Báo cáo Tổ chức tài chính hợp nhất khi hợp nhất doanh nghiệp ở Việt Nam

- 1 - MUÏC LUÏC Trang PHAÀN MÔÛ ÑAÀU Chöông I LYÙ LUAÄN VEÀ HÔÏP NHAÁT DOANH NGHIEÄP 1.1. Nhöõng vaán ñeà chung ...................................................................................... 1 1.1.1. Khaùi nieäm hôïp nhaát doanh nghieäp .............................................................. 1 1.1.2. Phaân loaïi hôïp nhaát doanh nghieäp................................................................ 1 1.1.2.1. Phaân loaïi theo baûn chaát cuûa söï hôïp nhaát ............................................... 1 1.1.2.2. Phaân loaïi theo caáu truùc cuûa söï hôïp nhaát ................................................ 2 1.1.2.3. Phaân loaïi theo phöông phaùp söû duïng ñeå ñaït tôùi söï hôïp nhaát ................. 2 1.1.3. Caùc hình thöùc hôïp nhaát doanh nghieäp ......................................................... 3 1.1.3.1. Mua taøi saûn 3 1.1.3.2. Mua coå phieáu ......................................................................................... 3 1.1.3.3. Hình thöùc khaùc ....................................................................................... 4 1.2. Caùc phöông phaùp keá toaùn hôïp nhaát doanh nghieäp theo chuaån möïc keá toaùn quoác teá .................................................................................................... 4 1.2.1. Keá toaùn hôïp nhaát doanh nghieäp theo phöông phaùp Coäng voán.................... 4 1.2.1.1. Chuaån möïc keá toaùn quoác teá veà phöông thöùc Coäng voán......................... 4 1.2.1.2. Keá toaùn theo phöông thöùc Coäng voán ..................................................... 5 1.2.1.3. Ví duï minh hoaï veà phöông phaùp coäng voán ............................................ 6 1.2.2. Keá toaùn hôïp nhaát doanh nghieäp theo phöông phaùp Mua ........................... 7 1.2.2.1. Chuaån möïc keá toaùn quoác teá veà phöông phaùp Mua .................................. 7 1.2.2.2. Keá toaùn mua doanh nghieäp ................................................................... 8 1.2.2.3. Lôïi theá thöông maïi (Goodwill) ............................................................ 13 1.2.2.4. Lôïi theá thöông maïi aâm (Negative Goodwill)....................................... 15 1.2.2.5. Ví duï minh hoaï veà phöông phaùp mua doanh nghieäp ........................... 17 - 2 - 1.3. Moät soá nhaän xeùt veà Phöông phaùp Mua vaø Phöông phaùp coäng voán .............................................................................................................. 17 1.4. Nhöõng ñieåm ñoåi môùi cuûa chuaån möïc keá toaùn quoác teá veà vaán ñeà hôïp nhaát doanh nghieäp...................................................................... 18 1.5. Trình baøy baùo caùo taøi chính hôïp nhaát ..................................................... 19 1.5.1. Trình baøi baùo caùo taøi chính theo chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam ............... 19 1.5.1.1. Muïc ñích cuûa baùo caùo taøi chính .............................................................. 19 1.5.1.2. Yeâu caàu laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính............................................ 20 1.5.1.3. Nguyeân taéc laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính....................................... 20 1.5.1.4. Keát caáu vaø noäi dung chuû yeáu cuûa baùo caùo taøi chính............................... 20 1.5.2. Trình baøi baùo caùo taøi chính theo chuaån möïc keá toaùn quoác teá ................... 24 Chöông II THÖÏC TRAÏNG HÔÏP NHAÁT DOANH NGHIEÄP VAØ LAÄP BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH HÔÏP NHAÁT ÔÛ VIEÄT NAM HIEÄN NAY 2.1. Thöïc traïng hoaït ñoäng hôïp nhaát doanh nghieäp taïi Vieät Nam hieän nay .. 26 2.1.1. Khaùi quaùt tình hình hôïp nhaát doanh nghieäp .............................................. 26 2.1.2. Ñieàu kieän hôïp nhaát doanh nghieäp ............................................................. 29 2.1.3. Muïc ñích hôïp nhaát doanh nghieäp .............................................................. 30 2.1.4. Thuû tuïc hôïp nhaát doanh nghieäp................................................................. 33 2.1.5. Nguyeân taéc xöû lyù taøi chính khi hôïp nhaát doanh nghieäp ............................ 34 2.1.6. Keá toaùn hôïp nhaát doanh nghieäp ôû Vieät Nam ............................................ 34 2.1.6.1. Phöông phaùp Coäng voán ........................................................................ 35 2.1.6.2. Xaùc ñònh giaù trò hôïp lyù ......................................................................... 35 2.1.6.3. Lôïi theá thöông maïi (Goodwill) ............................................................ 36 2.1.6.4. Lôïi theá thöông maïi aâm (Negative Goodwill)....................................... 38 - 3 - 2.2. Laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát .................................................................. 41 2.3. Nhaän xeùt- Ñaùnh giaù ...................................................................................... 45 Chöông III MO HÌNH LAÄP BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH HÔÏP NHAÁT KHI HÔÏP NHAÁT DOANH NGHIEÄP ÔÛ VIEÄT NAM 3.1. Muïc tieâu cuûa vieäc laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát khi hôïp nhaát doanh nghieäp 47 3.2. Moät soá quan ñieåm laøm neàn taûng cho vieäc laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát khi hôïp nhaát doanh nghieäp.......................................................................... 48 3.2.1. Phöông phaùp Mua doanh nghieäp ............................................................... 48 3.2.1.1. Haïch toaùn mua doanh nghieäp .............................................................. 48 3.2.1.2. Ngaøy mua ............................................................................................. 48 3.2.1.3. Chi phí mua .......................................................................................... 49 3.2.1.4. Ghi nhaän taøi saûn vaø nôï phaûi traû coù theå xaùc ñònh ñöôïc do mua doanh nghieäp................................................................................................... 50 3.2.1.5. Phaân boå chi phí mua............................................................................. 52 3.2.1.6. Xaùc ñònh giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn vaø nôï phaûi traû coù theå xaùc ñònh ñöôïc ñaõ mua.................................................................................................. 53 3.2.1.7. Lôïi theá thöông maïi phaùt sinh töø vieäc mua doanh nghieäp .................... 54 3.2.1.8. Lôïi theá thöông maïi aâm phaùt sinh töø vieäc mua doanh nghieäp .............. 57 3.2.2. Phöông phaùp Coäng voán ............................................................................. 61 3.2.2.1. Haïch toaùn coäng voán ............................................................................. 61 3.2.2.2. Caùc chi phí phaùt sinh trong quaù trình hôïp nhaát .................................... 62 3.3. Ví duï minh hoïa laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát doanh nghieäp................ 62 3.3.1. Hôïp nhaát doanh nghieäp trong tröôøng hôïp “Mua taøi saûn”.......................... 63 3.3.1.1. Phöông phaùp Mua..................................................................................63 3.3.1.2. Phöông phaùp coäng voán ..........................................................................64 - 4 - 3.3.2. Hôïp nhaát doanh nghieäp trong tröôøng hôïp “Mua coå phieáu”. ..................... 64 3.3.2.1. Phöông phaùp Mua..................................................................................64 3.3.2.2. Phöông phaùp coäng voán ..........................................................................64 3.4. Moâ hình laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát khi hôïp nhaát doanh nghieäp ôû Vieät Nam ....................................................................................................... 64 3.4.1. Nguyeân taéc laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính hôïp nhaát khi hôïp nhaát doanh nghieäp ........................................................................................................ 64 3.4.2. Noäi dung cuûa heä thoáng baùo caùo taøi chính hôïp nhaát................................... 65 3.4.3. Trình töï laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát .................................................... 65 3.4.3.1. Caùc böôùc tieán haønh .............................................................................. 65 3.4.3.2. Baûng caân ñoái keá toaùn hôïp nhaát ............................................................ 68 3.4.3.3. Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh hôïp nhaát ................................ 71 3.4.3.4. Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä hôïp nhaát ................................................... 73 3.4.3.5. Thuyeát minh baùo caùo taøi chính hôïp nhaát ............................................. 73 3.5. Vaän duïng moâ hình laäp baùo caùo hôïp nhaát vaøo thöïc tieãn ôû Vieät Nam ...... 75 PHAÀN KEÁT LUAÄN - 5 - PHAÀN MÔÛ ÑAÀU ******** I. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI Hôïp nhaát doanh nghieäp laø moät loaïi hình hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp trong neàn kinh teá thò tröôøng ñaõ xuaát hieän treân theá giôùi töø cuoái theá kyû XIX, ñaëc bieät laø ôû caùc nöôùc phaùt trieån. Hôïp nhaát doanh nghieäp xuaát hieän laàn ñaàu tieân khi caùc xí nghieäp ñaõ hôïp nhaát vôùi nhau ñeå taïo thaønh caùc coâng ty ñoäc quyeàn. Tieáp ñoù, vaøo thaäp kyû 20 cuûa theá kyû naøy, moät laøn soùng hôïp nhaát theo chieàu doïc ñaõ dieãn ra maïnh meõ vaø thöïc teá ngaøy caøng nhieàu doanh nghieäp hôïp nhaát laïi vôùi nhau. Ñeán nöõa cuoái thaäp kyû 80, laøn soùng saùp nhaäp, hôïp nhaát vaø thoân tính giöõa caùc doanh nghieäp dieãn ra maïnh meû vaø ñaõ trôû thaønh moät xu theá phoå bieán trong neàn kinh theá theá giôùi trong giai ñoaïn hieän nay. Trong boái caûnh toaøn caàu hoaù kinh teá hieän nay, döôùi taùc ñoäng cuûa cuoäc caùch maïng khoa hoïc vaø coâng ngheä, caïnh tranh ñang dieãn ra vôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau vaø trong moïi lónh vöïc khaùc nhau. Do haïn cheá veà khaû naêng vaø nguoàn löïc neân caùc doanh nghieäp, caùc toå chöùc kinh teá buoäc phaûi hôïp taùc vôùi nhau trong quaù trình saûn xuaát, tieâu thuï cuõng nhö nghieân cöùu vaø phaùt trieån. Vì vaäy, ñaëc ñieåm noåi baät trong caïnh tranh kinh teá hieän nay laø caïnh tranh trong hôïp taùc, caùc beân tham gia caïnh tranh phaûi tìm caùch hôïp taùc vôùi nhau ñeå caïnh tranh coù hieäu quaû hôn. Moät hình thöùc hôïp taùc ñöôïc caùc doanh nghieäp öa thích hieän nay laø hôïp nhaát doanh nghieäp. Hôïp nhaát doanh nghieäp coù yù nghóa quan troïng cho nhöõng doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát, noù giuùp caùc doanh nghieäp môû roäng quy moâ, giaûm ñoái thuû caïnh tranh; noù coù theå giuùp doanh nghieäp ña daïng hoùa caùc hoaït ñoäng, môû roäng thò tröôøng… Ngoaøi ra, hôïp nhaát doanh nghieäp ñoâi khi coøn taïo ra cho doanh nghieäp môùi nhöõng khoaûn lôïi veà thueá. Caùc doanh nghieäp Vieät Nam cuõng khoâng naèm ngoaøi xu theá naøy, bieåu hieän roõ nhaát laø trong thôøi gian qua Chính phuû ñaõ tieán haønh saép xeáp laïi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc baèng caùch saùp nhaäp, hôïp nhaát laïi vôùi nhau, moät soá khaùc thì töï - 6 - tìm ñeán nhau thoâng qua vieäc mua baùn, hôïp nhaát. Ñieàu naøy cho thaáy, vieäc hôïp nhaát giöõa caùc doanh nghieäp taïo ra moät söùc maïnh cho doanh nghieäp caïnh tranh treân thöông tröôøng. Thöïc teá cho thaáy noù coù nhöõng öu ñieåm nhaát ñònh, nhöng ôû Vieät Nam hôïp nhaát doanh nghieäp laàn ñaàu xuaát hieän trong Heä thoáng keá toaùn ñöôïc ban haønh theo Luaät doanh nghieäp (1999) vaø gaàn ñaây coù nhieàu noäi dung môùi ñöôïc boå sung trong caùc chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam cuõng nhö caùc thoâng tö höôùng daãn ñeå giuùp caùc doanh nghieäp coù theå tìm ra caùch thöùc haïch toaùn phuø hôïp. Tuy nhieân, vaãn chöa coù moät vaên baûn naøo quy ñònh, höôùng daãn moät caùch cuï theå, roõ raøng ñeå caùc doanh nghieäp vaän duïng trong coâng taùc haïch toaùn keá toaùn cuõng nhö trình baøy caùc baùo caùo taøi chính cuûa mình. Trong khi ñoù, hoaït ñoäng hôïp nhaát giöõa caùc doanh nghieäp ngaøy caøng dieãn ra nhieàu hôn vaø ña daïng hôn. Tröôùc moät thöïc teá ñoù, ñoøi hoûi caùc cô quan chuû quaûn phaûi caáp baùch ban haønh caùc vaên baûn nhaèm höôùng daãn, ñieàu chænh hoaït ñoäng naøy. Cuï theå laø Boä taøi chính phaûi ban haønh caùc chuaån möïc keá toaùn vaø caùc thoâng tö höôùng daãn coâng taùc keá toaùn caùc nghieäp vuï hôïp nhaát doanh nghieäp, cuõng nhö vieäc laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính hôïp nhaát khi hôïp nhaát doanh nghieäp. Trong quaù trình hoïc taäp ôû Tröôøng keát hôïp vôùi coâng taùc keá toaùn thöïc teá taïi doanh nghieäp, toâi ñaõ nhaän thaáy ñöôïc tính caáp baùch vaø caàn thieát cuûa vaán ñeà treân. Vì vaäy, toâi quyeát ñònh choïn nghieân cöùu ñeà taøi “Toå chöùc laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát khi hôïp nhaát doanh nghieäp ôû Vieät Nam” ñeå laøm luaän vaên toát nghieäp thaïc syõ kinh teá cuûa mình. Ñaây laø moät ñeà taøi coøn khaù môùi meû ôû Vieät Nam, vì cho ñeán nay Boä Taøi Chính vaãn chöa ban haønh chuaån möïc keá toaùn qui ñònh cho hoaït ñoäng naøy. Do ñoù, cô sôû lyù luaän cuûa ñeà taøi haàu heát döïa treân neàn taûng cuûa chuaån möïc keá toaùn quoác teá vaø moät soá qui ñònh, chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam ñaõ ban haønh. Cho neân, Coâng vieäc nghieân cöùu gaëp raát nhieàu khoù khaên vaø haïn cheá nhaát ñònh. Taùc giaû ñaõ coá gaéng heát söùc vôùi - 7 - nhöõng khaû naêng, kieán thöùc cuûa mình ñeå hoaøn thieän ñeà taøi moät caùch toái öu nhaát. Nhöng do coøn haïn cheá nhaát ñònh neân khoâng theå traùnh khoûi thieáu soùt, toâi raát mong ghi nhaän söï chæ daãn cuûa caùc Quyù Thaày Coâ, söï goùp yù cuûa taát caû caùc baïn beø, ñoàng nghieäp ñeå ñeà taøi ngaøy caøng ñöôïc hoaøn thieän hôn. II. MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU Ñöa ra caùch tieáp caän moät soá phöông phaùp, xaây döïng moâ hình laøm cô sôû cho coâng taùc keá toaùn vaø laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát khi hôïp nhaát doanh nghieäp ôû Vieät Nam. III. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU Trong khuoân khoå cuûa luaän vaên, ñoái töôïng nghieân cöùu chæ giôùi haïn ôû vaán ñeà laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát khi hôïp nhaát doanh nghieäp, khoâng bao goàm vieäc laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát trong caùc taäp ñoaøn goàm nhieàu coâng ty chòu söï kieåm soaùt cuûa coâng ty meï. Noäi dung nghieân cöùu bao goàm: - Heä thoáng cô sôû lyù luaän veà hôïp nhaát doanh nghieäp, phöông phaùp keá toaùn vaø trình baøy baùo caùo taøi chính hôïp nhaát theo chuaån möïc keá toaùn quoác teá vaø moät soá chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam ñaõ ban haønh. - Thöïc traïng cuûa vieäc hôïp nhaát doanh nghieäp vaø laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát khi hôïp nhaát doanh nghieäp taïi Vieät Nam. - Treân cô sôû lyù luaän vaø thöïc traïng hoaït ñoäng hôïp nhaát doanh ñang dieãn ra ôû Vieät Nam, taùc giaû ñöa ra caùch tieáp caän moät soá quan ñieåm, phöông phaùp keá toaùn laøm neàn taûng cho vieäc laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát khi hôïp nhaát doanh nghieäp ôû Vieät Nam. - Xaây döïng moâ hình laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát ôû Vieät Nam trong ñieàu kieän chöa coù chuaån keá toaùn veà hôïp nhaát doanh nghieäp. - 8 - IV. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Phöông nghieân cöùu chuû ñaïo laø phöông phaùp duy vaät bieän chöùng vaø duy vaät lòch söû, nghieân cöùu caùc vaán ñeà trong moái quan heä phoå bieán vaø trong söï vaän ñoäng, phaùt trieån. Ñoàng thôøi keát hôïp söû duïng ñoàng boä caùc phöông phaùp cuï theå nhö: phöông phaùp phaân tích, thoáng keâ, phöông phaùp so saùnh, ñoái chieáu nhaèm giuùp luaän vaên ñaït ñöôïc muïc tieâu ñeà ra. V. YÙ NGHÓA KHOA HOÏC VAØ THÖÏC TIEÃN CUÛA ÑEÀ TAØI - Khaùi quaùt tieán trình hôïp nhaát doanh nghieäp ñaõ vaø ñang dieãn ra trong neàn kinh teá thò tröôøng ôû Vieät Nam. - Vaän duïng chuaån möïc keá toaùn quoác teá vaø chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam vaøo ñieàu kieän ôû Vieät Nam trong vieäc laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát khi hôïp nhaát doanh nghieäp trong ñieàu kieän chöa coù chuaån möïc keá toaùn veà hôïp nhaát doanh nghieäp. VI. KEÁT CAÁU CUÛA LUAÄN VAÊN Keát caáu cuûa luaän vaên nhö sau: Lôøi caùm ôn Phaàn môû ñaàu ƒ Chöông I: Lyù luaän veà hôïp nhaát doanh nghieäp. ƒ Chöông II: Thöïc traïng hôïp nhaát doanh nghieäp vaø laäp baùo caùo hôïp nhaát ôû Vieät Nam hieän nay. ƒ Chöông III: Moâ hình laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát khi hôïp nhaát doanh nghieäp ôû Vieät Nam. Phaàn keát luaän Taøi lieäu tham khaûo Phuï luïc - 9 - Chöông I LYÙ LUAÄN VEÀ HÔÏP NHAÁT DOANH NGHIEÄP 1.1. Nhöõng vaán ñeà chung 1.1.1. Khaùi nieäm hôïp nhaát doanh nghieäp Hôïp nhaát doanh nghieäp laø vieäc moät thöïc theå kinh teá keát hôïp vôùi moät thöïc theå kinh teá khaùc thaønh moät thöïc theå kinh teá thoáng nhaát nhaèm kieåm soaùt taøi saûn cuûa nhau. Caùc tröôøng hôïp sau ñaây khoâng ñöôïc xem laø hôïp nhaát doanh nghieäp: - Moät ñôn vò kinh teá chæ mua moät phaàn taøi saûn cuûa ñôn vò kinh teá khaùc. - Ñieàu chuyeån taøi saûn hay trao ñoåi coå phieáu giöõa hai chi nhaùnh hoaëc giöõa coâng ty meï vôùi coâng ty con. 1.1.2. Phaân loaïi hôïp nhaát doanh nghieäp Hôïp nhaát doanh nghieäp coù theå ñöôïc phaân loaïi theo ba tieâu thöùc cô baûn ñoù laø: Döïa treân baûn chaát cuûa söï hôïp nhaát, döïa treân caáu truùc cuûa söï hôïp nhaát vaø döïa treân phöông phaùp ñöôïc söû duïng ñeå ñaït tôùi söï hôïp nhaát. 1.1.2.1. Phaân loaïi theo baûn chaát cuûa söï hôïp nhaát: Döïa theo baûn chaát cuûa söï hôïp nhaát thì hôïp nhaát doanh nghieäp coù theå bao goàm hai loaïi: Hôïp nhaát töï nguyeän vaø hôïp nhaát khoâng töï nguyeän. - Hôïp nhaát töï nguyeän (Friendly combination): Ban giaùm ñoác cuûa nhöõng doanh nghieäp coù yù ñònh hôïp nhaát thöông löôïng nhöõng ñieàu khoaûn chung ñaõ ñöôïc ñeà ra tröôùc ñoù. Nhöõng ñieàu khoaûn naøy sau ñoù seõ ñöôïc ñöa ra cho coå ñoâng cuûa caùc doanh nghieäp coù lieân quan ñeå bieåu quyeát. Thoâng thöôøng, Ñieàu leä coâng ty qui ñònh 2/3 hay 3/4 soá phieáu bieåu quyeát chaáp thuaän seõ raøng buoäc taát caû coå ñoâng vaøo söï hôïp nhaát naøy. - 10 - - Hôïp nhaát khoâng töï nguyeän (Unfriendly combination): Xaûy ra khi coù yeâu caàu hôïp nhaát nhöng Ban giaùm ñoác cuûa moät doanh nghieäp choáng laïi söï hôïp nhaát. Söï choáng laïi naøy coù theå bieåu hieän theo nhieàu caùch khaùc nhau. 1.1.2.2. Phaân loaïi theo caáu truùc cuûa söï hôïp nhaát: Döïa theo caáu truùc cuûa söï hôïp nhaát thì hôïp nhaát doanh nghieäp ñöôïc chia ra 3 loaïi: - Hôïp nhaát theo chieàu ngang (Horizontal combination): Laø hình thöùc hôïp nhaát giöõa nhöõng doanh nghieäp trong cuøng moät ngaønh, hoaëc caùc doanh nghieäp coù caùc saûn phaåm töông töï nhau. Caùc doanh nghieäp naøy tröôùc ñaây hoï laø nhöõng ñoái thuû caïnh tranh. - Hôïp nhaát theo chieàu doïc (Vertical combination): Laø hình thöùc hôïp nhaát giöõa moät doanh nghieäp vaø nhaø cung caáp cuûa noù hay khaùch haøng cuûa noù. - Hôïp nhaát hoãn hôïp (Conglomerate combination): Laø hình thöùc hôïp nhaát giöõa nhöõng doanh nghieäp ôû nhöõng ngaønh khaùc nhau, ít coù quan heä vôùi nhau, chuùng hôïp nhaát veà maùy moùc thieát bò hay thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm. 1.1.2.3. Phaân loaïi theo phöông phaùp söû duïng ñeå ñaït tôùi söï hôïp nhaát: Theo phöông phaùp naøy, hôïp nhaát doanh nghieäp seõ bao goàm caùc kieåu sau: - Kieåu thöù nhaát: xaûy ra khi moät doanh nghieäp coù ñöôïc taát caû taøi saûn cuûa moät hay nhieàu doanh nghieäp khaùc thoâng qua trao ñoåi coå phieáu, traû baèng tieàn hay baèng taøi saûn, hay phaùt haønh traùi phieáu (hay keát hôïp taát caû nhöõng phöông phaùp treân). Doanh nghieäp mua coøn toàn taïi, nhöng traùi laïi doanh nghieäp ñöôïc mua chaám döùt toàn taïi vôùi tö caùch laø moät phaùp nhaân rieâng bieät, maëc duø noù vaãn coù theå tieáp tuïc hoaït ñoäng vaø laø moät phaàn cuûa doanh nghieäp Mua. Cuï theå laø, neáu doanh nghieäp A mua doanh nghieäp B, söï hôïp nhaát coù theå dieãn taû nhö sau: Doanh nghieäp A + Doanh nghieäp B = Doanh nghieäp Beân A - 11 - - Kieåu thöù hai: xaûy ra khi moät doanh nghieäp môùi ñöôïc hình thaønh ñeå thaâu nhaän moät hay nhieàu doanh nghieäp khaùc thoâng qua trao ñoåi coå phieáu bieåu quyeát, caùc doanh nghieäp ñöôïc thaâu nhaän seõ chaám döùt söï toàn taïi vôùi tö caùch laø nhöõng phaùp nhaân rieâng bieät. Cuï theå laø, neáu doanh nghieäp C ñöôïc hình thaønh töø söï hôïp nhaát cuûa doanh nghieäp A vaø doanh nghieäp B, söï hôïp nhaát ñöôïc dieãn taû nhö sau: Doanh nghieäp A + Doanh nghieäp B = Doanh nghieäp C 1.1.3. Caùc hình thöùc hôïp nhaát doanh nghieäp 1.1.3.1. Mua taøi saûn Moät doanh nghieäp coù theå mua toaøn boä taøi saûn cuûa moät doanh nghieäp khaùc vaø naém quyeàn kieåm soaùt doanh nghieäp ñoù. Khi ñoù, doanh nghieäp bò mua chæ coøn laïi tieàn maët hay coå phieáu maø doanh nghieäp mua traû vaø khoaûn “nôï phaûi traû” toàn taïi töø tröôùc khi baùn. Maët khaùc, doanh nghieäp mua coù theå mua toaøn boä taøi saûn vaø nhaän traùch nhieäm traû toaøn boä caùc khoaûn nôï cho doanh nghieäp bò mua. Trong caùc tröôøng hôïp, coå ñoâng cuûa doanh nghieäp bò mua caàn pheâ chuaån vieäc baùn vaø xaùc ñònh giaûi theå doanh nghieäp hay tieáp tuïc kinh doanh. 1.1.3.2. Mua coå phieáu Moät doanh nghieäp coù theå naém quyeàn kieåm soaùt doanh nghieäp khaùc thoâng qua vieäc mua ñuû soá löôïng coå phieáu ñeå coù theå coù quyeàn xaùc ñònh nhöõng chính saùch kinh doanh, ñaàu tö, taøi chính cuûa doanh nghieäp khaùc. Ñoái vôùi hình thöùc naøy, doanh nghieäp mua khoâng caàn phaûi mua 100% coå phieáu cuûa doanh nghieäp khaùc cuõng coù theå nhaän ñöôïc quyeàn kieåm soaùt, do ñoù chi phí ñaàu tö laø thaáp nhaát. Theo hình thöùc naøy, vieäc trao ñoåi coå phieáu dieãn ra giöõa doanh nghieäp mua vaø caùc coå ñoâng neân vieäc haïch toaùn taøi saûn, nôï phaûi traû cuûa doanh nghieäp bò mua khoâng coù gì thay ñoåi. Doanh nghieäp tieáp tuïc vieäc kinh doanh cuûa mình nhö moät chi - 12 - nhaùnh, coâng ty con cuûa doanh nghieäp mua. Doanh nghieäp mua trôû thaønh coâng ty meï. Khi ñoù, baùo caùo taøi chính ñöôïc laäp laø baùo caùo taøi chính hôïp nhaát giöõa coâng ty meï vôùi caùc coâng ty con. 1.1.3.3. Hình thöùc khaùc ÔÛ hình thöùc naøy, ngöôøi ta thaønh laäp moät doanh nghieäp môùi, doanh nghieäp naøy mua taøi saûn cuûa caùc doanh nghieäp khaùc hôïp thaønh hoaëc mua moät soá löôïng coå phieáu ñuû lôùn cuûa caùc coå ñoâng ñeå xaùc ñònh quyeàn kieåm soaùt. Saùp nhaäp hôïp phaùp cuõng laø moät hình thöùc cuûa hôïp nhaát. Hai hay nhieàu doanh nghieäp coù theå nhaäp laïi vaø tieáp tuïc hoaït ñoäng kinh doanh nhö moät thöïc theå duy nhaát. Ñaây cuõng laø hình thöùc hôïp nhaát phoå bieán hieän nay ôû Vieät Nam. 1.2. Caùc phöông phaùp keá toaùn hôïp nhaát doanh nghieäp theo chuaån möïc keá toaùn quoác teá 1.2.1. Keá toaùn hôïp nhaát doanh nghieäp theo phöông phaùp coäng voán (the pooling of interests method) 1.2.1.1. Chuaån möïc keá toaùn quoác teá veà phöông thöùc coäng voán. Chuaån möïc keá toaùn quoác teá (IAS 22) ñaõ ñöa ra nhöõng tieâu chuaån tröïc tieáp ñeå ñöôïc aùp duïng phöông thöùc Coäng voán khi hôïp nhaát doanh nghieäp. Ñoù laø: ¾ Coå ñoâng cuûa nhöõng doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát phaûi tieáp tuïc chia seû ruûi ro vaø lôïi nhuaän gaén lieàn vôùi doanh nghieäp sau khi hôïp nhaát; ¾ Neàn taûng cuûa giao dòch mua baùn phaûi ñöôïc thöïc hieän baèng vieäc trao ñoåi coå phieáu thöôøng coù quyeàn bieåu quyeát cuûa nhöõng doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát; vaø ¾ Taát caû, hay haàu heát, taøi saûn thuaàn vaø hoaït ñoäng cuûa nhöõng doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát phaûi ñöôïc thoáng nhaát chung vaøo moät thöïc theå. - 13 - Yeáu toá ñaàu tieân cuûa nhöõng tieâu chuaån treân lieân quan ñeán vieäc tieáp tuïc chia seû ruûi ro vaø lôïi nhuaän giöõa nhöõng coå ñoâng cuûa nhöõng doanh nghieäp hôïp nhaát. Ñeå ñaït ñöôïc ñieàu naøy, theo IAS 22 phaûi coù ñuû nhöõng ñieàu kieän sau: ƒ Taát caû hay ña soá coå phieáu thöôøng coù quyeàn bieåu quyeát cuûa nhöõng doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát ñöôïc trao ñoåi hay ñöôïc coäng; ƒ Giaù trò hôïp lyù cuûa moät doanh nghieäp khoâng coù söï khaùc bieät lôùn so vôùi caùc doanh nghieäp khaùc; vaø ƒ Tröôùc vaø sau khi hôïp nhaát, coå ñoâng cuûa moãi doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát duy trì ñöôïc quyeàn bieåu quyeát vaø soá voán trong doanh nghieäp sau khi hôïp nhaát. Qua caùc ñieàu kieän treân cho chuùng ta thaáy raèng phöông thöùc Coäng ñöôïc aùp duïng cho caùc doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát phaûi töông ñoàng veà quy moâ hoaït ñoäng nhöng IAS 22 cuõng chöa chæ ra moät caùch roõ raøng. Vì theá, theo chuaån möïc keá toùan quoác teá, nhöõng doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát (coù söï khaùc bieät veà quy moâ) vaãn coù theå haïch toaùn theo phöông thöùc Coäng neáu nhöõng ñieàu kieän khaùc thoaû maõn. 1.2.1.2. Keá toaùn theo phöông thöùc coäng voán (Pooling of interests accounting). Phöông phaùp Coäng voán cuûa keá toaùn ñöôïc söû duïng ñeå haïch toaùn cho phöông thöùc Coäng. Trong giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình hôïp nhaát, Baùo caùo taøi chính cuûa nhöõng doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát neân ghi nhaän taøi saûn, nôï phaûi traû, doanh thu vaø chi phí cuûa nhöõng doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát nhö laø chuùng ñaõ hôïp nhaát thöïc söï. Khoâng coù cô sôû keá toaùn môùi naøo ñöôïc thieát laäp, nhöõng ghi nhaän veà taøi saûn vaø nôï phaûi traû vaãn duy trì nhö tröôùc khi hôïp nhaát, neáu caùc doanh nghieäp hôïp nhaát söû duïng nguyeân taéc keá toaùn khaùc nhau thì ñöôïc ñieàu chænh cho phuø hôïp. Nhöõng ñieàu kieän treân theå hieän raèng nhöõng doanh nghieäp ñoäc laäp tröôùc ñaây ñaõ keát hôïp vôùi nhau ñeå cuøng hoaït ñoäng vôùi tö caùch laø moät doanh nghieäp trong töông lai, chöù khoâng phaûi ñeå mua hay bò mua laïi bôûi moät doanh nghieäp khaùc. - 14 - Khoâng toàn taïi khaùi nieäm lôïi theá kinh doanh hay lôïi theá kinh doanh aâm trong phöông thöùc Coäng voán. Maëc duø deã giaûi thích raèng phöông thöùc Coäng voán ñôn giaûn laø keát quaû khi hôïp nhaát heát taát caû taøi saûn, nôï phaûi traû vaø voán chuû sôû höõu, nhöng trong thöïc teá, caáu truùc voán chuû sôû höõu treân baûng caân ñoái keá toaùn (voán thaëng dö, lôïi nhuaän ñeå laïi, voán coå phaàn) cuûa nhöõng doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát coù theå yeâu caàu ñöôïc söûa ñoåi. Lyù do laø tuyø thuoäc vaøo: • Hình thöùc phaùp lyù cuûa Coäng voán. • Meänh giaù hay giaù trò ñöôïc aán ñònh ñoái vôùi coå phieáu cuûa nhöõng doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát. Tuyø theo hai lyù do treân ñeå Coäng voán coù theå ñöôïc voán hoaù moät phaàn hay taát caû lôïi nhuaän ñeå laïi cuûa doanh nghieäp thöù hai (neáu moät doanh nghieäp phaùt haønh coå phieáu ñeå ñoåi laáy coå phieáu cuûa moät doanh nghieäp khaùc); hay coù theå ñöôïc voán hoaù moät phaàn hay taát caû lôïi nhuaän ñeå laïi cuûa caû hai doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát (neáu moät doanh nghieäp môùi thöù ba thaâu nhaän coå phieáu cuûa nhöõng beân tham gia hôïp nhaát). Keát quaû cuûa phöông thöùc Coäng voán coù theå daãn ñeán vieäc taïo ra lôïi nhuaän ñeå laïi: soá dö cuûa lôïi nhuaän ñeå laïi ngay sau khi Coäng voán seõ baèng hay nhoû hôn toång lôïi nhuaän ñeå laïi cuûa töøng doanh nghieäp tham gia. Baát kyø chi phí naøo phaûi chòu khi tieán haønh Coäng voán seõ ñöôïc ghi nhaän nhö chi phí khi noù phaùt sinh, chuùng khoâng ñöôïc voán hoùa hay ñieàu chænh treân voán chuû sôû höõu. 1.2.1.3. Ví duï minh hoaï veà phöông phaùp coäng voán (The pooling of interests method). (Xem phaàn phuï luïc 1) 1.2.2. Keá toaùn hôïp nhaát doanh nghieäp theo phöông phaùp Mua (The purchase method). - 15 - 1.2.2.1. Chuaån möïc keá toaùn quoác teá veà phöông phaùp Mua (The purchase method). Trong phaàn lôùn caùc tröôøng hôïp hôïp nhaát doanh nghieäp, moät trong caùc doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát naém giöõ quyeàn kieåm soaùt ñoái vôùi doanh nghieäp khaùc, goïi laø doanh nghieäp mua. Moät doanh nghieäp naém giöõ quyeàn kieåm soaùt khi noù sôû höõu hôn nöûa quyeàn bieåu quyeát cuûa doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát tröø khi coù baèng chöùng cho thaáy quyeàn sôû höõu ñoù khoâng ñaûm baûo quyeàn kieåm soaùt. Trong tröôøng hôïp khoâng coù doanh nghieäp naøo sôû höõu hôn nöûa quyeàn bieåu quyeát cuûa doanh nghieäp hôïp nhaát kia, doanh nghieäp mua vaãn coù theå ñöôïc xaùc ñònh khi moät trong soá caùc doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát, töø keát quaû cuûa hôïp nhaát doanh nghieäp maø coù ñöôïc: ƒ Quyeàn lôùn hôn moät nöûa quyeàn bieåu quyeát cuûa doanh nghieäp kia nhôø coù moät thoaû thuaän vôùi caùc nhaø ñaàu tö khaùc; ƒ Quyeàn chi phoái caùc chính saùch kinh teá, taøi chính vaø hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp theo moät quy cheá hay moät thoaû thuaän; ƒ Quyeàn boå nhieäm hay baõi mieãn ña soá caùc thaønh vieân cuûa Hoäi ñoàng quaûn trò (hoaëc cuûa moät boä phaän quaûn lyù töông ñöông) cuûa doanh nghieäp kia; hoaëc ƒ Quyeàn boû phieáu quyeát ñònh trong caùc cuoäc hoïp Hoäi ñoàng quaûn trò (hoaëc cuûa moät boä phaän quaûn lyù töông ñöông) cuûa doanh nghieäp kia. Neáu keát quaû hôïp nhaát doanh nghieäp khoâng theå hieän roõ nhö quy ñònh treân ñeå xaùc ñònh doanh nghieäp mua thì cô sôû xaùc ñònh doanh nghieäp mua döïa vaøo caùc daáu hieäu sau: ) Khi giaù trò hôïp lyù cuûa moät doanh nghieäp lôùn hôn ñaùng keå so vôùi giaù trò hôïp lyù cuûa caùc doanh nghieäp khaùc cuøng tham gia hôïp nhaát thì doanh nghieäp coù giaù trò hôïp lyù lôùn hôn ñöôïc coi laø doanh nghieäp mua; - 16 - ) Khi hôïp nhaát doanh nghieäp ñöôïc thöïc hieän baèng vieäc trao ñoåi coå phieáu phoå thoâng coù quyeàn bieåu quyeát laáy tieàn thì doanh nghieäp boû tieàn ra mua ñöôïc coi laø doanh nghieäp mua; hoaëc ) Khi hôïp nhaát doanh nghieäp, neáu ban laõnh ñaïo cuûa doanh nghieäp naøo coù theå chi phoái vieäc löïa choïn caùc thaønh vieân ban laõnh ñaïo cuûa doanh nghieäp môùi thì doanh nghieäp coù ban laõnh ñaïo coù quyeàn chi phoái ñoù laø doanh nghieäp mua. Tröôùc khi tieán haønh hôïp nhaát veà maët keá toaùn, doanh nghieäp bò mua vaãn duy trì tö caùch phaùp nhaân vaø heä thoáng keá toaùn ñoäc laäp, taøi saûn vaø nôï phaûi traû vaãn ghi nhaän taïi giaù trò ghi soå tröôùc khi hôïp nhaát. Khi tieán haønh hôïp nhaát keá toaùn (ví duï: khi chuaån bò baùo caùo taøi chính hôïp nhaát) taøi saûn vaø nôï phaûi traû môùi ñöôïc ñieàu chænh theo giaù trò hôïp lyù vaø ghi nhaän lôïi theá kinh doanh. Khi doanh nghieäp mua sôû hö._.õu ít hôn 100% coå phaàn cuûa doanh nghieäp bò mua, phaàn sôû höõu cuûa coå ñoâng thieåu soá phaûi ñöôïc öôùc tính. Ñaëc tröng tieâu bieåu cuûa phöông phaùp keá toaùn mua doanh nghieäp laø trong soå keá toaùn cuûa doanh nghieäp mua vaø baùo caùo taøi chính hôïp nhaát khoâng trình baøy taøi khoaûn voán chuû sôû höõu cuûa doanh nghieäp bò mua. Ñieàu naøy coù nghóa laø quyeàn sôû höõu cuûa coå ñoâng trong coâng ty bò mua chaám döùt sau khi hôïp nhaát. 1.2.2.2. Keá toaùn mua doanh nghieäp (Purchase accounting). Phöông phaùp keá toaùn mua ñöôïc söû duïng ñeå baùo caùo vieäc mua doanh nghieäp; nghieäp vuï mua ñöôïc ghi nhaän töông töï mua caùc taøi saûn khaùc. Giaù mua phaûi ñöôïc phaân boå cho caùc taøi saûn ñöôïc mua vaø nôï phaûi traû phaûi gaùnh chòu töông öùng vôùi giaù trò hôïp lyù cuûa caùc taøi saûn ñoù. Neáu giaù mua baèng giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn thuaàn thì quaù trình phaân boå giaù mua khoâng phöùc taïp. Neáu giaù mua lôùn hôn giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn thuaàn coù theå xaùc ñònh ñöôïc thì phaàn cheânh leäch ñoù laø lôïi theá thöông maïi (lôïi theá thöông maïi döông). Ngöôïc laïi, neáu giaù mua nhoû hôn giaù trò - 17 - hôïp lyù cuûa taøi saûn thuaàn coù theå xaùc ñònh ñöôïc thì phaàn cheânh leäch ñoù laø lôïi theá thöông maïi aâm. Vieäc mua doanh nghieäp ñöôïc coâng nhaän taïi ngaøy coù söï thay ñoåi veà quyeàn sôû höõu vaø cô sôû keá toaùn. Ñoù laø ngaøy quyeàn kieåm soaùt ñoái vôùi taøi saûn thuaàn vaø hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp bò mua chuyeån giao cho doanh nghieäp mua. Ngaøy naøy goïi laø ngaøy mua. Keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp bò mua ñöôïc phaûn aùnh trong baùo caùo taøi chính cuûa doanh nghieäp mua baét ñaàu töø ngaøy mua. Mua doanh nghieäp caàn tính toaùn chi phí phaûi traû hoaëc phaûi chòu. Chi phí laø soá tieàn phaûi traû hoaëc giaù trò hôïp lyù cuûa caùc khoaûn ñeàn buø cho coå ñoâng cuûa doanh nghieäp bò mua. Noù bao goàm nhöõng chi phí nhö phí ñaêng kyù vaø phaùt haønh coå phieáu, phí traû cho caùc chuyeân gia keá toaùn… Tuøy thuoäc vaøo nhöõng ñieàu khoaûn cuûa hôïp ñoàng mua doanh nghieäp, noù cuõng coù theå bao goàm khoaûn ñeàn buø ngaãu nhieân. Taøi saûn vaø nôï phaûi traû coù theå xaùc ñònh ñöôïc ghi nhaän rieâng reõ vaøo ngaøy mua neáu thoaû maõn caû 2 ñieàu kieän: Š Chaéc chaén doanh nghieäp mua seõ thu ñöôïc hoaëc maát ñi caùc lôïi ích kinh teá ñi keøm; vaø Š Doanh nghieäp mua coù theå xaùc ñònh moät caùch ñaùng tin caäy giaù goác hay giaù trò hôïp lyù cuûa chuùng. Trong haàu heát caùc tröôøng hôïp mua doanh nghieäp, hai ñieàu kieän treân deã daøng ñöôïc ñaùp öùng vì trong giao dòch mua baùn ngoaøi (giao dòch mua baùn giöõa caùc beân khoâng quen bieát nhau – tröôùc ñaây khoâng coù lieân heä hay khoâng ôû cuøng moät ñôn vò) thoâng thöôøng caùc beân tham gia coù kieán thöùc, coù söï hieåu bieát veà giaù caû; vaø doanh nghieäp mua cuõng khoâng mua neáu khoâng thu ñöôïc caùc lôïi ích ñi keøm trong töông lai. - 18 - Ø Xaùc ñònh giaù mua: Giaù mua ñöôïc xaùc ñònh laø giaù trò hôïp lyù cuûa taát caû caùc taøi saûn maø doanh nghieäp mua chi ra trong nghieäp vuï mua, noù bao goàm tieàn, thöông phieáu, coå phieáu vaø thaäm chí caû taøi saûn hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp mua. Ngoaïi tröø trao ñoåi tieàn, caùc taøi saûn khaùc thöôøng coù giaù trò hôïp lyù khaùc vôùi giaù trò ghi soå. Thöông phieáu coù theå coù laõi suaát khaùc laõi suaát thò tröôøng, trong tröôøng hôïp naøy coù theå phaùt sinh moät khoaûn phí hay chieát khaáu. Coå phieáu cuûa doanh nghieäp mua gaàn nhö luoân coù giaù trò thò tröôøng khaùc meänh giaù hay giaù trò ñöôïc aán ñònh. Neáu coù moät thò tröôøng naêng ñoäng cho coå phieáu, chuùng ta neân tham khaûo baùo giaùù. Neáu giaù thò tröôøng taïi ngaøy giao dòch trao ñoåi khoâng ñöôïc cho laø ñaùng tin caäy thì nhöõng möùc giaù tröôùc vaø sau khi thoâng baùo caùc ñieàu khoaûn cuûa vieäc mua doanh nghieäp neân ñöôïc xem xeùt. Neáu coå phieáu ít ñöôïc giao dòch (hay khoâng ñöôïc giao dòch toaøn boä) hoaëc neáu traùi phieáu cuûa coâng ty ñöôïc nieâm yeát bò giôùi haïn soá löôïng ñöa ra thì giaù trò hôïp lyù cuûa chuùng ñöôïc xaùc ñònh baèng caùch tham khaûo yù kieán cuûa caùc chuû ngaân haøng ñaàu tö hay caùc chuyeân gia khaùc. Trong tröôøng hôïp ñaëc bieät, giaù trò hôïp lyù cuûa phaàn voán trong taøi saûn thuaàn cuûa doanh nghieäp bò mua hay giaù trò hôïp lyù cuûa phaàn taøi saûn thuaàn cuûa doanh nghieäp mua theå hieän baèng coå phieáu ñöôïc phaùt haønh seõ ñöôïc söû duïng ñeå tính giaù mua moät caùch khaùch quan. Soá tieàn traû cho caùc coå ñoâng thieåu soá baát ñoàng trong vieäc saùp nhaäp coù theå ñöôïc duøng nhö moät chæ daãn ñaùng tin caäy cho giaù trò cuûa nghieäp vuï mua. Caùc beân tham gia giao dòch cuõng coù theå ñaùnh giaù giaù trò khaùch quan döïa treân coå phieáu trao ñoåi vì hoï ñaõ thöông löôïng vôùi nhau veà giaù naøy. Neáu mua doanh nghieäp treân cô sôû traû chaäm thì chi phí ñöôïc phaûn aùnh seõ laø giaù trò hieän taïi cuûa nhöõng khoaûn phaûi traû trong töông lai ñöôïc ghi trong caùc ñieàu khoaûn cuûa hôïp ñoàng. - 19 - Ø Ghi nhaän taøi saûn vaø nôï phaûi traû coù theå xaùc ñònh ñöôïc do mua doanh nghieäp: Taøi saûn vaø nôï phaûi traû coù theå xaùc ñònh ñöôïc do mua doanh nghieäp neân ñöôïc ghi nhaän taïi giaù trò hôïp lyù cuûa chuùng. Neáu doanh nghieäp mua thu ñöôïc 100% quyeàn sôû höõu doanh nghieäp bò mua thì quaù trình naøy khoâng phöùc taïp. Lôïi theá thöông maïi (döông) ñöôïc voán hoùa nhö taøi saûn voâ hình. Lôïi theá thöông maïi aâm ñöôïc ghi nhaän theo phöông phaùp seõ ñöôïc trình baøy ôû phaàn sau. Ø Xaùc ñònh giaù trò thò tröôøng hôïp lyù (The fair value): Phöông phaùp mua ñoøi hoûi phaûi xaùc ñònh giaù trò thò tröôøng hôïp lyù cuûa taøi saûn vaø nôï phaûi traû coù theå xaùc ñònh ñöôïc cuûa doanh nghieäp bò mua taïi ngaøy mua. Giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn vaø nôï phaûi traû coù theå xaùc ñònh ñöôïc ñöôïc tính nhö sau: ƒ Chöùng khoaùn coù theå baùn ñöôïc ñöôïc xaùc ñònh theo giaù thò tröôøng hieän taïi. ƒ Chöùng khoaùn khoâng baùn ñöôïc ñöôïc xaùc ñònh theo giaù trò hôïp lyù öôùc tính, coù xem xeùt ñeán caùc ñaëc ñieåm nhö tyû leä taêng giaù chöùng khoaùn, lôïi nhuaän ñöôïc chia vaø tyû leä taêng tröôûng kyø voïng cuûa caùc chöùng khoaùn cuøng loaïi cuûa caùc doanh nghieäp coù ñaëc ñieåm töông töï. ƒ Caùc khoaûn phaûi thu ñöôïc xaùc ñònh theo giaù trò hieän taïi cuûa caùc khoaûn tieàn seõ nhaän ñöôïc döïa treân laõi suaát hieän haønh, tröø (-) khoaûn döï phoøng nôï khoù ñoøi. ƒ Haøng toàn kho: o Thaønh phaåm vaø haøng hoaù ñöôïc xaùc ñònh theo giaù baùn öôùc tính tröø (-) chi phí chuyeån baùn vaø lôïi nhuaän hôïp lyù. o Saûn phaåm dôû dang ñöôïc xaùc ñònh theo giaù baùn öôùc tính cuûa thaønh phaåm tröø (-) chi phí ñeå hoaøn thaønh saûn phaåm, chi phí chuyeån baùn vaø lôïi nhuaän hôïp lyù. - 20 - o Vaät tö (nguyeân lieäu, vaät lieäu, coâng cuï duïng cuï) ñöôïc xaùc ñònh theo giaù trò hieän taïi cuûa vaät tö thay theá. ƒ Nhaø maùy vaø thieát bò ñöôïc xaùc ñònh theo giaù thò tröôøng, thoâng qua ñònh giaù. Khi khoâng coù thoâng tin veà giaù trò thò tröôøng do tính chaát ñaëc bieät cuûa maùy moùc, thieát bò hoaëc do maùy moùc thieát bò raát hieám thì ñöôïc ñaùnh giaù theo giaù trò thay theá ñöôïc khaáu hao. Ñaát vaø nhaø cöûa ñöôïc xaùc ñònh theo giaù trò thò tröôøng. ƒ Taøi saûn voâ hình coù theå xaùc ñònh ñöôïc (giaáy pheùp, baèng phaùt minh saùng cheá): Giaù trò hôïp lyù ñöôïc xaùc ñònh baèng caùch tham khaûo thò tröôøng naêng ñoäng. Neáu thieáu döõ lieäu töø thò tröôøng thì söû duïng thoâng tin tin caäy hieän coù. Trong tröôøng hôïp naøy, vieäc chieát khaáu doøng tieàn chæ höõu ích khi thoâng tin veà doøng tieàn phaùt trieån vôùi ñieàu kieän doøng tieàn naøy coù theå quy thaønh taøi saûn moät caùch tröïc tieáp vaø ñoäc laäp vôùi doøng tieàn cuûa caùc taøi saûn khaùc. ƒ Caùc taøi saûn vaø nôï phaûi traû veà thueá ñöôïc xaùc ñònh theo giaù trò cuûa nhöõng khoaûn lôïi veà thueá phaùt sinh do loã hoaëc caùc khoaûn thueá phaûi traû lieân quan ñeán laõi hay loã roøng, noù ñöôïc ñaùnh giaù treân cô sôû doanh nghieäp sau khi hôïp nhaát. Khoaûn muïc naøy laø keát quaû cuûa vieäc ghi nhaän laïi taøi saûn vaø nôï phaûi traû taïi giaù trò hôïp lyù döôùi taùc ñoäng cuûa thueá. ƒ Nôï phaûi traû ñöôïc xaùc ñònh theo giaù trò hieän taïi cuûa caùc khoaûn phaûi traû ñöôïc xaùc ñònh phuø hôïp vôùi laõi suaát hieän haønh. ƒ Nhöõng hôïp ñoàng phaûi thöïc hieän vaø caùc khoaûn nôï phaûi traû coù theå xaùc ñònh khaùc cuûa doanh nghieäp bò mua ñöôïc xaùc ñònh theo giaù trò hieän taïi cuûa caùc khoaûn phaûi thanh toaùn ñeå thöïc hieän caùc nghóa vuï ñoù tính theo laõi suaát hieän haønh thích hôïp. Trong moät soá tröôøng hôïp, IAS 22 ñoøi hoûi giaù trò hôïp lyù phaûi ñöôïc xaùc ñònh baèng caùch söû duïng chieát khaáu (nhö laø nôï phaûi traû coù tính chaát tieàn teä). Trong moät soá tröôøng hôïp khaùc, chieát khaáu khoâng bò baét buoäc (nhö ñoái vôùi taøi saûn voâ hình). Tuy - 21 - nhieân, chuaån möïc cho pheùp söû duïng chieát khaáu trong vieäc xaùc ñònh giaù trò hôïp lyù cuûa baát cöù taøi saûn vaø nôï phaûi traû coù theå xaùc ñònh naøo. Neáu taøi saûn cuûa doanh nghieäp bò mua gioáng taøi saûn cuûa doanh nghieäp mua (doanh nghieäp mua khoâng coù yù ñònh söû duïng taøi saûn naøy cuûa doanh nghieäp bò mua) thì giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn naøy ñöôïc xaùc ñònh theo giaù trò thanh lyù öôùc tính hay baèng khoâng ‘0’ neáu khoâng öôùc löôïng ñöôïc giaù trò thanh lyù öôùc tính. 1.2.2.3. Lôïi theá thöông maïi (Goodwill) Lôïi theá thöông maïi laø phaàn cheânh leäch giöõa giaù mua ñaõ thanh toaùn cho vieäc mua doanh nghieäp treân giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn thuaàn nhaän ñöôïc töø hoaït ñoäng mua doanh nghieäp ñoù. Trong quaù trình phaùt trieån cuûa keá toaùn ñaõ xuaát hieän nhieàu phöông phaùp haïch toaùn lôïi theá thöông maïi khaùc nhau. Cuï theå ta coù theå keå ra caùc phöông phaùp ñieån hình vaø phoå bieán nhö sau: Ø Phöông phaùp Caán tröø: Laø phöông phaùp xuaát hieän sôùm nhaát. Phöông phaùp naøy coi vieäc traû giaù cao hôn giaù trò hôïp lyù cuûa toaøn boä taøi saûn coù theå xaùc ñònh laø mua ñaét (mua hôù). Vaäy neân khoaûn cheânh leäch, töùc khoaûn tieàn traû cho lôïi theá thöông maïi bò coi nhö moät khoaûn loã. Theo ñoù, ngay khi mua, lôïi theá thöông maïi seõ bò caán tröø vaøo nguoàn voán chuû sôû höõu maø thöôøng laø vaøo quyõ döï tröõ hay lôïi nhuaän ñeå laïi. Nhö vaäy, lôïi theá thöông maïi seõ khoâng xuaát hieän trong Baùo caùo taøi chính cuûa beân mua sau khi hôïp nhaát. Phöông phaùp naøy bò pheâ phaùn laø cô sôû lyù luaän thieáu thuyeát phuïc, vaø taïo ñieàu kieän cho vieäc söû duïng caùc thuû thuaät keá toaùn. Ø Phöông phaùp voán hoùa: Phöông phaùp naøy coi lôïi theá thöông maïi laø moät yeáu toá aûnh höôûng ñeán khaû naêng sinh lôïi cuûa doanh nghieäp. Vì theá lôïi theá thöông maïi ñöôïc ghi nhaän nhö moät taøi saûn voâ hình. Cô sôû lyù luaän naøy ñöôïc ñaùnh giaù laø phuø hôïp hôn nhöng laïi gaëp phaûi - 22 - khoù khaên trong vieäc ñònh giaù vaø khaáu hao lôïi theá thöông maïi. Töø ñoù, phöông phaùp naøy caên baûn ñöôïc chia ra 3 caùch xöû lyù sau khi voán hoùa: ¾ Khoâng khaáu hao: Vôùi quan ñieåm khoù coù theå öôùc löôïng ñöôïc thôøi gian höõu duïng cuûa lôïi theá thöông maïi vaø giaù trò lôïi theá thöông maïi coù theå khoâng giaûm maø coøn taêng leân sau khi hôïp nhaát. Lôïi theá thöông maïi ñöôc ghi nhaän laø taøi saûn voâ hình nhöng khoâng ñöôïc khaáu hao. ¾ Khaáu hao nhö taøi saûn coá ñònh: Vôùi quan ñieåm phuø hôïp vôùi nguyeân taéc töông xöùng giöõûa doanh thu vaø chi phí. Lôïi theá thöông maïi ñöôïc ghi nhaän nhö taøi saûn voâ hình vaø ñöôïc khaáu hao (thöôøng laø khaáu hao tuyeán tính). " Ñeå giaûi quyeát nhöõng haïn cheá cuûa 2 caùch xöû lyù treân, gaàn ñaây xuaát hieän moät caùch xöû lyù khaùc, laø ñieàu chænh lôïi theá thöông maïi haøng naêm. Theo caùch xöû lyù naøy lôïi theá thöông maïi ñöôïc voán hoùa nhöng khoâng khaáu hao maø thay vaøo ñoù seõ ñöôïc ñieàu chænh haøng naêm döïa vaøo vieäc kieåm tra toån thaát. Kieåm tra toån thaát laø so saùnh giaù trò coù theå thu hoài vaø giaù trò ghi soå cuûa taøi saûn. Neáu giaù trò coù theå thu hoài nhoû hôn giaù trò ghi soå chöùng toû lôïi theá thöông maïi khoâng coù khaû naêng thu hoài laïi hoaøn toaøn, vaø cheânh leäch seõ ñöôïc ghi nhaän laø toån thaát vaøo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh trong kyø. Vieäc kieåm tra toån thaát ñöôïc ñeà caäp roõ trong IAS 36 thoâng qua 2 böôùc: kieåm tra töø döôùi leân vaø kieåm tra töø treân xuoáng. " Theo chuaån möïc keá toaùn quoác teá (IAS22 - 1998) ñaõ thoáng nhaát söû duïng phöông phaùp voán hoaù, khaáu hao trong voøng 20 naêm vaø ñieàu chænh haøng naêm thoâng qua vieäc kieåm tra toån thaát ñeå xöû lyù lôïi theá thöông maïi. Tuy nhieân, phöông phaùp naøy vaãn chöa giaûi quyeát ñöôïc nhöõng lo laéng trong vieäc ño löôøng lôïi theá thöông maïi, bôûi vìù nhöõng toån thaát ñaõ bò ghi giaûm cuûa lôïi theá thöông maïi theo caùch xöû lyù naøy khoù coù theå ñöôïc ghi taêng laïi sau ñoù. Löu yù raèng, lôïi theá thöông maïi ñöôïc ghi nhaän trong tröôøng hôïp mua ít hôn 100%, chæ laø cheânh leäch giöõa giaù mua ñöôïc traû bôûi coâng ty meï cao hôn giaù trò hôïp lyù cuûa - 23 - taøi saûn thuaàn ñöôïc xaùc ñònh cuûa coâng ty con. Nghóa laø khoâng coù lôïi theá thöông maïi naøo ñöôïc quy cho phaàn sôû höõu cuûa coå ñoâng thieåu soá döïa treân giaù mua phaûi traû töø beân ña soá. Ø Aûnh höôûng cuûa caùc phöông phaùp treân ñeán baùo caùo taøi chính: - Phöông phaùp caán tröø: Laøm giaù trò taøi saûn vaø voán chuû sôû höõu giaûm trong baùo caùo taøi chính taïi thôøi ñieåm hôïp nhaát, gaây baát lôïi cho doanh nghieäp hôïp nhaát. Nhöng sau ñoù doanh nghieäp seõ thuaän lôïi hôn do chi phí thaáp hôn vaø moät soá chæ tieâu chaát löôïng (ROE, ROA) ñöôïc caûi thieän hôn. - Phöông phaùp voán hoaù nhöng khoâng khaáu hao: Taïo moät hình aûnh toát nhaát treân baùo caùo taøi chính hôïp nhaát, laøm gia taêng cuûa caû taøi saûn vaø keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh. - Phöông phaùp voán hoaù vaø khaáu hao: Laøm giaù trò taêng leân nhöng ñoàng thôøi chi phí cuõng taêng leân do khaáu hao, aûnh höôûng xaáu ñeán keát quaû hoaït ñoäng cuûa nhöõng naêm sau. Ví duï minh hoaï: (Xem phuï luïc 2) 1.2.2.4. Lôïi theá thöông maïi aâm (Negative Goddwill). Maëc duø khaùi nieäm lôïi theá thöông maïi aâm nghe coù veû nghòch lyù trong khi lôïi theá thöông maïi döông môùi laø ñieàu coù lôïi, trong moät soá tröôøng hôïp hôïp nhaát kinh doanh xuaát hieän tình traïng mua vôùi giaù reû, ñieàu naøy daàn daàn trôû neân phoå bieán, vaø noù ñöôïc chính thöùc bieát ñeán laø lôïi theá thöông maïi aâm. IAS 22 ñaõ coù nhieàu thay ñoåi lôùn trong quan ñieåm xöû lyù vaán ñeà naøy: Ø IAS 22 (1984) cho pheùp löïa choïn giöõa 2 phöông phaùp: Phöông phaùp 1: Ghi nhaän lôïi theá thöông maïi aâm nhö moät khoaûn thu nhaäp chöa thöïc hieän, sau ñoù phaân boå daàn vaøo thu nhaäp haøng naêm cuûa doanh nghieäp. - 24 - Phöông phaùp 2: Caán tröø lôïi theá thöông maïi aâm vaøo giaù trò cuûa taøi saûn phi tieàn teä theo tyû leä cuûa caùc taøi saûn naøy trong toång giaù trò hôïp lyù cuûa chuùng. Ø IAS 22 (1993) quy ñònh chi tieát vaø roõ raøng hôn, coù 2 phöông phaùp xöû lyù nhö sau: Phöông phaùp chuaån: Laø phöông phaùp caán tröø lôïi theá kinh thöông maïi vaøo giaù trò taøi saûn phi tieàn teä cho ñeán khi caùc taøi saûn naøy heát giaù trò. Phaàn chöa ñöôïc caán tröø seõ goïi laø lôïi theá thöông maïi aâm vaø ghi nhaän treân baùo caùo taøi chính nhö moät khoaûn thu nhaäp chöa thöïc hieän vaø phaân boå trong 5 naêm (tröø tröôøng hôïp chöùng minh ñöôïc thôøi gian phaân boå daøi hôn nhöng khoâng quaù 20 naêm). Phöông phaùp thay theá: Laø phöông phaùp ghi nhaän lôïi theá thöông maïi aâm nhö moät khoaûn thu nhaäp chöa thöïc hieän vaø phaân boå trong 5 naêm (tröø tröôøng hôïp chöùng minh ñöôïc thôøi gian phaân boå daøi hôn nhöng khoâng quaù 20 naêm). Ø IAS 22 (1998) haïch toaùn ñoái vôùi lôïi theá kinh thöông maïi ñaõ coù söï thay ñoåi veà baûn chaát, noù ñöôïc keát hôïp giöõa phöông phaùp chuaån vaø phöông phaùp thay theá theo phieân baûn IAS (1993). Chæ coøn moät phöông phaùp duy nhaát ñöôïc cho pheùp trong giai ñoaïn gaàn ñaây: - Lôïi theá thöông maïi aâm ñöôïc trình baøy treân baùo caùo taøi chính nhö moät khoaûn giaûm tröø cuûa taøi saûn. - Lôïi theá thöông maïi aâm tröôùc heát seõ phaân boå theo caùc chi phí (hoaëc loã) lieân quan ñeán vieäc hôïp nhaát (neáu coù) khi chuùng phaùt sinh. Lôïi theá thöông maïi aâm phaàn nhoû hôn hoaëc baèng toång giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn phi tieàn teä coù theå xaùc ñònh seõ ñöôïc ghi vaøo thu nhaäp töông xöùng vôùi thôøi kyø caùc taøi saûn ñoù söû duïng. - Lôïi theá thöông maïi aâm phaàn coøn laïi (neáu coù) seõ ñöôïc ghi ngay vaøo thu nhaäp. Ø Theo IFRS 3 (2004): Xöû lyù lôïi theá thöông maïi aâm töông tö nhö IAS 22 (1998) nhöng khoâng khaáu hao maø ñaùnh giaù toån thaát haøng naêm. - 25 - 1.2.2.5. Ví duï minh hoaï veà phöông phaùp mua doanh nghieäp. (Xem phuï luïc 3) 1.3. Moät soá nhaän xeùt veà Phöông phaùp Mua vaø Phöông phaùp coäng voán Phöông phaùp Mua (Purchase method) Phöông phaùp Coäng voán (Pooling of interests method) Taøi saûn vaø nôï phaûi traû ñöôïc ghi nhaän theo giaù trò hôïp lyù cuûa chuùng. Baát cöù phaàn cheânh leäch naøo cuûa giaù mua treân giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn thuaàn ñöôïc mua ñeàu ghi nhaän laø lôïi theá thöông maïi. Taøi saûn vaø nôï phaûi traû ñöôïc mua ghi nhaän theo giaù trò ghi soå tröôùc khi hôïp nhaát khoâng coù söï toàn taïi cuûa cheânh leäch giöõa giaù mua vaø giaù trò ghi soå. Lôïi nhuaän ñeå laïi cuûa doanh nghieäp bò mua khoâng trôû thaønh moät phaàn trong lôïi nhuaän ñeå laïi cuûa doanh nghieäp Mua. Lôïi nhuaän ñeå laïi cuûa doanh nghieäp bò mua trôû thaønh moät phaàn trong lôïi nhuaän ñeå laïi cuûa doanh nghieäp Mua. Phaàn cheânh leäch cuûa giaù mua treân giaù trò ghi soå chuyeån nhöôïng ñoái vôùi taøi saûn coù theå khaáu hao hay coù theå thu hoài, ñöôïc khaáu hao hay thu hoài ñeå giaûm thu nhaäp baùo caùo cuûa doanh nghieäp Mua. Khoâng toàn taïi phaàn cheânh leäch giöõa giaù mua vaø giaù trò ghi soå. Do ñoù khoâng coù theâm chi phí khaáu hao hay chi phí thu hoài. Lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp bò mua chæ ñöôïc haïch toaùn trong lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp Mua keå töø ngaøy hôïp nhaát trôû veà sau Lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp bò mua ñöôïc haïch toaùn trong lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp Mua trong suoát naêm taøi chính maø vieäc hôïp nhaát xaûy ra. Chi phí tröïc tieáp phaûi chòu trong khi hôïp nhaát ñöôïc haïch toaùn nhö laø moät phaàn chi phí cuûa doanh nghieäp bò mua. Chi phí tröïc tieáp phaûi chòu trong khi hôïp nhaát ñöôïc haïch toaùn laø chi phí trong naêm maø söï hôïp nhaát xaûy ra. Chi phí giaùn tieáp coù lieân quan ñeán mua doanh nghieäp ñöôïc haïch toaùn laø chi phí trong naêm hôïp nhaát. Töông töï nhö phöông phaùp Mua. - 26 - 1.4. Nhöõng ñieåm ñoåi môùi cuûa chuaån möïc keá toaùn quoác teá veà vaán ñeà hôïp nhaát doanh nghieäp Qua caùc cuoäc thaûo luaän giöõa caùc Hieäp hoäi xaây döïng chuaån möïc keá toaùn cuûa caùc nöôùc phaùt trieån nhaèm noå löïc thay theá caùc IAS baèng caùc IFRS (chuaån möïc quoác teá veà baùo caùo taøi chính). Veà keá toaùn hôïp nhaát doanh nghieäp, theo IAS 22 cho pheùp söû duïng caû hai phöông phaùp laø phöông phaùp coäng voán (The pooling of interests method” vaø phöông phaùp mua (The purchase method). ÔÛ caùc nöôùc phaùt trieån, phöông phaùp coäng voán khoâng coøn höõu hieäu trong vieäc ghi nhaän giaù trò taøi saûn khi hôïp nhaát doanh nghieäp. Do ñoù, IASB ñaõ ban haønh IFRS 3 thay theá cho IAS 22 vaøo thaùng 3/2004. Trong ñoù, IFR 3 ñöa ra nhöõng ñieåm ñoåi môùi so vôùi IAS 22 lieân quan ñeán hôïp nhaát doanh nghieäp laø: " Chæ coøn thöøa nhaän moät phöông phaùp laø phöông phaùp mua. " Taát caû taøi saûn coù theå xaùc ñònh (nghóa laø khoâng tính lôïi theá thöông maïi), nôï phaûi traû vaø caùc khoaûn ngaãu nhieân ñeàu ñaùnh giaù theo giaù trò hôïp lyù. " Lôïi theá thöông maïi ñöôïc voán hoùa nhöng khoâng khaáu hao maø kieåm tra toån thaát haøng naêm. " Lôïi theá thöông maïi aâm ñöôïc ghi nhaän ngay vaøo laõi loã. " Chi phí taùi caáu truùc chæ ghi nhaän nhöõng nghóa vuï ñaõ toàn taïi vaøo ngaøy hôïp nhaát. Nhìn chung, caùc ñieåm ñoåi môùi treân cho thaáy söï chuyeån höôùng cuûa chuaån möïc quoác teá coù xu theá tieán gaàn ñeán vôùi nhöõng noäi dung môùi cuûa chuaån möïc keá toaùn cuûa Hoa kyø. IFRS 3 ñöôïc soaïn thaûo döïa treân heä thoáng keá toaùn cuûa caùc nöôùc coù neàn kinh teá thò tröôøng phaùt trieån maïnh nhö UÙc, Canada, Myõ,.. do ñoù, coù ñuû ñieàu kieän, cô sôû ñeå xaùc ñònh giaù trò hôïp lyù cuûa taát caû caùc taøi saûn cuûa doanh nghieäp moät caùch ñaùng tin caäy taïi ngaøy hôïp nhaát. Hôn nöõa, ôû nhöõng nöôùc phaùt trieån coù nhieàu Hieäp hoäi ngheà nghieäp keá toaùn, quy tuï nhieàu chuyeân gia keá toaùn gioûi, caùch thöùc - 27 - quaûn lyù tieân tieán. Ví vaäy, vieäc IASB ban haønh IFRS 3 thay theá cho IAS 22 ñoù laø ñieàu caàn thieát, xuaát phaùt töø nhu caàu quaûn lyù kinh teá ôû nhöõng nöôùc phaùt trieån. Tuy nhieân, IAS 22 vaãn coøn tính öu vieät cuûa noù ñoái vôùi heä thoáng keá toaùn cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån nhö Vieät Nam. Thöïc teá cho thaáy IAS 22 cuõng ñöôïc caùc nöôùc phaùt trieån aùp duïng töø naêm 1984 cho ñeán cuoái naêm 2003 (coù söûa ñoåi vaøo naêm 1993 vaø 1998). Do vaäy, heä thoáng keá toaùn Vieät Nam ñang trong quaù trình xaây döïng vaø hoaøn thieän cho neân keá toaùn hôïp nhaát doanh nghieäp aùp duïng theo IAS 22 laø phuø hôïp hôn. Hôn nöõa, neàn kinh teá thò tröôøng ôû Vieät Nam coøn non treû, chöa coù ñuû ñieàu kieän, cô sôû ñaày ñuû ñeå thöïc hieän theo IFRS 3. Vì vaäy, taùc giaû vaän duïng IAS 22 laøm cô sôû ñeå laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát khi hôïp nhaát doanh nghieäp ôû Vieät Nam. 1.5. Trình baøy baùo caùo taøi chính hôïp nhaát 1.5.1. Trình baøy baùo caùo taøi chính theo chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam 1.5.1.1. Muïc ñích cuûa baùo caùo taøi chính Baùo caùo taøi chính phaûn aùnh theo moät caáu truùc chaëc cheõ tình hình taøi chính, keát quaû kinh doanh cuûa moät doanh nghieäp. Do vaäy, muïc ñích cuûa baùo caùo taøi chính laø cung caáp caùc thoâng tin veà tình hình taøi chính, tình hình kinh doanh vaø caùc luoàng tieàn cuøa doanh nghieäp, ñaùp öùng nhu caàu höõu ích cho nhöõng ngöôøi söû duïng trong vieäc ñöa ra caùc quyeát ñònh kinh teá. Ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích naøy, baùo caùo taøi chính phaûi cung caáp nhöõng thoâng tin cuûa moät doanh nghieäp veà: ƒ Taøi saûn; ƒ Nôï phaûi traû; ƒ Voán chuû sôû höõu; ƒ Doanh thu, thu nhaäp khaùc, chi phí, laõi vaø loã; ƒ Caùc luoàng tieàn. - 28 - Do ñoù, heä thoáng baùo caùo taøi chính cuûa doanh nghieäp goàm: o Baûng caân ñoái keá toaùn; o Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh; o Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä; o Baûn thuyeát minh baùo caùo taøi chính. 1.5.1.2. Yeâu caàu laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính Baùo caùo taøi chính phaûi trình baøy moät caùch trung thöïc vaø hôïp lyù tình hình taøi chính, hoaït ñoäng kinh doanh vaø caùc luoàng tieàn cuûa doanh nghieäp. Do ñoù, doanh nghieäp phaûi: - Löïa choïn vaø aùp duïng caùc chính saùch keá toaùn cho vieäc laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính cho phuø hôïp vôùi quy ñònh cuûa töøng chuaån möïc keá toaùn. Tröôøng hôïp chöa coù quy ñònh ôû chuaån möïc keá toaùn vaø cheá ñoä keá toaùn hieän haønh, thì doanh nghieäp phaûi caên cöù vaøo chuaån möïc chung ñeå xaây döïng caùc phöông phaùp keá toaùn hôïp lyù nhaèm ñaûm baûo baùo caùo taøi chính cung caáp ñöôïc caùc thoâng tin ñaùp öùng caùc yeâu caàu sau: o Thích hôïp vôùi nhu caàu ra quyeát ñònh kinh teá cuûa ngöôøi söû duïng; o Ñaùng tin caäy, khi: ƒ Trình baøy trung thöïc, hôïp lyù tình hình taøi chính, tình hình vaø keát quaû kinh doanh cuûa doanh nghieäp; ƒ Phaûn aùnh ñuùng baûn chaát kinh teá cuûa caùc giao dòch vaø söï kieän khoâng chæ ñôn thuaàn phaûn aùnh hình thöùc hôïp phaùp cuûa chuùng; ƒ Trình baøy khaùch quan khoâng thieân vò; ƒ Tuaân thuû nguyeân taéc thaän troïng; ƒ Trình baøy ñaày ñuû treân moïi khía caïnh troïng yeáu. - 29 - - Trình baøy caùc thoâng tin, keå caû caùc chính saùch keá toaùn, nhaèm cung caáp thoâng tin phuø hôïp, ñaùng tin caäy, so saùnh ñöôïc vaø deã hieåu. - Cung caáp caùc thoâng tin boå sung khi quy ñònh trong chuaån möïc keá toaùn khoâng ñuû ñeå giuùp cho ngöôøi söû duïng hieåu ñöôïc taùc ñoäng cuûa nhöõng giao dòch hoaëc nhöõng söï kieän cuï theå ñeán tình hình taøi chính, tình hình vaø keát quaû kinh doanh cuûa doanh nghieäp. 1.5.1.3. Nguyeân taéc laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính Baùo caùo taøi chính phaûi ñöôïc laäp treân caùc nguyeân taéc sau: - Hoaït ñoäng lieân tuïc. - Cô sôû doàn tích. - Nhaát quaùn. - Troïng yeáu vaø taäp hôïp. - Buø tröø. - Coù theå so saùnh. 1.5.1.4. Keát caáu vaø noäi dung chuû yeáu cuûa baùo caùo taøi chính - Trình baøy nhöõng thoâng tin chung veà doanh nghieäp goàm: o Teân vaø ñòa chæ cuûa doanh nghieäp baùo caùo; o Neâu roõ ñaây laø baùo caùo taøi chính rieäng cuûa doanh nghieäp hay baùo caùo taøi chính hôïp nhaát; o Kyø baùo caùo; o Ngaøy laäp baùo caùo taøi chính; o Ñôn vò tieàn teä duøng ñeå laäp baùo caùo taøi chính. - Baûng caân ñoái keá toaùn: Trình baøy nhöõng thoâng tin nhö sau: - 30 - Ø TAØI SAÛN NGAÉN HAÏN: ƒ Tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn; ƒ Caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính ngaén haïn; ƒ Caùc khoaûn phaûi thu; ƒ Haøng toàn kho; ƒ Taøi saûn ngaén haïn khaùc; Ø TAØI SAÛN DAØI HAÏN: ƒ Caùc khoaûn phaûi thu daøi haïn; ƒ Taøi saûn coá ñònh (höõu hình, voâ hình, chi phí XDCB dôû dang); ƒ Baát ñoäng saûn ñaàu tö; ƒ Caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính daøi haïn; ƒ Taøi saûn daøi haïn khaùc. Ø NÔÏ PHAÛI TRAÛ: ƒ Nôï ngaén haïn; ƒ Nôï daøi haïn. Ø VOÁN CHUÛ SÔÛ HÖÕU: ƒ Voán chuû sôû höõu; ƒ Nguoàn kinh phí vaø quyõ khaùc. - Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh: Trình baøy nhöõng thoâng tin sau: o Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï; o Caùc khoaûn giaûm tröø; o Doanh thu thuaàn veà baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï; o Giaù voán haøng baùn; o Lôïi nhuaän goäp veà baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï; o Doanh thu hoaït ñoäng taøi chính; o Chi phí taøi chính; o Chi phí baùn haøng; o Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp; o Thu nhaäp khaùc; o Phaàn laõi hoaëc loã trong coâng ty lieân keát, lieân doanh (Baùo caùo hôïp nhaát); - 31 - o Lôïi nhuaän töø hoaït ñoäng kinh doanh; o Thueá thu nhaäp doanh nghieäp; o Lôïi nhuaän sau thueá; o Phaàn sôû höõu cuûa coå ñoâng thieåu soá trong laõi hoaëc loã sau thueá (Baùo caùo hôïp nhaát); o Lôïi nhuaän thuaàn trong kyø. - Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä: Trình baøy thoâng tin veà vieäc söû duïng tieàn ôû doanh nghieäp nhö sau: o Luoàng tieàn töø hoaït ñoäng kinh doanh; o Luoàng tieàn töø hoaït ñoäng ñaàu tö; o Luoàng tieàn töø hoaït ñoäng taøi chính. - Baûn thuyeát minh baùo caùo taøi chính: Baûn thuyeát minh baùo caùo taøi chính cuûa moät doanh nghieäp caàn phaûi trình baøy caùc thoâng tin sau: o Ñöa ra caùc thoâng tin veà cô sôû duøng ñeå laäp baùo caùo taøi chính vaø caùc chính saùch keá toaùn cuï theå ñöôïc choïn vaø aùp duïng ñoái vôùi caùc giao dòch vaø söï kieän quan troïng; o Trình baøy caùc thoâng tin theo quy ñònh cuûa caùc chuaån möïc keá toaùn maø chöa ñöôïc trình baøy trong caùc baùo caùo taøi chính khaùc; o Cung caáp thoâng tin boå sung chöa ñöôïc trình baøy trong caùc baùo caùo taøi chính khaùc, nhöng caàn thieát cho vieäc trình baøy trung thöïc vaø hôïp lyù. 1.5.2. Trình baøy baùo caùo taøi chính hôïp nhaát theo chuaån möïc keá toaùn quoác teá. Baùo caùo taøi chính chính hôïp nhaát ñöôïc laäp treân cô sôû baùo caùo taøi chính rieâng cuûa töøng doanh nghieäp. Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát ñöôïc laäp khi hôïp nhaát doanh nghieäp vaø khi moät doanh nghieäp naém quyeàn ñieàu haønh moät doanh nghieäp khaùc vaø ñöôïc trình baøy theo IAS1. Veà hình thöùc baùo caùo taøi chính hôïp nhaát cuõng gioáng nhö baùo caùo taøi chính (rieâng) nhöng khaùc nhau ôû noäi dung nhö ñaõ trình baøy ôû treân tuyø thuoäc vaøo baûn chaát cuûa vieäc hôïp nhaát. Khi laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính hôïp nhaát caàn phaûi chuù yù ñeán moät soá vaán ñeà sau: - 32 - - Quyeàn ñieàu haønh doanh nghieäp coù ñöôïc khi coâng ty meï sôû höõu (moät caùch tröïc tieáp hay giaùn tieáp thoâng qua moät coâng ty con khaùc cuûa noù) nhieàu hôn 50% quyeàn bieåu quyeát cuûa moät doanh nghieäp. Tuy nhieân trong vaøi tröôøng hôïp ñaëc bieät, quyeàn ñieàu haønh naøy coøn ñöôïc xaùc laäp ngay caû khi coâng ty meï sôû höõu ít hôn 50% quyeàn bieåu quyeát taïi doanh nghieäp, cuï theå nhö sau: ™ Caùc nhaø ñaàu tö khaùc thoûa thuaän daønh cho coâng ty meï hôn 50% quyeàn bieåu quyeát; ™ Coâng ty meï coù quyeàn chi phoái caùc chính saùch taøi chính vaø hoaït ñoäng theo quy cheá thoûa thuaän; ™ Coâng ty meï coù quyeàn boå nhieäm hoaëc baõi mieãn phaàn lôùn caùc thaønh vieân Ban giaùm ñoác hay caùc caáp quaûn lyù töông ñöông; hoaëc ™ Coâng ty meï coù quyeàn boû ña soá phieáu taïi cuoäc hoïp cuûa Ban giaùm ñoác hay caùc caáp quaûn lyù töông ñöông. - Soá dö caùc khoaûn muïc noäi boä vaø caùc giao dòch noäi boä giöõa caùc doanh nghieäp tham gia hôïp nhaát phaûi bò loaïi ra khoûi Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát. Yeâu caàu naøy laø ñeå ngaên ngöøa vieäc coäng goäp vaøo Baùo caùo taøi chính nhöõng giao dòch vaø nhöõng soá dö taøi khoaûn maø khoâng theå hieän nghieäp vuï kinh teá vôùi ñoái taùc beân ngoaøi. Töø ñoù ngaên chaën vieäc thoåi phoàng keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ñôn vò hôïp nhaát baèng vieäc ._.ty X mua taøi saûn thuaàn cuûa coâng ty Y vôùi giaù 800 trieäu ñoàng baèng tieàn maët, trong ñoù lôïi theá thöông maïi phaùt sinh laø 500 trieäu ñoàng. Lôïi nhuaän bình thöôøng cuûa coâng ty X laø 300 trieäu ñoàng/naêm, sau khi mua coâng ty Y thì taêng leân 400 trieäu ñoàng/naêm (chöa tính khaáu hao lôïi theá thöông maïi). Lôïi theá thöông maïi ñöôïc khaáu hao trong 5 naêm. 1. Theo phöông phaùp caán tröø, coâng ty X ghi nhaän nhö sau: Nôï taøi saûn: 300 Nôï lôïi nhuaän chöa phaân phoái: 500 (Caán tröø lôïi theá thöông maïi) Coù Tieàn: 800 2. Theo phöông phaùp voán hoaù nhöng khoâng khhaáu hao, coâng ty X ghi nhaän nhö sau: Nôï taøi saûn: 300 Nôï lôïi theá thöông maïi: 500 Coù Tieàn: 800 3. Theo phöông phaùp voán hoaù vaø khhaáu hao, coâng ty X ghi nhaän nhö sau: Nôï taøi saûn: 300 Nôï lôïi theá thöông maïi: 500 Coù Tieàn: 800 Gioáng nhö phöông phaùp voán hoaù khoâng khaáu hao, nhöng coù buùt toaùn boå sung: Nôï chi phí: 100 Coù Hao moøn TSCÑ: 100 ( Chi phí khaáu hao 1 naêm) - 93 - Aûnh höôûng cuûa ba phöông phaùp treân ñeán vieäc phaân tích baùo caùo taøi chính cuûa coâng ty X nhö sau: Chæ tieâu Tröôùc khi mua PP caán tröø PP voán hoaù, khoâng khaáu hao PP voán hoaù, khaáu hao Toång taøi saûn Nôï phaûi traû Voán chuû sôû höõu Lôïi nhuaän Tyû soá nôï ROA ROE 1.200 400 800 300 33,33% 25,00% 37,50% 700 400 300 400 57,14% 57,14% 133,33% 1.200 400 800 400 33,33% 33,33% 50,00% 1.100 400 700 300 36,36% 27,27% 42,86% PHUÏ LUÏC 3 Muïc 1.2.2.5. Ví duï minh hoaï veà phöông phaùp mua doanh nghieäp. Trích Baûng caân ñoái keá toaùn cuûa coâng ty ABX taïi ngaøy 31 thaùng 12 naêm 2002: (ñôn vò tính: USD) Taøi saûn ngaén haïn 75.000.000 Nhaø xöôûng, maùy moùc, thieát bò 84.900.000 Toång taøi saûn 159.900.000 Nôï ngaén haïn 87.000.000 Coå phaàn thöôøng, meänh giaù 100$ 22.500.000 Voán thaëng dö 12.200.000 Lôïi nhuaän giöõ laïi 38.200.000 72.900.000 Toång nôï phaûi traû vaø voán coå ñoâng 159.900.000 Trích Baûng caân ñoái keá toaùn cuûa coâng ty ABY taïi ngaøy 31 thaùng 12 naêm 2002 (ñôn vò tính: $) Taøi saûn ngaén haïn 4.000.000 - 94 - Nhaø xöôûng, maùy moùc, thieát bò 17.400.000 Ñaàu tö vaøo coå phieáu thöôøng cuûa coâng ty ABX 3.100.000 20.500.000 (4.500 coå phieáu) Toång taøi saûn 24.500.000 Nôï ngaén haïn 6.500.000 Coå phaàn thöôøng(khoâng coù meänh giaù), (3.000.000 coå phieáu ñang löu haønh) 14.500.000 Lôïi nhuaän giöõ laïi 3.500.000 18.000.000 Toång nôï phaûi traû vaø voán coå ñoâng 24.500.000 Trích Baûng caân ñoái keá toaùn cuûa coâng ty ABZ taïi ngaøy 31 thaùng 12 naêm 2002 (ñôn vò tính: $) Taøi saûn ngaén haïn 50.000.000 Nhaø xöôûng, maùy moùc, thieát bò 88.000.000 Toång taøi saûn 138.000.000 Nôï ngaén haïn 28.000.000 Traùi phieáu (8%, ñaùo haïn 1/1/2013) 50.000.000 Coå phaàn thöôøng, meänh giaù 10$ 5.000.000 Voán thaëng dö 6.200.000 Lôïi nhuaän giöõ laïi 48.800.000 60.000.000 Toång nôï phaûi traû vaø voán coå ñoâng 138.000.000 ™ Coâng ty ABX tieán haønh mua coâng ty ABY vaø coâng ty ABZ. Moät soá thoâng tin ñaõ ñöôïc caùc beân thoaû thuaän vaø ñoàng yù tieán haønh mua baùn nhö sau: - Coâng ty ABX mua coâng ty ABY baèng caùch ñoåi 1 coå phieáu thöôøng cuûa coâng ty ABX cho moãi 75 coå phieáu thöôøng cuûa coâng ty ABY. - Coâng ty ABX mua coâng ty ABZ baèng caùch ñoåi 0,35 coå phieáu öu ñaõi môùi phaùt haønh meänh giaù 100$, laõi xuaát öu ñaõi 7%, ñaùo haïn vaøo ngaøy 31/12/2002; vaø moät coå phieáu thöôøng cuûa coâng ty ABX cho moãi 4 coå phieáu thöôøng cuûa coâng ty ABZ. Nhö vaäy, coâng ty ABZ seõ nhaän ñöôïc 170.000 coå - 95 - phieáu öu ñaõi vaø 125.000 coå phieáu thöôøng cuûa coâng ty ABX. Coå phieáu öu ñaõi cuûa coâng ty ABX ñöôïc ñònh giaù (nhö coù giaù thò tröôøng hôïp lyù) khoaûng 105,7$ moät coå phieáu. ™ Giaù trò cuûa moãi coâng ty bò mua ñöôïc ñònh nhö sau: Chæ tieâu Taøi saûn ñöôïc mua Nôï phaûi traû phaûi chòu Giaù trò taøi saûn thuaàn (1) (2) (3) (4)=(2)-(3) Coâng ty ABY 42.500.000 6.500.000 36.000.000 Coâng ty ABZ 148.000.000 78.000.000 70.000.000 Taøi saûn ngaén haïn cuûa moãi coâng ty ñöôïc ñònh giaù theo ñuùng giaù trò ghi soå cuûa chuùng. ¾ Khoaûn ñaàu tö cuûa coâng ty ABY vaøo coå phaàn thöôøng cuûa coâng ty ABX ñöôïc ghi nhaän theo giaù thöïc teá mua chöùng khoaùn (giaù goác). ¾ Coâng ty ABX vaø coâng ty ABY thoaû thuaän: Neáu lôïi nhuaän cuûa coâng ty con ñöôïc mua naêm sau luoân cao hôn naêm tröôùc trong voøng naêm naêm lieân tuïc keå töø sau khi hôïp nhaát thì coå ñoâng cuõ cuûa coâng ty ABY seõ ñöôïc nhaän theâm coå phieáu cuûa coâng ty ABX. Ñaëc bieät laø, cöù moãi 50% lôïi nhuaän vöôït treân möùc lôïi nhuaän cuûa naêm 2002 thì seõ coù 10% coå phieáu phaùt haønh theâm cho coå ñoâng cuõ cuûa coâng ty ABY. ¾ Coâng ty ABX mua coâng ty ABZ vôùi giaù 80.000.000$ vaø giaù mua naøy ñöôïc baûo ñaûm choáng laïi söï bieán ñoäng xaáu treân thò tröôøng trong voøng 2 naêm sau khi hôïp nhaát. Neáu giaù trò chöùng khoaùn ñaõ trao ñoåi vôùi coâng ty ABZ bò giaûm thaáp hôn 80.000.000$ taïi ngaøy 31/12/2004 thì coå ñoâng cuõ cuûa coâng ty ABZ seõ ñöôïc nhaän theâm coå phaàn thöôøng cuûa coâng ty ABX taïi ngaøy naøy, sao cho giaù trò ñöôïc ñònh tröôùc naøy (80.000.000$) khoâng thay ñoåi. ¾ Giaù coå phieáu thöôøng cuûa coâng ty ABX ñöôïc coâng boá trong naêm 2002: Cao nhaát Thaáp nhaát Trung bình 31/12/2002 512 388 495 492 - 96 - ¾ Giaû söû khoâng coù aûnh höôûng cuûa thueá trong ví duï naøy. Coâng ty ABX ghi nhaän buùt toaùn mua coâng ty ABY: Nôï taøi saûn ngaén haïn: 4.000.000 Nôï nhaø xöôûng, maùy moùc, thieát bò: 19.080.000 (42.500.000 – 4.000.000 – 3.100.000 – 16.320.000) Nôï coå phieáu quyõ: 3.100.000 Coù nôï ngaén haïn: 6.500.000 Coù coå phaàn thöôøng, meänh giaù 100$: 4.000.000 Coù voán thaëng dö: 15.680.000 Giaù mua coâng ty ABY ñöôïc xaùc ñònh baèng caùch tham khaûo giaù thò tröôøng môùi nhaát cuûa coå phieáu cuûa coâng ty ABX (492$ moät coå phieáu). Giaù mua naøy cao hôn giaù trò ghi soå thuaàn cuûa coâng ty ABY (giaù mua: 19.680.000$; giaù trò ghi soå thuaàn: 18.000.000$) nhöng noù thaáp hôn giaù trò hôïp lyù öôùc tính (giaù trò hôïp lyù öôùc tính: 36.000.000$). Nhö vaäy, khoaûn cheânh leäch giöõa giaù trò hôïp lyù treân giaù mua (16.320.000$) seõ ñöôïc phaân boå cho nhaø xöôûng, maùy moùc, thieát bò (chæ phaân boå cho taøi saûn phi tieàn teä). Coâng ty ABX ghi nhaän buùt toaùn mua coâng ty ABZ: Nôï taøi saûn ngaén haïn 50.000.000 Nôï nhaø xöôûng, maùy moùc, thieát bò 98.000.000 Nôï lôïi theá thöông maïi 10.000.000 Coù nôï ngaén haïn 28.000.000 Coù traùi phieáu (laõi suaát 8%) 50.000.000 Coù coå phaàn öu ñaõi, meänh giaù 100$ 17.500.000 Coù voán thaëng dö cuûa coå phaàn öu ñaõi 1.000.000 Coù coå phaàn thöôøng, meänh giaù 100$ 12.500.000 Coù voán thaëng dö 49.000.000 - 97 - Giaù mua coâng ty ABZ laø 80.000.000$ (61.500.000$ giaù trò coå phaàn thöôøng vaø 18.500.000$ giaù trò coå phaàn öu ñaõi). Giaù mua lôùn hôn giaù trò ghi soå thuaàn cuûa coâng ty ABZ (giaù trò ghi soå thuaàn: 60.000.000$) vaø lôùn hôn giaù trò hôïp lyù (70.000.000$). Khoaûn cheânh leäch giöõa giaù mua treân giaù trò hôïp lyù ñöôïc ghi nhaän trong phaàn taøi saûn vaø ñöôïc khaáu hao moät caùch coù heä thoáng trong suoát thôøi gian höõu duïng öôùc tính. Thôøi gian höõu duïng cuûa lôïi theá thöông maïi khoâng ñöôïc vöôït quaù 20 naêm keå töø ngaøy ñöôïc ghi nhaän, tröø khi coù baèng chöùng thuyeát phuïc cho thaáy thôøi gian höõu duïng daøi hôn. I. PHUÏ LUÏC 4 II. Muïc 3.3.1.1. III. Coâng ty HN1 laäp baûng caân ñoái keá toaùn hôïp nhaát theo phöông phaùp Mua taïi ngaøy 1-1-N2 nhö sau: BAÛNG CAÂN ÑOÁI KEÁ TOAÙN – Coâng ty HN1 Taïi ngaøy 1-1-N2 ÑVT: Tr.ñ Chæ tieâu Coâng ty HN1 31-12-N1 Ñieàu chænh Coâng ty HN1 1-1-N2 Nôï Coù Taøi saûn 300.000 109.000 95.000 314.000 Lôïi theá thöông maïi 15.000 15.000 * Toång coäng taøi saûn 329.000 Nôï phaûi traû Voán chuû sôû höõu - Coå phieáu thöôøng - Lôïi nhuaän chöa phaân phoái * Nguoàn voán 120.000 100.000 80.000 300.000 29.000 149.000 100.000 80.000 329.000 - 98 - BAÛNG CAÂN ÑOÁI KEÁ TOAÙN – coâng ty HN2 Taïi ngaøy 1-1-N2 * Taøi saûn (Tieàn maët) 95.000 Nôï phaûi traû Voán chuû sôû höõu - Coå phieáu thöôøng - Lôïi nhuaän chöa phaân phoái (33.000+37.000) * Nguoàn voán 25.000 70.000 95.000 (Ghi chuù: Lôïi nhuaän do baùn taøi saûn thuaàn laø 37.000) Baây giôø caùc coå ñoâng cuûa coâng ty HN2 caàn quyeát ñònh töông lai cuûa doanh nghieäp. Hoï coù theå quyeát ñònh ñaàu tö tieáp tuïc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, hoaëc coù theå giaûi theå doanh nghieäp, phaân chia taøi saûn theo qui ñònh. PHUÏ LUÏC 5 Muïc 3.3.1.2. Coâng ty HN1 laäp baûng caân ñoái keá toaùn hôïp nhaát theo phöông phaùp Coäng voán taïi ngaøy 1-1-N2 nhö sau: BAÛNG CAÂN ÑOÁI KEÁ TOAÙN – Coâng ty HN1 Taïi ngaøy 1-1-N2 ÑVT: Tr.ñ Chæ tieâu Coâng ty HN1 31-12-N1 Coâng ty HN2 31-12-N1 Coâng ty HN1 1-1-N2 * Taøi saûn 300.000 88.000 388.000 Nôï phaûi traû Voán chuû sôû höõu - Coå phieáu thöôøng - Lôïi nhuaän chöa phaân phoái * Nguoàn voán 120.000 100.000 80.000 300.000 30.000 25.000 33.000 88.000 150.000 125.000 113.000 388.000 - 99 - Khi coâng ty HN2 giaûi theå, caùc coå ñoâng cuûa noù (nhoùm B) nhöôïng coå phieáu cuûa coâng ty naøy vaø nhaän 5.000 coå phieáu cuûa coâng ty HN1 theo tyû leä phaân chia quy ñònh. PHUÏ LUÏC 6 Muïc 3.3.2.1. Giaû thieát raèng ngaøy 1-1-N2, coâng ty HN1 traû 95.000 trieäu ñoàng (tieàn maët) cho coå ñoâng cuûa coâng ty HN2 ñeå mua taát caû coå phieáu cuûa coâng ty HN2 (khoâng coù chi phí phaùt sinh theâm). Baùo caùo taøi chính cuûa coâng ty HN2 sau nghieäp vuï naøy khoâng thay ñoåi. Khi ñoù, taát caû taøi saûn cuûa coâng ty HN2 thuoäc quyeàn kieåm soaùt cuûa coâng ty HN1. Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát cuûa coâng ty HN1 ñöôïc laäp nhö sau: Baûng tính toaùn vaø phaân boå cheânh leäch khi hôïp nhaát Chi phí ñaàu tö cuûa coâng ty HN1 95.000 Giaù haïch toaùn cuûa coâng ty HN2 58.000 - Coå phieáu thöôøng 25.000 - Lôïi nhuaän chöa phaân phoái 33.000 Phaàn tham gia cuûa coâng ty HN1 100% 58.000 Cheânh leäch khi hôïp nhaát 37.000 Phaân boå cheânh leäch: (Giaù thöïc teá – Giaù haïch toaùn) x % tham gia - Taøi saûn = (109.000- 88.000)x100%=21.000 - Nôï phaûi traû=(29.000- 30.000)x100%=(1.000) 22.000 Soá cheânh leäch mua 15.000 - 100 - Soá cheânh leäch mua 15.000 laø khoaûn lôïi theá thöông maïi khi hôïp nhaát doanh nghieäp ñöôïc trình baøy treân Baûng caân ñoái keá toaùn hôïp nhaát. BAÛNG CAÂN ÑOÁI KEÁ TOAÙN HÔÏP NHAÁT – Coâng ty HN1 Taïi ngaøy 1-1-N2 Chæ tieâu Coâng ty HN1 31-12- N1 Coâng ty HN2 31-12-N1 Ñieàu chænh Coâng ty HN1 1-1-N2 Nôï Coù Taøi saûn Ñaàu tö vaøo coâng ty HN2 Cheânh leäch hôïp nhaát Lôïi theá thöông maïi * Toång taøi saûn 205.000 95.000 300.000 88.000 88.000 21.000 (2) 37.000 (1) 15.000 (2) 95.000 (1) 37.000 (2) 314.000 15.000 329.000 Nôï phaûi traû Voán chuû sôû höõu - Coå phieáu thöôøng - Lôïi nhuaän chöa phaân phoái * Nguoàn voán 120.000 100.000 80.000 300.000 30.000 25.000 33.000 88.000 1.000 (2) 25.000 (1) 33.000 (1) 149.000 100.000 80.000 329.000 Khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty HN2 cuûa coâng ty HN1 cuõng nhö voán coå ñoâng vaø lôïi nhuaän chöa phaân phoái cuûa coâng ty HN2 khoâng xuaát hieän treân baûng caân ñoái hôïp nhaát. Caùc khoaûn naøy ñöôïc chia ra trong baùo caùo vì chuùng coù moái quan heä ñoái öùng. Buùt toaùn (1) loaïi boû tyû leä phaàn voán cuûa coâng ty HN1 trong voán chuû sôû höõu cuûa coâng ty HN2 vaø khoaûn ñaàu tö cuûa coâng ty HN1. - 101 - Theo phöông phaùp Mua, voán chuû sôû höõu sau khi hôïp nhaát laø voán cuûa coâng ty nhaän hôïp nhaátï (HN1), caùc khoaûn cheânh leäch do hôïp nhaát ñöôïc loaïi tröø vaø cheânh leäch mua seõ ñöôïc ghi nhaän laø khoaûn lôïi theá thöông maïi theå hieän ôû buùt toaùn (2). IV. PHUÏ LUÏC 7 V. Muïc 3.3.2.2. Giaû thieát ngaøy 1-1-N2, coâng ty HN1 phaùt haønh 5.000 coå phieáu thöôøng coù giaù thöïc teá laø 19 trieäu ñoàng/coå phieáu, khoâng phaùt sinh chi phí phuï theâm. Soá coå phieáu naøy ñöôïc phaùt haønh cho caùc coå ñoâng cuûa coâng ty HN2 (Nhoùm B) ñeå ñoåi laáy toaøn boä coå phieáu cuûa hoï. Khi ñoù, coå phieáu cuûa coâng ty HN1 ñöôïc naém giöõ bôûi nhoùm A (5.000 coå phieáu) vaø nhoùm B (5.000 coå phieáu), khoâng coù nhoùm naøo naém quyeàn kieåm soaùt nhoùm khaùc. Do ñoù, khi hôïp nhaát coâng ty HN1 ghi nhaän caùc yeáu toá taøi saûn vaø nguoàn voán theo giaù haïch toaùn, khoâng coù phaùt sinh cheânh leäch giöõa giaù mua vaø giaù haïch toaùn. Laäp Baûng caân ñoái keá toaùn hôïp nhaát – Coâng ty HN1 Taïi ngaøy 1-1-N2 ÑVT: Tr.ñ Chæ tieâu Coâng ty HN1 31-12-N1 Coâng ty HN2 31-12-N1 Ñieàu chænh Coâng ty HN1 1-1-N2 Nôï Coù Taøi saûn Ñaàu tö vaøo coâng ty HN2 * Toång taøi saûn 300.000 25.000 325.000 88.000 88.000 25.000 (1) 388.000 388.000 Nôï phaûi traû Voán chuû sôû höõu - Coå phieáu thöôøng - Lôïi nhuaän chöa phaân phoái * Nguoàn voán 120.000 125.000 80.000 325.000 30.000 25.000 33.000 88.000 25.000 (1) 150.000 125.000 113.000 388.000 - 102 - Treân baûng chæ coù moät buùt toaùn loaïi boû khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty HN2 cuûa coâng ty HN1 vaø taøi khoaûn voán coå ñoâng cuûa coâng ty HN2. Giaû thieát ngaøy 1-1-N2, coâng ty HN1 phaùt haønh 5.000 coå phieáu thöôøng coù giaù thöïc teá laø 19 trieäu ñoàng/coå phieáu, khoâng phaùt sinh chi phí phuï theâm. Soá coå phieáu naøy ñöôïc phaùt haønh cho caùc coå ñoâng cuûa coâng ty HN2 (Nhoùm B) ñeå ñoåi laáy toaøn boä coå phieáu cuûa hoï. Khi ñoù, coå phieáu cuûa coâng ty HN1 ñöôïc naém giöõ bôûi nhoùm A (5.000 coå phieáu) vaø nhoùm B (5.000 coå phieáu), khoâng coù nhoùm naøo naém quyeàn kieåm soaùt nhoùm khaùc. Do ñoù, khi hôïp nhaát coâng ty HN1 ghi nhaän caùc yeáu toá taøi saûn vaø nguoàn voán theo giaù haïch toaùn, khoâng coù phaùt sinh cheânh leäch giöõa giaù mua vaø giaù haïch toaùn. Laäp Baûng caân ñoái keá toaùn hôïp nhaát – Coâng ty HN1 Taïi ngaøy 1-1-N2 Chæ tieâu Coâng ty HN1 31-12-N1 Coâng ty HN2 31-12-N1 Ñieàu chænh Coâng ty HN1 1-1-N2 Nôï Coù Taøi saûn Ñaàu tö vaøo coâng ty HN2 * Toång taøi saûn 300.000 25.000 325.000 88.000 88.000 25.000 (1) 388.000 388.000 Nôï phaûi traû Voán chuû sôû höõu - Coå phieáu thöôøng - Lôïi nhuaän chöa phaân phoái * Nguoàn voán 120.000 125.000 80.000 325.000 30.000 25.000 33.000 88.000 25.000 (1) 150.000 125.000 113.000 388.000 Treân baûng chæ coù moät buùt toaùn loaïi boû khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty HN2 cuûa coâng ty HN1 vaø taøi khoaûn voán coå ñoâng cuûa coâng ty HN2. - 103 - VI. PHUÏ LUÏC 9 Ñôn vò:…………. Ñòa chæ:………. Maãu soá B02-DN/HN BAÙO CAÙO KEÁT QUAÛ KINH DOANH HÔÏP NHAÁT Naêm…………. Chæ tieâu MAÕ SOÁ Thuyeát minh Naêm hôïp nhaát Naêm tröôùc 1 2 3 4 5 1. Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï 2. Caùc khoaûn giaûm tröø 3. Doanh thu thuaàn veà baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï 4. Giaù voán haøng baùn 5. Lôïi nhuaän goäp veà baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï 6. Doanh thu hoaït ñoäng taøi chính 7. Chi phí taøi chính - Trong ñoù: Chi phí laõi vay 8. Chi phí baùn haøng 9. Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp 10. Lôïi nhuaän thuaàn töø hoaït ñoäng kinh doanh 11. Thu nhaäp khaùc 12. Chi phí khaùc 13. Lôïi nhuaän khaùc 14. Laõi (loã) töø caùc coâng ty lieân keát, lieân doanh 15. Toång lôïi nhuaän keá toaùn tröôùc thueá 16. Thueá thu nhaäp doanh nghieäp 17. Lôïi nhuaän sau thueá thu nhaäp doanh nghieäp 18. Lôïi ích cuûa coå ñoâng thieåu soá 19. Lôïi nhuaän sau thueá cuûa coå ñoâng coâng ty meï 01 03 10 11 20 21 22 23 24 25 30 31 32 40 50 60 61 70 71 80 24 24 24 25 24 26 28 28 Laäp, ngaøy …… Thaùng …… Naêm ……… Ngöôøi laäp bieåu Keá toaùn tröôûng Giaùm ñoác (kyù, hoï teân) (kyù, hoï teân) (kyù, hoï teân, ñoùng daáu) Ghi chuù: - Nhöõng chæ tieâu khoâng coù soá lieäu coù theå khoâng phaûi trình baøy nhöng khoâng ñöôïc ñaùnh laïi soá thöù töï chæ tieâu vaø “Maõ soá”. - 104 - PHUÏ LUÏC 10 Ñôn vò:…………. Ñòa chæ:………. Maãu soá B03-DN/HN BAÙO CAÙO LÖU CHUYEÅN TIEÀN TEÄ HÔÏP NHAÁT (Theo phöông phaùp tröïc tieáp) Naêm…………. Ñôn vò tính:……… Chæ tieâu MAÕ SOÁ Thuyeát minh Naêm hôïp nhaát Naêm tröôùc 1 2 3 4 5 Löu chuyeån tieàn töø hoaït ñoäng kinh doanh 1. Tieàn thu töø baùn haøng, cung caáp dòch vuï vaø doanh thu khaùc. 2. Tieàn chi traû cho ngöôøi cung caáp haøng hoaù vaø dòch vuï. 3. Tieàn chi traû cho ngöôøi lao ñoäng 4. Tieàn traû laõi vay 5. Tieàn chi noäp thueá thu nhaäp doanh nghieäp 6. Tieàn thu khaùc töø hoaït ñoäng kinh doanh 7. Tieàn chi khaùc cho hoaït ñoäng kinh doanh Löu chuyeån tieàn thuaàn töø hoaït ñoäng kinh doanh Löu chuyeån tieàn töø hoaït ñoäng ñaàu tö Tieàn chi ñeå mua saém, xaây döïng TSCÑ vaø taøi saûn daøi haïn khaùc Tieàn thu töø thanh lyù, nhöôïng baùn TSCÑ vaø caùc taøi saûn daøi haïn khaùc Tieàn chi cho vay, mua caùc coâng cuï nôï cuûa ñôn vò khaùc Tieàn thu hoài cho vay, baùn laïi caùc coâng cuï nôï cuûa ñôn vò khaùc. Tieàn chi ñaàu tö goùp voán vaøo ñôn vò khaùc. Tieàn thu hoài ñaàu tö goùp voán vaøo ñôn vò khaùc Tieàn thu laõi cho vay, coå töùc vaø lôïi nhuaän ñöôïc chia. 01 02 03 04 05 06 07 20 21 22 23 24 25 26 27 6,7,8,11 - 105 - Tieàn mua baát ñoäng saûn ñaàu tö Tieàn baùn coâng ty con, tieàn thuaàn thu ñöôïc Tieàn mua coâng ty con, tieàn thuaàn chi traû Löu chuyeån tieàn thuaàn töø hoaït ñoäng ñaàu tö. I. Löu chuyeån tieàn töø hoaït ñoäng taøi chính 1. Tieàn thu töø phaùt haønh coå phieáu, nhaän goùp voán cuûa chuû sôû höõu. 2. Tieàn chi traû voán goùp cho caùc chuû sôû höõu, mua laïi coå phieáu cuûa doanh nghieäp ñaõ phaùt haønh. 3. Tieàn vay ngaén haïn, daøi haïn nhaän ñöôïc. 4. Tieàn chi traû nôï goác vay 5. Tieàn chi traû nôï thueâ taøi chính 6. Coå töùc, lôïi nhuaän ñaõ traõ cho chuû sôû höõu. Löu chuyeån tieàn thuaàn töø hoaït ñoäng taøi chính Löu chuyeån tieàn thuaàn trong kyø Tieàn vaø töông ñöông tieàn ñaàu kyø Aûnh höôûng cuûa thay ñoåi tyû giaù hoái ñoaùi quy ñoåi ngoaïi teä Tieàn vaø töông ñöông tieàn cuoái kyø. 28 29.1 29.2 30 31 32 33 34 35 36 40 50 60 71 70 21 21 21 Laäp, ngaøy …… Thaùng …… Naêm ……… Ngöôøi laäp bieåu Keá toaùn tröôûng Giaùm ñoác (kyù, hoï teân) (kyù, hoï teân) (kyù, hoï teân, ñoùng daáu) Ghi chuù: Nhöõng chæ tieâu khoâng coù soá lieäu coù theå khoâng phaûi trình baøy nhöng khoâng ñöôïc ñaùnh laïi soá thöù töï chæ tieâu vaø “Maõ soá”. - 106 - VII. PHUÏ LUÏC 11 Ñôn vò:…………. Ñòa chæ:………. Maãu soá B09-DN/HN BAÛN THUYEÁT MINH BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH HÔÏP NHAÁT Naêm…………. Ñaëc ñieåm hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. 1. Hình thöùc sôû höõu voán 2. Lónh vöïc kinh doanh 3. Ngaønh ngheà kinh doanh 4. Hoaït ñoäng hôïp nhaát doanh nghieäp: - Danh saùch caùc ñôn vò tham gia hôïp nhaát: - Moâ taû veà caùc beân tham gia hô6p nhaát - Hình thöùc hôïp nhaát: 5. Danh saùch caùc coâng ty con 6. Danh saùch caùc coâng ty lieân doanh, lieân keát 7. Caùc beân coù lieân quan 8. Hoaït ñoäng bò chaám döùt. 9. Mua vaø baùn caùc coâng ty con II. Nieân ñoä keá toaùn Nieân ñoä keá toaùn: baét ñaàu………………………….keát thuùc:………………………………….. Ñôn vò tieàn teä söû duïng trong keá toaùn III. Cheá ñoä keá toaùn aùp duïng Cheá ñoä keá toaùn Hình thöùc keá toaùn Phöông phaùp keá toaùn hôïp nhaát IV. Vieäc tuaân thuû chuaån möïc keá toaùn vaø cheá ñoä keá toaùn Vieät Nam - 107 - V. Caùc chính saùch keá toaùn aùp duïng Nguyeân taéc xaùc ñònh caùc khoaûn tieàn: Tieàn maët, tieàn gôûi ngaân haøng, tieàn ñang chuyeån, goàm: - Nguyeân taéc xaùc ñònh caùc khoaûn töông ñöông tieàn - Nguyeân taéc vaø phöông phaùp chuyeån ñoåi caùc ñoàng tieàn khaùc ra ñoàng tieàn söû duïng trong keá toaùn. Chính saùch keá toaùn ñoái vôùi haøng toàn kho: - Nguyeân taéc ñaùnh giaù haøng toàn kho; - Phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò haøng toàn kho cuoái kyø; - Phöông phaùp haïch toaùn haøng toàn kho; - Laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho. Nguyeân taéc ghi nhaän caùc khoaûng phaûi thu thöông maïi vaø phaûi thu khaùc: - Nguyeân taéc ghi nhaän; - Laäp döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi. Nguyeân taéc xaùc ñònh khoaûn phaûi thu, phaûi traû theo tieán ñoä keá hoaïch hôïp ñoàng xaây döïng: - Nguyeân taéc xaùc ñònh khoaûn phaûi thu theo tieán ñoä keá hoaïch hôïp ñoàng xaây döïng; - Nguyeân taéc xaùc ñònh khoaûn phaûi traû theo tieán ñoä keá hoaïch hôïp ñoàng xaây döïng. Ghi nhaän chi phí khaáu hao TSCÑ: - Nguyeân taéc ghi nhaän TSCÑ höõu hình, TSCÑ voâ hình; - Phöông phaùp khaáu hao TSCÑ höõu hình, TSCÑ voâ hình Hôïp ñoàng thueâ taøi chính: - Nguyeân taéc ghi nhaän nguyeân giaù TSCÑ thueâ taøi chính; - Nguyeân taéc vaø phöông phaùp khaáu hao TSCÑ thueâ taøi chính. Ghi nhaän vaø khaáu hao baát ñoäng saûn ñaàu tö: - Nguyeân taéc ghi nhaän baát ñoäng saûn ñaàu tö; - Nguyeân taéc vaø phöông phaùp khaáu hao baát ñoäng saûn ñaàu tö. Nguyeân taéc voán hoaù caùc khoaûn chi phí ñi vay vaø caùc khoaûn chi phí khaùc: - Nguyeân taéc voán hoaù caùc khoaûn chi phí ñi vay; - 108 - - Tyû leä voán hoaù caùc khoaûn chi phí ñi vay ñöôïc söû duïng ñeå xaùc ñònh chi phí ñi vay ñöôïc voán hoaù trong kyø. - Nguyeân taéc voán hoaù caùc khoaûn chi phí khaùc: + Chi phí traû tröôùc + Chi phí khaùc. - Phöông phaùp phaân boå chi phí traû tröôùc; - Phöông phaùp phaân boå lôïi theá thöông maïi. Nguyeân taéc keá toaùn chi phí nghieân cöùu vaø trieån khai: Keá toaùn caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính: - Nguyeân taéc ghi nhaän caùc khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty con, coâng ty lieân keát; - Nguyeân taéc ghi nhaän caùc khoaûn ñaàu tö chöùng khoaùn ngaén haïn, daøi haïn; - Nguyeân taéc ghi nhaän caùc khoaûn ñaàu tö ngaén haïn, daøi haïn khaùc; - Phöông phaùp laäp döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö chöùng khoaùn ngaén haïn, daøi haïn. Keá toaùn caùc hoaït ñoäng lieân doanh, lieân kieát. Ghi nhaän caùc khoaûn phaûi traû thöông maïi vaø phaûi traû khaùc Ghi nhaän chi phí phaûi traû, trích tröôùc chi phí söûa chöa lôùn, chi phí baûo haønh saûn phaåm, trích quyõ döï phoøng trôï caáp maát vieäc laøm. Ghi nhaän caùc khoaûn chi phí traû tröôùc, döï phoøng Ghi nhaän caùc traùi phieáu coù theå chuyeån ñoåi. Nguyeân taéc chuyeån ñoåi ngoaïi teä vaø caùc nghieäp vuï döï phoøng ruûi ro hoái ñoaùi. Nguoàn voán chuû sôû höõu: - Ghi nhaän vaø trình baøy coå phieáu mua laïi; - Ghi nhaän coå töùc; - Nguyeân taéc laäp caùc khoaûn döï tröõ caùc quyõ töø lôïi nhuaän sau thueá. Nguyeân taéc ghi nhaän doanh thu Nguyeân taéc ghi nhaän doanh thu, chi phí hôïp ñoàng xaây döïng: - Nguyeân taéc ghi nhaän doanh thu hôïp ñoàng xaây döïng; - Nguyeân taéc ghi nhaän chi phí hôïp ñoàng xaây döïng. Thoâng tin boå sung cho caùc khoaûn muïc trình baøy trong Baûng caân ñoái keá toaùn vaø Baùo caùo keát quaû kinh doanh. Tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn: - Tieàn maët - 109 - - Tieàn göûi ngaân haøng - Tieàn ñang chuyeån - Caùc khoaûn töông ñöông tieàn Caùc khoaûn phaûi thu ngaén haïn: - Phaûi thu khaùch haøng - Traû tröôùc cho ngöôøi baùn - Phaûi thu noäi boä - Phaûi thu theo tieán ñoä keá hoaïch hôïp ñoàng xaây döïng - Caùc khoaûn phaûi thu khaùc: + Taïm öùng + Taøi saûn thieáu chôø xöû lyù + Kyù quyõ, kyù cöôïc ngaén haïn + Phaûi thu khaùc - Döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi - Giaù trò thuaàn cuûa phaûi thu thöông maïi vaø phaûi thu khaùc Haøng toàn kho - Haøng mua ñang ñi treân ñöôøng - Nguyeân lieäu,vaät lieäu - Coâng cuï, duïng cuï - Chi phí SX, KD dôû dang - Thaønh phaåm - Haøng hoaù - Haøng göûi ñi baùn Coäng giaù goác haøng toàn kho - Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho - Giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa haøng toàn kho Giaù trò hoaøn nhaäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho trong naêm: Giaù trò haøng toàn kho duøng ñeå theá chaáp cho caùc khoaûn nôï: Lyù do trích theâm hoaëc hoaøn nhaäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho: Caùc khoaûn thueá phaûi thu: - Thueá GTGT coøn ñöôïc khaáu tröø: - Caùc khoaûn thueà noäp thöøa cho nhaø nöôùc: Caùc khoaûn phaûi thu daøi haïn: - Phaûi thu daøi haïn khaùch haøng: - Phaûi thu noäi boä daøi haïn: - Phaûi thu daøi haïn khaùc: - Döï phoøng phaûi thu daøi haïn khoù ñoøi: - Giaù trò thuaàn cuûa caùc khoaûn phaûi thu daøi haïn - 110 - Taêng, giaûm taøi saûn coá ñònh höõu hình: Khoaûn muïc Nhaø cöûa Maùy moùc thieát bò Phöông tieän vaän taûi, truyeàn daãn Thieát bò quaûn lyù TSCÑ khaùc Toång Nguyeân giaù TSCÑ höõu hình Soá dö ñaàu naêm - Mua trong naêm - Ñaàu tö XDCB hoaøn thaønh - Taêng khaùc - Chuyeån sang BÑS ñaàu tö - Thanh lyù, nhöôïng baùn - Giaûm khaùc Soá dö cuoái naêm Giaù trò hao moøn luyõ keá Soá dö ñaàu naêm - Khaáu hao trong naêm - Chuyeån sang BÑS ñaàu tö - Thanh lyù, nhöôïng baùn - Giaûm khaùc Soá dö cuoái naêm Giaù trò coøn laïi cuûa TSCÑ HH - Taïi ngaøy ñaàu naêm - Taïi ngaøy laäp baùo caùo • Giaù trò coøn laïi cuoái naêm cuûa TSCÑ höõu hình ñaõ duøng theá chaáp, caàm coá caùc khoaûn vay: • Nguyeân giaù TSCÑ cuoái naêm ñaõ khaáu hao heát nhöng vaãn coøn söû duïng: • Nguyeân giaù TSCÑ cuoái naêm chôø thanh lyù: • Caùc cam keát veà vieäc mua, baùn TSCÑ höõu hình coù giaù trò lôùn chöa thöïc hieän: Taêng, giaûm taøi saûn coá ñònh thueâ taøi chính: - 111 - Khoaûn muïc Nhaø cöûa Maùy moùc thieát bò Phöông tieän vaän taûi, truyeàn daãn Thieát bò quaûn lyù TSCÑ khaùc Toång Nguyeân giaù TSCÑ thueâ TC Soá dö ñaàu naêm - Thueâ taøi chính trong naêm - Mua laïi TSCÑ thueâ taøi chính - Traû laïi TSCÑ thueâ taøi chính Soá dö cuoái naêm Giaù trò hao moøn luyõ keá Soá dö ñaàu naêm - Khaáu hao trong naêm - Mua laïi TSCÑ thueâ taøi chính - Traû laïi TSCÑ thueâ taøi chính Soá dö cuoái naêm Giaù trò coøn laïi cuûa TSCÑ thueâ TC - Taïi ngaøy ñaàu naêm - Taïi ngaøy laäp baùo caùo Tieàn thueâphaùt sinh theâm ñöôïc ghi nhaän laø chi phí trong naêm; Caên cöù ñeå xaùc ñònh tieàn thueâ phaùt sinh theâm; Ñieàu khoaûn gia haïn thueâ hoaëc quyeàn ñöôïc mua taøi saûn; Taêng, giaûm taøi saûn coá ñònh voâ hình: Khoaûn muïc Quyeàn söû duïng ñaát Baûn quyeàn, baèng saùng cheá Nhaõn hieäu haøng hoaù Phaàn meàm maùy tính TSCÑ voâ hình khaùc Toång Nguyeân giaù TSCÑ voâ hình Soá dö ñaàu naêm - Mua trong naêm - Taïo ra töø noäi boä DN - Taêng do hôïp - 112 - nhaát kinh doanh - Chuyeån sang BÑS ñaàu tö - Taêng khaùc - Thanh lyù, nhöôïng baùn - Giaûm khaùc Soá dö cuoái naêm Giaù trò hao moøn luyõ keá Soá dö ñaàu naêm - Khaáu hao trong naêm - Thanh lyù, nhöôïng baùn - Giaûm khaùc Soá dö cuoái naêm Giaù trò coøn laïi cuûa TSCÑ VH - Taïi ngaøy ñaàu naêm - Taïi ngaøy laäp baùo caùo Chi phí xaây döïng cô baûn dôû dang: Taêng, giaûm baát ñoäng saûn ñaàu tö: Khoaûn muïc Soá ñaàu naêm Taêng trong naêm Giaûm trong naêm Soá cuoái naêm Nguyeân giaù baát ñoäng saûn ñaàu tö - Quyeàn söû duïng ñaát - Nhaø - Nhaø vaø quyeàn söû duïng ñaát - ………. Giaù trò hao moøn luyõ keá - Quyeàn söû duïng ñaát - Nhaø - Nhaø vaø quyeàn söû duïng ñaát - ………. Giaù trò coøn laïi cuûa BÑS ñaàu tö - Quyeàn söû duïng ñaát - Nhaø - Nhaø vaø quyeàn söû duïng ñaát - ………. - 113 - Caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính ngaén haïn, daøi haïn: - Ñaàu tö taøi chính ngaén haïn: - Ñaàu tö taøi chính daøi haïn: Chi phí traû tröôùc daøi haïn Taøi saûn thueá thu nhaäp hoaõn laïi vaø thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû: Caùc khoaûn vay vaø nôï ngaén haïn Phaûi traû ngöôøi baùn vaø ngöôøi mua traû tieàn tröôùc Thueá vaø caùc khoaûn phaûi noäp nhaø nöôùc Chi phí phaûi traû Caùc khoaûn phaûi traû phaûi noäp khaùc Phaûi traû noäi boä daøi haïn Caùc khoaûn vay vaø nôï daøi haïn: - Vay daøi haïn - Nôï daøi haïn - Caùc khoaûn nôï thueâ taøi chính Voán chuû sôû höõu: - Baûng ñoái chieáu bieán ñoäng voán chuû sôû höõu - Chi tieát voán ñaàu tö cuûa chuû sôû höõu - Caùc giao dòch veà voán vôùi caùc chuû sôû höõu vaø phaân phoái coå töùc, lôïi nhuaän - Coå töùc - Coå phieáu - Quyõ khaùc thuoäc voán chuû sôû höõu - Muïc ñích trích laäp caùc quyõ - Thu nhaäp vaø chi phí, laõi hoaëc loã ñöôïc haïch toaùn tröïc tieáp vaøo Voán chuû sôû höõu theo qui ñònh cuûa caùc chuaån möïc keá toaùn khaùc. Nguoàn kinh phí Taøi saûn thueâ ngoaøi - Giaù trò taøi saûn thueâ ngoaøi - Toång tieàn thueâ toái thieåu trong töông lai Doanh thu: - Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï - Doanh thu hoaït ñoäng taøi chính - Doanh thu hôïp ñoàng xaây döïng - Doanh thu khaùc Giaù voán haøng baùn Chi phí taøi chính - 114 - Chi phí saûn xuaát kinh doanh theo yeáu toá Thueá TNDN phaûi noäp vaø lôïi nhuaän sau thueá trong kyø Tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn cuoái kyø VI. Nhöõng thoâng tin khaùc: Nhöõng khoaûn nôï ngaãu nhieân, khoaûn cam keát vaø nhöõng thoâng tin taøi chính khaùc. Thoâng tin so saùnh (nhöõng thay ñoåi veà thoâng tin naêm tröôùc). Nhöõng thoâng tin khaùc. Laäp, ngaøy …… Thaùng …… Naêm ……… Ngöôøi laäp bieåu Keá toaùn tröôûng Giaùm ñoác (kyù, hoï teân) (kyù, hoï teân) (kyù, hoï teân, ñoùng daáu) Ghi chuù: - Nhöõng chæ tieâu khoâng coù soá lieäu coù theå khoâng phaûi trình baøy nhöng khoâng ñöôïc ñaùnh laïi soá thöù töï chæ tieâu vaø “Maõ soá”. ._.