Báo cáo Hoàn thiện hệ thống kế toán tại Công ty Tư vấn thiết kế Giao thông - Vận tải phía Nam

1 MUÏC LUÏC MÔÛ ÑAÀU CHÖÔNG 1 – LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ KEÁ TOAÙN VAØ BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN 1.1. VAÁN ÑEÀ CHUNG VEÀ KEÁ TOAÙN VAØ BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN 1 1.1.1. KHAÙI NIEÄM VEÀ KEÁ TOAÙN 1 1.1.2. MUÏC TIEÂU VAØ ÑOÁI TÖÔÏNG SÖÛ DUÏNG THOÂNG TIN KEÁ TOAÙN 3 1.1.2.1. Muïc tieâu cuûa keá toaùn 3 1.1.2.2. Ñoái töôïng söû duïng thoâng tin keá toaùn 4 1.1.3. BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN 7 1.1.3.1. Ñònh nghóa 7 1.1.3.2. Phaân loaïi baùo caùo keá toaùn 8 1.1.3.3. Muïc ñích cuûa baùo caùo keá toaùn 11 1.1.3.4. Yeâu caàu ñoái vôùi baùo caùo keá toaùn 13 1.2. HEÄ THOÁNG KEÁ TOAÙN VAØ BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN HIEÄN HAØNH VIEÄT NAM 1.2.1. KHAÙI QUAÙT QUAÙ TRÌNH HÌNH THAØNH HEÄ THOÁNG KEÁ TOAÙN VAØ BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN VIEÄT NAM 17 1.2.1.1. Giai ñoaïn 1 : Töø naêm 1970 ñeán thaùng 12 naêm 1986 17 1.2.1.2. Giai ñoaïn 2 : Töø thaùng 12 naêm 1986 ñeán thaùng 6 naêm 1991 19 1.2.1.3. Giai ñoaïn 3 : Töø naêm 1991 ñeán nay 21 1.2.2. CAÙC CHUAÅN MÖÏC KEÁ TOAÙN VIEÄT NAM LAØM CÔ SÔÛ CHO VIEÄC TRÌNH BAØY BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH 23 1.2.2.1. Chuaån möïc soá 21 “ Trình baøy Baùo caùo taøi chính” 23 1.2.2.2. Chuaån möïc soá 25 “ Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát vaø keá toaùn caùc khoûan ñaàu tö vaøo coâng ty con” 27 1.2.3. NHAÄN XEÙT 29 CHÖÔNG 2 – THÖÏC TRAÏNG HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN TAÏI COÂNG TY TÖ VAÁN THIEÁT KEÁ GIAO THOÂNG VAÄN TAÛI PHÍA NAM ( TEDI SOUTH ) 2.1. GIÔÙI THIEÄU KHAÙI QUAÙT VEÀ COÂNG TY 31 2.1.1. LÒCH SÖÛ HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN 31 2.1.1.1. Giôùi thieäu chung 31 2 2.1.1.2. Lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån 32 2.1.1.3. Tình hình hoaït ñoäng 32 2.1.2. CÔ CAÁU TOÅ CHÖÙC 37 2.1.3. MOÁI QUAN HEÄ TAØI CHÍNH GIÖÕA COÂNG TY VÔÙI ÑÔN VÒ TRÖÏC THUOÄC 2.1.4. TOÅ CHÖÙC COÂNG TAÙC KEÁ TOAÙN 39 2.1.4.1. Toå chöùc boä maùy keá toaùn 39 2.1.4.2. Caùc chính saùch keá toaùn aùp duïng taïi Coâng ty 40 2.1.4.3. Quy trình keát chuyeån doanh thu , baøn giao dòch vuï hoaøn thaønh taïi Coâng ty 2.1.4.4. Sô ñoà keá toaùn cuûa TEDI SOUTH 44 2.2. THÖÏC TRAÏNG HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN CUÛA TEDI SOUTH 2.2.1. MUÏC ÑÍCH CUÛA VIEÄC LAÄP BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN 48 2.2.2. THÔØI HAÏN LAÄP , NÔI GÖÛI BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN 48 2.2.3. NOÄI DUNG HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN 50 2.2.3.1. Heä thoáng baùo caùo keá toaùn taøi chính 50 2.2.3.2. Heä thoáng baùo caùo keá toaùn quaûn trò 54 2.3. ÑAÙNH GIAÙ VEÀ HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN CUÛA TEDI SOUTH 57 2.3.1. ÖU ÑIEÅM 57 2.3.2. NHÖÔÏC ÑIEÅM 58 2.3.2.1. Ñoái vôùi heä thoáng baùo caùo taøi chính 59 2.3.2.2. Ñoái vôùi heä thoáng baùo caùo quaûn trò 62 CHÖÔNG 3 – HOAØN THIEÄN HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN TAÏI COÂNG TY TÖ VAÁN THIEÁT KEÁ GIAO THOÂNG VAÄN TAÛI PHÍA NAM 3.1. QUAN ÑIEÅM VAØ PHÖÔNG HÖÔÙNG HOAØN THIEÄN HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN TAÏI TEDI SOUTH 66 3.1.1. QUAN ÑIEÅM HOAØN THIEÄN 66 3.1.2. PHÖÔNG HÖÔÙNG HOAØN THIEÄN 67 3.1.2.1. Ñoái vôùi heä thoáng baùo caùo taøi chính 67 3.1.2.2. Ñoái vôùi heä thoáng baùo caùo quaûn trò 68 3.1.3. CÔ SÔÛ HOAØN THIEÄN 70 3.2. NOÄI DUNG HOAØN THIEÄN HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN CUÛA TEDI SOUTH 71 3.2.1. HOAØN THIEÄN HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH RIEÂNG 71 3.2.1.1. Baûng Caân ñoái keá toaùn 71 3.2.1.2. Baùo caùo Keát quaû kinh doanh 76 3 3.2.1.3. Baùo caùo Löu chuyeån tieàn teä 76 3.2.1.4. Baûng thuyeát minh baùo caùo taøi chính 77 3.2.2. HOAØN THIEÄN HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH TOÅNG HÔÏP 78 3.2.2.1. Baûng caân ñoái keá toaùn toång hôïp 79 3.2.2.2. Baùo caùo keát quaû kinh doanh toång hôïp 85 3.2.2.3. Baûng thuyeát minh baùo caùo taøi chính toång hôïp 91 3.2.2.4. Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä toång hôïp 91 3.2.3. HOAØN THIEÄN HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO QUAÛN TRÒ 101 3.2.3.1. Hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo quaûn trò saün coù cuûa TEDI SOUTH 101 3.2.3.2. Boå sung moät soá baùo caùo quaûn trò 103 3.3. ÑIEÀU KIEÄN ÑEÅ THÖÏC HIEÄN CAÙC GIAÛI PHAÙP HOAØN THIEÄN 114 3.3.1. CAÁP VÓ MOÂ 114 3.3.2. CAÁP VI MOÂ 116 KEÁT LUAÄN TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC 4 MÔÛ ÑAÀU 1. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi : Coâng ty Tö vaán Thieát keá Giao thoâng vaän taûi Phía Nam ( Tedi South ) laø moät trong nhöõng doanh nghieäp haøng ñaàu cuûa ngaønh giao thoâng vaän taûi Vieät Nam. Qua hôn 25 naêm xaây döïng vaø phaùt trieån , vôùi söï naêng ñoäng vaø saùng taïo , coâng ty ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu ñaùng keå trong vieäc ñaûm traùch thöïc hieän caùc coâng trình chuyeân ngaønh giao thoâng taïi Vieät Nam vaø khu vöïc Chaâu AÙ. Tuy nhieân vôùi xu höôùng toaøn caàu hoùa veà kinh teá ñang dieãn ra maïnh meõ trong khu vöïc vaø treân toaøn theá giôùi hieän nay, thì nhöõng thaønh töïu treân chæ laø nhöõng thaønh coâng böôùc ñaàu . Hôn nöõa , ñeå thöïc hieän chuû tröông ñuùng ñaén cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc veà caûi caùch vaø ñoåi môùi doanh nghieäp , goùp phaàn naâng cao hieäu quaû söùc caïnh tranh trong neàn kinh teá thò tröôøng , Coâng ty Tö vaán Thieát keá GTVT Phía Nam ñaõ xaây döïng Ñeà aùn saép xeáp , ñoåi môùi doanh nghieäp vaø ñöôïc Boä Giao thoâng vaän taûi pheâ duyeät chuyeån ñoåi hoaït ñoäng theo moâ hình Coâng ty Coå phaàn keå töø naêm 2005.Do ñoù , ñeå chuaån bò toát cho quaù trình coå phaàn hoùa , Coâng ty caàn ñaëc bieät chuù troïng ñeán vieäc laäp vaø trình baøy heä thoáng baùo caùo keá toaùn cuûa coâng ty . Heä thoáng baùo caùo keá toaùn laø saûn phaåm cao nhaát cuûa quaù trình keá toaùn. Trong ñieàu kieän phaùt trieån kinh teá thò tröôøng , hoäi nhaäp kinh teá ôû Vieät Nam hieän nay , thoâng tin trình baøy treân baùo caùo keá toaùn trôû neân heát söùc ña daïng vaø caøng coù yù nghóa ñaëc bieät quan troïng . Noù moät maët phaûi ñaûm baûo ñöôïc tình höõu ích ñoái vôùi nhieàu ñoái töôïng söû duïng , ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phaùt trieån vaø quaûn lyù neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn hoaït ñoäng theo cô cheá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa , moät maët phaûi 5 hoaø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá , phuø hôïp vôùi yeâu caàu hoäi nhaäp kinh teá .ÔÛ caùc doanh nghieäp Vieät Nam noùi chung vaø Coâng ty Tö vaán thieát keá GTVT Phía Nam noùi rieâng, heä thoáng baùo caùo keá toaùn ñöôïc xaây döïng phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm kinh doanh cuûa ngaønh ngheà treân cô sôû tuaân thuû caùc quy ñònh chung cuûa Boä Taøi chính . Tuy nhieân , trong quaù trình xaây döïng vaø aùp duïng ôû Coâng ty vaø caùc xí nghieäp thaønh vieân , nhaát laø trong giai ñoaïn tieán haønh coå phaàn hoaù, heä thoáng baùo caùo keá toaùn ñaõ boäc loä nhieàu haïn cheá vaø ñang ñöôïc caùc nhaø quaûn lyù quan taâm söûa chöõa , xaây döïng toát hôn Nhaèm goùp phaàn hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo keá toaùn taïi Coâng ty Tö vaán thieát keá Giao thoâng vaän taûi Phía Nam phuø hôïp hôn vôùi ñieàu kieän kinh doanh môùi , toâi choïn vieát ñeà taøi “ Hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo keá toaùn taïi Coâng ty Tö vaán thieát keá GTVT Phía Nam “ 2. Muïc ñích cuûa luaän vaên : Treân cô sôû khaùi quaùt lyù luaän veà heä thoáng baùo caùo keá toaùn ôû Vieät Nam , tìm hieåu thöïc traïng heä thoáng baùo caùo keá toaùn taïi Coâng ty tö vaán thieát keá GTVT Phía Nam , luaän vaên ñaõ xaùc ñònh quan ñieåm vaø phöông höôùng hoaøn thieän , ñeà xuaát ra caùc bieän phaùp hoaøn thieän vaø ñieàu kieän ñeå thöïc hieän caùc bieän phaùp hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo keá toaùn taïi Coâng ty. 3. Noäi dung , ñoái töôïng nghieân cöùu : - Tìm hieåu nhöõng vaán ñeà lyù luaän veà khaùi nieäm keá toaùn , veà ñònh nghóa, muïc ñích , yeâu caàu vaø phaân loaïi baùo caùo keá toaùn - Khaûo saùt thöïc traïng heä thoáng baùo caùo keá toaùn taïi Coâng ty Tö vaán thieát keá Giao thoâng vaän taûi Phía Nam - Quan ñieåm , phöông höôùng , noäi dung vaø ñieàu kieän ñeå thöïc hieän caùc bieän phaùp hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo keá toaùn taïi Coâng ty. 6 4. Phöông phaùp nghieân cöùu : Phöông phaùp chuû yeáu ñöôïc vaän duïng trong nghieân cöùu ñeà taøi laø phöông phaùp duy vaät bieän chöùng vaø duy vaät lòch söû. Caùc vaán ñeà ñöôïc nghieân cöùu trong moái quan heä phoå bieán vaø trong söï vaän ñoäng , phaùt trieån . Ngoaøi ra, luaän vaên coøn keát hôïp , söû duïng ñoàng boä caùc phöông phaùp phaân tích , so saùnh , quy naïp , dieãn dòch ñeå laøm saùng toû vaán ñeà caàn nghieân cöùu . 5. Keát caáu cuûa luaän vaên : Ngoaøi phaàn môû ñaàu vaø keát luaän , luaän vaên goàm coù 3 chöông : - Chöông 1 : Lyù luaän chung veà keá toaùn vaø baùo caùo keá toaùn - Chöông 2 : Thöïc traïng heä thoáng baùo caùo keá toaùn taïi Coâng ty Tö vaán Thieát keá Giao thoâng vaän taûi Phía Nam. - Chöông 3 : Hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo keá toaùn taïi Coâng ty Tö vaán thieát keá Giao thoâng vaän taûi Phía Nam 7 CHÖÔNG I LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ KEÁ TOAÙN VAØ BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN 1.1 Vaán ñeà chung veà keá toaùn vaø baùo caùo keá toaùn : 1.1.1 Khaùi nieäm veà keá toaùn : Khaùi nieäm veà keá toaùn phuï thuoäc vaøo yeâu caàu maø moãi taàng lôùp daân cö trong xaõ hoäi ñoøi hoûi ôû keá toaùn vaø cuõng tuøy thuoäc theo töøng thôøi ñieåm lòch söû . Do ñoù coù raát nhieàu khaùi nieäm veà keá toaùn , döôùi ñaây laø moät soá ñònh nghóa tieâu bieåu : Uyû ban thuaät ngöõ cuûa Hoïc vieän keá toaùn vieân coâng chöùng Myõ ( AICPA) ñònh nghóa : “Keá toaùn laø moät ngheä thuaät duøng ñeå ghi cheùp, phaân loaïi vaø toång hôïp theo moät phöông phaùp rieâng coù döôùi hình thöùc tieàn teä veà caùc nghieäp vuï , caùc söï kieän kinh teá vaø trình baøy keát quaû cuûa noù cho ngöôøi söû duïng ra quyeát ñònh” Uyû ban nguyeân taéc keá toaùn cuûa Myõ (APB) ñònh nghóa : “Keá toaùn laø hoaït ñoäng dòch vuï .Chöùc naêng cuûa noù laø cung caáp thoâng tin ñònh löôïng ñöôïc cuûa caùc toå chöùc kinh teá, chuû yeáu laø thoâng tin taøi chính giuùp ngöôøi söû duïng ñeà ra caùc quyeát ñònh kinh teá” Hieäp hoäi keá toaùn Myõ thì cho raèng : “ Keá toaùn laø quaù trình ghi nhaän , ño löôøng vaø coâng boá caùc thoâng tin kinh teá , giuùp ngöôøi söû duïng phaùn ñoaùn vaø ra quyeát ñònh döïa treân thoâng tin naøy” Ñieàu leä toå chöùc keá toaùn Nhaø nöôùc Vieät Nam ñaõ ñònh nghóa : “Keá toaùn laø coâng vieäc ghi cheùp , tính toaùn baèng con soá döôùi hình thöùc giaù trò , hieän vaät vaø thôøi gian lao ñoäng , chuû yeáu döôùi hình thaùi giaù trò ñeå phaûn aùnh kieåm tra tình hình vaän 8 ñoäng cuûa caùc loaïi taøi saûn , quaù trình vaø keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh , söû duïng voán vaø kinh phí Nhaø nöôùc , cuõng nhö caùc toå chöùc , xí nghieäp”. Trong neàn kinh teá vaän haønh theo cô cheá keá hoaïch hoùa taäp trung , chöùc naêng phaûn aùnh vaø giaùm ñoác hay kieåm tra cuûa keá toaùn ñoái vôùi ñoái töôïng keá toaùn luoân ñöôïc nhaán maïnh trong caùc ñònh nghóa keá toaùn . Ví duï nhö : “Keá toaùn xaõ hoäi chuû nghóa laø coâng vieäc tính toaùn , ghi cheùp phaûn aùnh baèng con soá moät caùch lieân tuïc , toaøn dieän vaø coù heä thoáng caùc loaïi vaät tö , tieàn voán vaø moïi hoaït ñoäng kinh teá , qua ñoù maø giaùm ñoác tình hình thöïc hieän keá toaùn Nhaø nöôùc , tình hình baûo veä taøi saûn xaõ hoäi chuû nghóa” Trong neàn kinh teá vaän haønh theo cô cheá thò tröôøng , ngoaøi chöùc naêng phaûn aùnh vaø giaùm ñoác hay kieåm tra cuûa keá toaùn ñoái vôùi ñoái töôïng keá toaùn , chöùc naêng cung caáp thoâng tin taøi chính cho caùc ñoái töôïng söû duïng ñeå ñeà ra caùc quyeát ñònh kinh doanh coøn laø moät nhu caàu khaùch quan. Vì vaäy caùc ñònh nghóa keá toaùn trong giai ñoaïn naøy ñeàu ñeà caäp ñeán chöùc naêng cung caáp thoâng tin taøi chính cuûa keá toaùn nhö : “Keá toaùn laø quaù trình toå chöùc coù tính ñònh höôùng thöïc haønh gaén vôùi vieäc theo doõi , ghi soå , toång hôïp , phaân tích vaø truyeàn ñaït caùc soá lieäu veà caùc söï kieän cuûa ñôøi soáng kinh teá . Muïc ñích cuûa noù laø thu thaäp thoâng tin cho caùc quyeát ñònh quaûn lyù” Ngaøy 17 thaùng 6 naêm 2003, Luaät Keá Toaùn cuûa Vieät Nam ñaõ ñöôïc Quoác hoäi thoâng qua vaø ñöôïc ñöa aùp duïng töø ngaøy 1 thaùng 1 naêm 2004 . Ñeå thoáng nhaát quaûn lyù keá toaùn , baûo ñaûm keá toaùn laø coâng cuï quaûn lyù , giaùm saùt chaët cheõ coù hieäu quaû moïi hoaït ñoäng kinh teá , taøi chính , cung caáp thoâng tin ñaày ñuû , trung thöïc , kòp thôøi , coâng khai , minh baïch , ñaùp öùng yeâu caàu toå chöùc , quaûn lyù ñieàu haønh cuûa cô quan nhaø nöôùc, doanh nghieäp , toå chöùc vaø caù nhaân , moät ñònh nghóa veà keá toaùn ñaõ ñöôïc 9 ñöa ra : “ Keá toaùn laø vieäc thu thaäp , xöû lyù , kieåm tra, phaân tích vaø cung caáp thoâng tin kinh teá, taøi chính döôùi hình thöùc giaù trò , hieän vaät vaø thôøi gian lao ñoäng” Nhö vaäy , qua caùc ñònh nghóa treân , ta thaáy veà cô baûn chuùng vaãn coù ñieåm chung thoáng nhaát : Keá toaùn laø moät coâng cuï ghi cheùp , toång hôïp thoâng tin kinh teá cuûa moät toå chöùc ñeå laäp baùo caùo vaø ñeå cung caáp thoâng tin cho quaù trình xem xeùt ñeà ra caùc quyeát ñònh kinh doanh . 1.1.2. Muïc tieâu vaø ñoái töôïng söû duïng thoâng tin keá toaùn: 1.1.2.1 Muïc tieâu cuûa keá toaùn : Muïc tieâu cô baûn cuûa keá toaùn laø cung caáp thoâng tin veà taøi chính cuûa moät toå chöùc kinh teá . Thoâng tin veà taøi chính cuûa toå chöùc maø keá toaùn phaûn aùnh ôû ñaây chuû yeáu laø thoâng tin cuûa toå chöùc kinh doanh coù muïc tieâu chính laø lôïi nhuaän . Nhöõng thoâng tin veà taøi chính maø heä thoáng keá toaùn cung caáp raát caàn thieát cho nhöõng ngöôøi ra quyeát ñònh quaûn lyù trong quaù trình laäp keá hoaïch vaø giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp . Ngoaøi ra thoâng tin taøi chính coøn caàn cho caû nhöõng ngöôøi ôû beân ngoaøi doanh nghieäp nhö caùc chuû sôû höõu , ngöôøi cho vay , caùc nhaø ñaàu tö , caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc coù lieân quan ñeán doanh nghieäp …. Nhöõng ngöôøi nay cuõng caàn ñöôïc cung caáp thoâng tin veà tình hình taøi chính vaø keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp ñeå xem xeùt vaø ñöa ra quyeát ñònh thích hôïp. Theo Meigs,1995 thì cho raèng keá toaùn coù 02 muïc tieâu chuû yeáu : Moät laø , phaân loaïi , toång hôïp vaø truyeàn ñaït nhöõng thoâng tin veà taøi chính cuûa moät toå chöùc kinh teá . Hai laø , cung caáp thoâng tin höõu ích cho vieäc ra quyeát ñònh cuûa moät toå chöùc vaø dieãn ñaït ñöôïc khaû naêng , traùch nhieäm vaø cöông vò quaûn lyù 10 Nhöõng thoâng tin keá toaùn taøi chính ñöôïc thieát keá quan troïng khoâng chæ ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö maø coøn raát caàn thieát ñoái vôùi xaõ hoäi , töø nhöõng thoâng tin naøy maø caùc nhaø ñaàu tö seõ quyeát ñònh ñôn vò kinh teá naøo seõ ñöôïc choïn ñeå ñaàu tö voán , taøi trôï voán trong chieán löôïc ñaàu tö phaùt trieån . Tuy nhieân vaán ñeà ñaët ra laøm theá naøo ñeå lieân keát, toång hôïp caùc thoâng tin moät caùch coù hieäu quaû phuïc vuï cho vieäc ra quyeát ñònh kòp thôøi vaø ñuùng ñaén. 1.1.2.2. Ñoái töôïng söû duïng thoâng tin keá toaùn : Caùc thoâng tin keá toaùn ñöôïc taïo ra nhaèm phuïc vuï cho nhöõng nhoùm ngöôøi khaùc nhau coù nhöõng nhu caàu söû duïng thoâng tin khaùc nhau Nhu caàu thoâng tin keá toaùn cuûa töøng nhoùm ñoái töôïng ñoái vôùi töøng quyeát ñònh ñöôïc khaùi quaùt qua bieåu sau : Bieåu 1.1 : Ñoái töôïng söû duïng thoâng tin keá toaùn Nhoùm ñoái töôïng Quyeát ñònh coù nhu caàu thoâng tin Nhaø quaûn trò Xaùc ñònh trình ñoä vaø hieäu quaû ñeå ñieàu haønh HÑKD Coå ñoâng Mua , baùn hoaëc naém giöõ coå phieáu Chuû nôï Taêng , giaûm hoaëc giöõ nguyeân tín duïng Nhaân vieân Ñeä trình yeâu caàu taêng löông , thay ñoåi vieäc laøm Chính quyeàn Tính thueá , ñaùnh giaù aûnh höôûng cuûa DN ñeán moâi tröôøng KD Khaùch haøng Mua saûn phaåm cuûa doanh nghieäp vaø cung caáp dòch vuï a. Caùc nhaø quaûn trò doanh nghieäp : Bao goàm caùc caáp ñoä quaûn trò khaùc nhau trong doanh nghieäp laø nhöõng ngöôøi tröïc tieáp ñieàu haønh hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Hoï söû duïng thoâng tin 11 veà keá toaùn ñeå xaùc ñònh muïc tieâu kinh doanh , ñeà ra caùc quyeát ñònh ñeå thöïc hieän , ñaùnh giaù thöïc hieän muïc tieâu vaø ñieàu chænh , neáu thaáy caàn thieát , ñeå hoaït ñoäng kinh doanh cuûa hoï ñaït hieäu quaû cao hôn . Vai troø cuûa keá toaùn trong vieäc cung caáp thoâng tin cho caùc nhaø quaûn trò laø nhaèm lieân keát caùc quaù trình quaûn lyù vôùi nhau vaø lieân keát doanh nghieäp vôùi moâi tröôøng beân ngoaøi. b. Chuû sôû höõu : Laø nhöõng ngöôøi coù quyeàn sôû höõu vôùi voán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp nhö coå ñoâng , ngöôøi goùp voán lieân doanh , Nhaø nöôùc trong caùc doanh nghieäp quoác doanh vaø coâng ty coå phaàn … Hoï quan taâm ñeán lôïi töùc sinh ra töø voán kinh doanh, vì ñaây laø caên cöù ñeå hoï ñöa ra caùc quyeát ñònh caàn thieát , bao goàm caû quyeát ñònh phaân chia lôïi töùc cho hoï. Ñoàng thôøi , qua vieäc xem xeùt thoâng tin treân baùo caùo keá toaùn , hoï coù theå ñaùnh giaù naêng löïc traùch nhieäm cuûa caùc boä phaän quaûn lyù ôû doanh nghieäp laø toát hay xaáu. c. Caùc nhaø cho vay vaø cung caáp haøng hoùa , dòch vuï : Caùc ngaân haøng , caùc toå chöùc taøi chính cuõng nhö caùc nhaø cung caáp haøng hoaù , dòch vuï tröôùc khi cho vay hoaëc cung caáp ñeàu coù nhu caàu thoâng tin veà khaû naêng thanh toaùn cuûa doanh nghieäp nhö theá naøo . Nghóa laø , doanh nghieäp ñaõ coù ñuû khaû naêng chi traû hay khoâng ? Ñeå coù ñöôïc nhöõng thoâng tin naøy , hoï phaûi söû duïng thoâng tin cuûa keá toaùn. d. Caùc nhaø ñaàu tö Caùc nhaø ñaàu tö laø nhöõng ngöôøi cung caáp voán cho toå chöùc hoaït ñoäng kinh doanh vôùi hy voïng thu ñöôïc lôïi töùc treân voán ñaàu tö . Hoï caàn bieát nhöõng ruûi ro veà voán, nhöõng thoâng tin veà caùc ruûi ro tieàm taøng trong caùc doanh nghieäp coù lieân quan 12 ñeán khoaûn ñaàu tö cuûa hoï. Hoï luoân muoán ñaàu tö vaøo nôi naøo coù tyû leä hoaøn voán cao nhaát vôùi thôøi gian ngaén nhaát. Do ñoù , hoï caàn nhöõng thoâng tin veà tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp ñeå quyeát ñònh luùc naøo neân mua , neân giöõ hay neân baùn caùc chöùng khoaùn. Vaø hoï caøng quan taâm hôn vì nhöõng thoâng tin naøy giuùp hoï ñaùnh giaù khaû naêng chi traû coå töùc cuûa doanh nghieäp. e. Caùc cô quan thueá : Caùc cô quan thueá ñòa phöông vaø trung öông döïa vaøo taøi lieäu cuûa keá toaùn ñeå tính thueá , ñaëc bieät laø thueá thu nhaäp doanh nghieäp . Caùc cô quan thueá thöôøng laáy soá lieäu lôïi töùc ñöôïc theå hieän treân baùo caùo keá toaùn tröø ñi caùc khoaûn mieãn giaûm thueá theo luaät ñònh ñeå xaùc ñònh lôïi töùc chòu thueá . f. Caùc cô quan Nhaø nöôùc : Caùc cô quan Nhaø nöôùc caàn soá lieäu keá toaùn cuûa doanh nghieäp , ñeå toång hôïp cho ngaønh , ñòa phöông vaø treân cô sôû ñoù phaân tích ñaùnh giaù nhaèm ñònh ra caùc chính saùch kinh teá thích hôïp ñeå thuùc ñaåy saûn xuaát kinh doanh vaø ñieàu haønh kinh teá vó moâ. g. Nhaân vieân : Nhaân vieân quan taâm ñeán thoâng tin veà tính oån ñònh vaø khaû naêng sinh lôøi cuûa doanh nghieäp , nhöõng thoâng tin giuùp hoï ñaùnh giaù khaû naêng chi traû löông , trôï caáp höu trí vaø thôøi cô tuyeån duïng lao ñoäng cuûa doanh nghieäp 1.1.3. Baùo caùo keá toaùn : 1.1.3.1 . Ñònh nghóa : Keát quaû cuûa coâng taùc keá toaùn ôû ñôn vò keá toaùn ñöôïc bieåu hieän thoâng qua heä thoáng baùo caùo keá toaùn ñöôïc laäp ñeå cung caáp thoâng tin cho caùc ñoái töôïng khaùc nhau. Xuaát phaùt töø yeâu caàu cuûa coâng cuï keá toaùn trong quaûn lyù Nhaø nöôùc ôû töøng giai ñoaïn khaùc nhau maø ñònh nghóa veà baùo caùo keá toaùn cuõng thay ñoåi . ÔÛ Vieät Nam , giai 13 ñoaïn neàn kinh teá vaän haønh theo cô cheá keá hoaïch hoùa taäp trung , Baùo caùo keá toaùn ñöôïc ñònh nghóa nhö sau : “Baùo caùo keá toaùn laø phöông phaùp keá toaùn toång hôïp soá lieäu töø caùc soå keá toaùn theo caùc chæ tieâu kinh teá taøi chính phaûn aùnh tình hình taøi saûn taïi moät thôøi ñieåm vaø keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa xí nghieäp trong moät kyø nhaát ñònh vaøo moät bieåu maãu baùo caùo ñaõ quy ñònh”. Hoaëc “ Cuõng nhö caùc phöông phaùp khaùc , toång hôïp , caân ñoái keá toaùn cuõng coù hình thöùc bieåu hieän rieâng . Hình thöùc thích hôïp vôùi toång hôïp , caân ñoái keá toaùn laø heä thoáng baûng toång hôïp , caân ñoái thöôøng goïi taét laø baùo bieåu keá toaùn coù cheá ñoä keá toaùn keøm theo” Nhö vaäy qua caùc ñònh nghóa treân chuùng ta coù theå ruùt ra moät quan ñieåm thoáng nhaát veà baùo caùo keá toaùn laø : “ Baùo caùo keá toaùn laø moät trong caùc phöông phaùp cuûa keá toaùn ñöôïc söû duïng ñeå thöïc hieän caùc chöùc naêng kieåm tra ñoái töôïng keá toaùn trong neàn kinh teá vaän haønh theo cô cheá keá hoaïch hoùa taäp trung” Khi neàn kinh teá nöôùc ta chuyeån töø cô cheá keá hoaïch hoaù taäp trung sang cô cheá thò tröôøng coù söï quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa thì quan nieäm veà baùo caùo keá toaùn cuõng thay ñoåi . Vôùi muïc ñích söû duïng baùo caùo keá toaùn nhö moät phöông tieän cung caáp thoâng tin cho nhöõng ñoái töôïng söû duïng nhaèm ñeà ra caùc quyeát ñònh kinh teá , baùo caùo keá toaùn ñöôïc ñònh nghóa nhö sau : “ Baùo caùo keá toaùn ñònh kyø laø nhöõng baùo caùo toång hôïp nhaát veà tình hình taøi chính , keát quaû kinh doanh trong kyø cuûa moät doanh nghieäp nhaèm phuïc vuï caùc yeâu caàu thoâng tin cho vieäc ñeà ra caùc quyeát ñònh cuûa chuû doanh nghieäp , hoäi ñoàng quaûn trò , nhaø ñaàu tö, nhaø cho vay hieän taïi , töông lai vaø caùc cô quan , toå chöùc chöùc naêng”. 14 Hoaëc : “ Baùo caùo keá toaùn laø saûn phaåm cuoái cuøng cuûa quaù trình keá toaùn . Caùc baùo caùo naøy ñöôïc chuyeån ñeán ban quaûn trò vaø nhöõng ngöôøi beân ngoaøi coù quan taâm moät hình aûnh suùc tích veà khaû naêng sinh lôïi vaø tình hình taøi chính cuûa moät doanh nghieäp” Toùm laïi trong moãi giai ñoaïn khaùc nhau cuûa neàn kinh teá thì ñònh nghóa veà baùo caùo keá toaùn cuõng khaùc nhau. Ñaëc bieät trong neàn kinh teá môû hieän nay, baùo caùo keá toaùn ñöôïc xem laø heä thoáng thoâng tin ñaõ ñöôïc xöû lyù bôûi heä thoáng keá toaùn nhaèm cung caáp thoâng tin taøi chính höõu ích cho nhöõng ngöôøi coù nhu caàu söû duïng , qua ñoù hoï seõ ñöa ra ñöôïc caùc quyeát ñònh kinh teá . 1.1.3.2. Phaân loaïi baùo caùo keá toaùn : Caên cöù vaøo muïc ñích cung caáp thoâng tin cuõng nhö tính phaùp leänh cuûa thoâng tin ñöôïc cung caáp thì baùo caùo keá toaùn trong doanh nghieäp ñöôïc phaân thaønh : heä thoáng baùo caùo taøi chính vaø heä thoáng baùo caùo quaûn trò. Trong giai ñoaïn hieän nay, khi neàn kinh teá nöôùc ta ñang töøng böôùc hoäi nhaäp vôùi neàn kinh teá quoác teá thì vieäc coå phaàn hoùa , saùp nhaäp caùc coâng ty nhoû ñeå cho ra ñôøi caùc moâ hình coâng ty meï – coâng ty con , hay coøn goïi laø caùc taäp ñoaøn ñaõ ngaøy caøng trôû neân phoå bieán. Do ñoù , ngoaøi heä thoáng baùo caùo keá toaùn rieâng cuûa töøng doanh nghieäp , baùo caùo keá toaùn hôïp nhaát cuûa taäp ñoaøn cuõng caàn phaûi ñöôïc coâng boá . Vì vaäy , ta phaân loaïi heä thoáng baùo caùo keá toaùn nhö sau : a. Heä thoáng baùo caùo taøi chính : a1 . Baùo caùo taøi chính rieâng cuûa moät doanh nghieäp: Thuaät ngöõ “ Baùo caùo taøi chính “ laàn ñaàu tieân ñaõ xuaát hieän taïi quyeát ñònh 1141/TC/QÑ/CÑKT , ban haønh ngaøy 1/11/1995 cuûa Boä Taøi chính vaø theo ñoù ñònh 15 nghóa veà baùo caùo taøi chính ra ñôøi nhö :“ Baùo caùo taøi chính ñöôïc duøng ñeå moâ taû hoaït ñoäng vaø tình traïng taøi chính cuûa caùc loaïi hình toå chöùc khaùc nhau “. Theo Luaät Keá toaùn cuûa Vieät Nam ñöôïc Quoác hoäi thoâng qua ngaøy 17 thaùng 6 naêm 2003 , taïi muïc 3 , ñieàu 29 ñaõ quy ñònh :” Baùo caùo taøi chính ñöôïc laäp theo chuaån möïc keá toaùn vaø cheá ñoä keá toaùn duøng ñeå toång hôïp vaø thuyeát minh veà tình hình kinh teá, taøi chính cuûa ñôn vò keá toaùn”. Cuõng theo Luaät Keá toaùn thì heä thoáng baùo caùo taøi chính doanh nghieäp Vieät Nam hieän nay goàm 4 baùo caùo : - Baûng caân ñoái keá toaùn - Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh - Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä - Thuyeát minh baùo caùo taøi chính a2 . Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát : Caû VAS 25 vaø IAS 27 “ Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát vaø keá toaùn khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty con” ñeàu ñònh nghóa veà baùo caùo taøi chính hôïp nhaát nhö sau : “ Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát laø baùo caùo taøi chính cuûa moät taäp ñoaøn ñöôïc trình baøy nhö baùo caùo taøi chính cuûa moät doanh nghieäp . Baùo caùo naøy ñöôïc laäp treân cô sôû hôïp nhaát baùo caùo cuûa coâng ty meï vaø caùc coâng ty con theo quy ñònh cuûa chuaån möïc” Moät coâng ty meï caàn trình baøy caùc baùo caùo taøi chính hôïp nhaát nhö theå caû taäp ñoaøn laø moät doanh nghieäp duy nhaát. Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát caàn ñaùp öùng yeâu caàu cung caáp thoâng tin kinh teá, taøi chính cuûa ngöôøi söû duïng baùo caùo taøi chính cuûa taäp ñoaøn . Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát phaûi theå hieän ñöôïc caùc thoâng tin veà taäp ñoaøn nhö moät doanh nghieäp ñoäc laäp khoâng tính ñeán ranh giôùi phaùp lyù cuûa caùc phaùp nhaân rieâng bieät. 16 Nhö vaäy , veà hình thöùc trình baøy , töùc laø heä thoáng caùc maãu baùo caùo , muïc ñích vaø yeâu caàu cung caáp thoâng tin cuûa baùo caùo taøi chính hôïp nhaát cuõng gioáng nhö baùo caùo taøi chính rieâng maø thoâi. b. Baùo caùo keá toaùn quaûn trò : Heä thoáng baùo caùo keá toaùn quaûn trò laø keát quaû xöû lyù thoâng tin cuûa heä thoáng keá toaùn nhaèm cung caáp thoâng tin cho nhöõng nhaø quaûn trò noäi boä doanh nghieäp ñeå ñöa ra caùc quyeát ñònh veà quaûn lyù , hoaïch ñònh , kieåm soaùt vaø caùc quyeát ñònh khaùc , khoâng tìm thaáy trong caùc baùo caùo taøi chính. Heä thoáng caùc maãu bieåu baùo caùo keá toaùn quaûn trò khoâng mang tính phaùp lyù baét buoäc maø tuyø theo yeâu caàu quaûn lyù cuûa töøng doanh nghieäp ñeå thieát keá caùc maãu bieåu cho phuø hôïp. Thoâng thöôøng seõ coù caùc daïng baùo caùo sau : - Baùo caùo cung caáp thoâng tin cho quaù trình laäp keá hoaïch : caùc baûng döï toaùn doanh thu , chi phí … - Baùo caùo cung caáp thoâng tin cho quaù trình toå chöùc ñieàu haønh hoaït ñoäng : baùo caùo doanh thu , baùo caùo chi phí vaø lôïi nhuaän , baùo caùo haøng toàn kho… - Baùo caùo cung caáp thoâng tin cho quaù trình kieåm soaùt : baùo caùo thöïc hieän ôû töøng boä phaän doanh nghieäp … - Baùo caùo cung caáp thoâng tin cho quaù trình ra quyeát ñònh : caùc phöông aùn haï giaù , quaûng caùo gaén vôùi caùc soá lieäu veà giaù thaønh vaø lôïi nhuaän … Nhu caàu chính cuûa nhaø quaûn trò khoâng phaûi laø caùc thoâng tin chi tieát rôøi raïc maø laø caùc baûng toùm taét tuy ngaén goïn nhöng ñaày ñuû , roõ raøng , töø ñoù nhaø quaûn trò seõ thaáy ñöôïc nôi naøo coù vaán ñeà vaø nôi ñaâu caàn söï quan taâm cuûa nhaø quaûn lyù hôn nöõa ñeå caûi tieán laøm cho coâng vieäc ñaït ñöôïc hieäu quaû hôn . 17 1.1.3.3. Muïc ñích cuûa baùo caùo keá toaùn : Trong giai ñoaïn neàn kinh teá vaän haønh theo cô cheá keá hoaïch hoùa taäp trung , baùo caùo keá toaùn ñöôïc laäp nhaèm muïc ñích : - Phaûn aùnh vaø kieåm tra tình hình thöïc hieän keá hoaïch cuûa caùc ñôn vò - Cung caáp thoâng tin nhaèm laøm cô sôû ñeå phaân tích hoaït ñoäng kinh teá cuûa doanh nghieäp - Ñöôïc xem nhö laø moät trong nhöõng taøi lieäu tham khaûo quan troïng ñeå xaây döïng keá hoaïch hoaït ñoäng cho doanh nghieäp - Laø taøi lieäu quan troïng ñeå cung caáp cho caùc cô quan chuû quaûn vaø cô quan quaûn lyù chöùc naêng kieåm tra , kieåm soaùt tình hình hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp - Laø döõ lieäu quan troïng cung caáp cho caùc cô quan chöùc naêng ñeå toång hôïp caùc chæ tieâu kinh teá ôû phaïm vi ngaønh cuõng nhö cuûa toaøn boä neàn kinh teá quoác daân Trong neàn kinh teá vaän haønh theo cô cheá thò tröôøng , heä thoáng baùo caùo keá toaùn cuûa doanh nghieäp ñöôïc chia thaønh heä thoáng baùo caùo taøi chính vaø heä thoáng baùo caùo keá toaùn quaûn trò vôùi nhöõng muïc ñích khaùc nhau. Trong “ Quy ñònh chung veà vieäc laäp vaø trình baøy caùc baùo caùo taøi chính” cuûa Uyû ban chuaån möïc keá toaùn quoác teá ñaõ neâu : “ Muïc ñích cuûa caùc baùo caùo taøi chính laø cung caáp thoâng tin veà tình hình taøi chính ( baûng caân ñoái keá toaùn ), keát quaû hoaït ñoäng ( baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh ) vaø nhöõng thay ñoåi veà tình hình taøi chính (baùo caùo löu chuyeån tieàn teä ) cuûa moät doanh nghieäp maø höõu ích cho nhieàu ñoái töôïng söû duïng trong vieäc ra caùc quyeát ñònh kinh teá.” ÔÛ Vieät Nam, muïc ñích cuûa baùo caùo taøi chính ñöôïc xaùc ñònh taïi Quyeát ñònh soá 1141-TC/QÑ/CÑKT ngaøy 01/11/1995 cuûa Boä Taøi chính ñöôïc theå hieän trong Cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp nhö sau : 18 - Toång hôïp vaø trình baøy toång quaùt , toaøn dieän veà tình hình taøi saûn , coâng nôï, nguoàn voán ; tình hình vaø keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp trong moät kyø haïch toaùn nhaát ñònh - Nhaèm cung caáp thoâng tin kinh teá taøi chính chuû yeáu cho vieäc ñaùnh giaù tình hình vaø keát quaû hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp , qua ñoù ñaùnh giaù ñöôïc khaû naêng taøi chính cuûa doanh nghieäp trong kyø hoaït ñoäng vöøa qua, ñoàng thôøi ñöa ra ñöôïc nhöõng döï ñoaùn trong töông lai. Thoâng tin cuûa baùo caùo taøi chính coøn laø caên cöù quan troïng ñeà ra caùc quyeát ñònh veà quaûn lyù, ñieàu haønh hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh hoaëc ñöa ra caùc quyeát ñònh veà ñaàu tö cuûa caùc nhaø quaûn lyù doanh nghieäp , chuû sôû höõu , caùc chuû nôï hieän taïi vaø töông lai cuûa doanh nghieäp . Trong heä thoáng chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam (VAS) , Chuaån möïc soá 21 “Trình baøy Baùo caùo taøi chính” ñöôïc ban haønh vaø coâng boá theo Quyeát ñònh soá 234/2003/QÑ-BTC ngaøy 30 thaùng 12 naêm 2003 cuûa Boä tröôûng Boä Taøi chính cuõng ñaõ neâu roõ muïc ñích cuûa Baùo caùo taøi chính : “ Baùo caùo taøi chính phaûn aùnh theo moät caáu truùc chaët cheõ tình hình taøi chính , keát quaû kinh doanh cuûa moät doanh nghieäp . Muïc ñích cuûa baùo caùo taøi chính laø cung caáp caùc thoâng tin veà tình hình taøi chính , tình hình kinh doanh vaø caùc luoàng tieàn cuûa moät doanh nghieäp , ñaùp öùng nhu caàu höõu ích cho soá ñoâng nhöõng ngöôøi söû duïng trong vieäc ñöa ra caùc quyeát ñònh kinh teá”. Tuy nhieân , caùc baùo caùo taøi chính ñöôïc laäp ñeå ñaùp öùng yeâu caàu chung nhaát cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng beân ngoaøi doanh nghieäp chöù khoâng cung caáp toaøn boä thoâng tin caàn thieát cho caùc nhaø quaûn lyù ñeà ra caùc quyeát ñònh kinh teá cuõng nhö phuïc vuï cho vieäc hoaïch ñònh , kieåm soaùt noäi bo._.ä doanh nghieäp bôûi vì chuùng chæ ñöa ra caùc aûnh höôûng taøi chính cuûa caùc söï kieän trong quaù khöù vaø khoâng baét buoäc cung 19 caáp nhöõng thoâng tin phi taøi chính . Vaø heä thoáng caùc baùo caùo keá toaùn quaûn trò ñaõ ra ñôøi ñeå phuïc vuï cho cho yeâu caàu naøy. Muïc ñích cuûa heä thoáng baùo caùo keá toaùn quaûn trò laø cung caáp nhöõng thoâng tin höõu ích phuïc vuï nhaø quaûn trò doanh nghieäp , taïo cô sôû ñeå nhaø quaûn trò doanh nghieäp thöïc hieän toát chöùc naêng quaûn lyù cuûa mình laø giaùm saùt , ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa noäi boä doanh nghieäp. Thoâng tin treân baùo caùo keá toaùn quaûn trò vôùi muïc ñích chuû yeáu phuïc vuï cho noäi boä neân khoâng caàn thieát phaûi tuaân thuû nhöõng nguyeân taéc keá toaùn, khoâng mang tính phaùp leänh maø phuï thuoäc vaøo yeâu caàu cuûa nhaø quaûn trò. Thoâng tin keá toaùn quaûn trò thöôøng mang tính linh hoaït , höôùng veà töông lai. Baùo caùo keá toaùn quaûn trò thöôøng taäp trung cho töøng boä phaän traùch nhieäm cuï theå ñeå coù theå ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa töøng boä phaän , töø ñoù hoaïch ñònh quy moâ hoaït ñoäng cuûa töøng boä phaän trong doanh nghieäp trong töông lai. 1.1.3.4. Yeâu caàu ñoái vôùi baùo caùo keá toaùn : Muïc ñích cuûa baùo caùo keá toaùn phuï thuoäc vaøo moâi tröôøng keá toaùn , vaø töø ñoù chi phoái caû yeâu caàu ñoái vôùi baùo caùo keá toaùn . Trong neàn kinh teá vaän haønh theo cô cheá keá hoaïch hoùa taäp trung , ñeå ñaûm baûo cho caùc baùo caùo keá toaùn coù theå phaùt huy ñöôïc taùc duïng ñaày ñuû ,vieäc laäp baùo caùo keá toaùn phaûi ñaït caùc yeâu caàu döôùi ñaây : - Baùo caùo phaûi laäp theo ñuùng maãu bieåu quy ñònh , noäi dung vaø phaïm vi ghi trong caùc chæ tieâu baùo caùo phaûi thoáng nhaát vôùi noäi dung vaø phaïm vi cuûa caùc chæ tieâu keá hoaïch. - Caùc chæ tieâu trong baùo caùo phaûi thoáng nhaát vôùi nhau, lieân heä boå sung cho nhau thaønh moät heä thoáng , qua ñoù coù theå ñaùnh giaù ñöôïc toaøn dieän tình hình caùc maët hoaït ñoäng kinh teá taøi chính cuûa xí nghieäp 20 - Soá lieäu trong baùo caùo phaûi ñaûm baûo tính chính xaùc , ñaày ñuû . Tröôùc khi laäp baùo caùo phaûi kieåm tra soá lieäu vaø khoaù soå keá toaùn , baûo ñaûm soá lieäu keá toaùn ñuùng vôùi soá lieäu ghi soå vaø ñuùng vôùi tình hình thöïc teá . - Laäp vaø gôûi baùo caùo ñuùng thôøi haïn quy ñònh - Baùo caùo phaûi ñôn giaûn , roõ raøng , deã hieåu - Phaûi chaáp haønh ñuùng caùc quy ñònh veà baùo caùo haøng naêm do Toång Cuïc thoáng keâ vaø Boä Taøi chính ñaõ ban haønh. Trong neàn kinh teá vaän haønh theo cô cheá thò tröôøng , yeâu caàu ñoái vôùi baùo caùo keá toaùn ñöôïc theå hieän cuï theå hôn ôû heä thoáng baùo caùo keá toaùn taøi chính vaø heä thoáng baùo caùo keá toaùn quaûn trò a. Yeâu caàu ñoái vôùi baùo caùo keá toaùn taøi chính rieâng : IAS 1 “ Trình baøy caùc baùo caùo taøi chính” cuûa IASC ñaõ ñöa ra caùc yeâu caàu chung döôùi ñaây khi trình baøy caùc baùo caùo taøi chính : - Baùo caùo taøi chính phaûi ñöôïc trình baøy trung thöïc veà tình traïng taøi chính , keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuõng nhö löu chuyeån tieàn teä cuûa moät doanh nghieäp - Tuaân thuû IAS - Phaûi coâng boá chính saùch keá toaùn phuø hôïp vaø tin caäy - Phaûi döïa treân cô sôû tieáp tuïc hoaït ñoäng tröø khi coù khaû naêng laø moät ñôn vò seõ bò thanh lyù hoaëc ngöøng kinh doanh - Aùp duïng nguyeân taéc phuø hôïp trong vieäc trình baøy caùc baùo caùo taøi chính - Vieäc trình baøy vaø phaân loaïi caùc khoaûn muïc phaûi ñöôïc aùp duïng nhaát quaùn giöõa caùc kyø baùo caùo vôùi nhau - Caùc khoaûn khoâng troïng yeáu coù cuøng baûn chaát vaø chöùc naêng ñöôïc pheùp goäp laïi vôùi nhau. Khoâng ñöôïc goäp laïi caùc khoaûn troïng yeáu. 21 - Taøi saûn nôï vaø taøi saûn coù khoâng ñöôïc buø tröø cho nhau Theo VAS 1 “ Chuaån möïc chung” do Boä Taøi chính ban haønh ñaõ neâu roõ caùc thoâng tin treân Baùo caùo taøi chính phaûi thoûa maõn nhöõng yeâu caàu sau : - Caùc thoâng tin veà soá lieäu keá toaùn trình baøy trong baùo caùo taøi chính phaûi ñöôïc ghi cheùp vaø baùo caùo trung thöïc , khaùch quan , ñaày ñuû , kòp thôøi ,deã hieåu - Caùc thoâng tin coù theå so saùnh ñöôïc giöõa caùc kyø keá toaùn vaø trình baøy nhaát quaùn b. Yeâu caàu ñoái vôùi baùo caùo taøi chính hôïp nhaát : Ngoaøi vieäc phaûi thoûa maõn taát caû caùc yeâu caàu treân gioáng nhö baùo caùo taøi chính rieâng , khi trình baøy Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát , ta cuõng phaûi tuaân theo caùc yeâu caàu ñaõ ñöôïc neâu roõ trong chuaån möïc VAS 25 “ Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát vaø keá toaùn khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty con” nhö : - Coâng ty meï khi laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát phaûi hôïp nhaát caùc baùo caùo taøi chính cuûa taát caû caùc coâng ty con ôû trong vaø ngoaøi nöôùc ngoaïi tröø moät soá coâng ty con ñöôïc loaïi tröø khoûi vieäc hôïp nhaát neáu coù ñuû caùc ñieàu kieän theo quy ñònh cuûa chuaån möïc naøy. - Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát ñöôïc laäp phaûi aùp duïng chính saùch keá toaùn moät caùch thoáng nhaát cho caùc giao dòch vaø söï kieän cuøng loaïi trong nhöõng hoaøn caûnh töông töï . Neáu khoâng theå söû duïng chính saùch keá toaùn moät caùch thoáng nhaát trong khi hôïp nhaát baùo caùo taøi chính , coâng ty meï phaûi giaûi trình vaán ñeà naøy cuøng vôùi caùc khoaûn muïc ñaõ ñöôïc haïch toaùn theo caùc chính saùch keá toaùn khaùc nhau trong baùo caùo taøi chính hôïp nhaát 22 c. Yeâu caàu ñoái vôùi baùo caùo keá toaùn quaûn trò : Khaùc vôùi baùo caùo taøi chính , thoâng tin treân baùo caùo quaûn trò khoâng chòu söï chi phoái cuûa caùc nguyeân taéc , caùc chuaån möïc keá toaùn ñöôïc thöøa nhaän chung . Tieâu chuaån duy nhaát ñoái vôùi thoâng tin treân baùo caùo quaûn trò laø tính coù ích cuûa thoâng tin . Do ñoù , yeâu caàu ñoái vôùi baùo caùo quaûn trò theå hieän ôû khía caïnh quan troïng laø phaûi cung caáp thoâng tin coù ích cho nhöõng ngöôøi söû duïng vôùi caùc caáp ñoä quaûn trò vaøo thôøi ñieåm thích hôïp vôùi chi phí xöû lyù thoâng tin cho pheùp. Thoâng tin noäi boä coù tính chaát tuyø yù vaø nhöõng ngöôøi thieát laäp heä thoáng thoâng tin keá toaùn neân caân nhaéc : - Thoâng tin naøo neân ñöôïc taïo ra ñeå söû duïng - Thoâng tin ñöôïc taïo ra cho ai söû duïng - Thoâng tin ñöôïc baùo caùo thöôøng xuyeân ra sao - Giaù trò cuûa thoâng tin coù lôùn hôn chi phí cuûa vieäc cung caáp thoâng tin hay khoâng Toùm laïi , caùc yeâu caàu ñaët ra ñoái vôùi baùo caùo keá toaùn quaûn trò laø nhaèm höôùng tôùi tính coù ích cuûa thoâng tin. 1.2 Heä thoáng keá toaùn vaø baùo caùo keá toaùn hieän haønh Vieät Nam : 1.2.1 Khaùi quaùt quaù trình hình thaønh heä thoáng keá toaùn vaø baùo caùo keá toaùn Vieät Nam: Söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho caùc doanh nghieäp Vieät Nam coù theå chia thaønh 3 giai ñoaïn chính nhö sau : 1.2.1.1 Giai ñoaïn 1 : Töø naêm 1970 ñeán thaùng 12 naêm 1986 Ñaëc ñieåm noåi baät cuûa giai ñoaïn naøy laø neàn kinh teá vaän haønh theo cô cheá keá hoaïch hoùa taäp trung . Nhaø nöôùc thöïc hieän quaûn lyù neàn kinh teá thoâng qua moät heä 23 thoáng chæ tieâu keá hoaïch phaùp leänh . Taøi chính doanh nghieäp chòu söï kieåm soaùt chaët cheõ cuûa Nhaø nöôùc . Caùc quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc veà keá toaùn trong giai ñoaïn naøy bao goàm : . Heä thoáng taøi khoaûn thoáng nhaát : naêm 1970 , do yeâu caàu caûi tieán quaûn lyù xí nghieäp , Nhaø nöôùc ñaõ tieán haønh xaây döïng heä thoáng taøi khoaûn thoáng nhaát ñeå vaän duïng chung trong caû nöôùc . Muïc tieâu cuûa heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn naøy laø cung caáp thoâng tin moät caùch coù heä thoáng vaø toaøn dieän tình hình thöïc hieän keá hoaïch . Heä thoáng taøi khoaûn trong giai ñoaïn naøy goàm 69 taøi khoaûn trong baûng vaø 11 taøi khoaûn ngoaøi baûng . 69 taøi khoaûn trong baûng ñöôïc chia thaønh 9 loaïi vaø ñöôïc kyù hieäu töø soá 01 ñeán soá 99. . Heä thoáng baùo caùo keá toaùn : ñöôïc ban haønh theo Quyeát ñònh 233-CP ngaøy 01/12/1970 cuûa Hoäi ñoàng Chính phuû nhaèm ñaùp öùng nhu caàu cung caáp thoâng tin ñeå Nhaø nöôùc quaûn lyù vaø kieåm soaùt tình hình thöïc hieän keá hoaïch saûn xuaát kinh doanh , cung caáp taøi lieäu tham khaûo ñeå xaây döïng , ñieàu chænh , xeùt duyeät caùc chæ tieâu keá hoaïch saûn xuaát cho caùc ñôn vò kinh teá cô sôû . Heä thoáng baùo caùo trong giai ñoaïn naøy laø heä thoáng caùc soá lieäu vaø nhöõng thuyeát minh caàn thieát nhaèm theå hieän tình hình vaø keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh vaø söû duïng voán cuûa ñôn vò keá toaùn baèng nhöõng chæ tieâu kinh teá taøi chính quy ñònh . Heä thoáng keá toaùn ñöôïc chia thaønh 4 loaïi lôùn vôùi 13 baùo bieåu ( Phuï luïc 1 ) Loaïi 1 ( 3 bieåu ) : Baùo caùo phaûn aûnh voán vaø nguoàn voán kinh doanh cuûa ñôn vò - Baûng toång keát taøi saûn - Taêng giaûm taøi saûn coá ñònh vaø quyõ khaáu hao - Taêng giaûm nguoàn voán cô baûn Loaïi 2 ( 5 bieåu ) : Baùo caùo phaûn aûnh chi phí saûn xuaát vaø giaù thaønh saûn phaåm 24 - Chi phí phuïc vuï vaø quaûn lyù saûn xuaát - Chi phí saûn xuaát theo yeáu toá - Giaù thaønh saûn phaåm so saùnh ñöôïc vaø toaøn boä saûn phaåm theo khoaûn muïc - Giaù thaønh ñôn vò caùc loaïi saûn phaåm chuû yeáu - Nhöõng nhaân toá laøm taêng giaûm giaù thaønh Loaïi 3 : Baùo caùo phaûn aùnh tình hình tieâu thuï saûn phaåm vaø laõi loã - Tieâu thuï - Laõi , loã vaø khoaûn thanh toaùn vôùi ngaân saùch Loaïi 4 : Baùo caùo phaûn aûnh caùc quyõ xí nghieäp , tieàn maët vaø coâng nôï : - Taêng giaûm quyõ xí nghieäp - Chi thu tieàn maët - Coâng nôï phaûi thanh toaùn Khi quyeàn chuû ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc ñôn vò cô sôû caøng môû roäng thì Quyeát ñònh 233 –CP trôû neân khoâng coøn phuø hôïp , ñoøi hoûi phaûi coù moät heä thoáng baùo caùo keá toaùn môùi ñöôïc thay theá . Heä thoáng baùo caùo môùi ñöôïc ban haønh theo Quyeát ñònh 13-TCKT /PPCÑ ngaøy 13/01/1986 cuûa Toång Cuïc thoáng keâ ñaõ ra ñôøi goàm 09 bieåu baûng baùo caùo ñaõ ñaùp öùng toát hôn nhu caàu cung caáp thoâng tin cuûa caùc cô quan chuû quaûn vaø caùc cô quan chöùc naêng cuûa Nhaø nöôùc trong giai ñoaïn naøy, bao goàm : ( Phuï luïc 1) - Baûng toång keát taøi saûn - Voán saûn xuaát - Chi phí saûn xuaát theo yeáu toá ( tröø luaân chuyeån noäi boä ) - Giaù thaønh toaøn boä saûn phaåm theo khoaûn muïc - Giaù thaønh ñôn vò saûn phaåm chuû yeáu theo khoaûn muïc 25 - Tieâu thuï , laõi loã - Caùc khoaûn thanh toaùn vôùi ngaân saùch - Caùc quyõ cuûa xí nghieäp - Xaây döïng cô baûn 1.2.1.2 Giai ñoaïn 2 : töø thaùng 12 naêm 1986 ñeán thaùng 6 naêm 1991 Nhöõng bieán ñoåi saâu saéc cuûa coâng cuoäc caûi caùch veà kinh teá , taøi chính , luaät phaùp töø Ñaïi hoäi Ñaûng laàn thöù VI ñaõ laøm cho heä thoáng thoâng tin keá toaùn xaây döïng treân cô sôû caùc nguyeân taéc cuûa neàn kinh teá keá hoaïch hoaù taäp trung khoâng coøn phuø hôïp nöõa . Ñaây laø giai ñoaïn ñaàu tieân tieán haønh ñoåi môùi coâng taùc keá toaùn ñeå phuïc vuï yeâu caàu xoaù boû cô cheá taäp trung quan lieâu bao caáp , xaây döïng cô cheá môùi veà quaûn lyù kinh teá , chuyeån töø vieäc quaûn lyù tröïc tieáp sang quaûn lyù giaùn tieáp thoâng qua vieäc söû duïng caùc ñoøn baåy kinh teá nhaèm phaùt huy tính chuû ñoäng saùng taïo cuûa caùc cô sôû kinh doanh . Ñaùnh daáu cho söï ñoåi môùi naøy laø Quyeát ñònh 217/HÑBT cuûa Hoäi ñoàng Boä tröôûng ngaøy 4/11/1987 vaø heä thoáng caùc vaên baûn höôùng daãn cuûa caùc Boä chöùc naêng ban haønh . Theo ñoù , Nhaø nöôùc ñaõ ban haønh vieäc söûa ñoåi cheá ñoä keá toaùn cuõ nhö sau : . Phaùp leänh keá toaùn thoáng keâ : laø vaên baûn coù tính phaùp lyù cao nhaát veà keá toaùn vaø thoáng keâ cuûa nöôùc ta. Phaùp leänh ñöa ra nhöõng quy ñònh veà keá toaùn , quy ñònh veà ghi cheùp ban ñaàu , taøi khoaûn vaø soå keá toaùn, kieåm keâ taøi saûn , baùo caùo thoáng keâ , kieåm tra keá toaùn … Ñoàng thôøi , Hoäi ñoàng Boä tröôûng ñaõ ban haønh Quy ñònh Ñieàu haønh toå chöùc keá toaùn nhaø nöôùc vaø Ñieàu leä keá toaùn tröôûng trong xí nghieäp quoác doanh . 26 . Heä thoáng taøi khoaûn thoáng nhaát : Goàm 41 taøi khoaûn trong baûng vaø 8 taøi khoaûn ngoaøi baûng toång keát taøi saûn .Cô sôû ñeå xaây döïng laø döïa vaøo quaù trình taùi saûn xuaát vaø tính chaát caân ñoái giöõa voán vaø nguoàn voán , giöõa chi phí vaø thu nhaäp . Heä thoáng baùo caùo keá toaùn : Ngaøy 18/4/1990 , Quyeát ñònh 224-TC/CÑKT cuûa Boä Taøi chính cho ra ñôøi heä thoáng baùo caùo keá toaùn môùi . Soá löôïng baùo caùo keá toaùn trong giai ñoaïn naøy giaûm ñaùng keå , chæ coøn 4 baùo bieåu : ( Phuï luïc 1) - Baûng toång keát taøi saûn - Keát quaû kinh doanh - Chi phí saûn xuaát theo yeáu toá - Baûng giaûi trình veà keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh . Heä thoáng chöùng töø , soå saùch keá toaùn : Trong giai ñoaïn naøy , Boä Taøi chính coù boå sung theâm moät soá quy ñònh nhö : - Cheá ñoä ghi cheùp ban haønh theo Quyeát ñònh 598-TC/CÑKT ngaøy 8/12/1990 - Cheá ñoä soå saùch keá toaùn theo hình thöùc Nhaät kyù chöùng töø ban haønh theo Quyeát ñònh 19-TC/CÑKT 1.2.1.3 Giai ñoaïn 3 : Töø naêm 1991 ñeán nay Ñaëc ñieåm cuûa giai ñoaïn naøy laø chuyeån höôùng neàn kinh teá keá hoaïch sang neàn kinh teá thò tröôøng theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa . Chuû tröông cuûa Nhaø nöôùc laø thu huùt voán ñaàu tö cuûa nöôùc ngoaøi , caùc doanh nghieäp cuûa nhaø nöôùc phaûi hoaït ñoäng trong moâi tröôøng caïnh tranh vaø tuaân thuû phaùp luaät. Trong thôøi kyø naøy , ñi ñoâi vôùi vieäc tieán haønh ñoåi môùi cô cheá quaûn lyù kinh teá , Nhaø nöôùc ñaõ tieán haønh nhieàu bieän phaùp quan troïng ñeå caûi tieán vaø hoaøn thieän töøng böôùc coâng taùc keá toaùn , goùp phaàn vaøo vieäc thöïc hieän thaéng lôïi nhöõng chuû tröông ñoåi môùi kinh teá ñaát nöôùc. 27 Treân tinh thaàn ñoù , Boä Taøi chính ñaõ coù quyeát ñònh soá 1205 vaø 1026 – TC/CDKT ngaøy 14/12/1994 ban haønh veà heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn vaø heä thoáng baùo caùo keá toaùn aùp duïng cho caùc doanh nghieäp ñöôïc choïn thöû nghieäm töø 01/01/1995 Töø thöïc teá thöû nghieäm vaø tieáp thu nhieàu yù kieán ñoùng goùp veà giaûi phaùp hoaøn thieän , heä thoáng keá toaùn doanh nghieäp Vieät Nam chính thöùc ñöôïc ban haønh theo Quyeát ñònh soá 1141-TC/QÑ/CÑKT ngaøy 01/11/1995 cuûa Boä tröôûng Boä Taøi chính vaø ñöôïc aùp duïng thoáng nhaát trong caû nöôùc töø 01/01/1996 , cuï theå nhö : * Heä thoáng taøi khoaûn thoáng nhaát : Caùc taøi khoaûn trong heä thoáng keá toaùn môùi ñöôïc phaân thaønh nhöõng loaïi sau : . Loaïi 1 : Taøi saûn löu ñoäng vaø ñaàu tö ngaén haïn . Loaïi 2 : Taøi saûn coá ñònh vaø ñaàu tö daøi haïn . Loaïi 3 : Nôï phaûi traû . Loaïi 4 : Voán chuû sôû höõu . Loaïi 5 : Doanh thu . Loaïi 6 : Chi phí saûn xuaát kinh doanh . Loaïi 7 : Thu nhaäp khaùc . Loaïi 8 : Chi phí hoaït ñoäng khaùc . Loaïi 9 : Xaùc ñònh keát quaû kinh doanh * Heä thoáng baùo caùo taøi chính : Theo quy ñònh môùi , Boä Taøi chính ñaõ thay ñoåi teân goïi cuûa heä thoáng baùo caùo töø baùo caùo keá toaùn sang baùo caùo taøi chính . Heä thoáng baùo caùo taøi chính trong giai ñoaïn naøy goàm : ( Phuï luïc 1) - Baûng caân ñoái keá toaùn - Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh 28 - Baûng löu chuyeån tieàn teä - Thuyeát minh baùo caùo taøi chính * Cheá ñoä chöùng töø vaø soå saùch keá toaùn : ñeå ñaùp öùng tình hình ñoåi môùi , Boä Taøi chính ñaõ ban haønh cheá ñoä chöùng töø keá toaùn theo Quyeát ñònh soá 1141-TC/QÑ/CÑKT Rieâng veà hình thöùc soå saùch keá toaùn , cuõng vaãn aùp duïng töông töï nhö tröùôc ñaây töùc cuõng goàm caùc hình thöùc : Nhaät kyù chung , Chöùng töø ghi soå , Nhaät kyù chöùng töø , Nhaät kyù soå caùi Ñeå thoáng nhaát quaûn lyù keá toaùn , baûo ñaûm keá toaùn laø coâng cuï quaûn lyù , giaùm saùt chaët cheõ , coù hieäu quaû moïi hoaït ñoäng kinh teá , taøi chính , cung caáp thoâng tin ñaày ñuû trung thöïc , kòp thôøi, Quoác hoäi khoaù XI ñaõ thoâng qua Luaät Keá toaùn coù hieäu löïc töø ngaøy 01/01/2004. Heä thoáng baùo caùo taøi chính trong Luaät Keá toaùn quy ñònh cuï theå cho töøng lónh vöïc hoaït ñoäng: - Baùo caùo taøi chính cuûa ñôn vò keá toaùn thuoäc hoaït ñoäng thu , chi ngaân saùch nhaø nöôùc , cô quan haønh chính , ñôn vò söï nghieäp , toå chöùc coù söû duïng kinh phí ngaân saùch nhaø nöôùc vaø ñôn vò söï nghieäp , toå chöùc khoâng söû duïng kinh phí ngaân saùch Nhaø nöôùc goàm : . Baûng caân ñoái taøi khoaûn . Baùo caùo thu , chi . Baûn thuyeát minh baùo caùo taøi chính . Caùc baùo caùo khaùc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät - Baùo caùo taøi chính cuûa ñôn vò keá toaùn thuoäc hoaït ñoäng kinh doanh goàm : . Baûng caân ñoái keá toaùn . Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh . Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä 29 . Baûn thuyeát minh baùo caùo taøi chính Vieäc ban haønh vaø aùp duïng caùc chuaån möïc keá toaùn doanh nghieäp ôû Vieät Nam ñaõ thoáng nhaát vaø chuaån möïc hoaù caùc nguyeân taéc vaø phöông phaùp keá toaùn döïa treân cô sôû chuaån möïc keá toaùn quoác teá vaø ñaëc ñieåm neàn kinh teá Vieät Nam . Coù 2 chuaån möïc keá toaùn lieân quan ñeán vieäc trình baøy baùo caùo taøi chính cuûa doanh nghieäp Vieät Nam laø VAS 21 “ Trình baøy baùo caùo taøi chính” vaø VAS 25 “ Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát vaø keá toaùn khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty con” 1.2.2. Caùc chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam laøm cô sôû cho vieäc trình baøy baùo caùo taøi chính : 1.2.2.1.Chuaån möïc soá 21 “ Trình baøy baùo caùo taøi chính” Ngaøy 30/12/2003 chuaån möïc soá 21 “ Trình baøy baùo caùo taøi chính” cuûa Vieät Nam ( VAS 21 ) cuõng ñaõ ñöôïc ban haønh theo QÑ soá 234/2003/QÑ-BTC vôùi nhöõng noäi dung cô baûn sau : * Muïc ñích : chuaån möïc naøy quy ñònh vaø höôùng daãn caùc yeâu caàu vaø nguyeân taéc chung veà vieäc laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính * Phaïm vi aùp duïng : chuaån möïc naøy aùp duïng cho vieäc laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính cuûa doanh nghieäp vaø baùo caùo taøi chính hôïp nhaát cuûa taäp ñoaøn phuø hôïp vôùi chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam * Heä thoáng baùo caùo taøi chính bao goàm : - Baûng caân ñoái keá toaùn - Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh - Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä - Baûn thuyeát minh baùo caùo taøi chính 30 * Yeâu caàu laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính : Baùo caùo taøi chính phaûi trình baøy moät caùch trung thöïc vaø hôïp lyù tình hình taøi chính , tình hình vaø keát quaû kinh doanh vaø caùc luoàng tieàn cuûa doanh nghieäp . Ñeå ñaûm baûo yeâu caàu trung thöïc vaø hôïp lyù , caùc baùo caùo taøi chính phaûi ñöôïc laäp vaø trình baøy treân cô sôû tuaân thuû caùc chuaån möïc keá toaùn , cheá ñoä keá toaùn vaø caùc quy ñònh coù lieân quan hieän haønh. * Nguyeân taéc laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính : - Hoaït ñoäng lieân tuïc - Cô sôû doàn tích - Nhaát quaùn - Troïng yeáu vaø taäp hôïp - Khoâng buø tröø - Coù theå so saùnh * Thoâng tin trình baøy treân baùo caùo taøi chính : + Thoâng tin trình baøy treân Baûng caân ñoái keá toaùn : Baûng caân ñoái keá toaùn phaûi bao goàm caùc khoaûn muïc chuû yeáu sau ñaây : 1. Tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn 2. Caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính ngaén haïn 3. Caùc khoaûn phaûi thu thöông maïi vaø phaûi thu khaùc 4. Haøng toàn kho 5. Taøi saûn ngaén haïn khaùc 6. Taøi saûn soá ñònh höõu hình 7. Taøi saûn coá ñònh voâ hình 8. Caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính daøi haïn 9. Chi phí xaây döïng cô baûn dôû dang 31 10. Taøi saûn daøi haïn khaùc 11. Vay ngaén haïn 12. Caùc khoaûn phaûi traû thöông maïi vaø phaûi traû ngaén haïn khaùc 13. Thueá vaø caùc khoaûn phaûi noäp Nhaø nöôùc 14. Caùc khoaûn vay daøi haïn vaø nôï phaûi traû daøi haïn khaùc 15. Caùc khoaûn döï phoøng 16. Phaàn sôû höõu cuûa coå ñoâng thieåu soá 17. Voán goùp 18. Caùc khoaûn döï tröõ 19. Lôïi nhuaän chöa phaân phoái + Thoâng tin trình baøy treân Baùo caùo keát quaû kinh doanh : 1. Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï 2. Caùc khoaûn giaûm tröø 3. Doanh thu thuaàn veà baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï 4. Giaù voán haøng baùn 5. Lôïi nhuaän goäp veà baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï 6. Doanh thu hoaït ñoäng taøi chính 7. Chi phí taøi chính 8. Chi phí baùn haøng 9. Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp 10. Thu nhaäp khaùc 11. Chi phí khaùc 12. Phaàn sôû höõu trong laõi hoaëc loã cuûa coâng ty lieân keát vaø lieân doanh 13. Lôïi nhuaän töø hoaït ñoäng kinh doanh 32 14. Thueá thu nhaäp doanh nghieäp 15. Lôïi nhuaän sau thueá 16. Phaàn sôû höõu cuûa coå ñoâng thieåu soá trong laõi hoaëc loã sau thueá 17. Lôïi nhuaän thuaàn trong kyø + Thoâng tin trình baøy treân Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä : 1. Luoàng tieàn töø hoaït ñoäng kinh doanh 2. Luoàng tieàn töø hoaït ñoäng ñaàu tö 3. Luoàng tieàn töø hoaït ñoäng taøi chính + Thoâng tin caàn trình baøy trong thuyeát minh Baùo caùo taøi chính: 1. Caùc thoâng tin veà cô sôû duøng ñeå laäp baùo caùo taøi chính vaø caùc chính saùch keá toaùn cuï theå ñöôïc choïn vaø aùp duïng ñoái vôùi caùc giao dòch vaø caùc söï kieän quan troïng 2. Trình baøy caùc thoâng tin theo quy ñònh cuûa caùc chuaån möïc keá toaùn maø chöa ñöôïc trình baøy trong caùc baùo caùo taøi chính khaùc 2. Cung caáp thoâng tin boå sung chöa ñöôïc trình baøy trong caùc baùo caùo taøi chính khaùc , nhöng laïi caàn thieát cho vieäc trình baøy trung thöïc vaø hôïp lyù. 1.2.2.2 . Chuaån möïc soá 25 “Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát vaø keá toaùn khoaûn ñaàu tö vaøo caùc coâng ty con” Chuaån möïc naøy cuõng ñöôïc ban haønh theo Quyeát ñònh 234/2003/QÑ-BTC ngaøy 30 thaùng 12 naêm 2003 cuûa Boä tröôûng Boä Taøi chính • Muïc ñích : Chuaån möïc naøy quy ñònh vaø höôùng daãn caùc nguyeân taéc , phöông phaùp laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính hôïp nhaát cuûa moät taäp ñoaøn goàm nhieàu coâng ty chòu söï kieåm soaùt cuûa moät coâng ty meï vaø keá toaùn khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty con treân baùo caùo taøi chính rieâng cuûa coâng ty meï. * Phaïm vi aùp duïng : - Taát caû caùc coâng ty meï phaûi laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính hôïp nhaát, ngoaïi tröø coâng ty meï ñöôïc quy ñònh döôùi ñaây : . Coâng ty meï ñoàng thôøi laø coâng ty con bò moät coâng ty khaùc sôû höõu toaøn boä hoaëc gaàn nhö toaøn boä vaø neáu ñöôïc caùc coå ñoâng thieåu soá trong coâng ty chaáp thuaän thì khoâng phaûi laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính hôïp nhaát . 33 - Coâng ty meï khi laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát phaûi hôïp nhaát caùc baùo caùo taøi chính cuûa taát caû caùc coâng ty con ôû trong vaø ngoaøi nöôùc ngoaïi tröø caùc coâng ty ñöôïc ñeà caäp döôùi ñaây : . Quyeàn kieåm soaùt cuûa coâng ty meï chæ laø taïm thôøi vì coâng ty con naøy chæ ñöôïc mua vaø naém giöõ cho muïc ñích baùn laïi trong töông lai gaàn ( döôùi 12 thaùng ) hoaëc . Hoaït ñoäng cuûa coâng ty con bò haïn cheá trong thôøi gian daøi vaø ñieàu naøy aûnh höôûng ñaùng keå tôùi khaû naêng chuyeån voán cho coâng ty meï * Trình töï hôïp nhaát : Khi hôïp nhaát baùo caùo taøi chính , baùo caùo taøi chính cuûa coâng ty meï vaø caùc coâng ty con seõ ñöôïc hôïp nhaát theo töøng khoaûn muïc baèng caùch coäng caùc khoaûn töông ñöông cuûa taøi saûn , nôï phaûi traû, voán chuû sôû höõu , doanh thu , thu nhaäp khaùc vaø chi phí . Ñeå baùo caùo taøi chính hôïp nhaát cung caáp ñöôïc ñaày ñuû caùc thoâng tin taøi chính veà toaøn boä taäp ñoaøn nhö ñoái vôùi moät doanh nghieäp ñoäc laäp , caàn tieán haønh caùc böôùc sau : - Giaù trò ghi soå khoaûn ñaàu tö cuûa coâng ty meï trong töøng coâng ty con vaø phaàn voán cuûa coâng ty meï trong voán chuû sôû höõu cuûa coâng ty con phaûi ñöôïc loaïi tröø - Lôïi ích cuûa coå ñoâng thieåu soá trong thu nhaäp thuaàn cuûa coâng ty con bò hôïp nhaát trong kyø baùo caùo ñöôïc xaùc ñònh vaø loaïi tröø ra khoûi thu nhaäp cuûa taäp ñoaøn ñeå tính laõi hoaëc loã thuaàn coù theå ñöôïc xaùc ñònh cho nhöõng ñoái töôïng sôû höõu coâng ty meï - Lôïi ích cuûa coå ñoâng thieåu soá trong taøi saûn thuaàn cuûa coâng ty con bò hôïp nhaát ñöôïc xaùc ñònh vaø trình baøy treân Baûng caân ñoái keá toaùn hôïp nhaát thaønh moät chæ tieâu rieâng bieät taùch khoaûi phaàn nôï phaûi traû vaø phaàn voán chuû sôû höõu cuûa coå ñoâng cuûa coâng ty meï. - Soá dö caùc taøi khoaûn treân Baûng caân ñoái keá toaùn giöõa caùc ñôn vò trong cuøng taäp ñoaøn , caùc giao dòch noäi boä , caùc khoaûn laõi noäi boä chöa thöïc hieän phaùt sinh töø 34 caùc giao dòch naøy phaûi ñöôïc loaïi tröø hoaøn toaøn . Caùc khoaûn loã chöa thöïc hieän phaùt sinh töø caùc giao dòch noäi boä cuõng ñöôïc loaïi boû tröø khi chi phí taïo neân khoaûn loã ñ1 khoâng theå thu hoài ñöôïc . - Treân baùo caùo taøi chính rieâng cuûa coâng ty meï , caùc khoaûn ñaàu tö cuûa coâng ty meï vaøo caùc coâng ty con ñaõ trình baøy treân baùo caùo taøi chính hôïp nhaát ñöôïc trình baøy theo phöông phaùp giaù goác - Caùc khoaûn ñaàu tö vaøo caùc coâng ty con maø bò loaïi khoûi quaù trình hôïp nhaát phaûi trình baøy trong baùo caùo taøi chính rieâng cuûa coâng ty meï theo phöông phaùp giaù goác 1.2.3. Nhaän xeùt : Trong giai ñoaïn neàn kinh teá vaän haønh theo cô cheá keá hoaïch hoaù taäp trung , coâng taùc keá toaùn chöa coù söï phaân bieät keá toaùn taøi chính vaø keá toaùn quaûn trò , cuõng nhö heä thoáng baùo caùo taøi chính vaø heä thoáng baùo caùo quaûn trò. Soá löôïng caùc baùo caùo keá toaùn nhieàu vaø haàu heát coøn chöùa nhieàu thoâng tin mang tính taùc nghieäp. Nhu caàu söû duïng thoâng tin keá toaùn cuûa caùc cô quan chuû quaûn , caùc cô quan chöùc naêng cuûa Nhaø nöôùc vaø cuûa caùc nhaø quaûn trò doanh nghieäp gaén chaët vôùi nhau . Trong giai ñoaïn xoaù boû cô cheá keá hoaïch hoaù taäp trung , chuyeån sang cô cheá môùi veà quaûn lyù kinh teá , ñaõ coù söï phaân bieät tuy chöa roõ reät giöõa keá toaùn taøi chính vaø keá toaùn quaûn trò . Baùo caùo keá toaùn ñöôïc tinh giaûm veà soá löôïng vaø caùc chæ tieâu , thoâng tin mang tính taùc nghieäp ñöôïc löôïc boû , thay vaøo laø nhöõng thoâng tin chuû yeáu mang tính toång hôïp , phaân tích caùc söï kieän kinh teá phaùt sinh . Nhu caàu söû duïng thoâng tin cuûa caùc ñoái töôïng beân ngoaøi doanh nghieäp – caùc cô quan chuû quaûn vaø cô quan chöùc naêng cuûa Nhaø nöôùc ñaõ ñöôïc taùch rôøi khoûi nhu caàu thoâng tin cuûa caùc nhaø quaûn trò doanh nghieäp. 35 Trong giai ñoaïn neàn kinh teá vaän haønh theo cô cheá thò tröôøng coù söï quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa , coâng taùc keá toaùn ñaõ coù söï phaân bieät roõ reät keá toaùn taøi chính vaø keá toaùn quaûn trò , baùo caùo taøi chính vaø baùo caùo quaûn trò . Baùo caùo keá toaùn vôùi soá löôïng vaø chaát löôïng thoâng tin ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cho caùc ñoái töôïng söû duïng , laøm caên cöù ñeå ñeà ra caùc quyeát ñònh kinh doanh trong moâi tröôøng kinh doanh caïnh tranh. Caùc ñoái töôïng söû duïng thoâng tin ñaõ ñöôïc môû roäng khoâng chæ laø caùc cô quan chöùc naêng Nhaø nöôùc maø coøn laø caùc nhaø ñaàu tö , khaùch haøng … Ñaëc bieät heä thoáng baùo caùo quaûn trò ngaøy caøng ña daïng , ñaùp öùng theo yeâu caàu quaûn lyù cuûa caùc nhaø quaûn trò doanh nghieäp, Luaät keá toaùn Vieät Nam ñaõ taïo ra nhöõng khuoân khoå keá toaùn caàn thieát , hình thaønh neân haønh lang phaùp lyù chaët cheõ, moâi tröôøng ñaàu tö roõ raøng , theå hieän söï ñoåi môùi , hoaø nhaäp neàn kinh teá quoác teá trong caùc chính saùch kinh teá cuûa nhaø nöôùc Vieät Nam. Noù ñaõ chi phoái coâng taùc keá toaùn taát caû caùc thaønh phaàn kinh teá vaø hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá thò tröôøng , quy ñònh roõ raøng vaø nhaán maïnh vai troø cuûa ngöôøi quaûn lyù. Ñaây chính laø moät böôùc ngoaët lôùn , môû ra moät trang môùi trong lòch söû keá toaùn Vieät Nam. Vieäc ban haønh vaø aùp duïng caùc chuaån möïc keá toaùn doanh nghieäp ôû Vieät Nam ñaõ thoáng nhaát vaø chuaån möïc hoaù caùc nguyeân taéc vaø phöông phaùp keá toaùn , khaúng ñònh tính ñoäc laäp cuûa keá toaùn ñoái vôùi chính saùch thueá vaø cô cheá taøi chính cuûa doanh nghieäp, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc ñaøo taïo caùn boä vaø chuyeân gia keá toaùn. Nhö vaäy , söï ra ñôøi cuûa Luaät Keá toaùn vaø caùc chuaån möïc keá toaùn ñaõ ñaët neàn taûng phaùp lyù vaø lyù luaän cho söï phaùt trieån vaø hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn Vieät Nam noùi chung vaø heä thoáng baùo caùo keá toaùn noùi rieâng. 36 CHÖÔNG 2 THÖÏC TRAÏNG HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN TAÏI COÂNG TY TÖ VAÁN THIEÁT KEÁ GIAO THOÂNG VAÄN TAÛI PHÍA NAM 2.1.Giôùi thieäu khaùi quaùt veà Coâng ty: 2.1.1. Lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån : 2.1.1.1 Giôùi thieäu chung Teân coâng ty : COÂNG TY TÖ VAÁN THIEÁT KEÁ GIAO THOÂNG VAÄN TAÛI PHÍA NAM Teân giao dòch quoác teá : TEDI SOUTH ( Transport Engineering Design Incorporation South) Truï sôû chính : 92 Nam Kyø Khôûi Nghóa, Q.I, Tp. Hoà Chí Minh Ñieän thoaïi : ( 848 ) 8 299 988 – 8 292 679 Fax : ( 848 ) 8 292 661 Email : tedisouth@hcm.vnn.vn Website : Caùc ñôn vò thaønh vieân goàm coù : 1. Xí nghieäp Tö vaán Thieát Keá Caûng – Kyõ Thuaät Bieån 2. Xí nghieäp Tö Vaán Thieát Keá Caàu Ñöôøng 3. Xí nghieäp Tö Vaán Thieát Keá Ñöôøng Boä 4. Xí nghieäp Tö Vaán Thieát Keá Coâng Trình Giao Thoâng Saét – Boä 5. Xí nghieäp Tö Vaán Ñòa Chaát Coâng Trình 6. Trung Taâm Tö Vaán Vaø ÖÙng Duïng Coâng Ngheä Môùi 37 2.1.1.2. Lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån : Coâng Ty Tö Vaán Thieát Keá Giao Thoâng Vaän Taûi Phía Nam (TEDI SOUTH ) ñöôïc thaønh laäp theo Quyeát ñònh soá 146/QÑ-TC, ngaøy 11/01/1977 cuûa Boä Giao thoâng vaän taûi , tieàn thaân laø Phaân vieän Thieát Keá Giao Thoâng Phía Nam tröïc thuoäc Vieän Thieát Keá Giao Thoâng . Ñeán ngaøy 31/10/1995, theo Quyeát ñònh soá 4625/QÑ/TCCB-LÑ cuûa Boä Giao thoâng vaän taûi , Phaân vieän ñöô._.nh do caùc chuû ñaàu tö chi traû , Coâng ty seõ taïm öùng ngay cho caùc ñôn vò tröïc thuoäc caên cöù vaøo hôïp ñoàng giao vieäc theo tyû leä quy ñònh . Vì vaäy , ñeå vieäc theo doõi tình thu tieàn vaø taïm öùng coâng trình cho caùc ñôn vò tröïc thuoäc deã daøng vaø coù heä thoáng trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh , taùc giaû ñeà nghò keát hôïp 2 baùo caùo cuûa coâng ty goàm Baùo caùo tình hình thu tieàn coâng trình vaø Baùo caùo tình hình taïm öùng saûn löôïng cho caùc ñôn vò tröïc thuoäc thaønh moät baùo caùo toång hôïp laø Baùo caùo tình hình thu vaø taïm öùng coâng trình . Baùo caùo naøy seõ ñöôïc trình baøy theo maãu ôû Bieåu soá 3.10 3.2.3.2 . Boå sung moät soá Baùo caùo quaûn trò : a) Baùo caùo tình hình thöïc hìeän coâng trình : Nhö ñaõ trình baøy ôû treân , Baùo caùo tình hình thu vaø taïm öùng coâng trình chæ ñaùp öùng yeâu caàu cho caùc nhaø quaûn lyù trong vieäc theo doõi tình hình thu tieàn cuûa caùc chuû ñaàu tö vaø taïm öùng coâng trình cho ñôn vò tröïc thuoäc trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh ( moät thaùng , moät quyù ) chöù khoâng cung caáp ñöôïc caùc thoâng tin caàn thieát khaùc cuûa hôïp ñoàng thöïc hieän coâng trình nhö : teân cuûa chuû ñaàu tö , soá hôïp ñoàng, ngaøy kyù keát , giaù trò hôïp ñoàng, giaù trò nghieäm thu ( neáu coù ) , thôøi ñieåm vaø giaù trò thanh toaùn luõy keá cuûa chuû ñaàu tö cuõng nhö giaù trò thanh toùan luõy keá cho caùc ñôn vò tröïc thuoäc khi baét ñaàu thöïc hieän coâng trình , tieán ñoä thöïc hieän hôïp ñoàng … Ñeå cung caáp caáp taát caû thoâng tin treân , taùc giaû ñeà nghò laäp theâm moät baùo caùo noäi boä coù teân laø Baùo caùo tình hình thöïc hìeän coâng trình , ñöôïc trình baøy theo Phuï luïc 17 b) Caùc baùo caùo phuïc vuï cho vieäc kieåm soaùt chi phí : Hieän nay , heä thoáng baùo caùo keá toaùn noäi boä cuûa Coâng ty chæ coù moät baùo caùo phuïc vuï cho vieäc kieåm soaùt chi phí , ñoù laø Baùo caùo chi phí Quaûn lyù doanh nghieäp. 105 Beân caïnh ñoù , theo caùch taäp hôïp giaù thaønh cuûa coâng ty , caùc chi phí saûn xuaát tröïc tieáp khoâng ñöôïc theo doõi trong caùc taøi khoaûn nhö : Taøi khoaûn 621 “ Chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp “ , Taøi khoaûn 622 “ Chi phí nhaân coâng tröïc tieáp “ , Taøi khoaûn 623 “ Chi phí söû duïng maùy thi coâng “ ,Taøi khoaûn 627 “ Chi phí saûn xuaát chung “. Do ñoù , caùc quaûn trò Coâng ty seõ raùt khoù kieåm tra , ñaùnh giaù tình hình söû duïng caùc chi phí saûn xuaát . Vì vaäy theo ñeà nghò cuûa taùc giaû, Coâng ty caàn xaây döïng theâm caùc baùo caùo tình hình thöïc hieän chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp , chi phí nhaân coâng tröïc tieáp , chi phí söû duïng maùy vaø chi phí tröïc tieáp khaùc . Ñaây cuõng chính laø caên cöù ñeå laáy soá lieäu taäp hôïp leân Baùo caùo giaù thaønh baøn giao theo töøng khoaûn muïc chi phí vaø theo töøng theo töøng coâng trình . Caùc baùo caùo naøy ñöôïc ñeà nghò thieát keá theo caùc bieåu sau : * Bieåu 3.11 : Baùo caùo tình hình thöïc hieän Chi phí Nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp Chi phí thöïc teá Teân coâng trình Maõ CT Ng,vaät lieäu chính Vaät lieäu phuï Nhieân lieäu Toång coäng Chi phí döï toaùn So saùnh (%) Toång coäng * Bieåu 3.12 : Baùo caùo tình hình thöïc hieän Chi phí Nhaân coâng tröïc tieáp Chi phí thöïc teá Teân coâng trình Maõ CT Löông chính Löông phuï Phuï caáp Toång coäng Chi phí döï toaùn So saùnh (%) Toång coäng 106 * Bieåu 3.13 : Baùo caùo tình hình thöïc hieän Chi phí söû duïng maùy Chi phí thöïc teá Teân coâng trình Maõ CT Nhieân lieäu Khaáu hao Khaùc Toång coäng Chi phí döï toaùn So saùnh (%) Toång coäng * Bieåu 3.14 : Baùo caùo tình hình thöïc hieän Chi phí tröïc tieáp khaùc Chi phí thöïc teá Teân coâng trình Maõ CT Löông Nhaân vieân Khaáu hao Khaùc Toång coäng Chi phí döï toaùn So saùnh (%) Toång coäng c) Baùo caùo boä phaän : Hieän nay TEDI SOUTH chöa coù caùc baùo caùo boä phaän trong heä thoáng baùo caùo noäi boä cuûa mình. TEDI SOUTH ñöôïc thaønh laäp vôùi nhieàu xí nghieäp tröïc thuoäc neân coâng taùc kieåm soaùt vaø quaûn lyù caùc maët hoaït ñoäng cuûa töøng ñôn vò maø troïng taâm laø caùc khoaûn chi phí laø vaán ñeà khoù khaên vaø phöùc taïp . Baùo caùo boä phaän laø moät loaïi baùo caùo coù theå giuùp cho caùc nhaø quaûn trò TEDI SOUTH hoaøn thaønh toát nhieäm vuï naøy. Do ñoù , taùc giaû ñeà nghò caàn laäp boå sung baùo caùo boä phaän trong heä thoáng baùo caùo quaûn trò cuûa TEDI SOUTH . Baùo caùo boä phaän thöôøng ñöôïc laäp theo caùch öùng xöû chi phí ( phaân bieät ñònh phí vaø bieán phí ) vaø ñöôïc theå hieän ôû nhieàu möùc ñoä vaø phaïm vi hoaït ñoäng khaùc nhau ( coù theå laø baùo caùo theo töøng boä phaän toå chöùc hoaëc theo töøng loïai saûn phaåm dòch vuï) 107 - Bieán phí cuûa Coâng ty laø nhöõng chi phí tröïc tieáp vaø thay ñoåi theo saûn löôïng thöïc hieän - Ñònh phí trong baùo caùo goàm coù hai loaïi : ñònh phí boä phaän vaø ñònh phí chung cuûa toaøn Coâng ty . Ñònh phí boä phaän laø ñònh phí phaùt sinh trong töøng boä phaän rieâng bieät nhö : löông nhaân vieân quaûn lyù boä phaän , khaáu hao taøi saûn coá ñònh cho boä phaän tröïc tieáp quaûn lyù … vaø ñöôïc phaân boå tröïc tieáp . Ñònh phí chung laø ñònh phí khoâng gaén rieâng bieät vôùi töøng boä phaän maø noù ñöôïc phaùt sinh ôû nhieàu boä phaän vaø ñöôïc phaân boå giaùn tieáp - Soá dö boä phaän laø phaàn coøn laïi cuûa doanh thu ôû moät boä phaän sau khi tröø ñi taát caû caùc chi phí phaùt sinh ñeå taïo ra phaàn doanh thu ñoù . Khi soá dö cuûa moät boä phaän thaáp hoaëc aâm thì nhaø quaûn trò caàn xem xeùt laïi boä phaän ñoù ñeå ñöa ra quyeát ñònh coù neân caûi thieän ñeå duy trì hay döøng hoaït ñoäng ôû boä phaän ñoù . * Caùc maãu bieåu baùo caùo coù theå laäp ôû TEDI SOUTH vaø ñôn vò tröïc thuoäc : + Baùo caùo boä phaän ôû phaïm vi töøng xí nghieäp vaø caû TEDI SOUTH : Naêm 2004 , Doanh thu cuûa TEDI SOUTH ñaït 34, 247 tyû ñoàng . Trong ñoù : . Xí nghieäp Caûng – Kyõ thuaät Bieån : doanh thu ñaït 11,151 tyû ñoàng. . Xí nghieäp Caàu Ñöôøng : doanh thu ñaït 4,700 tyû ñoàng . Xí nghieäp Ñöôøng Boä : doanh thu ñaït 5,778 tyû ñoàng. . Xí nghieäp Ñòa chaát coâng trình : doanh thu ñaït 7,435 tyû ñoàng. . Xí nghieäp Saét Boä : doanh thu ñaït 2,448 tyû ñoàng . Trung taâm tö vaán vaø öùng duïng coâng ngheä môùi : 2,735 tyû ñoàng. 108 Qua coâng taùc thu thaäp soá lieäu veà doanh thu , chi phí ôû 6 ñôn vò tröïc thuoäc vaø tieán haønh xaùc ñònh phaàn ñònh phí vaø bieán phí , ta coù theå laäp baùo caùo boä phaän ôû phaïm vi töøng xí nghieäp vaø cuûa caû TEDI SOUTH nhö sau : * Bieåu soá 3.15 :BAÙO CAÙO BOÄ PHAÄN CUÛA XÍ NGHIEÄP ÑÖÔØNG BOÄ NAÊM 2004 Ñôn vò tính : tyû ñoàng Phaùt sinh trong kyø Chæ tieâu Hoaït ñoäng Khaûo saùt Hoaït ñoäng Thieát keá XN Ñöôøng boä Toå KS 1 Toå KS 2 Phoøng Tkeá 1 Phoøng Tkeá 2 Doanh thu Tröø : Bieán phí Soá dö ñaûm phí Tröø : Ñònh phí boä phaän Soá dö boä phaän Tröø : Ñònh phí chung Laõi thuaàn 5,778 3,120 2,658 0,957 1,701 1,095 0,606 2,258 1,354 0,904 0,339 0,565 1,705 0,943 0,762 0,256 0,506 1,103 0,496 0,607 0,220 0,387 0,712 0,327 0,385 0,142 0,243 * Bieåu soá 3.16 : BAÙO CAÙO BOÄ PHAÄN CUÛA TEDI SOUTH NAÊM 2004 Ñôn vò tính : tyû ñoàng Chæ tieâu Coâng ty XN Ñöôøng boä XN Caûng Bieån XN Caàu Ñöôøng XN Ñòa chaát XN Saét Boä T. taâm TVUDC Tieàn % Tieàn % Tieàn % Tieàn % Tieàn % Tieàn % Tieàn Doanh thu Tröø : Bieán phí Soá dö ñaûm phí Tröø : Ñònh phí boä phaän Soá dö boä phaän Tröø : Ñònh phí chung Laõi thuaàn 34,247 18,836 15,411 8,037 7,374 4,085 3,289 100 55 45 23 22 5,778 3,120 2,658 0,957 1,701 100 54 46 17 29 11,151 5,910 5,241 2,788 2,453 100 53 47 25 22 4,700 2,491 2,209 1,175 1,034 10 0 53 47 25 22 7,435 4,312 3,123 1,859 1,264 10 0 58 42 25 17 2,448 1,322 1,126 0,675 0,451 100 54 46 28 18 2,735 1,681 1,054 0,583 0,471 109 + Baùo caùo boä phaän theo hoaït ñoäng dòch vuï : Caên cöù vaøo caùc soá lieäu veà doanh thu vaø chi phí cuûa 2 loaïi hoaït ñoäng taïi Xí nghieäp Ñöôøng Boä laø hoaït ñoäng khaûo saùt vaø hoaït ñoäng thieát keá , ta laäp baùo caùo boä phaän nhö sau : * Bieåu soá 3.17 BAÙO CAÙO BOÄ PHAÄN THEO HOAÏT ÑOÄNG CUÛA XÍ NGHIEÄP ÑÖÔØNG BOÄ NAÊM 2004 Ñôn vò tính : tyû ñoàng Toång soá Hoaït ñoäng Khaûo saùt Hoaït ñoäng Thieát keá Chæ tieâu Tieàn % Tieàn % Tieàn % Doanh thu Tröø : Bieán phí Soá dö ñaûm phí Tröø : Ñònh phí boä phaän Soá dö boä phaän Tröø : Ñònh phí chung Laõi thuaàn 5,778 3,120 2,658 0,957 1,701 1,095 0,606 100 54 46 17 29 2,258 1,354 0,904 0,339 0,565 100 60 40 15 25 1,103 0,496 0,607 0,220 0,387 100 45 55 20 35 Caên cöù vaøo caùc baùo caùo boä phaän treân , caùc nhaø quaûn lyù Coâng ty coù theå ñöa ra caùc nhaän xeùt vaø quyeát ñònh kinh doanh nhö sau : - Tyû leä soá dö boä phaän ôû xí nghieäp naøo hoaëc ôû hoaït ñoäng naøo cao nhaát thì xeùt veà maët laâu daøi ñaây laø boä phaän mang laïi hieäu quaû cao nhaát - Tyû leä soá dö ñaûm phí ôû xí nghieäp naøo hoaëc ôû hoaït ñoäng naøo cao nhaát thì Coâng ty seõ taäp trung vaøo boä phaän naøy neáu muoán coù lôïi nhuaän trong thôøi gian ngaén. 110 d) Xaây döïng caùc baùo caùo döï toaùn : Nhö trong phaàn thöïc traïng ôû Chöông 2 ñaõ trình baøy , hieän nay heä thoáng baùo caùo keá toaùn quaûn trò noäi boä cuûa TEDI SOUTH bao goàm 8 baûng bieåu vaø ñöôïc laäp nhaèm ñaùp öùng nhu caàu quaûn lyù cho caùc nhaø quaûn trò Coâng ty. Ngoaøi ra , trong Hoäi nghò trieån khai keá hoaïch haøng naêm , TEDI SOUTH vaø caùc ñôn vò tröïc thuoäc thöôøng ñöa ra nhieàu chæ tieâu keá hoïach veà saûn löôïng , doanh thu , chi phí nhöng chuû yeáu thöïc hieän baèng phöông phaùp kinh nghieäm. Maët khaùc , caùc baùo caùo keá toaùn noäi boä thöôøng ñöôïc laäp sau khi kyø keá toaùn keát thuùc vaø khoâng coù tính heä thoáng , do ñoù thoâng tin caùc baùo caùo mang laïi chæ phaûn aùnh caùc söï kieän kinh teá xaûy ra trong quaù khöù vaø khoâng ñaùp öùng ñöôïc tính kòp thôøi vaø höôùng veà töông lai voán laø yeáu toá raát quan troïng trong keá toaùn quaûn trò . Do ñoù theo taùc giaû , vieäc xaây döïng boå sung heä thoáng baùo caùo döï toaùn treân cô sôû keát hôïp giöõa phöông phaùp khoa hoïc ( nhö khaûo saùt thò tröôøng , phaân tích nguoàn löïc , ñieàu kieän kinh teá , thoâng keâ soá lieäu …) vôùi phöông phaùp kinh nghieäm cho TEDI SOUTH laø raát caàn thieát. Xaây döïng döï toaùn laø laäp keá hoaïch saûn xuaát kinh doanh cho Coâng ty vaø thöôøng ñöôïc laäp töø caáp cô sôû trôû leân . Baùo caùo döï toaùn raát caàn thieát cho Coâng ty vì noù laø keá hoïach haønh ñoäng vaø ñaõ ñöôïc löôïng hoùa caùc muïc tieâu cuûa Coâng ty theo caùc muïc tieâu taøi chính , ñoàng thôøi caùc thoâng tin treân baùo caùo döï toaùn cuõng ñöa ra caùc tieâu chuaån cho vieäc ñaùnh giaù keát quaû hoaït ñoäng cuûa Coâng ty . Ngoaøi ra, caùc baùo caùo döï toaùn coøn giuùp nhaø quaûn lyù trong vieäc söû duïng cuõng nhö huy ñoäng toái ña caùc nguoàn löïc khaùc nhau nhaèm hoaøn thaønh caùc muïc tieâu ñaõ ñaët ra. TEDI SOUTH laø doanh nghieäp Nhaø nöôùc , coâng taùc keá toaùn chuû yeáu thöïc hieän laø keá toaùn taøi chính vaø chöa coù boä phaän keá toaùn quaûn trò taùch bieät . Do ñoù vieäc xaây döïng heä thoáng baùo caùo döï toaùn hoaøn chænh trong ñieàu kieän hieän nay ñoái vôùi 111 TEDI SOUTH laø khoù thöïc hieän . Tuy nhieân, ñeå ñaùp öùng nhu caàu quaûn lyù veà doanh thu , chi phí cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo ôû caáp Coâng ty cuõng nhö ôû caùc ñôn vò tröïc thuoäc , theo taùc giaû coù theå laäp moät soá baùo caùo döï toaùn chuû yeáu sau : * Baùo caùo Döï toaùn Doanh thu : Baùo caùo Döï toaùn Doanh thu hay coøn goïi laø Baùo caùo Doanh thu keá hoaïch coù theå ñöôïc xaây döïng theo 2 phöông phaùp chuû yeáu laø phöông phaùp phaân tích thoáng keâ ( phaân tích ñieàu kieän kinh doanh , nguoàn löïc ñôn vò , thoáng keâ soá lieäu caùc chæ tieâu cuï theå cuûa moät soá naêm tröôùc lieàn keà ) vaø phöông phaùp kinh nghieäm. Baùo caùo Doanh thu keá hoaïch cuûa Coâng ty chuû yeáu laø döï toaùn caùc khoaûn doanh thu phaùt sinh töø hoïat ñoäng kinh doanh cung caáp caùc dòch vuï tö vaán , khaûo saùt thieát keá … caùc coâng trình giao thoâng vaän taûi , coøn caùc khoaûn doanh thu vaø thu nhaäp khaùc phaùt sinh töø hoïat ñoäng ñaàu tö vaø hoaït ñoäng taøi chính nhö laõi tieàn göûi , baùn taøi saûn thanh lyù … thì khoâng ñaùng keå neân khoâng laäp döï toaùn . Do tính chaát kinh doanh ñaëc thuø cuûa coâng ty laø caùc coâng trình thöôøng keùo daøi qua nhieàu nieân ñoä neân Baùo caùo Doanh thu keá hoaïch ñöôïc xaùc ñònh caên cöù vaøo : - Caùc ñieàu kieän chuû quan : Keát quaû thöïc hieän kyø tröôùc ñoàng thôøi caên cöù vaøo khoái löôïng caùc döï aùn , hôïp ñoàng ñaõ kyù , hôïp ñoàng seõ kyù trong naêm , tieán ñoä thöïc hieän caùc coâng trình ñang dang dôû , nguoàn löïc hieän coù cuûa Coâng ty - Caùc ñieàu kieän khaùch quan : khaû naêng taøi chính vaø tình hình taïm öùng cuûa caùc chuû ñaàu tö , caùc chuû tröông chính saùch cuûa Nhaø nöôùc veà moâi tröôøng vaø ñieàu kieän ñaàu tö , caùc yeáu toá caïnh tranh cuûa doanh nghieäp kinh doanh cuøng ngaønh ngheà… Doanh thu keá hoïach coù theå xaùc ñònh bôûi coâng thöùc sau : DTKH Quùy (Naêm ) = GTHÑ X TLDK Quùy (Naêm) Trong ñoù : 112 DTKH laø Doanh thu keá hoaïch cuûa töøng coâng trình theo Quyù hoaëc Naêm GTHÑ laø Giaù trò cuûa töøng hôïp ñoàng ñaõ kyù vaø döï kieán seõ kyù trong kyø TLDK laø tyû leä hoaøn thaønh döï kieán cuûa töøng coâng trình theo Quyù haëoc Naêm Noäi dung vaø maãu bieåu cuï theå cuûa Baùo caùo Doanh thu keá hoaïch ñöôïc ñeà nghò ôû Phuï luïc soá 18 * Baùo caùo döï toaùn chi phí : Döï toaùn chi phí cuûa Coâng ty chæ bao goàm döï toaùn chi phí cuûa hoïat ñoäng kinh doanh cung caáp caùc dòch vuï tö vaán , khaûo saùt , thieát keá .. caùc coâng trình giao thoâng . Döï toaùn chi phí caàn ñöôïc xaây döïng caên cöù treân : - Chi phí ñaõ thöïc hieän caùc naêm tröôùc lieàn keà - Khoái löôïng saûn phaåm dòch vuï vaø doanh thu keá hoaïch cuûa TEDI SOUTH - Caùc quy ñònh hieän haønh cuûa Nhaø nöôùc vaø TEDI SOUTH - Caùc ñònh möùc kinh teá kyõ thuaät vaø ñieàu kieän saûn xuaát kinh doanh cuï theå cuûa töøng ñôn vò tröïc thuoäc - Ñôn giaù khaûo saùt , ñôn giaù xaây döïng cuûa Boä Xaây Döïng Döï toaùn chi phí seõ ñöôïc tính toaùn cuï theå cho töøng haïng muïc cuûa moãi coâng trình vaø chuû yeáu döïa treân ñôn giaù khaûo saùt , xaây döïng do Boä Xaây döïng ban haønh. Döï toaùn chi phí khaûo saùt , thieát keá coâng trình , haïng muïc coâng trình bao goàm caùc chi phí tröïc tieáp vaø chi phí quaûn lyù chung , ñöôïc tính toaùn cuï theå theo caùc coâng thöùc ñaõ ñöôïc quy ñònh trong Thoâng tö soá 04/2005/TT- BXD , ñöôïc trình baøy trong Bieåu soá 3.18 sau ñaây : 113 * Bieåu soá 3.18 : DÖÏ TOAÙN CHI PHÍ KHAÛO SAÙT , THIEÁT KEÁ STT KHOAÛN MUÏC CHI PHÍ CAÙCH TÍNH KEÁT QUAÛ I CHI PHÍ TRÖÏC TIEÁP 1 Chi phí vaät lieäu ∑ Qj x Djvl + CLvl j =1 VL 2 Chi phí nhaân coâng ∑ Qj x Djnc x (1+ Knc ) j =1 NC 3 Chi phí söû duïng maùy ∑ Qj x Djm x (1+ Km ) j =1 M 4 Chi phí tröïc tieáp khaùc 1,5 % x ( VL + NC + M ) TT Coäng chi phí tröïc tieáp VL + NC + M + TT T II CHI PHÍ QUAÛN LYÙ CHUNG P X T C CHI PHÍ DÖÏ TOAÙN COÂNG TRÌNH T + C Z Trong ñoù : Qj : Khoái löôïng coâng taùc khaûo saùt , thieát keá thöù j Djvl , Djvl , Djvl : Chi phí vaät lieäu , chi phí nhaân coâng , chi phí söû duïng maùy trong ñôn giaù khaûo saùt , thieát keá cuûa coâng taùc khaûo saùt , thieát keá thöù j Knc : Heä soá ñieàu chænh nhaân coâng ( neáu coù ) Km : Heä soá ñieàu chænh maùy thi coâng ( neáu coù ) CLvl : Cheânh leäch vaät lieäu ( neáu coù ) P : Ñònh möùc chi phí quaûn lyù chung ñöôïc quy ñònh taïi Bieåu soá 3.19 döôùi ñaây 114 * Bieåu soá 3.19 : ÑÒNH MÖÙC CHI PHÍ QUAÛN LYÙ CHUNG Ñôn vò tính : % TT LOAÏI COÂNG TRÌNH CHI PHÍ QUAÛN LYÙ CHUNG 1 Coâng trình daân duïng 6,0 2 Coâng trình coâng nghieäp 5,5 3 Coâng trình giao thoâng 5,3 4 Coâng trình thuûy lôïi 5,5 5 Coâng trình haï taàng kyõ thuaät 4,5 ( Chi phí quaûn lyù chung taïi bieåu treân ñöôïc tính baèng tyû leä (%) so vôùi toång chi phí tröïc tieáp trong döï toaùn chi phí khaûo saùt , thieát keá ) Ví duï : Laäp döï toaùn chi phí cho coâng trình “ Khaûo saùt vaø thieát keá Ñöôøng Chaùnh Höng noái daøi”. Caên cöù vaøo : - Khoái löôïng coâng trình ñaõ ñöôïc kyù keát trong hôïp ñoàng. - Ñôn giaù khaûo saùt vaø ñôn giaù thieát keá do Nhaø nöôùc quy ñònh - Ñònh möùc chi phí khaûo saùt vaø chi phí thieát keá do Nhaø nöôùc quy ñònh Ta laäp baûng tính toaùn chi phí döï toaùn cho coâng trình “ Khaûo saùt ñòa chaát vaø thieát keá chi tieát Ñöôøng Chaùnh Höng noái daøi” theo Phuï luïc soá 19 Caên cöù vaøo Baûng Doanh thu keá hoaïch trong naêm , ta seõ laäp döï toaùn chi phí cho taát caû caùc coâng trình döï kieán baøn giao doanh thu , sau ñoù laäp Baûng toång hôïp döï toaùn chi phí trong naêm. Noäi dung vaø maãu bieåu cuûa Baûng toång hôïp döï toaùn chi phí cuûa TEDI SOUTH vaø caùc ñôn vò tröïc thuoäc ñöôïc trình baøy ôû Phuï luïc soá 20 * Döï toaùn Keát quaû kinh doanh : Döï toaùn Keát quaû kinh doanh ñöôïc xaây döïng treân cô sôû : - Döï toaùn doanh thu - Döï toaùn chi phí - Caùc quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc veà thueá vaø trích laäp quyõ - Quy cheá taøi chính cuûa Coâng ty 115 Noäi dung vaø maãu bieåu cuûa Döï toaùn Keát quaû kinh doanh coù theå trình baøy nhö ôû Phuï luïc soá 21 Ngoaøi ra , trong ñieàu kieän cho pheùp vaø tuøy thuoäc vaøo nhu caàu cung caáp thoân tin quaûn lyù cuûa caùc nhaø quaûn trò , TEDI SOUTH vaø caùc ñôn vò tröïc thuoäc coù theå xaây döïng theâm caùc döï toaùn khaùc nhö döï toaùn söûa chöõa taøi saûn coá ñònh , döï toaùn chi phí baûo hoä lao ñoäng , döï toaùn chi phí ñaøo taïo, döï toaùn chi phí nghieân cöùu khoa hoïc kyõ thuaät vaø caûi tieán kyõ thuaät , quaûn lyù …. 3.3. Ñieàu kieän ñeå thöïc hieän caùc giaûi phaùp hoaøn thieän : 3.3.1. Caáp vó moâ : - Boä Taøi chính caàn nghieân cöùu vaø hoaøn thieän hôn nöõa Heä thoáng Taøi khoaûn aùp duïng cho caùc doanh nghieäp nhaèm taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho ngöôøi laøm keá toaùn trong haïch toaùn vaø thu thaäp thoâng tin ñeå laäp neân heä thoáng baùo caùo taøi chính voán laø saûn phaåm cao nhaát cuûa quaù trình keá toaùn trong doanh nghieäp - Boä Taøi chính caàn hoaøn thieän vieäc ban haønh ñaày ñuû caùc chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam , ñaëc bieät laø caùc chuaån möïc veà Baûng Caân ñoái keá toaùn , Baùo caùo keát quaû kinh doanh vaø Baûng Thuyeát minh baùo caùo taøi chính. Hieän nay , Nhaø nöôùc ñaõ ban haønh Luaät Keá toaùn Vieät Nam vaø ñöôïc aùp duïng töø ngaøy 01/01/2004 , taïi Muïc 3 , Ñieàu 29 ñaõ quy ñònh roõ heä thoáng baùo caùo taøi chính cuûa ñôn vò keá toaùn thuoäc hoaït ñoäng kinh doanh goàm 04 loaïi baùo caùo laø Baûng caân ñoái keá toaùn , Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh , Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä vaø Baûng thuyeát minh baùo caùo taøi chính . Caùc baùo caùo naøy phaûi ñöôïc laäp theo chuaån möïc keá toaùn vaø cheá ñoä keá toaùn ñeå toång hôïp vaø thuyeát minh veà tình hình kinh teá , taøi chính cuûa ñôn vò keá toaùn . Tuy nhieân hieän nay caùc chuaån möïc keá toaùn veà heä thoáng baùo caùo keá toaùn chöa ñöôïc Boä Taøi chính ban haønh ñaày ñuû . Ñaây laø moät khoù 116 khaên raát lôùn trong coâng taùc laäp baùo caùo taøi chính cuûa TEDI SOUTH noùi rieâng vaø cuûa caùc doanh nghieäp noùi chung , vì doanh nghieäp khoâng theå laøm theo Luaät maø khoâng coù chuaån möïc ñeå laøm caên cöù ñaùnh giaù , so saùnh - Boä Taøi chính caàn quy ñònh cuï theå hôn veà tính phaùp lyù cuûa vieäc laäp Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä cho caùc doanh nghieäp , caàn xem ñaây laø moät trong caùc baùo caùo baét buoäc trong heä thoáng baùo caùo taøi chính cuûa doanh nghieäp . Cô quan chöùc naêng Nhaø nöôùc caàn phaûi laøm cho caùc doanh nghieäp thaáy roõ vai troø quan troïng cuûa Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp trong cô cheá thò tröôøng hieän nay, ñoàng thôøi ñeå höôùng caùc doanh nghieäp xaây döïng heä thoáng baùo caùo taøi chính cuûa mình ngaøy caøng phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá. - Nhaø nöôùc caàn sôùm ban haønh nhöõng höôùng daãn caùc doanh nghieäp trong vieäc xaây döïng heä thoáng baùo caùo quaûn trò phuø hôïp vôùi moâi tröôøng keá toaùn môùi hieän nay , cuøng vôùi vieäc thaønh laäp caùc toå chöùc ngheà nghieäp cuûa nhöõng ngöôøi haønh ngheà keá toaùn quaûn trò giuùp cho doanh nghieäp thaáy ñöôïc taàm quan troïng cuûa keá toaùn quaûn trò vaø töø ñoù coù theå ñaùp öùng toát nhaát nhu caàu thoâng tin ngaøy caøng ña daïng cuûa nhaø quaûn trò. - Nhaø nöôùc caàn thoáng nhaát chöông trình , noäi dung ñaøo taïo cuûa keá toaùn quaûn trò trong caùc tröôøng Ñaïi hoïc vaø caùc tröôøng chuyeân ngaønh kinh teá . Ñaây laø moät vieäc laøm raát quan troïng vaø caàn thieát nhaèm coù theå ñöa noäi dung keá toaùn quaûn trò ñeán nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc keá toaùn noùi rieâng vaø nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc quaûn lyù trong töông lai noùi chung . Hay noùi khaùc hôn chuùng ta caàn taïo ra moät boä phaän bieát laøm keá toaùn quaûn trò vaø moät boä phaän bieát söû duïng caùc baùo caùo keá toaùn quaûn trò 117 3.3.2. Caáp vi moâ : - Treân cô sôû heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn aùp duïng taïi caùc doanh nghieäp cuûa Boä Taøi chính , TEDI SOUTH caàn söûa ñoåi , boå sung ñeå hoaøn thieän heä thoáng taøi khoaûn ñang aùp duïng cuï theå taïi Coâng ty vaø caùc ñôn vò tröïc thuoäc sao cho phuø hôïp vôùi vieäc haïch toaùn vaø thu thaäp thoâng tin ñeå xaây döïng neân heä thoáng baùo caùo taøi chính. - Toå chöùc vaø cô caáu laïi phoøng Taøi chính – Keá toaùn vôùi söï xuaát hieän cuûa boä phaän keá toaùn quaûn trò . Hieän nay do moâ hình keá toaùn quaûn trò coøn môùi meû neân nhieàu doanh nghieäp chöa coù khaùi nieäm hoaëc hieåu chöa thaät ñaày ñuû veà keá toaùn quaûn trò . Caùc nhaø quaûn trò cuûa TEDI SOUTH chöa thaáy roõ vai troø , chöùc naêng quan troïng cuûa keá toaùn quaûn trò ñoái vôùi quaù trình quaûn lyù cuûa mình trong neàn kinh teá thò tröôøng , do ñoù coâng taùc keá toaùn chuû yeáu taäp trung vaøo haïch toaùn caùc nghieäp vuï cho keá toaùn taøi chính maø thoâi . Söï ra ñôøi cuûa boä phaän keá toaùn quaûn trò laø caàn thieát. Caùc nhaân vieân keá toaùn quaûn trò coù nhieäm vuï thieát keá , xöû lyù , phaân tích vaø dieãn giaûi caùc thoâng tin keá toaùn quaûn trò ñeå cung caáp nhöõng thoâng tin höõu ích cho nhaø quaûn trò . - Caàn ñaøo taïo vaø boài döôõng ñoäi nguõ nhaân vieân keá toaùn quaûn trò . Nhaèm coù ñöôïc keânh thoâng tin keá toaùn quaûn trò thöïc söï höõu ích thoûa maõn chöùc naêng quaûn lyù vaø thöïc söï trôû thaønh hoaït ñoäng tö vaán thöôøng xuyeân cho caùc nhaø quaûn trò doanh nghieäp thì TEDI SOUTH caàn phaûi xaây döïng ñöôïc moät ñoäi nguõ nhaân vieân keá toaùn quaûn trò gioûi . Ñoäi nguõ nhaân vieân naøy caàn phaûi coù kieán thöùc veà keá toaùn quaûn trò laãn keá toaùn taøi chính . Vì chính hoï seõ phaûi söû duïng thoâng tin cuûa keá toaùn taøi chính nhö laø moät coâng cuï höõu hieäu ñeå xöù lyù , phaân tích vaø cho ra nhöõng thoâng tin phuïc vuï cho muïc tieâu quaûn trò. 118 - Caàn xaây döïng heä thoáng tieâu thöùc phaân boå chi phí cho töøng boä phaän , töøng ñôn vò thaønh vieân , töøng loaïi hoïat ñoäng cung caáp dòch vuï … ñeå phuïc vuï cho vieäc laäp baùo caùo boä phaän sao cho coù ñöôïc caùc thoâng tin thaät höõu ích - ÖÙng duïng tin hoïc ñeå phuïc vuï coâng taùc phaân tích vaø xöû lyù kòp thôøi caùc thoâng tin keá toaùn . TEDI SOUTH laø moät Coâng ty haøng ñaàu cuûa Boä Giao thoâng vaän taûi vôùi cô caáu toå chöùc nhieàu ñôn vò tröïc thuoäc neân khoái löôïng coâng vieäc keá toaùn phaùt sinh raát nhieàu . Coâng taùc thoâng tin keá toaùn caàn phaûi ñöôïc thu thaäp , phaân tích vaø xöû lyù nhanh choùng nhaèm ñöa ra löôïng thoâng tin thoûa maõn yeâu caàu cuûa keá toaùn taøi chính vaø caû keá toaùn quaûn trò . Do ñoù ñeå ñaùp öùng toát muïc tieâu treân, Coâng ty caàn öùng duïng caùc thaønh töïu khoa hoïc kyõ thuaät saün coù veà xöû lyù thoâng tin nhö maùy vi tính , caùc chöông trình phaàn meàm keá toaùn , phaàn meàm döï toaùn … hoã trôï. Toùm laïi , vaán ñeà hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo keá toaùn cuûa TEDI SOUTH vaø caùc ñôn vò tröïc thuoäc ñang laø yeâu caàu caàn thieát vaø mang tính caáp baùch . Heä thoáng baùo caùo caàn phaûi ñöôïc hoaøn thieän theo höôùng phuø hôïp vôùi moâi tröôøng kinh teá , luaät phaùp , taäp quaùn cuûa Vieät Nam , phuø hôïp vôùi thoâng leä keá toaùn quoác teá . Muïc ñích cuûa vieäc hoaøn thieän laø coù ñöôïc heä thoáng baùo caùo keá toaùn ñaûm nhieäm toát vai troø cung caáp nhöõng thoâng tin trung thöïc vaø hôïp lyù cho caùc ñoái töôïng söû duïng ôû beân trong vaø beân ngoaøi TEDI SOUTH . Vaø ñaëc bieät trong giai ñoaïn hieän nay , khi Nhaø nöôùc chöa coù höôùng daãn cuï theå cho caùc doanh nghieäp trong vieäc xaây döïng baùo caùo quaûn trò thì coù theå döïa vaøo nhöõng yeâu caàu cuõng nhö ñaëc ñieåm kinh doanh cuûa ñôn vò maø hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo keá toaùn quaûn trò ñeå coù ñöôïc nhöõng thoâng tin höõu ích giuùp cho nhaø quaûn trò kòp thôøi ñöa ra nhöõng quyeát ñònh kinh doanh mang laïi hieäu quaû cao, töø ñoù taïo ñöôïc vò theá caïnh tranh ñeå coù theå ñöùng vöõng trong neàn kinh teá thò tröôøng voán naêng ñoäng vaø khoâng ngöøng phaùt trieån. 119 KEÁT LUAÄN Hieän nay , heä thoáng baùo caùo keá toaùn aùp duïng cho caùc doanh nghieäp Vieät Nam noùi chung vaø TEDI SOUTH noùi rieâng laø heä thoáng baùo caùo hoãn hôïp maø chuû yeáu laø baùo caùo taøi chính , cô baûn ñaõ ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu thoâng tin cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng trong moâi tröôøng kinh doanh môùi . Tuy nhieân, trong cô cheá thò tröôøng , ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån , caùc doanh nghieäp phaûi chuû ñoäng, nhaïy beùn trong vieäc thöïc hieän chöùc naêng quaûn lyù cuûa nhaø quaûn trò vaø töï chòu traùch nhieäm vôùi caùc hoaït ñoäng cuûa mình trong giôùi haïn cuûa theå cheá phaùp luaät Nhaø nöôùc vaø TEDI SOUTH cuõng khoâng laø moät ngoaïi leä. Do ñoù , heä thoáng baùo caùo hieän haønh cuûa TEDI SOUTH caàn ñöôïc khaéc phuïc nhöõng haïn cheá coøn toàn taïi theo höôùng phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá ñoàng thôøi thích hôïp vôùi ñieàu kieän cuûa Vieät Nam vaø ñaëc thuø kinh doanh cuûa Coâng ty, qua ñoù goùp phaàn xaây döïng neân heä thoáng baùo caùo keá toaùn hoaøn thieän hôn vaø thöïc söï ñaûm baûo ñöôïc muïc tieâu cung caáp thoâng tin ñaày ñuû vaø hôïp lyù cho moïi ñoái töôïng söû duïng. Nhöõng kieán nghò trình baøy trong luaän vaên cuûa taùc giaû môùi chæ laø keát quaû nghieân cöùu ban ñaàu . Do khaû naêng vaø trình ñoä cuûa taùc giaû coøn haïn cheá neân caùch thöùc giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà ñaët ra trong luaän vaên naøy, keå caû nhöõng vaán ñeà mang tính quan ñieåm , coù theå chöa phaûi laø giaûi phaùp toát nhaát , noù chæ coá gaéng höôùng ñeán tính toái öu . Taùc giaû raát mong ñöôïc Quyù thaày coâ, caùc nhaø nghieân cöùu , baïn beø , ñoàng nghieäp quan taâm , ñoùng goùp yù kieán tích cöïc ñeå taùc giaû coù theâm nhieàu yù töôûng hay nhaèm hoaøn thieän toát hôn luaän vaên cuûa mình . 120 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO TIEÁNG VIEÄT 1. TS. Buøi Vaên Döông , 125 Sô ñoà keá toaùn – Laäp vaø phaân tích baùo caùo taøi chính theo thueá GTGT vaø TNDN , Nhaø xuaát baûn Taøi chính , Naêm 1999. 2. TS. Buøi Vaên Döông , “Moät soá kinh nghieäm khi laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát”, Taïp chí Keá toaùn soá Xuaân Aát Daäu 2005 3. TS. Voõ Vaên Nhò , 16 chuaån möïc keá toaùn vaø keá toaùn taøi chính cho doanh nghieäp , Nhaø xuaát baûn Lao ñoäng Xaõ hoäi , Naêm 2004. 4. TS. Vuõ Höõu Ñöùc, “Töø lyù luaän ñeán thöïc tieãn- Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä” , Baûn tin noäi boä – Hoäi Keá toaùn TP.HCM , thaùng 1 naêm 2004. 5. Hennie Van Greuning , Marius Koen , Caùc chuaån möïc keá toaùn quoác teá , Nhaø xuaát baûn Chính trò quoác gia – Haø noäi 2002 6. Boä Taøi chính , Thoâng tö 23/2005/TT-BTC ngaøy 30/03/2005 veà vieäc höôùng daãn keá toaùn 6 chuaån möïc keá toaùn ban haønh keøm theo Quyeát ñònh soá 234/QÑ-BTC ngaøy 30/12/2003 cuûa Boä tröôûng Boä Taøi chính. 7. Boä Xaây döïng , Thoâng tö 04/2005/TT-BXD veà vieäc höôùng daãn vieäc laäp vaø quaûn lyù chi phí döï aùn xaây döïng coâng trình ngaøy 01/04/2005 8. Coâng ty Tö vaán thieát keá giao thoâng vaän taûi Phía Nam , Quy cheá quaûn lyù taøi chính keá toaùn ( Ban haønh keøm theo Quyeát ñònh soá 2058/TCKT ngaøy 18/10/2004 cuûa Giaùm Ñoác Coâng ty ) 9. Ñôn giaù Khaûo saùt xaây döïng khu vöïc TPHCM ( Ban haønh keøm theo Quyeát ñònh soá 65/2001/ QÑ-UB ngaøy 31/7/2001 cuûa UBND TP.HCM ) 121 10. Khoa Keá toaùn – Kieåm toaùn – Tröôøng Ñaïi Hoïc Kinh Teá TP.HCM , Baøi giaûng moân Lyù thuyeát keá toaùn ( Heä Cao hoïc ) 11. Vieän nghieân cöùu vaø ñaøo taïo quaûn lyù , Höôùng daãn thöïc hieän Luaät Keá toaùn vaø Thueá môùi , Nhaø xuaát baûn taøi chính – Haø Noäi 2003. TIEÁNG ANH 1. Ahmed Riahi Belkaoui , Accounting Theory ( 3rd Edition), Harcourt Brace & Company . 2. Belverd E.Needles.Jr , Henry R.Anderson, James C.Caldwell, Principles of Accounting (4th Edition ), Houghton Mifflin Company, Boston,1990. 3. Jae K.Shim, Joel G.Siegel, Encyclopedic Dictionary of Accounting and Finance , Prentice Hall,1989. 4. Keith Ward, Sri Srikanthan, Richard Neal, Management Accounting for Financial Decisions , Butterworth-Heinemann Ltd, Linacre House , Jordan Hill, Oxford,1993 5. Robert F. Meigs, Walter B.Meigs, Mary A.Meigs, Financial Accounting ( 8th Edition) , McGraw-Hill ,1995. ._.