Báo cáo Một số phương pháp và giải pháp hoàn thiện hệ thống tài chính trong điều kiện hội nhập kinh tế ở Việt Nam

1 MUÏC LUÏC Noäi dung Trang LÔØI MÔÛ ÑAÀU CHÖÔNG I : TOÅNG QUAN VEÀ HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH ....................................................................................... 01 1.1. Baûn chaát vaø vai troø cuûa baùo caùo taøi chính ....................................... 01 1.1.1.Muïc ñích, yù nghóa cuûa thoâng tin keá toaùn 01 1.1.2.Baûn chaát vaø vai troø cuûa baùo caùo taøi chính 02 1.2 .Chuaån möïc keá toaùn “ Trình baøy baùo caùo taøi chính” – cô sôû quan troïng cuûa heä thoáng thoâng tin trình baøy treân BCTC ...................... 03 1.2.1. Chuaån möïc keá toaùn vaø yù nghóa cuûa noù 03 1.2.2.Chuaån möïc “ Trình baøy baùo caùo taøi chính” - cô sôû quan troïng cuûa heä thoáng thoâng tin trình baøy baùo caùo taøi chính 04 1.3. Muïc ñích, yeâu caàu laäp vaø trình baøy Baùo caùo taøi chính .................... 06 1.3.1. Muïc ñích cuûa BCTC 06 1.3.2 . Yeâu caàu laäp vaø trình baøy BCTC 07 1.4. Nguyeân taéc laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính ................. ............. 08 1.5. Thoâng tin trình baøy treân baùo caùo taøi chính ................. .................... 1.5.1. Moái quan heä giöõa moâi tröôøng keá toaùn, ñieàu kieän, cô cheá kinh teá ñoái vôùi thoâng tin trình baøy treân BCTC 11 11 1.5.2.Thoâng tin trình baøy treân baùo caùo taøi chính 11 CHÖÔNG 2 : THÖÏC TRAÏNG VAØ NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CAÀN ÑAËT RA ÑOÁI VÔÙI HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH TRONG ÑIEÀU KIEÄN HOÄI NHAÄP KINH TEÁ ÔÛ VIEÄT NAM ................. ................. ................. 20 2.1. Ñaùnh giaù khaùi quaùt quaù trình phaùt trieån cuûa heä thoáng BCTC ôû Vieät Nam ............... ................. ................. ................. ............. 20 2.1.1 .Giai ñoaïn 1 20 2 2.1.2 Giai ñoaïn 2 22 2.1.3. Giai ñoaïn 3 24 2.2. Ñaùnh giaù thöïc traïng vaøø nhöõng vaán ñeà caàn ñaët ñoái vôùi heä thoáng BCTC Vieät Nam thoâng qua moái lieân heä cuûa noù vôùi caùc yeáu toá thuoäc veà moâi tröôøng keá toaùn ................. ................. ................. ........................ 30 2.2.1. Khuoân khoå phaùp lyù veà keá toaùn 30 2.2.2. Moái quan heä vôùi cheá ñoä thueá 32 2.2.3. Laïm phaùt 33 2.2.4. Söï phaùt trieån ña daïng caùc loaïi hình doanh nghieäp, caùc hình thöùc kinh doanh, hình thöùc ñaàu tö vaø sôû höõu voán 34 2.3. Nhöõng toàn taïi, nhöôïc ñieåm cuûa moät soá chæ tieâu treân caùc baùo caùo taøi chính hieän haønh ................. ...................... .............. ........................... 38 2.3.1. Baûng caân ñoái keá toaùn 38 2.3.2. Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh 39 2.3.3. Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä 40 2.3.4. Thuyeát minh BCTC 40 CHÖÔNG 3 : MOÄT SOÁ PHÖÔNG HÖÔÙNG VAØ GIAÛI PHAÙP HOAØN THIEÄN HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH TRONG ÑIEÀU KIEÄN HOÄI NHAÄP KINH TEÁ ÔÛ VIEÄT NAM. 3.1. Quan ñieåm, muïc tieâu vaø phöông höôùng hoaøn thieän heä thoáng BCTC trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá ôû Vieät Nam ................. ........... 42 42 3.1.1. Quan ñieåm hoaøn thieän heä thoáng BCTC 42 3.1.2. Muïc tieâu vaø phöông höôùng hoaøn thieän heä thoáng BCTC. 45 3.2. Taïo laäp cô sôû phaùp lyù cho vieäc thöïc hieän caùc muïc tieâu cuûa vieäc hoaøn thieän heä thoáng BCTC ................. ..... ................. ............................ 48 3.2.1. Chuaån möïc keá toaùn vaø höôùng daãn thöïc hieän 48 3.2.2. Coâng khai vaø kieåm toaùn baùo caùo taøi chính 49 3.3. Boå sung, ñieàu chænh nhöõng toàn taïi cuûa moät soá chæ tieâu treân BCTC hieän haønh ....................................................................................... 49 3.3.1. Baûng caân ñoái keá toaùn 49 3.3.2. Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh 51 3.3.3. Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä 51 3.3.4. Thuyeát minh BCTC 53 3.4. Moät soá vaán ñeà lyù luaän vaø thöïc haønh ñoái vôùi keá toaùn khoaûn 3 cheânh leäch giöõa keá toaùn vaø thueá ............................................................ 54 3.4.1.Nhaän dieän caùc khoaûn cheânh leäch 54 3.4.2. Haïch toaùn keá toaùn khoaûn cheânh leäch vaø aûnh höôûng cuûa noù ñeán thoâng tin trình baøy treân BCTC 56 3.5. Xaây döïng, boå sung moät soá thoâng tin trình baøy treân BCTC cuûa caùc coâng ty nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn............................... 59 3.5.1. Moät soá chæ tieâu treân caùc BCTC chính hieän haønh 59 3.5.2. Phuï luïc baùo caùo taøi chính 60 3.6. Moät soá vaán ñeà veà lyù luaän vaø kyõ thuaät tính toaùn trong laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát ..................................................................................... 62 3.6.1. Keá toaùn hôïp nhaát doanh nghieäp 62 3.6.2. Phaân boå cheânh leäch hôïp nhaát vaø loaïi tröø soá dö vaø caùc khoaûn muïc noäi boä khi laäp BCTC hôïp nhaát 70 3.6.3. Moät soá boå sung ñoái vôùi thoâng tin trình baøy treân BCTC 76 3.7.Xaây döïng moâ hình BCTC linh hoaït cho caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc nhau .......................................................................... 76 3.7.1. Söï caàn thieát vaø yeâu caàu xaây döïng moâ hình BCTC linh hoaït 76 3.7.2. Moâ hình BCTC linh hoaït 77 KEÁT LUAÄN 83 PHUÏ LUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 4 LÔØI MÔÛ ÑAÀU * Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi nghieân cöùu Nhö chuùng ta ñaõ bieát , baùo caùo taøi chính laø moät heä thoáng thoâng tin ñöôïc xöû lyù bôûi heä heä thoáng keá toaùn taøi chính nhaèm cung caáp nhöõng thoâng tin taøi chính coù ích cho caùc ñoái töôïng söû duïng. Muïc ñích cuûa baùo caùo taøi chính laø cung caáp caùc thoâng tin veà tình hình taøi chính, tình hình, keát quaû kinh doanh vaø caùc luoàng tieàn cuûa moät doanh nghieäp, ñaùp öùng nhu caàu cuûa höõu ích cho soá ñoâng nhöõng ngöôøi söû duïng trong vieäc ñöa ra caùc quyeát ñònh kinh teá. Vai troø quan troïng cuûa baùo caùo taøi chính theå hieän ôû nhu caàu thoâng tin ña daïng vaø caàn thieát cuûa nhieàu ñoái töôïng söû duïng baùo caùo taøi chính, töø caùc nhaø ñaàu tö, nhaø quaûn lyù vaø nhaân vieân, nhöõng ngöôøi cho thueâ, cho vay, caùc nhaø cung caáp cho ñeán caùc khaùch haøng, Chính phuû, coâng chuùng..., noùi chung laø nhöõng ngöôøi coù lôïi ích gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu cung caáp thoâng tin höõu ích cho nhieàu ñoái töôïng söû duïng khaùc nhau, baùo caùo taøi chính phaûi trình baøy moät caùc trung thöïc vaø hôïp lyù tình hình taøi chính, tình hình vaø keát quaû kinh doanh vaø caùc luoàng tieàn cuûa doanh nghieäp, noùi caùch khaùc, thoâng tin trình treân baùo caùo taøi chính phaûi ñaùng tin caäy vaø thích hôïp vôùi nhu caàu ra caùc quyeát ñònh kinh teá cuûa ngöôøi söû duïng Trong ñieàu kieän phaùt trieån kinh teá thò tröôøng, hoäi nhaäp kinh teá ôû Vieät Nam hieän nay, thoâng tin trình baøy treân baùo caùo taøi chính trôû neân heát söùc ña daïng vaø caøng coù yù nghóa ñaëc bieät quan troïng. Noù moät maët phaûi ñaûm baûo ñöôïc tính höõu ích ñoái vôùi nhieàu ñoái töôïng söû duïng, ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phaùt trieån vaø quaûn lyù neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn phaùt trieån ña daïng theo cô cheá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, moät maët phaûi hoøa hôïp vôùi thoâng leä quoác teá, phuø hôïp vôùi yeâu caàu hoäi nhaäp kinh teá quoác teá.. Heä thoáng baùo caùo taøi chính hieän haønh ôû Vieät Nam ñaõ nhieàu laàn ñöôïc söûa ñoåi vaø boå sung song vaãn boäc loä moät soá nhöôïc ñieåm nhaát ñònh caàn phaûi khaéc phuïc, ñaëc bieät laø trong vieäc ñaùp öùng söï phaùt trieån ña daïng caùc loaïi hình doanh 5 nghieäp, caùc hình thöùc kinh doanh, hình thöùc ñaàu tö vaø sôû höõu voán; trong moái quan heä vôùi cô cheá taøi chính, möùc ñoä laïm phaùt... Ngoaøi ra, cuõng caàn phaûi xaùc ñònh moät caùch roõ raøng nhöõng vaán ñeà veà quan ñieåm, muïc tieâu, laøm cô sôû quan troïng cho vieäc hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo taøi chính Vieät Nam. Luaän vaên naøy ra ñôøi nhaèm ñaùp öùng phaàn naøo yeâu caàu caáp thieát ñoù. * Muïc ñích cuûa luaän vaên : Treân cô sôû heä thoáng hoùa vaø xaùc ñònh nhöõng vaán ñeà lyù luaän veà baûn chaát, vai troø, nguyeân taéc laäp vaø trình baøy, caùc tieâu chuaån vaø noäi dung cuûa thoâng tin trình baøy treân baùo caùo taøi chính, thoâng qua vieäc ñaùnh giaù thöïc traïng vaø nhöõng vaán ñeà caàn ñaët ra ñoái vôùi heä thoáng baùo caùo taøi chính Vieät Nam trong moái quan heä vôùi nhöõng yeâu caàu cuûa quaù trình hoäi nhaäp kinh teá hieän nay, luaän vaên xaùc ñònh roõ nhöõng vaán ñeà veà quan ñieåm, muïc tieâu, phöông höôùng hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo taøi chính; ñeà xuaát, xaây döïng moät soá phöông höôùng vaø giaûi phaùp nhaèm hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo taøi chính trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá ôû Vieät Nam. * Noäi dung, ñoái töôïng nghieân cöùu : - Nhöõng vaán ñeà lyù luaän veà baûn chaát vai troø, muïc tieâu cuûa baùo caùo taøi chính, caùc nguyeân taéc vaø laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính, noäi dung caùc thoâng tin trình baøy treân baùo caùo taøi chính. - Ñaùnh giaù khaùi quaùt quaù trình phaùt trieån cuûa heä thoáng baùo caùo taøi chính ôû Vieät Nam -Thöïc traïng vaøø nhöõng vaán ñeà caàn ñaët ra ñoái vôùi heä thoáng baùo caùo taøi chính Vieät Nam trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá hieän nay - Quan ñieåm, muïc tieâu vaø phöông höôùng hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo taøi chính trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá ôû Vieät Nam - Moät soá phöông höôùng vaø giaûi phaùp cuï theå goùp phaàn hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo taøi chính trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá ôû Vieät Nam, bao goàm nhöõng noäi 6 dung chuû yeáu veà taïo laäp cô sôû phaùp lyù cho vieäc thöïc hieän caùc muïc tieâu cuûa vieäc hoaøn thieän heä thoáng BCTC ; ñieàu chænh, boå sung nhöõng toàn taïi cuûa thoâng tin hieän höõu treân BCTC hieän haønh ; keá toaùn khoaûn cheânh leäch giöõa keá toaùn vaø thueá ; baùo caùo taøi chính cuûa coâng ty coå phaàn nieâm yeát ; lyù luaän vaø kyõ thuaät tính toaùn trong laäp BCTC hôïp nhaát ; xaây döïng moâ hình BCTC linh hoaït cho caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc nhau. * Phöông phaùp nghieân cöùu Phöông phaùp chuû yeáu ñöôïc vaän duïng trong nghieân cöùu ñeà taøi laø phöông phaùp duy vaät bieän chöùng vaø duy vaät lòch söû. Caùc vaán ñeà ñöôïc nghieân cöùu trong trong moái quan heä phoå bieán vaø trong söï vaän ñoäng phaùt trieån. Ngoaøi ra, keát hôïp nhieàu phöông phaùp phaân tích, so saùnh, quy naïp, dieãn giaûi ñeå laøm saùng toû vaán ñeà caàn giaûi quyeát. Quaù trình nghieân cöùu xuaát phaùt töø ñieàu kieän cuï theå cuûa Vieät Nam, coù tính ñeán xu höôùng vaän ñoäng cuûa chuùng, coù xem xeùt ñeán söï hoøa hôïp vôùi nhöõng thoâng leä quoác teá cuõng nhö kinh nghieäm phaùt trieån cuûa caùc nöôùc. Ngoaøi lôøi môû ñaàu vaø keát luaän, noäi dung cuûa luaän vaên goàm 3 chöông : - Chöông 1: Toång quan veà heä thoáng baùo caùo taøi chính - Chöông 2 : Thöïc traïng vaø nhöõng vaán ñeà caàn ñaët ra ñoái vôùi heä thoáng baùo caùo taøi chính trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá ôû Vieät Nam - Chöông 3 : Moät soá phöông höôùng vaø giaûi phaùp hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo taøi chính trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá ôû Vieät Nam. 7 CHÖÔNG I TOÅNG QUAN VEÀ HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH 1.1. Baûn chaát vaø vai troø cuûa baùo caùo taøi chính 1.1.1.Muïc ñích, yù nghóa cuûa thoâng tin keá toaùn Thoâng tin kinh teá laø moät yeáu toá coù vai troø heát söùc quan troïng trong quaûn lyù vaø phaùt trieån kinh teá. Trong ñieàu kieän trình ñoä khoa hoïc kyõ thuaät lieân tuïc ñöôïc naâng cao, möùc ñoä caïnh tranh ñeå toàn taïi ñi lieàn vôùi xu theá hoäi nhaäp ñeå phaùt trieån dieãn ra töøng ngaøy, thì thoâng tin kinh teá, trong ñoù thoâng tin keá toaùn laø moät boä phaän coát loõi, caøng trôû neân coù yù nghóa quan troïng. Thoâng tin keá toaùn khoâng nhöõng coù yù nghóa quan troïng ñoái vôùi Chính phuû trong quaûn lyù vó moâ neàn kinh teá maø noù ngaøy caøng trôû neân khoâng theå thieáu ñoái vôùi nhieàu ñoái töôïng söû duïng khaùc....Baát cöù moät nhaø quaûn lyù naøo trong baát kyø doanh nghieäp naøo cuõng caàn tôùi thoâng tin keá toaùn. Caùc toå chöùc kinh doanh vì lôïi nhuaän söû duïng caùc thoâng tin keá toaùn ñeå ñieàu haønh hoaït ñoäng vaø toái ña hoùa lôïi nhuaän; ngaân haøng söû duïng thoâng tin keá toaùn ñeå theo doõi tình hình hoaït ñoäng, ñaùnh giaù trieån voïng vaø khaû naêng thanh toaùn nôï vay.... Toùm laïi, thoâng tin keá toaùn coù yù nghóa quan troïng, laø cô sôû cho vieäc ra quyeát ñònh cuûa nhöõng ngöoøi chuû sôû höõu vaø coå ñoâng, ngöôøi cho vay, nhaø cung caáp, khaùch haøng, chính phuû vaø cô quan quaûn lyù, nhaân vieân coâng ty vaø coâng chuùng, noùi chung laø nhöõng ngöôøi coù lôïi ích gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Heä thoáng thoâng tin keá toaùn laø heä thoáng thoâng tin ñöôïc söû duïng roäng raõi vaø laâu ñôøi, noù theo doõi, phaûn aùnh vaø baùo caùo hoaït ñoäng kinh doanh vaø caùc söï kieän kinh teá khaùc. Heä thoáng thoâng tin naøy döïa vaøo vieäc löu giöõ thoâng tin treân caùc loaïi soå saùch keá toaùn thoâng qua khaùi nieäm ghi soå keùp ñaõ coù töø raát laâu cuõng nhö caùc khaùi nieäm keá toaùn khaùc hieän ñaïi hôn nhö khaùi nieäm traùch nhieäm, khaùi nieäm lôïi töùc … Ñeå toå chöùc heä thoáng thoâng tin keá toaùn moät caùch khoa hoïc, coù theå coù nhieàu caùch phaân loaïi heä thoáng thoâng tin khaùc nhau. Caùch phaân loaïi töông ñoái phoå bieán hieän nay döïa theo ñoái töôïng nhaän thoâng tin vôùi muïc ñích söû duïng thoâng 8 tin khaùc nhau. Theo caùch phaân loaïi naøy, keá toaùn ñöôïc chia ra keá toaùn taøi chính vaø keá toaùn quaûn trò. Keá toaùn taøi chính chuû yeáu cung caáp thoâng tin kinh teá cho ñoái töôïng beân ngoaøi doanh nghieäp nhö caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc veà kinh teá (Cô quan chuû quaûn, taøi chính, thanh tra, …), caùc cô quan nghieân cöùu, thoâng taán baùo chí, caùc chuû sôû höõu, caùc chuû nôï, nhaø ñaàu tö … nhaèm muïc ñích kieåm tra, kieåm soaùt vaø ñaùnh giaù hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Keá toaùn quaûn trò cung caáp thoâng tin kinh teá chuû yeáu cho caùc ñoái töôïng beân trong doanh nghieäp nhaèm muïc ñích ra caùc quyeát ñònh quaûn trò vaø ñoàng thôøi cuõng nhaèm ñaûm baûo ñöôïc nguyeân taéc bí maät veà thoâng tin kinh teá. 1.1.2.Baûn chaát vaø vai troø cuûa Baùo caùo taøi chính Baùo caùo taøi chính ( BCTC ) laø moät heä thoáng thoâng tin ñöôïc xöû lyù bôûi heä thoáng keá toaùn taøi chính nhaèm cung caáp nhöõng thoâng tin taøi chính coù ích cho caùc ñoái töôïng söû duïng ñeå ñöa ra caùc quyeát ñònh kinh teá Baûn chaát cuûa BCTC laø phaûn aùnh söï keát hôïp cuûa nhöõng söï kieän xaûy ra trong quaù khöù vôùi nhöõng nguyeân taéc keá toaùn ñaõ ñöôïc thöøa nhaän nhaèm cung caáp thoâng tin taøi chính höõu ích chuû yeáu cho ngöôøi söû duïng beân ngoaøi. Vai troø cuûa BCTC ñöôïc xem xeùt thoâng qua nhu caàu söû duïng thoâng tin treân BCTC cuûa moät soá ñoái töôïng lieân quan chuû yeáu nhö sau: - Ñoái vôùi Nhaø nöôùc : BCTC cung caáp thoâng tin caàn thieát giuùp cho vieäc thöïc hieän chöùc naêng quaûn lyù vó moâ cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi neàn kinh teá; giuùp cho vieäc thöïc hieän kieåm tra, kieåm soaùt caùc cô quan taøi chính Nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp cuõng nhö laøm cô sôû cho vieäc tính thueá vaø caùc khoaûn noäp khaùc cuûa doanh nghieäp ñoái vôùi ngaân saùch Nhaø Nöôùc. - Ñoái vôùi caùc nhaø quaûn lyù doanh nghieäp : Caùc nhaø quaûn lyù caàn coâng boá coâng khai caùc thoâng tin treân BCTC ñònh kyø veà hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp nhaèm thuyeát phuïc caùc nhaø ñaàu tö cuõng nhö caùc chuû nôï raèng doanh nghieäp ñang coù möùc lôïi nhuaän cao nhaát vôùi ñoä ruûi ro thaáp nhaát. Hôn nöõa, thoâng tin treân BCTC cuõng phuïc vuï cho coâng taùc ñieàu haønh quaûn lyù hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa nhaø quaûn lyù. 9 - Ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö hieän taïi vaø töông lai, caùc chuû nôï, ngöôøi cho vay, cho thueâ : Noùi chung, caùc ñoái töôïng naøy caàn thoâng tin treân BCTC ñeå giaùm saùt vaø baét buoäc caùc nhaø quaûn lyù phaûi thöïc hieän theo ñuùng hôïp ñoàng ñaõ kyù keát vaø ñeå thöïc hieän caùc quyeát ñònh ñaàu tö hoaëc cho vay, cho thueâ cuûa hoï. 1.2 .Chuaån möïc keá toaùn “ Trình baøy baùo caùo taøi chính” – cô sôû quan troïng cuûa heä thoáng thoâng tin trình baøy treân BCTC 1.2.1. Chuaån möïc keá toaùn vaø yù nghóa cuûa noù Chuaån möïc keá toaùn laø nhöõng quy öôùc, nguyeân taéc, thuû tuïc ñöôïc coâng nhaän nhö nhöõng höôùng daãn cho ngheà nghieäp keá toaùn trong vieäc löïa choïn caùc phöông phaùp ñeå ghi cheùp, phöông phaùp ñaùnh giaù caùc yeáu toá trong vieäc soaïn thaûo BCTC . Veà maët kyõ thuaät, heä thoáng chuaån möïc keá toaùn quoác teá (IAS) do Uûy ban chuaån möïc quoác teá veà keá toaùn (IASC) ban haønh, bao goàm 3 noäi dung chính : khuoân maãu cuûa chuaån möïc, caùc chuaån möïc keá toaùn cuï theå vaø töø ñieån thuaät ngöõ, taäp trung giaûi quyeát 2 vaán ñeà chính : - Caùc khoaûn muïc treân BCTC ñöôïc ñaùnh giaù nhö theá naøo - Nhöõng thoâng tin toái thieåu caàn phaûi coâng boá treân BCTC . Coù theå thaáy raèng chuaån möïc keá toaùn coù yù nghóa raát quan troïng ñoái vôùi heä thoáng BCTC . Ñoù chính laø nhöõng quy ñònh mang tính khuoân maãu cho vieäc ñaùnh giaù, ghi nhaän vaø trình baøy thoâng tin treân BCTC . Chuaån möïc keá toaùn quoác teá coøn laø cô sôû taïo neân söï hoøa hôïp caùc quy ñònh vaø thuû tuïc keá toaùn lieân quan ñeán vieäc soaïn thaûo vaø trình baøy BCTC . Vôùi vieäc nhöõng noäi dung cuûa chuaån möïc keá toaùn quoác teá ñöôïc coâng nhaän vaø toân troïng ôû nhieàu quoác gia, chaát löôïng, tính höõu ích vaø khaû naêng so saùnh cuûa BCTC caùc quoác gia seõ ñöôïc naâng leân, töøng böôùc taïo neân tieáng noùi chung cuûa caùc thoâng tin trình baøy treân BCTC . Heä thoáng chuaån möïc keá toaùn ñang ñöôïc khaån tröông hoaøn thaønh ôû Vieät Nam cuõng ñöôïc soaïn thaûo döïa treân nhöõng noäi dung vaø quy taéc cô baûn cuûa heä thoáng chuaån möïc keá toaùn quoác teá. Ñieàu naøy laø cô sôû quan troïng cho vieäc phaùt trieån vaø hoaøn thieän heä thoáng BCTC ñaùp öùng yeâu caàu ñoåi môùi vaø hoäi nhaäp ôû Vieät Nam. 10 1.2.2.Chuaån möïc “ Trình baøy baùo caùo taøi chính” - cô sôû quan troïng cuûa heä thoáng thoâng tin trình baøy BCTC Chuaån möïc keá toaùn quoác teá soá 1- “ Trình baøy baùo caùo taøi chính” ( IAS1) ñöôïc ban haønh bôûi Uûy ban chuaån möïc keá toaùn quoác teá vaøo thaùng 07/1997 vaø coù hieäu löïc cho kyø keá toaùn baét ñaàu sau ngaøy 01/07/1998. Vôùi muïc ñích naâng cao chaát löôïng cuûa caùc BCTC trình baøy tuaân thuû theo caùc chuaån möïc keá toaùn quoác teá, chuaån möïc naøy taäp trung vaøo moät soá muïc tieâu vaø noäi dung cô baûn sau : - Ñaûm baûo caùc BCTC aùp duïng caùc chuaån möïc keá toaùn quoác teá tuaân thuû theo caùc chuaån möïc cuï theå - Cung caáp höôùng daãn veà caáu truùc cuûa BCTC, bao goàm nhöõng yeâu caàu toái thieåu cho nhöõng baùo caùo cô baûn, caùc chính saùch, thuyeát minh keá toaùn, phuï luïc dieãn giaûi. - Thieát laäp caùc yeâu caàu thöïc haønh veà caùc vaán ñeà nhö tính troïng yeáu, hoaïït ñoäng lieân tuïc, söï choïn löïa caùc chính saùch keá toaùn, tính nhaát quaùn vaø söï trình baøy caùc thoâng tin coù theå so saùnh ñöôïc. Nhöõng noäi dung cô baûn cuûa chuaån möïc soá 1 “ Trình baøy baùo caùo taøi chính”, bao goàm : - Muïc ñích vaø phaïm vi aùp duïng - Caùc yeâu caàu chung - Caùc giaû ñònh vaø nguyeân taéc cho vieäc dieãn giaûi thoâng tin treân BCTC . - Thoâng tin trình baøy treân baûng caân ñoái keá toaùn, baùo caùo thu nhaäp, baùo caùo thay ñoåi voán, baùo caùo löu chuyeån tieàn teä ( theo chuaån möïc soá 7) vaø thuyeát minh BCTC. Ngaøy 31/12/2003, chuaån möïc soá 21 “ Trình baøy baùo caùo taøi chính” cuûa Vieät Nam (VAS21) cuõng ñaõ ñöôïc ban haønh theo QÑ soá 234/2003/QÑ –BTC. ÔÛ moät chöøng möïc naøo ñoù, noäi dung cuûa VAS 21 töông töï nhö IAS 1, moät soá khaùc bieät nhoû bao goàm nhöõng noäi dung trình baøy döôùi ñaây ( xem Baûng C1-1 ) 11 Noäi dung IAS 1 VAS 21 Heä thoáng BCTC Bao goàm : - Baûng caân ñoái keá toaùn - Baùo caùo thu nhaäp - Baùo caùo voán chuû sôû höõu - Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä -Thuyeát minh BCTC Khoâng coù “Baùo caùo voán chuû sôû höõu” Yeâu caàu laäp BCTC Chaáp nhaän söï khoâng tuaân thuû moät chuaån möïc keá toaùn naøo ñoù neáu xuaát phaùt töø yeâu caàu caàn thieát nhaèm ñaït ñöôïc söï trình baøy hôïp lyù Khoâng chaáp nhaän tröôøng hôïp ngoaïi leä. Nguyeân taéc laäp vaø trình baøy Coù ñeà caäp ñeán : - Nhaän dieän BCTC - Tính kòp thôøi - Khoâng ñeà caäp ñeán söï nhaän dieän BCTC ( so vôùi caùc baùo caùo thöôøng nieân hay baùo caùo khaùc) - Tính kòp thôøi ñöôïc trình baøy trong chuaån möïc chung Thoâng tin trình baøy treân baûng caân ñoái keá toaùn Trình baøy caùch xaùc ñònh nhöõng khoaûn muïc ñöôïc trình baøy boå sung hay taùch bieät Khoâng ñeà caäp ñeán Thoâng tin trình baøy treân baùo caùo keát quaû kinh doanh * Khoâng yeâu caàu trình baøy nhöõng noäi dung cuï theå naøy * Thueá ñöôïc xem nhö moät khoaûn chi phí * Yeâu caàu trình baøy : - Caùc khoaûn giaûm tröø DT - Doanh thu thuaàn - Giaù voán haøng baùn - Lôïi nhuaän goäp - Chi phí baùn haøng - Chi phí QL doanh nghieäp * Thueá chöa ñöôïc xem nhö moät khoaûn chi phí 12 Thay ñoåi voán Trình baøy caùc thoâng tin taùch bieät treân baùo caùo voán chuû sôû höõu Trình baøy trong thuyeát minh BCTC Thuyeát minh BCTC Khoâng yeâu caàu Yeâu caàu trình baøy chính saùch phaân boå chi phí Baûng C1-1 Nhö vaäy, söï ra ñôøi cuûa heä thoáng chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam noùi chung, chuaån möïc “Trình baøy baùo caùo taøi chính” noùi rieâng vôùi nhöõng noäi dung phuø hôp vôùi chuaån möïc vaø thoâng leä quoác teá chính laø cô sôû quan troïng cho vieäc thieát laäp vaø trình baøy thoâng tin treân BCTC cuõng nhö laø cô sôû cho vieäc tieáp tuïc hoaøn thieän heä thoáng BCTC Vieät Nam. 1.3. Muïc ñích, yeâu caàu laäp vaø trình baøy Baùo caùo taøi chính 1.3.1. Muïc ñích cuûa BCTC BCTC phaûn aùnh theo moät caáu truùc chaët cheõ tình hình taøi chính, tình hình vaø keát quaû kinh doanh cuûa moät doanh nghieâïp. Muïc ñích cuûa BCTC laø cung caáp caùc thoâng tin veà tình hình taøi chính, tình hình kinh doanh vaø caùc luoàng tieàn cuûa moät doanh nghieäp, ñaùp öùng nhu caàu cuûa höõu ích cho soá ñoâng nhöõng ngöôøi söû duïng trong vieäc ñöa ra caùc quyeát ñònh kinh teá. Ngöôøi söû duïng ôû ñaây bao goàm : caùc nhaø ñaàu tö, nhaø quaûn lyù vaø nhaân vieân, nhöõng ngöôøi cho thueâ, caùc nhaø cung caáp, caùc khaùch haøng, chính phuû, coâng chuùng. Ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích cung caáp thoâng tin ñaùp öùng nhu caàu cuûa höõu ích cho soá ñoâng nhöõng ngöôøi söû duïng, BCTC phaûi cung caáp nhöõng thoâng tin cuûa moät doanh nghieäp veà : - Taøi saûn - Nôï phaûi traû - Voán chuû sôû höõu - Doanh thu,thu nhaäp khaùc, chi phí, laõi vaø loã - Caùc luoàng tieàn. 13 Caùc thoâng tin naøy cuøng vôùi caùc thoâng tin trình baøy trong Baûn thuyeát minh BCTC seõ giuùp ngöôøi söû duïng döï ñoaùn ñöôïc caùc luoàng tieàn trong töông lai vaø ñaëc bieät laø thôøi ñieåm vaø möùc ñoä chaéc chaén cuûa vieäc taïo ra caùc luoàng tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn. Thoâng tin veà tình hình hình taøi chính ñöôïc cung caáp thoâng qua baûng caân ñoái keá toaùn seõ giuùp cho ngöôøi söû duïng ñaùnh giaù naêng löïc cuûa doanh nghieäp trong vieäc taïo ra caùc nguoàn tieàn vaø khoaûn töông ñöông tieàn, döï ñoaùn nhu caàu ñi vay vaø phöông thöùc phaân phoái lôïi töùc, döï ñoaùn khaû naêng huy ñoäng caùc nguoàn taøi chính, ñaùnh giaù khaû naêng thöïc hieän caùc cam keát taøi chính ñeán haïn. Thoâng tin veà tình hình kinh doanh ñöôïc cung caáp qua baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh seõ giuùp cho ngöôøi söû duïng ñaùnh giaù ñöôïc caùc thay ñoåi tieàm taøng cuûa caùc nguoàn löïc kinh teá maø doanh nghieäp coù theå kieåm soaùt trong töông lai, döï ñoaùn khaû naêng taïo ra caùc nguoàn tieàn cuûa doanh nghieâp treân cô sôû hieän coù , ñaùnh giaù tính hieäu quaû cuûa caùc nguoàn löïc boå sung maø doanh nghieäp söû duïng. Thoâng tin veà nhöõng bieán ñoäng taøi chính ñöôïc cung caáp qua baùo caùo löu chuyeån tieàn teä seõ raát höõu ích cho ngöôøi söû duïng trong vieäc ñaùnh giaù möùc ñoä coù tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn cuûa doanh nghieäp, ñaùnh giaù caùc hoaït ñoäng kinh doanh ñaàu tö taøi chính, khaû naêng taïo ra tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn trong töông lai cuûa doanh nghieäp... 1.3.2 . Yeâu caàu laäp vaø trình baøy BCTC BCTC phaûi trình baøy moät caùc trung thöïc vaø hôïp lyù tình hình taøi chính, tình hình vaø keát quaû kinh doanh vaø caùc luoàng tieàn cuûa doanh nghieäp. Ñeå ñaït ñöôïc caùc yeâu caàu ñoù, BCTC phaûi ñöôïc laäp treân cô sôû tuaân thuû caùc chuaån möïc keá toaùn vaø caùc quy ñònh lieân quan. Ñeå laäp vaø trình baøy BCTC trung thöïc vaø hôïp lyù, doanh nghieäp phaûi : - Löïa choïn vaø aùp duïng caùc chính saùch keá toaùn phuø hôïp - Trình baøy caùc thoâng tin, keå caû caùc chính saùch keá toaùn, nhaèm cung caáp thoâng tin phuø hôïp, ñaùng tin caäy, so saùnh ñöôïc vaø deã hieåu - Cung caáp caùc thoâng tin boå sung khi quy ñònh trong trong chuaån möïc keá toaùn 14 khoâng ñuû ñeå giuùp cho ngöôøi söû duïng hieåu ñöôïc taùc ñoäng cuûa nhöõng giao dòch hoaëc cuûa nhöõng söï kieän cuï theå ñeán tình hình taøi chính, tình hình vaø keát quaû kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Chính saùch keá toaùn cho vieäc laäp vaø trình baøy BCTC phuø hôïp vôùi quy ñònh cuûa töøng chuaån möïc keá toaùn. Tröôøng hôïp chöa coù quy ñònh ôû chuaån möïc keá toaùn hieän haønh, doanh nghieäp phaûi xaây döïng caùc phöông phaùp keá toaùn hôïp lyù nhaèm ñaûm baûo BCTC cung caáp ñöôïc caùc thoâng tin ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu sau : - Thích hôïp vôùi nhu caàu ra caùc quyeát ñònh kinh teá cuûa ngöôøi söû duïng - Ñaùng tin caäy, khi : + Trình baøy trung thöïc, hôïp lyù tình hình taøi chính, tình hình vaø keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp + Phaûn aùnh ñuùng baûn chaát kinh teá cuûa caùc giao dòch vaø söï kieän, khoâng chæ ñôn thuaàn phaûn aùnh hình thöùc hôïp phaùp cuûa chuùng. + Trình baøy khaùch quan, khoâng thieân vò + Tuaân thuû nguyeân taéc thaän troïng + Trình baøy ñaày ñuû treân moïi khía caïnh troïng yeáu. 1.4. Nguyeân taéc laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính Caùc giaû ñònh vaø nguyeân taéc cho vieäc laäp vaø trình baøy BCTC bao goàm : 1.4.1.Hoaït ñoäng lieân tuïc Khi laäp vaø trình baøy BCTC, ngöôøi ñöùùng ñaàu doanh nghieäp caàn phaûi ñaùnh giaù veà khaû naêng hoaït ñoäng lieân tuïc cuûa doanh nghieäp . BCTC phaûi ñöôïc laäp treân cô sôû giaû ñònh laø doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng lieân tuïc vaø seõ tieáp tuïc hoaït ñoäng kinh doanh bình thöôøng trong töông lai gaàn, tröø khi doanh nghieäp coù yù ñònh cuõng nhö buoäc phaûi ngöøng hoat ñoäng, hoaëc phaûi thu heïp ñaùng keå quy moâ hoaït ñoäng cuûa mình. Neáu BCTC khoâng ñöôïc laäp treân cô sôû hoaït ñoäng lieân tuïc thì caàn phaûi ñöôïc neâu roõ cuøng vôùi cô sôû duøng ñeå laäp BCTC vaø laùy do khieán cho doanh nghieäp khoâng ñöôïc coi laø hoaït ñoäng lieân tuïc. 15 1.4.2. Cô sôû doàn tích Theo cô sôû keá toaùn doàn tích, caùc giao dòch vaø söï kieän ñöôïc ghi nhaän vaøo thôøi ñieåm phaùt sinh (chöù khoâng caên cöù vaøo thôøi ñieåm thöïc thu, thöïc chi tieàn) vaø ñöôïc ghi nhaän vaøo soå keá toaùn vaø BCTC cuûa caùc kyø keá toaùn lieân quan. Caùc khoaûn chi phí ñöôïc ghi nhaän vaøo baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh theo nguyeân taéc töông xöùng giöõa doanh thu vaø chi phí . Doanh nghieäp phaûi laäp BCTC theo cô sôû keá toaùn doàn tích, ngoaïi tröø caùc thoâng tin lieân quan ñeán caùc luoàng tieàn. 1.4.3. Nguyeân taéc nhaát quaùn Vieäc trình baøy vaø phaân loaïi caùc khoaûn muïc trong BCTC phaûi nhaát quaùn töø nieân ñoä naøy sang nieân ñoä khaùc tröø khi coù söï thay ñoåi ñaùng keå veà baûn chaát caùc ñoäng cuûa doanh nghieäp hoaëc coù moät chuaån möïc keá toaùn khaùc yeâu caàu coù söï thay ñoåi trong caùc trình baøy. Caùc quy trình keá toaùn moät khi ñaõ ñöôïc choïn thì phaûi ñöôïc duy trì töø kyø keá toaùn naøy sang kyø keá toaùn khaùc . BCTC coù theå ñöôïc trình baøy theo moät caùch khaùc khi mua saém, thanh lyù lôùn caùc taøi saûn hoaëc khi xem xeùt laïi caùch trình baøy BCTC. Vieäc thay ñoåi caùch trình baøy baùo caùo chæ ñöôïc thöïc hieän khi caáu truùc trình baøy môùi seõ ñöôïc duy trì laâu daøi trong töông lai hoaëc neáu lôïi ích cuûa caùch trình baøy môùi ñöôïc xaùc ñònh roõ. Khi coù thay ñoåi, doanh nghieäp phaûi phaân loaïi laïi thoâng tin mang tính so saùnh cho phuø hôïp vôùi caùc quy ñònh veà nguyeân taéc so saùnh ñöôïc, ñoàng thôøi neâu lyù do vaø aûnh höôûng cuûa söï thay ñoåi ñoù treân thuyeát minh BCTC. 1.4.4 Nguyeân taéc troïng yeáu vaø taäp hôïp Nguyeân taéc naøy quy ñònh, töøng khoaûn muïc troïng yeáu phaûi ñöôïc trình baøy rieâng bieät trong BCTC . Caùc khoaûn muïc khoâng troïng yeáu thì khoâng phaûi trình baøy rieâng reõ maø ñöôïcc taäp hôïp vaøo töøng khoaûn muïc coù cuøng tính chaát hoaëc chöùc naêng. Moät thoâng tin ñöôïc coi laø troïng yeáu neáu khoâng trình baøy hoaëc trình baøy thieáu chính xaùc thoâng tin ñoù coù theå laøm sai leäch ñaùng keå BCTC, laøm aûnh höôûng ñeán quyeát ñònh cuûa ngöôøi söû duïng BCTC. 16 Ñeå xaùc ñònh moät khoaûn muïc hay moät taäp hôïp caùc khoaûn muïc laø troïng yeáu phaûi ñaùnh giaù tính chaát vaø quy moâ cuûa chuùng. Tuøy theo caùc tình huoáng cuï theå maø tính chaát hay quy moâ cuûa töøng khoaûn muïc coù theå laø nhaân toá quyeát ñònh tính troïng yeáu. Trong moät doanh nghieäïp coù doanh soá haøng chuïc tyû ñoàng, moät khoaûn muïc vaøi trieäu ñoàng coù theå ñöôïc xem laø troïng yeáu neáu noù laøm cho keát quaû kinh töø loã thaønh laõi hay ngöôïc laïi. Coù nhöõng khoaûn muïc khoâng ñöôïc coi laø troïng yeáu ñeå coù theå ñöôïc trình baøy rieâng bieät treân BCTC nhöng laïi ñöôïc coi laø troïng yeáu ñeå phaûi trình baøy rieâng bieät trong phaàn thuyeát minh BCTC. Cuõng theo nguyeân taéc naøy, doanh nghieäp khoâng nhaát thieát phaûi tuaân thuû caùc quy ñònh veà trình baøy BCTC cuûa caùc chuaån möïc keá toaùn cuï theå neáu caùc thoâng tin ñoù khoâng coù tính troïng yeáu. 1.4.5. Nguyeân taéc khoâng buø tröø : ._.Caùc khoaûn muïc taøi saûn vaø nôï phaûi traû trình baøy treân BCTC khoâng ñöôïc buø tröø, tröø khi coù moät chuaån möïc keá toaùn khaùc quy ñònh hoaëc cho pheùp buø tröø. Caùc khoaûn doanh thu, thu nhaäp khaùc vaø chi phí chæ ñöôïc buø tröø khi noù ñöôïc quy ñònh taïi moät chuaån möïc khaùc hoaëc caùc khoaûn laõi loã vaø caùc chi phí lieân quan phaùt sinh töø caùc giao dòch vaø caùc söï kieän gioáng nhau hoaëc töông töï vaø khoâng coù tính troïng yeáu. Caùc khoaûn naøy caàn ñöôïc taäp hôïp laïi vôùi nhau phuø hôïp vôùi quy ñònh cuûa nguyeân taéc troïng yeáu vaø taäp hôïp. Trong tröôøng hôïp doanh nghieäp thöïc hieän nhöõng giao dòch khaùc khoâng laøm phaùt sinh doanh thu nhöng coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng chính laøm phaùt sinh doanh thu thì keát quaû cuûa caùc giao dòch naøy coù theå ñöôïc trình baøy baèng caùch khaáu tröø caùc khoaûn chi phí coù lieân quan phaùt sinh trong cuøng moät giao dòch vaøo khoaûn thu nhaäp töông öùng, neáu caùc trình baøy naøy phaûn aùnh ñuùng baûn chaát giao dòch hoaëc söï kieän ñoù. Caùc khoaûn laõi loã phaùt sinh töø moät nhoùm caùc giao dòch töông töï seõ ñöôïc haïch toaùn theo giaù trò thuaàn, ví duï caùc khoaûn laõi vaø loã cheânh leâch tyû giaù . 1.4.5. Nguyeân taéc coù theå so saùnh 17 Caùc thoâng tin baèng soá lieäu trong BCTC nhaèm ñeå so saùnh giöõa caùc kyø keá toaùn phaûi ñöôïc trình baøy töông öùng vôùi caùc thoâng tin baèng soá lieäu trong BCTC cuûa kyø tröôùc. Khi thay ñoåi caùch trình baøy hoaëc caùch phaân loaïi caùc khoaûn muïc trong BCTC thì phaûi xem xeùt vieäc phaân loaïi laïi caùc soá lieäu so saùnh nhaèm muïc ñích so saùnh ñöôïc vôùi kyø hieän taïi. 1.5. Thoâng tin trình baøy treân baùo caùo taøi chính 1.5.1. Moái quan heä giöõa moâi tröôøng keá toaùn, ñieàu kieän, cô cheá kinh teá ñoái vôùi thoâng tin trình baøy treân BCTC. Moät caùch chung nhaát, nhöõng thay ñoåi cuûa caùc ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi vaø caùc yeáu toá thuoäc veà moâi tröôøng keá toaùn, trong ñoù quan troïng nhaát laø nhu caàu söû duïng thoâng tin keá toaùn, coù theå aûnh huôûng ñeán nhöõng nguyeân taéc keá toaùn ñöôïc thöøa nhaän vaø thoâng qua ñoù, laøm thay ñoåi heä thoáng keá toaùn noùi chung vaø heä thoáng BCTC noùi rieâng. ÔÛ moät chöøng möïc naøo ñoù, heä thoáng phaùp luaät, cheá ñoä thueá, cô cheá quaûn lyù kinh teá, toác ñoä taêng tröôûng ñaàu tö, söï phaùt trieån cuûa caùc toå chöùc, hieäp hoäi keá toaùn, caùc yeáu toá truyeàn thoáng … coù aûnh höôûng raát cô baûn ñeán vieäc dieãn giaûi thoâng tin treân BCTC. Trong neàn kinh teá thò tröôøng , caùc doanh nghieäp xaây döïng keá hoaïch saûn xuaát ñaàu tö theo nhu caàu thò tröôøng vaø vieäc ñaùnh giaù keát quaû hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp chuû yeáu döïa vaøo chæ tieâu lôïi nhuaän vaø tæ suaát lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp. Trong ñieàu kieän ñoåi môùi vaø hoäi nhaäp kinh teá, BCTC phaûi moät maët phaûi cung caáp thoâng tin cho caùc ñoái töôïng söû duïng ña daïng, moät maët phaûi phaûn aùnh ñöôïc nhöõng hoaït ñoäng kinh teá môùi meõ trong neàn kinh teá vaø phuø hôïo vôùi chuaån möïc vaø thoâng leä quoác teá. Chính vì vaäy, heä thoáng BCTC noùi chung vaø nhöõng thoâng tin trình baøy treân BCTC noùi rieâng trong xu theá phaùt trieån môùi, trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá, phaûi töøng böôùc ñöôïc hoøa nhaäp vaø coù tieáng noùi chung treân phaïm vi quoác teá . 1.5.2.Thoâng tin trình baøy treân baùo caùo taøi chính a/ Thoâng tin trình baøy treân Baûng caân ñoái keá toaùn: 18 Baûng caân ñoái keá toaùn (BCÑKT) cuûa doanh nghieäp phaûi phaûn aùnh ñöôïc tình traïng taøi chính cuûa doanh nghieäp taïi ngaøy laäp baùo caùo vaø theo caùch thöùc laøm cho ngöôøi ñoïc coù theå hieåu ñöôïc nhöõng nguoàn löïc kinh teá vaø taøi trôï cuûa doanh nghieäp Keát caáu cô baûn cuûa BCÑKT goàm taøi saûn vaø nguoàn hình thaønh taøi saûn ( nguoàn voán). Nguoàn voán thöôøng chia ra nôï phaûi traû vaø nguoàn voán chuû sôû höõu Taøi saûn laø tieàm löïc kinh teá do doanh nghieäp kieåm soaùt vaø laø keát quaû cuûa caùc söï kieän ñaõ qua vaø töø ñoù doanh nghieäp coù theå thu ñöôïc caùc lôïi ích kinh teá trong töông lai cuûa doanh nghieäp. Caùc lôïi ích kinh teá töông lai ñöôïc bieåu hieän trong taøi saûn laø tieàm naêng ñoùng goùp tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp tôùi caùc nguoàn tieàn vaø taøi saûn töông ñöông tieàn cuûa doanh nghieäp. Nôï phaûi traû laø nhöõng khoaûn nôï phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng saûn xuaát maø doanh nghieäp phaûi thanh toaùn cho caùc chuû nôï, bao goàm caùc khoaûn nôï tieàn vay, caùc khoaûn nôï phaûi traû cho ngöôøi baùn, cho Nhaø nöôùc, cho coâng nhaân vieân vaø caùc khoaûn phaûi traû khaùc. Nôï phaûi traû coù moät tính chaát chuû yeáu ñoù chính laø moät nghóa vuï hieän taïi cuûa doanh nghieäp ñoái vôùi chuû nôï. Moät khoaûn nôï phaûi traû laø moät nghóa vuï phaûi ñöôïc thöïc hieän theo moät caùch thöùc nhaát ñònh. Caùc nghóa vuï coù hieäu löïc phaùp lyù baét buoäc phaûi thanh toaùn nhö caùc hôïp ñoàng troùi buoäc hoaëc laø yeâu caàu cuûa luaät phaùp. Nguoàn voán chuû sôû höõu laø phaàn giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn sau khi tröø ñi moïi coâng nôï hay coù theå hieåu ñoù chính laø soá voán chuû sôû höõu maø doanh nghieäp khoâng phaûi cam keát thanh toaùn. a.1. Nguyeân taéc phaân loaïi vaø trình baøy taøi saûn vaø nôï phaûi traû Nguyeân taéc cô baûn laø phaûi trình baøy rieâng bieät caùc taøi saûn vaø nôï phaûi traû thaønh ngaén haïn vaø daøi haïn. Tröôøng hôïp do tính chaát hoaït ñoäng doanh nghieäp khoâng theå phaân bieät ñöôïc giöõa ngaén haïn vaø daøi haïn thì caùc taøi saûn vaø nôï phaûi traû thöôøng ñöôïc trình baøy thöù töï theo tính thanh khoaûn giaûm daàn. Vôùi caû hai phöông phaùp trình baøy, ñoái vôùi töøng khoaûn muïc taøi saûn vaø nôï phaûi traû, doanh nghieäp phaûi trình baøy toång soá tieàn döï tính ñöôïc thu hoài hoaëc thanh toaùn trong voøng 12 thaùng 19 keå töø ngaøy keát thuùc kyø keá toaùn naêm, soá tieàn ñöôïc thu hoài hoaëc thanh toaùn sau 12 thaùng. Vieäc phaân loaïi moät taøi saûn laø ngaén haïn hoaëc daøi haïn thöôøng ñöôïc caên cöù vaøo muïc ñích vaø thôøi gian söû duïng taøi saûn, cuï theå laø : - Caùc taøi saûn ñöôïc xeáp vaøo taøi saûn ngaén haïn khi : + Ñöôïc döï tính ñeå baùn hoaëc söû duïng trong moät chu kyø kinh doanh bình thöôøng cuûa doanh nghieäp hoaëc + Ñöôïc naém giöõ chuû yeáu cho muïc ñích thöông maïi hoaëc cho muïc ñích ngaén haïn vaø döï kieán thu hoài hoaëc thanh toaùn trong voøng 12 thaùng keå töø ngaøy keát thöùc nieân ñoä, hoaëc + Laø tieàn hoaëc taøi saûn töông ñöông tieàn maø vieäc söû duïng khoâng gaëp moät haïn cheá naøo - Taát caû caùc taøi saûn khaùc ngoaøi taøi saûn ngaén haïn ñöôïc xeáp vaøo taøi saûn daøi haïn Vieäc phaân loaïi nôï phaûi traû laø ngaén haïn hoaëc daøi haïn thöôøng ñöôïc caên cöù vaøo thôøi haïn thanh toaùn, cuï theå : - Khoaûn nôï phaûi traû ñöôïc xeáp vaøo loaïi nôï ngaén haïn khi : + Ñöôïc döï kieán thanh toaùn trong moät chu kyø kinh doanh bình thöôøng cuûa doanh nghieäp + Ñöôïc thanh toaùn trong oøng 12 thaùng keå töø ngaøy keát thuùc kyø keá toaùn naêm - Taát caû caùc khoaûn nôï phaûi traû khaùc ngoaøi nôï phaûi traû ngaén haïn ñöôïc xeáp vaøo nôï phaûi traû daøi haïn. a.2. Caùc thoâng tin toái thieåu phaûi trình baøy treân BCÑKT bao goàm caùc khoaûn muïc chuû yeáu sau : - Caùc taøi saûn ngaén haïn nhö : + Tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn; + Caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính ngaén haïn; + Caùc khoaûn phaûi thu thöông maïi vaø phaûi thu khaùc; + Haøng toàn kho ; + Taøi saûn ngaén haïn khaùc ; - Caùc taøi saûn daøi haïn nhö : 20 + Taøi saûn coá ñònh höõu hình + Taøi saûn coá ñònh voâ hình + Caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính daøi haïn + Chi phí xaây döïng cô baûn dôõ dang + Taøi saûn daøi haïn khaùc - Caùc khoaûn nôï phaûi traû ngaén haïn : + Vay ngaén haïn + Caùc khoaûn phaûi traû thöông maïi vaø phaûi traû ngaén haïn khaùc + Thueá vaø caùc khoaûn phaûi noäp Nhaø nöôùc - Caùc khoaûn nôï phaûi traû daøi haïn nhö : + Caùc khoaûn vay daøi haïn + Nôï phaûi traû daøi haïn khaùc - Phaàn sôû höõu cuûa coå ñoâng thieåu soá - Caùc khoaûn voán, döï tröõ : + Voán goùp + Caùc khoaûn döï tröõ + Lôïi nhuaän chöa phaân phoái Ngoaøi caùc thoâng tin toái thieåu phaûi trình baøy treân BCÑKT neâu treân, doanh nghieäp caàn phaûi löu yù caùc vaán ñeà sau : - Caùc khoaûn muïc boå sung, tieâu ñeà vaø soá coäng chi tieát caàn phaûi ñöôïc trình baøy trong baûng caân ñoái keá toaùn khi coù moät chuaån möïc keá toùan khaùc yeâu caàu hoaëc khi vieäc trình baøy ñoù laø caàn thieát ñeå ñaùp öùng yeâu caàu phaûn aùnh trung thöïc vaø hôïp lyù. - Doanh nghieäp phaûi trình baøy trong BCÑKT hoaëc trong thuyeát minh BCTC vieäc phaân loaïi chi tieát boå sung caùc khoaûn muïc ñöôïc trình baøy, saép xeáp phuø hôïp vôùi caùc hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghhieäp. Moãi khoaûn muïc ñöôïc phaân loaïi chi tieát theo tính chaát ( neáu caàn) ; giaù trò caùc khoaûn phaûi traû vaø phaûi thu töø coâng ty meï, töø caùc coâng ty con, coâng ty lieân keát vaø caùc beân lieân quan khaùc caàn phaûi ñöôïc trình baøy rieâng reõ. 21 b/ Thoâng tin trình baøy treân Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh b.1. Nguyeân taéc trình baøy Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh Nguyeân taéc cô baûn nhaát trong vieäc trình baøy baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh ( KQHÑKD) laø doanh thu vaø chi phí phaûi ñöôïc trình baøy phuø hôïp vôùi kyø maø chuùng phaùt sinh vaø phuø hôïp vôùi töøng loaïi hoaït ñoäng . Ngoaøi ra trong tröôøng hôïp coù khaû naêng chi phí khoâng thu hoài ñöôïc thì doanh thu cuõng khoâng ñöôïc ghi nhaän. Vieäc trình baøy thoâng tin Baùo caùo KQHÑKD phaûi tuaân thuû nguyeân taéc thaän troïng. Theo ñoù, moät khoaûn lôïi ích kinh teá chöa chaéc chaén khoâng ñöôc ghi nhaän vaøo doanh thu vaø do ñoù khoâng ñöôïc trình baøy treân baùo caùo KQHÑKD. Ngöôïc laïi, moät khoaûn thieät haïi veà kinh teá coù khaû naêng phaùt sinh seõ ñöôïc ghi nhaän ngay vaøo chi phí vaø ñöôïc trình baøy treân baùo caùo KQHÑKD. b.2. Caùc thoâng tin chuû yeáu phaûi trình baøy treân baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh Baùo caùo KQHÑKD phaûi bao goàm caùc khoaûn muïc chuû yeáu sau : - Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï - Caùc khoaûn giaûm tröø - Doanh thu thuaàn baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï - Giaù voán haøng baùn - Lôïi nhuaän goäp baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï - Doanh thu hoat ñoäng taøi chính - Chi phí taøi chính - Chi phí baùn haøng - Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp - Thu nhaäp khaùc - Chi phí khaùc - Phaàn sôû höõu trong laõi hoaëc loã cuûa coâng ty lieân keát vaø lieân doanh ( Baùo caùo KQKD hôïp nhaát) - Lôïi nhuaän töø hoaït ñoäng kinh doanh. - Thueá TNDN 22 - Lôïi nhuaän sau thueá - Phaàn sôû höõu cuûa coå ñoâng thieåu soá trong laõi hoaëc loã sau thueá ( Baùo caùo KQKD hôïp nhaát) - Lôïi nhuaän thuaàn trong kyø Ngoaøi caùc khoaûn muïc chuû yeáu treân, vieäc trình baøy baùo caùo KQHÑKD caàn löu yù caùc vaán ñeà sau : - Caùc khoaûn muïc boå sung, tieâu ñeà vaø soá coäng chi tieát caàn phaûi ñöôïc trình baøy khi coù moät chuaån möïc keá toùan khaùc yeâu caàu hoaëc khi vieäc trình baøy ñoù laø caàn thieát ñeå ñaùp öùng yeâu caàu phaûn aùnh trung thöïc vaø hôïp lyù tình hình keá t quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp. - Tröôøng hôïp do tính chaát ngaønh ngheà kinh doanh maø doanh nghieäp khoâng theå trình baøy caùc yeáu toá thoâng tin treân baùo caùo KQHÑKD theo chöùc naêng chi phí thì ñöôïc trình baøy theo tính chaát cuûa chi phí c/ Thoâng tin trình baøy treân Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä c.1. Phaân loaïi caùc luoàng tieàn treân baùo caùo löu chuyeån tieàn teä Caùc luoàng tieàn trong kyø treân baùo caùo löu chuyeån tieàn teä (BCLCTT) ñöôïc phaân thaønh ba loaïi : - Luoàng tieàn töø hoaït ñoäng kinh doanh : Laø luoàng tieàn coù lieân quan ñeán caùc hoaït ñoäng taïo ra doanh thu chuû yeáu cuûa doanh nghieäp, noù cung caáp thoâng tin cô baûn ñeå ñaùnh giaù khaû naêng taïo tieàn cuûa doanh nghieäp töø caùc hoaït ñoäng kinh doanh ñeå trang traûi caùc khoaûn nôï, duy trì caùc hoaït ñoäng, traû coå töùc vaø tieán haønh caùc hoaït ñoäng ñaàu tö môùi - Luoàng tieàn töø hoaït ñoäng ñaàu tö laø luoàng tieàn coù lieân quan ñeán vieäc mua saém, xaây döïng, nhöôïng baùn thanh lyù taøi saûn daøi haïn vaø caùc khoaûn ñaàu tö khaùc khoâng thuoäc caùc khoaûn töông ñöông tieàn. - Luoàng tieàn töø hoaït ñoäng taøi chính laø luoàng tieàn coù lieân quan ñeán vieäc thay ñoåi veà quy moâ vaø keát caáu voán chuû sôû höõu vaø voán vay doanh nghieäp . c.2. Trình baøy baùo caùo löu chuyeån tieàn teä Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä coù theå ñöôïc laäp theo phöông phaùp tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp. Duø ñöôïc laäp theo phöông phaùp naøo thì BCLCTT phaûi trình baøy 23 caùc luoàng tieàn theo 3 loaïi hoaït ñoäng : hoaït ñoäng kinh doanh, hoaït ñoäng ñaàu tö vaø hoaït ñoäng taøi chính theo caùch thöùc phuø hôïp nhaát vôùi ñaëc ñieåm kinh doanh cuûa doanh nghieäp. - Caùc luoàng tieàn chuû yeáu töø hoaït ñoäng kinh doanh goàm : + Tieàn thu ñöôïc töø vieâc baùn haøng, cung caáp dòch vuï. + Tieàn thu ñöôïc töø doanh thu khaùc (tieàn thu baûn quyeàn, phí, hoa hoàng vaø caùc khoaûn tröø caùc khoûan tieàn thu ñöôïc ñöôïc xaùc ñònh laø luoàng tieàn töø hoaït ñoäng ñaàu tö vaø hoaït ñoäng taøi chính) + Tieàn chi traû cho ngöôøi cung caáp haøng hoùa vaø dòch vuï + Tieàn chi traû cho ngöôøi lao ñoäng veà tieàn löông, tieàn thöôûng, traû hoä ngöôøi lao ñoäng veà baûo hieåm, trôï caáp + Tieàn chi traû laõi vay + Tieàn chi noäp thueá thu nhaäp doanh nghieäp + Tieàn thu do ñöôïc hoaøn thueá + Tieàn thu do ñöôïc boài thöôøng, ñöôïc phaït do khaùch haøng vi phaïm hôïp ñoàng kinh teá + Tieàn chi traû coâng ty baûo hieåm veà phí baûo hieåm, tieàn boài thöôøng vaø khoaûn tieàn khaùc theo hôïp ñoàng baûo hieåm + Tieàn chi traû do bò phaït, bò boài thöôøng do doanh nghieäp vi phaïm hôïp ñoàng kinh teá - Caùc luoàng tieàn chuû yeáu töø hoaït ñoäng ñaàu tö goàm : + Tieàn chi ñeå mua saém, xaây döïng TSCÑ vaø caùc taøi saûn daøi haïn khaùc, bao goàm caû nhöõng khoaûn tieàn chi lieân quan ñeán chi phí trieån khai ñaõ ñöôïc voán hoùa laø TSCÑ voâ hình. + Tieàn thu töø vieäc thanh lyù, nhöôïng baùn TSCÑ vaø caùc taøi saûn daøi haïn khaùc. + Tieàn chi cho vay, mua caùc coâng cuï nôï cuûa ñôn vò khaùc + Tieàn thu hoài cho vay, baùn laïi caùc coâng cuï nôï cuûa ñôn vò khaùc + Tieàn chi ñaàu tö goùp voán vaøo ñôn vò khaùc, tröø tröôøng hôïp tieàn chi mua coå phieáu vì muïc ñích thöông maïi 24 + Tieàn thu hoài ñaàu tö goùp voán vaøo ñôn vò khaùc, tröø tröôøng hôïp tieàn thu töø baùn laïi coå phieáu ñaõ mua vì muïc ñích thöông maïi + Tieàn thu laõi cho vay, coå töùc vaø lôïi nhuaän nhaän ñöôïc. - Luoàng tieàn chuû yeáu töø hoaït ñoäng taøi chính bao goàm : + Tieàn thu töø phaùt haønh coå phieáu, nhaän goùp voán cuûa chuû sôû höõu + Tieàn chi traû voán goùp cho caù chuû sôû höõu, mua laïi coå phieáu cuûa chính doanh nghieäp ñaõ phaùt haønh + Tieàn thu töø caùc khoaûn ñi vay, ngaén haïn, daøi haïn + Tieàn chi traû caùc khoaûn nôï goác ñaõ vay + Tieàn chi traû nôï thueâ taøi chính + Coå töùc, lôïi nhuaän ñaõ chi traû cho chuû sôû höõu d/Thoâng tin trình baøy treân thuyeát minh BCTC d.1. Caáu truùc cuûa thuyeát minh BCTC Thuyeát minh BCTC phaûi ñöôïc trình baøy moät caùc coù heä thoáng. Moãi khoaûn muïc trong, baùo caùo KQHÑKD vaø baùo caùo löu chuyeån tieàn teä caàn ñöôïc ñaùnh daáu daãn tôùi caùc thoâng tin lieân quan trong thuyeát minh BCTC Thuyeát minh BCTC cuûa doanh nghieäp caàn ñöôïc trình baøy theo thöù töï sau : - Tuyeân boá veà vieäc tuaân thuû caùc chuaån möïc vaø cheá ñoä keá toaùn - Giaûi trình veà cô sôû ñaùnh giaù vaø chính saùch keá toaùn ñöôïc aùp duïng - Thoâng tin boå sung cho caùc khoûan muïc ñöôïc trình baøy trong moãi BCTC theo thöù töï trình baøy moãi khoaûn muïc haøng doïc vaø moãi BCTC d.2/ Thoâng tin veà chính saùch keá toaùn : Thuyeát minh BCTC phaûi trình baøy nhöõng ñieåm lieân quan ñeán chính saùch keá toaùn bao goàm : - Caùc cô sôû ñaùnh giaù ñöôïc söû duïng trong quaù trình laäp BCTC ( VD nhö cô sôû ghi nhaän khoaûn ñaàu tö trong coâng ty lieân keát, cô sôû xaùc ñònh giaù xuaát kho...) - Moãi chính saùch keá toaùn cuï theå caàn thieát cho vieäc hieåu ñuùng caùc BCTC ( VD nhö : Phöông phaùp giaù goác hay phöông phaùp voán chuû sôû höõu, phöông phaùp tính khaáu hao...) 25 d.3. Thoâng tin veà nguoàn voán chuû sôû höõu: Vieäc trình baøy caùc thoâng tin bieán ñoäng veà voán chuû sôû höõu phaûi ñaûm baûo nguyeân taéc ñoái chieáu ñöôïc söï thay ñoåi giöõa giaù trò ghi soå cuûa moãi loaïi voán goùp, thaëng dö voán coå phaàn, caùc khoaûn döï tröõ vaøo ñaàu nieân ñoä, cuoái nieân ñoä vaø trình baøy rieâng bieät töøng söï bieán ñoäng. Cuï theå bao goàm caùc thoâng tin chuû yeáu sau : - Laõi hoaëc loã thuaàn cuûa nieân ñoä - Yeáu toá thu nhaäp vaø chi phí, laõi hoaëc loã ñöôïc haïch toùan tröïc tieáp vaøo nguoàn voán chuû sôû höõu theo quy ñònh cuûa caùc chuaån möïc keá toaùn khaùc vaø toång soá caùc yeáu toá naøy - Caùc nghieâp vuï giao dòch veà voán vôùi caùc chuû sôû höõu vaø vieäc phaân phoái coå töùc, lôïi nhuaän cho caùc chuû sôû höõu - Soá dö caùc khoaûn muïc laõi, loã luõy keá vaøo thôøi ñieåm ñaàu nieân ñoä , cuoái nieân ñoä vaø nhöõng bieán ñoäng trong nieân ñoä - Ñoài vôùi nhöõng doanh nghieäp khoâng coù voán coå phaàn thì caàn phaûi cung caáp nhöõng thoâng tin töông ñöông vôùi caùc thoâng tin ñöôïc yeâu caàu treân ñaây, phaûn aùnh nhöõng bieán ñoäng cuûa caùc loaïi voán goùp khaùc nhau trong suoát nieân ñoä cuõng nhö caùc quyeàn lôïi, öu ñaõi vaø haïn cheá gaén lieàn vôùi moãi loaïi voán goùp d.3.Caùc thoâng tin khaùc Doanh nghieäp caàn phaûi trình baøy theân caùc thoâng tin sau ñaây ( tröø khi caùc thoâng tin naøy ñaõ ñöôïc cung caáp trong caùc taøi lieäu khaùc ñính keøm BCTC ñöôïc coâng boá) : - Truï sôû vaø loaïi hình phaùp lyù cuûa doanh nghieäp, quoác gia ñaõ chöùng nhaän tö caùch phaùp nhaân cuûa doanh nghieäp vaø ñòachæ truï sôû doanh nghieäp - Phaàn moâ taû veà tính chaát cuûa caùc nghieäp vuï vaø caùc hoaït ñoäng chính cuûa doanh nghieäp - Teân cuûa coâng ty meï vaø coâng ty meï cuûa caû taäp ñoaøn - Soá löôïng coâng nhaân vieân taïi thôøi ñieåm cuoái nieân ñoä hoaëc soá löôïng nhaân vieân bình quaân trong nieân ñoä. 26 CHÖÔNG 2 THÖÏC TRAÏNG VAØ NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CAÀN ÑAËT RA ÑOÁI VÔÙI HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH TRONG ÑIEÀU KIEÄN HOÄI NHAÄP KINH TEÁ ÔÛ VIEÄT NAM 2.1. Ñaùnh giaù khaùi quaùt quaù trình phaùt trieån cuûa heä thoáng baùo caùo taøi chính ôû Vieät Nam Heä thoáng baùo caùo keá toaùn noùi chung vaø BCTC noùi rieâng ôû Vieät Nam ñaõ ñöôïc ban haønh vaø aùp duïng töø naêm 1970. Coù theå taïm chia quaù trình phaùt trieån cuûa heä thoáng baùo caùo keá toaùn aùp duïng cho caùc doanh nghieäp Vieät Nam thaønh 3 giai ñoaïn: 2.1.1. Giai ñoaïn 1 : Thôøi kyø quaûn lyù theo cô cheá keá hoaïch hoaù taäp trung ( töø naêm 1970 ñeán 1990) Thôøi kyø naøy, Nhaø nöôùc thöïc hieän quaûn lyù neàn kinh teá thoâng qua moät heä thoáng chæ tieâu keá hoaïch phaùp leänh. Chính vì vaäy, Nhaø nöôùc caàn phaûi coù moät khoái löôïng lôùn veà thoâng tin taøi chính, nhaèm coù theå can thieäp thöôøng xuyeân vaøo caùc hoaït ñoäng cuûa ñôn vò kinh teá cô sôû. ÖÙng vôùi giai ñoaïn naøy, Hoäi ñoàng Chính phuû ñaõ ban haønh heä thoáng baùo caùo keá toaùn theo quyeát ñònh soá 233-CP ngaøy 01/12/1970, bao goàm 13 bieåu chia thaønh 4 loaïi : - Loaïi 1: Bao goàm caùc baùo caùo keá toaùn phaûn aùnh voán vaø nguoàn voán kinh doanh cuûa xí nghieäp : + Baûng toång keát taøi saûn (23CN) + Taêng giaûm taøi saûn coá ñònh vaø quyõ khaáu hao (24CN) + Taêng giaûm nguoàn voán cô baûn (25CN) - Loaïi 2 : Goàm caùc baùo caùo keá toaùn phaûn aùnh chi phí saûn xuaát vaø giaù thaønh saûn phaåm : + Chi phí phuïc vuï vaø quaûn lyù saûn xuaát (26CN) + Chi phí saûn xuaát theo yeáu toá (27CN) + Giaù thaønh saûn phaåm so saùnh ñöôïc vaø toaøn boä saûn phaåm theo khoaûn muïc (28CN) + Giaù thaønh ñôn vò caùc loaïi saûn phaåm chuû yeáu (29CN) 27 + Nhöõng nhaân toá laøm taêng giaûm giaù thaønh (30CN) - Loaïi 3 : Goàm caùc baùo caùo keá toaùn phaûn aùnh tình hình tieâu thuï saûn phaåm vaø laõi loã + Tieâu thuï (31CN) + Laõi, loã vaø khoaûn thanh toaùn vôùi ngaân saùch (32CN) - Loaïi 4 : Goàm caùc baùo caùo phaûn aùnh caùc quyõ xí nghieäp , tieàn maët vaø coâng nôï : + Taêng giaûm quó xí nghieäp (33CN) + Chi thu tieàn maët (34CN) + Coâng nôï phaûi thanh toaùn (35CN) Heä thoáng baùo caùo trong trong giai ñoaïn naøy laø heä thoáng caùc soá lieäu vaø nhöõng thuyeát minh caàn thieát nhaèm theå hieän tình hình vaø keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh vaø söû duïng voán cuûa ñôn vò keá toaùn baèng nhöõng chæ tieâu kinh teá taøi chính quy ñònh . Noù coù yù nghóa quan troïng trong coâng taùc quaûn lyù kinh teá cuûa caùc doanh nghieäp vaø trong toaøn neàn kinh teá quoác daân, cuõng nhö ñoái vôùi coâng taùc kieåm tra, giaùm saùt tröïc tieáp cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc doanh nghieäp. Töø Hoäi nghò Trung öông Ñaûng laàn thöù 8 khoaù V thaùng 6/1985, vieäc chuyeån haún sang cô cheá haïch toaùn kinh doanh xaõ hoäi chuû nghóa ñaõ thöïc söï gaén quan heä haøng hoaù vôùi cô cheá quaûn lyù coù keá hoaïch. Tình hình treân ñoøi hoûi heä thoáng baùo caùo keá toaùn cuõng caàn coù nhöõng thay ñoåi thích öùng vôùi nhu caàu veà thoâng tin cuûa caùc cô quan quaûn lyù Nhaø Nöôùc. Cheá ñoä baùo caùo thoáng keâ – keá toaùn ñònh kyø do Toång cuïc tröôûng Toång cuïc thoáng keâ ban haønh theo quyeát ñònh soá 13- TCTK/PPCÑ ngaøy 13/01/1986, ñaõ ra ñôøi nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu ñoái vôùi coâng taùc haïch toaùn vaø coâng taùc quaûn lyù kinh teá taøi chính cuûa Nhaø nöôùc trong giai ñoaïn naøy. So vôùi vôùi heä thoáng baùo caùo keá toaùn ban haønh naêm 1970, heä thoáng baùo caùo keá toaùn kyø naøy coù soá löôïng baùo bieåu keá toaùn giaûm bôùt, kyø haïn laäp baùo caùo cuõng giaûm bôùt. Heä thoáng baùo caùo keá toaùn naêm 1986 ñaõ coù nhöõng caûi tieán ñaùng keå so vôùi heä thoáng baùo caùo keá toaùn naêm 1970. Tuy nhieân heä thoáng baùo caùo naøy vaãn coøn mang 28 naëng cô cheá quaûn lyù taäp trung - bao caáp, caùc thoâng tin phaûi cung caáp vaãn coøn chieám khoái löôïng khaù lôn ñeå phuïc vuï cho yeâu caàu quaûn lyù Nhaø nöôùc. Qua moâ taû heä thoáng baùo caùo keá toaùn ñöôïc quy ñònh aùp duïng trong giai ñoaïn naøy, coù theå ruùt ra moät soá nhaän ñònh sau : * Öu ñieåm - Heä thoáng thoâng tin treân baùo caùo keá toaùn ñaõ ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cung caáp thoâng tin cho quaûn lyù, kieåm tra doanh nghieäp vaø quaûn lyù neàn kinh teá quoác daân - Ñaûm baûo tính thoáng nhaát veà caùc thoâng tin ñöôïc cung caáp, thoâng qua vieäc Nhaø nöôùc qui ñònh heä thoáng caùc chæ tieâu trong caùc maãu bieåu, coù cô sôû laäp vaø phöông phaùp laäp. Chính söï thoáng nhaát naøy ñaõ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho coâng taùc hoïc taäp, nghieân cöùu, öùng duïng trong thöïc tieãn coâng taùc keá toaùn vaø giuùp cho cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc tieán haønh kieåm tra kieåm soaùt hoaït ñoäng kinh teá doanh nghieäp. * Nhöôïc ñieåm : - Soá löôïng baùo bieåu cuõng nhö caùc chæ tieâu treân baùo caùo keá toaùn coøn quaù nhieàu, aûnh höôûng ñeán coâng taùc laäp baùo caùo quyeát toaùn vaø laøm taêng chi phí cho vieäc laäp baùo caùo keá toaùn. - Chöa phaân ñònh heä thoáng baùo caùo phuïc vuï cho vieäc quaûn lyù vó moâ vaø vi moâ, caùc chæ tieâu ñöôïc caàu taïo ñan xen nhau gaây phöùc taïp cho vieäc kieåm tra cuõng nhö söû duïng caùc thoâng tin trong baùo caùo keá toaùn. 2.1.2 Giai ñoaïn 2 : Töø ngaøy ban haønh QÑ 224TC/CÑKT ngaøy 18/04/1990 ñeán ngaøy 01/11/1995, ban haønh QÑ 1141TC/CÑKT Nhöõng bieán ñoåi saâu saéc cuûa coâng cuoäc caûi caùch veà kinh teá, taøi chính, luaät phaùp töø ñaïi hoäi Ñaûng laàn thöù VI ñaõ laøm cho heä thoáng thoâng tin keá toaùn xaây döïng treân cô sôû caùc nguyeân taéc cuûa neàn kinh teá keá hoaïch hoùa taäp trung toû ra khoâng coøn phuø hôïp. Tröôùc tình hình ñoù, Boä taøi chính ban haønh Quyeát ñònh soá 224 - TC/CÑKT ngaøy 18/04/1990 ban haønh heä thoáng baùo caùo keá toaùn thoáng nhaát. Heä thoáng baùo caùo keá toaùn kyø naøy chæ goàm 4 baùo bieåu: - Baûng toång keá taøi saûn (01/BCKT) - Keát quaû kinh doanh (02/BCKT) 29 - Chi phí saûn xuaát theo yeáu toá (03/BCKT) - Baûng giaûi trình veà keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh (04/BCKT) Heä thoáng baùo caùo keá toaùn laàn naøy ñaõ: - Cung caáp soá lieäu ñeå phaân tích hoaït ñoäng kinh teá cuûa ñôn vò, phaùt hieän nhaân toá tích cöïc vaø ñeà ra nhöõng bieän phaùp hieäu quaû ñeå naâng cao chaát löôïng kinh doanh, cuûng coá cheá ñoä haïch toaùn kinh teá. - Cung caáp thoâng tin caàn thieát cho vieäc xaây döïng keá hoaïch, ñaùnh giaù vaø löïa choïn caùc phöông aùn saûn xuaát kinh doanh. - Toång hôïp vaø ñaùnh giaù moät caùch toång quaùt, toaøn dieän tình hình hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa ñôn vò sau moät kyø haïch toaùn, tình hình vaø trieån voïng cuûa ñôn vò veà maët taøi chính. - Cuûng coá naâng cao chaát löôïng coâng taùc haïch toaùn ôû cô sôû, ñaûm baûo cung caáp nhöõng nguoàn thoâng tin vöõng chaéc, tin caäy, kòp thôøi phuïc vuï yeâu caàu quaûn lyù cuûa ñôn vò vaø söï kieåm soaùt cuûa Nhaø nöôùc. Qua heä thoáng baùo caùo keá toaùn ban haønh naêm 1990 vaø qua thôøi gian aùp duïng vaøo trong thöïc teá, coù theå ñaùnh giaù moät caùch khaùi quaùt öu vaø nhöôïc ñieåm cuûa heä thoáng baùo caùo trong thôøi kyø naøy nhö sau: - Vôùi soá löôïng baùo caùo ít hôn vaø giaûm bôùt caùc chæ tieâu baùo caùo, nhöng vaãn cung caáp ñaày ñuû thoâng tin cho caùc ñoái töôïng söû duïng. - Ñaõ taïo ñöôïc moät söï chuyeån bieán veà maët nhaän thöùc vai troø cuûa heä thoáng baùo caùo keá toaùn ñoái vôùi doanh nghieäp vaø caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc. Do nhu caàu thoâng tin cuûa caùc cô quan quaûn lyù caáp treân vaø nhu caàu thoâng tin cuûa nhaø quaûn lyù doanh nghieäp trong thôøi kyø naøy coù xu höôùng taùch rôøi nhau, neân ñaõ xuaát hieän maàm moáng cuûa vieäc hình thaønh 2 heä thoáng baùo caùo : BCTC vaø baùo caùo keá toaùn quaûn trò, raát phuø hôïp vôùi quan ñieåm xaây döïng heä thoáng baùo caùo keá toaùn trong neàn kinh teá thò tröôøng. - Ñaõ xaây döïng vaø ñöa vaøo söû duïng moät heá thoáng baùo caùo keá toaùn ñaõ ñöôïc ñoåi môùi raát cô baûn phuø hôïp vôùi cô cheá quaûn lyù môùi ñang hình thaønh. - Caùc chæ tieâu quy ñònh chöa theå bao haøm ñöôïc caùc noäi dung cuûa hoaït ñoäng kin hteá taøi chính ñang vaø saép dieãn ra trong neàn kinh teá thi truôøng. Chöa ñùaùp öùng ñöôïc nhu caàu söû duïng thoâng tin keá toaùn ña daïng trong neàn kinh teá thò tröôøng 30 Duø coøn nhieàu nhöôïc ñieåm song cheá ñoä baùo caùo keá toaùn laàn naøy ñaõ môû ra nhöõng khaû naêng , taïo ñöôïc tieàn ñeà cho quaù trình caûi caùch vaø hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo keá toaùn. 2.1.3. Giai ñoaïn 3 : Thôøi kyø neàn kinh teá nöôùc ta chuyeån sang cô cheá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, hoäi nhaäp kinh teá ( töø naêm 1995 ñeán nay ) Trong thôøi kyø naøy, ñi ñoâi vôùi vieäc tieán haønh ñoåi môùi cô cheá quaûn lyù kinh teá, Nhaø nöôùc ñaõ tieán haønh nhieàu bieän phaùp quan troïng ñeå caûi tieán vaø hoaøn thieän töøng böôùc coâng taùc keá toaùn vaø treân thöïc teá cuõng ñaõ thu ñöôïc nhöõng keát quaû nhaát ñònh, goùp phaàn vaøo vieäc thöïc hieän thaéng lôïi nhöõng chuû tröông, ñöôøng loái ñoåi môùi kinh teá ñaát nöôùa( Cheá ñoä keá toaùn caûi caùch cheá ñoä keá toaùn theo ñònh höôùng nhö sau : - Phuø hôïp vôùi kinh teá thò tröôøng - Phuø hôïp vôùi ñònh höôùng phaùt trieån vaø cô cheá quaûn lyù cuûa Vieät Nam. - Hoäi nhaäp vôùi thoâng leä vaø chuaån möïc keá toaùn phoå bieán cuûa quoác teá. - Ñôn giaûn, nhöng ñoàng thôøi ñaùp öùng ñöôïc nhöõng yeâu caàu khaùc nhau cuûa ngöôøi söû duïng thoâng tin keá toaùn, ñaëc bieät laø yeâu caàu quaûn lyù vaø kieåm soaùt cuûa Nhaø nöôùc, yeâu caàu quaûn trò kinh doanh cuûa doanh nghieäp. - Thuaän tieän cho vieäc söû duïng tin hoïc. Heä thoáng BCTC kyø naøy bao goàm 4 baùo bieåu : - Baûng caân ñoái keá toaùn (B01-DN) - Keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh (B02-DN) - Löu chuyeån tieàn teä (B03-DN) - Thuyeát minh BCTC (B09-DN) So vôùi heä thoáng baùo caùo keá toaùn ban haønh naêm 1990, heä thoáng BCTC ban haønh kyø naøy coù caùc thay ñoåi nhö sau : - Toång soá baùo bieåu : taêng 1 bieåu (B03-DN), giaûm 1 bieåu (03/BCKT) - Giaûm bôùt soá löôïng caùc chæ tieâu treân baùo caùo, chaúng haïn nhö : Baûng toång keát taøi saûn (naêm 1990) : 100 chæ tieâu, baûng caân ñoái keá toaùn (naêm 1995) : 94 chæ tieâu. Heä thoáng baùo caùo ñöôïc thieát keá vôùi quan ñieåm vaø nhaän thöùc môùi veà ñoái töôïng söû duïng thoâng tin trong neàn kinh teá thò tröôøng. Do ñoù, caùc chæ tieâu trong 31 baùo caùo ñöôïc xaây döïng vöøa nhaèm ñaùp öùng nhu caàu kieåm tra, kieåm soaùt cuûa Nhaø nöôùc vöøa nhaèm ñaùp öùng nhu caàu ñaùnh giaù thöïc traïng taøi chính vaø hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp, ñaùp öùng yeâu caàu söû duïng thoâng tin cuûa caùc ñoái töôïng khaùc nhau. Heä thoáng baùo caùo cuõng theå hieän ñöôïc söï toân troïng vaø vaän duïng coù choïn loïc caùc thoâng leä vaø chuaån möïc quoác teá. Heä thoáng baùo caùo cuõng ñöôïc xaây döïng treân cô sôû nhaän thöùc veà caùc hoaït ñoäng kinh teá môùi seõ phaùt sinh neân coù khaû naêng töông thích cao vôùi cô cheá môùi vaø nhöõng thay ñoåi do söï phaùt sinh caùc hoaït ñoäng ña daïng cuûa neàn kinh teá thò tröôøng, vôùi söï hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Heä thoáng BCTC doanh nghieäp ban haønh theo quyeát ñònh 1141-TC/ CÑKT ngaøy 01/11/1995 ñaõ tieáp tuïc ñöôïc boå sung söûa ñoåi nhieàu n._.ieâu “Voán coå ñoâng thieåu soá” beân phaàn nguoàn voán ñeå phaûn aûnh phaàn voán cuûa coå ñoâng khoâng kieåm soaùt trong tröôøng hôïp coâng ty meï mua thaáp hôn 100% coâng ty con. - Thuyeát minh BCTC : Thuyeát minh BCTC caàn phaûi trình baøy theâm moät soá thoâng tin sau : + Thoâng tin veà caùc coâng ty con quan troïng + Lyù do khoâng hôïp nhaát moät coâng ty con naøo ñoù + Trong BCTC rieâng cuûa coâng ty meï phaûi trình baøy phöông phaùp keá toaùn aùp duïng ñoái vôùi coâng ty con. + Phöông phaùp haïch toaùn hôïp nhaát + Caùc thoâng tin lieân quan ñeán lôïi theá thöông maïi + ………………………………………………………………………………………….. 3.7. Xaây döïng moâ hình baùo caùo taøi chính linh hoaït cho caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc nhau. 3.7.1. Söï caàn thieát vaø yeâu caàu xaây döïng moâ hình BCTC linh hoaït 84 Hieän nay, ngoaøi cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp aùp duïng cho taát caû caùc loaïi hình doanh nghieäp, Nhaø nöôùc ban haønh raát nhieàu cheá ñoä keá toaùn ñaëc thuø, heä thoáng BCTC cuõng trôû neân heát söùc ña daïng. Ñieàu naøy laø caàn thieát ñeå ñaùp öùng yeâu caàu phaùt trieån thöïc teá ña daïng. Tuy nhieân, noù laøm cho heä thoáng BCTC trôû neân manh muùn, noùi caùch khaùc noù laøm maát tính thoáng nhaát cuûa heä thoáng BCTC. Beân caïnh ñoù, nhö ñaõ ñeà caäp ôû chöông 2, vieäc quy ñònh moät moâ hình baùo caùo taøi chính vôùi caáu truùc vaø noäi dung ñònh saün aùp duïng chung cho taát caû caùc loaïi hình doanh nghieäp baát keå quy moâ, trình ñoä vaø nhu caàu söû duïng thoâng tin, toû ra khoâng thaät phuø hôïp Vaán ñeà ñaët ra laø heä thoáng BCTC phaûi vöøa ñaûm baûo ñaùp öùng ñöôïc söï phaùt trieån ña daïng cuûa caùc loaïi hình doanh nghieäp, caùc hình thuùc sôû höõu voán, vöøa ñaûm baûo ñöôïc tính thoáng nhaát caàn thieát . Tính thoáng nhaát cuûa heä thoáng BCTC chæ ñöôïc ñaûm baûo khi taát caû nhöõng thoâng tin cuûa heä thoáng BCTC, duø cuûa baát kyø thaønh phaàn hay loaïi hình sôû höõu naøo, cuõng naèm trong heä thoáng thoâng tin BCTC doanh nghieäp cuûa cheá ñoä BCTC doanh nghieäp thoáng nhaát Heä thoáng BCTC ñaùp öùng söï phaùt trieån caùc thaønh phaàn doanh nghieäp, caùc hình thöùc kinh doanh vaø sôû höõu voán ña daïng khi thoâng tin treân BCTC trình baøy ñöôïc nhöõng neùt ñaëc thuø cuûa thaønh phaàn doanh nghieäp, caùc hình thöùc kinh doanh vaø sôû höõu voán. 3.7.2. Moâ hình BCTC linh hoaït Töø thöïc traïng vaø yeâu caàu cuûa heä thoáng BCTC, coù theå phaùc thaûo sô löôïc moâ hình ñònh höôùng trong xaây döïng vaø phaùt trieån heä thoáng BCTC : Keát hôïp moái quan heä qua laïi giöõa nhöõng yeâu caàu veà tính thoáng nhaát vaø ña daïng ñeå xaây döïng heä thoáng BCTC linh hoaït . Moâ hình cuûa heä thoáng BCTC linh hoaït ñöôïc phaùc thaûo nhö sau : Xaây döïng moät heä thoáng BCTC toång quaùt ñöôïc taát caû caùc noäi dung ñaëc thuø. Tuøy theo töøng loaïi hình doanh nghieäp maø coù nhöõng quy ñònh cuï theå veà heä thoáng baùo caùo cuûa töøng loaïi hình trong khuoân khoå heä thoáng toång quaùt thoáng nhaát. Tuøy theo khaû naêng vaø yeâu caàu quaûn lyù, moãi doanh nghieäp coù theå xaây döïng vaø trình baøy 85 thoâng tin treân BCTC phuø hôïp vôùi noäi heä thoáng baùo caùo toång quaùt vôùi möùc ñoä chi tieát khaùc nhau nhöng phaûi ñaûm baûo nhöõng yeâu caàu thoâng tin toái thieåu theo quy ñònh. Moâ hình ñöôïc phaùc thaûo moät caùch cô baûn nhö sau ( Xem phuï luïc 5 ) : Moâ hình naøy theå hieän noäi dung sau : - Nhaø nöôùc xaây döïng moät heä thoáng BCTC thoáng nhaát toång quaùt ñöôïc taát caû caùc noäi dung ñaëc thuø cuûa caùc loaïi hình doanh nghieäp ña daïng. - Heä thoáng caùc noäi dung thoâng tin ( chæ tieâu ) trình baøy treân BCTC cuûa doanh nghieäp cuûa taát caû caùc loaïi hình ñeàu thuoäc vaø phuø hôïp vôùi caùc noäi dung thoâng tin (chæ tieâu ) cuûa heä thoáng BCTC thoáng nhaát ñöôïc quy ñònh vaø höôùng daãn thoáng nhaát veà noäi dung vaø phöông phaùp laäp. Moät chæ tieâu trình baøy treân baùo caùo ñaëc thuø coù theå ñöôïc goäp töø nhieàu chæ tieâu treân BCTC thoáng nhaát. Nhaø nöôùc cuï theå hoùa caùc heä thoáng chæ tieâu toái thieåu phaûi trình baøy treân heä thoáng BCTC cuûa cuûa töøng loaïi doanh nghieäp ñaëc thuø. Coù theå xem xeùt theâm quy ñònh veà soá löôïng cuûa caùc baùo caùo cho töøng loaïi hình doanh nghieäp ( moät coâng ty tö nhaân coù quy moâ nhoû thì khoâng nhaát thieát phaûi coâng boá baùo caùo löu chuyeån tieàn teä hay thuyeát minh BCTC...) - Ñoái vôùi moät chæ tieâu cuï theå thuoäc heä thoáng chæ tieâu toái thieåu baéc buoäc phaûi trình baøy, doanh nghieäp coù theå löïa choïn möùc ñoä chi tieát khaùc nhau nhöng khoâng ñöôïc thaáp hôn yeâu caàu cuûa noäi dung thoâng tin quy ñònh taïi heä thoáng thoâng tin thoáng nhaát cho chæ tieâu naøy. Caùc chæ tieâu khoâng thuoäc chæ tieâu baéc buoäc, khoâng raøng buoäc veà möùc ñoä chi tieát. Vieäc thöïc hieän moâ hình BCTC linh hoaït nhö treân seõ gaëp moät soá trôû ngaïi khoâng theå traùnh khoûi : - Vieäc xaây döïng moät moâ hình BCTC thoáng nhaát hoaøn chænh, bao quaùt taát caû caùc hoaït ñoäng, caùc loaïi hình doanh nghieäp ñaëc thuø ñoøi hoûi raát nhieàu thôøi gian vaø coâng söùc. ÔÛ moät chöøng möïc naøo ñoù, söï hoaøn chænh chæ mang tính töông ñoái. - Heä thoáng caùc chæ tieâu (keøm maõ soá cuûa chæ tieâu) trình baøy treân heä thoáng BCTC thoáng nhaát theo nguyeân taéc chæ tieâu toång hôïp roài ñeán chæ tieâu chi tieát. Haàu heát caùc chæ tieâu toång hôïp thöôøng ñöôïc yeâu caàu trình baøy ñaày ñuû treân BCTC ñaëc thuø, 86 trong khi caùc chæ tieâu chi tieát thì coù theå yeâu caàu baéc buoäc hoaëc khoâng. Ñieàu naøy daãn ñeán vieäc coù theå phaûi thieát keá laïi töø ngöõ vaø caáu truùc, goäp nhieàu chæ tieâu laïi thaønh moät trong baùo caùo ñaëc thuø, laøm maát ñi tính thoáng nhaát. - Trong tröôøng doanh nghieäp coù nhu caàu trình baøy quaù chi tieát moät chæ tieâu naøo ñùoù, coù theå daãn ñeán BCTC trôû neân quaù röôøm raø, ñaëc bieät laø ñoái vôùi baûng caân ñoái keá toaùn vaø baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh. Thöïc ra, caùc khoù khaên naøy khoâng phaûi laø khoâng coù caùch khaéc phuïc : - Vieäc xaây döïng moät moâ hình BCTC thoáng nhaát toång quaùt ñöôïc taát caû caùc hoaït ñoäng cuûa caùc loaïi hình doanh nghieäp ña daïng laø moät yeâu caàu phaûi thöïc hieän. Quaù trình hoaøn thieän naøy ñi cuøng vôùi quaù trình ñoåi môùi vaø hoaøn thieän heä thoáng keáâ toaùn, ñaùp öùng yeâu caàu ñoåi môùi vaø hoäi nhaäp kinh teá. - Vieäc coù theå phaûi thieát keá laïi töø ngöõ vaø caáu truùc, goäp nhieàu chæ tieâu laïi thaønh moät trong baùo caùo ñaëc thuø, laøm maát ñi tính thoáng nhaát coù theå ñöôïc khaéc phuïc baèng caùch söû coù duïng hieäu quaû heä thoáng maõ soá cuûa caùc chæ tieâu. Heä thoáng maõ soá cuûa caùc chæ tieâu treân heä thoáng BCTC thoáng nhaát seõ laø cô sôû cho vieäc quy ñònh heä thoáng chæ tieâu cuûa baùo caùo ñaëc thuø. - Ñeå traùnh tröôøng hôïp BCTC quaù röôøm raø do moät soá chæ tieâu ñöôïc trình baøy quaù chi tieát so vôùi yeâu caàu cuûa heä thoáng baùo caùo thoáng nhaát, coù theå xem xeùt quy ñònh : + Nhöõng noäi dung quaù chi tieát seõ khoâng ñöôïc trình baøy trong baûng caân ñoái keá toaùn vaø baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh maø ñöôïc trình baøy trong thuyeát minh BCTC + BCTC coù trình baøy nhöõng noâi dung quaù chi tieát seõ chæ ñöôïc laäp ñeå cung caáp cho moät soá ñoái töôïng coù yeâu caàu nhö coâng boá treân thò tröôøng chöùng khoaùn…, hay rieâng cho muïc ñích quaûn lyù … Giaû ñònh raèng heä thoáng thoâng tin trình baøy treân baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh thoáng nhaát ( phaàn laõi, loã ) ñaõ ñöôïc xaây döïng nhö sau ( Baûng C3- 15) : 87 KEÁT QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH Quyù ……Naêm …… Phaàn I - Laõi loã MS Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï Caùc khoaûn giaûm tröø -Chieát khaáu thöông mai -Giaûm giaù haøng baùn - Haøng baùn bò traû laïi - Thueá TTÑB, thueá XK, thueá GTGT theo phöông phaùp tröïc tieáp phaûi noäp 1.Doanh thu thuaàn baùn haøng vaø cung caáp dòch vu (10=01-03) 2.Giaù voán haøng baùn 3.Lôïi nhuaän goäp baùn haøng vaø cung caáp dòch vu (20= 10 - 11) 4.Doanh thu hoat ñoäng taøi chính 5.Chi phí taøi chính Trong ñoù : Chi phí laõi vay 5.Chi phí baùn haøng 6.Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp 7.Lôïi nhuaän thuaàn töø hoaït ñoâng kinh doanh 30 = 20 + (21-22) - (24+25) 8.Thu nhaäp khaùc 9.Chi phí khaùc 10.Lôïi nhuaän khaùc ( 40 = 31 – 32 ) 11.Phaàn sôû höõu trong laõi hoaëc loã cuûa coâng ty lieân keát vaø lieân doanh 12.Toång lôïi nhuaän tröôùc thueá ( 50 = 40 + 41) 13.Thueá TNDN phaûi noäp Trong ñoù: Thueá phaûi noäp do cheânh leäch lôïi nhuaän giöõa thueá vaø keá toaùn 14.Lôïi nhuaän sau thueá ( 60 = 50 –51) 15.Phaàn sôû höõu cuûa coå ñoâng thieåu soá trong laõi 01 03 04 05 06 07 10 11 20 21 22 23 24 25 30 31 32 40 41 50 51 52 60 88 hoaëc loã (sau thueá) 16.Lôïi nhuaän thuaàn trong kyø ( 70 = 60 –61 ) 17.Lôïi nhuaän caùc naêm tröôùc chöa phaân phoái 18.Lôïi nhuaän coøn ñöôïc phaân phoái ñeán heát kyø naøy 61 70 71 80 Baûng C3-15 - Baùo caùo KQHÑKD ( phaàn laõi, loã ) cuûa moät taäp ñoaøn ( toång coâng ty) coù nhieàu coâng ty con phaûi bao goàm ñaày ñuû caùc chæ tieâu nhö treân. Rieâng chæ tieâu mang maõ soá 01 coù theå chi tieát theâm “Trong ñoù : DT xuaát khaåu : ……….” ; chæ tieâu soá 2 “Giaù voán haøng baùn” MS 11 coù theå chi tieát theâm : “Trong ñoù : - Thaønh phaåm : …………. - Haøng hoùa………..”…. - Baùo caùo keát quaû kinh doanh (phaàn laõi, loã) cuûa moät coâng ty TNHH quy moâ nhoû coù theå ñöôïc quy ñònh trình baøy nhöõng thoâng tin toái thieåu nhö sau : KEÁT QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH Quyù ……Naêm …… Phaàn I - Laõi loã MS 1.Doanh thu thuaàn baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï 2.Giaù voán haøng baùn 3.Lôïi nhuaän goäp baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï (20= 10 - 11) 4.Chi phí taøi chính 5.Chi phí quaûn lyù kinh doanh 6.Lôïi nhuaän thuaàn töø hoaït ñoäng kinh doanh 30 = 20 -22 - (24+25) 7.Laõi, loã khaùc ( 40 = 21+31-32 + 41) 8.Toång lôïi nhuaän tröôùc thueá ( 50 = 30 + 40 ) 9.Thueá TNDN phaûi noäp 10.Lôïi nhuaän sau thueá ( 60 = 50 –51) 10 11 20 22 24+25 30 40 50 51 60 Baûng C3-16 Löu yù laø heä thoáng maõ soá treân baùo caùo naøy phuï thuoäc vaøo heä thoáng maõ soá treân baùo caùo keát quaû kinh doanh thoáng nhaát. 89 VD : chæ tieâu mang maõ soá 24+25 laø toång giaù trò cuûa chæ tieâu coù noäi dung mang maõ soá 24 vaø 25 quy ñònh treân baùo caùo KQKD thoáng nhaát ( töùc laø chi phí baùn haøng vaø chi phí QLDN ) ; maõ soá 40 laø keát quaû tính toaùn (neáu coù) töø giaù trò cuûa caùc chæ tieâu mang maõ soá 21,31,32, 41 treân baùo caùo KQKD thoáng nhaát… Cuõng phaûi thöøa nhaän laø, vieäc quy ñònh baèng maõ soá nhö treân böôùc ñaàu seõ gaëp phaûi nhöõng khoù khaên, roái raém. Ngaøy nay, trong caùc chuaån möïc coâng boá thoâng tin keá toaùn cuûa caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà keá toaùn taïi nhieàu quoác gia thöôøng xaây döïng moät heä thoáng baùo caùo linh hoaït goàm moät khung caùc yeáu toá caàn coâng boá bao goàm nhieàu caáp baäc khaùc nhau, coù khaû naêng ñaùp öùng caùc nhu caàu söû duïng vaø phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuûa caùc loaïi hình doanh nghieäp ña daïng. Heä thoáng baùo caùo naøy coù yù nghóa tham khaûo quan troïng cho Vieät Nam trong quaù trình xaây döïng moät moâ hình BCTC linh hoaït, töông thích cho nhieàu loaïi hình doanh nghieäp ña daïng. 90 KEÁT LUAÄN Nhö vaäy, baèng phöông duy vaät bieän chöùng vaø duy vaät lòch söû, phöông phaùp phaân tích vaø toång hôïp, tieáp thu coù pheâ phaùn vaø choïn loïc nhöõng keát quaû nghieân cöùu coù lieân quan ñeán noäi dung ñeà taøi, trong moät chöùng möïc naøo ñoù, thoâng qua vieäc ñaùnh giaù thöïc traïng vaø nhöõng vaán ñeà caàn ñaët ra ñoái vôùi heä thoáng baùo caùo taøi chính Vieät Nam trong moái quan heä vôùi nhöõng yeâu caàu cuûa quaù trình hoäi nhaäp kinh teá hieän nay, luaän vaên ñaõ xaùc ñònh ñöôïc nhöõng vaán ñeà veà quan ñieåm, muïc tieâu, phöông höôùng hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo taøi chính; ñeà xuaát, xaây döïng moät soá phöông höôùng vaø giaûi phaùp cuï theå nhaèm hoaøn thieän heä thoáng thoâng tin trình baøy treân baùo caùo taøi chính trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá ôû Vieät Nam. Caùch thöùc giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà ñaët ra trong luaän vaên naøy, keå caû nhöõng vaán ñeà mang tính quan ñieåm, chöa phaûi laø giaûi phaùp toát nhaát, noù chæ coá gaéng höôùng ñeán tính toái öu. Caùc quan ñieåm, muïc tieâu, phöông höôùng vaø giaûi phaùp hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo taøi chính ôû Vieät Nam caàn phaûi ñöôïc tieáp tuïc boå sung, söûa ñoåi vaø hoaøn thieän cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá ñaát nöôùc, vôùi söï phaùt trieån vaø hoaøn thieän cuûa heä thoáng keá toaùn Vieät Nam. Ñieàu naøy laø moät yeâu caàu mang tính caáp baùch, taát yeáu vaø thöôøng xuyeân. Xin chaân thaønh caûm ôn thaày Leâ Ngoïc Taùnh, caùc thaày coâ ôû khoa keá toaùn kieåm toaùn, Ban giaùm hieäu vaø khoa sau ñaïi hoïc tröôøng Ñaïi hoïc kinh teá TP.HCM ñaõ taïo ñieàu kieän cho toâi hoaøn thaønh luaän vaên naøy. 91 Phô lôc sè 01 Bé, tæng c«ng ty:............ MÉu sè B 01  DN §¬n vÞ:................................... Ban hμnh theo Q§ sè 167/2000/Q§-BTC ngμy 25/10/2000, bæ sung theo Th«ng t− sè 89/2002/TT-BTC ngμy 09/10/2002 vμ Th«ng t− sè 105/2003/TT-BTC ngμy 04/11/2003 cña Bé tr−ëng Bé Tμi chÝnh Baûng caân ñoái keá toaùn t¹i ngμy ... th¸ng ... n¨m ... §¬n vÞ tÝnh:............. Tμi s¶n M· sè Sè ®Çu n¨m Sè cuèi kú 1 2 3 4 A - Tμi s¶n l−u ®éng vμ ®Çu t− ng¾n h¹n (100 = 110 + 120 + 130 + 140 + 150 + 160) 100 I. TiÒn 110 1. TiÒn mÆt t¹i quü (gåm c¶ ng©n phiÕu) 111 2. TiÒn göi Ng©n hμng 112 3. TiÒn ®ang chuyÓn 113 II. C¸c kho¶n ®Çu t− tμi chÝnh ng¾n h¹n 120 1. §Çu t− chøng kho¸n ng¾n h¹n 121 2. §Çu t− ng¾n h¹n kh¸c 128 3. Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t− ng¾n h¹n (*) 129 III. C¸c kho¶n ph¶i thu 130 1. Ph¶i thu cña kh¸ch hμng 131 2. Tr¶ tr−íc cho ng−êi b¸n 132 3. ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®−îc khÊu trõ 133 4. Ph¶i thu néi bé 134 - Vèn kinh doanh ë c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc 135 - Ph¶i thu néi bé kh¸c 136 5. Ph¶i thu theo tiÕn ®é kÕ ho¹ch hîp ®ång x©y dùng 137 6. C¸c kho¶n ph¶i thu kh¸c 138 7. Dù phßng c¸c kho¶n ph¶i thu khã ®ßi (*) 139 IV. Hμng tån kho 140 1. Hμng mua ®ang ®i trªn ®−êng 141 2. Nguyªn liÖu, vËt liÖu tån kho 142 3. C«ng cô, dông cô trong kho 143 4. Chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh dë dang 144 5. Thμnh phÈm tån kho 145 6. Hμng hãa tån kho 146 7. Hμng göi ®i b¸n 147 8. Dù phßng gi¶m gi¸ hμng tån kho (*) 149 92 1 2 3 4 V. Tμi s¶n l−u ®éng kh¸c 150 1. T¹m øng 151 2. Chi phÝ tr¶ tr−íc 152 3. Chi phÝ chê kÕt chuyÓn 153 4. Tμi s¶n thiÕu chê xö lý 154 5. C¸c kho¶n cÇm cè, ký c−îc, ký quü ng¾n h¹n 155 VI. Chi sù nghiÖp 160 1. Chi sù nghiÖp n¨m tr−íc 161 2. Chi sù nghiÖp n¨m nay 162 B -Tμi s¶n cè ®Þnh, ®Çu t− dμi h¹n (200 = 210 + 220 + 230 + 240 + 241) 200 I. Tμi s¶n cè ®Þnh 210 1. Tμi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh 211 - Nguyªn gi¸ 212 - Gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ (*) 213 2. Tμi s¶n cè ®Þnh thuª tμi chÝnh 214 - Nguyªn gi¸ 215 - Gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ (*) 216 3. Tμi s¶n cè ®Þnh v« h×nh 217 - Nguyªn gi¸ 218 - Gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ (*) 219 II. C¸c kho¶n ®Çu t− tμi chÝnh dμi h¹n 220 1. §Çu t− chøng kho¸n dμi h¹n 221 2. Gãp vèn liªn doanh 222 3. §Çu t− dμi h¹n kh¸c 228 4. Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t− dμi h¹n (*) 229 III. Chi phÝ x©y dùng c¬ b¶n dë dang 230 IV. C¸c kho¶n ký quü, ký c−îc dμi h¹n 240 V. Chi phÝ tr¶ tr−íc dμi h¹n 241 Tæng céng tμi s¶n (250 = 100 + 200) 250 93 1 2 3 4 Nguoàn voán A - Nî ph¶i tr¶ (300 = 310 + 320 + 330) 300 I. Nî ng¾n h¹n 310 1. Vay ng¾n h¹n 311 2. Nî dμi h¹n ®Õn h¹n tr¶ 312 3. Ph¶i tr¶ cho ng−êi b¸n 313 4. Ng−êi mua tr¶ tiÒn tr−íc 314 5. ThuÕ vμ c¸c kho¶n ph¶i nép Nhμ n−íc 315 6. Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn 316 7. Ph¶i tr¶ cho c¸c ®¬n vÞ néi bé 317 8. C¸c kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c 318 9. Ph¶i tr¶ theo tiÕn ®é kÕ ho¹ch hîp ®ång x©y dùng 319 II. Nî dμi h¹n 320 1. Vay dμi h¹n 321 2. Nî dμi h¹n 322 3. Tr¸i phiÕu ph¸t hμnh 323 III. Nî kh¸c 330 1. Chi phÝ ph¶i tr¶ 331 2. Tμi s¶n thõa chê xö lý 332 3. NhËn ký quü, ký c−îc dμi h¹n 333 B - Nguån vèn chñ së h÷u (400 = 410 + 420) 400 I. Nguån vèn, quü 410 1. Nguån vèn kinh doanh 411 2. Chªnh lÖch ®¸nh gi¸ l¹i tμi s¶n 412 3. Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i 413 4. Quü ®Çu t− ph¸t triÓn 414 5. Quü dù phßng tμi chÝnh 415 6. Lîi nhuËn ch−a ph©n phèi 416 7. Nguån vèn ®Çu t− XDCB 417 II. Nguån kinh phÝ, quü kh¸c 420 1. Quü khen th−ëng vμ phóc lîi 422 2. Quü qu¶n lý cña cÊp trªn 423 3. Nguån kinh phÝ sù nghiÖp 424 - Nguån kinh phÝ sù nghiÖp n¨m tr−íc 425 - Nguån kinh phÝ sù nghiÖp n¨m nay 426 4. Nguån kinh phÝ ®· h×nh thμnh TSC§ 427 Tæng céng nguån vèn (430 = 300 + 400) 430 Ghi chó: Sè liÖu trong c¸c chØ tiªu cã dÊu (*) ®−îc ghi b»ng sè ©m d−íi h×nh thøc ghi trong ngoÆc ®¬n ( ). 94 Caùc chæ tieâu can ñoái baûng keá toaùn ChØ tiªu Sè ®Çu n¨m Sè cuèi kú 1. Tμi s¶n thuª ngoμi 2. VËt t−, hμng hãa nhËn gi÷ hé, nhËn gia c«ng 3. Hμng hãa nhËn b¸n hé, nhËn ký göi 4. Nî khã ®ßi ®· xö lý 5. Ngo¹i tÖ c¸c lo¹i 6. H¹n møc kinh phÝ cßn l¹i 7. Nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n hiÖn cã LËp, ngμy ... th¸ng ... n¨m ... Ng−êi lËp biÓu KÕ to¸n tr−ëng Gi¸m ®èc (Ký, hä tªn) (Ký, hä tªn) (Ký, hä tªn, ®ãng dÊu) 95 Phô lôc sè 02 bé, tæng c«ng ty:......... MÉu sè B 02 - DN §¬n vÞ:................. Ban hμnh theo Q§ sè 167/2000/Q§-BTC ngμy 25 th¸ng 10 n¨m 2000 cña Bé tr−ëng Bé Tμi chÝnh Baùo caùo keát quaû kinh doanh Quý ... N¨m ... phÇn I - l·i, lç §¬n vÞ tÝnh:............ chØ tiªu M· sè Kú nμy Kú tr−íc Luü kÕ tõ ®Çu n¨m 1 2 3 4 5 Tæng doanh thu 01 Trong ®ã: Doanh thu hμng xuÊt khÈu 02 C¸c kho¶n gi¶m trõ (03 = 05 + 06 + 07) 03 + Gi¶m gi¸ hμng b¸n 05 + Hμng b¸n bÞ tr¶ l¹i 06 + ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu ph¶i nép 07 1. Doanh thu thuÇn (10 = 01 - 03) 10 2. Gi¸ vèn hμng b¸n 11 3. Lîi nhuËn gép (20 = 10 - 11) 20 4. Doanh thu ho¹t ®éng tμi chÝnh 21 5.Chi phÝ ho¹t ®éng tμi chÝnh 22 Trong ®ã : Chi phÝ l·i vay 23 6. Chi phÝ b¸n hμng 24 7. Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp 25 8. Lîi nhuËn thuÇn tõ ho¹t ®éng kinh doanh [30 = 20 + (21 - 22) - (24+25)] 30 9. Thu nhËp kh¸c 31 10. Chi phÝ kh¸c 32 11. Lîi nhuËn kh¸c (40 = 31 - 32) 40 13. Tæng lîi nhuËn tr−íc thuÕ (60 = 30 + 40 + 50) 50 14. ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép 51 15. Lîi nhuËn sau thuÕ (60 = 50 - 51) 60 96 - PhÇn II - T×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi Nhμ n−íc chØ tiªu M· Sè cßn ph¶i Sè ph¸t sinh trong kú Luü kÕ tõ ®Çu n¨m Sè cßn ph¶i nép sè nép ®Çu kú Sè ph¶i nép Sè ®· nép Sè ph¶i nép Sè ®· nép cuèi kú 1 2 3 4 5 6 7 8 = 3+4- 5 I. ThuÕ (10 = 11 + 12 + 13 + 14 + 15 + 16 + 17 + 18 + 19 + 20) 10 1. ThuÕ GTGT hμng b¸n néi ®Þa 11 2. ThuÕ GTGT hμng nhËp khÈu 12 3. ThuÕ Tiªu thô ®Æc biÖt 13 4. ThuÕ XuÊt, NhËp khÈu 14 5. ThuÕ Thu nhËp doanh nghiÖp 15 6. Thu trªn vèn 16 7. ThuÕ Tμi nguyªn 17 8. ThuÕ Nhμ ®Êt 18 9. TiÒn thuª ®Êt 19 10. C¸c lo¹i thuÕ kh¸c 20 II. C¸c kho¶n ph¶i nép kh¸c (30 = 31 + 32 + 33) 30 1. C¸c kho¶n phô thu 31 2. C¸c kho¶n phÝ, lÖ phÝ 32 3. C¸c kho¶n kh¸c 33 tæng céng (40 = 10 + 30) 40 Tæng sè thuÕ cßn ph¶i nép n¨m tr−íc chuyÓn sang n¨m nay .................................................................................... Trong ®ã: ThuÕ Thu nhËp doanh nghiÖp............................................................. 97 - PhÇn III - ThuÕ GTGT ®−îc khÊu trõ, thuÕ GTGT ®−îc hoμn l¹i, thuÕ GTGT ®−îc gi¶m, thuÕ GTGT hμng b¸n néi ®Þa §¬n vÞ tÝnh:........... M· Sè tiÒn ChØ tiªu sè Kú nμy Luü kÕ tõ ®Çu n¨m 1 2 3 4 I. ThuÕ GTGT ®−îc khÊu trõ 1. Sè thuÕ GTGT cßn ®−îc khÊu trõ, cßn ®−îc hoμn l¹i ®Çu kú 10 X 2. Sè thuÕ GTGT ®−îc khÊu trõ ph¸t sinh 11 3. Sè thuÕ GTGT ®· khÊu trõ, ®· hoμn l¹i, thuÕ GTGT hμng mua tr¶ l¹i vμ kh«ng ®−îc khÊu trõ (12 = 13 + 14 + 15 + 16) 12 Trong ®ã: a/ Sè thuÕ GTGT ®· khÊu trõ 13 b/ Sè thuÕ GTGT ®· hoμn l¹i 14 c/ Sè thuÕ GTGT hμng mua tr¶ l¹i, gi¶m gi¸ hμng mua 15 d/ Sè thuÕ GTGT kh«ng ®−îc khÊu trõ 16 4. Sè thuÕ GTGT cßn ®−îc khÊu trõ, cßn ®−îc hoμn l¹i cuèi kú (17 = 10 + 11 - 12) 17 X II. ThuÕ GTGT ®−îc hoμn l¹i 1. Sè thuÕ GTGT cßn ®−îc hoμn l¹i ®Çu kú 20 X 2. Sè thuÕ GTGT ®−îc hoμn l¹i ph¸t sinh 21 3. Sè thuÕ GTGT ®· hoμn l¹i 22 4. Sè thuÕ GTGT cßn ®−îc hoμn l¹i cuèi kú (23 = 20 + 21 - 22) 23 X III. ThuÕ GTGT ®−îc gi¶m 1. Sè thuÕ GTGT cßn ®−îc gi¶m ®Çu kú 30 X 2. Sè thuÕ GTGT ®−îc gi¶m ph¸t sinh 31 3. Sè thuÕ GTGT ®· ®−îc gi¶m 32 4. Sè thuÕ GTGT cßn ®−îc gi¶m cuèi kú 33 X 98 (33 = 30 + 31 - 32) 1 2 3 4 IV. ThuÕ GTGT hμng b¸n néi ®Þa 1. ThuÕ GTGT hμng b¸n néi ®Þa cßn ph¶i nép ®Çu kú 40 X 2. ThuÕ GTGT ®Çu ra ph¸t sinh 41 3. ThuÕ GTGT ®Çu vμo ®· khÊu trõ 42 4. ThuÕ GTGT hμng b¸n bÞ tr¶ l¹i, bÞ gi¶m gi¸ 43 5. ThuÕ GTGT ®−îc gi¶m trõ vμo sè thuÕ ph¶i nép 44 6. ThuÕ GTGT hμng b¸n néi ®Þa ®· nép vμo Ng©n s¸ch Nhμ n−íc 45 7. ThuÕ GTGT hμng b¸n néi ®Þa cßn ph¶i nép cuèi kú (46 = 40 + 41 - 42 - 43 - 44 – 45) 46 X Ghi chó: C¸c chØ tiªu cã dÊu (x) kh«ng cã sè liÖu LËp, ngμy ... th¸ng ... n¨m ... Ng−êi lËp biÓu KÕ to¸n tr−ëng Gi¸m ®èc (Ký, hä tªn) (Ký, hä tªn) (Ký, hä tªn, ®ãng dÊu) 99 Phô lôc sè 03 Bé, tæng c«ng ty:............ MÉu sè B 03 DN §¬n vÞ:................................... Ban hμnh theo Q§ sè 167/2000/Q§-BTC ngμy 25/10/2000, bæ sung theo Th«ng t− sè 89/2002/TT-BTC ngμy 09/10/2002 vμ Th«ng t− sè 105/2003/TT-BTC ngμy 04/11/2003 cña Bé tr−ëng Bé Tμi chÝnh Baùo caùo löu chuyeån tieàn teâ” Quý..n¨m... §¬n vÞ tÝnh: ........... ChØ tiªu M· sè Kú tr−íc Kú nμy 1 2 3 4 I. L−u chuyÓn tiÒn tõ ho¹t ®éng kinh doanh 1. TiÒn thu tõ b¸n hμng, cung cÊp dÞch vô vμ doanh thu kh¸c 01 2. TiÒn chi tr¶ cho ng−êi cung cÊp hμng hãa vμ dÞch vô 02 3. TiÒn chi tr¶ cho ng−êi lao ®éng 03 4. TiÒn chi tr¶ l·i vay 04 5. TiÒn chi nép thuÕ Thu nhËp doanh nghiÖp 05 6. TiÒn thu kh¸c tõ ho¹t ®éng kinh doanh 06 7. TiÒn chi kh¸c cho ho¹t ®éng kinh doanh 07 L−u chuyÓn tiÒn thuÇn tõ ho¹t ®éng kinh doanh 20 II. L−u chuyÓn tiÒn tõ ho¹t ®éng ®Çu t− 1.TiÒn chi ®Ó mua s¾m, x©y dùng TSC§ vμ c¸c tμi s¶n dμi h¹n kh¸c 21 2.TiÒn thu tõ thanh lý, nh−îng b¸n TSC§ vμ c¸c tμi s¶n dμi h¹n kh¸c 22 3. TiÒn chi cho vay, mua c¸c c«ng cô nî cña ®¬n vÞ kh¸c 23 4.TiÒn thu håi cho vay, b¸n l¹i c¸c c«ng cô nî cña ®¬n vÞ kh¸c 24 5. TiÒn chi ®Çu t− gãp vèn vμo ®¬n vÞ kh¸c 25 6. TiÒn thu håi ®Çu t− gãp vèn vμo ®¬n vÞ kh¸c 26 7. TiÒn thu l·i cho vay, cæ tøc vμ lîi nhuËn ®−îc chia 27 L−u chuyÓn tiÒn thuÇn tõ ho¹t ®éng ®Çu t− 30 III. L−u chuyÓn tiÒn tõ ho¹t ®éng tμi chÝnh 1.TiÒn thu tõ ph¸t hμnh cæ phiÕu, nhËn vèn gãp cña chñ së h÷u 31 100 2.TiÒn chi tr¶ vèn gãp cho c¸c chñ së h÷u, mua l¹i cæ phiÕu cña doanh nghiÖp ®· ph¸t hμnh 32 3. TiÒn vay ng¾n h¹n, dμi h¹n nhËn ®−îc 33 4. TiÒn chi tr¶ nî gèc vay 34 5. TiÒn chi tr¶ nî thuª tμi chÝnh 35 6. Cæ tøc, lîi nhuËn ®· tr¶ cho chñ së h÷u 36 L−u chuyÓn tiÒn thuÇn tõ ho¹t ®éng tμi chÝnh 40 L−u chuyÓn tiÒn thuÇn trong kú (20+30+40) 50 TiÒn vμ t−¬ng ®−¬ng tiÒn ®Çu kú 60 ¶nh h−ëng cña thay ®æi tû gi¸ hèi ®o¸i quy ®æi ngo¹i tÖ 61 TiÒn vμ t−¬ng ®−¬ng tiÒn cuèi kú (50+60+61) 70 E” BAÙO CAÙO LÖU CHUYEÅN TIEÀN TEÄ (Theo ph−¬ng ph¸p gi¸n tiÕp) Quý..n¨m.. §¬n vÞ tÝnh: ........... ChØ tiªu M· sè Kú tr−íc Kú nμy 1 2 3 4 I. L−u chuyÓn tiÒn tõ ho¹t ®éng kinh doanh 1. Lîi nhuËn tr−íc thuÕ 01 2. §iÒu chØnh cho c¸c kho¶n - KhÊu hao TSC§ 02 - C¸c kho¶n dù phßng 03 - L·i, lç chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ch−a thùc hiÖn 04 - L·i, lç tõ ho¹t ®éng ®Çu t− 05 - Chi phÝ l·i vay 06 3. Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng kinh doanh tr−íc thay ®æi vèn l−u ®éng 08 - T¨ng gi¶m c¸c kho¶n ph¶i thu 09 - T¨ng gi¶m hμng tån kho 10 - T¨ng gi¶m c¸c kho¶n ph¶i tr¶ (kh«ng kÓ l·i vay ph¶i tr¶, thuÕ thu nhËp ph¶i nép) 11 - T¨ng gi¶m Chi phÝ tr¶ tr−íc 12 - TiÒn l·i vay ®· tr¶ 13 - ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®· nép 14 - TiÒn thu kh¸c tõ ho¹t ®éng kinh doanh 15 - TiÒn chi kh¸c tõ ho¹t ®éng kinh doanh 16 L−u chuyÓn tiÒn thuÇn tõ ho¹t ®éng kinh doanh 20 II. L−u chuyÓn tiÒn tõ ho¹t ®éng ®Çu t− 1.TiÒn chi ®Ó mua s¾m, x©y dùng TSC§ vμ c¸c tμi s¶n dμi h¹n kh¸c 21 101 2.TiÒn thu tõ thanh lý, nh−îng b¸n TSC§ vμ c¸c tμi s¶n dμi h¹n kh¸c 22 3.TiÒn chi cho vay, mua c¸c c«ng cô nî cña ®¬n vÞ kh¸c 23 4.TiÒn thu håi cho vay, b¸n l¹i c¸c c«ng cô nî cña ®¬n vÞ kh¸c 24 5. TiÒn chi ®Çu t− gãp vèn vμo ®¬n vÞ kh¸c 25 6. TiÒn thu håi ®Çu t− gãp vèn vμo ®¬n vÞ kh¸c 26 7. TiÒn thu l·i cho vay, cæ tøc vμ lîi nhuËn ®−îc chia 27 L−u chuyÓn tiÒn thuÇn tõ ho¹t ®éng ®Çu t− 30 III. L−u chuyÓn tiÒn tõ ho¹t ®éng tμi chÝnh 1.TiÒn thu tõ ph¸t hμnh cæ phiÕu, nhËn vèn gãp cña chñ së h÷u 31 2.TiÒn chi tr¶ vèn gãp cho c¸c chñ së h÷u, mua l¹i cæ phiÕu cña doanh nghiÖp ®· ph¸t hμnh 32 3. TiÒn vay ng¾n h¹n, dμi h¹n nhËn ®−îc 33 4. TiÒn chi tr¶ nî gèc vay 34 5. TiÒn chi tr¶ nî thuª tμi chÝnh 35 6. Cæ tøc, lîi nhuËn ®· tr¶ cho chñ së h÷u 36 L−u chuyÓn tiÒn thuÇn tõ ho¹t ®éng tμi chÝnh 40 L−u chuyÓn tiÒn thuÇn trong kú (20+30+40) 50 TiÒn vμ t−¬ng ®−¬ng tiÒn ®Çu kú 60 ¶nh h−ëng cña thay ®æi tû gi¸ hèi ®o¸i quy ®æi ngo¹i tÖ 61 TiÒn vμ t−¬ng ®−¬ng tiÒn cuèi kú (50+60+61) 70 102 Phuï luïc 04 Coâng ty……………………………………………….. PHUÏ LUÏC BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH Naêm ……… 1. Caùc vaán ñeà chung, 1.1. Danh saùch thaønh vieân Hoäi ñoàng quaûn trò , Ban giaùm ñoác vaø caùc nhaân söï chuû choát : 1.2. Nhöõng theá maïnh vaø nguoàn löïc cuûa ñôn vò chöa ñöôïc trình baøy trong caùc baùo caùo khaùc : 1.3. Caùc lónh vöïc hoaït ñoäng chuû yeáu cuûa coâng ty : 1.4. Nhöõng yeáu toá chính aûnh höôûng ñeán tình hình hoaït ñoäng cuûa coâng ty : 2. Ñaùnh giaù hoaït ñoäng kinh doanh 2.1. Phaân tích khaùi quaùt keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty : 2.2. Keát quaû hoaït ñoäng, söï ñoùng goùp vaø phaùt trieån cuûa töøng lónh vöïc hoaït ñoäng : 2.3. Tình hình phaùt trieån thò tröôøng theo khu vöïc vaø ngaønh haøng : 2.4. Tình hình phaùt trieån saûn phaåm môùi : 2.5. Nhöõng döï baùo veà keát quaû hoaït ñoäng, môû roäng thò tröôøng vaø phaùt trieån saûn phaåm môùi : 3. Ñaùnh giaù veà tình hình taøi chính : 3.1. Caùc chæ soá veà cô caáu nguoàn voán vaø tình hình taøi chính : 3.2 .Nhöõng thoâng tin treân thò tröôøng chöùng khoaùn, nhö giaù coå phieáu vaø coå töùc : 3.3. Caùc soá lieäu taøi chính vaø nhöõng thoâng tin taøi chính quan troïng trong nhöõng naêm gaàn ñaây : 103 3.4. Caùc hôïp ñoàng coâng cuï taøi chính vaø ruûi ro lieân quan : 3.5. Chính saùch cuûa Ban giaùm ñoác ñoái vôùi caùc ruûi ro, chính saùch phoøng ngöøa ruûi ro : 3. Caùc vaán ñeà khaùc, nhö : 3.1. Caùc chính saùch veà tuyeån duïng, an toaøn vaø moâi tröôøng : 3.2. Lôïi ích cuûa Ban giaùm ñoác vaø döï ñònh cuûa hoï : 3.3. Nhöõng söï kieän phaùt sinh sau ngaøy keát thuùc nieân ñoä : 3.4. Chöông trình ñaïi hoäi coå ñoâng thöôøng nieân : 104 Phô lôc sè 05 - Veà möùc ñoä phuø hôïp vôùi khuoân khoå cuûa heä thoáng BCTC thoáng nhaát : - Veà möùc ñoä chi tieát cuûa thoâng tin trình baøy treân heä thoáng BCTC : Khuoân khoå thoâng tin cuûa heä thoáng baùo caùo taøi chính thoáng nhaát Khuoân khoå thoâng tin cuûa heä thoáng baùo caùo taøi chính loaïi hình DN A Khuoân khoå thoâng tin cuûa heä thoáng baùo caùo taøi chính loaïi hình DN B Möùc ñoä chi tieát cuûa thoâng tin thuoäc chæ tieâu 1(baéc buoäc) treân moâ hình baùo caùo taøi chính DN X Möùc ñoä chi tieát cuûa thoâng tin thuoäc chæ tieâu 1 treân moâ hình baùo caùo taøi chính thoáng nhaát Möùc ñoä chi tieát cuûa thoâng tin thuoäc chæ tieâu I (baéc buoäc ) treân moâ hình baùo caùo taøi chính DN Y 105 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Boä Taøi chính, Möôøi laêm naêm ñoåi môùi heä thoáng keá toaùn vaø kieåm toaùn Vieät Nam, taøi lieäu Hoäi nghò keá toaùn toaøn quoác thaùng 10-2003. 2. Coâng ty TNHH KPMG Vieät Nam, Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát minh hoïa, thaùng 03 naêm 2004 3. PGS.TS Nguyeãn Ñình Ñoã ,TS. Nguyeãn Baù Minh , Quy trình keá toaùn doanh nghieäp trong ñieàu kieän ñoåi môùi vaø hoäi nhaäp, Nhaø xuaát baûn thoáng keâ, 2004 4. Vuõ Hoaøi Ñöùc, Vaän duïng chuaån möïc quoác teá veà keá toaùn ñeå hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo taøi chính doanh nghieäp Vieät Nam, luaän vaên thaïc só khoa hoïc kinh teá , ÑH Kinh teá TP.HCM ,2000 5. Th.s Nguyeãn Phuù Giang, Keá toaùn taøi chính naâng cao, Nhaø xuaát baûn chính trò quoác gia, 2003 6. Hoäi keá toaùn Vieät Nam, Taïp chí keá toaùn soá 38,39 naêm 2002 ; soá 40,41 naêm 2003 ; soá 45,46,47,48 naêm 2004. 7. Ngaân haøng theá giôùi, Caùc chuaån möïc keá toaùn quoác teá , taøi lieäu höôùng daãn thöïc haønh, Nhaø xuaát baûn chính trò quoác gia, 2000 8. TS.Voõ Vaên Nhò, TS. Ñoaøn Ngoïc Queá, Ths.Lyù Thò Bích Chaâu, Höôùng daãn laäp-ñoïc-phaân tích baùo caùo taøi chính vaø baùo caùo keá toaùn quaûn trò, NXB thoáng keâ, 2001 9. Phoøng thöông maïi vaø coâng nghieäp Vieät Nam, Chuyeân ñeà ñaøo taïo – Xöû lyù cheânh leäch keá toaùn vaø thueá, thaùng 08/2003 10. Leâ Ngoïc Taùnh, Phöông höôùng hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo keá toaùn trong ñieàu kieän kinh teá thò tröôøng ôû Vieät Nam, Luaän aùn tieán só khoa hoïc kinh teá, ÑH Kinh teá TP.HCM 1996. 11. Ahmed Riahi Belkaoui, Accounting Theory, third edition, University of Illinois at Chicago, Illinois, USA. 12. Floyd A. Beams, Advanced Accounting, sixth edition , Prentice – Hall International, Inc. 106 ._.