¨ng ký quèc gia mµ cßn cã thÓ dùa trªn ®¬n ®¨ng ký quèc gia; Thêi h¹n tõ chèi ®¨ng ký cho mçi quèc gia lµ 18 th¸ng thay v× 1 n¨m nh­ tr­íc ®©y; Møc lÖ phÝ ®­îc t¨ng lªn vµ c¸c quèc gia ®­îc phÐp thu lÖ phÝ riªng cho viÖc ®¨ng ký; Mét ®¨ng ký quèc tÕ bÞ huû bá cã thÓ chuyÓn thµnh mét ®¨ng ký quèc gia ë mçi quèc gia ®­îc chØ ®Þnh. TÝnh ®Õn ngµy 18/01/2002 ®· cã 55 quèc gia lµ thµnh viªn cña NghÞ ®Þnh th­ Ma®rit [24]. ViÖt Nam ®· gia nhËp §iÒu ­íc quèc tÕ nµy tõ ngµy 11/7/2006. Trong sè c¸c c­êng quèc vÒ b¶o hé NHHH, Hoa Kú vÉn lµ n­íc tiÕp tôc kh«ng tham gia NghÞ ®Þnh th­. Bëi v×, vÒ c¬ b¶n, Hoa Kú tuy chÊp nhËn nh÷ng ®iÒu kiÖn cña NghÞ ®Þnh th­, nh­ng l¹i kh«ng ®ång ý víi c¬ chÕ bá phiÕu cña NghÞ ®Þnh th­ (chÊp nhËn c¶ c¸c l¸ phiÕu ®éc lËp cña tõng n­íc Ch©u ¢u lÉn l¸ phiÕu cña Liªn minh EC). Hoa Kú cho r»ng, mét nguyªn t¾c cÇn ®­îc t«n träng khi tham gia bÊt kú tho¶ thuËn quèc tÕ nµo lµ c¸c thµnh viªn ph¶i cã quyÒn bÇu cö nh­ nhau. C¸c thñ tôc ®¨ng ký NHHH ë mçi n­íc ®­îc quy ®Þnh lµ t­¬ng ®èi kh¸c nhau. Nh÷ng thñ tôc nµy ®«i khi ®ßi hái c¸c thÓ thøc rÊt kh¸c nhau, g©y Ýt nhiÒu khã kh¨n cho ng­êi nép ®¬n vµ chñ së h÷u NHHH. Mét thµnh c«ng ®¸ng kÓ trong viÖc tiÕn tíi hµi hoµ ho¸, ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thÓ thøc ®ã lµ viÖc th«ng qua HiÖp ­íc luËt NHHH ngµy 27 th¸ng 10 n¨m 1994. C¸c quy ®Þnh cña HiÖp ­íc ®­a ra nh÷ng tiªu chuÈn tèi ®a vÒ thñ tôc mµ c¬ quan cã thÈm quyÒn ®¨ng ký NHHH ®­îc phÐp hay kh«ng ®­îc phÐp ®ßi hái ng­êi nép ®¬n hoÆc chñ së h÷u NHHH. HiÖp ­íc lo¹i bá mét sè yªu cÇu ®­îc coi lµ g¸nh nÆng (nh­ viÖc hîp ph¸p ho¸ ch÷ ký); ®Ò ra mét sè ®iÓm t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc tiÕn hµnh c¸c thñ tôc; v.v… Nh×n chung, HiÖp ­íc luËt NHHH mang l¹i lîi Ých kh«ng chØ cho ng­êi nép ®¬n, chñ së h÷u NHHH mµ cßn cho c¶ c¬ quan ®¨ng ký cña c¸c quèc gia vµ c¸c ®¹i diÖn SHTT. TÝnh ®Õn th¸ng 10/ 2004, tøc lµ chØ sau 10 n¨m ra ®êi, HiÖp ­íc ®· ®­îc 27 n­íc phª chuÈn, trong ®ã cã Hoa Kú [24]. Víi ViÖt Nam, mÆc dï chóng ta ch­a tham gia HiÖp ­íc song hÖ thèng ph¸p luËt cña n­íc ta cã hÇu hÕt c¸c quy ®Þnh trong hiÖp ­íc. Tuy nhiªn cã mét sè ®iÒu bÞ cÊm vµ thiÕu mét sè quy ®Þnh b¾t buéc. Còng trong n¨m 1994, mét ®iÒu ­íc quèc tÕ v« cïng quan träng ®· ®­îc th«ng qua mµ sù xuÊt hiÖn cña nã ®· mang l¹i nh÷ng thay ®æi c¬ b¶n trong lÜnh vùc SHTT (trong ®ã cã NHHH). §ã chÝnh lµ HiÖp ®Þ._.nh vÒ c¸c khÝa c¹nh liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i cña quyÒn SHTT (TRIPS). HiÖp ®Þnh TRIPS quy ®Þnh viÖc b¶o hé nhiÒu ®èi t­îng SHTT kh¸c nhau, trong ®ã cã NHHH. HiÖp ®Þnh TRIPS ®· kh¼ng ®Þnh l¹i vµ më réng c¸c chuÈn mùc vµ quy ®Þnh cña C«ng ­íc Paris. H¬n n÷a, HiÖp ®Þnh TRIPS ®· v­ît ra ngoµi C«ng ­íc Paris khi lÇn ®Çu tiªn ®­a ra mét nguyªn t¾c míi lµ ®èi xö tèi huÖ quèc (MNF), ®ång thêi quy ®Þnh c¸c biÖn ph¸p thùc thi quyÒn SHTT kh¸ chÆt chÏ vµ hÖ thèng h×nh ph¹t ®èi víi c¸c thµnh viªn kh«ng ®¶m b¶o sù b¶o hé tèi thiÓu vÒ quyÒn SHTT, kÓ c¶ c¸c tiªu chuÈn tèi thiÓu vÒ nghÜa vô thùc thi quyÒn. C¸c h×nh ph¹t nµy hoµn toµn kh«ng cã trong C«ng ­íc Paris. Còng víi môc ®Ých t¨ng c­êng b¶o hé c¸c ®èi t­îng cña quyÒn SHTT trong ®ã cã NHHH trªn quy m« toµn thÕ giíi, n¨m 1970, Tæ chøc SHTT thÕ giíi (WIPO) ®· ®­îc thµnh lËp vµ chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng. 1.1.2. Kh¸i niÖm nh·n hiÖu hµng hãa Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng hµng ®Çu mµ c¸c nhµ lËp ph¸p quan t©m khi quy ®Þnh vÒ b¶o hé NHHH lµ vÊn ®Ò x¸c ®Þnh cho ®­îc NHHH lµ g×, tøc ph¶i x¸c ®Þnh cho ®­îc nh÷ng ®èi t­îng nµo ®­îc coi lµ NHHH. Kho¶n 1 §iÒu 15 HiÖp ®Þnh TRIPS quy ®Þnh: BÊt kú mét dÊu hiÖu, hoÆc tæ hîp c¸c dÊu hiÖu nµo, cã kh¶ n¨ng ph©n biÖt hµng hãa hoÆc dÞch vô cña mét doanh nghiÖp víi hµng hãa hoÆc dÞch vô cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c, ®Òu cã thÓ lµm nh·n hiÖu hµng hãa. C¸c dÊu hiÖu ®ã, ®Æc biÖt lµ c¸c tõ, kÓ c¶ tªn riªng, c¸c ch÷ c¸i, ch÷ sè, c¸c yÕu tè h×nh ho¹ vµ tæ hîp c¸c mÇu s¾c còng nh­ tæ hîp bÊt kú cña c¸c dÊu hiÖu ®ã, ph¶i cã kh¶ n¨ng ®­îc ®¨ng ký lµ nh·n hiÖu hµng hãa [16]. Nh­ vËy, kh¸i niÖm NHHH ®­îc quy ®Þnh rÊt kh¸i qu¸t vµ mang tÝnh quy chuÈn cao. §iÒu nµy thÓ hiÖn nhËn thøc ®óng ®¾n cña c¸c nhµ lµm luËt vÒ tÝnh phong phó, ®a d¹ng cña sù ph¸t triÓn t­ duy con ng­êi trong ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ trong viÖc x©y dùng NHHH nãi riªng. Ph¸p luËt cña hÇu hÕt c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®Òu ®i theo xu h­íng chung ®ã khi ®­a ra kh¸i niÖm vÒ NHHH. Tuy nhiªn, mçi n­íc cã nh÷ng ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh cô thÓ kh¸c nhau nªn c¸ch ®Þnh nghÜa vÒ NHHH còng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau. LuËt NHHH Hoa Kú, phÇn ®Þnh nghÜa quy ®Þnh: Nh·n hiÖu hµng hãa bao gåm bÊt kú tõ, tªn gäi, biÓu t­îng, hay h×nh vÏ hoÆc sù kÕt hîp gi÷a chóng (…)®Ó x¸c ®Þnh vµ ph©n biÖt hµng hãa cña ng­êi ®ã, bao gåm c¶ c¸c hµng hãa ®Æc chñng, víi nh÷ng hµng hãa cïng lo¹i ®­îc s¶n xuÊt hoÆc ®­îc b¸n bëi nh÷ng ng­êi kh¸c ®Ó chØ râ nguån gèc cña hµng hãa thËm chÝ khi mµ kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc nguån gèc ®ã vµ kh«ng cã nh·n hiÖu hµng hãa nµo cã kh¶ n¨ng ph©n biÖt hµng hãa cña ng­êi nép ®¬n víi nh÷ng hµng hãa cña nh÷ng ng­êi kh¸c l¹i bÞ tõ chèi ®¨ng ký vµo sæ ®¨ng ký (15U.S.C.A. 1052) [36, tr. 156]. §iÒu 785 Bé luËt d©n sù ViÖt Nam n¨m 1995 quy ®Þnh: "Nh·n hiÖu hµng hãa lµ nh÷ng dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt hµng hãa, dÞch vô cïng lo¹i cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c nhau. Nh·n hiÖu hµng hãa cã thÓ lµ tõ ng÷, h×nh ¶nh hoÆc sù kÕt hîp c¸c yÕu tè ®ã ®­îc thÓ hiÖn b»ng mét hoÆc nhiÒu mµu s¾c" [7]. Kh¸i qu¸t h¬n, kho¶n 16 §iÒu 4 LuËt SHTT ViÖt Nam n¨m 2005 ®Þnh nghÜa: "Nh·n hiÖu lµ dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt hµng hãa, dÞch vô cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n kh¸c nhau" [12]. §iÓm chung cña c¸c c¸ch tiÕp cËn nµy lµ sù thÓ hiÖn tÝnh më cña quy ®Þnh, theo ®ã bÊt kú dÊu hiÖu nµo tho¶ m·n ®iÒu kiÖn ph©n biÖt ®­îc hµng hãa/dÞch vô cña mét ng­êi víi hµng hãa/dÞch vô cïng lo¹i cña c¸c chñ thÓ kh¸c ®Òu ®­îc coi lµ NHHH. TÝnh më cña kh¸i niÖm cho phÐp c¸c lo¹i dÊu hiÖu míi cã thÓ ®­îc cÊp b¶o hé. Xu h­íng kh¸i qu¸t ho¸ nh­ vËy hoµn toµn phï hîp víi thùc tiÔn ph¸t triÓn cña NHHH. Bëi cïng víi sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña khoa häc vµ c«ng nghÖ, c¸c dÊu hiÖu ®­îc dïng ®Ó ph©n biÖt hµng hãa/dÞch vô cña c¸c nhµ s¶n xuÊt kh¸c nhau sÏ ngµy cµng phong phó, ®a d¹ng. ViÖc liÖt kª do vËy sÏ kh«ng tr¸nh khái bÞ l¹c hËu, lçi thêi. MÆc dï vËy, thùc tiÔn gi¶i thÝch vµ ¸p dông ph¸p luËt ë c¸c n­íc t­¬ng ®èi kh¸c nhau. Dùa vµo viÖc gi¶i thÝch quy ®Þnh më t¹i §iÒu 2 LuËt NHHH Hoa Kú, ngoµi nh÷ng dÊu hiÖu truyÒn thèng nh­ tõ, tªn gäi, biÓu t­îng, h×nh vÏ hay sù kÕt hîp c¸c yÕu tè ®ã th× c¸c dÊu hiÖu kh¸c ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cã kh¶ n¨ng ph©n biÖt hµng hãa/dÞch vô cïng lo¹i cña c¸c chñ thÓ kinh doanh kh¸c nhau nh­ ©m thanh hay mïi còng ®­îc thõa nhËn lµ NHHH vµ ®­îc ®¨ng ký. Trªn thùc tÕ, Hoa Kú lµ quèc gia ®i tiªn phong trong viÖc c«ng nhËn c¸c dÊu hiÖu míi nh­ ©m thanh, mïi lµ NHHH khi chóng ®¸p øng yªu cÇu tÝnh ph©n biÖt. Ch¼ng h¹n NHHH mïi th¬m t­¬i m¸t cña n­íc hoa Plumeria dïng cho mÆt hµng chØ may vµ sîi thªu ®· ®­îc cÊp ®¨ng ký vµo n¨m 1990 [46, Chapter 2, para. 2.323, 2.324]. ë ViÖt Nam, kh¸i niÖm NHHH t¹i §iÒu 785 Bé luËt d©n sù n¨m 1995 còng thÓ hiÖn tÝnh më v× ngay trong ng«n ng÷ cña ®iÒu luËt bao gåm côm tõ "cã thÓ lµ", tøc lµ ngoµi tõ ng÷, h×nh ¶nh hoÆc sù kÕt hîp c¸c yÕu tè ®ã th× NHHH cßn cã thÓ lµ nh÷ng yÕu tè kh¸c. Tuy nhiªn, c¸ch quy ®Þnh nh­ vËy ch­a thÓ hiÖn tÝnh kh¸i qu¸t cao, nhÊt lµ trong bèi c¶nh c«ng viÖc gi¶i thÝch ph¸p luËt ë ViÖt Nam nh×n chung ch­a ®­îc thùc hiÖn tèt, Toµ ¸n kh«ng cã thÈm quyÒn gi¶i thÝch ph¸p luËt th× tÝnh më cña kh¸i niÖm NHHH ®· bÞ giíi h¹n ®¸ng kÓ. Thùc tiÔn b¶o hé NHHH ë ViÖt Nam cho thÊy NHHH ®­îc ®¨ng ký b¶o hé chØ bao gåm c¸c dÊu hiÖu truyÒn thèng lµ h×nh ¶nh, tõ ng÷ vµ sù kÕt hîp gi÷a chóng. C¸c lo¹i dÊu hiÖu kh¸c dï tho¶ m·n ®iÒu kiÖn cã tÝnh ph©n biÖt c¸c hµng hãa/dÞch vô cïng lo¹i nh­ ©m thanh, mïi, dÊu hiÖu ®­îc nhËn biÕt qua xóc gi¸c hoÆc sù kÕt hîp gi÷a c¸c dÊu hiÖu ®ã, thËm chÝ c¶ mµu s¾c còng ch­a ®­îc thõa nhËn vµ b¶o hé t¹i ViÖt Nam. §­îc coi lµ cÇu nèi trong th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc, HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú ®­a ra mét kh¸i niÖm NHHH cã tÝnh x¸c ®Þnh c¸c lo¹i dÊu hiÖu nh­ng ®· më réng h¬n so víi quy ®Þnh cña Bé luËt d©n sù n¨m 1995. §iÒu 6, Ch­¬ng 2 cña HiÖp ®Þnh quy ®Þnh: Trong HiÖp ®Þnh nµy, nh·n hiÖu hµng hãa ®­îc cÊu thµnh bëi dÊu hiÖu bÊt kú hoÆc sù kÕt hîp bÊt kú cña c¸c dÊu hiÖu cã kh¶ n¨ng ph©n biÖt hµng hãa hoÆc dÞch vô cña mét ng­êi víi hµng hãa hoÆc dÞch vô cña ng­êi kh¸c, bao gåm tõ ng÷, tªn ng­êi, h×nh, ch÷ c¸i, ch÷ sè, tæ hîp mµu s¾c, c¸c yÕu tè h×nh hoÆc h×nh d¹ng cña bao b× hµng hãa [18]. Nh­ vËy, c¸c lo¹i ©m thanh, mïi còng kh«ng ®­îc quy ®Þnh trong HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú. Kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ cña §iÒu 785 Bé luËt d©n sù n¨m 1995, LuËt SHTT n¨m 2005 ®· ®­a ra kh¸i niÖm NH mang tÝnh kh¸i qu¸t, bao trïm h¬n. Theo ®ã, NHHH lµ c¸c dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt hµng hãa, dÞch vô cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n kh¸c nhau. Râ rµng, cã thÓ nãi c¸ch tiÕp cËn trong viÖc ®­a ra kh¸i niÖm NH cña ph¸p luËt ViÖt Nam nh×n chung ®· tiÕp thu nh÷ng kinh nghiÖm cña c¸c n­íc. §iÒu nµy cho thÊy chóng ta ®· nhËn thøc râ rµng yªu cÇu kh¸ch quan cña viÖc t­¬ng thÝch ho¸, hµi hßa ho¸ ph¸p luËt cña m×nh phôc vô cho c«ng cuéc héi nhËp víi thÕ giíi. MÆc dï cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau trong quy ®Þnh ph¸p luËt cña mçi n­íc song c¸c kh¸i niÖm vÒ NHHH ®Òu thÓ hiÖn nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n sau ®©y: Thø nhÊt, vÒ môc ®Ých sö dông cña NHHH lµ nh»m ph©n biÖt hµng hãa cña nhµ s¶n xuÊt kinh doanh nµy víi hµng hãa c¹nh tranh kh¸c. ChÝnh môc ®Ých sö dông cña NH ®· quy ®Þnh ®iÒu kiÖn ®Ó mét dÊu hiÖu muèn trë thµnh NHHH lµ ph¶i cã tÝnh ph©n biÖt. Thø hai, c¸c lo¹i dÊu hiÖu cã kh¶ n¨ng lµ NHHH. Nh­ ®· ®Ò cËp ë trªn, mét dÊu hiÖu tho¶ m·n ®iÒu kiÖn cã kh¶ n¨ng ph©n biÖt hµng hãa/dÞch vô cña mét chñ thÓ kinh doanh nµy víi hµng hãa/dÞch vô cña mét chñ thÓ kinh doanh kh¸c vµ ®­îc sö dông cho môc ®Ých ph©n biÖt lµ NHHH. Do ®ã, ph¸p luËt vÒ NHHH c¸c n­íc còng nh­ c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ ®Òu kh«ng liÖt kª mét danh s¸ch c¸c dÊu hiÖu cè ®Þnh mµ chØ ®­a ra c¸c lo¹i dÊu hiÖu phæ biÕn, c¬ b¶n. C¸c lo¹i dÊu hiÖu cã kh¶ n¨ng lµ NHHH v× vËy rÊt ®a d¹ng. Thùc tiÔn b¶o hé NHHH ghi nhËn nh÷ng lo¹i dÊu hiÖu sau: + Tõ ng÷: lµ lo¹i dÊu hiÖu phæ biÕn nhÊt vµ chiÕm sè l­îng rÊt lín trong thùc tiÔn b¶o hé NHHH. Lo¹i dÊu hiÖu nµy bao gåm tªn c«ng ty, hä, tªn, khÈu hiÖu vµ bÊt kú tõ ng÷ nµo ®­îc s¸ng t¹o hay kh«ng [46, Chapter 2, C, para. 2.320]. Tõ ng÷ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i cã nghÜa, ch¼ng h¹n nh­ NH SONY, NH KODAK v.v… + Ch÷ c¸i vµ con sè: §©y còng lµ mét lo¹i dÊu hiÖu ®­îc sö dông lµm NHHH mét c¸ch kh¸ phæ biÕn trªn thÕ giíi. ë ViÖt Nam, kh«ng ph¶i mäi ch÷ c¸i vµ con sè ®Òu ®­îc thõa nhËn lµ NHHH. C¸c ch÷ c¸i ®¬n lÎ vµ kh«ng ®­îc c¸ch ®iÖu th× th­êng ®­îc coi lµ kh«ng cã kh¶ n¨ng ph©n biÖt vµ do vËy kh«ng ®­îc ®¨ng ký lµm NHHH. Theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 74 LuËt SHTT n¨m 2005, c¸c ch÷ sè, ch÷ c¸i thuéc c¸c ng«n ng÷ kh«ng th«ng dông bÞ lo¹i trõ. Tuy nhiªn, nÕu chóng ®· ®­îc sö dông vµ thõa nhËn réng r·i víi danh nghÜa mét NH th× vÉn ®­îc chÊp nhËn. + H×nh vÏ: Bao gåm c¸c h×nh ho¹, c¸c nÐt vÏ, biÓu t­îng hoÆc h×nh ho¹ hai chiÒu cña hµng hãa hoÆc bao b×. Ph¸p luËt cña nhiÒu n­íc trong ®ã cã ViÖt Nam kh«ng chÊp nhËn cho ®¨ng ký c¸c h×nh vµ h×nh häc ®¬n gi¶n nh­ h×nh ch÷, h×nh vu«ng, h×nh trßn… v× chóng bÞ coi lµ kh«ng cã kh¶ n¨ng ph©n biÖt (kho¶n 2 §iÒu 74 LuËt SHTT n¨m 2005). + Sù kÕt hîp cña c¸c yÕu tè kÓ trªn: Lµ nh÷ng dÊu hiÖu ®­îc t¹o ra tõ sù kÕt hîp c¸c dÊu hiÖu tõ ng÷, ch÷ c¸i, con sè, h×nh vÏ víi nhau. Lo¹i dÊu hiÖu nµy ®­îc sö dông rÊt réng r·i t¹i ViÖt Nam còng nh­ ë c¸c n­íc kh¸c. + Mµu s¾c: Lo¹i dÊu hiÖu nµy bao gåm c¸c tõ ng÷, h×nh vÏ vµ bÊt kú sù kÕt hîp nµo gi÷a chóng mµ cã mÇu s¾c hoÆc sù tæ hîp cña b¶n th©n c¸c mµu s¾c. HiÖp ®Þnh TRIPS vµ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam Hoa Kú ®Òu quy ®Þnh tæ hîp mµu s¾c lµ mét lo¹i dÊu hiÖu cã thÓ ®¨ng ký lµm NHHH. Tuy nhiªn, LuËt SHTT n¨m 2005 kh«ng thõa nhËn dÊu hiÖu mµu s¾c cã thÓ ®­îc ®¨ng ký lµ NHHH mµ chØ x¸c ®Þnh mµu s¾c lµ ph­¬ng thøc thÓ hiÖn cña c¸c lo¹i dÊu hiÖu kh¸c. + DÊu hiÖu ba chiÒu: Lµ lo¹i dÊu hiÖu h×nh khèi cã kh¶ n¨ng ®­îc ®¨ng ký lµ NHHH. D¹ng ®iÓn h×nh nhÊt cña dÊu hiÖu ba chiÒu lµ h×nh d¸ng hµng hãa hoÆc bao b×. Ngoµi ra cã thÓ kÓ ®Õn mét sè NHHH ba chiÒu tiªu biÓu nh­ ng«i sao ba c¸nh næi n»m trong vßng trßn cña xe Mercedes, con s­ tö ®øng hai ch©n næi cña xe Peugeot, h×nh con ngùa bay ®óc nguyªn khèi cña xe Rolls-Royce. NHHH ba chiÒu lµ lo¹i NH phøc t¹p v× khi thÓ hiÖn trªn b¶n vÏ ng­êi ta chØ m« t¶ ®­îc nã chø ®ã kh«ng ph¶i lµ b¶n th©n NH. Do vËy, ph¸p luËt c¸c n­íc khi ®· thõa nhËn lo¹i dÊu hiÖu nµy th­êng yªu cÇu thªm ®iÒu kiÖn dÊu hiÖu ba chiÒu ®ã ph¶i cã kh¶ n¨ng m« t¶ ®­îc theo h×nh ho¹ hai chiÒu. Tuy nhiªn, Bé luËt d©n sù 1995 vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn vÒ NHHH tr­íc ®©y còng nh­ LuËt SHTT n¨m 2005 ®Òu kh«ng quy ®Þnh râ vÒ ®iÒu kiÖn ®Ó mét dÊu hiÖu ba chiÒu cã thÓ ®­îc ®¨ng ký lµm NHHH. Theo quy ®Þnh t¹i ®iÓm a kho¶n 2 §iÒu 74 LuËt SHTT, c¸c h×nh vµ h×nh häc ®¬n gi¶n th× kh«ng cã kh¶ n¨ng ph©n biÖt. Tõ ®ã cã thÓ suy luËn r»ng c¸c h×nh häc ®¬n gi¶n trong kh«ng gian ba chiÒu nh­ h×nh lËp ph­¬ng, h×nh cÇu, h×nh trô, h×nh chãp… kh«ng ®­îc ph¸p luËt ViÖt Nam thõa nhËn lµ NHHH. + C¸c dÊu hiÖu ©m thanh (thÝnh gi¸c): Lµ lo¹i dÊu hiÖu míi ®­îc c¸c chñ thÓ kinh doanh sö dông lµm NHHH. VÒ c¬ b¶n, cã hai lo¹i dÊu hiÖu ©m thanh ®­îc thõa nhËn lµm NH lµ c¸c ®o¹n nh¹c s¸ng t¸c vµ ©m thanh m« pháng tõ tù nhiªn (ch¼ng h¹n, tiÕng chim hãt, tiÕng gÇm cña m·nh thó, tiÕng n­íc ch¶y). Chuçi c¸c dÊu hiÖu ©m thanh cã thÓ ®­îc ®¨ng ký nh­ c¸c dÊu hiÖu h×nh nh­ng c¸i ®­îc b¶o hé kh«ng ph¶i lµ c¸c tiÕt tÊu nh¹c thùc sù mµ lµ chuçi c¸c dÊu hiÖu ©m thanh ®­îc ®¨ng ký chèng l¹i sù sö dông c¸c dÊu hiÖu t­¬ng tù. Lµ quèc gia cã nÒn kinh tÕ vµ khoa häc, c«ng nghÖ ph¸t triÓn, Hoa Kú ®· ®i tiªn phong trong viÖc cÊp ®¨ng ký NHHH cho dÊu hiÖu ©m thanh. HiÖn nay, ë Hoa Kú ®· cã kh¸ nhiÒu NHHH ©m thanh ®­îc ®¨ng ký. §Ó phôc vô cho thñ tôc ®¨ng ký, ©m thanh ph¶i ®­îc ghi vµo b¨ng c¸t-xÐt vµ nép cho C¬ quan s¸ng chÕ vµ NHHH Hoa Kú (USPTO) [46, Chapter 2, C, para. 2.324]. + DÊu hiÖu mïi (khøu gi¸c): §©y còng lµ lo¹i dÊu hiÖu míi ®­îc thõa nhËn lµm NHHH. Tuy nhiªn, NH mïi ch­a cã sù ph¸t triÓn nh­ NH ©m thanh. §iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ lý do mïi lµ lo¹i dÊu hiÖu khã m« t¶ h¬n, ®Æc biÖt lµ mïi nh©n t¹o vµ ng­êi tiªu dïng còng gÆp nhiÒu trë ng¹i trong viÖc chØ th«ng qua mïi mµ nhËn ra hµng hãa hay dÞch vô mµ m×nh mong ®îi. HiÖn nay, chØ cã mét sè quèc gia ph¸t triÓn trªn thÕ giíi, trong ®ã ®iÓn h×nh lµ Hoa Kú, cho ®¨ng ký NH mïi trong thùc tiÔn. + C¸ch thøc tr×nh bµy s¶n phÈm: ë Hoa Kú, c¸ch thøc tr×nh bµy s¶n phÈm (c¸ch thøc tr×nh bµy hµng hãa ®Ó b¸n) còng cã thÓ lµ mét NH. Theo GS.TS. Michael P. Ryan - Tr­êng §¹i häc Tæng hîp Georgetown, c¸ch tr×nh bµy hµng hãa xøng ®¸ng ®­îc b¶o hé nÕu chóng hoÆc vèn cã kh¶ n¨ng ph©n biÖt ë sù kÕt hîp c¸c yÕu tè vµ Ên t­îng chung mµ c¸ch tr×nh bµy hµng hãa ®ã t¹o ra ®èi víi ng­êi quan s¸t chóng, hoÆc ®¹t ®­îc ý nghÜa thø hai. Tuy nhiªn, mét c¸ch tr×nh bµy hµng hãa ®· trë nªn th«ng th­êng ®èi víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trong mét khu vùc thÞ tr­êng nhÊt ®Þnh ®­îc coi lµ c¸ch tr×nh bµy hµng hãa chung vµ do ®ã mÊt ®i ®Þa vÞ NH cña chóng [41]. §èi víi c¸c lo¹i dÊu hiÖu ©m thanh, mïi vµ c¸ch thøc tr×nh bµy s¶n phÈm, ph¸p luËt ViÖt Nam ch­a cã quy ®Þnh ®Ó b¶o hé vµ thùc tiÔn còng kh«ng thõa nhËn hai lo¹i dÊu hiÖu nµy. Theo chóng t«i, ®iÒu nµy ph¶n ¸nh ®óng tr×nh ®é ph¸t triÓn cña khoa häc, c«ng nghÖ còng nh­ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ViÖt Nam nãi chung hiÖn nay. Tuy nhiªn, ph¸p luËt cÇn cã tÝnh dù liÖu vµ trong t­¬ng lai, khi ®· héi ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt, chóng ta cÇn tiÕn tíi b¶o hé cho c¶ c¸c lo¹i dÊu hiÖu nµy. §©y còng lµ mét trong c¸c yªu cÇu quan träng khi chóng ta ®ang tÝch cùc, chñ ®éng héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Ngoµi ra, ng­êi ta cßn dù liÖu nh÷ng dÊu hiÖu kh¸c (ch¼ng h¹n nh­ c¸c dÊu hiÖu cã thÓ nhËn biÕt qua xóc gi¸c) còng cã thÓ cã kh¶ n¨ng trë thµnh NHHH. Víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc, c«ng nghÖ, víi kh¶ n¨ng s¸ng t¹o bÊt tËn cña cña con ng­êi vµ víi hÇu hÕt c¸c hÖ thèng ph¸p luËt cã tÝnh më nh­ hiÖn nay th× viÖc xuÊt hiÖn thªm c¸c lo¹i dÊu hiÖu míi cã kh¶ n¨ng ®­îc ®¨ng ký lµm NHHH lu«n ®­îc tÝnh tíi vµ hoµn toµn cã thÓ x¶y ra. 1.1.3. Vai trß cña nh·n hiÖu hµng hãa 1.1.3.1. Vai trß cña nh·n hiÖu hµng hãa ®èi víi doanh nghiÖp * NHHH lµ mét trong nh÷ng tµi s¶n quan träng nhÊt cña doanh nghiÖp Chuyªn gia næi tiÕng vÒ qu¶ng c¸o Larry Light trong mét lÇn tr¶ lêi pháng vÊn cña tê b¸o Journal of Advertising Research ®· kh«ng mét chót do dù khi kh¼ng ®Þnh r»ng NHHH lµ "tµi s¶n quý gi¸ nhÊt cña doanh nghiÖp" [23]. NhËn xÐt ®ã hoµn toµn cã c¬ së bëi nÕu nh­ tr­íc ®©y, gi¸ trÞ cña mét c«ng ty ®­îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ trÞ tµi s¶n h÷u h×nh nh­ ®Êt ®ai, nhµ x­ëng, thiÕt bÞ, v.v... th× ®Õn nay, ng­êi ta ®· thõa nhËn gi¸ trÞ thùc sù cña doanh nghiÖp n»m bªn ngoµi chÝnh b¶n th©n doanh nghiÖp, lµ h×nh ¶nh ®äng l¹i trong t©m trÝ cña kh¸ch hµng tiÒm n¨ng. ChÝnh v× vËy, cã nh÷ng giao dÞch ®¹t ®Õn møc gi¸ kh«ng thÓ ®o l­êng ®­îc theo nh÷ng tiªu chuÈn ®· thiÕt lËp tr­íc ®©y. Nestle ®· mua l¹i Rowntree víi gi¸ gÊp ba lÇn vèn cæ phÇn vµ gÊp 26 lÇn kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty mang NH ®ã [23]. NHHH lµ mét c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu ®Ó doanh nghiÖp giao thiÖp víi c«ng chóng. NHHH, th«ng qua nh÷ng gi¸ trÞ ®Æc biÖt cña m×nh, lµm phong phó vµ t¨ng c­êng mèi quan hÖ gi÷a kh¸ch hµng/ng­êi tiªu dïng víi hµng hãa vµ dÞch vô cña doanh nghiÖp chñ së h÷u NHHH ®ã. Nã kh«ng chØ x¸c ®Þnh nguån gèc cña hµng hãa mµ cßn thiÕt lËp mèi quan hÖ víi ng­êi tiªu dïng trªn c¬ së niÒm tin th«ng qua viÖc kh¼ng ®Þnh uy tÝn, danh tiÕng cña doanh nghiÖp còng nh­ ®¶m b¶o chÊt l­îng æn ®Þnh cña hµng hãa. Do ®ã, khi hµng hãa ®· ®­îc ng­êi tiªu dïng chÊp nhËn vµ tin t­ëng th× NHHH sÏ gãp phÇn t¹o ra lîi nhuËn rÊt lín cho doanh nghiÖp th«ng qua s¶n xuÊt hµng hãa mang NH ®ã hoÆc ký hîp ®ång li-x¨ng cho phÐp doanh nghiÖp kh¸c sö dông NHHH. Râ rµng, khi ®ã NHHH ®· trë thµnh tµi s¶n rÊt quan träng cña doanh nghiÖp. Gi¸ trÞ tµi s¶n nµy t¨ng lªn hµng ngµy v× hµng hãa mang NH ®­îc b¸n ra cµng nhiÒu th× NHHH cµng ®­îc nhiÒu ng­êi biÕt ®Õn. Khi NH trë nªn næi tiÕng th× ®ã lµ tµi s¶n v« gi¸. T­ liÖu sau ®©y do Business Week cung cÊp vµo th¸ng 7 n¨m 2005 lµ nh÷ng con sè ngo¹n môc vÒ gi¸ trÞ cña c¸c NH næi tiÕng: Nh·n hiÖu Gi¸ trÞ (tØ USD) N­íc xuÊt xø Coca-cola 67,52 Hoa Kú Microsoft 59,94 Hoa Kú IBM 53,37 Hoa Kú GE 46,99 Hoa Kú Intel 35,58 Hoa Kú Nokia 26,45 PhÇn Lan Disney 26,44 Hoa Kú McDonalds 26,01 Hoa Kú Toyota 24,83 NhËt B¶n Marlboro 21,18 Hoa Kú * NHHH gãp phÇn duy tr× vµ ph¸t triÓn l­îng kh¸ch hµng, gi¶m chi phÝ trong ho¹t ®éng marketing, lµ nh©n tè ®em l¹i sù æn ®Þnh vµ ®i lªn cña doanh nghiÖp Tõ l©u, ng­êi ta ®· sím nhËn ra vai trß to lín cña kh¸ch hµng trong sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Khi s¶n xuÊt ra hµng hãa, doanh nghiÖp chØ cã thÓ thu håi vèn vµ cã lîi nhuËn nÕu hµng hãa ®ã ®­îc tiªu thô bëi kh¸ch hµng. Tuy nhiªn, "Lßng trung thµnh cña kh¸ch hµng kh«ng ph¶i lµ bÊt biÕn" (Filser). YÕu tè t©m lý kh¸ch hµng ®­îc c¸c chñ doanh nghiÖp kh¸ coi träng. C¸c ho¹t ®éng Marketing ®­îc ®Èy m¹nh kh«ng ngoµi yÕu tè t×m tßi vµ duy tr× t©m lý kh¸ch hµng, qu¶ng b¸ th­¬ng hiÖu, t¹o niÒm tin n¬i kh¸ch hµng vµo NHHH cña m×nh. Kh¸ch hµng lµ ng­êi lùa chän vµ ®­a ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng cã sö dông s¶n phÈm hµng hãa/dÞch vô hay kh«ng. Mét NHHH mµ khi nh¾c ®Õn ng­êi ta cã thÓ nghÜ ngay ®Õn s¶n phÈm còng nh­ ®Æc tr­ng, lîi Ých vµ thËm chÝ c¶ nÒn v¨n ho¸ cña doanh nghiÖp së h÷u NH ®ã tøc lµ NH ®ang trªn b­íc ®­êng thµnh c«ng v× ®· n»m trong tiÒm thøc vµ t×nh c¶m cña kh¸ch hµng. Vµ nh­ vËy, nh÷ng doanh nghiÖp cã NHHH m¹nh lu«n thu hót ®­îc l­îng kh¸ch hµng lín víi nguån lîi nhuËn cao. NHHH lµ c«ng cô tiÕp thÞ h÷u hiÖu, mét ph­¬ng tiÖn qu¶ng c¸o, xóc tiÕn th­¬ng m¹i nh»m khuyÕch tr­¬ng viÖc kinh doanh cña hµng hãa/dÞch vô mang chÝnh NH ®ã. Chi phÝ cho ho¹t ®éng Marketing còng ®­¬ng nhiªn gi¶m bít. Do ®ã, vÊn ®Ò th©m nhËp vµo thÞ tr­êng míi víi mét NH næi tiÕng sÏ gi¶m bít ®­îc rÊt nhiÒu khã kh¨n nÕu kh«ng muèn nãi lµ cã nhiÒu ng­êi mong chê, ®ãn nhËn so víi nh÷ng NHHH Ýt ®­îc biÕt ®Õn hoÆc ch­a ®­îc biÕt ®Õn bao giê. * NHHH gãp phÇn ®em l¹i lîi thÕ c¹nh tranh cho doanh nghiÖp Mét NHHH ®­îc c«ng chóng biÕt ®Õn mét c¸ch réng r·i sÏ t¹o ®­îc niÒm tin n¬i kh¸ch hµng vµ v× vËy hµng hãa mang NH dÔ dµng n»m trong sù lùa chän cña hä. Nhê ®ã, thÞ phÇn cña doanh nghiÖp sÏ t¨ng lªn, còng cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ®· giµnh ®­îc lîi thÕ c¹nh tranh trong cuéc ®ua quyÕt liÖt víi c¸c ®èi thñ kh¸c trªn th­¬ng tr­êng. MÆt kh¸c, mét NHHH m¹nh còng gãp phÇn lµm t¨ng lîi thÕ c¹nh tranh vÒ gi¸ cho hµng hãa, ®em l¹i nguån lîi nhuËn lín h¬n. 1.1.3.2. Nh·n hiÖu hµng hãa gãp phÇn b¶o vÖ quyÒn lîi cña ng­êi tiªu dïng §øng tr­íc v« vµn s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng, ng­êi tiªu dïng lu«n ph¶i ®èi mÆt víi vÊn ®Ò lùa chän gi÷a nh÷ng s¶n phÈm gièng nhau cña c¸c nhµ s¶n xuÊt. Ng­êi tiªu dïng cÇn cã nh÷ng tiªu chÝ nhÊt ®Þnh ®Ó lùa chän s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c vµ nhanh nh¹y nhÊt. NHHH chÝnh lµ ph­¬ng tiÖn chñ yÕu gióp ng­êi tiªu dïng x©y dùng c¸c tiªu chÝ ®ã. Bëi v× NHHH lµ ng­êi b¸n hµng im lÆng vµ trung thùc, nã kh«ng chØ thùc hiÖn chøc n¨ng ph©n biÖt hµng hãa/dÞch vô mµ cßn cã t¸c dông th«ng tin vÒ s¶n phÈm vµ vÒ nguån gèc cña s¶n phÈm. Do ®ã, NH gióp ng­êi tiªu dïng nhanh chãng t×m ®­îc s¶n phÈm mµ m×nh tin t­ëng, hµi lßng vÒ mÆt gi¸ c¶ còng nh­ chÊt l­îng. Kh«ng nh÷ng ®em l¹i lîi thÕ vÒ mÆt thêi gian cho kh¸ch hµng mµ NHHH cßn gióp hä tr¸nh ®­îc sù lõa dèi vµ nh÷ng nhÇm lÉn vÒ chÊt l­îng khi lùa chän s¶n phÈm. 1.1.3.3. Vai trß cña nh·n hiÖu hµng hãa ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ - x· héi Trong thêi ®¹i ngµy nay, kinh tÕ lµ yÕu tè cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi sù thÞnh v­îng vµ søc m¹nh cña mét quèc gia. Mét ®Êt n­íc lµ xø së cña nh÷ng NH næi tiÕng, ®­îc nhiÒu ng­êi biÕt ®Õn, tÊt cã doanh nghiÖp m¹nh. NhiÒu doanh nghiÖp m¹nh kÕt hîp l¹i sÏ lµm nªn mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, giµu cã. §Æc biÖt, trong bèi c¶nh thÕ giíi nhá l¹i nh­ xãm lµng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i "®em chu«ng ®i ®¸nh xø ng­êi", hµng hãa nhËp khÈu ïa vµo c¹nh tranh víi hµng néi, còng lµ lóc NHHH ®­îc ®Ò cao h¬n bao giê hÕt. ThËt ®¸ng tù hµo khi ®­îc biÕt r»ng ng­êi NhËt ë Roppongi, Tokyo ®· xÕp hµng ®Ó th­ëng thøc cµ phª Trung Nguyªn. Ngoµi vÊn ®Ò thu nhËp vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, ®iÒu quan träng h¬n lµ sù cã mÆt cña Trung Nguyªn t¹i n­íc ngoµi sÏ gióp ®Èy m¹nh viÖc xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam. NhiÒu NHHH cña chóng ta ®­îc biÕt ®Õn réng r·i vµ cã uy tÝn trªn thÞ tr­êng thÕ giíi ®· gãp phÇn t¹o nªn bé mÆt cña ®Êt n­íc (c¶ vÒ v¨n ho¸, kinh tÕ, x· héi). 1.1.4. C¸c ®iÒu kiÖn ®Ó mét dÊu hiÖu ®­îc b¶o hé 1.1.4.1. C¸c ®iÒu kiÖn ®Ó mét nh·n hiÖu ®­îc b¶o hé theo c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt t¹i Hoa Kú Kh¸c víi hÇu hÕt c¸c n­íc, viÖc b¶o hé NHHH ë Hoa Kú dùa trªn c¬ së viÖc sö dông. Ph¸p luËt vÒ ®¨ng ký NHHH trªn ph¹m vi toµn liªn bang víi môc ®Ých thùc tiÔn rÊt cao còng kh«ng ®­a ra quy ®Þnh vÒ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó mét NH ®­îc ®¨ng ký mµ chØ nªu lªn c¸c tr­êng hîp ®¬n xin ®¨ng ký bÞ tõ chèi, ®ã lµ: NH t­¬ng tù ®Õn møc g©y nhÇm lÉn víi mét NH ®· ®­îc ®¨ng ký hoÆc xin ®¨ng ký tr­íc (§ 2(d) LuËt NHHH, 15 USC 1052 (d)) NH cã tÝnh m« t¶ ®èi víi hµng hãa hay dÞch vô ®ã (§ 2(e)(1), 15 USC 1052 (e)(1)) NH g©y ra hiÓu lÇm hoÆc lõa dèi (§ 2(a)) NH vi ph¹m ®¹o ®øc hoÆc bª bèi (§ 2(a)) NH x¸c ®Þnh mét c¸ nh©n ®ang sèng (§ 2(c)) NH trïng hoÆc t­¬ng tù víi quèc kú, huy hiÖu hay hu©n huy ch­¬ng cña c¸c n­íc NH thuÇn tuý m« t¶ ®Þa danh hoÆc thuÇn tuý lµ m« t¶ mét c¸ch sai lÇm tªn ®Þa danh khi sö dông víi hµng hãa hoÆc dÞch vô Nh­ vËy, qua ®ã cã thÓ thÊy c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó mét NHHH ®­îc ®¨ng ký chia lµm hai lo¹i: §iÒu kiÖn vÒ tÝnh ph©n biÖt cña NHHH; §iÒu kiÖn NHHH kh«ng tr¸i víi trËt tù c«ng céng vµ ®¹o ®øc x· héi. a) §iÒu kiÖn tÝnh ph©n biÖt cña NHHH §iÒu kiÖn nµy xuÊt ph¸t tõ chøc n¨ng c¬ b¶n cña NHHH. Mét NHHH muèn thùc hiÖn ®­îc chøc n¨ng cña m×nh ph¶i cã tÝnh ph©n biÖt. Tuy nhiªn, ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc tÝnh ph©n biÖt cña NHHH kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò ®¬n gi¶n. Theo quan ®iÓm kh¸ thèng nhÊt trong c¸c tµi liÖu th× mét NHHH ®­îc coi lµ cã tÝnh ph©n biÖt khi nã cã kh¶ n¨ng x¸c ®Þnh nguån gèc cña hµng hãa, gióp ng­êi tiªu dïng ph©n biÖt ®­îc hµng hãa/dÞch vô g¾n NH víi c¸c hµng hãa/dÞch vô c¹nh tranh kh¸c [41]. Mét NHHH cã ®­îc tÝnh ph©n biÖt tõ b¶n tÝnh vèn cã cña nã hoÆc cã ®­îc th«ng qua qu¸ tr×nh sö dông cña chñ NHHH. TÝnh ph©n biÖt cña NHHH võa ®­îc ®¸nh gi¸ trong t­¬ng quan víi c¸c NHHH kh¸c vµ trong c¶ mèi quan hÖ víi chÝnh hµng hãa mang NH. Ch¼ng h¹n, tõ APPLE (qu¶ t¸o) hoÆc h×nh qu¶ t¸o kh«ng thÓ ®­îc ®¨ng ký cho mÆt hµng t¸o nh­ng l¹i mang tÝnh ph©n biÖt cao ®èi víi lo¹i hµng hãa kh¸c lµ m¸y tÝnh, do vËy mµ ®­îc ®¸nh gi¸ lµ ®¸p øng ®­îc ®iÒu kiÖn vÒ tÝnh ph©n biÖt. NhËn thøc cña ng­êi tiªu dïng lµ yÕu tè cã ý nghÜa quan träng c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn b¶o hé NHHH khi x¸c ®Þnh NHHH cã mang tÝnh ph©n biÖt hay kh«ng, ®Æc biÖt lµ khi cÇn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn NH næi tiÕng hoÆc liªn quan ®Õn vÊn ®Ò chèng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh. TÝnh ph©n biÖt cña NHHH lµ mét kh¸i niÖm mang tÝnh t­¬ng ®èi. Phô thuéc vµo c¸c ho¹t ®éng cña ng­êi sö dông NH hay cña bªn thø ba mµ NH cã thÓ cã ®­îc, ®­îc t¨ng c­êng hay thËm chÝ mÊt ®i tÝnh ph©n biÖt. Ch¼ng h¹n, cã nh÷ng NHHH trë thµnh thuËt ng÷ gèc cho lo¹i hµng hãa vèn g¾n víi NH vµ do vËy mÊt ®i tÝnh ph©n biÖt nh­ NH ASPIRIN cho s¶n phÈm thuèc gi¶m ®au, CELLOPHANE cho s¶n phÈm giÊy bãng kÝnh [39, tr. 247]. TÝnh ph©n biÖt cña NHHH cã nh÷ng cÊp ®é kh¸c nhau. C¨n cø vµo nh÷ng cÊp ®é nµy mµ ng­êi ta ph©n biÖt thµnh hai lo¹i tiªu biÓu: c¸c NH cã tÝnh ph©n biÖt cè h÷u (inherently distinctiveness) vµ c¸c NH cã tÝnh ph©n biÖt b»ng nghÜa thø cÊp (secondary meaning). Lo¹i NHHH cã tÝnh ph©n biÖt cè h÷u bao gåm NH tù ®Æt (fanciful marks), NH tuú chän (arbitrary marks) vµ NH gîi ý (suggestive marks). + NH tù ®Æt lµ nh÷ng dÊu hiÖu do chñ NH tù s¸ng t¹o ra. Chóng th­êng lµ nh÷ng tõ ng÷ kh«ng tån t¹i trong bÊt kú ng«n ng÷ nµo vµ do ®ã kh«ng hÒ cã mèi liªn hÖ nµo víi hµng hãa/dÞch vô mang NH. Lo¹i NHHH nµy nhËn ®­îc sù b¶o hé m¹nh mÏ nhÊt vµ lu«n cã kh¶ n¨ng ®¨ng ký cao nhÊt v× chóng kh«ng chØ cã kh¶ n¨ng ph©n biÖt c¸c hµng hãa/dÞch vô cña chñ NH mµ cßn kh¸c biÖt so víi bÊt kú ng«n ng÷ nµo. Tuy nhiªn, víi lo¹i NH nµy ®ßi hái chñ së h÷u sö dông nã ph¶i ®Çu t­ nhiÒu thêi gian, c«ng søc còng nh­ tµi chÝnh vµo viÖc x©y dùng vµ qu¶ng c¸o NH ®Ó ng­êi tiªu dïng biÕt ®Õn. NH KODAK cho c¸c s¶n phÈm thiÕt bÞ ¶nh lµ vÝ dô ®iÓn h×nh cho lo¹i NH nµy. + NH tuú chän lµ nh÷ng tõ ng÷, biÓu t­îng, h×nh ¶nh ®­îc sö dông hµng ngµy vµ cã ý nghÜa nhÊt ®Þnh nh­ng ý nghÜa ®ã kh«ng liªn quan ®Õn s¶n phÈm mang NH. Ch¼ng h¹n, nh·n hiÖu APPLE cho mÆt hµng m¸y tÝnh; nh·n hiÖu LIVE WIRE cho dÞch vô s¶n xuÊt phim [38]. Nh·n hiÖu tuú chän kh«ng m« t¶ hµng hãa/dÞch vô, còng kh«ng chuyÓn t¶i bÊt kú ®Æc tÝnh, thµnh phÇn hay chøc n¨ng cña hµng hãa. + Nh·n hiÖu gîi ý: nh­ tªn gäi cña nã, lo¹i NH nµy cã tÝnh gîi ý hµng hãa/dÞch vô mang NH nh­ng kh«ng thùc sù m« t¶ hµng hãa/dÞch vô ®ã. NH gîi ý chØ lµm cho ng­êi tiªu dïng liªn t­ëng vÒ hµng hãa/dÞch vô chø kh«ng ph¶i ngay lËp tøc nghÜ ®Õn hµng hãa/dÞch vô khi nh×n thÊy NH. §©y lµ yÕu tè ph©n biÖt quan träng chØ râ sù kh¸c nhau gi÷a NH gîi ý vµ NH m« t¶. Mét NH gîi ý cã thÓ ®­îc ®¨ng ký mµ kh«ng cÇn ý nghÜa thø cÊp, trong khi ®ã NH m« t¶ ph¶i cã ®­îc ý nghÜa thø cÊp míi cã thÓ ®­îc ®¨ng ký. Ch¼ng h¹n, nh·n hiÖu ORANGE CRUSH ®­îc coi lµ cã tÝnh gîi ý (mµ kh«ng ®¬n thuÇn lµ m« t¶) khi ®­îc sö dông cho lo¹i n­íc kho¸ng cã h­¬ng vÞ [39, tr. 244]. Lo¹i NH cã tÝnh ph©n biÖt b»ng nghÜa thø cÊp: §©y chÝnh lµ tr­êng hîp NH m« t¶ (descriptive marks) cã ý nghÜa thø cÊp. NH m« t¶ cã ý nghÜa thø cÊp lµ NH mµ bªn c¹nh c«ng dông m« t¶, nã cßn x¸c ®Þnh nguån gèc cña hµng hãa/dÞch vô. Theo quy ®Þnh t¹i §¹o luËt NHHH Hoa Kú (Lanham Act), NH m« t¶ cã thÓ ®­îc ®­îc ®¨ng ký vµ b¶o hé nÕu cã ý nghÜa thø cÊp. ý nghÜa thø cÊp cã thÓ ®¹t ®­îc theo luËt ®Þnh th«ng qua viÖc sö dông NH ®éc quyÒn vµ liªn tôc trong thêi h¹n 5 n¨m (15 U.S.C. §1052 (f)Lanham Act). NÕu ng­êi tiªu dïng nhËn biÕt ®­îc NH nh­ mét chØ dÉn vÒ nguån gèc cña hµng hãa/dÞch vô vµ cã liªn hÖ trùc tiÕp víi NH th× ý nghÜa thø cÊp ®· ®­îc x¸c ®Þnh vµ NH kh«ng cÇn ®îi qua thêi h¹n 5 n¨m ®Ó ®­îc ®¨ng ký. §­¬ng nhiªn, ng­êi muèn ®¨ng ký NH m« t¶ ph¶i cã nghÜa vô chøng minh ®iÒu nµy. Vµ NH cµng cã tÝnh m« t¶ th× viÖc chøng minh ý nghÜa thø cÊp cµng khã kh¨n. Lóc nµy, tû lÖ ng­êi tiªu dïng nhËn thøc ®­îc NH lµ ®iÒu v« cïng cÇn thiÕt. Ph¸p luËt ViÖt Nam kh«ng cã sù ph©n ®Þnh râ rµng vÒ c¸c lo¹i NHHH c¨n cø vµo tÝnh ph©n biÖt cña NH; còng kh«ng thõa nhËn mét NH cã tÝnh m« t¶ cã thÓ ®­îc ®¨ng ký b¶o hé v× cã ý nghÜa thø cÊp. §iÒu nµy hoµn toµn phï hîp víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ cña chóng ta hiÖn nay. ViÖc b¶o hé nh÷ng NH m« t¶, dï cã ý nghÜa thø cÊp, vÉn cã thÓ t¹o ra nguy c¬ nhÇm lÉn tiÒm tµng cho ng­êi tiªu dïng v× tÝnh ph©n biÖt cña nã rÊt khã x¸c ®Þnh. H¬n n÷a, viÖc b¶o hé NHHH ë n­íc ta lµ trªn c¬ së sù ®¨ng ký chø kh«ng ph¶i dùa vµo qu¸ tr×nh sö dông nh­ Hoa Kú. C¸c tr­êng hîp kh«ng ®­îc ®¨ng ký v× thiÕu tÝnh ph©n biÖt bao gåm: * DÊu hiÖu trïng hay t­¬ng tù tíi møc g©y nhÇm lÉn víi mét NHHH kh¸c C¸c dÊu hiÖu nµy ®­îc coi lµ thiÕu tÝnh ph©n biÖt khi xÐt chóng trong mèi t­¬ng quan so s¸nh víi c¸c NH ®èi chøng mµ chóng trïng hoÆc t­¬ng tù tíi møc g©y nhÇm lÉn víi NH ®èi chøng. C¸c NH ®èi chøng bao gåm NH ®· ®­îc ®¨ng ký t¹i C¬ quan S¸ng chÕ vµ NHHH Hoa Kú (USPTO) hoÆc NH hay tªn th­¬ng m¹i ®· ®­îc sö dông t¹i Hoa Kú tr­íc thêi ®iÓm ®¨ng ký bëi mét chñ thÓ kh¸c vµ kh«ng bÞ tõ bá. ViÖc x¸c ®Þnh mét dÊu hiÖu t­¬ng tù tíi møc g©y nhÇm lÉn víi NH ®èi chøng lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p. ë Hoa Kú, ng­êi ta thiÕt kÕ mét biªn ®é t­¬ng ®èi réng, linh ho¹t c¸c c¨n cø, c¸ch thøc so s¸nh cho c¬ quan cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh mét dÊu hiÖu lµ t­¬ng tù ë møc ®é nµo. Kh¶ n¨ng vÒ c¸c nh©n tè g©y nhÇm lÉn th«ng th­êng phô thuéc vµo c¸c yÕu tè nh­ søc m¹nh cña NH ®èi chøng, sù t­¬ng tù cña NH, sù t­¬ng tù cña hµng hãa, sù t­¬ng tù cña qu¶ng c¸o vµ c¸c kªnh b¸n hµng, møc ®é cÈn thËn mµ kh¸ch hµng cã khi chän mua hµng, b»ng chøng vÒ sù nhÇm lÉn thùc sù, ý ®å cña ng­êi cã dÊu hiÖu ®¨ng ký. * DÊu hiÖu thiÕu tÝnh ph©n biÖt do sö dông c¸c thuËt ng÷ gèc hay thuËt ng÷ ¸p dông chung (generic terms). Mét dÊu hiÖu lµ thuËt ng÷ chung khi nã trë thµnh tªn gäi th«ng th­êng (thuËt ng÷ gèc, ¸p dông chung) cña mét lo¹i hay mét nhãm hµng hãa/dÞch vô trong mét ng«n ng÷ nµo ®ã. DÊu hiÖu lµ thuËt ng÷ chung hoµn toµn thiÕu tÝnh ph©n biÖt vµ do ®ã kh«ng ®­îc b¶o hé. §¨ng ký b¶o hé cho c¸c dÊu hiÖu lµ thuËt ng÷ chung sÏ ng¨n c¶n c¸c chñ thÓ kinh doanh c¹nh tranh sö dông c¸c thuËt ng÷ cÇn thiÕt ®Ó x¸c ®Þnh hµng hãa/dÞch vô cña hä. Mét nguyªn t¾c c¬ b¶n trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i lµ ®¶m b¶o tÝnh c«ng b»ng, lµnh m¹nh trong c¹nh tranh vµ cho phÐp ng­êi tiªu dïng cã ®­îc kh¶ n¨ng lùa chän hµng hãa/dÞch vô mong ®îi mµ kh«ng ai ®­îc phÐp ®éc quyÒn së h÷u nh÷ng thuËt ng÷ gèc ®ã. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt Hoa Kú, nh÷ng thuËt ng÷ gèc mÆc dï cã thÓ ®¹t ®­îc ý nghÜa thø cÊp vÉn kh«ng thÓ ®­îc ®¨ng ký b¶o hé. Mét dÊu hiÖu cã thÓ lµ thuËt ng÷ gèc ngay tõ ®Çu. Bªn c¹nh ®ã còng cã nh÷ng NH trë thµnh thuËt ng÷ gèc trong qu¸ tr×nh sö dông. §iÓn h×nh lµ hai NH ASPIRIN vµ CELLOPHANE nh­ ®· nãi ë trªn. * DÊu hiÖu thiÕu tÝnh ph©n biÖt v× ®¬n thuÇn m« t¶ DÊu hiÖu ®¬n thuÇn m« t¶ lµ nh÷ng dÊu hiÖu ®­îc sö dông trong th­¬ng m¹i, trùc tiÕp x¸c ®Þnh chñng lo¹i, chÊt l­îng, c«ng dông, thµnh phÇn, gi¸ trÞ, xuÊt xø, thêi gian s¶n xuÊt hoÆc bÊt kú ®Æc tÝnh nµo cña hµng hãa/dÞch vô dù ®Þnh mang NH mµ kh«ng cÇn cã sù liªn t­ëng cña ng­êi tiªu dïng. Mét dÊu hiÖu ®¬n thuÇn m« t¶ kh«ng thÓ ®­îc b¶o hé v× nã chøa ®ùng nh÷ng th«ng tin mµ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh víi chñ thÓ xin ®¨ng ký dÊu hiÖu cÇn ®Ó kinh doanh c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i. Nh÷ng dÊu hiÖu ®¬n thuÇn m« t¶ kh«ng cã kh¶ n¨ng ph©n biÖt v× nã cã thÓ g¾n lªn c¸c s¶n phÈm cña ng­êi kh¸c ®Ó m« t¶ hµng hãa hay mét thuéc tÝnh cña hµng hãa. Nh÷ng dÊu hiÖu phøc hîp cã thÓ tr¸nh ®­îc tÝnh m« t¶ nÕu sù kÕt hîp gi÷a c¸c thµnh phÇn cña dÊu hiÖu kh«ng hoµn toµn m« t¶. Nãi c¸ch kh¸c, c¸c dÊu hiÖu thuÇn m« t¶ ®­îc kÕt hîp víi nhau t¹o thµnh mét dÊu hiÖu míi th× ý t­ëng tæng thÓ cña dÊu hiÖu cã thÓ ®­îc xem xÐt. H¬n n÷a, nÕu cã nh÷ng phÇn cña dÊu hiÖu kh«ng mang tÝnh m« t¶ th× tæng thÓ dÊu hiÖu kh«ng thÓ bÞ coi lµ thuÇn m« t¶ vµ do vËy cã kh¶ n¨ng ®­îc ®¨ng ký b¶o hé. * C¸c dÊu hiÖu thiÕu tÝnh ph©n biÖt thuéc c¸c tr­êng hîp kh¸c Ngoµi c¸c dÊu hiÖu thiÕu tÝnh ph©n biÖt trªn, ph¸p luËt Hoa Kú cßn quy ®Þnh mét sè tr­êng hîp kh¸c._.nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng ph©n biÖt cña NHHH ®­îc b¶o hé. - Thêm nữa, nªn bæ sung mét sè quy ®Þnh liªn quan ®Õn viÖc sö dông NHHH trªn Internet. Kho¶n 5 ĐiÒu 125 LuËt SHTT ®· c«ng nhËn c¶ tr­êng hîp sö dông thùc tÕ vµ sö dông danh nghÜa NH. Tuy nhiªn ë ®©y nhµ lµm luËt kh«ng ®Ò cËp tíi mét vÊn ®Ò lµ sö dông NH trªn Internet. Trong khi ®ã, cïng víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ th«ng tin vµ nh÷ng kỹ n¨ng giao dịch th­¬ng m¹i míi, chñ thÓ kinh doanh cã thÓ duy tr× h×nh thøc sö dông NH trªn Internet - mét h×nh thøc sö dông víi nh÷ng ®Æc tr­ng nhÊt ®Þnh xuÊt ph¸t tõ ®Æc thï cña mạng th«ng tin liªn l¹c nµy (ch¼ng h¹n, tÝnh chÊt toµn cÇu cña h×nh thøc sö dông kh«ng cã giíi h¹n vÒ l·nh thæ khã x¸c ®Þnh ng­êi sö dông tr¸i phÐp NH…). Tõ ®ã sÏ xuÊt hiÖn mét lo¹t nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh. §Ó gi¶i quyÕt, LuËt SHTT cÇn cã mét sè chØnh söa nhÊt ®Þnh: Mét lµ, më réng c¸c h×nh thøc sö dông hîp ph¸p NH. Hai lµ, cÇn cã nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ ®Ó ®iÒu chØnh c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc sö dông trªn Internet t¹i ViÖt Nam, nh÷ng ®èi t­îng SHTT vµ tªn miÒn trong t­¬ng quan víi nh÷ng quy ®Þnh vÒ giao dÞch ®iÖn tö. * VÒ c¸c tr­êng hîp chÊm døt hiÖu lùc v¨n b»ng b¶o hé quy ®Þnh t¹i §iÒu 95 LuËt SHTT Nh­ ®· ph©n tÝch ë ch­¬ng II, trong vÊn ®Ò nµy chóng ta nªn tham kh¶o kinh nghiÖm cña c¸c nhµ lËp ph¸p Hoa Kú vµ bæ sung quy ®Þnh vÒ tr­êng hîp v¨n b»ng b¶o hé NH bÞ chÊm døt hiÖu lùc khi NH bÞ mÊt ®i tÝnh ph©n biÖt qua qu¸ tr×nh sö dông. * VÒ c¸c h×nh thøc chuyÓn giao NHHH Nh­ ®· ®Ò cËp, ë Hoa Kú còng nh­ nhiÒu n­íc kh¸c trªn thÕ giíi, ho¹t ®éng chuyÓn giao quyÒn sö dông mét sè ®èi t­îng cña quyÒn SHTT, ngoµi h×nh thøc chuyÓn giao th«ng qua li x¨ng, cßn ®­îc ®iÒu chØnh bëi mét lo¹i hîp ®ång mang tªn "franchsing" (chuyÓn nh­îng quyÒn th­¬ng m¹i).. §©y ®­îc coi lµ mét c«ng cô ph¸p lý ®Æc biÖt b¶o ®¶m ®­îc sù kÕt hîp gi÷a ®­êng lèi kinh doanh cña c¸c c«ng ty lín víi kh¶ n¨ng năng ®éng, s¸ng t¹o cña c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng ë ph¹m vi nhá h¬n. §iÓm ®éc ®¸o tạo nªn gi¸ trị cña lo¹i hîp ®ång franchising chÝnh lµ ë môc ®Ých kinh tÕ cña nã. ViÖc ký kÕt c¸c hîp ®ång li x¨ng chñ yÕu lµ ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých chuyÓn giao quyÒn sö dông mét ®èi t­îng së h÷u c«ng nghiÖp vµ thu lîi nhuËn trùc tiÕp cho ng­êi n¾m gi÷ ®èi t­îng tõ phÝ sö dông li x¨ng. Hîp ®ång franchising h­íng tíi môc ®Ých s©u xa h¬n, t¹o ®iÒu kiÖn cho mét chñng lo¹i hµng hãa, dÞch vô nhÊt ®Þnh cã ®­îc sù tån t¹i bÒn v÷ng vµ ph¸t triÓn trªn thÞ tr­êng. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, vÊn ®Ò t¹o dùng vÞ thÕ cho hµng hãa vµ dÞch vô trªn thÞ tr­êng lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c nhµ kinh doanh. Cïng víi nh÷ng gi¶i ph¸p kh¸c, viÖc t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp cã trong tay nh÷ng c«ng cô ph¸p lý h÷u hiÖu ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng hãa dÞch vô còng lµ mét yªu cÇu hÕt søc cÇn thiÕt. Trong lÜnh vùc b¶o hé SHCN ë ViÖt Nam, viÖc më réng c¸c h×nh thøc chuyÓn giao c¸c ®èi t­îng SHCN nãi chung vµ NHHH nãi riªng th«ng qua chÕ ®Þnh hîp ®ång franchising cßn lµ mét nhu cÇu kh¸ch quan cña thùc tÕ. MÆc dï cho ®Õn nay ch­a cã v¨n b¶n ph¸p luËt nµo quy ®Þnh cô thÓ vÒ vÊn ®Ò ®ã song trªn thùc tÕ, c¸c quan hÖ chuyÓn nh­îng quyÒn kinh doanh, cho thuª tªn th­¬ng m¹i, d­íi mét gãc ®é nhÊt ®Þnh ®· tån t¹i trong thùc tiÔn giao l­u th­¬ng m¹i cña chóng ta. XuÊt hiÖn vµo nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû tr­íc t¹i ViÖt Nam, ®Çu tiªn lµ sù thµnh lËp hÖ thèng nhµ hµng thøc ¨n nhanh Buger, sau ®ã lµ hµng lo¹t cöa hµng thøc ¨n nhanh mang tªn Texas, Chiken, Carvel, Baskin & Robin, Lotteria Humbuger, Kentucky Fried Chiken…, trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nh­ phim ¶nh, dÞch vô cung cÊp vµ b¶o tr× thiÕt bÞ v¨n phßng,… ®Æc biÖt lµ mét sè NH cña chóng ta nh­ thêi trang Maxx, Cµ phª Trung Nguyªn còng ®· tham gia vµo viÖc chuyÓn nh­îng theo kiÓu hîp ®ång Franchise ë c¶ trong n­íc vµ ra n­íc ngoµi. Nh­ vËy, mÆc dï ®©y lµ lo¹i h×nh kinh doanh vÉn cßn míi mÎ song còng ®· Ên chøa nhiÒu tiÒm n¨ng víi c¸c doanh nghiÖp. Cho nªn, c¸c nhµ lËp ph¸p nªn xem xÐt, nghiªn cøu ®Ó bæ sung c¸c quy ®Þnh nh»m më réng c¸c h×nh thøc chuyÓn giao NHHH. * VÒ c¸c quy ®Þnh ®¶m b¶o thùc thi quyÒn SHCN ®èi víi NHHH Chóng t«i chØ xin ®­a ra mét sè ý kiÕn vÒ c¸c quy ®Þnh liªn quan ®Õn viÖc b¶o ®¶m thùc thi quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi NHHH th«ng qua ho¹t ®éng cña Toµ ¸n trong Bé luËt tè tông d©n sù 2004 còng nh­ c¸c quy ®Þnh cã liªn quan trong LuËt SHTT 2005. - Thø nhÊt, cÇn n©ng cao vai trß cña Tßa ¸n nh©n d©n trong viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng tranh chÊp vÒ NHHH vµ xem xÐt l¹i thÈm quyÒn cña Tßa ¸n nh©n d©n c¸c cÊp trong viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng tranh chÊp liªn quan ®Õn NHHH. - Thø hai, nªn bæ sung nh÷ng quy ®Þnh chi tiÕt vÒ c¸c chÕ tµi ®ñ m¹nh ®Ó chèng l¹i c¸c hµnh vi x©m ph¹m quyÒn SHTT. Trong qu¸ tr×nh thùc thi quyÒn së h÷u trÝ tôª, viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi cã ý nghÜa rÊt quan träng, ®Æc biÖt lµ ®èi víi viÖc ng¨n chÆn sù x©m nhËp cña hµng hãa vi ph¹m vµo c¸c kªnh th­¬ng m¹i vµ b¶o vÖ chøng cø liªn quan ®Õn hµnh vi x©m ph¹m. Nh»m vµo nh÷ng môc ®Ých nµy, HiÖp ®Þnh TRIPS, HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú ®Òu cã c¸c quy ®Þnh cho phÐp c¸c c¬ quan t­ ph¸p ®­îc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p t¹m thêi tiÒn tè tông. Theo quy ®Þnh t¹i ĐiÒu 207 LuËt SHTT, c¸c biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi sau ®©y ®­îc ¸p dông ®èi víi hµng hãa bÞ nghi ngê x©m ph¹m quyÒn SHTT, nguyªn liÖu, vËt liÖu, ph­¬ng tiÖn s¶n xuÊt, kinh doanh hµng hãa ®ã: Thu gi÷; kª biªn; niªm phong, cÊm thay ®æi hiÖn tr¹ng, cÊm di chuyÓn; cÊm chuyÓn dÞch quyÒn së h÷u; c¸c biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi kh¸c ®­îc ¸p dông theo quy ®Þnh cña Bé luËt tè tông d©n sù. XuÊt ph¸t tõ tÝnh ®Æc thï hµnh vi x©m ph¹m quyÒn SHTT, chóng t«i xin ®­a ra ®©y mét sè biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi mµ toµ ¸n Hoa Kú còng nh­ mét sè n­íc kh¸c th­êng ¸p dông nh­ng ch­a ®­îc quy ®Þnh trong ph¸p luËt cña chóng ta nh­ nh÷ng vÝ dô tham kh¶o: + LÖnh Anton Piller: lÖnh nµy ph¸t sinh tõ quy ®Þnh cho r»ng toµ ¸n cã thÈm quyÒn vèn cã trong viÖc ng¨n chÆn bÞ ®¬n lµm ph­¬ng h¹i ®Õn qu¸ tr×nh thi hµnh c«ng lý b»ng c¸ch huû ho¹i ®èi t­îng, tµi liÖu hoÆc nh÷ng chøng cø cã liªn quan trong vô kiÖn. B¶n chÊt cña lÖnh nµy lµ viÖc theo yªu cÇu cña ng­êi cã quyÒn, toµ ¸n cã thÓ ra lÖnh cho phÐp ng­êi ®ã tiÕn hµnh kiÓm tra ®èi t­îng khi cã c¬ së ®ñ m¹nh cho r»ng quyÒn SHTT cña ng­êi ®ã ®ang bÞ x©m h¹i. LÖnh nµy ®­îc ®­a ra víi sù v¾ng mÆt cña bÞ ®¬n t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn hµnh kiÓm tra bÞ ®¬n vµo thêi ®iÓm bÊt ngê vµ do ®ã cã lîi cho nguyªn ®¬n trong viÖc ng¨n ngõa bÞ ®¬n tiªu huû chøng cø vµ tµi liÖu liªn quan. + LÖnh "Norwich Pharmacal" (Norwwich Pharmacal action): viÖc ban hµnh lÖnh nµy cho phÐp nguyªn ®¬n cã kh¶ n¨ng yªu cÇu bÊt cø ng­êi thø ba nµo (kh«ng ph¶i lµ ng­êi cã hµnh vi x©m ph¹m quyÒn SHTT vµ thËm chÝ kh«ng biÕt ®Õn nh÷ng vi ph¹m ®ã) cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc xem xÐt vô kiÖn vÒ x©m ph¹m quyÒn SHTT. Ng­êi thø ba ë ®©y cã thÓ lµ bÊt cø c¸ nh©n, tæ chøc, thËm chÝ lµ c¬ quan chøc n¨ng Nhµ n­íc nh­ c¬ quan h¶i quan, phßng thuÕ… cã th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc xem xÐt, ®¸nh gi¸ vi ph¹m t¹i toµ ¸n. - Thø ba, nªn bæ sung thÈm quyÒn cña toµ ¸n trong viÖc xem xÐt ®¸nh gi¸ chøng cø trong tr­êng hîp c¸c bªn tham gia tè tông kh«ng thiÖn chÝ trong viÖc cung cÊp chøng cø. XuÊt ph¸t tõ ®Æc thï cña ®èi t­îng quyÒn SHTT bÞ x©m ph¹m nªn trong nhiÒu tr­êng hîp, ph¸n quyÕt cña toµ ¸n phô thuéc phÇn lín (nÕu kh«ng muèn nãi lµ hoµn toµn) vµo nh÷ng d÷ liÖu, th«ng tin do c¸c bªn ®­a ra, toµ ¸n khã lßng tù m×nh thu thËp ®­îc thªm chøng cø liªn quan ®Õn vô kiÖn. Thªm vµo ®ã, thêi gian cung cÊp, thu thËp chøng cø còng rÊt quan träng ®ãi víi c¸c x©m h¹m quyÒn SHTT do tÝnh chÊt lan truyÒn nhanh chãng cña hµnh vi x©m ph¹m vµ nh÷ng hËu qu¶ kÌm theo. V× thÕ, viÖc mét bªn tham gia tè tông tõ chèi kh«ng cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt trong ®iÒu kiÖn hîp lý mµ kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng sÏ g©y c¶n trë lín cho viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp. Theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 ĐiÒu 43 HiÖp ®Þnh TRIPS, c¬ quan xÐt xö ®­îc quyÒn ra quyÕt ®Þnh t¹m thêi vµ quyÕt ®Þnh cuèi cïng dùa trªn c¬ së nh÷ng th«ng tin ®­îc ®Ö tr×nh, kÓ c¶ ®¬n tè c¸o hoÆc ®¬n kiÖn cña bªn chÞu bÊt lîi v× bÞ tõ chèi kh«ng ®­îc tiÕp cËn th«ng tin. C¸c nhµ lËp ph¸p ViÖt Nam nªn xem xÐt vµ bæ sung thªm c¸c chÕ tµi nh­ vËy ®Ó ®¶m b¶o viÖc cung cÊp chøng cø, ®ång thêi n©ng cao vai trß cña toµ ¸n trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp vÒ SHTT nãi chung vµ NHHH nãi riªng. - Thø t­, ®a d¹ng ho¸ c¸c c¬ chÕ gi¶i quyÕt tranh chÊp vÒ NHHH th«ng qua c¸c c¬ chÕ trung gian như th­¬ng l­îng, hoµ gi¶i. Khi x¶y ra tranh chÊp, c¸c bªn cã thÓ tù th­¬ng l­îng víi nhau hoÆc tiÕn hµnh ho¸ gi¶i qua mét trung gian nµo ®ã. Trong khi ViÖt Nam ch­a xem xÐt viÖc ¸p dông c¸c c¬ chÕ nµy trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp vÒ SHTT th× ë nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi trong ®ã cã Hoa Kú, c¸c ph­¬ng thøc nµy ®· ®­îc sö dông tõ kh¸ l©u, gi¶i quyÕt tranh chÊp qua th­¬ng l­îng, hoµ gi¶ tiÒm Èn mét sè lîi thÕ nhÊt ®Þnh nh­ ®¶m b¶o ®­îc tÝnh b¶o mËt (mét ®iÒu ®Æc biÖt quan träng ®èi víi giíi kinh doanh, gi¶m thiÕu ®­îc nhiÒu chi phÝ vÒ thêi gian vµ tµi chÝnh…) Tuy nhiªn, cÇn cã sù ®iÒu chØnh hîp lý ®èi víi c¸ch gi¶i quyÕt nµy bëi khi th­¬ng l­îng, hoµ gi¶i, c¸c bªn cã thÓ chØ coi träng quyÒn lîi cña mình mà gây ảnh hưởng đến trật tự xã hội và quyền lợi của ng­êi tiªu dïng lµm cho viÖc b¶o hé NHHH mÊt ®i toµn bé ý nghÜa víi t­ c¸ch lµ mét c«ng cô ®Ó c©n b»ng lîi Ých cña chñ së h÷u vµ lîi Ých cña toµn x· héi. Do ®ã, vÊn ®Ò ®a d¹ng ho¸ c¬ chÕ gi¶i quyÕt tranh chÊp liªn quan ®Õn quyÒn SHTT nªn ®­îc ®Æt ra và điều chỉnh một cách hợp lý nh»m b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých cña c¸c ®­¬ng sù, gi¶m bít "g¸nh nÆng" cho c¸c c¬ quan nhµ n­íc. 3.1.3. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng hiÖu lùc, hiÖu qu¶ thùc thi ph¸p luËt b¶o hé nh·n hiÖu hµng hãa t¹i ViÖt Nam hiÖn nay Nh­ ®· ®Ò cËp ë trªn, viÖc söa ®æi, bæ sung ph¸p luËt vÒ NHHH cÇn ®­îc tiÕn hµnh ®ång bé víi viÖc t¨ng c­êng hiÖu lùc, hiÖu qu¶ thùc thi ph¸p luËt b¶o hé NHHH. Sau ®©y lµ mét sè ®Ò xuÊt b­íc ®Çu liªn quan ®Õn vÊn ®Ò nµy. * VÒ c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn thùc thi ph¸p luËt b¶o hé NHHH - CÇn t¨ng c­êng vai trß cña Toµ ¸n nh©n d©n trong viÖc thùc thi ph¸p luËt b¶o hé NHHH nãi riªng vµ ph¸p luËt b¶o hé SHTT nãi chung. §èi víi hÖ thèng Toµ ¸n nh©n d©n, trong t­¬ng lai cÇn thµnh lËp c¸c Toµ ¸n chuyªn tr¸ch vÒ SHTT vµ ®µo t¹o c¸c thÈm ph¸n cã tr×nh ®é chuyªn s©u về SHTT. §©y lµ c¸ch lµm ®­îc nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi ¸p dông trong ®ã cã c¶ nh÷ng n­íc trong khu vực nh­ Th¸i Lan, Philippin, Trung Quèc vµ ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ tÝch cùc mµ chóng ta cÇn häc tËp. C¸c Toµ chuyªn tr¸ch vÒ SHTT nªn ®­îc thµnh lËp t¹i mét sè khu vùc mµ kh«ng theo ®¬n vÞ hµnh chÝnh, nghÜa lµ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i thµnh lËp Toµ chuyên trách về SHTT t¹i tÊt c¶ c¸c tØnh, thµnh phè mµ chØ nªn tËp trung ë nh÷ng ®Þa bµn lín h¬n. Theo quan ®iÓm cña mét sè nhµ nghiªn cøu (mà chúng tôi cũng tán đồng), nªn ®Æt ba Toµ chuyªn tr¸ch vÒ SHTT t¹i ba ®Þa bµn lµ Hµ Néi, §µ N½ng vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh. Ba toµ nµy sÏ xÐt xö s¬ thÈm c¸c vô viÖc liªn quan ®Õn SHTT theo ®Þa bµn m×nh cã thÈm quyÒn. ViÖc xÐt xö phóc thÈm sÏ do Toµ Phóc thÈm Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao ®¶m nhiÖm víi viÖc t¨ng c­êng c¸c thÈm ph¸n chuyªn tr¸ch vÒ SHTT. Thµnh lËp toµ chuyªn tr¸ch vÒ SHTT cho phÐp chóng ta chuyªn m«n ho¸ c«ng t¸c b¶o hé SHTT, trong ®ã cã NHHH vµ c«ng t¸c ®µo t¹o thÈm ph¸n, chuyªn tr¸ch vÒ SHTT. MÆt kh¸c, cÇn huy ®éng c¸c chuyªn gia vÒ SHTT tõ c¸c tr­êng ®¹i häc, c¸c c¬ quan nghiªn cøu, c¸c doanh nghiÖp kinh doanh liªn quan ®Õn SHTT tham gia xÐt xö víi t­ c¸ch héi thÈm nh©n d©n. - §èi víi Côc SHTT, chóng ta cÇn x©y dùng mét c¬ chÕ ®èi tho¹i gi÷a Côc SHTT víi c¸c chñ thÓ kinh doanh bao gåm nh÷ng chñ thÓ ®¨ng ký NH vµ c¸c chñ thÓ khiÕu n¹i. §Æc biÖt, trong thñ tôc ®¨ng ký NH, cã lÏ chóng ta còng nªn tham kh¶o kinh nghiÖm cña Hoa Kú vµ mét sè quèc gia kh¸c trªn thÕ giíi trong viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc nép ®¬n, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c chñ thÓ cã thÓ tra cøu NH mét c¸ch nhanh chãng vµ hiÖu qu¶ qua Internet, v.v…Trong thñ tôc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, TTAB - USPTO còng lµ mét trong nh÷ng ®Þa chØ mµ chóng ta nªn tham kh¶o ®Ó x©y dùng c¬ chÕ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i mét c¸ch kh¸ch quan vµ c«ng b»ng. - ë Hoa Kú, mÆc dï rÊt nhiÒu c¬ quan ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau cïng tham gia vµo qu¸ tr×nh thùc thi ph¸p luËt b¶o hé NHHH nh­ng thÈm quyÒn cña c¸c c¬ quan nµy ®­îc quy ®Þnh rÊt râ rµng vµ gi÷a c¸c c¬ quan lu«n cã sù phèi kÕt hîp rÊt nhÞp nhµng. §©y còng lµ vÊn ®Ò mµ chóng ta nªn tham kh¶o ®Ó x¸c ®Þnh râ mèi quan hÖ gi÷a c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn trong viÖc thùc thi ph¸p luËt b¶o hé NHHH nãi riªng vµ b¶o hé SHTT nãi chung. Mèi quan hÖ nµy lµ v« cïng cÇn thiÕt v× viÖc b¶o hé quyÒn SHTT nãi chung, b¶o hé NHHH nãi riªng cÇn ®­îc thùc hiÖn bëi mét hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p cã tÝnh liªn ngµnh. Mèi quan hÖ cña c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn b¶o hé NH cÇn ®­îc thiÕt kÕ ®¶m b¶o sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan tr¸nh t×nh tr¹ng lîi Ých côc bé hay ®ïn ®Èy tr¸ch nhiÖm. * VÒ c¸c biÖn ph¸p b¶o hé NHHH - Nh­ ®· tr×nh bµy, t¹i Hoa Kú còng nh­ nhiÒu n­íc kh¸c trªn thÕ giíi, biÖn ph¸p b¶o hé NHHH th«ng qua toµ ¸n rÊt ®­îc ­a chuéng vµ ®­îc ¸p dông réng r·i. Víi ViÖt Nam, tõ tr­íc tíi nay, biÖn ph¸p b¶o hé NHHH ®­îc thùc hiÖn nhiÒu lµ biÖn ph¸p xö ph¹t hµnh chÝnh. Tuy nhiªn trong t­¬ng lai, chóng ta cÇn t¨ng c­êng sö dông biÖn ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp tại hÖ thèng Ttoµ ¸n nh©n d©n. §©y lµ biÖn ph¸p cã nhiÒu ­u ®iÓm v× nã cã kh¶ n¨ng mang l¹i sù phôc håi thiÖt h¹i cho chñ së h÷u ®èi t­îng SHTT (bao gåm NHHH) mét c¸ch tèi ®a, mÆt kh¸c cã tÝnh r¨n ®e cao v× chÕ tµi ¸p dông cho chñ thÓ vi ph¹m lµ nghiªm kh¾c h¬n nhiÒu so víi biÖn ph¸p xö ph¹t hµnh chÝnh. - §èi víi biÖn ph¸p xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh, chóng ta cÇn n©ng møc ph¹t vi ph¹m ®ñ ®Ó r¨n ®e ®èi víi c¸c hµnh vi x©m ph¹m quyÒn SHTT nãi chung vµ ®èi víi NHHH nãi riªng, tr¸nh t×nh tr¹ng c¸c chñ thÓ kinh doanh s½n sµng nép ph¹t ®Ó sau ®ã tiÕp tôc x©m ph¹m quyÒn SHTT cña ng­êi kh¸c. - C¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m còng cÇn ®­îc ¸p dông kÞp thêi, phï hîp ®Ó ®¶m b¶o ng¨n chÆn sự xâm nhập cña hµng hãa vi ph¹m vµo c¸c kªnh th­¬ng m¹i vµ b¶o vÖ chøng cø liªn quan. * VÒ yÕu tè con ng­êi §©y lµ mét vÊn ®Ò ®Æc biÖt quan träng cÇn ®­îc tÝnh ®Õn trong mäi chÝnh s¸ch v× suy cho cïng th× ph¸p luËt hay c¸c biÖn ph¸p dï hoµn thiÖn ®Õn ®©u nhưng nếu không thông qua những hoạt động cụ thể của con người thì còng trë thµnh v« nghÜa. §èi víi viÖc t¨ng c­êng hiÖu lùc, hiÖu qu¶ cña c¬ chÕ thùc thi ph¸p luËt b¶o hé quyÒn SHTT nãi chung, ph¸p luËt b¶o hé NHHH nãi riªng chóng ta cÇn l­u ý mét sè ®iÓm sau ®©y liªn quan ®Õn yÕu tè con ng­êi: - §èi víi ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc lµm viÖc t¹i c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn thùc thi ph¸p luËt b¶o hé NHHH cÇn ®­îc t¨ng c­êng ®µo t¹o vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô vµ ph¸p luËt vÒ b¶o hé NHHH ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c«ng viÖc mµ hä ®¶m nhiÖm. - §èi víi c¸c chñ thÓ kinh doanh vµ ng­êi tiªu dïng còng nh­ toµn x· héi cÇn cã c«ng t¸c phæ biÕn, tuyªn truyÒn, gi¸o dôc ph¸p luËt b¶o hé quyÒn SHTT nãi chung vµ ph¸p luËt b¶o hé NHHH nãi riªng. ViÖc n©ng cao ý thøc, nhËn thøc ph¸p luËt cña c¸c chñ thÓ nµy cã ý nghÜa quan träng trong viÖc b¶o hé quyÒn vµ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña hä, ng¨n chÆn c¸c hµnh vi x©m ph¹m nh»m t¹o ra mét m«i tr­êng c¹nh tranh b×nh ®¼ng, lµnh m¹nh gi÷a c¸c chñ thÓ kinh doanh trªn th­¬ng tr­êng. T¹i Hoa Kú, ý thøc cña ng­êi d©n nãi chung vÒ vÊn ®Ò b¶o hé NHHH rÊt cao. §èi víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh, hä th­êng cã luËt s­ riªng, thËm chÝ luËt s­ chuyªn ngµnh vÒ SHTT ®Ó t­ vÊn vµ nghiªn cøu vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn quyÒn SHTT cña doanh nghiÖp (®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò b¶o vÖ NHHH, tr¸nh sù x©m ph¹m cña c¸c chñ thÓ kh¸c). Cã lÏ ®©y còng lµ mét trong nh÷ng kinh nghiÖm cã thÓ tham kh¶o ®èi víi n­íc ta. 3.2. Mét sè ®iÓm cÇn l­u ý ®èi víi th­¬ng nh©n ViÖt Nam trong viÖc ®¨ng ký vµ b¶o hé nh·n hiÖu hµng hãa t¹i Hoa Kú Con ®­êng tiÕn vµo WTO cña ViÖt Nam sau bao gian nan, thö th¸ch ®· vÒ tíi ®Ých. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ b­íc vµo cuéc c¹nh tranh khèc liÖt vµ gay g¾t nh­ng còng ®Çy hÊp dÉn v× cã c¬ héi ®­îc tham gia trong mét thÞ tr­êng réng lín. Trong "s©n ch¬i" chung ®ã, mét trong nh÷ng tiªu ®iÓm cÇn h­íng tíi cña giíi kinh doanh ViÖt Nam lµ thÞ tr­êng Hoa Kú - c­êng quèc sè mét vÒ tiÒm lùc kinh tÕ - th­¬ng m¹i vµ thÞ tr­êng. Lµ quèc gia cã dung l­îng nhËp khÈu lín nhÊt thÕ giíi, víi kim ng¹ch nhËp khÈu mçi n¨m lªn tíi 1200 tû USD, Hoa Kú lµ thÞ tr­êng khæng lå ®Çy tiÒm n¨ng song còng tiÒm Èn kh«ng Ýt th¸ch thøc víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. ViÖc th©m nhËp thµnh c«ng vµ "trô v÷ng" t¹i thÞ tr­êng khã tÝnh nµy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i chuÈn bÞ cho m×nh mét "hµnh trang" thùc sù v÷ng vµng. Trong ®ã, mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cÇn quan t©m hµng ®Çu ®èi víi c¸c nhµ kinh doanh lµ ®¨ng ký - b¶o hé NHHH. Kinh nghiÖm cña hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi cho thÊy r»ng tr­íc khi b­íc vµo thÞ tr­êng míi, thao t¸c cÇn thiÕt ®èi víi hä lµ ®¨ng kÝ nh÷ng NH ®­îc dù ®Þnh sö dông trong thÞ tr­êng míi nµy. Sè l­îng ®¬n ®¨ng kÝ b¶o hé NH cña c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi t¹i Côc SHTT ViÖt Nam chiÕm tØ lÖ rÊt lín vµ ngµy cµng gia t¨ng. Trong khi ®ã, víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, vÊn ®Ò ®¨ng ký - b¶o hé NHHH ë n­íc ngoµi hÇu nh­ vÉn ch­a ®­îc quan t©m thÝch ®¸ng. §iÒu ®ã xuÊt ph¸t tõ nhiÒu nguyªn nh©n, trong ®ã chñ yÕu lµ do doanh nghiÖp cña chóng ta ch­a nhËn thøc hÕt tÇm quan träng cña viÖc b¶o hé NHHH ë n­íc ngoµi. MÆc dï thÕ giíi ®ang ngµy cµng "thu nhá" nh­ mét "ng«i lµng toµn cÇu" song khi b­íc ch©n vµo thÞ tr­êng n­íc ngoµi, víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, ®ã vÉn lµ mét vïng l·nh thæ kh¸ "xa x«i". Sù "xa x«i" kh«ng chØ bëi kho¶ng c¸ch trong kh«ng gian ®Þa lý mµ cßn bëi kh¸ch hµng vµ thÞ tr­êng hoµn toµn míi mÎ. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, NHHH (cïng víi mét sè yÕu tè kh¸c) ®ãng vai trß nh­ mét vÞ ®¹i sø gióp doanh nghiÖp giíi thiÖu s¶n phÈm/ dÞch vô vµ n©ng cao tÝnh c¹nh tranh quèc tÕ cho s¶n phÈm/dÞch vô cña m×nh. ViÖc ®¨ng ký NH gióp doanh nghiÖp cã ®­îc ®éc quyÒn ®èi víi NH, t¹o c¬ së ph¸p lý v÷ng ch¾c chèng l¹i c¸c hµnh vi x©m ph¹m. H¬n n÷a, trong chiÕn l­îc kinh doanh dµi h¹n trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, ®¨ng ký b¶o hé NH kh«ng chØ lµ nhu cÇu tù th©n, mµ cßn xuÊt ph¸t tõ "søc Ðp" trªn thÞ tr­êng. NÕu chñ NH kh«ng kÞp thêi ®¨ng ký NH cña m×nh t¹i thÞ tr­êng tiÒm n¨ng mµ doanh nghiÖp sÏ xuÊt khÈu hµng hãa ®Õn th× cã thÓ bÞ chiÕm ®o¹t NHHH mét c¸ch c«ng khai. HÖ luþ cña t×nh tr¹ng rñi ro nµy lµ nÕu hµng ch­a xuÊt vµo thÞ tr­êng ®ã, doanh nghiÖp muèn xuÊt hµng sÏ kh«ng thùc hiÖn ®­îc mµ ph¶i th­¬ng l­îng mua l¹i NH hoÆc ph¶i thay ®æi NH, chi phÝ rÊt tèn kÐm. NÕu hµng ®ang xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng, ng­êi chiÕm ®o¹t cã thÓ yªu cÇu c¬ quan b¶o vÖ ph¸p luËt can thiÖp, hµng hãa nhËp khÈu bÞ b¾t gi÷, doanh nghiÖp bÞ xö ph¹t, mÊt thÞ phÇn... Nh÷ng bµi häc ®¾t gi¸ ®· x¶y ra víi nhiÒu doanh nghiÖp ViÖt Nam khi bÞ nh÷ng kÎ ®Çu c¬ trôc lîi hoÆc chÝnh ®èi t¸c cña m×nh ë n­íc ngoµi chiÕm ®o¹t NH. Sau ®©y lµ mét sè tr­êng hîp ®iÓn h×nh vÒ t×nh tr¹ng doanh nghiÖp ViÖt Nam bÞ chiÕm ®o¹t mÊt NH ë Hoa Kú: Khi c«ng ty Cµ phª Trung Nguyªn chuÈn bÞ vµo lµm ¨n t¹i Hoa Kú míi ph¸t hiÖn ra r»ng NH "Cµ phª Trung Nguyªn" cña m×nh ®· bÞ C«ng ty Rice Field Corp ë n­íc nµy ®¨ng ký víi USPTO. Sau h¬n hai n¨m th­¬ng l­îng víi rÊt nhiÒu chi phÝ tèn kÐm, c«ng ty míi ®­îc tr¶ l¹i NH bÞ chiÕm ®o¹t. Nh·n hiÖu hµng hãa "Bia Sµi Gßn 333" còng bÞ chiÕm ®o¹t t¹i thÞ tr­êng Hoa Kú. N¨m 2001, mét doanh nghiÖp ë Hoa Kú lµ Heritage Beverage company, Inc ®· ®¨ng ký ®éc quyÒn ph©n phèi bia lon 333 ë Hoa Kú vµ mét sè n­íc kh¸c nªn c«ng ty Bia Sµi Gßn kh«ng thÓ xuÊt khÈu hµng vµo Hoa Kú, nÕu kh«ng ®­îc phÐp cña Heritage Beverage company vµ ®­¬ng nhiªn ph¶i tr¶ lÖ phÝ cho c«ng ty nµy. T¹i thÞ tr­êng Hoa Kú, c«ng ty VIFON ViÖt Nam ®· ph¶i mÊt bèn n¨m rßng r· theo kiÖn míi lÊy l¹i ®­îc quyÒn ®¨ng ký NH cña m×nh. Còng t¹i thÞ tr­êng Hoa Kú, mét trong nh÷ng NH cã uy tÝn trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam lµ "PETRO VIETNAM" còng ®· bÞ chiÕm ®o¹t bëi mét th­¬ng nh©n ng­êi Mü gèc ViÖt. Trong tÊt c¶ c¸c tr­êng hîp trªn, cuéc "tr­êng chinh" ®i t×m l¹i NH cña m×nh ®Òu v« cïng gian nan, vÊt v¶ vµ tèn kÐm. §©y lµ nh÷ng kinh nghiÖm ®¾t gi¸ cho thÊy sù cÇn thiÕt ph¶i ®¨ng ký NH t¹i thÞ tr­êng n­íc ngoµi mét c¸ch kÞp thêi. 3.2.1. Mét sè ®iÒu cÇn l­u ý khi ®¨ng ký nh·n hiÖu hµng hãa t¹i Hoa Kú TiÕn hµnh ®¨ng ký NH lµ quyÒn cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, thùc hiÖn quyÒn ®ã t¹i mét thÞ tr­êng n­íc ngoµi lµ ®iÒu kh«ng ®¬n gi¶n. §Ó viÖc ®¨ng ký diÔn ra mét c¸ch thuËn tiÖn vµ hiÖu qu¶, xin ®­a ra mét sè l­u ý cã tÝnh chÊt tham kh¶o nh­ sau: - Tr­íc khi ®¨ng ký, doanh nghiÖp nªn t×m hiÓu, nghiªn cøu nh÷ng tiªu chuÈn ph¸p lý c¬ b¶n nhÊt vÒ viÖc ®¨ng ký vµ b¶o hé NH t¹i thÞ tr­êng Hoa Kú. - Cã thÓ tra cøu NH tr­íc khi ®¨ng ký ®Ó tr¸nh xung ®ét quyÒn víi c¸c chñ thÓ kh¸c. - Chän NH dÔ ®äc, dÔ viÕt, dÔ ph¸t ©m vµ dÔ nhí. - Nªn ®¨ng ký c¸c NH kh«ng mang ý nghÜa ph¶n c¶m trong ng«n ng÷ cña Hoa Kú. - KiÓm tra kh¶ n¨ng ®¨ng ký tªn miÒn t­¬ng øng víi NH. - Nªn sö dông dÞch vô t­ vÊn, ®¹i diÖn SHTT hoÆc tham kh¶o ý kiÕn cña c¸c luËt s­, c¸c chuyªn gia vÒ SHTT- nh÷ng ng­êi am t­êng vÒ luËt ph¸p Hoa Kú. 3.2.2. KiÓm so¸t vµ b¶o vÖ quyÒn ®èi víi nh·n hiÖu hµng hãa ®· ®¨ng ký 3.2.2.1. KiÓm so¸t nh·n hiÖu hµng hãa Nh­ ®· ®Ò cËp ë ch­¬ng II, t¹i Hoa Kú nÕu kh«ng kiÓm so¸t NHHH, chñ së h÷u sÏ cã kh¶ n¨ng ®¸nh mÊt nh÷ng quyÒn lîi quý gi¸ cña m×nh. C¸c c¸ch thøc kiÓm so¸t ®­îc giíi chuyªn m«n khuyÕn nghÞ bao gåm: - §¨ng ký dÞch vô theo dâi- Thomson & Thomson; CCRT- CORSEACH. - §­a NH vµo trang Google, MSN Search hoÆc Yahoo ®Ó t×m hiÓu vµ so s¸nh, ®èi chiÕu. - Cã thÓ nhê ®Õn c¸c ®iÒu tra viªn t­ nh©n. - §¨ng ký NH víi Côc h¶i quan Hoa Kú. 3.2.2.2. B¶o vÖ quyÒn ®èi víi nh·n hiÖu tr­íc c¸c hµnh vi x©m ph¹m Tr­íc t×nh tr¹ng quyÒn ®èi víi NHHH bÞ x©m ph¹m, chñ së h÷u NH cã thÓ tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p sau: - Yªu cÇu bªn vi ph¹m chÊm døt hµnh vi vi ph¹m. - Khëi kiÖn t¹i toµ ¸n theo thñ tôc d©n sù. Trong tr­êng hîp nµy, chñ së h÷u NH cÇn: + X¸c ®Þnh ®óng toµ ¸n cã thÈm quyÒn. + T×m khu vùc tµi ph¸n vµ ®Þa ®iÓm xÐt xö phï hîp. + NÕu cã thÓ ®­îc, chän mét toµ ¸n kh«ng ®ßi hái nguyªn ®¬n ph¶i chøng minh r»ng hµnh vi vi ph¹m ®­îc thùc hiÖn víi môc ®Ých gian tr¸ th× míi ®­îc båi hoµn lîi nhuËn thu ®­îc tõ viÖc vi ph¹m. + Thèng nhÊt víi toµ ¸n vÒ c¸ch tÝnh kho¶n båi hoµn lîi nhuËn thu ®­îc do viÖc vi ph¹m. + KiÓm tra c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt liªn bang vÒ båi th­êng thiÖt h¹i theo luËt ®Þnh. + X¸c ®Þnh ®óng c¸c bªn liªn quan tíi vô kiÖn. + §­a ra nh÷ng luËn ®iÓm, chøng cø x¸c ®¸ng. + Yªu cÇu ¸p dông nh÷ng chÕ tµi phï hîp (tiÒn ph¹t, biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi, tiªu huû hµng hãa, båi th­êng thiÖt h¹i, phÝ luËt s­, chi phÝ ®iÒu tra vµ c¸c chi phÝ kh¸c, v.v...). - Doanh nghiÖp cã NH bÞ x©m ph¹m còng cã thÓ lµm viÖc víi c¬ quan hµnh ph¸p cÊp bang hoÆc liªn bang ®Ó hä tiÕn hµnh thùc thi theo c¸c ®¹o luËt h×nh sù. - NÕu hµnh vi x©m ph¹m liªn quan ®Õn hµng hãa nhËp khÈu vµo Hoa Kú, doanh nghiÖp cã quyÒn lîi bÞ vi ph¹m cã thÓ yªu cÇu c¬ quan h¶i quan Hoa Kú can thiÖp ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña m×nh. KÕt luËn Khi ®Æt Hoa Kú bªn c¹nh ViÖt Nam, ng­êi ta dÔ liªn t­ëng tíi hai bøc tranh víi nh÷ng ®­êng nÐt, mµu s¾c ®èi lËp nhau. Mét bªn lµ c­êng quèc sè mét thÕ giíi, mét bªn lµ quèc gia ®ang ph¸t triÓn; mét bªn lµ mét trong nh÷ng quèc gia ®i tiªn phong trong lÜnh vùc b¶o hé SHTT, trong khi víi bªn kia, ®ã vÉn cßn lµ mét lÜnh vùc t­¬ng ®èi míi mÎ. Tuy vËy, nghiªn cøu vÊn ®Ò b¶o hé NHHH cña hai n­íc, chóng ta thÊy r»ng c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt b¶o hé NHHH cña ViÖt Nam vÒ c¬ b¶n cã nhiÒu ®iÓm gÇn gòi víi ph¸p luËt Hoa Kú. Nh÷ng ®iÓm t­¬ng ®ång nµy ph¶n ¸nh nç lùc kh«ng ngõng cña chóng ta trong viÖc lµm cho hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam ngµy cµng t­¬ng thÝch víi ph¸p luËt cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi, víi "luËt ch¬i chung" toµn cÇu. §©y lµ mét trong nh÷ng thµnh tùu ®¸ng ghi nhËn cña hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam nãi chung, hÖ thèng ph¸p luËt b¶o hé NHHH nãi riªng. MÆc dï vËy, khi ph©n tÝch c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam, chóng ta còng nhËn thÊy mét sè quy ®Þnh cßn bÊt cËp, ch­a t­¬ng thÝch víi ph¸p luËt c¸c n­íc còng nh­ c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ c¸c cam kÕt quèc tÕ mµ chóng ta cã nghÜa vô ph¶i thùc thi. §Æc biÖt, xÐt vÒ tÝnh hiÖu qu¶, hÖ thèng ph¸p luËt b¶o hé NHHH cña chóng ta ®ang ®øng tr­íc nh÷ng th¸ch thøc vµ ®ßi hái rÊt lín. Trong bèi c¶nh héi nhËp quèc tÕ hiÖn nay, khi ®· lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña WTO, chóng ta ph¶i tiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt b¶o hé NHHH vµ c¬ chÕ thùc thi chóng nh»m lµm cho ph¸p luËt ViÖt Nam kh«ng chØ phï hîp víi "luËt ch¬i" quèc tÕ mµ cßn gi÷ ®­îc b¶n s¾c riªng cña m×nh, nh»m tranh thñ tèt h¬n c¸c lîi Ých, h¹n chÕ nh÷ng thua thiÖt, gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ, ®em l¹i thÞnh v­îng cho ®Êt n­íc. §©y lµ mét nhiÖm vô cÇn huy ®éng ®­îc t©m huyÕt cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, c¸c nhµ khoa häc, c¸c nhµ ho¹t ®éng thùc tiÔn trong c¸c lÜnh vùc liªn quan vµ cÇn mang tÝnh chiÕn l­îc tæng thÓ, mét mÆt ph¶i gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng nhiÖm vô tr­íc m¾t, ®ång thêi bao qu¸t ®­îc nh÷ng kÕ s¸ch l©u dµi. danh môc tµi liÖu tham kh¶o tiÕng viÖt V¨n b¶n ph¸p luËt Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng (1996), Th«ng t­ sè 3055/TT-SHCN ngµy 31/12 vÒ viÖc h­íng dÉn thi hµnh c¸c quy ®Þnh vÒ thñ tôc x¸c lËp quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp vµ mét sè thñ tôc kh¸c trong NghÞ ®Þnh sè 63/CP ngµy 24/10/1996 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt vÒ së h÷u c«ng nghiÖp, Hµ Néi. ChÝnh phñ (1996), NghÞ ®Þnh sè 63/CP ngµy 24/10 quy ®Þnh chi tiÕt vÒ së h÷u c«ng nghiÖp, Hµ Néi. ChÝnh phñ (2001), NghÞ ®Þnh sè 06/2001/N§-CP ngµy 01/02 söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 63/CP ngµy 24/10/1996 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt vÒ së h÷u c«ng nghiÖp, Hµ Néi. ChÝnh phñ (2006), NghÞ ®Þnh sè 103/2006/N§-CP ngµy 22/9 quy ®Þnh chi tiÕt vµ h­íng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt së h÷u trÝ tuÖ vÒ së h÷u c«ng nghiÖp, Hµ Néi. ChÝnh phñ (2006), NghÞ ®Þnh sè 105/2006/N§-CP ngµy 22/9 quy ®Þnh chi tiÕt vµ h­íng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt së h÷u trÝ tuÖ vÒ b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ vµ qu¶n lý nhµ n­íc vÒ së h÷u trÝ tuÖ, Hµ Néi. ChÝnh phñ (2006), NghÞ ®Þnh sè 106/2006/N§-CP ngµy 22/9 quy ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh vÒ së h÷u trÝ tuÖ, Hµ Néi. Quèc héi (1995), Bé luËt d©n sù, Hµ Néi. Quèc héi (1999), Bé luËt h×nh sù, Hµ Néi. Quèc héi (2004), Bé luËt tè tông d©n sù, Hµ Néi. Quèc héi (2005), Bé luËt d©n sù, Hµ Néi. Quèc héi (2005), LuËt h¶i quan (söa ®æi, bæ sung), Hµ Néi. Quèc héi (2005), LuËt së h÷u trÝ tuÖ, Hµ Néi. ñy ban Th­êng vô Quèc héi (2001), NghÞ quyÕt söa ®æi HiÕn ph¸p 1992, Hµ Néi. ñy ban Th­êng vô Quèc héi (2002), Ph¸p lÖnh xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh, Hµ Néi. §iÒu ­íc quèc tÕ C«ng ­íc Paris n¨m 1883 vÒ b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp ®­îc söa ®æi t¹i Stockholm (1967). HiÖp ®Þnh vÒ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i cña quyÒn së h÷u trÝ tuÖ (TRIPs) (1994). HiÖp ®Þnh gi÷a ChÝnh phñ Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ Liªn bang Thôy SÜ vÒ b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ vµ hîp t¸c trong lÜnh vùc së h÷u trÝ tuÖ, ngµy 7/7/1999. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i gi÷a Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ Hîp chñng quèc Hoa Kú vÒ quan hÖ th­¬ng m¹i (2000). HiÖp ­íc LuËt nh·n hiÖu hµng hãa th«ng qua ngµy 27/10/1994, cã hiÖu lùc ngµy 1/8/1996. NghÞ ®Þnh th­ Madrid (1995). Tháa ­íc Madrid 1891 vÒ ®¨ng ký quèc tÕ nh·n hiÖu hµng hãa ®­îc söa ®æi n¨m 1979. C¸c tµi liÖu kh¸c NguyÔn ThÞ QuÕ Anh (2002), Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ b¶o hé nh·n hiÖu hµng hãa, nh·n hiÖu dÞch vô trªn thÕ giíi vµ ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn ph¸p luËt ViÖt Nam vÒ b¶o hé nh·n hiÖu hµng hãa, nh·n hiÖu dÞch vô, §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cÊp §¹i häc Quèc gia, Hµ Néi. §µo C«ng B×nh (2003), Qu¶n trÞ tµi s¶n nh·n hiÖu, Nxb TrÎ. Côc B¶n quyÒn t¸c gi¶ vµ Côc Së h÷u c«ng nghiÖp (2002), C¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ vÒ së h÷u trÝ tuÖ trong qu¸ tr×nh héi nhËp, Hµ Néi. Côc Së h÷u trÝ tuÖ - STAR ViÖt Nam (2003), Héi th¶o vÒ b¶o hé nh·n hiÖu hµng hãa t¹i Hoa Kú vµ ViÖt Nam, Hµ Néi. NguyÔn B¸ DiÕn - Hoµng Ngäc Giao (®ång chñ biªn), VÒ viÖc thùc thi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú, Hµ Néi. Hå Ngäc HiÓn (2004), Ph¸p luËt b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi nh·n hiÖu hµng hãa ë ViÖt Nam: thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn, LuËn ¸n th¹c sÜ luËt häc, Tr­êng §¹i häc LuËt Hµ Néi. Kamil Idris, Së h÷u trÝ tuÖ - mét c«ng cô ®¾c lùc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi (2001), Gi¸o tr×nh t­ ph¸p quèc tÕ, Hµ Néi. NguyÔn V¨n LuËt (2006), B¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi nh·n hiÖu hµng hãa ë ViÖt Nam, LuËn ¸n tiÕn sÜ luËt häc, Tr­êng §¹i häc LuËt Hµ Néi. Kh­¬ng Lùc (2003), "Th¸ch thøc vÒ së h÷u c«ng nghiÖp khi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ", B¸o Tin tøc cuèi tuÇn, ngµy 20 – 27/3. NguyÔn Minh Ngäc (2001), "Th­¬ng hiÖu ViÖt Nam bÞ mÊt ë nuíc ngoµi", B¸o DiÔn ®µn doanh nghiÖp, ngµy 26/4. Lª Xu©n Th¶o (1997), §æi míi vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ ®iÒu chØnh ph¸p luËt vÒ b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ViÖt Nam, LuËn ¸n tiÕn sÜ luËt häc, Häc viÖn ChÝnh trÞ Quèc gia Hå ChÝ Minh. "Th«ng b¸o vÒ khãa häp lÇn thø nhÊt ñy ban hçn hîp vÒ ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú", B¸o Hµ Néi míi, ngµy 11/5. Quèc To¶n (2000), "Petro ViÖt Nam bÞ ®¸nh c¾p th­¬ng hiÖu", B¸o An ninh Thñ ®«, ngµy 14/12. tiÕng anh Arthur R. Miller & Michael H. Davis, Intelletual Property: Patents, Trademarks and Copyright in a nutshell, West publising Co. 1990. Barbara Kolsun, Esq. Senior Vice President & General Counsel Kate Spade LLC, New York, Guarding Against Counterfeiting. David J. Kera and Theodore H. Davis, Jr, Trademark Law Handbook 2003. International Encyclopaedia of Law/ Intellectual Property, Volume 1, 2, 3, 1999 Kluwer Law International/ The Hargue - London - Boston. Mc Kiney Engineering Library, Trademark History (t¹i ®Þa chØ htttp://www.uspto.gov). Prof. Michael P.Ryan, PhD Georgetown University, What Every Manager Should know about Intellectual Property Law, Policy, and Business Strategy. Terence Prime B.A, Ph.D. European - Intellectual Property Law, Ashgate/ Dartmouth 2000. The Anticybersquatting Consumer Protection Act of 1999 (t¹i ®Þa chØ uspto.gov). The Federal Trademark Dilution Act of 1995 (t¹i ®Þa chØ uspto.gov). The "Lanham Act" of 1946 (t¹i ®Þa chØ uspto.gov). WIPO Intellectual Property Handbook: Policy, Law and Use, 2001. trang web ._.