Báo cáo Hoàn thiện lập và phân tích tài chính với việc tăng cường quản lý tài chính tại các Công ty xổ số kiến thiết (khảo sát khu vực Nam Trung bộ)

Më §ÇU 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi: NÒn tµi chÝnh cña n­íc ta ®· vµ ®ang ®­îc ®æi míi mét c¸ch toµn diÖn trong sù chuyÓn ®æi s©u s¾c cña c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN. Trong c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ míi ®ã, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i chñ ®éng vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung vµ ho¹t ®éng tµi chÝnh nãi riªng. Muèn ®øng v÷ng vµ th¾ng thÕ trªn th­¬ng tr­êng, chñ doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã nh÷ng ®èi s¸ch thÝch hîp vµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt lµ ph¶i th­êng xuyªn tiÕn hµnh lËp vµ ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh nh»m ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n mäi ho¹t ®éng kinh tÕ trong tr¹ng th¸i thùc cña chóng. B¸o c¸o tµi chÝnh ®­îc coi lµ mét bøc tranh toµn diÖn vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh, kh¶ n¨ng vµ søc m¹nh cña mét doanh nghiÖp t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. Do ®ã, lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh cã ý nghÜa quan träng kh«ng nh÷ng ®èi víi chñ doanh nghiÖp mµ cßn ®èi víi nh÷ng ng­êi quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp nh­: c¸c nhµ ®Çu t­, nhµ cho vay, nhµ cung cÊp, kh¸ch hµng ... Lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc, c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt thùc hiÖn kinh doanh ho¹t ®éng xæ sè nh»m huy ®éng vèn nhµn rçi trong nh©n d©n gãp phÇn t¹o nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc, ®Ó ®Çu t­ cho c¸c c«ng tr×nh phóc lîi x· héi. Trong qu¸ tr×nh kinh doanh, c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt ®­îc Nhµ n­íc giao cho qu¶n lý vµ sö dông mét l­îng vèn bao gåm vèn cè ®Þnh vµ vèn l­u ®éng, c¸c nguån vèn bæ sung kh¸c dùa trªn nguyªn t¾c b¶o ®¶m sö dông cã hiÖu qu¶ vµ t«n träng c¸c nguyªn t¾c tµi chÝnh, tÝn dông, ®Æc biÖt lµ tu©n thñ ph¸p luËt. Do vËy, viÖc th­êng xuyªn lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh sÏ gióp doanh nghiÖp thÊy ®­îc thùc tr¹ng tµi chÝnh, tõ ®ã cã nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó t¨ng c­êng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Nh­ vËy, lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh thùc sù lµ mét c«ng cô quan träng cho c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh cña chñ doanh nghiÖp nãi riªng vµ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ t¹i c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt nãi riªng, viÖc lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh nhiÒu khi mang tÝnh h×nh thøc. §Ó gãp phÇn kh¾c phôc tån t¹i hiÖn nay vµ tõng b­íc ®¸p øng tèt h¬n yªu cÇu qu¶n lý, t«i ®· chän ®Ò tµi: "Hoµn thiÖn lËp & ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh víi viÖc t¨ng c­êng qu¶n lý tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt (kh¶o s¸t ®iÓn h×nh t¹i khu vùc Nam Trung bé)" lµm ®Ò tµi luËn v¨n cao häc. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu: - LuËn v¨n gãp phÇn lµm râ thªm mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh cïng víi viÖc t¨ng c­êng qu¶n lý tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt. - Th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng viÖc lËp, ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt (kh¶o s¸t ®iÓn h×nh t¹i khu vùc Nam Trung bé), tõ ®ã ®Ò xuÊt c¸c quan ®iÓm cã tÝnh nguyªn t¾c cho viÖc hoµn thiÖn lËp & ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh, n©ng cao chÊt l­îng cña viÖc qu¶n lý tµi chÝnh, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt khu vùc Nam Trung bé nãi riªng vµ cña c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt nãi chung. - §­a ra c¸c gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m hoµn thiÖn lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh víi viÖc t¨ng c­êng qu¶n lý tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt. 3. §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu: - §èi t­îng nghiªn cøu: LËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt, kh¶o s¸t ®iÓn h×nh t¹i khu vùc Nam Trung bé. - Ph¹m vi nghiªn cøu: Hoµn thiÖn lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh víi viÖc t¨ng c­êng qu¶n lý tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt (kh¶o s¸t ®iÓn h×nh t¹i khu vùc Nam Trung bé). 4. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu: LuËn v¨n sö dông tæng hîp nhiÒu ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu, ®ã lµ: ph­¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng; ph­¬ng ph¸p duy vËt lÞch sö; ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra ph©n tÝch, hÖ thèng ho¸; ph©n tÝch tæng hîp; ph­¬ng ph¸p thùc chøng ®Ó ®èi chiÕu, ®¸nh gi¸ c¸c vÊn ®Ò, sù kiÖn. Tõ ®ã, nªu lªn nh÷ng ý kiÕn cña b¶n th©n m×nh. 5. Dù kiÕn nh÷ng ®ãng gãp cña ®Ò tµi: - HÖ thèng ho¸ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ lËp, ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh víi viÖc t¨ng c­êng qu¶n lý tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt. - §¸nh gi¸ ®óng thùc tr¹ng vÒ t×nh h×nh lËp, ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt khu vùc Nam Trung bé. - §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn lËp, ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh víi viÖc t¨ng c­êng qu¶n lý tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt nãi riªng vµ c¸c doanh nghiÖp kh¸c nãi chung. 6. KÕt cÊu cña luËn v¨n: - LuËn v¨n ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, c¸c phô lôc vµ danh môc tµi liÖu tham kh¶o, gåm cã 3 ch­¬ng: Ch­¬ng 1: C¬ së lý luËn vÒ lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh víi viÖc t¨ng c­êng qu¶n lý tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt (kh¶o s¸t ®iÓn h×nh t¹i khu vùc Nam Trung bé). Ch­¬ng 3: C¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh víi viÖc t¨ng c­êng qu¶n lý tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt. Ch­¬ng i: C¬ së lý luËn vÒ lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh víi viÖc t¨ng c­êng qu¶n lý tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt 1.1. ý nghÜa, vai trß vµ nh÷ng th«ng tin chñ yÕu trªn b¸o c¸o tµi chÝnh: 1.1.1. ý nghÜa, vai trß cña b¸o c¸o tµi chÝnh ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh t¹i c¸c doanh nghiÖp: HÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh cã mét ý nghÜa cùc kú quan träng ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn ë nh÷ng vÊn ®Ò sau: - B¸o c¸o tµi chÝnh lµ nh÷ng b¸o c¸o ®­îc tr×nh bµy hÕt søc tæng qu¸t, ph¶n ¸nh mét c¸ch tæng hîp nhÊt vÒ t×nh h×nh tµi s¶n, c¸c kho¶n nî, nguån h×nh thµnh tµi s¶n, t×nh h×nh tµi chÝnh còng nh­ kÕt qu¶ kinh doanh trong kú cña doanh nghiÖp. - B¸o c¸o tµi chÝnh nh»m cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt nhÊt phôc vô chñ doanh nghiÖp vµ c¸c ®èi t­îng quan t©m kh¸c nh­: c¸c nhµ ®Çu t­, Héi ®ång qu¶n trÞ doanh nghiÖp, nhµ cho vay, c¸c c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn vµ toµn bé c¸n bé, c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp. - B¸o c¸o tµi chÝnh cung cÊp nh÷ng th«ng tin kinh tÕ, tµi chÝnh chñ yÕu ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, thùc tr¹ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp trong kú ho¹t ®éng ®· qua, gióp cho viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t t×nh h×nh sö dông vèn vµ kh¶ n¨ng huy ®éng nguån vèn vµo s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. - C¸c chØ tiªu, c¸c sè liÖu trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh lµ nh÷ng c¬ së quan träng ®Ó tÝnh ra c¸c chØ tiªu kinh tÕ kh¸c, nh»m ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn, hiÖu qu¶ cña c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. - Nh÷ng th«ng tin cña b¸o c¸o tµi chÝnh lµ nh÷ng c¨n cø quan träng trong viÖc ph©n tÝch, nghiªn cøu, ph¸t hiÖn nh÷ng kh¶ n¨ng tiÒm tµng, lµ nh÷ng c¨n cø quan träng ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ qu¶n lý, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc ®Çu t­ vµo doanh nghiÖp cña chñ së h÷u, c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c chñ nî hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai cña doanh nghiÖp. - Nh÷ng b¸o c¸o tµi chÝnh cßn lµ nh÷ng c¨n cø quan träng ®Ó x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch kinh tÕ - kü thuËt, tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, lµ nh÷ng c¨n cø khoa häc ®Ó ®Ò ra hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p x¸c thùc nh»m t¨ng c­êng qu¶n trÞ doanh nghiÖp, kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. XuÊt ph¸t tõ ý nghÜa, vai trß cña b¸o c¸o tµi chÝnh, Nhµ n­íc qui ®Þnh chñ doanh nghiÖp vµ kÕ to¸n tr­ëng lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh vÒ tÝnh ®óng ®¾n, trung thùc cña b¸o c¸o tµi chÝnh. Do vËy, viÖc tu©n thñ chÕ ®é b¸o c¸o tµi chÝnh lµ yªu cÇu c¬ b¶n trong c«ng t¸c chØ ®¹o tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n ë doanh nghiÖp. ViÖc lËp vµ nép b¸o c¸o tµi chÝnh ®Çy ®ñ, ®óng thêi h¹n cã ý nghÜa hÕt søc quan träng trong viÖc cung cÊp th«ng tin phôc vô cho viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh. H¬n n÷a, hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh chØ cã ý nghÜa trong qu¶n lý kinh doanh khi nã ®¶m b¶o ®Çy ®ñ 3 yªu cÇu: trung thùc, ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi. 1.1.2. HÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh vµ nh÷ng th«ng tin chñ yÕu: Theo QuyÕt ®Þnh sè 1141TC/Q§/KT do Bé Tµi chÝnh ban hµnh ngµy 1-1-1995, ®· ®­a ra h×nh thøc vµ néi dung cña hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh phï hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã qui m« lín, bao gåm 4 biÓu mÉu b¸o c¸o b¾t buéc nh­ sau: - B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n - MÉu sè B01 – DN - B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh - MÉu sè B02 – DN - B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ - MÉu sè B02 – DN - ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh - MÉu sè B09 – DN Sau ®ã, c¸c b¸o c¸o nµy ®· ®­îc söa ®æi theo QuyÕt ®Þnh sè 167/2000/Q§/BTC ngµy 25-10-2000 cña Bé tr­ëng Bé Tµi chÝnh. Theo QuyÕt ®Þnh sè 1177 TC/Q§/KT do Bé Tµi chÝnh ban hµnh ngµy 23-12-1996, ®· ®­a ra hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, bao gåm 3 biÓu mÉu b¸o c¸o b¾t buéc nh­ sau: - B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n - MÉu sè B01 – DNN - B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh - MÉu sè B02 – DNN - ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh - MÉu sè B09 – DNN Néi dung, ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n, h×nh thøc tr×nh bµy c¸c chØ tiªu trong tõng b¸o c¸o qui ®Þnh trong chÕ ®é nµy ®­îc ¸p dông thèng nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp trong ph¹m vi c¶ n­íc. Trong qu¸ tr×nh ¸p dông, nÕu thÊy cÇn thiÕt, cã thÓ bæ sung, söa ®æi hoÆc chi tiÕt c¸c chØ tiªu cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh­ng ph¶i ®­îc Bé Tµi chÝnh chÊp thuËn b»ng v¨n b¶n. Th«ng tin tr×nh bµy trªn hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh ViÖt Nam vÒ c¬ b¶n còng t­¬ng ®ång víi nh÷ng qui ®Þnh trong chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ. §Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých cña b¸o c¸o tµi chÝnh, nh÷ng th«ng tin sau cÇn ph¶i tr×nh bµy trªn b¸o c¸o tµi chÝnh : - Tªn cña doanh nghiÖp lËp b¸o c¸o - B¸o c¸o tµi chÝnh lµ b¸o c¸o cho mét doanh nghiÖp riªng lÎ hay mét nhãm c¸c doanh nghiÖp. - Ngµy lËp b¸o c¸o hoÆc niªn ®é mµ b¸o c¸o tµi chÝnh ®­îc lËp. - C¸c bé phËn cÊu thµnh cña b¸o c¸o tµi chÝnh ®­îc tr×nh bµy, bao gåm: + B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n + B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh + B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ + ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ph¸c ho¹ nh÷ng ¶nh h­ëng tµi chÝnh cña c¸c giao dÞch, c¸c sù kiÖn b»ng c¸ch tËp hîp chóng l¹i thµnh c¸c kho¶n môc lín theo tÝnh chÊt kinh tÕ cña chóng. Nh÷ng kho¶n môc nµy ®­îc gäi lµ c¸c yÕu tè cña b¸o c¸o tµi chÝnh, vµ còng chÝnh lµ nh÷ng th«ng tin c¬ b¶n cÇn ph¶i tr×nh bµy trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. Cô thÓ: - Trªn B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n gåm cã c¸c th«ng tin chñ yÕu sau: Tµi s¶n (bao gåm TSL§ & §TNH, TSC§ & §TDH), Nguån vèn (bao gåm Nî ph¶i tr¶ vµ Nguån vèn chñ së h÷u) cña doanh nghiÖp. - Trªn B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh gåm cã c¸c th«ng tin chñ yÕu sau: Thu nhËp (bao gåm c¶ doanh thu vµ l·i), Chi phÝ (bao gåm c¸c kho¶n lç còng nh­ c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong chu kú ho¹t ®éng kinh doanh b×nh th­êng cña doanh nghiÖp: gi¸ vèn hµng b¸n, tiÒn l­¬ng, chi phÝ khÊu hao). - Trªn B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ: C¸c yÕu tè trªn B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ chÝnh lµ c¸c yÕu tè cña B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ sù biÕn ®éng cña c¸c yÕu tè trªn B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ cÇn tr×nh bµy c¸c luång tiÒn trong kú ®­îc ph©n lo¹i thµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, ho¹t ®éng ®Çu t­, ho¹t ®éng tµi chÝnh theo c¸ch thøc phï hîp nhÊt víi ®Æc ®iÓm kinh doanh cña doanh nghiÖp. - Trªn thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh: ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh tr×nh bµy kh¸i qu¸t ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, néi dung mét sè chÕ ®é kÕ to¸n ®­îc doanh nghiÖp lùa chän ®Ó ¸p dông, t×nh h×nh vµ lý do biÕn ®éng cña mét sè ®èi t­îng tµi s¶n vµ nguån vèn quan träng, ph©n tÝch mét sè chØ tiªu tµi chÝnh chñ yÕu vµ c¸c kiÕn nghÞ cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp ph¶i tr×nh bµy ®Çy ®ñ c¸c chØ tiªu theo néi dung ®¸nh gi¸ qui ®Þnh trong thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. Ngoµi ra, doanh nghiÖp còng cã thÓ tr×nh bµy thªm c¸c néi dung kh¸c nh»m gi¶i thÝch chi tiÕt h¬n t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.2. Nguyªn t¾c vµ ph­¬ng ph¸p lËp b¸o c¸o tµi chÝnh: 1.2.1. Nguyªn t¾c lËp b¸o c¸o tµi chÝnh: §Ó ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu vµ môc ®Ých cña hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh trong qu¶n lý doanh nghiÖp, khi lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶i b¶o ®¶m ®Çy ®ñ vµ qu¸n triÖt nh÷ng nguyªn t¾c sau ®©y: - Nguyªn t¾c x¸c thùc: Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái nh÷ng th«ng tin ph¶n ¸nh trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶i chÝnh x¸c, ph¶n ¸nh ®óng thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Muèn vËy, tr­íc khi lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, kÕ to¸n cÇn ph¶i ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vµo sæ kÕ to¸n tr­íc khi kho¸ sæ kÕ to¸n. Thùc hiÖn viÖc ®èi chiÕu sè liÖu ë c¸c sæ kÕ to¸n tæng hîp víi sè liÖu cña c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt; ®èi chiÕu gi÷a sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n víi sè liÖu thùc tÕ kiÓm kª. Cã nh­ vËy, míi ®¶m b¶o sè liÖu trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp lµ x¸c thùc. - Nguyªn t¾c thèng nhÊt: Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái nh÷ng th«ng tin ph¶n ¸nh trªn tÊt c¶ nh÷ng b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶i b¶o ®¶m sù thèng nhÊt. Sè liÖu trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh trong mét doanh nghiÖp kh«ng thÓ m©u thuÉn nhau vµ còng kh«ng thÓ chång chÐo nhau. C¸c sè liÖu ®­îc lËp trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp bao giê còng mang tÝnh logic, viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh bao giê còng tu©n theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh. Nguyªn t¾c thèng nhÊt trong viÖc lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp cßn ®­îc biÓu hiÖn ë chç: c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶i ®¶m b¶o sù thèng nhÊt vÒ néi dung kinh tÕ, ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n, ®¬n vÞ tÝnh. §ång thêi cßn ph¶i thèng nhÊt ë ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n mµ doanh nghiÖp sö dông ph¶i nhÊt qu¸n tõ kú nµy sang kú kh¸c, gi÷a n¨m nµy sang n¨m kh¸c. C¸c nguyªn t¾c trªn cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt víi nhau, bæ sung cho nhau, nh»m t¹o ra nh÷ng tµi liÖu trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp b¶o ®¶m héi ®ñ 3 yªu cÇu c¬ b¶n cña th«ng tin: §Çy ®ñ, chÝnh x¸c vµ kÞp thêi. 1.2.2. Ph­¬ng ph¸p lËp b¸o c¸o tµi chÝnh: Tu©n thñ theo c¸c nguyªn t¾c trªn, c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®­îc lËp theo ph­¬ng ph¸p sau: - Ph­¬ng ph¸p lËp B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n: B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n lµ nguån th«ng tin tµi chÝnh hÕt søc quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý cña b¶n th©n doanh nghiÖp còng nh­ cho nhiÒu ®èi t­îng kh¸c ë bªn ngoµi, trong ®ã cã c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña Nhµ n­íc. Do vËy, B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ph¶i ®­îc lËp ®óng theo mÉu qui ®Þnh ph¶n ¸nh trung thùc t×nh h×nh tµi s¶n cña doanh nghiÖp vµ ph¶i nép cho c¸c ®èi t­îng cã liªn quan ®óng thêi h¹n qui ®Þnh. C¬ së sè liÖu ®Ó lËp: Mçi phÇn cña B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ®Òu ®­îc ph¶n ¸nh theo 3 cét: M· sè, sè ®Çu n¨m, sè cuèi kú (quý, n¨m). Do vËy, c¬ së sè liÖu ®Ó lËp B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n bao gåm: - C¨n cø vµo c¸c sæ kÕ to¸n tæng hîp vµ chi tiÕt. - C¨n cø vµo B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n kú tr­íc (quý tr­íc, n¨m tr­íc). Ph­¬ng ph¸p lËp: KÕ to¸n tiÕn hµnh kho¸ sæ kÕ to¸n (theo thø tù tõ TK 111 ®Õn TK 466). Tõ ®ã kiÓm tra, ®èi chiÕu sè liÖu ®Ó ghi sè liÖu cña c¸c chØ tiªu vµo cét “Sè ®Çu n¨m”. TiÕp theo, thu thËp sè liÖu ®Ó ghi vµo c¸c chØ tiªu bªn “Tµi s¶n” vµ bªn “Nguån vèn” (theo thø tù tõ A ®Õn B). Sau cïng, thu thËp sè liÖu ®Ó ghi vµo c¸c chØ tiªu ngoµi b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. - Ph­¬ng ph¸p lËp B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh: B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh lµ b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶n ¸nh tæng hîp vÒ doanh thu, chi phÝ vµ kÕt qu¶ l·i, lç cña c¸c ho¹t ®éng kh¸c nhau trong doanh nghiÖp trong kú kÕ to¸n (th¸ng, quý, n¨m). Ngoµi ra, b¸o c¸o nµy cßn ph¶n ¸nh t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi Nhµ n­íc còng nh­ t×nh h×nh thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ, ®­îc hoµn l¹i vµ ®­îc miÔn gi¶m. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh bao gåm 3 phÇn: PhÇn I: B¸o c¸o l·i lç PhÇn II: T×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi Nhµ n­íc PhÇn III: ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ, thuÕ GTGT ®­îc hoµn l¹i, thuÕ GTGT ®­îc gi¶m, thuÕ GTGT hµng b¸n néi ®Þa. C¬ së sè liÖu ®Ó lËp: B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp ®­îc lËp trªn c¬ së sè liÖu sau: - B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh kú tr­íc. - Sæ kÕ to¸n trong kú cña c¸c TK tõ lo¹i 5 ®Õn lo¹i 9. - Sæ kÕ to¸n c¸c TK 133 “ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ” vµ TK 333 ”ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép Nhµ n­íc”. Ph­¬ng ph¸p lËp: - Sau khi kho¸ sæ kÕ to¸n (c¸c TK tõ lo¹i 5 ®Õn lo¹i 9, TK 133, TK 333), kÕ to¸n tiÕn hµnh kiÓm tra, ®èi chiÕu sè liÖu cña b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh kú tr­íc (PhÇn I, II, III) ®Ó ghi sè liÖu vµo c¸c chØ tiªu t­¬ng øng cña cét “Kú tr­íc” (PhÇn I, II). - Sau ®ã, tiÕn hµnh thu thËp vµ tÝnh to¸n sè liÖu ®Ó ghi lÇn l­ît vµo c¸c chØ tiªu cét “Kú nµy”, cét “LKT§N” cña phÇn I; cét “Sè ph¸t sinh trong kú”, cét “LKT§N”, cét “Sè cßn ph¶i nép cuèi kú’ cña phÇn II. - Cuèi cïng, thu thËp vµ tÝnh to¸n sè liÖu cña c¸c TK 133, 333 vµ phÇn III kú tr­íc ®Ó ghi vµo cét “Kú nµy” vµ cét “LKT§N” cña phÇn III kú nµy. - Ph­¬ng ph¸p lËp B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ : B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ lµ b¸o c¸o tµi chÝnh tæng hîp ph¶n ¸nh viÖc h×nh thµnh vµ sö dông l­îng tiÒn ph¸t sinh trong kú b¸o c¸o cña doanh nghiÖp. B¶ng B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ nµy sÏ ®­îc c«ng bè chung víi nh÷ng b¶ng kh¸c cña b¸o c¸o tµi chÝnh. Cã 2 ph­¬ng ph¸p lËp B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ: Ph­¬ng ph¸p gi¸n tiÕp vµ ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. Hai ph­¬ng ph¸p nµy chØ kh¸c nhau trong phÇn I “L­u chuyÓn tiÒn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh”, cßn phÇn II “L­u chuyÓn tiÒn tõ ho¹t ®éng ®Çu t­” vµ phÇn III “L­u chuyÓn tiÒn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh” th× gièng nhau. + Ph­¬ng ph¸p lËp B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ theo ph­¬ng ph¸p gi¸n tiÕp: Nguyªn t¾c chung: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ ®­îc lËp b»ng c¸ch ®iÒu chØnh lîi tøc tr­íc thuÕ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh khái ¶nh h­ëng cña c¸c nghiÖp vô kh«ng trùc tiÕp thu tiÒn hoÆc chi tiÒn ®· lµm t¨ng, gi¶m lîi tøc, lo¹i trõ c¸c kho¶n l·i lç cña ho¹t ®éng ®Çu t­, tµi chÝnh ®· tÝnh vµo lîi nhuËn tr­íc thuÕ, ®iÒu chØnh c¸c kho¶n môc kh«ng thuéc vèn l­u ®éng. Tµi liÖu ®Ó lËp: - B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh - B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n - C¸c tµi liÖu kh¸c nh­ sæ C¸i, c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt, b¸o c¸o vèn gãp, khÊu hao. Ph­¬ng ph¸p lËp: - KiÓm tra, ®èi chiÕu sè liÖu trªn B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n , c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt, sæ thu chi tiÒn. - Sau ®ã, thu thËp vµ tÝnh to¸n sè liÖu tõ b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, sæ C¸i ®Ó ghi vµo phÇn I “L­u chuyÓn tiÒn tÖ tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh”. - Thu thËp, tÝnh to¸n sè liÖu tõ sæ thu chi tiÒn ®Ó ghi lÇn l­ît vµo phÇn II “L­u chuyÓn tiÒn tÖ tõ ho¹t ®éng ®Çu t­” vµ phÇn III “L­u chuyÓn tiÒn tÖ tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh”. + Ph­¬ng ph¸p lËp B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp: Nguyªn t¾c chung: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ ®­îc lËp b»ng c¸ch x¸c ®Þnh vµ ph©n tÝch trùc tiÕp c¸c kho¶n thùc thu, thùc chi b»ng tiÒn trªn sæ kÕ to¸n vèn b»ng tiÒn theo tõng ho¹t ®éng vµ tõng néi dung thu chi. C¬ së ®Ó lËp: Sæ kÕ to¸n theo dâi thu, chi vèn b»ng tiÒn. Ph­¬ng ph¸p lËp: - Tæng hîp c¸c kho¶n thu tõ nh÷ng néi dung gièng nhau thµnh nh÷ng chØ tiªu phï hîp víi tõng ho¹t ®éng. - Tæng hîp c¸c kho¶n chi cã néi dung gièng nhau thµnh nh÷ng chØ tiªu phï hîp víi tõng ho¹t ®éng. - Tõ ®ã lÇn l­ît ghi vµo phÇn I, II, III cña B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ. - Ph­¬ng ph¸p lËp thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh: ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh lµ mét bé phËn hîp thµnh hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, ®­îc lËp ®Ó gi¶i thÝch vµ bæ sung nh÷ng th«ng tin vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp trong kú b¸o c¸o mµ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh kh¸c kh«ng thÓ tr×nh bµy râ rµng vµ chi tiÕt ®­îc. C¬ së sè liÖu ®Ó lËp: ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh ®­îc lËp c¨n cø vµo nh÷ng sè liÖu vµ nh÷ng tµi liÖu sau ®©y: - C¸c sæ kÕ to¸n kú b¸o c¸o. - B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n kú b¸o c¸o (MÉu B01 - DN) - B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh kú b¸o c¸o (MÉu B02 - DN) - ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh kú tr­íc, n¨m tr­íc (M· sè B09 - DN). Ph­¬ng ph¸p lËp: - KÕ to¸n tiÕn hµnh thu thËp, kiÓm tra, ®èi chiÕu l¹i c¬ së sè liÖu ®· nªu trªn. Sau ®ã, ghi sè liÖu vµo cét “Sè kú tr­íc” vµ “N¨m tr­íc” cña ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh kú nµy. - Nªu chØ tiªu 1 “§Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp”, chØ tiªu 2 “ChÝnh s¸ch kÕ to¸n ¸p dông t¹i doanh nghiÖp”. - Thu thËp sè liÖu tõ c¸c sæ kÕ to¸n theo dâi chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó ghi chØ tiªu 3.1 “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè”. - Thu thËp sè liÖu tõ c¸c sæ kÕ to¸n theo dâi TSC§ ®Ó ghi vµo chØ tiªu 3.2 “T×nh h×nh t¨ng, gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh”. - Thu thËp sè liÖu tõ sæ C¸i vµ c¸c sæ kÕ to¸n theo dâi thanh to¸n víi c«ng nh©n viªn ®Ó ghi vµo chØ tiªu 3.3 “T×nh h×nh thu nhËp cña c«ng nh©n viªn”. - Thu thËp sè liÖu tõ sæ C¸i vµ c¸c sæ kÕ to¸n theo dâi c¸c nguån vèn ®Ó ghi vµo chØ tiªu 3.4 “T×nh h×nh t¨ng, gi¶m nguån vèn chñ së h÷u”. - Thu thËp sè liÖu tõ c¸c sæ kÕ to¸n theo dâi c¸c kho¶n ph¶i thu vµ c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ ®Ó ghi vµo chØ tiªu 3.6 “C¸c kho¶n ph¶i thu vµ nî ph¶i tr¶”. - Tr×nh bµy chØ tiªu 4 “Gi¶i thÝch vµ thuyÕt minh mét sè t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh” - Thu thËp vµ tÝnh to¸n sè liÖu tõ B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n kú b¸o c¸o ®Ó ghi vµo c¸c chØ tiªu 5.1, 5.2. - Thu thËp vµ tÝnh to¸n sè liÖu tõ B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh kú b¸o c¸o ®Ó ghi vµo c¸c chØ tiªu 5.3. - Ghi chØ tiªu 6 “§¸nh gi¸ tæng qu¸t c¸c chØ tiªu” vµ chØ tiªu 7 “C¸c kiÕn nghÞ”. 1.3. Ph­¬ng ph¸p vµ néi dung chñ yÕu vÒ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh: 1.3.1. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh: §Ó n¾m ®­îc mét c¸ch ®Çy ®ñ thùc tr¹ng tµi chÝnh còng nh­ t×nh h×nh sö dông tµi s¶n cña doanh nghiÖp, cÇn thiÕt ph¶i ®i s©u xem xÐt c¸c mèi quan hÖ vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c kho¶n môc trong tõng b¸o c¸o tµi chÝnh vµ gi÷a c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh víi nhau. ViÖc ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh th­êng ®­îc tiÕn hµnh b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p: Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ngang, ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch däc vµ ph­¬ng ph¸p kh¸c. Trong ®ã: - Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ngang b¸o c¸o tµi chÝnh lµ viÖc so s¸nh, ®èi chiÕu t×nh h×nh biÕn ®éng c¶ vÒ sè tuyÖt ®èi vµ sè t­¬ng ®èi trªn tõng chØ tiªu cña tõng b¸o c¸o tµi chÝnh - Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch däc lµ viÖc sö dông c¸c tû lÖ, c¸c hÖ sè thÓ hiÖn mèi t­¬ng quan gi÷a c¸c chØ tiªu trong tõng b¸o c¸o tµi chÝnh vµ gi÷a c¸c b¸o c¸o ®Ó rót ra kÕt luËn. - Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch kh¸c lµ viÖc sö dông c¸c liªn hÖ c©n ®èi, ph­¬ng ph¸p ®¹i sè, hoÆc ph­¬ng ph¸p ®å thÞ… 1.3.2. Ph©n tÝch mét sè chØ tiªu chñ yÕu trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh: Ho¹t ®éng tµi chÝnh lµ mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n thuéc ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nh»m gi¶i quyÕt mèi quan hÖ kinh tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh ®­îc biÓu hiÖn d­íi h×nh th¸i tiÒn tÖ. Nãi c¸ch kh¸c, tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ nh÷ng quan hÖ tiÒn tÖ g¾n trùc tiÕp víi viÖc tæ chøc, huy ®éng, ph©n phèi, sö dông vµ qu¶n lý vèn trong qu¸ tr×nh kinh doanh. ViÖc ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh bao gåm c¸c néi dung chñ yÕu sau: §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh Ph©n tÝch t×nh h×nh b¶o ®¶m nguån vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh Ph©n tÝch b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n Ph©n tÝch b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh Ph©n tÝch b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ Ph©n tÝch thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh Ph©n tÝch t×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n Ph©n tÝch hiÖu qu¶ kinh doanh vµ kh¶ n¨ng sinh lîi cña vèn Ph©n tÝch tèc ®é lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng Ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn trong kinh doanh. Khi ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh, ng­êi ta th­êng dïng hÖ thèng c¸c chØ tiªu ®Ó ph©n tÝch. Sau ®©y lµ mét sè chØ tiªu ph©n tÝch chñ yÕu trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh: 1/ HÖ sè tµi trî: HÖ sè tµi trî Nguån vèn chñ së h÷u Tæng nguån vèn = HÖ sè tµi trî lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh møc ®é ®éc lËp vÒ mÆt tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, nã cho biÕt vèn chñ së h÷u chiÕm tû träng bao nhiªu trong tæng sè nguån vèn. ChØ tiªu nµy chiÕm tû träng cµng cao trong tæng sè nguån vèn vµ cµng cao so víi kú tr­íc, chøng tá møc ®é ®éc lËp vÒ mÆt tµi chÝnh cña doanh nghiÖp cµng cao bëi v× hÇu hÕt tµi s¶n mµ doanh nghiÖp hiÖn cã ®Òu ®­îc ®Çu t­ b»ng sè vèn cña m×nh. 2/ HÖ sè thanh to¸n hiÖn hµnh: §Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn hµnh, khi ph©n tÝch cÇn tÝnh ra vµ so s¸nh chØ tiªu “HÖ sè thanh to¸n hiÖn hµnh”: HÖ sè thanh to¸n hiÖn hµnh Tæng sè tµi s¶n Tæng sè nî ph¶i tr¶ = HÖ sè thanh to¸n hiÖn hµnh lµ chØ tiªu ®­îc dïng ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thanh to¸n tæng qu¸t cña doanh nghiÖp trong kú b¸o c¸o. ChØ tiªu nµy cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc xem xÐt t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. NÕu doanh nghiÖp cã chØ sè nµy lu«n lín h¬n hoÆc b»ng 1 th× doanh nghiÖp b¶o ®¶m ®­îc kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ ng­îc l¹i. 3/ HÖ sè thanh to¸n nî ng¾n h¹n: §Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thanh to¸n t¹m thêi c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n cña doanh nghiÖp trong kú b¸o c¸o, ng­êi ph©n tÝch sö dông chØ tiªu “HÖ sè thanh to¸n nî ng¾n h¹n”: HÖ sè thanh to¸n nî ng¾n h¹n Tæng gi¸ trÞ thuÇn cña tµi s¶n l­u ®éng Tæng sè nî ng¾n h¹n = HÖ sè thanh to¸n nî ng¾n h¹n cho thÊy kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n (ph¶i thanh to¸n trong vßng mét n¨m hay mét chu kú kinh doanh) cña doanh nghiÖp lµ cao hay thÊp. NÕu chØ tiªu nµy xÊp xØ b»ng 1 th× doanh nghiÖp cã ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n vµ t×nh h×nh tµi chÝnh lµ b×nh th­êng hoÆc kh¶ quan. Ng­îc l¹i, nÕu hÖ sè thanh to¸n nî ng¾n h¹n cµng nhá h¬n 1 th× kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ng¾n h¹n cña doanh nghiÖp cµng thÊp. 4/ HÖ sè thanh to¸n nhanh: Bªn c¹nh hÖ sè thanh to¸n nî ng¾n h¹n, ®Ó n¾m ®­îc kh¶ n¨ng thanh to¸n tøc thêi (thanh to¸n nhanh), cÇn tÝnh ra vµ so s¸nh chØ tiªu “HÖ sè thanh to¸n nhanh”: HÖ sè thanh to¸n nhanh Tæng sè tiÒn vµ t­¬ng ®­¬ng tiÒn Tæng sè nî ng¾n h¹n = HÖ sè thanh to¸n nhanh lµ chØ tiªu ®­îc dïng ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n cña doanh nghiÖp trong kú b¸o c¸o. Thùc tÕ cho thÊy, hÖ sè thanh to¸n nhanh nÕu >0,5 th× t×nh h×nh thanh to¸n t­¬ng ®èi kh¶ quan, cßn nÕu <0,5 th× doanh nghiÖp cã thÓ gÆp khã kh¨n trong viÖc thanh to¸n c«ng nî vµ do ®ã, cã thÓ ph¶i b¸n gÊp hµng ho¸, s¶n phÈm ®Ó tr¶ nî v× kh«ng ®ñ tiÒn thanh to¸n. Tuy nhiªn, nÕu hÖ sè nµy qu¸ cao l¹i ph¶n ¸nh mét t×nh h×nh kh«ng tèt v× vèn b»ng tiÒn qu¸ nhiÒu, vßng quay vèn chËm, lµm gi¶m hiÖu qu¶ sö dông vèn. 5/ HÖ sè thanh to¸n cña vèn l­u ®éng: §Ó n¾m ®­îc kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi thµnh tiÒn cña tµi s¶n l­u ®éng lµ nhanh hay chËm, tõ ®ã x¸c ®Þnh ®­îc doanh nghiÖp cã ®ñ tiÒn, thiÕu hay thõa tiÒn phôc vô cho viÖc thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n, khi ph©n tÝch, cÇn xem xÐt chØ tiªu “HÖ sè thanh to¸n cña vèn l­u ®éng”: HÖ sè thanh to¸n cña vèn l­u ®éng Tæng sè tiÒn vµ t­¬ng ®­¬ng tiÒn Tæng gi¸ trÞ thuÇn cña tµi s¶n l­u ®éng = Thùc tÕ cho thÊy nÕu hÖ sè thanh to¸n cña vèn l­u ®éng tÝnh ra mµ lín h¬n 0,5 th× l­îng tiÒn vµ t­¬ng ®­¬ng tiÒn cña doanh nghiÖp qu¸ nhiÒu, b¶o ®¶m thõa kh¶ n¨ng thanh to¸n; cßn nÕu nhá h¬n 0,1 th× doanh nghiÖp l¹i kh«ng ®ñ tiÒn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thanh to¸n nî ng¾n h¹n. Nh­ vËy, thõa tiÒn hay thiÕu tiÒn ®Òu ph¶n ¸nh mét t×nh tr¹ng tµi chÝnh kh«ng b×nh th­êng, nÕu thõa, sÏ g©y ø ®äng vèn; ng­îc l¹i, nÕu thiÕu sÏ kh«ng b¶o ®¶m kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ng¾n h¹n. 6/ HÖ sè thanh to¸n nî dµi h¹n: §èi víi c¸c kho¶n nî dµi h¹n, ®Ó biÕt ®­îc kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp, khi ph©n tÝch, cÇn tÝnh ra vµ so s¸nh chØ tiªu “HÖ sè thanh to¸n nî dµi h¹n”: Heä soá thanh toaùn nôï daøi haïn Gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh h×nh thµnh b»ng nguån vèn vay dµi h¹n hoÆc nî dµi h¹n Tæng sè nî dµi h¹n = HÖ sè thanh to¸n nî dµi h¹n lµ chØ tiªu ®­îc dïng ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî dµi h¹n b»ng nguån vèn khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh mua s¾m b»ng nguån vèn vay dµi h¹n cña doanh nghiÖp trong kú b¸o c¸o. NÕu hÖ sè nµy >=1, chøng tá doanh nghiÖp b¶o ®¶m kh¶ n¨ng thanh to¸n nî dµi h¹n b»ng nguån vèn khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh mua s¾m b»ng nguån vèn vay dµi h¹n vµ ng­îc l¹i, nÕu hÖ sè nµy cµng nhá h¬n 1 cµng chøng tá kh¶ n¨ng thanh to¸n nî dµi h¹n cña doanh nghiÖp thÊp, doanh nghiÖp buéc ph¶i dïng c¸c nguån vèn kh¸c ®Ó tr¶ nî. Ngoµi c¸c chØ tiªu trªn, khi ph©n tÝch cÇn xem xÐt chØ tiªu vèn ho¹t ®éng thuÇn (vèn lu©n chuyÓn thuÇn). Vèn ho¹t ®éng thuÇn lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh møc chªnh lÖch gi÷a tæng sè tµi s¶n l­u ®éng víi c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n. Mét doanh nghiÖp muèn ho¹t ®éng kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n th× cÇn thiÕt ph¶i duy tr× mét møc vèn ho¹t ®éng thuÇn hîp lý ®Ó tho¶ m·n viÖc thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n vµ dù tr÷ hµng tån kho. Vèn ho¹t ®éng thuÇn cña doanh nghiÖp cµng lín th× kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp cµng cao. Ng­îc l¹i, khi vèn ho¹t ®éng thuÇn gi¶m sót th× doanh nghiÖp mÊt dÇn kh¶ n¨ng thanh to¸n. Tr­êng hîp vèn ho¹t ®éng thuÇn cña doanh nghiÖp <0, chøng tá mét bé phËn tµi s¶n dµi h¹n cña doanh nghiÖp ®­îc h×nh thµnh b»ng nguån vèn ng¾n h¹n, dÉn ®Õn c¸n c©n thanh to¸n mÊt c©n b»ng, doanh nghiÖp ph¶i dïng tµi s¶n dµi h¹n ®Ó thanh to¸n nî tíi h¹n. 7/ Phaân tích cô caáu taøi saûn vaø nguoàn hình thaønh taøi saûn Tieáp theo vieäc phaân tích moái lieân heä giöõa caùc chæ tieâu trong baûng caân ñoái keá toaùn laø vieäc ñi saâu phaân tích cô caáu taøi saûn vaø nguoàn hình thaønh taøi saûn cuõng nhö tình hình bieán ñoäng cuûa caùc khoaûn muïc trong baûng caân ñoái keá toaùn. Veà cô caáu taøi saûn, beân caïnh so saùnh toång soá taøi saûn cuoái kyø so vôùi ñaàu naêm coøn phaûi xem xeùt tyû troïng töøng loaïi taøi saûn chieám trong toång soá vaø xu höôùng bieán ñoäng cuûa chuùng ñeå thaáy ñöôïc möùc ñoä hôïp lyù cuûa vieäc phaân boå. Vieäc ñaùnh giaù phaûi döïa treân tính chaát kinh doanh vaø tình hình bieán ñoäng cuûa töøng boä phaän. Cuõng qua vieäc phaân tích cô caáu taøi saûn, ta bieát ñöôïc heä soá ñaàu tö. Toång soá taøi saûn Taøi saûn coá ñònh ñaõ vaø ñang ñaàu tö Heä soá ñaàu tö = Trong ñoù, taøi saûn coá ñònh ñaõ vaø ñang ñaàu tö ñöôïc laáy töø chæ tieâu “Taøi saûn coá ñònh” (Maõ soá 210 ); chæ tieâu “ Chi phí xaây döïng dôû dang” (Maõ soá 230) vaø chæ tieâu “ Toång coäng taøi saûn” (Maõ soá 250) treân “ Baûng caân ñoái keá toaùn” ( Maãu soá B01-DN). Chæ tieâu naøy phaûn aùnh tình hình trang bò cô sôû vaät chaát kyõ thuaät noùi chung vaø maùy moùc, thieát bò noùi rieâng cuûa doanh nghieäp. Noù cho bieát naêng löïc saûn xuaát vaø xu höôùng phaùt trieån laâu daøi cuûa doanh nghieäp. Trò soá cuûa chæ tieâu naøy tuyø thuoäc vaøo töøng ngaønh kinh doanh cuï theå. Ñoái vôùi nguoàn hình thaønh taøi saûn, caàn xem xeùt tyû troïng töøng loaïi chieám trong toång soá cuõng nhö xu höôùng bieán ñoäng cuûa chuùng. Neáu nguoàn voán chuû sôû höõu chieám tyû troïng cao trong toång soá nguoàn voán thì doanh nghieäp coù ñuû khaû naêng töï baûo ñaûm veà maët taøi chính vaø möùc ñoä ñoäc laäp cuûa doanh nghieäp ñoái vôùi caùc chuû nôï ( ngaân haøng, nhaø cung caáp…) laø cao. Ngöôïc laïi, neáu coâng nôï phaûi traû chieám chuû yeáu trong toång soá nguoàn voán ( caû veà soá tuyeät ñoái vaø töôn._.g ñoái) thì khaû naêng ñaûm baûo veà maët taøi chính cuûa doanh nghieäp seõ thaáp. Ñieàu naøy deã thaáy thoâng qua chæ tieâu heä soá taøi trôï. 8/ Phaân tích toång quaùt baùo caùo “ Keát quaû kinh doanh” (Maãu soá B02-DN) Ñeå kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng kinh doanh vaø hieäu quaû kinh doanh cuûa doanh nghieäp, caàn xem xeùt tình hình bieán ñoäng cuûa caùc khoaûn muïc trong baùo caùo keát quaû kinh doanh. Khi phaân tích, caàn tính ra vaø so saùnh möùc vaø tyû leä bieán ñoäng giöõa kyø phaân tích so vôùi kyø goác treân töøng chæ tieâu trong phaàn I “ Laõi, loã” cuûa baùo caùo “ Keát quûa kinh doanh”. Vôùi caùch so saùnh naøy, ngöôøi phaân tích seõ bieát ñöôïc tình hình bieán ñoäng cuï theå cuûa töøng chæ tieâu lieân quan ñeán keát quaû kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Ñeå bieát ñöôïc hieäu quaû kinh doanh, vieäc phaân tích baùo caùo keát quaû kinh doanh khoâng döøng laïi ôû vieäc so saùnh tình hình bieán ñoäng caû töøng chæ tieâu maø coøn so saùnh chuùng vôùi doanh thu thuaàn ( coi doanh thu thuaàn laø goác). Thoâng qua vieäc so saùnh naøy, ngöôøi söû duïng thoâng tin seõ bieát ñöôïc hieäu quaû kinh doanh trong kyø cuûa doanh nghieäp so vôùi caùc kyø tröôùc laø taêng hay giaûm hoaëc so vôùi caùc doanh nghieäp khaùc laø cao hay thaáp. Chaúng haïn : - So saùnh caùc khoaûn chi phí ( giaù voán haøng baùn, chi phí baùn haøng, chi phí quaûn lyù doanh nghieäp, chi phí hoaït ñoäng taøi chính, chi phí baát thöôøng) vôùi doanh thu thuaàn : Vieäc so saùnh naøy cho bieát ñeå coù 1 ñôn vò doanh thu thuaàn ( 1 ñoàng hay 100 ñoàng, 1.000 ñoàng, 1.000.000 ñoàng…) thì doanh nghieäp phaûi hao phí bao nhieâu ñôn vò ( 1 ñoàng hay 100 ñoàng, 1.000 ñoàng, 1.000.000 ñoàng…) giaù voán haøng tieâu thuï, chi phí baùn haøng, chi phí quaûn lyù doanh nghieäp… - So saùnh caùc khoaûn lôïi nhuaän ( lôïi nhuaän goäp, lôïi nhuaän tröôùc thueá, lôïi nhuaän sau thueá ) vôùi doanh thu thuaàn: Caùch so saùnh naøy cho bieát, cöù 1 ñôn vò doanh thu thuaàn (1 ñoàng hay 100 ñoàng, 1.000 ñoàng, 1.000.000 ñoàng…) thì ñem laïi doanh nghieäp bao nhieâu ñôn vò (1 ñoàng hay 100 ñoàng, 1.000 ñoàng, 1.000.000 ñoàng…) lôïi nhuaän (lôïi nhuaän goäp, lôïi nhuaän tröôùc thueá, lôïi nhuaän sau thueá ). Neáu möùc hao phí treân moät ñôn vò doanh thu thuaàn caøng giaûm, möùc sinh lôïi treân moät ñôn vò doanh thu thuaàn caøng taêng so vôùi kyø goác vaø so vôùi caùc doanh nghieäp khaùc thì chöùng toû, hieäu quaû kinh doanh trong kyø cuûa doanh nghieäp caøng cao; ngöôïc laïi, möùc hao phí treân moät ñôn vò doanh thu thuaàn caøng taêng, möùc sinh lôïi treân moät ñôn vò doanh thu thuaàn caøng giaûm so vôùi kyø goác vaø so vôùi caùc doanh nghieäp khaùc thì chöùng toû, hieäu quaû kinh doanh trong kyø cuûa doanh nghieäp caøng thaáp. 9/ Ph©n tÝch b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ (MÉu B03-DN): Phaân tích baùo caùo löu chuyeån tiÒn tÖ seõ cung caáp cho ngöôøi söû duïng bieát ñöôïc tieàn teä cuûa doanh nghieäp sinh ra töø ñaâu vaø söû duïng vaøo nhöõng muïc ñích gì. Töø ñoù, döï ñoaùn ñöôïc löôïng tieàn trong töông lai cuûa doanh nghieäp, naém ñöôïc naêng löïc thanh toaùn hieän taïi cuõng nhö bieát ñöôïc söï bieán ñoäng cuûa töøng chæ tieâu, töøng khoaûn muïc treân baùo caùo “ Löu chuyeån tieàn teä” (Maãu soá B03-DN). Ñoàng thôøi, ngöôøi söû duïng thoâng tin cuõng thaáy ñöôïc quan heä giöõa laõi (loã) roøng vôùi luoàng tieàn teä cuõng nhö caùc hoaït ñoäng kinh doanh, hoaït ñoäng ñaàu tö vaø hoaït ñoäng taøi chính aûnh höôûng ñeán tieàn teä ôû möùc ñoä naøo, laøm taêng hay giaûm tieàn teä. Khi phaân tích, tröôùc heát, caàn tính ra vaø so saùnh chæ tieâu sau : = X 100 Tyû troïng tieàn taïo ra töø hoaït ñoäng kinh doanh so vôùi toång löôïng tieàn löu chuyeån trong kyø Toång soá tieàn thuaàn löu chuyeån töø hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh (Maõ soá 20) Toång soá tieàn thuaàn löu chuyeån trong kyø (Maõ soá 50) Chæ tieâu naøy cho bieát khaû naêng taïo tieàn töø hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh so vôùi caùc hoaït ñoäng khaùc trong kyø cao hay thaáp. Chæ tieâu naøy neáu chieám tyû troïng caøng lôùn trong toång löôïng tieàn löu chuyeån trong kyø caøng chöùng toû söùc maïnh taøi chính cuûa doanh nghieäp theå hieän ôû khaû naêng taïo tieàn töø hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh chöù khoâng phaûi ôû hoaït ñoäng taøi chính hay hoaït ñoäng baát thöôøng. Tieáp theo, tieán haønh so saùnh caû veà soá tuyeät ñoái vaø soá töông ñoái giöõa kyø naøy vôùi kyø tröôùc treân caùc chæ tieâu “ Löu chuyeån tieàn thuaàn töø hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh” ( Maõ soá 20), chæ tieâu “ Löu chuyeån tieàn thuaàn töø hoaït ñoäng ñaàu tö” (Maõ soá 30), chæ tieâu “ Löu chuyeån tieàn thuaàn töø hoaït ñoäng taøi chính” (Maõ soá 40). Vieäc so saùnh naøy seõ cho bieát ñöôïc möùc ñoä aûnh höôûng cuûa löôïng tieàn löu chuyeån thuaàn trong töøng hoaït ñoäng ñeán chæ tieâu “ Löu chuyeån tieàn thuaàn trong kyø” ( Maõ soá 50). Cuoái cuøng, ñi saâu vaøo tình hình bieán ñoäng cuûa töøng muïc, khoaûn muïc trong töøng hoaït ñoäng ñeán löôïng tieàn löu chuyeån giöõa kyø naøy vôùi kyø tröôùc. Qua ñoù, neân ra caùc nhaän xeùt vaø kieán nghò thích hôïp ñeå thuùc ñaåy löôïng tieàn löu chuyeån trong töøng hoaït ñoäng. 10/ Phaân tích thuyeát minh baùo caùo taøi chính (Maãu soá B09-DN). Phaân tích thuyeát minh baùo caùo taøi chính seõ cung caáp boå sung cho caùc nhaø quaûn lyù nhöõng thoâng tin chi tieát, cuï theå hôn veà moät soá tình hình lieân quan ñeán hoaït ñoäng kinh doanh trong kyø cuûa doanh nghieäp. Phöông phaùp phaân tích ñöôïc söû duïng ôû ñaây chuû yeáu laø phöông phaùp so saùnh: so giöõa cuoái kyø vôùi ñaàu kyø, so giöõa kyø naøy vôùi kyø tröôùc. Caùc chØ tiªu phaân tích cuï theå nhö sau : - Phaân tích chæ tieâu 3.1 “Chi phí saûn xuaát, kinh doanh theo yeáu toá”: - Phaân tích chæ tieâu 3.2 “ Tình hình taêng, giaûm taøi saûn coá ñònh”: - Phaân tích chæ tieâu 3.3 “ Tình hình thu nhaäp cuûa coâng nhaân vieân”: - Phaân tích chæ tieâu 3.4 “ Tình hình t¨ng, giaûm nguoàn voán chuû sôû höõu” - Phaân tích chæ tieâu 3.5 “ Tình hình taêng, giaûm caùc khoaûn ñaàu tö vaøo ñôn vò khaùc” - Phaân tích chæ tieâu 3.6 “ Caùc khoaûn phaûi thu vaø nôï phaûi traû” - Phaân tích chæ tieâu 5 “Moät soá chæ tieâu ñaùnh giaù khaùi quaùt thöïc traïng taøi chính vaø keát quaû kinh doanh cuûa doanh nghieäp” Caùc chæ tieâu phaûn aùnh tyû suaát sinh lôøi coù yù nghóa nhö sau : - Tyû suaát lîi nhuaän (tröôùc thueá hoaëc sau thueá thu nhaäp doanh nghieäp) treân doanh thu: Chæ tieâu naøy cho bieát, cöù 100 ñoàng doanh thu thuaàn thì ñem laïi maáy ñoàng lôïi nhuaän (tröôùc thueá hoaëc sau thueá thu nhaäp doanh nghieäp). Chæ tieâu naøy caøng lôùn so vôùi tröôùc thì chöùng toû hieäu quaû kinh doanh caøng taêng. - Tyû suaát lôïi nhuaän (tröôùc thueá hoaëc sau thueá) treân toång taøi saûn: Chæ tieâu naøy cho bieát, cöù 100 ñoàng taøi saûn bình quaân trong kyø thì ñem laïi maáy ñoàng lôïi nhuaän (tröôùc thueá hoaëc sau thueá thu nhaäp doanh nghieäp). Chæ tieâu naøy caøng lôùn so vôùi tröôùc thì chöùng toû hieäu quaû kinh doanh caøng taêng. - Tyû suaát lôïi nhuaän sau thueá treân nguoàn voán chuû sôû höõu: Chæ tieâu naøy cho bieát, cöù 100 ñoàng voán chuû sôû höõu bình quaân thì ñem laïi maáy ñoàng lôïi nhuaän sau thueá thu nhaäp doanh nghieäp. Chæ tieâu naøy caøng lôùn so vôùi tröôùc thì chöùng toû hieäu quaû kinh doanh caøng taêng. 1.4. LËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt: 1.4.1. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt cã ¶nh h­ëng ®Õn lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh: Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt cã nÐt ®Æc thï riªng so víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c: - Xæ sè kiÕn thiÕt lµ ngµnh kinh doanh dÞch vô ®Æc biÖt, ®éc quyÒn, do Nhµ n­íc qu¶n lý. §©y lµ lo¹i h×nh kinh doanh mµ vèn ®Çu t­ kinh doanh Ýt, lîi nhuËn cao. - S¶n phÈm cña c«ng ty lµ “v« h×nh”, ®Ó ng­êi tiªu dïng cã thÓ sö dông ®­îc nã hä ph¶i th«ng qua mét lo¹i s¶n phÈm h÷u h×nh ®ã lµ tê vÐ sè, vÐ sè chØ gi÷ vÞ trÝ trung gian trong viÖc sö dông “s¶n phÈm “ cña c«ng ty: + §©y lµ mét lo¹i s¶n phÈm ®Æc biÖt kh¸c víi c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c, mang tÝnh chÊt lµ mét s¶n phÈm dÞch vô nh»m phôc vô nhu cÇu vui ch¬i gi¶i trÝ lµnh m¹nh cho mäi tÇng líp d©n c­. Gi¸ trÞ cña tê vÐ sè thÓ hiÖn ë c¬ cÊu gi¶i th­ëng, ®©y chÝnh lµ gi¸ trÞ kú väng chø kh«ng ph¶i lµ gi¸ trÞ thùc, gi¸ trÞ sö dông cña vÐ sè lµ niÒm vui øng víi gi¸ trÞ cña gi¶i th­ëng mµ hä h­ëng, nÕu kh«ng tróng th­ëng th× gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña vÐ sè kh«ng cßn. + §Æc ®iÓm cña vÐ sè lµ thêi gian l­u th«ng cã gi¸ trÞ rÊt ng¾n. §èi víi lo¹i h×nh vÐ sè truyÒn thèng thêi gian tõ khi hµng ho¸ b¾t ®Çu b¸n ®Õn khi thanh huû vÐ chØ lµ mét ngµy ®ªm. Cßn c¸c lo¹i h×nh vÐ sè kh¸c nh­: vÐ cµo, vÐ bãc, thêi gian t­¬ng ®èi dµi cã thÓ tõ 1 ®Õn 12 th¸ng. - ViÖc tæ chøc tiªu thô vÐ sè ®­îc tæ chøc thµnh mét m¹ng l­íi ®¹i lý réng kh¾p trong toµn tõng tØnh cña tõng c«ng ty. C¸c c«ng ty thuéc ngµnh Xæ sè kiÕn thiÕt ho¹t ®éng d­íi sù qu¶n lý thèng nhÊt cña ChÝnh phñ mµ trùc tiÕp lµ Bé Tµi chÝnh vµ UBND ®Þa ph­¬ng c¸c cÊp. §Ó c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt ho¹t ®éng theo ®óng qui ®Þnh chung vµ ngµy cµng ph¸t triÓn, c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña Nhµ n­íc ®· ban hµnh nh÷ng v¨n b¶n qui ®Þnh cô thÓ theo tõng thêi kú. C¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt thùc hiÖn h¹ch to¸n ®éc lËp. - Ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt ®­îc tæ chøc theo m« h×nh liªn kÕt khu vùc: B¾c, Trung, Nam. ViÖc liªn kÕt ph¸t hµnh vÐ xæ sè truyÒn thèng ®­îc thùc hiÖn theo qui chÕ do c¸c c«ng ty x©y dùng nªn vµ ®­îc Bé Tµi chÝnh ra quyÕt ®Þnh c«ng nhËn. ë khu vùc Nam Trung bé gåm cã 8 c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt cña 8 tØnh liªn kÕt: Qu¶ng Ng·i, B×nh §Þnh, Phó Yªn, Kh¸nh Hoµ, Ninh ThuËn, Gia Lai, Kon Tum, §¾c L¾c. Trong ®ã cã 4 tØnh liªn kÕt thµnh 1 khèi: Qu¶ng Ng·i, B×nh §Þnh, Phó Yªn, Gia Lai. Khèi liªn kÕt nµy chØ liªn kÕt lo¹i h×nh xæ sè TruyÒn thèng. §èi víi lo¹i vÐ Cµo th× c¸c c«ng ty nhËn vÐ tõ Bé Tµi chÝnh theo c¬ cÊu do Bé ph©n. Cßn c¸c lo¹i vÐ Bãc, L« t« th× tõng c«ng ty tù chÞu tr¸ch nhiÖm viÖc ph¸t hµnh vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. - Theo ChØ thÞ sè 148/CT ngµy 21 th¸ng 05 n¨m 1982 cña Chñ tÞch Héi ®ång Bé tr­ëng (nay lµ Thñ t­íng ChÝnh phñ) th×: “ViÖc ph¸t hµnh xæ sè kiÕn thiÕt d­íi chÕ ®é XHCN lµ mét h×nh thøc ®éng viªn nh÷ng ®ãng gãp nhá cña nh©n d©n thµnh nguån vèn lín nh»m x©y dùng c¸c c«ng tr×nh phóc lîi c«ng céng nh­: bÖnh viÖn, tr­êng häc, nhµ v¨n ho¸… Tuy nhiªn, viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh phóc lîi c«ng céng do sù bè trÝ cña c¸c cÊp ng©n s¸ch, c¸c doanh nghiÖp chØ ho¹t ®éng kinh doanh theo ®óng qui ®Þnh cña Nhµ n­íc vµ thùc hiÖn nghÜa vô nép ng©n s¸ch theo qui ®Þnh cña c¸c luËt thuÕ. 1.4.2. Yªu cÇu cña viÖc lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt: Yªu cÇu cña viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt: - TÊt c¶ c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt ®Òu ph¶i lËp vµ göi b¸o c¸o tµi chÝnh theo ®óng c¸c qui ®Þnh t¹i chÕ ®é b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp thuéc hÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp xæ sè kiÕn thiÕt (QuyÕt ®Þnh sè 298 TC/Q§/C§KT cña Bé Tµi chÝnh ngµy 28/04/1997). Riªng B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ t¹m thêi ch­a qui ®Þnh lµ b¸o c¸o b¾t buéc ph¶i lËp vµ göi, nh­ng khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp lËp vµ sö dông B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ. - C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®­îc lËp vµ göi vµo cuèi mçi quÝ (cuèi th¸ng 3, th¸ng 6, th¸ng 9 vµ th¸ng 12 kÓ tõ ngµy b¾t ®Çu niªn ®é kÕ to¸n) ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh tµi chÝnh cña niªn ®é kÕ to¸n ®ã cho c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc (vµ cho doanh nghiÖp cÊp trªn theo qui ®Þnh). - B¸o c¸o quÝ nép chËm nhÊt vµo ngµy 15 cña th¸ng ®Çu quÝ sau; b¸o c¸o n¨m , nép chËm nhÊt vµo ngµy 31/01 n¨m sau. Yªu cÇu cña viÖc ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt: Ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau: - TÝnh chÝnh x¸c: ViÖc ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶i ®¶m b¶o chÝnh x¸c ®Ó cã thÓ ®¸nh gi¸ ®óng thùc tr¹ng tµi chÝnh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. - TÝnh kÞp thêi: ViÖc ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶i ®¶m b¶o tÝnh kÞp thêi ®Ó gióp c¸c ®èi t­îng sö dông b¸o c¸o tµi chÝnh cã nh÷ng quyÕt ®Þnh hîp lý vµo ®óng thêi ®iÓm cÇn thiÕt. - TÝnh liªn hÖ: Ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶i thiÕt lËp vµ tr×nh bµy mét c¸ch râ rµng mèi quan hÖ gi÷a c¸c chØ tiªu ph©n tÝch, th«ng qua ®ã cã thÓ thÊy ®­îc ¶nh h­ëng cña chóng ®èi víi côc bé vµ tæng thÓ t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp. 1.4.3. Néi dung, ph­¬ng ph¸p lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt: Néi dung, ph­¬ng ph¸p lËp b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt ®Òu tu©n thñ ®óng qui ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n (ChÕ ®é b¸o c¸o tµi chÝnh ban hµnh theo QuyÕt ®Þnh sè 167/2000/Q§-BTC ngµy 25 th¸ng 10 n¨m 2000 cña Bé tr­ëng Bé Tµi chÝnh vµ QuyÕt ®Þnh sè 298/TC/Q§/C§KT ngµy 28 th¸ng 04 n¨m 1997 cña Bé Tµi chÝnh vÒ viÖc ban hµnh hÖ thèng chÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp xæ sè kiÕn thiÕt). Do ®Æc thï cña ngµnh xæ sè kiÕn thiÕt nªn cã mét sè chØ tiªu trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®­îc qui ®Þnh riªng khi lËp nh­ sau: 1/ Doanh thu cña c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt: - Doanh thu b¸n vÐ cña c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt lµ toµn bé sè tiÒn b¸n vÐ ®· tiªu thô, bao gåm: Doanh thu b¸n vÐ xæ sè TruyÒn thèng, xæ sè Cµo, xæ sè Bãc, xæ sè L« t«, xæ sè §iÖn to¸n (nÕu cã). Doanh thu b¸n vÐ trªn ®©y lµ tiÒn thu b¸n vÐ kh«ng bao gåm thuÕ GTGT. - Doanh thu tõ ho¹t ®éng kh¸c. 2/ Chi phÝ cña c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt: - Chi phÝ gi¸ thµnh: Gi¸ vèn hµng b¸n (TK 632) = Chi phÝ tr¶ th­ëng (TK 625) + Chi phÝ trùc tiÕp ph¸t hµnh vÐ sè (gåm TiÒn vÐ, Quay sè më th­ëng & hç trî ®¹i lý, Hoa hång ®¹i lý, vµ ph¶i nép Héi ®ång liªn kÕt, ®­îc ph¶n ¸nh ë TK 626). Trong ®ã: * Chi phÝ tr¶ th­ëng: Khi x©y dùng c¬ cÊu gi¶i th­ëng ph¶i theo ®óng qui ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh ®èi víi tõng lo¹i h×nh xæ sè. + §èi víi vÐ sè TruyÒn thèng: Chi phÝ tr¶ th­ëng chiÕm 50-55% trªn doanh thu ph¸t hµnh theo kÕ ho¹ch, trong ®ã: Gi¶i ®Æc biÖt chiÕm 25%, Gi¶i 2 ch÷ sè chiÕm 10%, ph©n bè c¸c gi¶i cßn l¹i chiÕm 15-20%. + §èi víi c¸c lo¹i vÐ kh¸c: . VÐ Cµo: Do Bé Tµi chÝnh ph©n bæ. . VÐ Bãc, vÐ L« t«, §iÖn to¸n: Do tõng c«ng ty chÞu tr¸ch nhiÖm ph¸t hµnh vµ tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. * Chi hoa hång ®¹i lý: Lµ kho¶n chi cho c¸c ®¹i lý lµm nhiÖm vô tiªu thô vÐ cho c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt. Chi hoa hång ®¹i lý do c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt qui ®Þnh ®èi víi tõng lo¹i h×nh xæ sè vµ ¸p dông cho tõng thêi gian, tõng khu vùc cô thÓ trªn c¬ së tû lÖ qui ®Þnh chung cña Bé Tµi chÝnh. Tû lÖ hoa hång tr¶ cho ®¹i lý tèi ®a kh«ng v­ît qu¸ 13% tæng doanh thu b¸n vÐ ®èi víi c¸c tØnh ®ång b»ng, thµnh phè; kh«ng qu¸ 15% tæng doanh thu b¸n vÐ ®èi víi c¸c tØnh miÒn nói, T©y nguyªn. C¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt cã tr¸ch nhiÖm khÊu trõ tiÒn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép cña c¸c ®¹i lý thuéc ®èi t­îng ph¶i nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp tr­íc khi thanh to¸n tr¶ tiÒn hoa hång b¸n vÐ xæ sè kiÕn thiÕt cho c¸c ®¹i lý theo qui ®Þnh hiÖn hµnh. * Chi vÒ vÐ xæ sè kiÕn thiÕt: Kho¶n chi vÒ vÐ xæ sè ®­îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo gi¸ thanh to¸n thùc tÕ víi c¬ së in vÐ do c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt ®Æt hµng th«ng qua ký kÕt hîp ®ång kinh tÕ céng víi c¸c chi phÝ vËn chuyÓn xÕp dì, b¶o qu¶n, phô phÝ hîp lÖ (nÕu cã). C¸c kho¶n chi nµy ph¶i cã ho¸ ®¬n, chøng tõ hîp lÖ theo chÕ ®é qui ®Þnh. * Chi quay sè më th­ëng, thanh huû vÐ b¸n kh«ng hÕt, vÐ l­u tr÷ hÕt thêi h¹n: Bao gåm chi phÝ thuª héi tr­êng, chi bçi d­ìng Héi ®ång gi¸m s¸t, chøng kiÕn quay sè më th­ëng, chøng kiÕn thanh huû vÐ, ng­êi phôc vô. Møc chi do c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt x©y dùng vµ ®¨ng ký víi c¬ quan qu¶n lý tµi chÝnh tØnh, thµnh phè trªn nguyªn t¾c phï hîp víi gi¸ c¶ thÞ tr­êng tõng ®Þa ph­¬ng vµ n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña c¸c thµnh viªn trong viÖc gi¸m s¸t, chøng kiÕn quay sè më th­ëng, thanh huû vÐ b¸n kh«ng hÕt. C¨n cø ®Ó chi båi d­ìng lµ b¶ng theo dâi sè buæi tham gia lµm viÖc cña c¸c thµnh viªn. * Chi ®ãng gãp cho khèi liªn kÕt (nÕu cã): Lµ kho¶n ®ãng gãp cho ho¹t ®éng chung cña khèi liªn kÕt ®­îc sö dông cho nh÷ng néi dung chñ yÕu: chi ®ãng dÊu vÐ (nÕu cã), chi phÝ xÕp vÐ cho c¸c tØnh; chi båi d­ìng héi ®ång quay sè më th­ëng, ®­a tin kÕt qu¶ më th­ëng; chi phôc vô c«ng t¸c kiÓm tra; phô cÊp kiªm nhiÖm ban th­êng trùc héi ®ång; tr¶ l­¬ng nh©n viªn chuyªn tr¸ch (nÕu cã); héi häp, khen th­ëng thi ®ua cho c¸c ®¬n vÞ, c¸ nh©n cã thµnh tÝch ®ãng gãp x©y dùng khèi (theo ®óng qui ®Þnh vÒ chi th­ëng thi ®ua) vµ c¸c kho¶n chi kh¸c phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng chung cña khèi liªn kÕt. - Chi phÝ qu¶n lý kinh doanh xæ sè gåm: + Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý + Chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý + Chi phÝ ®å dïng v¨n phßng + Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh + ThuÕ, phÝ vµ lÖ phÝ + Chi phÝ dù phßng + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi + Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. Trong ®ã, qui ®Þnh: * Chi tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l­¬ng: Ngoµi viÖc thùc hiÖn chÕ ®é hiÖn hµnh vÒ qu¶n lý chi tiªu quü tiÒn l­¬ng, c¸c kho¶n cã tÝnh chÊt l­¬ng, quyÕt to¸n l­¬ng theo qui ®Þnh ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc, c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt ph¶i x©y dùng kÕ ho¹ch lao ®éng, tiÒn l­¬ng hîp lý ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng ph¶i bè trÝ ng­êi lao ®éng lµm viÖc ngoµi giê v­ît qu¸ qui ®Þnh cña Bé LuËt lao ®éng. * Chi tuyªn truyÒn vÒ ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt, th«ng tin vÒ kÕt qu¶ më th­ëng nh­: chi phÝ qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ, tuyªn truyÒn môc ®Ých cña xæ sè kiÕn thiÕt, th«ng tin, in tê r¬i kÕt qu¶ më th­ëng phôc vô kh¸ch hµng, ®¹i lý vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan. * Chi ph¸t triÓn m¹ng l­íi ®¹i lý: Lµ kho¶n chi nh»m khuyÕn khÝch viÖc më réng, ph¸t triÓn kh©u tiªu thô s¶n phÈm cña lo¹i h×nh kinh doanh ®Æc thï xæ sè kiÕn thiÕt, gåm: chi phÝ in mÉu biÓu sæ s¸ch, b¶ng kª, trang thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn vÐ ®Õn c¸c ®Þa ®iÓm xa trô së c«ng ty, héi häp, hç trî mét phÇn rñi ro trong tiªu thô vµ c¸c kho¶n hç trî cÇn thiÕt kh¸c cho ®¹i lý. Tû lÖ chi nµy ®­îc qui ®Þnh chung lµ 2% trªn tæng doanh thu b¸n vÐ cña c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt. Tr­êng hîp n¨m thùc hiÖn, c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt cã doanh thu t¨ng 10% trë lªn so víi n¨m liÒn kÒ th× ®­îc chi tèi ®a 2,5% trªn tæng doanh thu b¸n vÐ. Gi¸m ®èc c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt xin ý kiÕn cña Héi ®ång gi¸m s¸t xæ sè kiÕn thiÕt tØnh, thµnh phè ®Ó x©y dùng vµ ban hµnh c«ng khai c¸c qui ®Þnh vÒ h×nh thøc hç trî, møc hç trî ®¹i lý cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh doanh cña tõng c«ng ty. * Chi phÝ tiÕp t©n, kh¸nh tiÕt, chi phÝ giao dÞch, ®èi ngo¹i, chi phÝ héi nghÞ vµ c¸c lo¹i chi phÝ kh¸c ph¶i cã chøng tõ theo qui ®Þnh, g¾n víi kÕt qu¶ kinh doanh, kh«ng v­ît qu¸ møc khèng chÕ qui ®Þnh sau: . Trong 2 n¨m ®Çu míi thµnh lËp, kh«ng v­ît qu¸ 7% tæng chi phÝ (trõ chi phÝ tr¶ th­ëng). . Nh÷ng n¨m tiÕp theo, kh«ng v­ît qu¸ 5% tæng chi phÝ (trõ chi phÝ tr¶ th­ëng). * C¸c kho¶n chi phÝ kh¸c: Chi phÝ chèng sè ®Ò lîi dông xæ sè kiÕn thiÕt ®Ó ho¹t ®éng, nghiªn cøu thiÕt kÕ s¶n phÈm xæ sè míi... - Chi phÝ ph¸t hµnh tèi ®a cña c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt ë tõng khu vùc qui ®Þnh nh­ sau: + §èi víi c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt thuéc khu vùc khèi liªn kÕt miÒn Nam (tõ B×nh ThuËn vµ L©m ®ång trë vµo) lµ 19% tæng doanh thu b¸n vÐ. + §èi víi c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt thuéc khu vùc hai khèi liªn kÕt B¾c vµ Nam miÒn Trung lµ 22% tæng doanh thu b¸n vÐ. + §èi víi c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt thuéc khu vùc khèi liªn kÕt miÒn B¾c lµ 24% tæng doanh thu b¸n vÐ. 3/ TiÕt kiÖm phÝ (Bæ sung Quü ®Çu t­ ph¸t triÓn): Trong ph¹m vi møc chi phÝ ph¸t hµnh qui ®Þnh trªn, c«ng ty tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ ph¸t hµnh d­íi møc khèng chÕ ®­îc dïng toµn bé phÇn tiÕt kiÖm ®Ó bæ sung trùc tiÕp vµo quü ®Çu t­ ph¸t triÓn vµ ®­îc ®­a vµo môc TiÕt kiÖm phÝ (Bæ sung Quü ®Çu t­ ph¸t triÓn) cña b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. NÕu chi phÝ ph¸t hµnh thùc tÕ v­ît møc khèng chÕ th× phÇn chi v­ît ph¶i trõ vµo lîi nhuËn ®Ó l¹i cña doanh nghiÖp. 4/ ThuÕ GTGT cña c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt: C«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt thùc hiÖn nép ®Çy ®ñ, ®óng h¹n, kÞp thêi thuÕ GTGT theo LuËt ®Þnh t¹i Côc thuÕ n¬i cã trô së chÝnh cña c«ng ty. Qui ®Þnh møc thuÕ suÊt thuÕ GTGT cña c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt lµ 20%. 5/ Ph©n phèi lîi nhuËn vµ trÝch lËp c¸c quü: - Lîi nhuËn thùc hiÖn cña c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: Lôïi nhuaän thöïc hieän Doanh thu baùn veù xoå soá kieán thieát Giaù voán - + Lîi nhuËn kh¸c = Trong ®ã: + Doanh thu b¸n vÐ xæ sè kiÕn thiÕt ®­îc qui ®Þnh nh­ môc 1 ë trªn. + Gi¸ vèn gåm: Tæng chi phÝ ph¸t hµnh + Chi phÝ tr¶ th­ëng. - Ph©n phèi lîi nhuËn, trÝch lËp c¸c quü: + ViÖc nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp nép bæ sung cña c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt thùc hiÖn theo Th«ng t­ sè 18 - 1999/TT-BTC ngµy 06/02/1999 cña Bé Tµi chÝnh (Th«ng t­ sè 18/2002/TT-BTC ngµy 20 th¸ng 02 n¨m 2002). + ChÕ ®é ph©n phèi lîi nhuËn sau thuÕ, trÝch lËp vµ qu¶n lý c¸c quü ®­îc thùc hiÖn theo qui ®Þnh hiÖn hµnh ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc. VÒ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh, c¸c c«ng ty xæ sè th­êng ph©n tÝch theo ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ngang lµ chñ yÕu. Néi dung ph©n tÝch rÊt ®¬n gi¶n, bao gåm: Ph©n tÝch c¬ cÊu tµi s¶n Ph©n tÝch c¬ cÊu nguån vèn Ph©n tÝch tæng qu¸t B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh Ph©n tÝch kh¸i qu¸t B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ Ph©n tÝch mét sè chØ tiªu trªn ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt (kh¶o s¸t ®iÓn h×nh t¹i khu vùc nam Trung bé). 2.1. HÖ thèng c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt (kh¶o s¸t ®iÓn h×nh t¹i khu vùc Nam Trung bé): 2.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt khu vùc Nam Trung bé: Trªn thÕ giíi, ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt ®· cã tõ l©u vµ hiÖn nay ®· ph¸t triÓn trªn h¬n 110 quèc gia, nã ®· trë thµnh mét ngµnh dÞch vô gi¶i trÝ, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho hµng triÖu ng­êi lao ®éng, t¹o ra hµng tû USD cho ng©n s¸ch quèc gia, nhiÒu quèc gia ®· xem ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt lµ ngµnh ®Çu t­ Ýt nhÊt nh­ng mang l¹i nguån thu ®¸ng kÓ cho ng©n s¸ch quèc gia. ë ViÖt Nam, tõ n¨m 1962 ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt míi b¾t ®Çu ph¸t triÓn, nh­ng chØ tËp trung ë c¸c ®« thÞ vµ nh÷ng n¬i ®«ng d©n c­. §Õn khi Chñ tÞch Héi ®ång Bé tr­ëng (nay lµ Thñ t­íng ChÝnh phñ) ban hµnh ChØ thÞ sè 148/CT ngµy 21/05/1982 vµ ChØ thÞ sè 228 - CT ngµy 14/6/1984 vÒ viÖc thèng nhÊt sù l·nh ®¹o, qu¶n lý vµ ph¸t hµnh xæ sè kiÕn thiÕt trong c¶ n­íc th× ngµnh Xæ sè kiÕn thiÕt ViÖt Nam míi cã nh÷ng b­íc nh¶y vät, thu nép ng©n s¸ch n¨m sau ®Òu cao h¬n n¨m tr­íc. §Õn nay, c¶ n­íc cã 60 c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt. Trong ®ã, C«ng ty Xæ sè kiÕn thiÕt Hµ Giang lµ Ban Xæ sè kiÕn thiÕt ®¬n vÞ sù nghiÖp cã thu. Riªng tØnh B¾c C¹n kh«ng cã C«ng ty Xæ sè kiÕn thiÕt. Qua 40 n¨m tæ chøc vµ qu¶n lý, ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt cã thÓ chia thµnh 3 giai ®o¹n ph¸t triÓn nh­ sau: * Giai ®o¹n thø nhÊt: Tõ n¨m 1962 ®Õn th¸ng 5/1982. Nöa ®Çu giai ®o¹n nµy ®Õn n¨m 1975 ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt tæ chøc theo qui ®Þnh cña NghÞ ®Þnh sè 31/CP ngµy 26/02/1962 cña ChÝnh phñ. Theo ®ã, Nhµ n­íc cho phÐp c¸c ®Þa ph­¬ng ®­îc tæ chøc ph¸t hµnh xæ sè kiÕn thiÕt, t¹o nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc vµ g¾n víi viÖc ®¸p øng nguån vèn x©y dùng c¸c c«ng tr×nh phóc lîi c«ng céng phôc vô lîi Ých chung cña nh©n d©n lao ®éng. Ngay sau khi cã NghÞ ®Þnh sè 31/CP, mét sè tØnh nh­ Thµnh phè Hµ Néi, H¶i Phßng, Nam §Þnh, Hµ §«ng, B¾c Giang, Qu¶ng Ninh… ®· tæ chøc ph¸t hµnh xæ sè víi c¸c ®Æc ®iÓm tæ chøc vµ qu¶n lý ®Æc tr­ng sau: - VÒ tæ chøc bé m¸y: ChØ lµ bé phËn trùc thuéc Ty, Së Tµi chÝnh vµ kh«ng nhÊt thiÕt ®Þa ph­¬ng nµo còng cã bé phËn ph¸t hµnh xæ sè. - VÒ thÞ tr­êng: Ph¸t hµnh theo th¸ng hoÆc theo tuÇn trong thÞ tr­êng tØnh, thµnh phè, tËp trung chñ yÕu ë c¸c ®Þa bµn néi thµnh, néi ®Þa, n¬i tËp trung ®«ng d©n c­ vµ cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ ®Ó tham gia mua vÐ xæ sè kiÕn thiÕt. - VÒ c¬ cÊu qu¶n lý: Do ®Æc ®iÓm kinh tÕ cßn kÐm ph¸t triÓn, qui m« cña xæ sè nhá bÐ g¾n víi sù qu¶n lý theo kÕ ho¹ch cña Nhµ n­íc, v× vËy trong giai ®o¹n nµy qu¶n lý cña Nhµ n­íc vÒ ho¹t ®éng xæ sè ch­a ®­îc ®Æt ra thèng nhÊt, mµ tõng tØnh, thµnh phè tuú theo yªu cÇu mµ cã nh÷ng qui ®Þnh qu¶n lý riªng. Trong nöa sau cña giai ®o¹n nµy, tõ ngµy gi¶i phãng miÒn Nam, thèng nhÊt ®Êt n­íc ®Õn nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 80, ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt ®· ®­îc tæ chøc réng kh¾p trong c¶ n­íc. ë mét sè tØnh, thµnh phè cã ho¹t ®éng xæ sè ph¸t triÓn, l­îng vÐ ph¸t hµnh nhiÒu, gi¶i th­ëng lín ®· cã ¶nh h­ëng v­ît ra ngoµi ®Þa bµn ®Þa ph­¬ng. Tuú theo ®iÒu kiÖn thuËn lîi cña ®­êng giao th«ng, vÐ sè kh«ng chØ b¸n ë tØnh ph¸t hµnh mµ cßn ®Õn c¶ c¸c tØnh l©n cËn. §Æc biÖt, ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt c¸c tØnh phÝa Nam dï míi gi¶i phãng nh­ng do cã h¹ tÇng giao th«ng ph¸t triÓn, t×nh tr¹ng vÐ sè mét tØnh tiªu thô c¶ khu vùc lµ kh¸ phæ biÕn. * Giai ®o¹n thø hai: Tõ th¸ng 5 n¨m 1982 ®Õn cuèi n¨m 1992: TÝnh c¹nh tranh trong ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt ®· dÇn dÇn trë nªn gay g¾t, ®ßi hái ph¶i nhanh chãng thay thÕ c¬ chÕ qu¶n lý cò, ph©n t¸n b»ng c¬ chÕ qu¶n lý míi cã tÝnh thèng nhÊt nh»m thiÕt lËp trËt tù vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu nµy, ChÝnh phñ ®· cã ChØ thÞ sè 148/CT ngµy 21/05/1982 vµ ChØ thÞ sè 228/CT ngµy 14/06/1986 bæ sung vÒ thèng nhÊt qu¶n lý ph¸t hµnh xæ sè kiÕn thiÕt TW cã nhiÖm vô tæng ph¸t hµnh xæ sè kiÕn thiÕt trong c¶ n­íc. Theo ®ã, qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt cã c¸c néi dung sau: - Nhµ n­íc thèng nhÊt qu¶n lý ph¸t hµnh xæ sè kiÕn thiÕt tõ kh©u kÕ ho¹ch ho¸ l­îng vÐ ph¸t hµnh, in vÐ, tiªu thô vÐ ®Õn quay sè më th­ëng vµ tr¶ th­ëng. - Nhµ n­íc Ên ®Þnh ngµy quay sè më th­ëng trong tuÇn. KÕt qu¶ tõ n¨m 1982 ®Õn n¨m 1992 thu vÒ ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt ®­îc 1.134.848 triÖu ®ång, ®¹t 144,46% kÕ ho¹ch Nhµ n­íc giao, n¨m nµo còng hoµn thµnh v­ît møc chØ tiªu kÕ ho¹ch, n¨m sau th­êng cao h¬n n¨m tr­íc. * Giai ®o¹n thø ba: Tõ n¨m 1993 ®Õn nay: Mét sù kiÖn ®¸ng chó ý trong giai ®o¹n nµy lµ trong c¸c ngµy 25, 26 vµ 27 th¸ng 3 n¨m 1993 Héi nghÞ tæng kÕt ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt 10 n¨m (1982 - 1992) lÇn ®Çu tiªn ®­îc tæ chøc. Cïng víi viÖc gi¶i thÓ Ban Xæ sè kiÕn thiÕt TW vµ thµnh lËp Phßng qu¶n lý Xæ sè kiÕn thiÕt thuéc Vô c©n ®èi Tµi chÝnh (Nay lµ Vô Tµi chÝnh - Ng©n hµng), c«ng t¸c xæ sè kiÕn thiÕt nãi chung vµ c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng ph¸t hµnh xæ sè nãi riªng ®· cã nh÷ng ®æi míi víi 2 thêi kú râ rÖt: - Trong c¸c n¨m tõ 1993 - 1995: Thùc hiÖn kÕt luËn cña Héi nghÞ tæng kÕt c«ng t¸c xæ sè kiÕn thiÕt, m« h×nh liªn kÕt trong ho¹t ®éng xæ sè ®· ®­îc quan t©m h¬n vµ ph¸t triÓn ra c¶ 4 khu vùc trong c¶ n­íc. - Tõ n¨m 1996 ®Õn nay: Mét mÆt, ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt tiÕp tôc khai th¸c ®­îc kÕt qu¶ nh­ nh÷ng n¨m tr­íc. MÆt kh¸c, còng gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n míi tr­íc ®ã ch­a x¶y ra. §iÓm ®¸ng chó ý lµ sau khi Thñ t­íng ChÝnh phñ ban hµnh ChØ thÞ sè 814/TTg ngµy 12/12/1995, ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt ®· chuyÓn ®æi tõ ph­¬ng thøc ho¹t ®éng mang tÝnh th­¬ng m¹i th«ng th­êng sang ph­¬ng thøc ho¹t ®éng g¾n víi môc tiªu x· héi. Theo ®ã, tõ n¨m 1996, toµn bé nguån thu xæ sè kiÕn thiÕt ®­îc dµnh cho sù nghiÖp y tÕ, gi¸o dôc vµ c¸c môc tiªu x· héi trªn tõng ®Þa bµn. §©y lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®èi víi ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt, song do tÖ n¹n sè ®Ò ph¸t triÓn m¹nh g©y ra nhiÒu hËu qu¶ xÊu cho x· héi dÉn ®Õn ChÝnh phñ kh«ng cho phÐp th«ng tin kÕt qu¶ trªn ®µi Ph¸t thanh - TruyÒn h×nh, lµm cho ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt còng cã nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh. C¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt khu vùc Nam Trung bé mµ chóng ta kh¶o s¸t còng ra ®êi vµ ph¸t triÓn trong bèi c¶nh chung cña ngµnh xæ sè kiÕn thiÕt nh­ ®· nãi trªn. Khu vùc Nam Trung bé gåm cã khèi liªn kÕt 8 tØnh: Qu¶ng Ng·i, B×nh §Þnh, Phó Yªn, Kh¸nh Hoµ, Ninh ThuËn, Gia Lai, Kon Tum, §¾c L¾c. Ph¹m vi cña ®Ò tµi nµy chØ nghiªn cøu 4 tØnh: Qu·ng Ng·i, B×nh §Þnh, Phó Yªn, Gia Lai. C¸c c«ng ty nµy ®Òu ®­îc thµnh lËp vµo n¨m 1989 sau khi cã QuyÕt ®Þnh t¸ch tØnh. N¨m 1992 c¸c c«ng ty b¾t ®Çu thùc hiÖn m« h×nh liªn kÕt theo t×nh h×nh chung cña ngµnh. HiÖn nay, c¬ quan chñ qu¶n cña c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt trªn lµ c¸c Së Tµi chÝnh - VËt gi¸ TØnh. Trô së chÝnh cña c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt nµy ®Òu n»m ë trung t©m tØnh lþ. Ngoµi ra, hÖ thèng c¸c chi nh¸nh vµ m¹ng l­íi ®¹i lý ®­îc ph©n bè kh¾p ë c¸c huyÖn trong tØnh. 2.1.2. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý kinh doanh cña Khèi liªn kÕt c¸c tØnh khu vùc Nam Trung bé: Héi ®ång liªn kÕt nµy chØ thùc hiÖn liªn kÕt kinh doanh vÐ sè TruyÒn thèng. NhiÖm vô, chøc n¨ng cña tõng bé phËn nh­ sau: - Chñ tÞch Héi ®ång liªn kÕt: Phô tr¸ch chung, lËp kÕ ho¹ch vµ kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn vµ kinh doanh xæ sè kiÕn thiÕt liªn kÕt cña c¸c tØnh khu vùc Nam Trung bé; tæ chøc ph¸t hµnh, tiªu thô vµ thanh huû vÐ sè theo qui ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh (thanh huû 30 phót tr­íc khi quay sè më th­ëng). - Phã Chñ tÞch Héi ®ång liªn kÕt thø nhÊt: gióp viÖc cho Chñ tÞch Héi ®ång liªn kÕt, phô tr¸ch TiÓu ban kÕ to¸n, ®iÒu hµnh c«ng t¸c kÕ to¸n cho toµn khèi. - Phã Chñ tÞch Héi ®ång liªn kÕt thø hai: gióp viÖc cho Chñ tÞch Héi ®ång liªn kÕt, phô tr¸ch TiÓu ban ph¸t hµnh, ®iÒu hµnh c«ng t¸c ph¸t hµnh vÐ sè (kÕ ho¹ch, tæng hîp sè l­îng ph¸t hµnh vÐ sè cña c¸c thµnh viªn). Sau ®ã, tr×nh Chñ tÞch héi ®ång liªn kÕt phª duyÖt, tiÕn hµnh in vµ giao vÐ. - C¸c uû viªn Héi ®ång liªn kÕt (Gi¸m ®èc c¸c c«ng ty thµnh viªn): Tæ chøc thùc hiÖn c¸c c«ng t¸c do Héi ®ång liªn kÕt ®Ò ra. Cuèi tõng quÝ, Héi ®ång liªn kÕt tæ chøc häp mét lÇn. TÊt c¶ c¸c thµnh viªn cña Héi ®ång liªn kÕt ®Òu cã quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm ngang nhau trong qu¸ tr×nh kinh doanh d­íi h×nh thøc liªn kÕt nµy. Cuéc häp lÊy ý kiÕn tËp thÓ, c¸c thµnh viªn cña Héi ®ång liªn kÕt ®Òu b×nh ®¼ng vµ chÞu sù quyÕt ®Þnh cuèi cïng cña Chñ tÞch Héi ®ång liªn kÕt. Trong Khèi liªn kÕt, kh«ng lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh chung cho khèi liªn kÕt mµ chØ lËp c¸c b¸o c¸o sau: - B¸o c¸o doanh thu tiªu thô vÐ. - B¸o c¸o chi hé. - B¸o c¸o quyÕt to¸n khèi. S¬ ®å 1: S¬ ®å tæ chøc Khèi liªn kÕt c¸c tØnh khu vùc Nam Trung bé: Chñ tÞch Héi ®ång liªn kÕt Phã Chñ tÞch Héi ®ång liªn kÕt TiÓu ban KÕ to¸n TiÓu ban ph¸t hµnh C«ng ty Xæ sè kiÕn thiÕt Qu¶ng Ng·i C«ng ty Xæ sè kiÕn thiÕt §¾c L¾c C«ng ty Xæ sè kiÕn thiÕt Kon Tum C«ng ty Xæ sè kiÕn thiÕt Gia Lai C«ng ty Xæ sè kiÕn thiÕt Ninh ThuËn C«ng ty Xæ sè kiÕn thiÕt Kh¸nh Hoµ C«ng ty Xæ sè kiÕn thiÕt Phó Yªn C«ng ty Xæ sè kiÕn thiÕt B._. thêi ®­a ra c¸c biÖn ph¸p nh»m duy tr× viÖc thanh tra kÕ to¸n theo ®Þnh kú, cã nh­ vËy míi b¶o ®¶m viÖc chÊp hµnh nghiªm minh ph¸p luËt vÒ kÕ to¸n. Thø hai, sím x©y dùng vµ ban hµnh chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam: ViÖc sím ban hµnh chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam trong t×nh h×nh hiÖn nay lµ ®iÒu rÊt cÇn thiÕt vµ mang tÝnh thêi sù, xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu vÒ chuÈn mùc ®èi víi ho¹t ®éng kÕ to¸n, kiÓm to¸n, ng­êi sö dông b¸o c¸o tµi chÝnh còng nh­ do nhu cÇu héi nhËp vµo hÖ thèng kÕ to¸n trªn ThÕ giíi. Muèn vËy th× nh÷ng ®Þnh h­íng cho viÖc x©y dùng chuÈn mùc kÕ to¸n cña ViÖt Nam nªn dùa trªn c¬ së thõa nhËn chuÈn mùc kÕ to¸n phæ biÕn trªn ThÕ giíi, nh­ng ®ång thêi cã tÝnh ®Õn m«i tr­êng kÕ to¸n ViÖt Nam. Cô thÓ lµ nªn sö dông chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ nh­ lµ mét c¬ së, råi sau ®ã söa ®æi, bæ sung thªm nh÷ng qui ®Þnh sao cho phï hîp víi yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ c¬ chÕ tµi chÝnh cña ViÖt Nam. Thø ba, ph©n ®Þnh kÕ to¸n qu¶n trÞ víi kÕ to¸n tµi chÝnh trong hÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp ViÖt Nam: ViÖc ph©n biÖt hÖ thèng kÕ to¸n c¸c doanh nghiÖp thµnh kÕ to¸n tµi chÝnh vµ kÕ to¸n qu¶n trÞ lµ xuÊt ph¸t môc tiªu cung cÊp th«ng tin cña kÕ to¸n. Môc tiªu cña kÕ to¸n tµi chÝnh lµ phôc vô cho viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh, nh»m chñ yÕu lµ cung cÊp th«ng tin cho c¸c ®èi t­îng sö dông bªn ngoµi doanh nghiÖp, cßn môc tiªu cña kÕ to¸n qu¶n trÞ lµ cung cÊp th«ng tin phôc vô cho nhµ qu¶n trÞ cña doanh nghiÖp. Do môc tiªu kh¸c nhau cña 2 lo¹i h×nh kÕ to¸n trªn, nªn cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng nh÷ng qui ®Þnh kÕ to¸n riªng nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu ®· x¸c ®Þnh. HÖ thèng kÕ to¸n c¸c doanh nghiÖp xæ sè kiÕn thiÕt ban hµnh theo QuyÕt ®Þnh sè 298 TC/Q§/C§KT ®­îc x©y dùng rÊt linh ho¹t, trong ®ã c¸c chÕ ®é vÒ chøng tõ, hÖ thèng tµi kho¶n, sæ s¸ch kÕ to¸n ®­îc x©y dùng võa tho¶ m·n nhu cÇu cung cÊp th«ng tin tæng hîp, võa b¶o ®¶m cung cÊp c¸c th«ng tin chi tiÕt, nhÊt lµ hÖ thèng tµi kho¶n l¹i qui ®Þnh rÊt chi tiÕt vÒ c¸c tµi kho¶n chi phÝ, tõ ®ã dÉn ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp xæ sè kiÕn thiÕt kh«ng chØ lµ hÖ thèng kÕ to¸n tµi chÝnh, mµ cßn bao hµm c¶ kÕ to¸n qu¶n trÞ. Thùc ra hÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp nãi trªn chÝnh lµ hÖ thèng kÕ to¸n tµi chÝnh, nh­ng do yªu cÇu qu¶n lý cña Nhµ n­íc ®èi víi doanh nghiÖp, nªn hÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp buéc ph¶i thiÕt kÕ nh­ ®· nªu ë trªn. Nh­ng chÝnh do hÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp ®­îc thiÕt kÕ nh­ hiÖn nay, ®· t¹o tiÒn ®Ò cho sù triÓn khai kÕ to¸n qu¶n trÞ khi tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n t¹i doanh nghiÖp xæ sè kiÕn thiÕt. Do ®ã, Nhµ n­íc cÇn ban hµnh nh÷ng qui ®Þnh cã tÝnh h­íng dÉn vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ, nh»m h­íng dÉn vÒ néi dung vµ ph­¬ng ph¸p tæ chøc kÕ to¸n qu¶n trÞ cho c¸c doanh nghiÖp, gióp c¸c doanh nghiÖp tham kh¶o, vËn dông vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp m×nh, kh«ng nªn bá mÆc cho c¸c doanh nghiÖp muèn lµm sao th× lµm, nhÊt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, vèn cã tËp qu¸n lµ lµm theo sù h­íng dÉn cña Nhµ n­íc. Qu¸ tr×nh x¸c lËp nh÷ng qui ®Þnh h­íng dÉn vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ, còng chÝnh lµ qu¸ tr×nh ph©n ®Þnh gi÷a kÕ to¸n tµi chÝnh vµ kÕ to¸n qu¶n trÞ trong hÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp cña ViÖt Nam. Thø t­, nªn xem xÐt kü vÊn ®Ò kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh: KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh sÏ gãp phÇn vµo viÖc n©ng cao chÊt l­îng cña b¸o c¸o tµi chÝnh, lµm cho th«ng tin kÕ to¸n ®­îc cung cÊp trë nªn ®¸ng tin cËy h¬n, phôc vô ®¾c lùc cho viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh tÕ. HiÖn nay, b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp cã thÓ ®­îc kiÓm to¸n bëi ba lo¹i h×nh kiÓm to¸n: KiÓm to¸n Nhµ n­íc, kiÓm to¸n néi bé, vµ kiÓm to¸n ®éc lËp. Tuy nhiªn, viÖc sö dông ba lo¹i h×nh nµy vµo viÖc kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh cßn cã nh÷ng tån t¹i cÇn gi¶i quyÕt nh­ sau: - §èi víi kiÓm to¸n Nhµ n­íc: HiÖn nay, ngoµi kiÓm to¸n Nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc cßn chÞu sù qu¶n lý cña c¸c ngµnh chøc n¨ng nh­ côc qu¶n lý vèn, côc thuÕ ... mµ xÐt cho cïng c¸c ngµnh chøc n¨ng nµy còng thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng gièng nh­ lµ kiÓm to¸n Nhµ n­íc. Do ®ã, viÖc c¬ quan kiÓm to¸n Nhµ n­íc thùc hiÖn viÖc kiÓm to¸n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ kh«ng cÇn thiÕt, mµ chØ nªn kiÓm to¸n c¸c c¬ quan c«ng quyÒn, c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp c«ng, c¸c ®oµn thÓ quÇn chóng, c¸c tæ chøc x· héi cã sö dông kinh phÝ cña Nhµ n­íc, ®Ó kiÓm tra, x¸c nhËn viÖc chÊp hµnh c¸c qui ®Þnh cña Nhµ n­íc ë c¸c ®¬n vÞ nµy. Còng chÝnh tõ ®iÒu nµy, ®Ó n©ng cao tÝnh ®éc lËp cña c¬ quan kiÓm to¸n Nhµ n­íc, th× kiÓm to¸n Nhµ n­íc nªn trùc thuéc Quèc héi th× vai trß cña kiÓm to¸n Nhµ n­íc sÏ rÊt râ nÐt, c¬ quan kiÓm to¸n Nhµ n­íc sÏ gióp Quèc héi xem xÐt c¸c chÝnh s¸ch ®· ®­îc Quèc héi phª chuÈn, trong thùc tÕ ®· ®­îc c¸c c¬ quan Nhµ n­íc chÊp hµnh nh­ thÕ nµo. - §èi víi kiÓm to¸n néi bé: KiÓm to¸n viªn néi bé trùc thuéc doanh nghiÖp, nªn viÖc kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh cña kiÓm to¸n viªn néi bé ®Ó c«ng khai lµ kh«ng ®¶m b¶o tÝnh ®éc lËp, lµm cho viÖc x¸c nhËn cña kiÓm to¸n néi bé bÞ gi¶m gi¸ trÞ, Ýt ng­êi tin t­ëng vµo b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ®­îc kiÓm to¸n néi bé. Do ®ã, KiÓm to¸n néi bé chØ nªn ®­îc sö dông ®Ó phôc vô cho viÖc qu¶n lý néi bé, kiÓm tra ho¹t ®éng kÕ to¸n t¹i doanh nghiÖp, tõ ®ã gióp cho viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh ®­îc chÝnh x¸c. Ngoµi ra, Nhµ n­íc cÇn sím ban hµnh chuÈn mùc kiÓm to¸n néi bé, ®Ó gióp cho kiÓm to¸n viªn néi bé cã c¬ së ph¸p lý cho qu¸ tr×nh thùc hiÖn viÖc kiÓm to¸n t¹i doanh nghiÖp. - §èi víi kiÓm to¸n ®éc lËp: ViÖc kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh cña kiÓm to¸n ®éc lËp hiÖn nay cã mét sè ®iÓm tån t¹i cÇn ph¶i gi¶i quyÕt nh­ sau: HiÖn nay, do ch­a cã chuÈn mùc kiÓm to¸n cña ViÖt Nam, nªn kiÓm to¸n ®éc lËp ph¶i vËn dông c¸c chuÈn mùc kiÓm to¸n quèc tÕ ®Ó tiÕn hµnh kiÓm to¸n, dÉn ®Õn khã so s¸nh, ®¸nh gi¸ chÊt l­îng kiÓm to¸n cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n kh¸c nhau. H¬n n÷a, do kiÓm to¸n ®éc lËp ph¶i cã tr¸ch nhiÖm cho ý kiÕn vÒ tÝnh trung thùc vµ hîp lý cña c¸c sè liÖu trªn b¸o c¸o tµi chÝnh trªn b¸o c¸o kiÓm to¸n cña m×nh, nh­ng thÕ nµo lµ trung thùc vµ hîp lý th× hiÖn nay ch­a cã v¨n b¶n nµo ®Þnh nghÜa. VÊn ®Ò trªn ®ßi hái cÇn ph¶i sím ban hµnh chuÈn mùc kiÓm to¸n, ®Ó kiÓm to¸n viªn cã ®iÓm tùa ph¸p lý trong ho¹t ®éng nghÒ nghiÖp cña m×nh vµ ®¶m b¶o ®­îc sù tin t­ëng cña ng­êi sö dông th«ng tin trªn b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ®­îc kiÓm to¸n. 3.4.2. VÒ phÝa Ngµnh Xæ sè kiÕn thiÕt: ChÝnh phñ cÇn ban hµnh sím NghÞ ®Þnh ®Ó ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt cã c¨n cø ph¸p lý phï hîp víi qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, thay thÕ c¸c v¨n b¶n qu¶n lý ®· qu¸ l¹c hËu vµ thùc tÕ l©u nay ®· kh«ng ®­îc chÊp nhËn. Ph¶i t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc trong lÜnh vùc nµy, gãp phÇn lµm lµnh m¹nh ho¸ ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt, ®Êu tranh chèng tÖ n¹n cê b¹c, sè ®Ò,...., tæ chøc so¹n th¶o vµ sím ban hµnh luËt kinh doanh xæ sè kiÕn thiÕt. Nhµ n­íc ph¶i cã mét c¬ chÕ qu¶n lý phï hîp nh»m ph¸t huy hoµn toµn quyÒn chñ ®éng kinh doanh, quyÒn tù chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tµi chÝnh cho doanh nghiÖp Nhµ n­íc xæ sè kiÕn thiÕt. MÆt kh¸c, Nhµ n­íc víi t­ c¸ch lµ chñ së h÷u, lµ nhµ ®Çu t­ vèn vµo doanh nghiÖp, tÊt yÕu còng ph¶i cã c¬ chÕ qu¶n lý thÝch hîp ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña chñ së h÷u vÒ sè vèn Nhµ n­íc ®· ®Çu t­ vµo doanh nghiÖp. Lîi Ých cña Nhµ n­íc, suy cho cïng lµ vèn Nhµ n­íc ph¶i ®­îc b¶o toµn, vèn ®Çu t­ ph¶i sinh lîi, vµ sau khi nép thuÕ theo luËt ®Þnh, lîi nhuËn sau thuÕ sau khi ®¶m b¶o mét phÇn lîi Ých cho ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp, phÇn cßn l¹i ph¶i thuéc vÒ Nhµ n­íc. ViÖc thùc hiÖn c¬ chÕ gi¸m s¸t ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt ë mét sè kh©u quan träng tr­íc ®©y theo h×nh thøc thµnh lËp Héi ®ång víi nhiÒu thµnh viªn (Quay sè më th­ëng, thanh huû vÐ b¸n kh«ng hÕt...) ®· kh«ng cßn phï hîp do nÆng vÒ h×nh thøc, ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶, cã nh÷ng viÖc lµm cßn chång chÐo, tèn chi phÝ. V× vËy, ®Ò nghÞ cÇn thay thÕ b»ng c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n. Nhµ n­íc cÇn bæ nhiÖm gi¸m s¸t viªn nh­ nhiÒu n­íc hiÖn nay ®ang thùc hiÖn. Ph¶i chØ ®¹o thùc hiÖn nghiªm tóc ChØ thÞ sè 814/CP cña ChÝnh phñ vµ Th«ng t­ sè 04/BTC cña Bé Tµi chÝnh vÒ sö dông nguån thu xæ sè kiÕn thiÕt ®Çu t­ døt ®iÓm nh÷ng c«ng tr×nh phôc vô x· héi nh­: y tÕ, gi¸o dôc,... ®­îc g¾n b¶ng ®Çu t­ b»ng nguån thu xæ sè nh»m tæ chøc tuyªn truyÒn vËn ®éng nh©n d©n tham gia mua vÐ xæ sè kiÕn thiÕt víi ph­¬ng ch©m “Võa Ých n­íc, võa lîi nhµ”. Cô thÓ: VÒ sö dông nguån thu xæ sè cÇn ®æi míi viÖc ph©n cÊp qu¶n lý sö dông nguån thu nµy theo h­íng dµnh phÇn lín cho môc tiªu x©y dùng c¸c c«ng tr×nh phóc lîi träng ®iÓm cã tÝnh quèc gia hoÆc tõng vïng ®Ó ng­êi d©n thÊy râ kÕt qu¶ cña viÖc mua vÐ xæ sè gi¶i trÝ lµnh m¹nh, Ých n­íc lîi nhµ th«ng qua c¸c c«ng tr×nh x©y dùng ®· hoµn thµnh. Tr¸nh t×nh tr¹ng hoµ chung vµo nguån thu ng©n s¸ch lµm cho ý nghÜa sö dông nguån thu xæ sè gi¶m sót. §Ò nghÞ Bé Tµi chÝnh söa ®æi chÕ ®é tµi chÝnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc xæ sè kiÕn thiÕt cho phï hîp vµ b×nh ®¼ng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c. Cô thÓ ë ®©y lµ xo¸ bá møc khèng chÕ tû lÖ chi phÝ ph¸t sinh, tû lÖ thu chªnh lÖch 90% bæ sung (gi÷a thuÕ doanh thu vµ thuÕ GTGT) ®èi víi c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt, nh»m t¹o sù b×nh ®¼ng trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, thóc ®Èy ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt ph¸t triÓn. Nªn nghiªn cøu vµ h×nh thµnh Tæng c«ng ty c¶ n­íc hoÆc Tæng c«ng ty khu vùc, tæ chøc mét thÞ tr­êng chung, víi cïng mét c¬ chÕ, chÝnh s¸ch. ViÖc x©y dùng mét thÞ tr­êng chung sÏ t¹o m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a tõng c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng víi ph­¬ng tiÖn th«ng tin hiÖn ®¹i vµ ngµy cµng ph¸t triÓn, ®· chÊp nhËn ho¹t ®éng xæ sè lµ mét lo¹i h×nh ho¹t ®éng mang tÝnh ®Æc thï do Nhµ n­íc ®éc quyÒn qu¶n lý th× nªn cho doanh nghiÖp Nhµ n­íc xæ sè kiÕn thiÕt th«ng tin kÕt qu¶ xæ sè trªn ph­¬ng tiÖn Ph¸t thanh - TruyÒn h×nh ®Ó phôc vô ng­êi tham gia mua vÐ vµ dù th­ëng ®­îc kÞp thêi, thuËn lîi. T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng xæ sè kiÕn thiÕt, chèng c¸c biÓu hiÖn tiªu cùc lµm ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh xæ sè. §Ó duy tr× vµ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng kinh doanh ph¸t triÓn ph¶i h¹n chÕ tèi ®a tÖ n¹n cê b¹c, sè ®Ò trong nh©n d©n. Ph¶i t¨ng c­êng sù l·nh ®¹o, chØ ®¹o cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh h÷u quan ®Ó triÖt ph¸ nh÷ng b¨ng nhãm cê b¹c, sè ®Ò. Ph¶i ban hµnh c¬ chÕ, chÝnh s¸ch tµi chÝnh thËt phï hîp, t¹o lËp nguån kinh phÝ ®Ó ®éng viªn khen th­ëng cho nh÷ng tËp thÓ, c¸ nh©n cã thµnh tÝch xuÊt s¾c trong phong trµo chèng cê b¹c, sè ®Ò. 3.4.3. VÒ phÝa c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt: Sau khi ®­îc Nhµ n­íc vµ ngµnh xæ sè kiÕn thiÕt t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh, c¸c c«ng ty xæ sè còng cÇn ph¶i hoµn thiÖn c¸c c«ng viÖc sau ®Ó cho viÖc lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh cña m×nh ®­îc tèt h¬n: Thø nhÊt, cÇn x©y dùng qui chÕ tæ chøc vµ c¬ chÕ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty phï hîp víi chøc n¨ng, nhiÖm vô ®­îc giao. TiÕn hµnh rµ so¸t, bæ sung, söa ®æi vµ x©y dùng qui chÕ tæ chøc, néi qui, qui chÕ râ rµng trong c«ng t¸c qu¶n lý tiÒn vèn, vËt t­, tµi s¶n ... C¸c c«ng ty nªn g¾n tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n cña tËp thÓ vµ c¸ nh©n víi khuyÕn khÝch, ®éng viªn vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn. Cã chÕ ®é th­ëng, ph¹t nghiªm minh, giao tr¸ch nhiÖm qu¶n lý, xö lý thÝch ®¸ng nh÷ng ng­êi lµm h­ háng, mÊt m¸t tµi s¶n, vËt t­, ®ång thêi còng cã h×nh thøc ®éng viªn, khen th­ëng nh÷ng ng­êi cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm trong viÖc gi÷ g×n tµi s¶n, vËt t­, tiÒn vèn, m¸y mãc thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn ®i l¹i... nh»m ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. Thø hai, hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý theo h­íng tinh gän, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Ph­¬ng ch©m ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt tõ nay ®Õn n¨m 2005 lµ trô v÷ng vµ tõng b­íc cñng cè hoµn thiÖn toµn diÖn vÒ c¸c lÜnh vùc. Muèn ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã tr­íc hÕt tõng c«ng ty ph¶i cã ph­¬ng ¸n b¸o c¸o Së chñ qu¶n rµ so¸t l¹i c«ng t¸c tæ chøc, s¾p xÕp bé m¸y qu¶n lý l·nh ®¹o, c¸c phßng chøc n¨ng, tinh gän bé m¸y nh­ng ph¶i thùc sù ®ñ m¹nh ®Ó ®¶m ®­¬ng c«ng viÖc trong c¬ chÕ hiÖn nay. CÇn t¨ng c­êng bæ sung ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n v÷ng vµng, tinh th«ng nghiÖp vô, cã ®¹o ®øc phÈm chÊt, tinh nh¹y víi c¬ chÕ thÞ tr­êng, kiªn quyÕt tõ nay ®Õn n¨m 2005 kh«ng s¾p xÕp bè trÝ nh÷ng c¸n bé l·nh ®¹o qu¶n lý, c¸n bé chuyªn m«n nghiÖp vô ch­a qua ®µo t¹o. §èi víi ®éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n viªn chøc - lao ®éng trÎ cã phÈm chÊt, n¨ng lùc, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ®µo t¹o, ®µo t¹o l¹i nh»m ®¶m ®­¬ng ®­îc nhiÖm vô. TËp trung kiÖn toµn l¹i c¸c tæ th­êng tró ë c¸c khu vùc nh»m n©ng cao n¨ng lùc ho¹t ®éng cña tæ. Thø ba, c¸c c«ng ty cÇn t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t chÆt chÏ ho¹t ®éng kinh doanh. Muèn vËy th×: - §éi ngò c¸n bé qu¶n lý ph¶i kiÓm tra, gi¸m s¸t chÆt chÏ tÊt c¶ nh÷ng c«ng viÖc giao cho cÊp d­íi, th«ng qua ®ã, mét mÆt n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña ng­êi thõa hµnh, mÆt kh¸c kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng sai sãt ®Ó cã biÖn ph¸p kh¾c phôc, uèn n¾n. - KiÖn toµn l¹i Ban thanh tra c«ng nh©n, ®ñ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng, ®ßi hái c¸n bé thanh tra ph¶i cã b¶n lÜnh v÷ng vµng, nghiÖp vô vÒ qu¶n lý giái, ph¶i cã ch­¬ng tr×nh kÕ ho¹ch kiÓm tra, kiÓm so¸t th­êng xuyªn ®Þnh kú hoÆc kiÓm tra träng ®iÓm. - Duy tr× viÖc tæ chøc §¹i héi C«ng nh©n viªn chøc nh»m ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña ng­êi lao ®éng, d©n chñ c«ng khai kÕ ho¹ch kinh doanh ®Ó cho ng­êi lao ®éng ®­îc biÕt tham gia bµn b¹c vµ kiÓm tra, cÇn ph¶i x©y dùng qui chÕ qu¶n lý, kiÓm tra. - Gi¸o dôc cho c¸n bé, c«ng nh©n viªn chøc nhËn thøc ®­îc viÖc kiÓm tra, kiÓm so¸t lµ viÖc lµm th­êng xuyªn cña tõng ®¬n vÞ, tr¸nh c¸c hiÖn t­îng nghi kÞ, m©u thuÉn, g©y mÊt ®oµn kÕt lÉn nhau trong néi bé. Thø t­, doanh thu b¸n vÐ lµ nh©n tè chÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ sö dông vèn còng nh­ chØ tiªu lîi nhuËn cña c«ng ty kinh doanh xæ sè kiÕn thiÕt . Do ®ã, vÊn ®Ò t¨ng doanh thu b¸n vÐ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh nhÊt trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty. V× vËy, c¸c c«ng ty ph¶i më réng m¹ng l­íi tiªu thô vÐ xæ sè kiÕn thiÕt. HiÖn nay, doanh thu cña c¸c c«ng ty phÇn lín lµ ë c¸c khu vùc tËp trung d©n c­ nh­ thµnh phè, thÞ x·, thÞ trÊn c¸c huyÖn ®ång b»ng. Cho nªn c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt cÇn cã biÖn ph¸p: - T¨ng c­êng c«ng t¸c ph¸t triÓn m¹ng l­íi Tæng ®¹i lý, ®¹i lý, më réng ®Þa bµn tiªu thô vÐ nhÊt lµ c¸c n¬i ch­a cã phong trµo b¸n vÐ hoÆc phong trµo b¸n vÐ cßn yÕu. CÇn x©y dùng chÝnh s¸ch hç trî Tæng ®¹i lý, ®¹i lý mét c¸ch hîp lý ®Ó khuyÕn khÝch ®¹i lý, Tæng ®¹i lý n©ng cao doanh thu b¸n vÐ, g¾n bã víi nghÒ kinh doanh vÐ sè vµ g¾n bã víi c«ng ty. - T¨ng c­êng c«ng t¸c tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o. Phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c cÊp, c¸c ngµnh, c¸c c¬ quan th«ng tin ®¹i chóng gi¶i thÝch cho nh©n d©n hiÓu râ b¶n chÊt tèt ®Ñp cña xæ sè kiÕn thiÕt lµ ho¹t ®éng “võa Ých n­íc, võa lîi nhµ”, lµ mét biÖn ph¸p tµi chÝnh cã hiÖu qu¶ trong viÖc ®éng viªn nguån vèn nhµn rçi trong c¸c tÇng líp nh©n d©n ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh phóc lîi phôc vô lîi Ých cho nh©n d©n. §i ®«i víi viÖc tuyªn truyÒn trªn hÖ thèng th«ng tin ®¹i chóng, cÇn cã kÕ ho¹ch g¾n biÓn c¸c c«ng tr×nh phóc lîi x· héi ®­îc ®Çu t­ tõ nguån vèn xæ sè kiÕn thiÕt ®Ó tuyªn truyÒn cho nh©n d©n cµng thÊy râ mua vÐ xæ sè kiÕn thiÕt lµ “Ých n­íc, lîi nhµ”. C¸c c«ng ty cÇn th«ng tin nhanh nh¹y, kÞp thêi kÕt qu¶ xæ sè ®Õn ng­êi tham gia mua vÐ sè b»ng c¸c biÖn ph¸p nh­: Fax, ®iÖn tho¹i, kÕt qu¶ tê rêi, ®ång thêi nªn t¨ng c­êng ®éi ngò ®i d¸n th«ng b¸o kÕt qu¶ xæ sè ë c¸c trôc ®­êng chÝnh, c¸c ®Þa ®iÓm ®«ng d©n c­, c¸c thÞ trÊn, thÞ tø do c¸c c«ng ty vµ c¸c chi nh¸nh ®ang qu¶n lý. Thø n¨m, c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn kinh tÕ vµ thu nhËp d©n c­ trong tõng vïng, tõng thêi kú, kÕt hîp víi viÖc theo dâi, ph©n tÝch tæng hîp t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ cña tõng lo¹i h×nh vÐ xæ sè, x¸c ®Þnh søc mua vµ tû träng cña tõng lo¹i cña tõng ®Þa bµn ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t hµnh cho toµn c«ng ty, cho tõng ®Þa bµn mét c¸ch phï hîp nh»m ®¶m b¶o mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt. §ång thêi, th«ng qua c¸c ®oµn thÓ ®Èy m¹nh viÖc ph¸t hµnh xæ sè ®Æc biÖt g¾n víi môc tiªu cô thÓ, võa khai th¸c t¨ng doanh thu võa lµm cho ho¹t ®éng xæ sè thùc sù lµ mét ho¹t ®éng cã ý nghÜa lín vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ x· héi. Thø s¸u, trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh doanh, nh©n tè con ng­êi lµ nh©n tè quan träng nhÊt. §Ó kinh doanh cã hiÖu qu¶, ®iÒu kiÖn cÇn lµ c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt ph¶i cã ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn cã n¨ng lùc chuyªn m«n cao, n¨ng ®éng, am hiÓu thÞ tr­êng, ®Þa bµn tiªu thô vÐ xæ sè kiÕn thiÕt. Do vËy, c¸c c«ng ty cÇn cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o, båi d­ìng, n©ng cao tr×nh ®é ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn cho phï hîp víi ho¹t ®éng kinh doanh trong giai ®o¹n míi, khuyÕn khÝch s¸ng kiÕn, c¶i tiÕn cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ phôc vô kinh doanh. Thø b¶y, n©ng cao c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ ph©n tÝch tµi chÝnh: Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ ph©n tÝch tµi chÝnh sÏ cung cÊp nh÷ng th«ng tin kinh tÕ h÷u hiÖu nhÊt cho nh÷ng quyÕt ®Þnh kinh doanh cña c«ng ty. §Ó cã thÓ n¾m b¾t ®­îc t×nh h×nh kinh tÕ tµi chÝnh cña c«ng ty th× c¸c nhµ qu¶n lý vµ ph©n tÝch tµi chÝnh ph¶i dùa vµo c¸c tµi liÖu do phßng KÕ to¸n - Tµi vô cung cÊp. ChÝnh v× vËy, tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n, cËp nhËt th«ng tin chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho viÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty, tõ ®ã ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh mang tÝnh chiÕn l­îc trong c¶ ng¾n h¹n vµ dµi h¹n. HiÖn nay, c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt ®· dÇn dÇn trang bÞ hÖ thèng m¸y tÝnh vµo phôc vô c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n. Nhê vËy, c¸c c«ng viÖc h¹ch to¸n hµng ngµy ®­îc tiÕn hµnh nhanh h¬n vµ chÝnh x¸c h¬n, n¨ng suÊt lao ®éng kÕ to¸n ®­îc n©ng cao. Do ®ã, mét sè kÕ to¸n cã thêi gian r·nh (do gi¶m c«ng viÖc h¹ch to¸n hµng ngµy) sÏ chuyÓn sang lµm nhiÖm vô ph©n tÝch tµi chÝnh. Tuy nhiªn, c¬ së vËt chÊt cho viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n m¸y ch­a ®ång bé, phÇn mÒm kÕ to¸n m¸y do c¸c c«ng ty tù viÕt cßn nhiÒu thiÕu sãt, ch¾p v¸, do ®ã, g©y ¶nh h­ëng ®Õn tiÕn ®é vµ chÊt l­îng c«ng viÖc. V× vËy, trong thêi gian ®Õn, c¸c c«ng ty cÇn ®Çu t­ kinh phÝ ®Ó hoµn thiÖn ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm kÕ to¸n. XuÊt ph¸t tõ chøc n¨ng, nhiÖm vô cña phßng KÕ to¸n - Tµi vô nªn phßng lu«n ph¶i gi¶i quyÕt mét khèi l­îng c«ng viÖc t­¬ng ®èi nhiÒu. Muèn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng kÕ to¸n, mét mÆt c¸c c«ng ty nªn xem xÐt bè trÝ l¹i c¸c phÇn hµnh vµ n©ng cao tay nghÒ cho c¸n bé kÕ to¸n ®Ó mét c¸n bé kÕ to¸n cã thÓ kiªm nhiÖm nhiÒu phÇn hµnh, mÆt kh¸c cÇn cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o l¹i, båi d­ìng kiÕn thøc nghiÖp vô chuyªn m«n nh»m n©ng cao tr×nh ®é ®éi ngò kÕ to¸n. kÕt luËn Sù nghiÖp ®æi míi ®Êt n­íc ta do §¶ng vµ Nhµ n­íc khëi x­íng vµ l·nh ®¹o ®· giµnh ®­îc nh÷ng th¾ng lîi to lín, t¹o ra ®­îc nhiÒu vËn héi míi, thêi c¬ míi cho sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¶ n­íc, c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt thêi gian qua, ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt khu vùc Nam Trung bé mµ ta kh¶o s¸t ®iÓn h×nh ë trªn còng ®¹t nh÷ng thµnh tÝch cao trong qu¸ tr×nh tæ chøc, ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Næi bËt nhÊt lµ kÕt qu¶ lîi nhuËn mµ c¸c c«ng ty ®· ®¹t ®­îc, gãp phÇn ®ãng gãp ngµy cµng nhiÒu cho ng©n s¸ch quèc gia ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh phóc lîi cho x· héi. Còng nh­ ë bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo, t×nh h×nh tµi chÝnh lu«n lµ mét vÊn ®Ò ®¸ng quan t©m cña ng­êi chñ doanh nghiÖp còng nh­ cña nhiÒu ®èi t­îng liªn quan kh¸c. N¾m ®­îc t×nh h×nh tµi chÝnh, quy m«, c¬ cÊu tµi s¶n - nguån vèn, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ c¸c vÊn ®Ò kh¸c vÒ nhu cÇu, kh¶ n¨ng thanh to¸n hay møc ®é ®¶m b¶o cña vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh sÏ gióp cho nh÷ng ng­êi quan t©m ®­a ra ®­îc nh÷ng quyÕt ®Þnh kinh doanh ®óng ®¾n vµ tèi ­u. Do ®ã, lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh ®ãng vai trß hÕt søc quan träng trong ho¹t ®éng qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lý tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt. Nã ®ßi hái c¸c c«ng ty ph¶i tæ chøc tèt qu¸ tr×nh thu thËp tµi liÖu ban ®Çu ®Õn viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶i s¸t víi thùc tÕ, tõ ®ã míi tiÕn hµnh ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh ®Ó gióp nh÷ng ng­êi ra quyÕt ®Þnh lùa chän tèi ­u vµ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c thùc tr¹ng tµi chÝnh vµ tiÒm n¨ng cña c«ng ty. Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu cña luËn v¨n vÒ “Hoµn thiÖn lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh víi viÖc t¨ng c­êng qu¶n lý tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt (kh¶o s¸t ®iÓn h×nh t¹i khu vùc Nam Trung bé ), cã thÓ rót ra mét sè kÕt luËn sau: LuËn v¨n hÖ thèng ho¸ c¬ së lý luËn cña viÖc lËp vµ ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®èi víi bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt. - LuËn v¨n ph©n tÝch thùc tr¹ng cña viÖc lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt, kh¶o s¸t ®iÓn h×nh ë khu vùc Nam Trung bé mµ chñ yÕu lµ khèi liªn kÕt 4 tØnh Nam Trung bé: Qu¶ng Ng·i, B×nh §Þnh, Phó Yªn, Gia Lai. - LuËn v¨n ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó hoµn thiÖn b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt: HÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh gåm 4 lo¹i : B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ, thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh cÇn ph¶i ®­îc hoµn thiÖn ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu thùc tÕ mµ c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh còng nh­ viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc kinh doanh cho c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt ®ßi hái. Cô thÓ: + Tr­íc hÕt, ph¶i hoµn thiÖn viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt: TiÕn hµnh lËp ®óng, ®ñ 4 lo¹i vµ göi ®óng thêi h¹n theo yªu cÇu cña Bé Tµi chÝnh vµ Së chñ qu¶n quy ®Þnh. §ång thêi ph¶i s¾p xÕp, bè trÝ vµ bæ sung thªm c¸c chØ tiªu trªn tõng kho¶n môc cña c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cho phï hîp víi thùc tiÔn ho¹t ®éng kinh doanh. + Sau ®ã, tiÕn hµnh hoµn thiÖn viÖc ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh trªn c¬ së hoµn thiÖn vµ bæ sung c¸c chØ tiªu ph©n tÝch 4 lo¹i b¸o c¸o tµi chÝnh ®ã. §ång thêi, luËn v¨n còng ®­a ra nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó cho c¸c gi¶i ph¸p ®ã mang tÝnh kh¶ thi c¶ vÒ phÝa Nhµ n­íc, Ngµnh vµ b¶n th©n mçi c«ng ty. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. TS. NguyÔn V¨n C«ng (Chñ biªn) - 2001 - LËp, ®äc, kiÓm tra vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - Hµ Néi. 2. TS. NguyÔn V¨n C«ng (Chñ biªn) - 2000 - Lý thuyÕt vµ thùc hµnh KÕ to¸n tµi chÝnh - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - Hµ Néi. 3. TS. NguyÔn ThÞ §«ng (Chñ biªn) - 1999 - Lý thuyÕt h¹ch to¸n kÕ to¸n - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - Hµ Néi. 4. TS. NguyÔn ThÞ §«ng - 8/2001 - Bµi gi¶ng m«n häc Tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n (Dïng cho ®µo t¹o Cao häc) - Hµ Néi. 5. PGS.TS. Ph¹m ThÞ G¸i - 1997 - Gi¸o tr×nh ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh - Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc - Hµ Néi. 6. Josette Peyrard- 1999 - Ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp - Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª - Hµ Néi. 7. TS. §Æng ThÞ Loan - 2001 - KÕ to¸n tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp - Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc - Hµ Néi. 8. TS. §Æng ThÞ Loan - 9/2000 - Bµi gi¶ng KÕ to¸n tµi chÝnh (Dïng cho ®µo t¹o Cao häc) - Hµ Néi. 9. TS. Vâ V¨n NhÞ, TS. §oµn Ngäc QuÕ, ThS. Lý ThÞ BÝch Ch©u - 2001 - H­íng dÉn lËp, ®äc, ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh vµ b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ - Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª - TP HCM. 10. TS. NguyÔn Minh Ph­¬ng - 2000 - KÕ to¸n qu¶n trÞ (Dïng cho ®µo t¹o Cao häc) - Hµ Néi. 11. GS.TS. NguyÔn Quang Quynh - 11/2001 - Lý thuyÕt kiÓm to¸n - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - Hµ Néi. 12. GS.TS. NguyÔn Quang Quynh - 7/2001 - KiÓm to¸n tµi chÝnh - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - Hµ Néi. 13. Hµ Ngäc Son, Ph¹m Xu©n Lùc vµ NguyÔn V¨n NhiÖm - 1996 - KÕ to¸n tæng hîp, ph©n tÝch vµ lËp b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - Hµ Néi. 14. Gi¸o tr×nh “Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh” - 2001 - Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n, Khoa KÕ to¸n - KiÓm to¸n, Bé m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ vµ PTH§KD - Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª - Hµ Néi. 15. ChuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ (H­íng dÉn thùc hµnh b¸o c¸o tµi chÝnh) - 08/2000 – C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam – Hµ Néi. 16. ChØ thÞ sè 148/CT ngµy 21 th¸ng 05 n¨m 1982 cña Chñ tÞch Héi ®ång Bé tr­ëng. 17. C¸c Th«ng t­, QuyÕt ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh cã liªn quan ®Õn ngµnh xæ sè kiÕn thiÕt. 18. C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt khu vùc Nam Trung bé . 19. “ChÕ ®é b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp” ban hµnh theo QuyÕt ®Þnh sè 167/2000/Q§-BTC ngµy 25 th¸ng 10 n¨m 2000 cña Bé tr­ëng Bé Tµi chÝnh. 20. HÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp (H­íng dÉn vÒ chøng tõ kÕ to¸n, h­íng dÉn vÒ sæ kÕ to¸n) - 1995 - Vô chÕ ®é kÕ to¸n - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - Hµ Néi. 21. HÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp xæ sè kiÕn thiÕt –1997 – Hµ Néi. 22. T¹p chÝ KÕ to¸n, KiÓm to¸n n¨m 2000, 2001, 2002. PHô LôC môc lôc Trang Lêi më ®Çu Trang 1 Ch­¬ng 1 : C¬ së lý luËn vÒ lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh víi viÖc t¨ng c­êng qu¶n lý tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt Trang 4 1.1. ý nghÜa, vai trß vµ nh÷ng th«ng tin chñ yÕu trªn b¸o c¸o tµi chÝnh Trang 4 1.2. Nguyªn t¾c vµ ph­¬ng ph¸p lËp b¸o c¸o tµi chÝnh Trang 7 1.3. Ph­¬ng ph¸p vµ néi dung chñ yÕu vÒ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh Trang 13 1.4. LËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt Trang 21 Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt (kh¶o s¸t ®iÓn h×nh t¹i khu vùc Nam Trung bé) Trang 30 2.1. HÖ thèng c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt (kh¶o s¸t ®iÓn h×nh t¹i khu vùc Nam Trung bé ) Trang 30 2.2. M« t¶, ph©n tÝch thùc tr¹ng lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt (kh¶o s¸t ®iÓn h×nh t¹i khu vùc Nam Trung bé) Trang 46 2.3. §¸nh gi¸ t×nh h×nh lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt khu vùc Nam Trung bé Trang 68 Ch­¬ng 3: Quan ®iÓm vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh víi viÖc t¨ng c­êng qu¶n lý tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt Trang 73 3.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh víi viÖc t¨ng c­êng qu¶n lý tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt Trang 73 3.2. Quan ®iÓm ®Þnh h­íng cho viÖc hoµn thiÖn lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh víi viÖc t¨ng c­êng qu¶n lý tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt Trang 77 3.3. Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh víi viÖc t¨ng c­êng qu¶n lý tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt Trang 79 3.4. Mét sè ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn gi¶i ph¸p Trang 88 KÕt luËn Trang 98 Phô lôc Trang 100 Tµi liÖu tham kh¶o Trang 101 c¸c ch÷ viÕt t¾t 1. XHCN : X· héi chñ nghÜa 2. QTKD : Qu¶n trÞ kinh doanh 3. TSC§ : Tµi s¶n cè ®Þnh 4. TSL§ : Tµi s¶n l­u ®éng 5. §TNH : §Çu t­ ng¾n h¹n 6. §TDH : §Çu t­ dµi h¹n 7. GTGT : Gi¸ trÞ gia t¨ng 8. TK : Tµi kho¶n 9. BHXH : B¶o hiÓm x· héi 10. CCDC : C«ng cô, dông cô 11. LKT§N : Luü kÕ tõ ®Çu n¨m 12. TW : Trung ­¬ng 13. XDCB : X©y dùng c¬ b¶n 14. NSNN : Ng©n s¸ch Nhµ n­íc - LuËn v¨n ph©n tÝch thùc tr¹ng cña viÖc lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt, kh¶o s¸t ®iÓn h×nh ë khu vùc Nam Trung bé mµ chñ yÕu lµ khèi liªn kÕt 4 tØnh Nam Trung bé: Qu¶ng Ng·i, B×nh §Þnh, Phó Yªn, Gia Lai. - LuËn v¨n ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó hoµn thiÖn b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt: HÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh gåm 4 lo¹i : B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ, thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh cÇn ph¶i ®­îc hoµn thiÖn ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu thùc tÕ mµ c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh còng nh­ viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc kinh doanh cho c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt ®ßi hái. Cô thÓ: + Tr­íc hÕt, ph¶i hoµn thiÖn viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt: TiÕn hµnh lËp ®óng, ®ñ 4 lo¹i vµ göi ®óng thêi h¹n theo yªu cÇu cña Bé Tµi chÝnh vµ Së chñ qu¶n quy ®Þnh. §ång thêi ph¶i s¾p xÕp, bè trÝ vµ bæ sung thªm c¸c chØ tiªu trªn tõng kho¶n môc cña c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cho phï hîp víi thùc tiÔn ho¹t ®éng kinh doanh. + Sau ®ã, tiÕn hµnh hoµn thiÖn viÖc ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh trªn c¬ së hoµn thiÖn vµ bæ sung c¸c chØ tiªu ph©n tÝch 4 lo¹i b¸o c¸o tµi chÝnh ®ã. §ång thêi, luËn v¨n còng ®­a ra nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó cho c¸c gi¶i ph¸p ®ã mang tÝnh kh¶ thi c¶ vÒ phÝa Nhµ n­íc, Ngµnh vµ b¶n th©n mçi c«ng ty. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. TS. NguyÔn V¨n C«ng (Chñ biªn) - 2001 - LËp, ®äc, kiÓm tra vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - Hµ Néi. 2. TS. NguyÔn V¨n C«ng (Chñ biªn) - 2000 - Lý thuyÕt vµ thùc hµnh KÕ to¸n tµi chÝnh - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - Hµ Néi. 3. TS. NguyÔn ThÞ §«ng (Chñ biªn) - 1999 - Lý thuyÕt h¹ch to¸n kÕ to¸n - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - Hµ Néi. 4. TS. NguyÔn ThÞ §«ng - 8/2001 - Bµi gi¶ng m«n häc Tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n (Dïng cho ®µo t¹o Cao häc) - Hµ Néi. 5. PGS.TS. Ph¹m ThÞ G¸i - 1997 - Gi¸o tr×nh ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh - Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc - Hµ Néi. 6. Josette Peyrard- 1999 - Ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp - Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª - Hµ Néi. 7. TS. §Æng ThÞ Loan - 2001 - KÕ to¸n tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp - Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc - Hµ Néi. 8. TS. §Æng ThÞ Loan - 9/2000 - Bµi gi¶ng KÕ to¸n tµi chÝnh (Dïng cho ®µo t¹o Cao häc) - Hµ Néi. 9. TS. Vâ V¨n NhÞ, TS. §oµn Ngäc QuÕ, ThS. Lý ThÞ BÝch Ch©u - 2001 - H­íng dÉn lËp, ®äc, ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh vµ b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ - Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª - TP HCM. 10. TS. NguyÔn Minh Ph­¬ng - 2000 - KÕ to¸n qu¶n trÞ (Dïng cho ®µo t¹o Cao häc) - Hµ Néi. 11. GS.TS. NguyÔn Quang Quynh - 11/2001 - Lý thuyÕt kiÓm to¸n - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - Hµ Néi. 12. GS.TS. NguyÔn Quang Quynh - 7/2001 - KiÓm to¸n tµi chÝnh - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - Hµ Néi. 13. Hµ Ngäc Son, Ph¹m Xu©n Lùc vµ NguyÔn V¨n NhiÖm - 1996 - KÕ to¸n tæng hîp, ph©n tÝch vµ lËp b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - Hµ Néi. 14. Gi¸o tr×nh “Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh” - 2001 - Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n, Khoa KÕ to¸n - KiÓm to¸n, Bé m«n KÕ to¸n qu¶n trÞ vµ PTH§KD - Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª - Hµ Néi. 15. ChuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ (H­íng dÉn thùc hµnh b¸o c¸o tµi chÝnh) - 08/2000 – C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam – Hµ Néi. 16. ChØ thÞ sè 148/CT ngµy 21 th¸ng 05 n¨m 1982 cña Chñ tÞch Héi ®ång Bé tr­ëng. 17. C¸c Th«ng t­, QuyÕt ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh cã liªn quan ®Õn ngµnh xæ sè kiÕn thiÕt. 18. C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt khu vùc Nam Trung bé. 19. “ChÕ ®é b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp” ban hµnh theo QuyÕt ®Þnh sè 167/2000/Q§-BTC ngµy 25 th¸ng 10 n¨m 2000 cña Bé tr­ëng Bé Tµi chÝnh. 20. HÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp (H­íng dÉn vÒ chøng tõ kÕ to¸n, h­íng dÉn vÒ sæ kÕ to¸n) - 1995 - Vô chÕ ®é kÕ to¸n - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - Hµ Néi. 21. HÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp xæ sè kiÕn thiÕt –1997 – Hµ Néi. 22. T¹p chÝ KÕ to¸n, KiÓm to¸n n¨m 2000, 2001, 2002. ._.