Báo cáo Hoàn thiện giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán trong quy trình kiểm toán tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C) – Chi nhánh Hà Nội thực hiện

i trường kiểm soát Công ty ABC 29 Biểu 2.7: Đánh giá môi trường kiểm soát nội bộ tại Công ty ABC-trích giấy tờ làm việc của kiểm toán viên A&C 30 Biểu số 2.8: Thay đổi thành phần Hội Đồng Quản Trị - trích giấy tờ làm việc của KTV A&C 31 Biểu 2.9: Quy trình soát xét hệ thống kế toán áp dụng cho công ty ABC : 33 Biểu số 2.10: Bảng phân tích sơ bộ BCTC do Công ty A&C lập 37 Biểu số 2.11: Phân tích sơ bộ tình hình tài chính của Công ty XYZ 38 Danh mục sơ đồ Sơ đồ 1.1: Tổ chức bộ máy quản lý của chi nhánh A&C tại Hà Nội……………………...08 Sơ đồ 1.2: Quy trình kiểm toán tại Chi nhánh A&C Hà Nội……………………………...10 DANH MỤC VIẾT TẮT STT Chữ Viết Tắt Ký Hiệu Viết Tắt 1 A&C Auditing and Consuting 2 BCTC Báo cáo tài chính 3 BHXH Bảo hiểm xã hội 4 BHYT Bảo hiểm y tế 5 BTC Bộ tài chính 6 CNVC Công nhân viên chức 7 CPXDCB Chi phí xây dựng cơ bản 8 CSH Chủ sở hữu 9 DN Doanh nghiệp 10 GTGT Giá trị gia tăng 11 HĐKD Hoạt động kinh doanh 12 HĐQT Hội đồng quản trị 13 KPCĐ Kinh phí công đoàn 14 KSNB Kiểm soát nội bộ 15 KTV Kiểm toán viên 16 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 17 TP Thành phố 18 TSCĐ Tài sản cố định 19 XDCB Xây dựng cơ bản LỜI MỞ ĐẦU Kiểm toán là một trong những ngành nghề mới xuất hiện ở Việt Nam, kiểm toán đóng vai trò quan trọng trong việc làm lành mạnh hoá nền tài chính quốc gia. Hiện nay, với xu thế toàn cầu hoá đang diễn biến một cách mạnh mẽ, Việt Nam cũng đã gia nhập WTO, hội nhập mở cửa đòi hỏi hoạt đông kinh doanh và quản lý phải có hiệu quả kéo theo việc phải minh bạch hoá các thông tin tài chính do đó kiểm toán càng đóng một vai trò quan trọng hơn bao giờ hết. Thấy được vai trò to lớn của kiểm toán trong nền kinh tế nên trong những năm gần đây Nhà nước ta đã quan tâm tới việc hoàn thiện hơn nữa hệ thống chuẩn mực kế toán, kiểm toán và khuyến khích thành lập những công ty kiểm toán độc lập để đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn của thị trường. Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C) là một trong hai công ty kiểm toán đầu tiên của Bộ tài chính thành lập. Qua hơn 16 năm hoạt động, Công ty đã khẳng định được tên tuổi, tạo được sự tín nhiệm của khách hàng, đã góp phần đáng kể trong sự phát triển của ngành kế toán, kiểm toán nói riêng và sự phát triển của đất nước nói chung. Lập kế hoạch kiểm toán là giai đoạn đầu tiên của một cuộc kiểm toán và đóng vai trò quan trọng ảnh hưởng lớn tới chất lượng và hiệu quả của cuộc kiểm toán. Đây là giai đoạn giúp kiểm toán viên định hướng được những công viêc cần làm để thu thập được đầy đủ bằng chứng kiểm toán làm cơ sở để đưa ra ý kiến xác đáng về Báo cáo tài chính. Bên cạnh đó, lập kế hoạch còn giúp kiểm toán viên hạn chế sai sót, nâng cao hiệu quả công việc cũng như giúp các kiểm toán viên phối hợp với nhau một cách ăn ý tạo hiệu quả tốt nhất. Do thấy được vai trò quan trọng của công tác lập kế hoạch kiểm toán nên em đã chọn đề tài “Hoàn thiện giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán trong quy trình kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C) – Chi nhánh Hà Nội thực hiện”. Chuyên đề thực tập của em gồm 3 phần như sau: ChươngI: Tổng quan về Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C)-Chi nhánh Hà Nội. Chương II: Thực trạng công tác lập kế hoạch kiểm toán tại Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C) - Chi nhánh Hà Nội. Chương III: Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán tại Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C)- Chi nhánh Hà Nội. Em xin chân thành cám ơn sự giúp đỡ và hướng dẫn nhiệt tình của các thầy cô giáo trong khoa, đặc biệt là giảng viên hướng dẫn ThS. Đinh Thế Hùng và Ban lãnh đạo công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn đã tạo điều kiện trong việc cung cấp tài liệu cũng như các anh chị trong Phòng Nghiệp vụ 1 đã tận tình hướng dẫn em trong thời gian thực tập tại công ty đã giúp em hoàn thành báo cáo tổng hợp. Em xin chân thành cảm ơn! CHƯƠNG ITỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN (A&C) - CHI NHÁNH HÀ NỘI 1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C) và Chi nhánh tại Hà Nội 1.1.1. Lịch sử hình thành của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C) Công ty Kiểm toán và Tư vấn (A&C) là một trong những công ty cung cấp dịch vụ kiểm toán và tư vấn chất lượng cao, với đội ngũ kiểm toán viên có trình độ nghiệp vụ vững vàng và kinh nghiệm lâu năm công ty đã không ngừng trưởng thành và phát triển trong hơn 16 năm hoạt động qua. Năm 1992, theo Quyết định số 140 TC/QĐ/TCCB ngày 26/03/1992 của Bộ trưởng Bộ tài chính Công ty Kiểm toán và Tư vấn được thành lập với tư cách là chi nhánh của Công ty kiểm toán Việt Nam VACO tại thành phố Hồ Chí Minh bởi vậy trong những năm đó hoạt động của A&C đều dựa trên chương trình kiểm toán của VACO. Tuy bắt đầu hoạt động từ năm 1992 nhưng cho tới tận năm 1995, do sự thay đổi của nền kinh tế thị trường đòi hỏi tất cả các doanh nghiệp và các đơn vị trong nền kinh tế đều phải tự đổi mới để có thể tồn tại và phát triển, không những vậy do sự tăng cao về nhu cầu kiểm toán cho các doanh nghiệp nhà nước vì vậy Bộ trưởng Bộ tài chính đã ra Quyết định số 107 TC/QĐ/TTCB ngày 13/02/1995 về việc thành lập Công ty kiểm toán và Tư vấn. Kể từ thời điểm này, Công ty A&C đã thực sự đi vào hoạt động với tư cách là một doanh nghiệp nhà nước độc lập hoạt động theo Giấy phép kinh doanh số 102218 do Ủy Ban Kế hoạch thành phố Hồ Chí Minh cấp ngày 13 tháng 03 năm 1995. Công ty có tên giao dịch là: Công ty Kiểm toán và Tư vấn Tên giao dịch bằng Tiếng Anh: Auditing and Consulting Company Trụ sở chính: Số 229 Đồng Khởi, Phường Bến Nghé, Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh. Cùng với quá trình phát triển mạnh mẽ của lĩnh vực kiểm toán, Công ty A&C là một trong bốn công ty kiểm toán hàng đầu của ngành kiểm toán Việt Nam và là công ty lớn đầu tiên của Bộ tài chính đã thực hiện thành công hai lần chuyển đổi hình thức sở hữu theo quy định của Chính phủ và của Bộ tài chính. Cụ thể vào năm 2003, Công ty đã chuyển đổi hình thức sở hữu từ Doanh nghiệp Nhà nước sang Công ty cổ phần theo Quyết định số 1962/QĐ-BTC ngày 30 tháng 06 năm 2003 của Bộ trưởng Bộ tài chính. Công ty cổ phần Kiểm toán và Tư vấn A&C chính thức hoạt động theo giấy phép kinh doanh số 4103001964 do Sở kế hoạch và Đầu tư thành phố Hồ Chí Minh cấp ngày 9 tháng 12 năm 2003. Tên giao dịch chính thức: Công ty cổ phần Kiểm toán và Tư vấn. Tên tiếng Anh: Auditing and Consulting Joint Stock Company. Tên viết tắt: A&C Co. Vốn điều lệ: 5.045.000.000 VNĐ, trong đó vốn Nhà nước chiếm 51% và vốn của các cổ đông chiếm 49%. Tổng số cổ phiếu phát hành là 50.450 cổ phiếu, trong đó Nhà nước nắm giữ 25.730 cổ phiếu chiếm 51% và số cổ phiếu bán ra là 24.720 cổ phiếu chiếm 49%. Mệnh giá một cổ phiếu: 100.000 VNĐ. Cho tới năm 2007, theo quy định tại Nghị định số 105/2004/NĐ-CP và Nghị định số 133/2005/NĐ-CP ngày 31/10/2005 của Chính phủ về kiểm toán độc lập, Công ty A&C đã chuyển đổi hình thức sở hữu lần thứ hai từ công ty cổ phần thành công ty trách nhiệm hữu hạn. Vì vậy, Công ty Cổ phần Kiểm toán và Tư vấn (A&C) đã chính thức chuyển thành Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C) từ ngày 06 tháng 02 năm 2007 theo Giấy chứng nhận kinh doanh số 4102047448 do Sở kế hoạch và Đầu tư thành phố Hồ Chí Minh cấp. Trong những năm qua, Công ty A&C đã không ngừng cố gắng để nâng cao chất lượng đội ngũ kiểm toán viên cũng như chất lượng các dịch vụ cung cấp. Tiền thân chỉ là một chi nhánh của VACO nhưng A&C đã không ngừng cố gắng để tìm cho mình một chỗ đứng riêng, một lượng khách hàng riêng cùng với một phương thức hoạt động riêng càng ngày càng chuyên nghiệp hơn. Với việc trở thành thành viên chính thức của tập đoàn HLB International tại Việt Nam-một tổ chức Kiểm toán và Tư vấn Quốc tế với hơn 12000 nhân viên chuyên nghiệp và là một rong 15 tập đoàn Kiểm toán và Tư vấn hàng đầu trên thế giới từ tháng 01 năm 2004, A&C có quyền tự hào vì những thành công mà mình đã đạt được. Đặc biệt, ngày 06/01/2008 vừa qua Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C) đã vinh dự là một trong 108 doanh nghiệp tiêu biểu nhận được giải “Thương mại dịch vụ- Top Trade Services 2007” do Bộ Công Thương trao tặng cho các doanh nghiệp hoạt động trong 11 lĩnh vực Thương mại dịch vụ mà Việt Nam cam kết thực hiện khi gia nhập WTO. Đây thực sự là một sự khích lệ lớn lao để A&C nỗ lực hoạt động và phát triển hơn nữa để cống hiến cho sự phồn vinh của nền kinh tế nước nhà. 1.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn – Chi nhánh Hà Nội. Chi nhánh Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C tại Hà Nội tiền thân là một văn phòng đại diện của công ty hoạt động tại 41B Lý Thái Tổ - quận Hoàn Kiếm - Hà Nội, đây là một trong 3 chi nhánh lớn của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C gồm chi nhánh Hà Nội, chi nhánh Cần Thơ, chi nhánh Nha Trang- Khánh Hòa. Năm 2001, theo Quyết định số 1144/QĐUB của UBNN TP.Hà Nội cấp ngày 01/03/2001 văn phòng đại diện của Công ty A&C tại Hà Nội đã chính thức chuyển thành chi nhánh tại Thành phố Hà Nội và chi nhánh chính thức hoạt động độc lập theo giấy đăng kí số 312448 do Sở Kế hoạch đầu tư Thành phố Hà Nội cấp ngày 16/03/2001. Bắt đầu từ đây Công ty Kiểm toán và Tư vấn – Chi nhánh Hà Nội có tư cách pháp nhân độc lập, có tài khoản giao dịch tại ngân hàng, có quyền thực hiện các hợp đồng kiểm toán, phát hành các báo cáo kiểm toán và tự chịu trách nhiệm với những hoạt động của mình. Năm 2003, khi có quyết định chuyển đổi hình thức sở hữu của công ty thành công ty cổ phần thì Hội đồng quản trị công ty đã ra quyết định số 02/QĐ-KTTV-HĐQT ngày 29/12/2003 thành lập Chi nhánh Công ty Cổ phần Kiểm toán và Tư vấn tại Hà Nội. Chi nhánh hoạt động theo giấy phép kinh doanh mới số 0113003559 do Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.Hà Nội cấp ngày 15 tháng 01 năm 2004. Đến năm 2005, khi công ty tiến hành chuyển đổi hình thức sở hữu lần thứ 2 từ công ty cổ phần thành công ty TNHH thì chi nhánh tại Hà Nội cũng chuyển thành Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn- Chi nhánh Hà Nội và hoạt động theo giấy phép kinh doanh số 0112030013 do Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.Hà Nội cấp ngày 14/02/2007. 1.2. Lĩnh vực hoạt động Công ty A&C là một công ty kiểm toán độc lập được phép hoạt động trong lĩnh vực kiểm toán- tư vấn với lĩnh vực chủ yếu là kiểm toán báo cáo tài chính, bên cạnh đó công ty cũng đã cung cấp thêm nhiều dịch vụ khác với chất lượng không ngừng được cải thiện trong những năm qua nhằm mang lại sự tin tưởng, an tâm nhất cho tất cả các khách hàng của A&C. Hiện nay, A&C cung cấp 6 nhóm dịch vụ chính sau: - Dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính: đây là hoạt động chính của công ty, đem lại nguồn doanh thu chủ yếu. - Dịch vụ thẩm định, kiểm toán đầu tư và XDCB: thẩm tra dự án, lập và thẩm tra dự toán công trình; tư vấn các mặt hoạt động, tư vấn chuyển đổi; tư vấn xây dựng, định giá tài sản; kiểm toán báo cáo quyết toán vốn đầu tư, vốn góp, vốn chuyển nhượng, định giá tài sản… - Dịch vụ tư vấn: bao gồm tư vấn thuế, tư vấn các vấn đề liên quan đến kế toán, tư vấn tài chính và quản trị doanh nghiệp, tư vấn về dịch vụ pháp lý, tư vấn ứng dụng công nghệ thông tin,.. - Dịch vụ đào tạo bao gồm: đào tạo các lớp kế toán trưởng, đào tạo chuyên về đề về kế toán tài chính, kế toán quản trị, kinh doanh chứng khoán, kiểm toán và kiểm toán nội bộ… - Dịch vụ kế toán bao gồm: ghi sổ kế toán, lập báo cáo tài chính, báo cáo thuế và các báo cáo khác theo yêu cầu của khách hàng; thiết kế, triển khai và hỗ trợ vận hành hệ thống kế toán,… - Dịch vụ quản lý dự án bao gồm: quản lý chung dự án, tổ chức công tác đền bù giải phóng mặt bằng, tổ chức thẩm định dự án đầu tư, tổ chức công tác đấu thầu,… 1.3. Đặc điểm hoạt động kinh doanh Cùng với sự đa dạng hóa trong các dịch vụ cung cấp, A&C đã có một lượng khách hàng tương đối lớn quen thuộc trong mọi lĩnh vực. Đặc biệt trong lĩnh vực kiểm toán báo cáo tài chính thì mạng lưới của công ty đã mở rộng ra gần 2000 khách hàng trong 3 năm trở lại đây và hứa hẹn sẽ còn tiếp tục phát triển hơn nữa trong những năm tới. Khách hàng của A&C bao gồm: các doanh nghiệp Việt Nam thuộc mọi thành phần kinh tế hoạt động trên các lĩnh vực sản xuất, xây dựng, khách sạn ,ngân hàng, giao thông vận tải, dầu khí, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, các cơ quan và tổ chức của quốc tế và trong nước, các dự án trong nước và quốc tế, các văn phòng đại diện, cá nhân có nhu cầu cung cấp dịch vụ. Hiện nay công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn đã có một trụ sở chính tại TP.Hồ Chí Minh và một hệ thống 3 chi nhánh rải dọc theo chiều dài đất nước gồm: chi nhánh tại Hà Nội, chi nhánh tại Cần Thơ và chi nhánh tại Nha Trang- Khánh Hòa. Sau 16 năm hoạt động (1992 -2008), công ty A&C tự hào có một đội ngũ nhân viên được tuyển chọn và đào tạo một cách liên tục và có hệ thống. Trong quá trình hoạt động, đội ngũ nhân viên của A&C liên tục được đào tạo nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng và bản lĩnh nghề nghiệp cùng các kiến thức bổ trợ về pháp luật, kinh tế, thị trường… Ngoài các chương trình đào tạo trong nước, các kiểm toán viên còn được đi tu nghiệp và đào tạo qua các hình thức khảo sát, huấn luyện, thực hành tại nước ngoài. 1.4. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn tại Hà Nội Sơ đồ 1.1: Tổ chức bộ máy quản lý của chi nhánh PHÒNG QUẢN TRỊ TỔNG HỢP PHÒNG QUẢN TRỊ TỔNG HỢP PHÓ GIÁM ĐỐC BỘ PHẬN KẾ TOÁN GIÁM ĐỐC CHI NHÁNH GIÁM ĐỐC CHI NHÁNH BỘ PHẬN TƯ VẤN, KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN PHÓ GIÁM ĐỐC PHÒNG NGHIỆP VỤ 3 (KIỂM TOÁN XDCB) PHÓ GIÁM ĐỐC CÁC PHÒNG KIỂM TOÁN BCTC (PHÒNG NGHIỆP VỤ 1, 2,4) Quyền hạn và chức năng các bộ phận Giám đốc chi nhánh: trực tiếp điều hành và chịu trách nhiệm về các mặt hoạt động kinh doanh và là người đại diện theo pháp luật của chi nhánh, là người có quyết định cao nhất về điều hành hoạt động của chi nhánh, quản lý và tổ chức thực hiện các kế hoạch kinh doanh và điều hành hoạt động chung. Phó Giám Đốc chi nhánh: là người giúp việc cho Giám đốc trong điều hành hoạt động của chi nhánh và chịu trách nhiệm trực tiếp trước Giám đốc. Phòng Quản trị tổng hợp: thực hiện công tác văn thư, lưu trữ, quản lý hành chính, lưu trữ hồ sơ nhân viên, theo dõi, giám sát việc thực hiện các nội quy của chi nhánh. Ngoài ra còn quản lý điều hành bộ phận lễ tân, tổ bảo vệ, đội xe, bộ phận tạp vụ. Bộ phận Kế toán: Bộ máy Kế toán của Chi nhánh được tổ chức theo mô hình tập trung, theo đó toàn bộ công việc kế toán được thực hiện tập trung tại phòng kế toán của Chi nhánh. Công ty áp dụng chế độ kế toán doanh nghiệp theo Quyết định số 15/2006/QĐ-BTC ban hành ngày 20/03/2006 của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Đơn vị tiền tệ sử dụng trong hạch toán kế toán tại Chi nhánh là Việt Nam Đồng (VNĐ) và hạch toán Thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ. Các phòng nghiệp vụ kiểm toán Báo cáo tài chính: Các phòng này thực hiện các cuộc kiểm toán Báo cáo tài chính cho khách hàng. Chi nhánh A&C tại Hà Nội có 3 phòng nghiệp vụ kiểm toán Báo cáo tài chính. Phòng nghiệp vụ kiểm toán XDCB: Phòng này thực hiện các cuộc Kiểm toán báo cáo quyết toán XDCB, thẩm định đầu tư…Chi nhánh A&C tại Hà Nội chỉ có một phòng nghiệp vụ kiểm toán XDCB. Bộ phận tư vấn và kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán: chức năng chính của bộ phận này là thực hiện kiểm tra, soát xét các tài liệu kiểm toán đảm bảo chất lượng các cuộc kiểm toán để phục vụ cho việc phát hành Báo cáo kiểm toán. Ngoài ra, bộ phận này cũng cung cấp dịch vụ tư vấn cho khách hàng. 1.5. Quy trình kiểm toán tại Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C) – Chi nhánh Hà Nội Kiểm toán là một loại hình dịch vụ đặc biệt, đòi hỏi các KTV phải luôn tuân thủ các chuẩn mực nghề nghiệp bao gồm chuẩn mực kế toán- kiểm toán hiện hành. Để đạt được chất lượng kiểm toán cao đồng nghĩa với việc giảm thiểu tối đa các rủi ro có khả năng xảy ra thì Công ty A&C chi nhánh Hà Nội đã xây dựng riêng cho mình một quy trình kiểm toán phù hợp với các đặc điểm hiện có của công ty. Sơ đồ 1.2: Quy trình kiểm toán tại Chi nhánh A&C Hà Nội Khảo sát và chấp nhận khách hàng Lập kế hoạch kiểm toán Chứng kiến kiểm kê (nếu có) Thực hiện kiểm toán tại khách hàng Tổng hợp, lập Báo cáo kiểm toán CHƯƠNG II THỰC TRẠNG CÔNG TÁC LẬP KẾ HOẠCH KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN (A&C) – CHI NHÁNH HÀ NỘI 2.1. Giới thiệu về khách hàng kiểm toán Công ty A&C với mạng lưới khách hàng rộng khắp trong cả nước và ở tất cả các ngành nghề khác nhau trong nền kinh tế như: ngân hàng, bảo hiểm, các doanh nghiệp sản xuất, các doanh nghiệp thương mại và cả các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ. Trong bài báo cáo này em chỉ xin nêu ra hai công ty mang tính điển hình nhằm mô tả rõ công tác lập kế hoạch kiểm toán do Công ty A&C – Chi nhánh Hà Nội thực hiện, đó là Công ty ABC và Công ty XYZ. Công ty ABC là một khách hàng tiềm năng của A&C, đây là năm đầu tiên A&C tham gia kiểm toán tại đơn vị. ABC là một công ty hoạt động trong lĩnh vự khai thác các công trình thủy lợi: chuyên tư vấn, khảo sát, thiết kế, tham gia vận hành các công trình thủy lợi. Trước đây Công ty ABC chưa từng được kiểm toán độc lập, năm nay do công ty muốn cổ phần nên đã mời Công ty A&C kiểm toán. Còn Công ty XYZ là một công ty hoạt động trong lĩnh vực may mặc, đây là một khách hàng thường xuyên của A&C từ năm 2006. Do là khách hàng thường xuyên nên A&C đã có những hiểu biết khá rõ về hoạt động kinh doanh cũng như về công tác quản lý tại đơn vị song trong năm 2008 có sự thay đổi khá lớn: thay đổi các thành viên trong HĐQT, điều này có ảnh hưởng rất lớn đến công tác quản lý trong đơn vị. 2.2. Các công việc trước khi kiểm toán 2.2.1. Gửi thư chào kiêm toán Đây là công việc đầu tiên trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán, công việc này được thực hiện với tất cả các khách hàng của Công ty bao gồm cả những khách hàng thường xuyên và khách hàng tiềm năng. Tuy nhiên có sự khác biệt giữa hai loại khách hàng này, đối với khách hàng thường xuyên Công ty A&C sẽ xem xét khả năng tiếp tục cung cấp dịch vụ kiểm toán trong năm tài chính đó bằng cách thu thập những thông tin mới nhất về khách hàng. Trong khi đó đối với những khách hàng mới thì A&C sẽ cần tìm hiểu nhiều thông tin hơn bao gồm: lý do mời kiểm toán của khách hàng, thu thập những thông tin chung về lĩnh vực kinh doanh, tình hình tài chính, thông tin từ các đối tác, từ các ngân hàng, thông tin trên báo chí, sách báo chuyên ngành…từ đó A&C sẽ xem xét khả năng chấp nhận kiểm toán cho khách hàng. Thư chào kiểm toán cung cấp tương đối đầy đủ và chi tiết về các dịch vụ mà A&C cung cấp cho khách hàng cũng như quyền lợi và các chế độ hậu mãi mà khách hàng nhận được do vậy thư chào kiểm toán cũng là một cách để Công ty quảng bá tên tuổi. Thư chào kiểm toán được soạn thảo bởi bộ phận hành chính của Công ty dựa trên những dự đoán về nhu cầu của khách hàng và được Công ty gửi tới khách hàng vào những thời điểm thích hợp nhất. Công ty ABC là một khách hàng mới của Công ty A&C, công ty này hoạt động trong lĩnh vực khai thác các công trình thủy lợi: chuyên tư vấn, khảo sát, thiết kế các công trình thủy lợi. Trong năm 2008, Công ty A&C gửi thư chào kiểm toán tới công ty ABC. Biểu số 2.1: Thư chào kiểm toán của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C) đối với khách hàng mới CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN A&C Hà Nội, ngày 30 tháng 06 năm 2008 THƯ CHÀO HÀNG Kính gửi: Ban Giám Đốc Công ty ABC Nội dung: Chào hàng cung cấp dịch vụ kiểm toán Báo cáo tài chính cho năm tài chính kết thúc vào ngày 31/12/2008. Trước tiên, Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C xin gửi tới Quý Công ty lời chúc sức khỏe và thành công trong công việc. Chúc Quý công ty ngày càng hưng thịnh. Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C xin trân trọng cảm ơn Quý Công ty đã hết sức tạo điều kiện cho chúng tôi gửi Thư chào hàng dịch vụ kiểm toán. Với đội ngũ kiểm toán viên và chuyên gia giàu kinh nghiệm, có trình độ cao, chúng tôi tin tưởng sẽ đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về dịch vụ của Quý Công ty với một chất lượng tốt nhất. Không những vậy, với mức phí kiểm toán hợp lý sẽ là cơ sở để Quý Công ty lựa chọn chúng tôi là những kiểm toán viên và nhà tư vấn cho Quý Công ty trong hiện tại và tương lai. Chúng tôi rất hân hạnh được tiếp kiến Quý Công ty trong một ngày gần nhất. Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C Giám Đốc Nguyễn Thị Hồng Thanh Nguồn: Giấy tờ làm việc của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C Sau khi nhận được Thư chào hàng của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C nếu khách hàng chấp nhận thì sẽ kí vào thư chào kiểm toán và gửi lại cho A&C một bản sao của Thư chào, do đó Thư chào hàng cũng có tính chất như một loại Thư hẹn. Biểu số 2.2: Thư chào kiểm toán của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C) đối với khách hàng thường xuyên CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN A&C Hà Nội, ngày 30 tháng 06 năm 2008 THƯ CHÀO HÀNG Kính gửi: Ban Giám Đốc Công ty XYZ Nội dung: Chào hàng cung cấp dịch vụ kiểm toán Báo cáo tài chính cho năm tài chính kết thúc vào ngày 31/12/2008. Trước tiên, Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C xin gửi tới Quý Công ty lời chúc sức khỏe và thành công trong công việc. Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C xin trân trọng cảm ơn sự tín nhiệm của Quý Công ty về các dịch vụ kiểm toán của chúng tôi trong năm tài chính 2008. Chúng tôi xin gửi tới Quý Công ty thư chào hàng dịch vụ kiểm toán Báo cáo tài chính cho năm tài chính kết thúc ngày 31/12/2008 để Quý Công ty xem xét. Dựa trên những hiểu biết của chúng tôi về hoạt động kinh doanh, quy chế kiểm soát nội bộ cũng như hệ thống kế toán của Quý Công ty qua kỳ kiểm toán năm 2007, trong cuộc kiểm toán năm 2008 chúng tôi sẽ tập trung vào những nghiệp vụ quan trọng chủ yếu với mong muốn đạt được hiệu quả cao nhất trong khoảng thời gian hợp lý. Không những vậy, qua quá trình kiểm toán chúng tôi cũng sẽ giúp Ban Giám Đốc của Quý Công ty biết được những điểm còn tồn tại cũng như hướng xử lý, khắc phục kịp thời từ đó nâng cao hiệu quả công tác quản lý và công tác tài chính kế toán. A&C với đội ngũ kiểm toán viên và chuyên gia giàu kinh nghiệm, có trình độ cao, chúng tôi tin tưởng sẽ đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về dịch vụ của Quý Công ty với một chất lượng tốt nhất. Chúng tôi rất hân hạnh được tiếp kiến Quý Công ty trong một ngày gần nhất. Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C Giám Đốc Nguyễn Thị Hồng Thanh Nguồn: Giấy tờ làm việc của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C Qua hai thư chào hàng trên ta nhận thấy có sụ khác biệt rất lớn: với những khách hàng thường xuyên, trong thư của mình, A&C nói rõ ưu thế của mình là đã hiểu biết về hệ thống kiểm soát nội bộ và hệ thống kế toán của công ty khách hàng như vậy trong năm kiểm toán này A&C sẽ tận dụng những ưu thế đó để mang lại hiệu quả cao nhất. Ngược lại, đối với những khách hàng mới, thì trong thư của A&C là những lời quảng cáo về công ty. 2.2.2. Đánh giá ban đầu về rủi ro kiểm toán Kiểm toán đã và đang là một ngành nghề mới ở Việt Nam, do đó không phải tất cả các doanh nghiệp và các cá nhân đều đã có những hiểu biết sâu sắc về kiểm toán. Vì vậy, trong mỗi cuộc kiểm toán cụ thể luôn luôn tiềm ẩn những rủi ro mà không phải bất kì kiểm toán viên nào cũng có thể lường trước hết được. Với thái độ thận trọng nghề nghiệp một cách đúng mức, sau khi nhận được lời mời kiểm toán công ty kiểm toán bắt đầu tiến hành khảo sát công ty khách hàng để đánh giá khả năng chấp nhận kiểm toán. Việc khảo sát này tập trung tìm hiểu thông tin khái quát nhất về hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng, về Ban Giám Đốc để qua đó giúp kiểm toán viên nhận định mục đích, phạm vi của cuộc kiểm toán. Nếu kiểm toán viên thấy việc thực hiện kiểm toán cho khách hàng đó mang lại quá nhiều rủi ro cho Công ty thì kiểm toán viên sẽ kiến nghị để Công ty mình không chấp nhận lời mời kiểm toán. Hơn nữa, công việc khảo sát này mang nhiều tính xét đoán nghề nghiệp và có ảnh hưởng rất lớn đến toàn bộ cuộc kiểm toán nên A&C thường cử một thành viên của Ban Giám Đốc hoặc các Trưởng phòng nghiệp vụ là những người có nhiều kinh nghiệm và trình độ chuyên môn cao trực tiếp tiến hành. 2.2.3. Lựa chọn đội ngũ kiểm toán viên Sau khi chấp nhận kiểm toán, căn cứ vào quy mô và tính chất phức tạp của cuộc kiểm toán, A&C sẽ quyết định số lượng kiểm toán viên và thời gian tiến hành cuộc kiểm toán. Một nhóm kiểm toán thông thường gồm từ 3 đến 5 thành viên, trong đó trưởng nhóm là người chịu trách nhiệm chung cho cả cuộc kiểm toán. Việc lựa chọn nhóm kiểm toán được các nhà quản lý cấp cao trong A&C thực hiện dựa trên những kiến thức và kinh nghiệm về ngành nghề kinh doanh của công ty khách hàng đồng thời cũng phù hợp với kế hoạch của toàn Chi nhánh. 2.2.4. Lập kế hoạch kiểm toán chiến lược Việc lập kế hoạch kiểm toán chiến lược tại A&C nhằm xác định mục tiêu chủ yếu của cuộc kiểm toán, các phần trọng yếu sẽ được khảo sát, xác định người điều hành cuộc kiểm toán, cũng như tiến độ, thời gian phải hoàn thành đối với từng phần hành và cả cuộc kiểm toán, đây cũng là cơ sở để A&C tiến hành lập kế hoạch kiểm toán tổng thể và chương trình kiểm toán. Kế hoạch chiến lược được Ban Giám Đốc và trưởng nhóm kiểm toán lập với các nội dung chủ yếu sau: - Mục tiêu kiểm toán. - Nội dung và tình tự tiến hành. - Trách nhiệm của các bên trong quá trình kiểm toán. - Dự kiến kế hoạch thời gian và nhân sự. - Các tài liệu cần chuẩn bị cho công tác thực hiện kiểm toán. Sau khi được lập, kế hoạch chiến lược sẽ được gửi tới công ty khách hàng để thảo luận và thống nhất về nội dung cuộc kiểm toán. Tuy nhiên, do có sự khác nhau về qui mô và ngành nghề của các doanh nghiệp nên trên cơ sở kế hoạch kiểm toán chiến lược chung A&C phải sửa đổi và bổ sung để có được kế hoạch kiểm toán chiến lược phù hợp với đặc điểm của từng doanh nghiệp cụ thể, điều này giúp A&C đảm bảo đem đến cho khách hàng chất lượng dịch vụ tốt nhất. Trong trường hợp là khách hàng thường niên, A&C cũng tiến hành gửi kế hoạch kiểm toán chiến lược. Bản kế hoạch chiến lược này sẽ được điều chỉnh theo công việc kiểm toán mà công ty khách hàng yêu cầu A&C thực hiện trong năm hiện tại. Công ty XYZ là một công ty hoạt động trong lĩnh vực may mặc. Năm 2007, BCTC của công ty đã được A&C kiểm toán, đến năm 2008, A&C sẽ tiếp tục tiến hành kiểm toán cho công ty B tại văn phòng công ty và 3 chi nhánh của công ty. Kế hoạch kiểm toán chiến lược năm 2008 của công ty XYZ ở tất cả các tiêu chí đều không có sự thay đổi nhiều so với kế hoạch chiến lược năm 2007, tuy nhiên do qui mô của công ty XYZ lớn hơn công ty ABC nên A&C sẽ chú trọng hơn đến sự thay đổi về thời gian và nhân sự cho cuộc kiểm toán. Biểu số 2.3: Kế hoạch kiểm toán chiến lược cho công ty ABC CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN A&C Hà Nội, ngày 15 tháng 12 năm 2008 KẾ HOẠCH KIỂM TOÁN 1. Mục tiêu kiểm toán Chúng tôi sẽ xem xét đánh giá toàn bộ các bằng chứng thu thập được có liên quan đến các chỉ tiêu trình bày trên BCTC niên độ kết thúc vào ngày 31 tháng 12 năm 2008 để có thể đưa ra ý kiến độc lập về tính trung thực và hợp lý của BCTC đã được lập của Quý công ty. 2. Nội dung và trình tự kiểm toán. Công việc kiểm toán của chúng tôi sẽ bao gồm các thử nghiệm, kiểm tra các thử nghiệm, kiểm tra về các hồ sơ, sổ sách, chứng từ của các bộ phận nghiệp vụ cũng như kế toán tại trụ sở chính. Chúng tôi cũng sẽ tiến hành các thủ tục kiểm toán khác nếu chúng tôi nhận thấy là cần thiết và phù hợp với tình hình hoạt động của Quý Công ty. Nội dung và trình tự tiến hành kiểm toán cụ thể như sau: 1. Tìm hiểu hoạt động kinh doanh, hệ thống KSNB và tổ chức công tác kế toán của Quý Công ty. 2. Nghiên cứu, xem xét các hồ sơ pháp lý của đơn vị có liên quan đến các bằng chứng kiểm toán. 3. Trên cơ sở tìm hiểu và đánh giá tình hình của đơn vị, kiểm toán viên sẽ soạn thảo kế hoạch kiểm toán chi tiết và thiết kế chương trình kiểm toán đối với các tài khoản phù hợp. 4. Đánh giá các chính sách kế toán được áp dụng, các ước tính và xét đoán quan trọng của Ban Giám Đốc cũng như đánh giá việc trình bày tổng thể BCTC. 5. Thực hiện kiểm tra dựa trên các chương trình kiểm toán cụ thể, bao gồm: - Tham gia chứng kiến kiểm kê cuối niên độ theo kế hoạch kiểm kê của đơn vị. - Thu thập bằng chứng kiểm toán trên cơ sở áp dụng các thử nghiệm kiểm soát và thử nghiệm cơ bản bao gồm: + Kiểm tra, đối chiếu số liệu giữa BCTC, Bảng cân đối số phát sinh, sổ kế toán tổng hợp và sổ chi tiết. + Kiểm tra đối chiếu các nghiệp vụ kinh tế phát sinh với các quy định hiện hành của Nhà nước, của Bộ Tài Chính và các tài liệu nội bộ khác như: Điều lệ của công ty, các quy chế, các chính sách nội bộ… - Trao đổi những vấn đề phát sinh cần xem xét, các bút toán cần bổ sung hoặc cần điều chỉnh. - Tổng hợp và phát hành Báo cáo kiểm toán chính thức sau khi nhận được ý kiến đồng ý của Ban Giám Đốc đơn vị(*). (*) Công việc này sẽ được thực hiện sau khi cuộc kiểm toán kết thúc. 3. Trách nhiệm của các bên trong quá trình kiểm toán. A. Trách nhiệm của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C - Bố trí các kiểm toán viên có đầy đủ năng lực và kinh nghiệm để thực hiện công việc kiểm toán theo yêu cầu của Quý Công ty. - Đảm bảo việc kiểm toán được thực hiện trên cơ sở tuân thủ các Quy chế và chuẩn mực kiểm toán Việt Nam hiện hành. - Các kiểm toán viên tham gia cuộc kiểm toán phái đảm bảo nguyên tắc độc lập, khách quan và bí mật số liệu, tài liệu, thông tin có liên quan đến hoạt động kinh doanh của Quý Công ty mà kiểm toán viên đã thu thập được trong quá trình kiểm toán (trừ khi có sự ủy quyền của Quý Công ty bằng văn bản). Tuy nhiên, do bản chất và hạn chế vốn có của công tác kiểm toán cũng như hệ thống kế toán và hệ thống kiểm soát nội bộ, vì vậy có thể có những rủi ro khó tránh khỏi, ngoài khả năng kiểm soát của kiểm toán viên và Công ty kiểm toán chúng tôi trong việc phát hiện ra hết các sai sót có thể phát sinh tại Quý Công ty. B. Trách nhiệm của Công ty ABC - Cung cấp kịp thời và đầy đủ cho kiểm toán viên các thông tin cần thiết có liên quan đến cuộc kiểm toán như: BCTC, sổ sách kế toán, chứng từ kế toán và các tài liệu khác. 4. Dự kiến thời gian và nhân sự. Kế hoạch thời gian. Ngày bắt đầu Thời gian kiểm toán tại đơn vị (ngày) Thời gian tổng hợp tại Công ty A&C (ngày) Thời gian phát hành Báo cáo (ngày) Kiểm toán sơ bộ 23/02/2008 03 - - Kiểm toán kết thúc 26/02/2008 - 10 02 Kế hoạch tham gia chứng kiến kiểm kê tại đơn._.