Báo cáo Thực tập tại Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C) - Chi nhánh Hà Nội

TSCĐ Tài sản cố định 18 XDCB Xây dựng cơ bản LỜI MỞ ĐẦU Kiểm toán là một trong những ngành nghề mới xuất hiện ở Việt Nam, kiểm toán đóng vai trò quan trọng trong việc làm lành mạnh hoá nền tài chính quốc gia. Hiện nay, với xu thế toàn cầu hoá đang diễn biến một cách mạnh mẽ, Việt Nam cũng đã gia nhập WTO, hội nhập mở cửa đòi hỏi hoạt đông kinh doanh và quản lý phải có hiệu quả kéo theo việc phải minh bạch hoá các thông tin tài chính do đó kiểm toán càng đóng một vai trò quan trọng hơn bao giờ hết. Thấy được vai trò to lớn của kiểm toán trong nền kinh tế nên trong những năm gần đây Nhà nước ta đã quan tâm tới việc hoàn thiện hơn nữa hệ thống chuẩn mực kế toán, kiểm toán và khuyến khích thành lập những công ty kiểm toán độc lập để đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn của thị trường. Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C) là một trong hai công ty kiểm toán đầu tiên của Bộ tài chính thành lập. Qua hơn 16 năm hoạt động, Công ty đã khẳng định được tên tuổi, tạo được sự tín nhiệm của khách hàng, đã góp phần đáng kể trong sự phát triển của ngành kế toán, kiểm toán nói riêng và sự phát triển của đất nước nói chung. Trong thời gian đầu thực tập tại Chi nhánh Công ty Kiểm toán và Tư vấn tại Hà Nội, em đã có điều kiện tiếp cận thực tế, vận dụng những kiến thức đã học vào thực tiễn và hiểu biết thêm về công ty. Em xin chân thành cám ơn sự giúp đỡ và hướng dẫn nhiệt tình của các thầy cô giáo trong khoa, đặc biệt là giáo viên hướng dẫn ThS. Đinh Thế Hùng và Ban lãnh đạo công ty đã tạo điều kiện trong việc cung cấp tài liệu cũng như các anh chị trong phòng nghiệp vụ 1 đã tận tình hướng dẫn em trong thời gian thực tập tại công ty đã giúp em hoàn thành báo cáo tổng hợp. Báo cáo gồm 3 phần chính: Phần 1: Tổng quan về Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C)- chi nhánh Hà Nội. Phần 2: Thực trạng tổ chức công tác kiểm toán tại Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C)- chi nhánh Hà Nội. Phần 3: Một số nhận xét chung về tổ chức kiểm toán tại Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C)- chi nhánh Hà Nội. Em rất mong nhận được sự đóng góp và chỉ bảo của thầy cô và các anh chị trong Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C)- chi nhánh Hà Nội để báo cáo được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! PHẦN ITỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN (A&C) - CHI NHÁNH HÀ NỘI 1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C) và Chi nhánh tại Hà Nội 1.1.1. Lịch sử hình thành của Công ty Kiểm toán và Tư vấn (A&C) Công ty Kiểm toán và Tư vấn (A&C) là một trong những công ty cung cấp dịch vụ kiểm toán và tư vấn chất lượng cao, với đội ngũ kiểm toán viên có trình độ nghiệp vụ vững vàng và kinh nghiệm lâu năm công ty đã không ngừng trưởng thành và phát triển trong hơn 16 năm hoạt động qua. Công ty cũng là một trong 11 công ty được phép kiểm toán các tổ chức niêm yết trên thị trường chứng khoán theo Quyết định số 722/QĐ-UBCK ngày 30/11/2006 của Chủ tịch Ủy Ban Chứng Khoán Nhà nước. Năm 1992, theo Quyết định số 140 TC/QĐ/TCCB ngày 26/03/1992 của Bộ trưởng Bộ tài chính Công ty Kiểm toán và Tư vấn được thành lập với tư cách là chi nhánh của Công ty kiểm toán Việt Nam VACO tại thành phố Hồ Chí Minh bởi vậy trong những năm đó hoạt động của A&C đều dựa trên chương trình kiểm toán của VACO. Tuy bắt đầu hoạt động từ năm 1992 nhưng cho tới tận năm 1995, do sự thay đổi của nền kinh tế thị trường đòi hỏi tất cả các doanh nghiệp và các đơn vị trong nền kinh tế đều phải tự đổi mới để có thể tồn tại và phát triển, không những vậy do sự tăng cao về nhu cầu kiểm toán cho các doanh nghiệp nhà nước vì vậy Bộ trưởng Bộ tài chính đã ra Quyết định số 107 TC/QĐ/TTCB ngày 13/02/1995 về việc thành lập Công ty kiểm toán và Tư vấn. Kể từ thời điểm này, Công ty A&C đã thực sự đi vào hoạt động với tư cách là một doanh nghiệp nhà nước độc lập hoạt động theo Giấy phép kinh doanh số 102218 do Ủy Ban Kế hoạch thành phố Hồ Chí Minh cấp ngày 13 tháng 03 năm 1995. Công ty có tên giao dịch là: Công ty Kiểm toán và Tư vấn Tên giao dịch bằng Tiếng Anh: Auditing and Consulting Company Trụ sở chính: Số 229 Đồng Khởi, Phường Bến Nghé, Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh. Cùng với quá trình phát triển mạnh mẽ của lĩnh vực kiểm toán, Công ty A&C là một trong bốn công ty kiểm toán hàng đầu của ngành kiểm toán Việt Nam và là công ty lớn đầu tiên của Bộ tài chính đã thực hiện thành công hai lần chuyển đổi hình thức sở hữu theo quy định của Chính phủ và của Bộ tài chính. Cụ thể vào năm 2003, Công ty đã chuyển đổi hình thức sở hữu từ Doanh nghiệp Nhà nước sang Công ty cổ phần theo Quyết định số 1962/QĐ-BTC ngày 30 tháng 06 năm 2003 của Bộ trưởng Bộ tài chính. Công ty cổ phần Kiểm toán và Tư vấn A&C chính thức hoạt động theo giấy phép kinh doanh số 4103001964 do Sở kế hoạch và Đầu tư thành phố Hồ Chí Minh cấp ngày 9 tháng 12 năm 2003. Tên giao dịch chính thức: Công ty cổ phần Kiểm toán và Tư vấn. Tên tiếng Anh: Auditing and Consulting Joint Stock Company. Tên viết tắt: A&C Co. Vốn điều lệ: 5.045.000.000 VNĐ, trong đó vốn Nhà nước chiếm 51% và vốn của các cổ đông chiếm 49%. Tổng số cổ phiếu phát hành là 50.450 cổ phiếu, trong đó Nhà nước nắm giữ 25.730 cổ phiếu chiếm 51% và số cổ phiếu bán ra là 24.720 cổ phiếu chiếm 49%. Mệnh giá một cổ phiếu: 100.000 VNĐ. Cho tới năm 2007, theo quy định tại Nghị định số 105/2004/NĐ-CP và Nghị định số 133/2005/NĐ-CP ngày 31/10/2005 của Chính phủ về kiểm toán độc lập, Công ty A&C đã chuyển đổi hình thức sở hữu lần thứ hai từ công ty cổ phần thành công ty trách nhiệm hữu hạn. Vì vậy, Công ty Cổ phần Kiểm toán và Tư vấn (A&C) đã chính thức chuyển thành Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C) từ ngày 06 tháng 02 năm 2007 theo Giấy chứng nhận kinh doanh số 4102047448 do Sở kế hoạch và Đầu tư thành phố Hồ Chí Minh cấp. Trong những năm qua, Công ty A&C đã không ngừng cố gắng để nâng cao chất lượng đội ngũ kiểm toán viên cũng như chất lượng các dịch vụ cung cấp. Tiền thân chỉ là một chi nhánh của VACO nhưng A&C đã không ngừng cố gắng để tìm cho mình một chỗ đứng riêng, một lượng khách hàng riêng cùng với một phương thức hoạt động riêng càng ngày càng chuyên nghiệp hơn. Với việc trở thành thành viên chính thức của tập đoàn HLB International tại Việt Nam-một tổ chức Kiểm toán và Tư vấn Quốc tế với hơn 12000 nhân viên chuyên nghiệp và là một rong 15 tập đoàn Kiểm toán và Tư vấn hàng đầu trên thế giới từ tháng 01 năm 2004, A&C có quyền tự hào vì những thành công mà mình đã đạt được. Đặc biệt, ngày 06/01/2008 vừa qua Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C) đã vinh dự là một trong 108 doanh nghiệp tiêu biểu nhận được giải “Thương mại dịch vụ- Top Trade Services 2007” do Bộ Công Thương trao tặng cho các doanh nghiệp hoạt động trong 11 lĩnh vực Thương mại dịch vụ mà Việt Nam cam kết thực hiện khi gia nhập WTO. Đây thực sự là một sự khích lệ lớn lao để A&C nỗ lực hoạt động và phát triển hơn nữa để cống hiến cho sự phồn vinh của nền kinh tế nước nhà. 1.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn – Chi nhánh Hà Nội. Chi nhánh Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C tại Hà Nội tiền thân là một văn phòng đại diện của công ty hoạt động tại 41B Lý Thái Tổ - quận Hoàn Kiếm - Hà Nội, đây là một trong 3 chi nhánh lớn của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C gồm chi nhánh Hà Nội, chi nhánh Cần Thơ, chi nhánh Nha Trang- Khánh Hòa. Năm 2001, theo Quyết định số 1144/QĐUB của UBNN TP.Hà Nội cấp ngày 01/03/2001 văn phòng đại diện của Công ty A&C tại Hà Nội đã chính thức chuyển thành chi nhánh tại Thành phố Hà Nội và chi nhánh chính thức hoạt động độc lập theo giấy đăng kí số 312448 do Sở Kế hoạch đầu tư Thành phố Hà Nội cấp ngày 16/03/2001. Bắt đầu từ đây Công ty Kiểm toán và Tư vấn – Chi nhánh Hà Nội có tư cách pháp nhân độc lập, có tài khoản giao dịch tại ngân hàng, có quyền thực hiện các hợp đồng kiểm toán, phát hành các báo cáo kiểm toán và tự chịu trách nhiệm với những hoạt động của mình. Năm 2003, khi có quyết định chuyển đổi hình thức sở hữu của công ty thành công ty cổ phần thì Hội đồng quản trị công ty đã ra quyết định số 02/QĐ-KTTV-HĐQT ngày 29/12/2003 thành lập Chi nhánh Công ty Cổ phần Kiểm toán và Tư vấn tại Hà Nội. Chi nhánh hoạt động theo giấy phép kinh doanh mới số 0113003559 do Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.Hà Nội cấp ngày 15 tháng 01 năm 2004. Đến năm 2005, khi công ty tiến hành chuyển đổi hình thức sở hữu lần thứ 2 từ công ty cổ phần thành công ty TNHH thì chi nhánh tại Hà Nội cũng chuyển thành Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn- Chi nhánh Hà Nội và hoạt động theo giấy phép kinh doanh số 0112030013 do Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.Hà Nội cấp ngày 14/02/2007. 1.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C) tại Hà Nội. Trong mấy năm qua, Chi nhánh A&C tại HàNội đã không ngừng nỗ lực tìm mọi biện pháp nhằm mở rộng thị trường, khẳng định vị trí của mình hơn nữa và tăng doanh thu nhằm đạt được những mục tiêu đề ra. Chúng ta có thê thấy sự phát triển của Chi nhánh qua các chỉ tiêu kinh tế cơ bản sau: Bảng 1.1. Kết quả kinh doanh trong 2 năm gần đây Đơn vị: tỷ đồng Chỉ tiêu Năm 2008 Năm 2007 Doanh thu (tỷ) Tỷ trọng so với toàn công ty(%) Doanh thu (tỷ) Tỷ trọng so với toàn công ty(%) Kiểm toán BCTC 15,1 19,27 12,58 22 Kiểm toán XDCB và xác định giá trị DN 2,49 3,17 1,71 2,99 Đào tạo tư vấn 0,17 0,22 0,17 0,29 Dịch vụ khác 0,09 0,11 0,058 0,1 Tổng 17,85 22,77 14,52 25,38 Qua bảng trên ta thấy năm 2008 doanh thu của Công ty A&C chi nhánh Hà Nội đã đạt 17,85 tỷ đồng tăng 3,33 tỷ đồng so với năm 2007, tương ứng tốc độ tăng trưởng là 22,93%. Tuy đây chưa phải là một con số quá lớn so với các chi nhánh còn lại song đây lại là một con số rất khả quan so với tốc độ tăng trưởng chung của các công ty khác cùng ngành trong điều kiện kinh tế cạnh tranh ngày càng gay gắt hiện nay, vì vậy đó vẫn là một kết quả rất đáng khích lệ đối với cán bộ công nhân viên trong chi nhánh. Trong đó lĩnh vực kiểm toán BCTC vẫn là lĩnh vực đem lại doanh thu chủ yếu cho chi nhánh, trong năm 2008 doanh thu kiểm toán BCTC đã tăng 2,52 tỷ so với năm 2007 chiếm 84,59% doanh thu toàn chi nhánh và chiếm 19,27% doanh thu toàn công ty. Một mặt khác chúng ta cũng thấy rằng Chi nhánh A&C tại Hà Nội chưa phải là một chi nhánh chiếm tỷ trọng doanh thu lớn nhất trong toàn công ty, không những vậy tỷ trọng doanh thu so với toàn công ty trong năm 2008 lại giảm 2,61% so với năm 2007. Điều này đặt ra cho chi nhánh nhiều khó khăn và thách thức hơn nữa để tăng doanh thu, tăng tỷ trọng doanh thu trong toàn công ty nhằm khẳng định hơn nữa vị trí của mình. Không những vậy từ quí 4 năm 2008, kinh tế thế giới đang lâm vào khủng hoảng mạnh mẽ, điều này ảnh hưởng rất lớn tới tất cả các ngành nghề và ngành kiểm toán cũng không nằm ngoài các tác động không có lợi trên, do vậy trong năm 2009 này, công ty sẽ phải cố gắng hơn nữa để công ty càng ngày càng vững mạnh. 1.2. Lĩnh vực hoạt động Công ty A&C là một công ty kiểm toán độc lập được phép hoạt động trong lĩnh vực kiểm toán- tư vấn với lĩnh vực chủ yếu là kiểm toán báo cáo tài chính, bên cạnh đó cùng với sự phát triển đa dạng hóa nhu cầu của thị trường công ty cũng đã cung cấp thêm nhiều dịch vụ khác với chất lượng không ngừng được cải thiện trong những năm qua nhằm mang lại sự tin tưởng, an tâm nhất cho tất cả các khách hàng của A&C. Hiện nay, A&C cung cấp 6 nhóm dịch vụ chính sau: - Dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính: đây là hoạt động chính của công ty, đem lại nguồn doanh thu chủ yếu. Loại hình dịch vụ này đã mang về cho công ty hơn 1.000 khách hàng thuộc mọi loại hình doanh nghiệp khác nhau trong nền kinh tế và hơn 50% doanh thu mỗi năm. Công ty A&C đã tích lũy được rất nhiều kinh nghiệm thực tế, luôn sẵn sàng nâng cao chất lượng dịch vụ để đáp ứng tốt nhất nhu cầu của khách hàng. Trong niên độ kế toán năm 2007 doanh thu dịch vụ này của chi nhánh là 12,583 tỷ đồng chiếm 86,7% tổng doanh thu của chi nhánh (trong khi đối với toàn công ty là 43,142 tỷ đồng chiếm 75% doanh thu toàn công ty). Việc kiểm toán hàng năm sẽ được tiến hành bằng các đợt kiếm toán sơ bộ và kiểm toán kết thúc theo lịch trình đã thỏa thuận với khách hàng. Đối với dịch vụ kiểm toán Công ty đã xây dựng chương trình kiểm toán cụ thể tuy nhiên từ năm 2008 công ty chính thực hoạt động theo chương trình kiểm toán mới được thiết lập bởi chương trình kiểm toán Quốc tế do HLB cung cấp trên cơ sở thực tiễn Việt Nam. - Dịch vụ thẩm định, kiểm toán đầu tư và XDCB: đây là một trong những họat động nổi trội của công ty. Hoạt động này bao gồm: thẩm tra dự án, lập và thẩm tra dự toán công trình; tư vấn các mặt hoạt động, tư vấn chuyển đổi,…trong doanh nghiệp; tư vấn xây dựng, định giá tài sản; kiểm toán báo cáo quyết toán vốn đầu tư, vốn góp, vốn chuyển nhượng, định giá tài sản… - Dịch vụ tư vấn: A&C không những cung cấp những lời tư vấn hữu ích cho các doanh nghiệp trong từng cuộc kiểm toán báo cáo tài chính mà công ty còn cung cấp thêm lĩnh vực tư vấn cho các khách hàng có yêu cầu . Với những kiểm toán viên có trình độ nghiệp vụ cũng như có những hiểu biết sâu rộng về các lĩnh vực trong nền kinh tế, A&C đã được khách hàng rất tin cậy trong lĩnh vực này. Ngày càng có nhiều doanh nghiệp tìm đến A&C để được tư vấn nhằm hoạt động có hiệu quả hơn. Hoạt động tư vấn của A&C rất đa dạng bao gồm: tư vấn thuế, tư vấn các vấn đề liên quan đến kế toán, tư vấn tài chính và quản trị doanh nghiệp, tư vấn về dịch vụ pháp lý, tư vấn ứng dụng công nghệ thông tin, và các hoạt động tư vấn khác theo yêu cầu của khách hàng như các vấn đề về pháp luật, đầu tư,… - Dịch vụ đào tạo: kinh tế càng ngày càng phát triển, môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt đòi hỏi phải luôn luôn nâng cao kiến thức và trình độ chuyên môn cho nhân viên vì vậy A&C đã không ngừng quan tâm tới vấn đề đào tạo hơn nữa cho đội ngũ kiểm toán viên của mình. A&C đã kết hợp với các giáo viên, thạc sỹ, giáo sư, các chuyên gia trong lĩnh vực kiểm toán và tư vấn cùng với ban lãnh đạo công ty tổ chức các khóa học, các chương trình huấn luyện nhằm đào tạo nâng cao kĩ năng nghề nghiệp cho nhân viên của mình cũng như các khóa học thep các yêu cầu khác. Hoạt động đào tạo của A&C bao gồm: đào tạo các lớp kế toán trưởng, đào tạo chuyên về đề về kế toán tài chính, kế toán quản trị, kinh doanh chứng khoán, kiểm toán và kiểm toán nội bộ, tổ chức các hoạt động sinh hoạt chuyên môn,… - Dịch vụ kế toán: Với đội ngũ các nhân viên có trình độ chuyên môn, có kinh nghiệm thực tiễn tại các doanh nghiệp khác nhau, A&C đã cung cấp một dịch vụ kế toán chất lượng, đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của khách hàng. Hoạt động kế toán mà công ty cung cấp bao gồm: ghi sổ kế toán, lập báo cáo tài chính, báo cáo thuế và các báo cáo khác theo yêu cầu của khách hàng; thiết kế, triển khai và hỗ trợ vận hành hệ thống kế toán; thiết kế triển khai và hỗ trợ vận hành hệ thống kiểm soát nội bộ; tổ chức đào tạo và tuyển chọn nhân viên kế toán theo yêu cầu của khách hàng… - Dịch vụ quản lý dự án: A&C đã rất quan tâm tới phát triển dịch vụ này, với lực lượng kỹ sư và thẩm định viên chuyên nghiệp về định giá công ty đã cung cấp dịch vụ này trong nhiều năm. Dịch vụ quản lý dự án của A&C bao gồm: quản lý chung dự án, tổ chức công tác đền bù giải phóng mặt bằng, tổ chức thẩm định dự án đầu tư, tổ chức công tác đấu thầu,… Bảng 1.2. Tổng hợp doanh thu năm 2007, 2008 Đơn vị: tỷ đồng Chỉ tiêu Năm 2008 Năm 2007 Chi nhánh Hà Nội Toàn công ty Chi nhánh Hà Nội Toàn công ty Kiểm toán BCTC 15,1 54,39 12,58 43,14 Kiểm toán XDCB xác định gtrị DN 2,49 14,24 1,71 8,74 Đào tạo tư vấn 0,17 5,46 0,17 3,14 Dịch vụ khác 0,09 4,27 0,058 2,19 Tổng 17,85 78,36 14,52 57,21 1.3. Đặc điểm hoạt động kinh doanh Cùng với sự đa dạng hóa trong các dịch vụ cung cấp, A&C đã có một lượng khách hàng tương đối lớn quen thuộc trong mọi lĩnh vực. Đặc biệt trong lĩnh vực kiểm toán báo cáo tài chính, một dịch vụ chủ yếu của công ty thì mạng lưới của công ty đã mở rộng ra gần 2000 khách hàng trong 3 năm trở lại đây và hứa hẹn sẽ còn tiếp tục phát triển hơn nữa trong những năm tới. Khách hàng của A&C bao gồm: các doanh nghiệp Việt Nam thuộc mọi thành phần kinh tế hoạt động trên các lĩnh vực sản xuất, xây dựng, khách sạn ,ngân hàng, giao thông vận tải, dầu khí…Các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, hợp đồng hợp tác kinh doanh hoạt động theo Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam và các cơ quan và tổ chức của quốc tế và trong nước, các dự án trong nước và quốc tế, các văn phòng đại diện, cá nhân có nhu cầu cung cấp dịch vụ. Hiện nay công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn đã có một trụ sở chính tại TP.Hồ Chí Minh và một hệ thống 3 chi nhánh rải dọc theo chiều dài đất nước gồm: chi nhánh tại HàNội, chi nhánh tại Cần Thơ và chi nhánh tại Nha Trang- Khánh Hòa. Với thị trường rộng khắp như trên cũng như lượng khách hàng thường xuyên lớn như vậy thì A&C luôn coi trọng vấn đề trình độ và kinh nghiệm của đội ngũ nhân viên. Sau 16 năm hoạt động (1992 -2008), công ty A&C tự hào có một đội ngũ nhân viên được tuyển chọn và đào tạo một cách liên tục và có hệ thống bao gồm 12 thạc sĩ kinh tế và có chứng chỉ kiểm toán viên quốc tế (ACCA), 53 kiểm toán viên cấp Nhà nước, 7 thẩm định viên được cấp chứng chỉ thẩm định viên, 57 cử nhân có 2 bằng Đại học, 45 cử nhân đại học Luật, 44 kĩ sư xây dựng, cao đẳng thẩm định giá. Trong quá trình hoạt động, đội ngũ nhân viên của A&C liên tục được đào tạo nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng và bản lĩnh nghề nghiệp cùng các kiến thức bổ trợ về pháp luật, kinh tế, thị trường… để có khả năng đa dạng hoá các loại hình dịch vụ cung cấp cho khách hàng. Ngoài các chương trình đào tạo trong nước, các kiểm toán viên còn được đi tu nghiệp và đào tạo qua các hình thức khảo sát, huấn luyện, thực hành tại các nước Malayxia, Singapore, Philippines, Hongkong, Anh, Pháp,Bỉ,… 1.4. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn tại Hà Nội Sơ đồ 1.1: Tổ chức bộ máy quản lý của chi nhánh PHÓ GIÁM ĐỐC PHÓ GIÁM ĐỐC BỘ PHẬN TƯ VẤN, KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN PHÒNG NGHIỆP VỤ 3 (KIỂM TOÁN XDCB) CÁC PHÒNG KIỂM TOÁN BCTC (PHÒNG NGHIỆP VỤ 1, 2,4) BỘ PHẬN KẾ TOÁN PHÒNG QUẢN TRỊ TỔNG HỢP GIÁM ĐỐC CHI NHÁNH Quyền hạn và chức năng các bộ phận Giám đốc chi nhánh: trực tiếp điều hành và chịu trách nhiệm về các mặt hoạt động kinh doanh và là người đại diện theo pháp luật của chi nhánh, là người có quyết định cao nhất về điều hành hoạt động của chi nhánh, quản lý và tổ chức thực hiện các kế hoạch kinh doanh và điều hành hoạt động chung. Phó Giám Đốc chi nhánh: là người giúp việc cho Giám đốc trong việc điều hành hoạt động của chi nhánh theo sự phân công của Giám đốc và chịu trách nhiệm trực tiếp trước Giám đốc. Phòng Quản trị tổng hợp: thực hiện công tác văn thư, lưu trữ, quản lý hành chính, lưu trữ hồ sơ nhân viên, theo dõi, giám sát việc thực hiện các nội quy của chi nhánh. Ngoài ra còn quản lý điều hành bộ phận lễ tân, tổ bảo vệ, đội xe, bộ phận tạp vụ. Bộ phận Kế toán: Bộ máy Kế toán của Chi nhánh được tổ chức theo mô hình tập trung, theo đó toàn bộ công việc kế toán được thực hiện tập trung tại phòng kế toán của Chi nhánh. Định kỳ phòng Kế toán tại các Chi nhánh tính toán kết quả kinh doanh, lập Báo cáo rồi gửi về trụ sở chính của Công ty. Tại các Chi nhánh, bộ phận kế toán hạch toán riêng nhưng thực hiện theo chế độ hạch toán phụ thuộc Công ty mẹ. Là một công ty hoạt động trong lĩnh vực kiểm toán nên bộ máy kế toán của Chi nhánh A&C tại Hà Nội rất gọn nhẹ, chỉ gồm ba nhân viên được phân công như sau: Sơ đồ 1.2: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán của Chi nhánh Kế toán trưởng Kế toán tổng hợp 1 Kế toán tổng hợp 2 Trong đó: - Kế toán trưởng: giúp giám đốc công tác tổ chức chỉ đạo thực hiện toàn bộ công việc kế toán, tài chính thông tin kinh tế trong toàn Chi nhánh theo cơ chế quản lý mới và theo đúng pháp lệnh kế toán hiện hành và trực tiếp chịu trách nhiệm chung toàn bộ công tác hạch toán kế toán và quản lý tài chính của Chi nhánh trước Giám Đốc. - Kế toán tổng hợp: Hai nhân viên kế toán tổng hợp theo sự phân công của kế toán trưởng thực hiện các công tác hạch toán và ghi sổ cũng như chịu trách nhiệm trước kế toán trưởng. Hai nhân viên kế toán tổng hợp có nhiệm vụ tổng hợp số liệu kế toán vào sổ, thực hiện các quyết toán cuối kì của Chi nhánh. Ngoài ra kế toán tổng hợp cũng là người kiểm tra tính hợp lý, hợp lệ của chứng từ. Do bộ máy kế toán của công ty còn nhỏ chỉ có ba người nên các kế toán tổng hợp cũng kiêm nhiệm chức năng của các nhân viên kế toán như kế toán tiền mặt, tiền gửi, TSCĐ hay kế toán thanh toán...kể cả thủ quỹ. Niên độ kế toán của Công ty bắt đầu từ ngày 01/10/N và kết thúc vào ngày 30/09/N+1. Đây là điểm khác biệt rất lớn với các doanh nghiệp khác, điều này rất phù hợp với đặc điểm của lĩnh vực hoạt động của A&C và góp phần to lớn vào sự thành công của Công ty A&C nói chung cũng như của Chi nhánh A&C tại Hà Nội nói riêng. Công ty áp dụng chế độ kế toán doanh nghiệp theo Quyết định số 15/2006/QĐ-BTC ban hành ngày 20/03/2006 của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Công ty ghi sổ theo hình thức Nhật Ký Chung trên máy vi tính theo phần mềm AC Soft. Đây là một phần mềm kế toán do chính Công ty A&C tự thiết kế nên rất phù hợp với đặc thù hoạt động của Chi nhánh. Đơn vị tiền tệ sử dụng trong hạch toán kế toán tại Chi nhánh là Việt Nam Đồng (VNĐ) và hạch toán Thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ. Các phòng nghiệp vụ kiểm toán Báo cáo tài chính: Các phòng này thực hiện các cuộc kiểm toán Báo cáo tài chính cho khách hàng. Mỗi phòng nghiệp vụ có một trưởng phòng chịu trách nhiệm quản lý về tất cả các hoạt động của các nhân viên trong phòng nghiệp vụ đó. Chi nhánh A&C tại Hà Nội có 3 phòng nghiệp vụ kiểm toán Báo cáo tài chính. Phòng nghiệp vụ kiểm toán XDCB: Phòng này thực hiện các cuộc Kiểm toán báo cáo quyết toán XDCB, thẩm định đầu tư…Chi nhánh A&C tại Hà Nội chỉ có một phòng nghiệp vụ kiểm toán XDCB. Bộ phận tư vấn và kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán: chức năng chính của bộ phận này là thực hiện kiểm tra, soát xét các tài liệu kiểm toán đảm bảo chất lượng các cuộc kiểm toán để phục vụ cho việc phát hành Báo cáo kiểm toán. Ngoài ra, bộ phận này cũng cung cấp dịch vụ tư vấn cho khách hàng. PHẦN II THỰC TRẠNG TỔ CHỨC CÔNG TÁC KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN A&C – CHI NHÁNH HÀ NỘI 2.1. Quy trình kiểm toán tại Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn – Chi nhánh Hà Nội Kiểm toán là một loại hình dịch vụ đặc biệt, đòi hỏi các KTV phải luôn tuân thủ các chuẩn mực nghề nghiệp bao gồm chuẩn mực kế toán- kiểm toán hiện hành. Đây cũng chính là thước đo chất lượng của các cuộc kiểm toán. Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C- chi nhánh Hà Nội cũng luôn không ngừng cố gắng nâng cao chất lượng dịch vụ của mình để tạo uy tín hơn nữa đối với khách hàng và những công ty kiểm toán khác. Để đạt được chất lượng kiểm toán cao đồng nghĩa với việc giảm thiểu tối đa các rủi ro có khả năng xảy ra thì A&C chi nhánh Hà Nội đã xây dựng riêng cho mình một quy trình kiểm toán phù hợp với các đặc điểm hiện có của công ty. Sơ đồ 2.1: Quy trình kiểm toán tại Chi nhánh A&C Hà Nội Khảo sát và chấp nhận khách hàng Lập kế hoạch kiểm toán Chứng kiến kiểm kê (nếu có) Thực hiện kiểm toán tại khách hàng Tổng hợp, lập Báo cáo kiểm toán Bước 1: Khảo sát, tìm hiểu và chấp nhận khách hàng Đây là giai đoạn đầu tiên của một cuộc kiểm toán có vai trò quan trọng, ảnh hưởng rất lớn tới chất lượng và hiệu quả chung của toàn bộ cuộc kiểm toán. Giai đoạn này giúp kiểm toán viên thu thập được các thông tin cơ bản về khách hàng, nắm bắt được những thông tin sơ bộ về ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh của khách thể kiểm toán. Trên cơ sở đó, các kiểm toán viên phần nào cũng đã xác định được những rủi ro tiềm tàng ẩn chứa trong hoạt động của khách hàng. Sau khi đánh giá các rủi ro kiểm toán mà công ty có thể gặp phải, Ban giám đốc sẽ quyết định có ký Hợp đồng kiểm toán với khách hàng mới hay tiếp tục kiểm toán cho các khách hàng truyền thống hay không? Hiện nay mục tiêu hàng đầu của công ty là đạt được chất lượng kiểm toán cao nhất nên Ban giám đốc đã quyết định sẽ không ký các Hợp đồng kiểm toán có độ rủi ro quá cao. Trong Hợp đồng kiểm toán bao gồm các điều khoản chính sau: Điều 1: nội dung dịch vụ; Điều 2: luật định và chuẩn mực; Điều 3: trách nhiệm và quyền hạn của mỗi bên; Điều 4: báo cáo kiểm toán; Điều 5: phí dịch vụ và phương thức thanh toán; Điều 6: cam kết thực và thời hạn hoàn thành; Điều 7: hiệu lực và thời hạn hợp đồng; Sau khi chấp nhận kiểm toán cho khách hàng, Ban giám đốc sẽ phân công công việc cho từng phòng nghiệp vụ và trưởng phòng chịu trách nhiệm phân công các KTV thực hiện bao gồm phân công KTV làm trưởng nhóm và các trợ lý kiểm toán. Bước 2: Lập kế hoạch kiểm toán Các kiểm toán viên sau khi được phân công sẽ liên hệ với khách hàng để tìm hiểu kĩ hơn về đặc điểm hoạt động kinh doanh của khách hàng. Sau đó sẽ tiến hành lập kế hoạch kiểm toán. Đây được coi là bước công việc quan trọng nhất trong một cuộc kiểm toán. Nó là định hướng, kim chỉ nam hướng dẫn KTV những việc phải làm, tạo nên sự phối hợp tổng thể giữa KTV và trợ lý kiểm toán, giúp các KTV và các bộ phận có liên quan phối hợp hiệu quả với nhau, từ đó sẽ tiến hành cuộc kiểm toán theo đúng chương trình đã lập với các chi phí ở mức hợp lý. Kế hoạch kiểm toán cũng là căn cứ để công ty kiểm toán tránh xảy ra những bất đồng với khách hàng. Ngoài ra, căn cứ vào kế hoạch kiểm toán đã lập, KTV có thể kiểm soát và đánh giá chất lượng công việc kiểm toán đã và đang thực hiện. Kế hoạch kiểm toán phải được phổ biến cho toàn bộ nhóm kiểm toán trước khi cuộc kiểm toán bắt đầu và có thể được điều chỉnh cho phù hợp trong quá trình kiểm toán. Kế hoạch kiểm toán được lập ngay sau khi Chi nhánh A&C tại Hà Nội tổ chức cuộc họp ký kết hợp đồng với khách hàng. Kế hoạch kiểm toán bao gồm các vấn đề sau: - Nhóm kiểm toán viên thực hiện cuộc kiểm toán; - Thời gian thực hiện cuộc kiểm toán: bao gồm thời gian kiểm toán tại khách hàng, thời gian tổng hợp và thời gian phát hành báo cáo chính thức; - Chi phí kiểm toán và phương tiện làm việc: là những nhận định ban đầu về chi phí kiểm toán và phương tiện làm việc cần có; - Thu thập thông tin cơ sở liên quan đến khách hàng; - Thực hiện thủ tục phân tích; - Đánh giá trọng yếu, rủi ro kiểm toán; - Xem xét sự giúp đỡ của các chuyên gia (trong trường hợp lĩnh vực kinh doanh của khách hàng đòi hỏi phải có đánh giá, nhận định của chuyên gia). - Xem xét tính liên tục hoạt động của khách hàng; - Lập chương trình kiểm toán. Trong đó chương trình kiểm toán cụ thể cho từng phần hành được công ty xây dựng gồm bốn bước: - Kiểm tra, đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng đối với các khoản mục đang kiểm toán. Trong nội dung này Công ty thường xem xét việc thực hiện các chính sách, các quy chế quản lý với các khoản mục, ghi chép kế toán có tuân thủ các chế độ kế toán và các quy định của Nhà nước hay không? - Phân tích soát xét: Kiểm toán viên thực hiện so sánh số dư của các khoản mục trong các năm tài chính khác nhau. Thực hiện việc tính toán và so sánh các tỷ suất tài chính giữa các năm và so sánh với số liệu chung của ngành, bước đầu đưa ra đánh giá tổng quan về tình hình tài chính của khách hàng. - Kiểm tra chi tiết: Trong giai đoạn này kiểm toán viên cần tiến hành kiểm tra chi tiết với từng khoản mục cụ thể và soát xét phạm vi sai phạm. Đây là công việc chủ yếu trong một cuộc kiểm toán. Kiểm toán viên tiến hành đối chiếu các số liệu trên các sổ sách kế toán của khách hàng với nhau để kiểm tra hoạch kiểm toán viên cũng có thể thực hiện chọn mẫu để kiểm tra tính chính xác, đầy đủ và tính hợp lý của việc ghi chép các nghiệp vụ phát sinh. Khi thực hiện kiểm tra chi tiết kiểm toán viên thường yêu cầu khách hàng cung cấp đầy đủ các giấy tờ cần thiết cho công việc của mình. Trong quá trình kiểm tra chi tiết, mọi phát hiện của kiểm toán viên đều được ghi chép đầy đủ trên giấy tờ làm việc. - Kết luận: Trên cơ sở các thủ tục đã tiến hành, kiểm toán viên đưa ra các kết luận của mình về phần hành mà mình đã kiểm toán: trung thực và hợp lý, còn sai sót, về hạch toán có tuân thủ chế độ của Nhà nước và các chính sách của Công ty hay không? Tuy chương trình kiểm toán được xây dựng chung cho tất cả các khách hàng nhưng tùy thựôc vào thực tế tại từng doanh nghiệp mà kiểm toán viên sẽ lựa chọn phần hành trọng yếu khác nhau vì vậy cách thức tiến hành kiểm toán cũng khác nhau. Kế hoạch kiểm toán đã được thực hiện xong thì KTV sẽ liên hệ với khách hàng về thời gian kiểm kê, thời gian thực hiện kiểm toán đồng thời cũng phải gửi thư trước cho khách hàng danh sách các tài liệu cần cung cấp để khách hàng chuẩn bị trước nhằm giảm thiểu thời gian và công sức cho các kiểm toán viên thực hiện cũng từ đó giảm thiểu chi phí kiểm toán. Bước 3: Chứng kiến kiểm kê (nếu có) Trước khi chính thức kiểm toán hoặc trong khi tiến hành kiểm toán nếu thấy cần thiết KTV có thể yêu cầu khách hàng tiến hành kiểm kê đối với một số phần hành cụ thể nhằm bổ sung cho bằng chứng kiểm toán. Quá trình chứng kiến kiểm kê được thực hiện thông qua 3 bước cơ bản nhằm đảm bảo tính tin cậy và khách quan của kết quả kiểm kê. - Chuẩn bị kiểm kê: KTV phải thu thập đươc kế hoạch kiểm kê, phương thức kiểm kê của khách hàng và yêu cầu khách hàng chuẩn bị các tài liệu cần thiết như danh mục hàng hóa, danh mục tài sản cố định,… - Chứng kiến kiểm kê: KTV không trực tiếp tham gia kiểm kê mà chỉ đóng vai trò là người quan sát còn nhân viên của công ty khách hàng mới chính là người kiểm kê trực tiếp. KTV sẽ xem xét quá trình kiểm kê có chính xác không? đặc biệt là đối với kiểm kê tiền mặt, còn đối với kiểm kê hàng tồn kho thì KTV có thể chọn mẫu để khách hàng kiểm kê. - Kết thúc và lập báo cáo kiểm kê: Sau khi chứng kiến kiểm kê, KTV sẽ lập báo cáo kiểm kê, nêu ý kiến về cuộc kiểm kê xem kết quả kiểm kê có đáng tin cậy hay không? và thu thập tài liệu liên quan để lưu hồ sơ kiểm toán. Trên biên bản kiểm kê phải ghi rõ thời điểm kiểm kê và những người tham gia kiểm kê, lấy xác nhận của những người tham gia vào biên bản để làm căn cứ chính xác cho các KTV xác định giá trị tài sản. Bước 4: Thực hiện kiểm toán tại khách hàng Trước khi thực hiện kiểm toán, nhóm kiểm toán và Ban gi._.