Báo cáo Định giá tài sản và xác định lợi nhuận trên các tài chính

MUÏC LUÏC LÔØI MÔÛ ÑAÀU ............................................................................................... 1 CHÖÔNG 1- CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ ÑÒNH GIAÙ TAØI SAÛN VAØ XAÙC ÑÒNH LÔÏI NHUAÄN TREÂN BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH ..................... 7 1.1 BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH VAØ NHU CAÀU THOÂNG TIN. .................... 8 1.1.1 Vai troø cuûa keá toaùn vaø nhu caàu cuûa ngöôøi söû duïng thoâng tin ..... 8 1.1.2 Baùo caùo taøi chính vaø thoâng tin caàn thieát cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng thoâng tin. .................................................................................... 10 1.2 TAØI SAÛN VAØ VIEÄC ÑÒNH GIAÙ TAØI SAÛN GHI NHAÄN TREÂN BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH............................................................... 16 1.2.1 Ñònh nghóa Taøi saûn ................................................................... 16 1.2.2 Phöông phaùp ñònh giaù taøi saûn ................................................... 18 1.3 LÔÏI NHUAÄN VAØ VIEÄC XAÙC ÑÒNH LÔÏI NHUAÄN TREÂN BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH............................................................... 20 1.3.1 Khaùi nieäm lôïi nhuaän................................................................. 20 1.3.2 Xaùc ñònh lôïi nhuaän ................................................................... 22 1.4 MOÁI QUAN HEÄ GIÖÕA VIEÄC ÑÒNH GIAÙ TAØI SAÛN VAØ XAÙC ÑÒNH LÔÏI NHUAÄN. ..................................................................... 27 1.5 CÔ SÔÛ LAÄP VAØ TRÌNH BAØY BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH THEO UÛY BAN CHUAÅN MÖÏC KEÁ TOAÙN QUOÁC TEÁ VAØ UÛY BAN CHUAÅN MÖÏC ÑÒNH GIAÙ QUOÁC TEÁ. ........................................................................... 29 1.5.1 Khuoân maãu lyù thuyeát cuûa UÛy ban chuaån möïc keá toaùn quoác teá. 29 1.5.2 Caùc chuaån möïc thaåm ñònh giaù cuûa UÛy ban chuaån möïc ñònh giaù quoác teá................................................................................................. 38 1.5.3 Xu höôùng hoäi tuï giöõa caùc chuaån möïc keá toaùn quoác teá vaø caùc chuaån möïc ñònh giaù quoác teá. ......................................................... 41 1.6 ÑÒNH GIAÙ TAØI SAÛN TREÂN BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH THEO UÛY BAN CHUAÅN MÖÏC KEÁ TOAÙN QUOÁC TEÁ VAØ THÖÏC TEÁ TAÏI MOÄT SOÁ QUOÁC GIA. ............................................................................ 42 1.7 TAÙC ÑOÄNG CUÛA LAÏM PHAÙT ÑOÁI VÔÙI CAÙC CHÆ TIEÂU TREÂN BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH.......................................................................... 46 1.7.1 Giaù trò taøi saûn vaø söï taùc ñoäng cuûa laïm phaùt. ............................. 47 1.7.2 Lôïi nhuaän vaø söï taùc ñoäng cuûa laïm phaùt. .................................. 48 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1 ........................................................................ 49 CHÖÔNG 2- THÖÏC TRAÏNG HEÄ THOÁNG KEÁ TOAÙN VIEÄT NAM VAØ VAÁN ÑEÀ ÑÒNH GIAÙ TAØI SAÛN- XAÙC ÑÒNH LÔÏI NHUAÄN TREÂN CAÙC BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH................................................................... 51 2.1 ÑAËC ÑIEÅM CUÛA HEÄ THOÁNG KEÁ TOAÙN VIEÄT NAM VAØ VAÁN ÑEÀ ÑÒNH GIAÙ TAØI SAÛN- XAÙC ÑÒNH LÔÏI NHUAÄN................................... 51 2.1.1 Tröôùc naêm 1986 ....................................................................... 51 2.1.2 Trong neàn kinh teá thò tröôøng..................................................... 51 2.1.3 Heä thoáng keá toaùn Vieät nam ñang ñöôïc aùp duïng hieän nay. ....... 57 2.1.4 Vai troø cuûa keá toaùn trong doanh nghieäp. .................................. 59 2.2 THÖÏC TRAÏNG ÑÒNH GIAÙ TAØI SAÛN VAØ XAÙC ÑÒNH LÔÏI NHUAÄN TRONG HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH CUÛA VIEÄT NAM. ......... 60 2.2.1 Vieäc ñònh giaù taøi saûn treân Baûng caân ñoái keá toaùn ...................... 60 2.2.2 Vieäc xaùc ñònh lôïi nhuaän treân baûng keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh. .......................................................................................... 66 2.3 CAÙC MAËT HAÏN CHEÁ LIEÂN QUAN ÑEÁN VIEÄC ÑÒNH GIAÙ TAØI SAÛN VAØ XAÙC ÑÒNH LÔÏI NHUAÄN TRONG HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH CUÛA VIEÄT NAM. .............................................................. 74 2.3.1 Ñònh giaù taøi saûn treân baûng caân ñoái keá toaùn. ............................. 74 2.3.2 Xaùc ñònh lôïi nhuaän treân baûng keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh... 80 2.3.3 Thuyeát minh baùo caùo taøi chính ................................................. 87 2.3.4 Moái quan heä giöõa ñònh giaù vaø xaùc ñònh lôïi nhuaän .................... 90 2.4 HAÏN CHEÁ CUÛA CAÙC THOÂNG TIN ÑAÙP ÖÙNG TREÂN BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH............................................................................................ 91 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 2 ........................................................................ 92 CHÖÔNG 3- ÑÒNH GIAÙ TAØI SAÛN VAØ XAÙC ÑÒNH LÔÏI NHUAÄN TREÂN CAÙC BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH....................................................... 94 3.1 MUÏC TIEÂU CUÛA VIEÄC HOAØN THIEÄN......................................... 94 3.1.1 Taêng cöôøng tính höõu duïng cuûa thoâng tin treân baùo caùo taøi chính............................................................................................... 94 3.1.2 Naâng cao tính phuø hôïp giöõa heä thoáng chuaån möïc keá toaùn Vieät nam vaø caùc quy ñònh phaùp lyù hieän haønh coù lieân quan. ................ 96 3.1.3 Naâng cao tính phuø hôïp cuûa thoâng tin keá toaùn vôùi caùc thoâng leä quoác teá veà keá toaùn vaø nhu caàu hoäi nhaäp. ............................................ 96 3.2 PHÖÔNG PHAÙP HOAØN THIEÄN VIEÄC ÑÒNH GIAÙ TAØI SAÛN VAØ XAÙC ÑÒNH LÔÏI NHUAÄN TREÂN HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH............................................................................................ 97 3.2.1 Vieäc ñònh giaù taøi saûn treân Baûng caân ñoái keá toaùn. ..................... 98 3.2.2 Xaùc ñònh lôïi nhuaän treân baûng keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh. 114 3.2.3 Thuyeát minh baùo caùo taøi chính ............................................... 127 3.3 KIEÁN NGHÒ VAØ BIEÄN PHAÙP AÙP DUÏNG. ................................... 128 3.3.1 Trình baøy moät soá caùc vaán ñeà caàn söûa ñoåi boå sung lieân quan ñeán caùc ñeà xuaát. ................................................................................ 128 3.3.2 Caùc kieán nghò khaùc coù lieân quan. ........................................... 133 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3 ...................................................................... 137 KEÁT LUAÄN............................................................................................... 138 Danh muïc coâng trình cuûa taùc giaû Taøi lieäu tham khaûo Phuï luïc LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa caùc hoaït ñoäng kinh doanh trong neàn kinh teá thò tröôøng, keá toaùn - ngoân ngöõ cuûa kinh doanh - cuõng töøng böôùc thay ñoåi nhaèm phuø hôïp vaø trôû thaønh coâng cuï thieát yeáu phuïc vuï cho coâng vieäc quaûn lyù vi moâ cuõng nhö vó moâ trong neàn kinh teá. Heä thoáng keá toaùn Vieät Nam ban haønh ngaøy 01 thaùng 11 naêm 1995 theo quyeát ñònh 1141 TC/CÑKT cuûa Boä taøi chính vôùi muïc tieâu ñaët ra laø “xaây döïng vaø vaän haønh moät heä thoáng keá toaùn phuø hôïp vôùi neàn kinh teá thò tröôøng theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, ñoàng thôøi hoøa nhaäp vôùi heä thoáng keá toaùn caùc nöôùc trong khu vöïc cuõng nhö treân theá giôùi, treân cô sôû vaän duïng coù saùng taïo nhöõng nguyeân taéc, chuaån möïc keá toaùn quoác teá vaø moâ hình keá toaùn cuûa caùc nöôùc coù neàn kinh teá thò tröôøng phaùt trieån töông xöùng vôùi neàn kinh teá thò tröôøng nöôùc ta”. Veà cô baûn, heä thoáng keá toaùn hieän haønh ñaõ vaø ñang ñöôïc xaây döïng theo xu höôùng phuø hôïp vôùi caùc thoâng leä keá toaùn quoác teá nhaèm taïo döïng khuoân khoå phaùp lyù veà keá toaùn, kieåm toaùn trong moâi tröôøng phaùp lyù chung cuûa neàn kinh teá Vieät nam vaø goùp phaàn thuùc ñaåy tieán trình hoäi nhaäp cuûa Vieät nam vôùi söï phaùt trieån caùc quoác gia trong khu vöïc vaø treân theá giôùi. Thoâng tin treân baùo caùo taøi chính cuûa caùc doanh nghieäp hieän nay treân theá giôùi ñang coù nhieàu thay ñoåi cô baûn. Söï thay ñoåi naøy xuaát phaùt töø yeâu caàu ñoøi hoûi caàn phaûi ñaùp öùng moät caùch ñaày ñuû vaø ña daïng nhu caàu thoâng tin cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng trong neàn kinh teá toaøn caàu. Heä thoáng keá toaùn Vieät nam trong neàn kinh teá thò tröôøng ñöôïc thieát keá vaø phaùt trieån vôùi nhaän thöùc môùi veà ñoái töôïng söû duïng thoâng tin. Thoâng tin treân baùo caùo taøi chính laø caên cöù quan troïng cuûa caùc quyeát ñònh quaûn lyù, ñaàu tö vaø vay nôï, vì theá caùc baùo caùo taøi chính caàn cung caáp caùc thoâng tin caàn thieát, vaø phuø hôïp vôùi nhu caàu thoâng tin cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng ñaõ ñöôïc xaùc laäp. Tuy nhieân, caùc quy ñònh veà laäp vaø trình baøy thoâng tin treân caùc baùo caùo taøi chính trong heä thoáng keá toaùn Vieät nam hieän nay vaãn coøn chòu raøng buoäc bôûi caùc quy ñònh theo höôùng ñoái töôïng söû duïng thoâng tin chuû yeáu laø Nhaø nöôùc vôùi muïc tieâu kieåm soaùt, moät soá caùc quy ñònh vaãn chöa ñöôïc xaùc laäp moät caùch roõ raøng, cuï theå ñeå coù theå ñaùp öùng moät caùch ñaày ñuû yeâu caàu thoâng tin cuûa caùc ñoái töôïng trong neàn kinh teá thò tröôøng cuõng nhö söï phuø hôïp vôùi caùc chuaån möïc keá toaùn quoác teá. Cuï theå, caùc phöông phaùp ñònh giaù taøi saûn vaãn coù nhöõng quy ñònh chöa hoaøn chænh trong töøng tröôøng hôïp cuï theå, vaãn coøn söï truøng laép, hay maâu thuaãn giöõa caùc quy ñònh gaây khoù khaên cho vieäc laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính. Beân caïnh ñoù, vieäc xaùc ñònh keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp hieän nay vaãn chòu söï chi phoái tröïc tieáp bôûi luaät thueá thu nhaäp doanh nghieäp, caùc doanh nghieäp vaãn chöa phaân bieät roõ raøng giöõa vieäc xaùc ñònh lôïi nhuaän theo muïc tieâu taøi chính vaø vieäc xaùc ñònh lôïi nhuaän theo muïc tieâu tính thueá. Ña soá caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ñeàu cho raèng lôïi nhuaän theo muïc tieâu tính thueá hay lôïi nhuaän chòu thueá môùi chính laø lôïi nhuaän ñöôïc caùc ñoái töôïng söû duïng thoâng tin keá toaùn beân ngoaøi doanh nghieäp chaáp nhaän, coøn lôïi nhuaän theo muïc tieâu taøi chính hay lôïi nhuaän keá toaùn laø thoâng tin chæ söû duïng trong noäi boä doanh nghieäp. Heä thoáng baùo caùo taøi chính trong heä thoáng keá toaùn Vieät nam hieän nay veà cô baûn ñaõ coù nhöõng thay ñoåi phuø hôïp vôùi nhu caàu thoâng tin cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng. Tuy nhieân, vieäc ñònh giaù taøi saûn vaø xaùc ñònh keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh ñöôïc ghi nhaän treân caùc baùo caùo taøi chính vaãn chöa ñöôïc xaùc laäp moät caùch roõ raøng vaø cuï theå ñeå coù theå ñaùp öùng moät caùch ñaày ñuû yeâu caàu thoâng tin ña daïng cuûa caùc ñoái töôïng trong neàn kinh teá thò tröôøng cuõng nhö söï phuø hôïp vôùi heä thoáng caùc nguyeân taéc keá toaùn ñöôïc chaáp nhaän roäng raõi vaø caùc chuaån möïc keá toaùn quoác teá. Ñöùng tröôùc thöïc traïng naøy, chuùng toâi nhaän thaáy raèng vieäc nghieân cöùu nhaèm hoaøn thieän caùc quy ñònh höôùng daãn cho vieäc laäp vaø trình baøy caùc baùo caùo taøi chính lieân quan ñeán vaán ñeà ñònh giaù phuïc vuï cho nhu caàu thoâng tin caàn thieát cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng trong moái quan heä vôùi vieäc xaùc ñònh vaø phaân bieät keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh theo muïc tieâu taøi chính vaø muïc tieâu tính thueá thöïc söï laø moät trong nhöõng nhu caàu caáp thieát nhaèm hoaøn thieän hôn heä thoáng keá toaùn Vieät nam hieän nay cuõng nhö trong thôøi gian saép tôùi. Töø nhaän ñònh ñoù, chuùng toâi ñaõ choïn ñeà taøi: “Ñònh giaù taøi saûn vaø xaùc ñònh lôïi nhuaän treân caùc baùo caùo taøi chính.” 2. Muïc tieâu, ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu * Ñeà taøi nghieân cöùu höôùng ñeán caùc muïc tieâu chính: - Xaùc ñònh roõ moái quan heä giöõa vieäc choïn löïa caùc phöông phaùp ñònh giaù taøi saûn vaø xaùc ñònh lôïi nhuaän treân baùo caùo taøi chính vaø nhu caàu thoâng tin cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng trong lyù luaän vaø thöïc tieãn. - Hoaøn thieän caùc noäi dung trong heä thoáng keá toaùn Vieät nam lieân quan ñeán vaán ñeà ñònh giaù taøi saûn nhaèm naâng cao chaát löôïng cuûa baùo caùo taøi chính ñaùp öùng nhu caàu cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng. - Xaùc ñònh roõ söï khaùc bieät giöõa lôïi nhuaän keá toaùn theo muïc tieâu taøi chính vaø lôïi nhuaän keá toaùn theo muïc tieâu tính thueá. - Thieát laäp caùc baùo caùo keát quaû kinh doanh taùch bieät giöõa muïc tieâu taøi chính vaø muïc tieâu tính thueá. - Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp vaø kieán nghò cuï theå coù lieân quan vieäc ñònh giaù taøi saûn vaø xaùc ñònh lôïi nhuaän treân baùo caùo taøi chính. * Ñoái töôïng nghieân cöùu: Luaän aùn nghieân cöùu caùc phöông phaùp ñònh giaù taøi saûn vaø xaùc ñònh lôïi nhuaän treân caùc baùo caùo taøi chính trong heä thoáng keá toaùn doanh nghieäp Vieät nam ñeå ñaùp öùng nhu caàu thoâng tin caàn thieát cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng khaùc nhau trong neàn kinh teá thò tröôøng. * Phaïm vi cuûa ñeà taøi taäp trung nghieân cöùu 2 vaán ñeà chính: - Vieäc ñònh giaù taøi saûn trình baøy treân baûng caân ñoái keá toaùn cuûa doanh nghieäp. Ñeà taøi khoâng ñi vaøo nghieân cöùu vieäc ñaùnh giaù taøi saûn doanh nghieäp noùi chung. - Lôïi nhuaän keá toaùn vôùi 2 döõ lieäu ñaàu ra laø lôïi nhuaän theo muïc tieâu taøi chính vaø lôïi nhuaän theo muïc tieâu tính thueá treân baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp. 3. Phöông phaùp nghieân cöùu: - Söû duïng phöông phaùp duy vaät bieän chöùng chæ ñaïo vieäc nghieân cöùu. - Söû duïng phöông phaùp quy naïp ñeå nghieân cöùu caùc vaán ñeà lyù luaän vaø trình baøy quan ñieåm veà caùc vaán ñeà lieân quan. - Söû duïng phöông phaùp thoáng keâ vaø phaân tích ñeå nghieân cöùu caùc vaán ñeà thöïc tieãn. - Söû duïng phöông phaùp toång hôïp ñöa ra caùc ñeà xuaát theo caùc muïc tieâu ñaõ ñònh höôùng. 4. Nhöõng ñoùng goùp cuûa luaän aùn: Luaän aùn ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp môùi nhö sau: - Laøm roõ cô sôû lyù luaän veà taøi saûn vaø ñònh giaù taøi saûn treân baùo caùo taøi chính. - Goùp phaàn laøm roõ cô sôû lyù luaän veà lôïi nhuaän vaø xaùc ñònh lôïi nhuaän theo muïc tieâu taøi chính vaø theo muïc tieâu tính thueá. - Ñeà xuaát söû duïng giaù thò tröôøng trong vieäc ñònh giaù taøi saûn treân baùo caùo taøi chính, keát hôïp vôùi thuyeát minh giaù goác nhaèm ñaùp öùng nhu caàu thoâng tin ña chieàu cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng. - Toång hôïp thöïc traïng, chæ ra caùc khieám khuyeát veà vaán ñeà ñònh giaù taøi saûn vaø xaùc ñònh lôïi nhuaän treân caùc baùo caùo taøi chính trong heä thoáng keá toaùn hieän nay. - Thieát laäp söï taùch bieät giöõa baûng keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu taøi chính vaø theo muïc tieâu tính thueá. - Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp hoaøn thieän vieäc ñònh giaù taøi saûn vaø xaùc ñònh lôïi nhuaän nhaèm naâng cao chaát löôïng cuûa caùc baùo caùo taøi chính vaø ñaùp öùng moät caùch ñaày ñuû nhu caàu söû duïng thoâng tin trong neàn kinh teá thò tröôøng. 1 CHÖÔNG 1 CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ ÑÒNH GIAÙ TAØI SAÛN VAØ XAÙC ÑÒNH LÔÏI NHUAÄN TREÂN BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH 1.1 BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH VAØ NHU CAÀU THOÂNG TIN. 1.1.1 Vai troø cuûa keá toaùn vaø nhu caàu cuûa ngöôøi söû duïng thoâng tin Vai troø cuûa keá toaùn laø cung caáp caùc thoâng tin veà keát quaû taùc ñoäng cuûa caùc söï kieän, nghieäp vuï kinh teá ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Caùc thoâng tin keá toaùn cung caáp seõ taïo caàu noái lieân keát caùc nhaø quaûn lyù vôùi caùc hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp cuõng nhö lieân keát doanh nghieäp vaø moâi tröôøng kinh doanh. Tính höõu duïng cuûa thoâng tin keá toaùn trong tieán trình ra quyeát ñònh cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng thoâng tin keá toaùn ñaõ vaø ñang laø moät ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc suoát caùc thaäp kyû qua. Caùc nghieân cöùu thöôøng taäp trung vaøo söï taùc ñoäng cuûa caùc thoâng tin trình baøy treân caùc baùo caùo taøi chính ñeán quyeát ñònh kinh teá cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng thoâng tin. Caùc thoâng tin trình baøy treân caùc baùo caùo taøi chính chòu aûnh höôûng cuûa 2 nhoùm ñoái töôïng laø noäi boä doanh nghieäp, vaø nhöõng ngöôøi söû duïng beân ngoaøi doanh nghieäp. - Noäi boä doanh nghieäp: Laø nhöõng nhaø quaûn lyù cuûa doanh nghieäp. Theo töøng caáp ñoä, nhöõng nhaø quaûn lyù cuûa moät doanh nghieäp laø nhoùm ñoái töôïng chính söû duïng caùc thoâng tin keá toaùn. Caùc nhaø quaûn lyù chòu traùch nhieäm trong vieäc hoaïch ñònh keá hoaïch, thöïc hieän keá hoaïïch vaø kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Keát quaû cuûa coâng vieäc quaûn lyù ñöôïc ño löôøng thoâng qua caùc soá lieäu keá toaùn. Caùc nhaø quaûn lyù doanh nghieäp luoân phaûi ñöa ra caùc quyeát ñònh phuø hôïp vôùi nhöõng keá hoaïch, vaø muïc tieâu ñaõ ñeà ra. Ñeå coù nhöõng quyeát ñònh ñuùng ñaén, hoï caàn phaûi coù nhöõng thoâng tin coù giaù trò vaø kòp thôøi. Phaàn lôùn caùc quyeát ñònh thöôøng caên cöù vaøo nguoàn thoâng tin keá toaùn vaø söï phaân tích nguoàn thoâng tin naøy. - Nhöõng ngöôøi beân ngoaøi söû duïng thoâng tin Nhöõng ngöôøi beân ngoaøi söû duïng thoâng tin keá toaùn coù theå chia ra thaønh 2 nhoùm ngöôøi: + Nhöõng ngöôøi söû duïng thoâng tin keá toaùn coù quyeàn lôïi tröïc tieáp veà taøi chính: Laø caùc nhaø nhaø ñaàu tö vaø nhöõng ngöôøi cho vay. Caùc nhaø ñaàu tö caàn bieát caùc thoâng tin taøi chính veà khaû naêng sinh lôïi vaø ruûi ro tieàm taøng lieân quan ñeán voán ñaàu tö. Hoï caàn nhöõng thoâng tin ñeå xaùc ñònh xem khi naøo thì neân mua, neân giöõ laïi hay neân baùn caùc khoaûn ñaàu tö cuõng nhö caùc thoâng tin veà khaû naêng thanh toaùn caùc khoaûn coå töùc cuûa doanh nghieäp. Nhöõng ngöôøi cho vay caàn nhöõng thoâng tin keá toaùn veà giaù trò caùc taøi saûn theá chaáp nôï vay, vaø khaû naêng thanh toaùn cuûa doanh nghieäp khi caùc khoaûn nôï goác vaø laõi vay ñeán haïn. + Nhöõng ngöôøi söû duïng thoâng tin keá toaùn coù quyeàn lôïi giaùn tieáp veà taøi chính: Bao goàm caùc nhoùm ngöôøi nhö: + Chính phuû vaø caùc cô quan cuûa chính phuû: caàn nhöõng thoâng tin keá toaùn nhaèm kieåm soaùt hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp, xaùc ñònh caùc chính saùch thueá, nguoàn thu ngaân saùch vaø xem ñoù laø cô sôû ñeå thoáng keâ thu nhaäp quoác daân cuõng nhö caùc chæ tieâu vó moâ khaùc. + Caùc nhaø cung caáp vaø caùc khaùch haøng: quan taâm ñeán nhöõng thoâng tin taøi chính veà khaû naêng thanh toaùn cuõng nhö khaû naêng tieáp tuïc hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp khi hoï coù nhöõng moái lieân quan ñeán hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. + Nhöõng nhoùm ngöôøi khaùc: nhö nhöõng nhaø phaân tích taøi chính vaø nhöõng coá vaán, ngöôøi moâi giôùi kinh doanh, baùo chí, nhöõng nhaø nghieân cöùu kinh doanh vaø coâng chuùng. Hoï caàn nhöõng thoâng tin taøi chính döôùi nhieàu daïng veà xu höôùng phaùt trieån vaø khaû naêng taêng tröôûng trong caùc lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Tieán trình phaùt trieån vaø thoâng ñaït nhöõng thoâng tin taøi chính cho nhöõng ngöôøi söû duïng beân ngoaøi ñôn vò thöôøng ñöôïc goïi laø keá toaùn taøi chính. Nhöõng ngöôøi beân ngoaøi ñôn vò vì söï taùch bieät cuûa hoï ñoái vôùi toå chöùc, vì theá hoï thöôøng phaûi döïa vaøo nhöõng baùo caùo taøi chính cuûa toå chöùc ñeå coù ñöôïc caùc thoâng tin caàn thieát trong vieäc thöïc hieän caùc quyeát ñònh. 1.1.2 Baùo caùo taøi chính vaø thoâng tin caàn thieát cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng thoâng tin. 1.1.2.1 Caùc ñoái töôïng söû duïng thoâng tin Caùc nhoùm ñoái töôïng söû duïng thoâng tin keá toaùn vôùi caùc nhu caàu thoâng tin khaùc nhau laøm naûy sinh tính ña daïng vaø phöùc taïp ñoái vôùi nhu caàu thoâng tin caàn cung caáp. Söû duïng bieåu ñoà Venn ñeå dieãn giaûi tính ña daïng cuûa caùc thoâng tin keá toaùn caàn thieát töø caùc nhoùm ñoái töôïng: - Nhoùm ñoái töôïng I: Nhöõng ngöôøi beân ngoaøi, nhu caàu thoâng tin caàn thieát theå hieän ôû voøng troøn I. - Nhoùm ñoái töôïng II: Noäi boä doanh nghieäp, nhu caàu thoâng tin caàn thieát theå hieän ôû voøng troøn II. Döïa vaøo bieåu ñoà Venn 1.2 treân, caùc phöông phaùp cung caáp thoâng tin treân caùc baùo caùo taøi chính ñaõ ñöôïc ñeà xuaát vaø gaây nhieàu tranh caõi nhö sau: Beân ngoaøi Noäi boä doanh nghieäp I I + II Bieåu ñoà 1.1- Thoâng tin keá toaùn vaø ñoái töôïng söû duïng II Phöông phaùp 1: Choïn nhu caàu thoâng tin cuûa nhoùm ñoái töôïng I laø chính, vaø cung caáp theâm caùc thoâng tin hoã trôï cho nhoùm II (Voøng troøn I). Phöông phaùp 2: Choïn nhu caàu thoâng tin cuûa nhoùm ñoái töôïng II laø chính, vaø cung caáp theâm caùc thoâng tin hoã trôï cho nhoùm I (Voøng troøn II). Phöông phaùp 3: Choïn nhu caàu thoâng tin chung cuûa 2 nhoùm ñoái töôïng laø chính (Phaàn giao nhau cuûa 2 voøng troøn I vaø II). 1.1.2.2 Baùo caùo taøi chính vaø muïc tieâu cung caáp thoâng tin Phaàn lôùn caùc baùo caùo taøi chính hieän nay taïi caùc quoác gia cung caáp thoâng tin theo phöông phaùp I (troïng taâm cung caáp thoâng tin cho ngöôøi söû duïng beân ngoaøi doanh nghieäp). Caùc baùo caùo taøi chính naøy thöôøng goïi laø caùc baùo caùo taøi chính theo muïc ñích chung, vaø khoâng nhaèm yù ñònh ñaùp öùng nhu caàu cuûa nhöõng ngöôøi söû duïng ñoøi hoûi nhöõng nhu caàu thoâng tin cuï theå cuûa hoï. Caùc baùo caùo taøi chính theo muïc ñích chung bao goàm nhöõng baùo caùo ñöôïc trình baøy taùch bieät hay keøm theo nhöõng baùo caùo khaùc nhö baùo caùo thöôøng nieân cuûa doanh nghieäp. Muïc tieâu cuûa nhöõng baùo caùo taøi chính theo muïc ñích chung laø nhaèm theå hieän nhöõng taùc ñoäng veà maët kinh teá cuûa nhöõng nghieäp vuï cuõng nhö caùc söï kieän ñaõ xaûy ra ñoái vôùi tình traïng taøi chính vaø quaù trình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ñôn vò. Maëc duø coù nhieàu caùch khaùc nhau trong vieäc theå hieän nhöõng thoâng tin taøi chính, tuy nhieân nhöõng baùo caùo taøi chính cho muïc ñích chung thöôøng trình baøy nhöõng thoâng tin taøi chính phuø hôïp vôùi nhöõng quyeát ñònh veà ñaàu tö (ñoái vôùi nhaø ñaàu tö), tín duïng (ñoái vôùi nhöõng chuû nôï), vaø nhöõng chính saùch chung. Nhaèm thöïc hieän 3 muïc tieâu naøy, caùc loaïi baùo caùo taøi chính thöôøng ñöôïc söû duïng laø: - Baùo caùo veà tình traïng taøi chính: Baûng Caân ñoái Keá toaùn. - Nhöõng baùo caùo veà söï thay ñoåi lieân quan ñeán 1 thôøi kyø: + Baûng keát quaû kinh doanh. + Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä. Nhöõng baùo caùo taøi chính naøy ñöôïc boå sung vôùi nhieàu thoâng tin chi tieát treân caùc baûng thuyeát minh baùo caùo taøi chính. Nhöõng thoâng tin boå sung treân thuyeát minh baùo caùo taøi chính laø moät phaàn khoâng theå taùch rôøi cuûa caùc baùo caùo taøi chính. 1.1.2.3 Söû duïng thoâng tin treân caùc baùo caùo taøi chính Caùc quyeát ñònh kinh teá cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng thoâng tin keá toaùn thöôøng lieân quan ñeán caùc thoâng tin trình baøy treân caùc baùo caùo taøi chính. - Thoâng tin treân baûng caân ñoái keá toaùn Baûng caân ñoái keá toaùn hay baùo caùo veà tình hình taøi chính laø baûng baùo caùo veà taøi saûn, nôï phaûi traû vaø voán chuû sôû höõu cuûa doanh nghieäp taïi moät thôøi ñieåm nhaát ñònh. Maëc duø hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp xaûy ra lieân tuïc, nhöng baûng caân ñoái keá toaùn ñöôïc xem nhö moät “böùc aûnh” chuïp laïi toaøn boä nguoàn löïc (taøi saûn) vaø nguoàn hình thaønh taïo ra cô caáu cuûa caùc nguoàn löïc, bao goàm nôï phaûi traû vaø voán chuû sôû höõu cuûa doanh nghieäp taïi moät thôøi ñieåm. Baûng caân ñoái keá toaùn cung caáp caùc thoâng tin taøi chính laøm cô sôû ñeå ñaùnh giaù naêng löïc hoaït ñoäng, tính linh hoaït taøi chính, khaû naêng thanh toaùn, vaø khaû naêng sinh lôïi cuûa caùc taøi saûn. - Ñaùnh giaù naêng löïc hoaït ñoäng: caên cöù vaøo caùc nguoàn löïc kinh teá maø doanh nghieäp coù theå söû duïng trong caùc hoaït ñoäng haøng ngaøy. Caùc khoaûn muïc taøi saûn theå hieän caùc nguoàn löïc kinh teá maø doanh nghieäp ñang söû duïng hay ñaàu tö taïi thôøi ñieåm laäp baùo caùo nhaèm ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu ñaõ ñònh. Caùc thoâng tin veà caùc nguoàn löïc kinh teá do doanh nghieäp kieåm soaùt vaø khaû naêng quaûn lyù caùc nguoàn löïc naøy trong quaù khöù nhö theá naøo laø caùc thoâng tin höõu ích ñeå döï ñoaùn naêng löïc cuûa doanh nghieäp trong vieäc taïo ra nguoàn tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn trong töông lai. - Ñaùnh giaù tính linh hoaït taøi chính: laø ñaùnh giaù khaû naêng cuûa doanh nghieäp trong vieäc thöïc hieän caùc hoaït ñoäng taøi chính hieäu quaû nhaèm ñaùp öùng caùc nhu caàu vaø cô hoäi chöa döï tính tröôùc. Tyû leä khoaûn nôï phaûi traû vaø voán chuû sôû höõu cung caáp thoâng tin veà cô caáu taøi chính cuûa doanh nghieäp. Nhöõng thoâng tin naøy höõu ích cho vieäc döï ñoaùn nhu caàu ñi vay trong töông lai, khaû naêng huy ñoäng caùc nguoàn löïc taøi chính vaø phöông thöùc phaân phoái lôïi nhuaän. - Ñaùnh giaù khaû naêng thanh toaùn: caên cöù vaøo tính thanh khoaûn cuûa caùc taøi saûn vaø möùc ñoä caân ñoái giöõa caùc taøi saûn vaø nguoàn hình thaønh. Tính thanh khoaûn cuûa taøi saûn laø khaû naêng chuyeån hoaù thaønh tieàn cuûa caùc taøi saûn vaø khaû naêng thanh toaùn theå hieän soá tieàn coù theå ñaùp öùng caùc nôï phaûi traû ñeán haïn (nhö tyû leä thanh toaùn ngaén haïn, tyû leä thanh toaùn nhanh,…). Thoâng tin veà khaû naêng thanh toaùn cuûa doanh nghieäp höõu ích cho ngöôøi söû duïng trong vieäc döï ñoaùn khaû naêng thöïc hieän caùc cam keát taøi chính khi ñeán haïn cuûa doanh nghieäp. - Ñaùnh giaù khaû naêng sinh lôïi: thoâng tin treân baûng caân ñoái keá toaùn keát hôïp vôùi thoâng tin treân keát quaû kinh doanh cuõng cung caáp thoâng tin veà khaû naêng sinh lôïi cuûa doanh nghieäp qua 2 caùch: + Thöù nhaát, taøi saûn ñöôïc ñònh nghóa nhö caùc nguoàn löïc kinh teá hy voïng mang laïi lôïi ích kinh teá töông lai. Töông öùng vôùi giaû ñònh hoaït ñoäng lieân tuïc cuûa doanh nghieäp, caùc lôïi ích kinh teá töông lai naøy khoâng chæ theå hieän laø doøng tieàn maø coøn theå hieän thoâng qua khaû naêng taïo ra lôïi nhuaän. Soá lieäu cuûa caùc khoaûn muïc khoaûn phaûi thu laø caùc khoaûn öôùc tính doøng tieàn seõ thu vaøo, haøng toàn kho vaø taøi saûn coá ñònh laø caùc taøi saûn taïo ra doanh thu trong töông lai. Söï taêng hay giaûm caùc taøi saûn naøy hoã trôï cho söï döï ñoaùn doanh thu vaø khaû naêng sinh lôïi cuûa doanh nghieäp thoâng qua tyû leä doanh thu treân taøi saûn vaø tyû leä lôïi nhuaän treân taøi saûn. + Thöù hai, vieäc ñaùnh giaù khaû naêng sinh lôïi cuûa doanh nghieäp caàn döïa treân thoâng tin veà caùc nguoàn löïc nhö tyû leä doanh thu hay lôïi nhuaän treân möùc ñaàu tö ñeå ño löôøng hieäu quaû cuûa caùc hoaït ñoäng doanh nghieäp thoâng qua tyû leä lôïi nhuaän treân voán hay tyû leä hoaøn voán ñaàu tö. Beân caïnh caùc thoâng tin höõu ích, tính höõu duïng cuûa baûng caân ñoái keá toaùn bò haïn cheá bôûi caùc yeáu toá sau: - Söï khoâng ñaày ñuû: Moät soá taøi saûn vaø nôï phaûi traû khoâng ñöôïc trình baøy treân baûng caân ñoái keá toaùn (do khoâng coù giaù trò xaùc ñònh moät caùch ñaùng tin caäy nhö nguoàn nhaân löïc, lôïi theá thöông maïi töï taïo,…) hay moät soá taøi saûn trình baøy treân baûng caân ñoái keá toaùn khoâng coù giaù trò kinh teá (nhö taøi saûn thieáu chôø xöû lyù) vì tuaân thuû theo caùc ñieàu kieän ghi nhaän quy ñònh trong caùc chuaån möïc hay nguyeân taéc keá toaùn. - Vaán ñeà ñònh giaù: Moät soá taøi saûn, nôï phaûi traû ñöôïc ghi nhaän theo giaù goác (nhö taøi saûn coá ñònh), moät soá taøi saûn khaùc thì ñöôïc ghi nhaän theo giaù thò tröôøng (nhö haøng toàn kho, caùc khoaûn ñaàu tö) gaây khoù khaên trong vieäc hieåu vaø so saùnh. - Vaán ñeà ghi nhaän: Moät soá chuaån möïc, nguyeân taéc keá toaùn cho pheùp trì hoaõn vieäc ghi nhaän lieân quan ñeán söï thay ñoåi giaù trò. - Söï öôùc tính: Moät vaøi khoaûn muïc nôï phaûi traû ñöôïc xaùc ñònh baèng phöông phaùp öôùc tính laøm aûnh höôûng ñeán tính ñaùng tin caäy cuûa thoâng tin taøi chính treân baûng caân ñoái keá toaùn. - Thoâng tin treân baûng keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh: Baûng keát quaû kinh doanh hay baùo caùo thu nhaäp trình baøy keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp trong 1 thôøi kyø. Baûng keát quaû kinh doanh bao goàm 2 yeáu toá : doanh thu vaø chi phí. Cheânh leäch giöõa doanh thu vaø chi phí laø keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Baûng keát quaû kinh doanh trình baøy taát caû caùc khoaûn laõi vaø loã töø caùc hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp trong moät thôøi kyø. Thoâng tin treân baûng keát quaû kinh doanh ñöôïc nhieàu ñoái töôïng beân ngoaøi doanh nghieäp söû duïng hôn thoâng tin treân baûng caân ñoái keá toaùn vì baûng keát quaû kinh doanh cung caáp thoâng tin lieân quan ñeán khaû naêng sinh lôïi, vaø naêng löïc hoaït ñoäng. - Ñaùnh giaù khaû naêng sinh lôïi : keát hôïp vôùi caùc thoâng tin treân baûng caân ñoái keá toaùn, caùc ñoái töôïng söû duïng thoâng tin coù theå ñaùnh giaù khaû naêng sinh lôïi hay ruûi ro cuûa doanh nghieäp trong quaù khöù thoâng qua caùc tyû leä lôïi nhuaän treân doanh thu, lôïi nhuaän treân taøi saûn, lôïi nhuaän treân voán,…. Caùc thoâng tin veà khaû naêng sinh lôïi hay ruûi ro trong quaù khöù thöôøng ñöôïc caùc ñoái töôïng söû duïng baùo caùo taøi chính laøm caên cöù ñeå tieân ñoaùn keát quaû töông lai cuûa doanh nghieäp. - Ñaùnh giaù naêng löïc hoaït ñoäng : thoâng tin treân baûng keát quaû kinh doanh cuõng giuùp cho ngöôøi söû thoâng tin ñaùnh giaù caùc thay ñoåi tieàm taøng cuûa caùc khoaûn muïc chi phí maø doanh nghieäp coù theå kieåm soaùt. Thoâng tin theå hieän treân baûng keát quaû kinh doanh cuõng laø caên cöù ñaùnh giaù khaû naêng cuûa doanh nghieäp thích nghi vôùi caùc ruûi ro vaø cô hoäi ñaõ qua, cuõng nhö khaû naêng cuûa doanh nghieäp nhaèm duy trì moät möùc ñoä hoaït ñoäng cuï theå naøo ñoù. Thoâng tin veà keát quaû kinh doanh cuõng höõu ích trong vieäc döï tính khaû naêng taïo ra caùc nguoàn tieàn cuûa doanh nghieäp treân cô sôû caùc nguoàn löïc hieän coù vaø ñaùnh giaù veà tính hieäu quaû cuûa caùc nguoàn löïc boå sung maø doanh nghieäp coù theå söû duïng. Caùc haïn cheá cuûa baûng keát quaû kinh doanh thöôøng ñöôïc caùc nhaø nghieân cöùu cuõng nhö caùc ñoái töôïng söû duïng ñeà caäp ñeán nhö : - Söï k._.hoâng ñaày ñuû : Moät vaøi khoaûn muïc doanh thu hay chi phí ñoùng goùp vaøo keát quaû hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp khoâng ñöôïc ghi nhaän vì tuaân thuû theo caùc ñieàu kieän ghi nhaän quy ñònh trong caùc chuaån möïc hay nguyeân taéc keá toaùn nhö chi phí cô hoäi,… - Tính chuû quan : Caùc khoaûn doanh thu vaø chi phí thöôøng bò chi phoái bôûi caùc chính saùch keá toaùn ñöôïc choïn löïa bôûi doanh nghieäp (nhö phöông phaùp khaáu hao taøi saûn coá ñònh, phöông phaùp xaùc ñònh trò giaù haøng toàn kho,…) - Söï öôùc tính : Moät vaøi khoaûn doanh thu, chi phí ñöôïc xaùc ñònh baèng phöông phaùp öôùc tính laøm aûnh höôûng ñeán tính ñaùng tin caäy cuûa thoâng tin veà lôïi nhuaän kinh doanh. - Thoâng tin treân baùo caùo löu chuyeån tieàn teä. Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä dieãn giaûi söï thay ñoåi veà caùc khoaûn muïc tieàn (hay cung caáp thoâng tin veà caùc khoaûn thu tieàn vaø chi tieàn) cuûa doanh nghieäp trong 1 thôøi kyø. Baùo caùo naøy cung caáp thoâng tin höõu duïng trong vieäc ñaùnh giaù khaû naêng löu chuyeån tieàn thuaàn trong quaù khöù cuûa 1 doanh nghieäp, ñaùnh giaù khaû naêng thanh toaùn caùc khoaûn nôï phaûi traû vaø chi traû coå töùc, ñaùnh giaù nhu caàu taøi chính caàn taøi trôï. Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä cuõng ñöôïc söû duïng ñeå thöïc hieän vieäc so saùnh söï khaùc bieät giöõa lôïi nhuaän thuaàn theå hieän treân baùo caùo keát quaû kinh doanh vaø doøng löu chuyeån tieàn lieân quan töø hoaït ñoäng kinh doanh, cuõng nhö ñaùnh giaù aûnh höôûng cuûa caùc khoaûn muïc tieàn teä ñeán caùc hoaït ñoäng ñaàu tö vaø hoaït ñoäng taøi chính cuûa doanh nghieäp. Nhöõng thoâng tin naøy raát höõu ích vì noù cung caáp cho ngöôøi söû duïng thoâng tin laøm caên cöù ñeå ñaùnh giaù khaû naêng taïo ra nguoàn tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn, ñaùnh giaù vieäc söû duïng caùc nguoàn tieàn vaø döï ñoaùn veà nhu caàu tieàn teä hay ruûi ro töø caùc doøng tieàn löu chuyeån cuûa doanh nghieäp trong töông lai. - Thuyeát minh baùo caùo taøi chính. Söï haïn cheá cuûa caùc thoâng tin treân baùo caùo taøi chính thöôøng ñöôïc khaéc phuïc thoâng qua caùc noäi dung chi tieát trình baøy treân thuyeát minh baùo caùo taøi chính. Thuyeát minh baùo caùo taøi chính thöôøng bao goàm caùc dieãn giaûi mang tính töôøng thuaät hay phaân tích chi tieát hôn veà soá lieäu trình baøy treân baûng caân ñoái keá toaùn, baûng keát quaû kinh doanh, baùo caùo löu chuyeån tieàn teä, cuõng nhö caùc thoâng tin boå sung nhö caùc chính saùch keá toaùn maø doanh nghieäp aùp duïng ñeå laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính. Thuyeát minh baùo caùo taøi chính coøn bao goàm moät soá chæ tieâu ñaùnh giaù chung veà caùc maët hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Thuyeát minh baùo caùo taøi chính thöôøng ñöôïc trình baøy theo caùch hoã trôï ngöôøi söû duïng trong vieäc hieåu baùo caùo taøi chính vaø so saùnh chuùng vôùi baùo caùo cuûa caùc doanh nghieäp khaùc. 1.2 TAØI SAÛN VAØ VIEÄC ÑÒNH GIAÙ TAØI SAÛN GHI NHAÄN TREÂN BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH. 1.2.1 Ñònh nghóa Taøi saûn Ñònh nghóa veà taøi saûn laø cô sôû ñeå xaùc ñònh taøi saûn vaø vieäc ghi nhaän caùc söï kieän kinh teá lieân quan ñeán taøi saûn, xaùc ñònh giaù trò vaø trình baøy taøi saûn treân caùc baùo caùo taøi chính. Qua nghieân cöùu caùc ñònh nghóa taøi saûn theo caùc quan ñieåm keá toaùn hieän ñaïi cho thaáy caùc ñònh nghóa taøi saûn ñeàu taäp trung vaøo moät soá caùc ñaëc tính cô baûn nhö: - Taøi saûn laø 1 nguoàn löïc ñöôïc sôû höõu hay ñöôïc kieåm soaùt: moät soá ñònh nghóa veà taøi saûn ñeà caäp ñeán quyeàn sôû höõu taøi saûn (chuaån möïc cô baûn cuûa Trung quoác [1],…) , trong khi caùc ñònh nghóa khaùc laïi ñeà caäp ñeán quyeàn kieåm soaùt (theo khuoân maãu lyù thuyeát cuûa UÛy ban chuaån möïc keá toaùn quoác teá (IASB), Baùo caùo soá 6- Caùc khaùi nieäm keá toaùn taøi chính- trong heä thoáng khuoân maãu lyù thuyeát cuûa Myõ (SFAC 6) , Baùo caùo soá 4- Caùc khaùi nieäm keá toaùn- trong heä thoáng khuoân maãu lyù thuyeát cuûa UÙc (SAC 4), Baùo caùo veà caùc nguyeân taéc keá toaùn cuûa Anh (SPFR), chuaån möïc chung cuûa keá toaùn Vieät nam (CMCVN),..). Trong thöïc teá, phaàn lôùn caùc taøi saûn ñeàu thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa toå chöùc, nhöng söï khaúng ñònh quyeàn sôû höõu nhö moät ñieàu kieän tieân quyeát ñeå xaùc ñònh taøi saûn laø khoâng chính xaùc. Moät toå chöùc khoâng coù quyeàn sôû höõu taøi saûn khoâng coù nghóa laø toå chöùc naøy khoâng coù quyeàn kieåm soaùt taøi saûn. Vieäc kieåm soaùt thöôøng lieân quan ñeán quyeàn söû duïng veà maët phaùp lyù. - Lieân quan ñeán lôïi ích hay nguoàn löïc kinh teá töông lai: taøi saûn theå hieän 1 tieàm löïc, taùch bieät hoaëc gaén keát vôùi caùc taøi saûn khaùc, nhaèm taïo ra lôïi ích kinh teá. Coù 2 nhoùm quan ñieåm khaùc nhau trong 1 soá ñònh nghóa taøi saûn lieân quan ñeán lôïi ích kinh teá töông lai. Nhoùm quan ñieåm thöù 1 cho raèng “taøi saûn laø caùc lôïi ích kinh teá töông lai” (IASB, SAC 4, CMCVN,…), hay noùi caùch khaùc khaúng ñònh lôïi ích kinh teá töông lai laø taøi saûn. Trong khi nhoùm quan ñieåm thöù 2 cho raèng “lôïi ích kinh teá töông lai ñöôïc mang laïi töø caùc taøi saûn” (Baùo caùo soá 3- Caùc khaùi nieäm keá toaùn taøi chính- trong heä thoáng khuoân maãu lyù thuyeát cuûa Myõ- SFAC 3), hay noùi caùch khaùc taøi saûn khaùc bieät vôùi lôïi ích kinh teá (lôïi ích kinh teá chæ laø 1 trong caùc ñaëc tính cô baûn cuûa taøi saûn, hay lôïi ích kinh teá ñöôïc mang laïi töø taøi saûn). Ñieàu haøm yù roõ raøng trong thuaät ngöõ “lôïi ích kinh teá töông lai” lieân quan ñeán taøi saûn trong 2 nhoùm quan ñieåm naøy laø baûn thaân taøi saûn, 1 caùch tröïc tieáp hay giaùn tieáp, seõ taïo ra lôïi ích kinh teá taïi thôøi ñieåm hay trong töông lai, vaø lôïi ích naøy khoâng phuï thuoäc vaøo hình thaùi vaät chaát cuûa taøi saûn. Hay noùi caùch khaùc, söï khaùc bieät giöõa 2 nhoùm quan ñieåm laø taøi saûn “chaéc chaén” bieåu hieän döôùi daïng lôïi ích kinh teá hay chæ “hy voïng” mang laïi lôïi ích kinh teá thoâng qua vieäc söû duïng taøi saûn. - Lieân quan ñeán 1 toå chöùc cuï theå : noäi dung naøy thoáng nhaát trong phaàn lôùn caùc ñònh nghóa taøi saûn taïi caùc quoác gia. Lieân quan ñeán 1 toå chöùc cuï theå laø söï yeâu caàu phaân bieät taøi saûn cuûa 1 toå chöùc vaø taøi saûn cuûa chuû sôû höõu. Ñieàu naøy caàn thieát cho vieäc xaùc ñònh lôïi ích ñaït ñöôïc cuûa toå chöùc thoâng qua vieäc söû duïng taøi saûn. - Lieân quan ñeán keát quaû cuûa caùc nghieäp vuï hay söï kieän trong quaù khöù: noäi dung naøy ñaët ra taøi saûn phaûi laø keát quaû cuûa caùc nghieäp vuï hay söï kieän trong quaù khöù nhaèm khaúng ñònh chæ coù caùc nguoàn löïc ñöôïc hình thaønh töø caùc nghieäp vuï trong quaù khöù coù khaû naêng mang laïi caùc lôïi ích kinh teá töông lai thoâng qua vieäc söû duïng chuùng laø taøi saûn. Caùc nghieäp vuï hay söï kieän döï tính xaûy ra trong töông lai khoâng laø caùc nghieäp vuï taïo ra taøi saûn hieän taïi. Maëc duø coù raát nhieàu quan ñieåm veà ñònh nghóa taøi saûn khaùc nhau nhöng ñònh nghóa taøi saûn ñöôïc nhieàu quoác gia löïa choïn laø ñònh nghóa veà taøi saûn cuûa UÛy ban chuaån möïc keá toaùn quoác teá (IASB). “ Taøi saûn laø nhöõng nguoàn löïc do doanh nghieäp kieåm soaùt, laø keát quaû cuûa söï kieän quaù khöù vaø hy voïng mang laïi lôïi ích kinh teá töông lai” 1.2.2 Phöông phaùp ñònh giaù taøi saûn Ñònh giaù taøi saûn treân baùo caùo taøi chính laø 1 tieán trình xaùc ñònh giaù trò tieàn teä cuûa taøi saûn ñöôïc ghi nhaän vaø trình baøy treân caùc baùo caùo taøi chính. Moät cô sôû ñònh giaù taøi saûn laø 1 phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò taøi saûn ñöôïc löïa choïn ghi nhaän treân caùc baùo caùo taøi chính. Cô sôû ñònh giaù taøi saûn ñöôïc xaùc ñònh caên cöù vaøo giaù trò ño löôøng taøi saûn vaø ñôn vò ño löôøng ñöôïc söû duïng. - Caùc giaù trò coù theå söû duïng ño löôøng taøi saûn laø: + Giaù goác: Taøi saûn ñöôïc ghi nhaän theo soá tieàn hoaëc caùc khoaûn töông ñöông tieàn ñaõ traû hoaëc ghi theo giaù trò thöïc teá cuûa taøi saûn ñoù vaøo thôøi ñieåm coù ñöôïc taøi saûn. + Giaù trò coù theå thöïc hieän ñöôïc (giaù ñaàu ra hieän taïi): Taøi saûn ñöôïc ghi nhaän theo soá tieàn hoaëc caùc khoaûn töông ñöông tieàn hieän taïi coù theå thu ñöôïc neáu baùn caùc taøi saûn ñoù taïi thôøi ñieåm hieän taïi. + Giaù hieän haønh (Giaù thay theá hay giaù ñaàu vaøo hieän taïi): Taøi saûn ñöôïc ghi nhaän theo soá tieàn hoaëc caùc khoaûn töông ñöông tieàn seõ phaûi traû neáu nhö taøi saûn ñoù coù ñöôïc taïi thôøi ñieåm hieän taïi. + Giaù hieän taïi chieát khaáu (Hieän giaù): Taøi saûn ñöôïc ghi nhaän theo giaù trò hieän taïi cuûa caùc luoàng tieàn döï ñònh thu vaøo trong töông lai töø vieäc söû duïng taøi saûn. - Caùc ñôn vò ño löôøng coù theå ñöôïc söû duïng laø ñôn vò tieàn teä vaø ñôn vò söùc mua chung. Lieân keát 4 giaù trò ño löôøng vaø 2 ñôn vò ño löôøng, caùc chuyeân gia keá toaùn ñöa ra 8 cô sôû xaùc ñònh giaù trò taøi saûn: - Giaù goác theo ñôn vò tieàn teä khoâng ñoåi - Giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc theo ñôn vò tieàn teä khoâng ñoåi - Giaù trò thay theá theo ñôn vò tieàn teä khoâng ñoåi - Hieän giaù theo ñôn vò tieàn teä khoâng ñoåi - Giaù goác theo söï thay ñoåi möùc giaù chung - Giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc theo söï thay ñoåi möùc giaù chung - Giaù trò thay theá theo söï thay ñoåi möùc giaù chung - Hieän giaù theo söï thay ñoåi möùc giaù chung Söï khaùc bieät giöõa caùc cô sôû ñònh giaù taøi saûn xuaát phaùt töø caùc giaù trò söû duïng laøm cô sôû ño löôøng vaø ñôn vò ño löôøng. Caùc giaù trò söû duïng laøm cô sôû ño löôøng coù theå ñöôïc phaân loaïi theo 3 caùch: - Veà maët thoâng tin cung caáp: + Giaù goác: cung caáp thoâng tin veà giaù quaù khöù. + Giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc vaø giaù trò thay theá : cung caáp thoâng tin veà giaù hieän taïi. + Hieän giaù: cung caáp thoâng tin veà giaù töông lai. - Veà loaïi nghieäp vuï: + Giaù goác vaø giaù hieän haønh: theå hieän giaù trò lieân quan ñeán nghieäp vuï mua taøi saûn. + Giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc vaø hieän giaù: theå hieän giaù trò lieân quan ñeán nghieäp vuï baùn taøi saûn. - Veà baûn chaát cuûa loaïi söï kieän phaùt sinh: + Giaù goác: caên cöù vaøo söï kieän thöïc teá phaùt sinh + Giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc vaø giaù trò hieän haønh: caên cöù vaøo söï kieän giaû ñònh. + Hieän giaù: caên cöù vaøo söï kieän döï tính phaùt sinh. Thoâng tin veà giaù trò taøi saûn coù theå toùm löôïc theo baûng 1.1. Baûng 1.1- Giaù trò taøi saûn vaø thoâng tin cung caáp Giaù goác Giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc Giaù trò hieän haønh Hieän giaù Thoâng tin cung caáp Quaù khöù Hieän taïi Hieän taïi Töông lai Nghieäp vuï Mua taøi saûn Baùn taøi saûn Mua taøi saûn Baùn taøi saûn Baûn chaát söï kieän Thöïc teá phaùt sinh Giaû ñònh Giaû ñònh Döï tính 1.3 LÔÏI NHUAÄN VAØ VIEÄC XAÙC ÑÒNH LÔÏI NHUAÄN TREÂN BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH. 1.3.1 Khaùi nieäm lôïi nhuaän. Khaùi nieäm lôïi nhuaän luoân laø moät vaán ñeà coát loõi trong lyù thuyeát kinh teá vaø lyù thuyeát keá toaùn. Xuaát phaùt töø baûn chaát cuûa lôïi nhuaän trong neàn kinh teá noùi chung hay taïi caùc doanh nghieäp noùi rieâng, noäi dung cuûa khaùi nieäm lôïi nhuaän luoân coù nhöõng ñieåm töông ñoàng cuõng nhö khaùc bieät giöõa quan ñieåm cuûa caùc nhaø kinh teá vaø cuûa caùc chuyeân gia keá toaùn. 1.3.1.1 Lôïi nhuaän kinh teá Adam Smith laø nhaø kinh teá hoïc ñaàu tieân ñöa ra khaùi nieäm lôïi nhuaän trong moät aán phaåm “Baûn chaát vaø nguoàn goác cuûa caûi quoác gia” (1890). Theo Smith, “lôïi nhuaän laø söï gia taêng cuûa caûi”. Phaàn lôùn caùc nhaø kinh teá hoïc thôøi baáy giôø ñeàu uûng hoä khaùi nieäm cuûa Smith, tuy nhieân caùc dieãn giaûi khaùi nieäm naøy ñeàu giôùi haïn phaïm vi lôïi nhuaän lieân quan ñeán söï gia taêng cuûa tieàn. Vaøo cuoái theá kyû 19, lyù thuyeát veà voán vaø lôïi nhuaän cuûa Von Bohm Bawerk ñaõ môû roäng phaïm vi cuûa lôïi nhuaän qua vieäc trình baøy caùc khaùi nieäm lôïi nhuaän phi tieàn teä. Trong aán phaåm “Lyù thuyeát thöïc theå veà voán” , Bawerk cho raèng lôïi nhuaän ñöôïc hieåu khoâng chæ lieân quan ñeán söï gia taêng tieàn teä, maø khaùi nieäm lôïi nhuaän coøn ñöôïc gaén keát vôùi voán. Ñeán ñaàu theá kyû 20, caùc nhaø kinh teá hoïc Fisher ñöa ra caùc quan ñieåm môùi veà baûn chaát cuûa lôïi nhuaän. Fisher ñöa ra caùc khaùi nieäm môùi veà lôïi nhuaän nhö lôïi nhuaän aûo, lôïi nhuaän thöïc, vaø lôïi nhuaän tieàn teä trong aán baûn “Baûn chaát cuûa voán vaø lôïi nhuaän” (1912). Theo Fisher, lôïi nhuaän aûo laø söï thoûa maõn nhu caàu caù nhaân thoâng qua vieäc tieâu duøng haøng hoùa, dòch vuï thöïc teá. Lôïi nhuaän thöïc laø söï dieãn giaûi cuûa caùc söï kieän laøm gia taêng möùc höôûng thuï caù nhaân. Coøn lôïi nhuaän tieàn teä theå hieän toaøn boä soá tieàn thu ñöôïc vaø coù yù ñònh söû duïng cho tieâu duøng nhaèm ñaùp öùng caùc chi phí sinh hoaït. Maëc duø lôïi nhuaän aûo laø khaùi nieäm lôïi nhuaän neàn taûng nhaát vaø lôïi nhuaän tieàn teä laø khaùi nieäm lôïi nhuaän thöôøng ñöôïc ñeà caäp ñeán khi noùi veà “lôïi nhuaän”, nhöng theo Fisher, lôïi nhuaän thöïc chính laø lôïi nhuaän ñöôïc caùc keá toaùn vieân söû duïng trong caùc baùo caùo thöïc teá luùc baáy giôø. Lyù thuyeát veà lôïi nhuaän cuûa Fisher ñöôïc Hicks phaùt trieån thaønh 1 lyù thuyeát chung veà lôïi nhuaän kinh teá. Khaùi nieäm lôïi nhuaän kinh teá theo Hicks (1946) laø “soá tieàn toái ña maø 1 ngöôøi coù theå söû duïng trong 1 thôøi kyø vaø vaãn duy trì “traïng thaùi töông töï” taïi thôøi ñieåm cuoái kyø nhö taïi luùc ñaàu kyø”. Khaùi nieäm naøy laäp töùc trôû thaønh cô sôû cuûa caùc tranh luaän veà khaùi nieäm lôïi nhuaän. Vaán ñeà tranh luaän chung quanh khaùi nieäm lôïi nhuaän cuûa Hicks laø “traïng thaùi töông töï” vaø phaàn lôùn caùc nhaø kinh teá chaáp nhaän dieãn giaûi ñoù laø söï baûo toaøn voán. Khaùi nieäm lôïi nhuaän cuûa Hicks ñöôïc nhaø kinh teá hoïc Alexander döïa vaøo ñeå ñöa ra khaùi nieäm lôïi nhuaän cuûa 1 doanh nghieäp (1962) “Lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp laø soá tieàn maø doanh nghieäp coù theå phaân phoái cho caùc chuû sôû höõu vaø vaø vaãn duy trì tình hình taøi chính vaøo cuoái kyø nhö taïi luùc ñaàu kyø”. Khaùi nieäm naøy so saùnh giaù trò cuûa doanh nghieäp taïi 2 thôøi ñieåm ñaàu kyø vaø cuoái kyø theo giaù trò hieän taïi. Cho ñeán nhöõng naêm cuoái thaäp nieân 90, lôïi nhuaän kinh teá, veà lyù thuyeát, ñöôïc nhieàu nhaø kinh teá hoïc xem laø söï dieãn giaûi thuyeát phuïc nhaát trong caùc moâ hình veà lôïi nhuaän khaùc nhau. Lôïi nhuaän kinh teá gaén keát ñöôïc giaù trò voán trong moái lieân quan vôùi doøng löu chuyeån tieàn teä. Lôïi nhuaän kinh teá ñöôïc tính toaùn treân cô sôû yeáu toá thôøi gian vaø caû nguoàn löïc vaät chaát, con ngöôøi cuûa 1 toå chöùc. Vaø theo nhieàu nhaø kinh teá hoïc, lôïi nhuaän treân voán trong lôïi nhuaän kinh teá ñöôïc xem nhö thoâng tin höõu ích trong vieäc ñöa ra quyeát ñònh taùi ñaàu tö hay xaùc ñònh vieäc baûo toaøn voán. 1.3.1.2 Lôïi nhuaän keá toaùn Lyù thuyeát veà lôïi nhuaän vaø xaùc ñònh lôïi nhuaän luoân ñoùng 1 vai troø quan troïng trong noäi dung cuûa lyù thuyeát cuõng nhö thöïc haønh keá toaùn. Lôïi nhuaän keá toaùn laø söï cheânh leäch giöõa doanh thu thöïc hieän vaø caùc chi phí phaùt sinh töông öùng vôùi doanh thu ñoù. Khaùi nieäm veà lôïi nhuaän keá toaùn coù 5 ñaëc ñieåm: - Lôïi nhuaän keá toaùn ñöôïc xaùc ñònh caên cöù vaøo nghieäp vuï thöïc söï xaûy ra taïi doanh nghieäp, laø cheânh leäch giöõa doanh thu baùn haøng hoùa, dòch vuï tröø chi phí caàn thieát ñeå thöïc hieän nghieäp vuï baùn haøng. - Lôïi nhuaän keá toaùn ñöôïc xaùc ñònh caên cöù vaøo thôøi kyø quy ñònh lieân quan ñeán keát quaû hoaït ñoäng trong 1 khoaûng thôøi gian xaùc ñònh. - Lôïi nhuaän keá toaùn caên cöù vaøo nguyeân taéc ño löôøng vaø ghi nhaän doanh thu, phuø hôïp vôùi khaùi nieäm doanh thu. - Lôïi nhuaän keá toaùn caên cöù vaøo nguyeân taéc “töông xöùng”, doanh thu thöïc hieän trong kyø töông xöùng vôùi caùc chi phí phuø hôïp ñeå taïo ra doanh thu. - Lôïi nhuaän keá toaùn caên cöù vaøo vieäc xaùc ñònh chi phí theo nguyeân taéc nhaát ñònh naøo ñoù. 1.3.1.3 Lôïi nhuaän chòu thueá Ñeå tính thueá thu nhaäp doanh nghieäp, caùc quoác gia caàn xaùc ñònh thu nhaäp chòu thueá. Vôùi caùc heä thoáng thueá khaùc bieät cuûa moãi quoác gia, khaùi nieäm veà thu nhaäp chòu thueá luoân coù nhöõng quan ñieåm khaùc bieät. Söï khaùc bieät naøy xuaát phaùt töø vieäc xaùc ñònh caùc khoaûn thu nhaäp chòu thueá vaø caùc khoaûn ñöôïc giaûm tröø. Maëc duø coù nhöõng quan ñieåm khaùc bieät veà thu nhaäp chòu thueá vaø trong caùc quy ñònh veà thueá taïi caùc quoác gia thöôøng ñöa ra ñònh nghóa “thu nhaäp chòu thueá”, khoâng ñöa ra ñònh nghóa veà “lôïi nhuaän chòu thueá” nhöng taïi caùc quoác gia “lôïi nhuaän chòu thueá” thöôøng ñöôïc xaùc ñònh laø “phaàn cheânh leäch giöõa toång thu nhaäp chòu thueá vaø caùc khoaûn ñöôïc khaáu tröø theo quy ñònh cuûa luaät thueá rieâng bieät cuûa moãi quoác gia”. 1.3.2 Xaùc ñònh lôïi nhuaän 1.3.2.1 Muïc tieâu cuûa vieäc xaùc ñònh lôïi nhuaän. Lôïi nhuaän laø moät yeáu toá quan troïng cuûa baùo caùo taøi chính ñöôïc söû duïng trong nhieàu tröôøng hôïp khaùc nhau. Vieäc xaùc ñònh lôïi nhuaän thöôøng döïa vaøo muïc tieâu cuûa thoâng tin lôïi nhuaän caàn höôùng ñeán. Muïc tieâu cuûa vieäc xaùc ñònh lôïi nhuaän thöôøng ñöôïc ñeà caäp ñeán trong caùc tröôøng hôïp: - Ño löôøng hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh: Lôïi nhuaän tröôùc tieân laø cô sôû ñeå xaùc ñònh tính hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa moät doanh nghieäp. Theo muïc tieâu naøy, lôïi nhuaän ñöôïc xaùc ñònh thoâng qua caùc tieâu chuaån cô baûn nhaèm cung caáp caùc thoâng tin veà söï thaønh coâng hay hieäu quaû kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Hieäu quaû kinh doanh ôû ñaây thöôøng taäp trung vaøo lónh vöïc taøi chính nhö hieäu quaû ñaàu tö, hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh,… - Ñaùnh giaù naêng löïc quaûn lyù: Caùc nhaø ñaàu tö thöôøng söû duïng yeáu toá lôïi nhuaän nhö moät trong nhöõng cô sôû ñaùnh giaù khaû naêng cuûa nhaø quaûn lyù trong vieäc söû duïng caùc nguoàn löïc cuûa doanh nghieäp maø hoï ñang ñöôïc giao phoù ñieàu haønh. - Quyeát ñònh taøi trôï: Lôïi nhuaän ñöôïc xem nhö moät thoâng tin thieát yeáu cho caùc nhaø ñaàu tö, caùc nhaø cho vay trong vieäc thöïc hieän caùc quyeát ñònh ñaàu tö hay cho vay nôï. - Döï ñoaùn töông lai: Lôïi nhuaän coøn ñöôïc söû duïng nhö moät coâng cuï ñeå döï ñoaùn hoaït ñoäng töông lai cuûa doanh nghieäp theo giaû ñònh möùc taêng tröôûng oån ñònh trong moät khoaûng thôøi gian naøo ñoù. - Phaân phoái coå töùc: Lôïi nhuaän laø cô sôû xaùc ñònh coå töùc phaân phoái cho caùc coå ñoâng vaø lôïi nhuaän giöõ laïi cho vieäc thöïc hieän caùc chính saùch ñaàu tö hay môû roäng hoaït ñoäng kinh doanh. - Caên cöù tính thueá thu nhaäp doanh nghieäp: Lôïi nhuaän laø caên cöù ñeå tính toaùn thueá thu nhaäp doanh nghieäp döïa treân caùc quy ñònh cuï theå cuûa chính saùch taøi chính quoác gia. - Caùc quyeát ñònh kinh teá- xaõ hoäi: Caùc chính saùch kinh teá-xaõ hoäi cuûa chính phuû thöôøng caên cöù vaøo nguoàn thu ngaân saùch maø chuû yeáu laø töø thueá thu nhaäp doanh nghieäp. Vì vaäy, haøng loaït caùc chính saùch kinh teá ñeàu coù lieân quan ñeán möùc thueá thu nhaäp doanh nghieäp. 1.3.2.2 Phöông phaùp xaùc ñònh lôïi nhuaän keá toaùn Döôùi goùc ñoä keá toaùn, vieäc ño löôøng lôïi nhuaän kinh doanh luoân ñoùng vai troø quan troïng trong caû keá toaùn taøi chính cuõng nhö keá toaùn quaûn trò. Nhieàu quan ñieåm khaùc nhau veà ño löôøng lôïi nhuaän keá toaùn ñöôïc hình thaønh trong quaù trình phaùt trieån cuûa lyù thuyeát keá toaùn. Veà cô baûn, coù 3 tröôøng phaùi vôùi caùc quan ñieåm khaùc nhau veà ño löôøng lôïi nhuaän: - Tröôøng phaùi coå ñieån Theo tröôøng phaùi naøy, lôïi nhuaän keá toaùn laø söï khaùc bieät giöõa doanh thu thöïc hieän töø caùc nghieäp vuï baùn haøng hoùa, dòch vuï trong kyø vaø chi phí töông öùng boû ra ñeå thöïc hieän nghieäp vuï theo nguyeân taéc giaù goác. Lôïi nhuaän kinh doanh = Doanh thu thöïc hieän – Chi phí theo giaù goác Caùc chuyeân gia keá toaùn uûng hoä tröôøng phaùi coå ñieån nhö Litheron (1952), Kohler(1963), Mautz (1973) [30] ñöa ra caùc laäp luaän: - Lôïi nhuaän keá toaùn theo giaù goác ñaõ ñöôïc söû duïng trong thöïc tieãn qua nhieàu naêm vaø thöïc teá cho thaáy thoâng tin veà lôïi nhuaän keá toaùn höõu ích cho phaàn lôùn ngöôøi söû duïng thoâng tin keá toaùn trong vieäc ra quyeát ñònh. Lôïi nhuaän keá toaùn thöôøng laø cô sôû ñeå caùc chuû doanh nghieäp ñaùnh giaù khaû naêng vaø traùch nhieäm cuûa caùc nhaø quaûn lyù doanh nghieäp trong vieäc söû duïng caùc nguoàn löïc cuûa doanh nghieäp. - Lôïi nhuaän keá toaùn theo giaù goác ñöôïc ño löôøng vaø baùo caùo moät caùch khaùch quan do döïa vaøo caùc nghieäp vuï thöïc söï phaùt sinh neân veà cô baûn ñaûm baûo tính trung thöïc. - Lôïi nhuaän keá toaùn döïa vaøo nguyeân taéc doanh thu thöïc hieän, chæ ño löôøng vaø ghi nhaän doanh thu ñaõ thöïc hieän neân ñaùp öùng tính tuaân thuû nguyeân taéc thaän troïng trong keá toaùn. Beân caïnh caùc yù kieán uûng hoä vieäc söû duïng lôïi nhuaän keá toaùn theo giaù goác, lòch söû phaùt trieån keá toaùn cho thaáy ñaõ coù nhieàu yù kieán chæ trích töø caùc nhaø chuyeân moân nhö Arthur Thomas (1969), Saratota (1974) [30], caùc giôùi haïn cuûa vieäc söû duïng lôïi nhuaän keá toaùn taäp trung vaøo 2 vaán ñeà: - Nguyeân taéc “giaù goác”: + Khi coù söï thay ñoåi giaù trò tieàn teä, vieäc tuaân thuû nguyeân taéc giaù goác seõ daãn ñeán lôïi nhuaän keá toaùn khoâng phaûn aùnh söï gia taêng giaù trò cuûa taøi saûn trong 1 thôøi kyø. Beân caïnh ñoù, söï troän laãn lôïi nhuaän cuûa thôøi kyø naøy vaø thôøi kyø tröôùc vôùi caùc giaù trò tieàn teä khaùc nhau ñeå trình baøy chæ tieâu “lôïi nhuaän tích luõy” laøm giaûm tính höõu ích cuûa caùc thoâng tin keá toaùn ñöôïc coâng boá treân caùc baùo caùo taøi chính. + Söï tuaân thuû nguyeân taéc “giaù goác” daãn ñeán söï khoù khaên trong vieäc so saùnh caùc thoâng tin veà chi phí do coù nhieàu phöông phaùp chaáp nhaän söû duïng khaùc nhau trong vieäc xaùc ñònh chi phí (nhö caùc phöông phaùp xaùc ñònh trò giaù haøng toàn kho, hay caùc phöông phaùp phaân boå chi phí). + Vieäc tuaân thuû nguyeân taéc “giaù goác” ñeå trình baøy baùo caùo taøi chính coù theå daãn ñeán söï sai leäch cuûa thoâng tin keá toaùn cung caáp (nhö caùc thoâng tin veà taøi saûn, lôïi nhuaän khoâng tính ñeán söï thay ñoåi giaù trò tieàn teä, aûnh höôûng laïm phaùt hay giaûm phaùt,…) vaø khoù coù theå ñaït ñöôïc tính deã hieåu vaø tính thích hôïp cuûa thoâng tin keá toaùn ñoái vôùi ngöôøi söû duïng. - Nguyeân taéc doanh thu thöïc hieän: Theo nguyeân taéc naøy, keá toaùn vieân chæ ghi nhaän caùc nghieäp vuï kinh teá ñaõ xaûy ra vaø khoâng quan taâm ñeán söï thay ñoåi giaù trò cho ñeán khi nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh. Hay noùi caùch khaùc, doanh thu ñöôïc ghi nhaän ñeå xaùc ñònh lôïi nhuaän chæ khi quyeàn sôû höõu haøng hoùa, dòch vuï ñöôïc coâng nhaän theo luaät phaùp. Nguyeân taéc doanh thu thöïc hieän khoâng ñeà caäp ñeán vieäc ghi nhaän caùc khoaûn doanh thu chöa thöïc hieän. - Tröôøng phaùi taân coå ñieån Tröôøng phaùi taân coå ñieån, thöøa nhaän ñôn vò ño löôøng theo nguyeân taéc giaù goác coù ñieàu chænh theo söï thay ñoåi cuûa möùc giaù chung. Theo tröôøng phaùi naøy, lôïi nhuaän keá toaùn laø lôïi nhuaän ñaõ ñieàu chænh theo möùc giaù chung. Söï khaùc bieät giöõa tröôøng phaùi coå ñieån vaø taân coå ñieån xuaát phaùt töø “thöôùc ño tieàn teä”. Keá toaùn theo nguyeân taéc giaù goác khoâng ghi nhaän söï thay ñoåi cuûa möùc giaù chung cuûa tieàn teä, neân baûng caân ñoái keá toaùn luoân bao goàm nhöõng loaïi taøi saûn, nôï phaûi traû khaùc bieät do phaùt sinh taïi caùc thôøi ñieåm khaùc nhau, vôùi caùc söùc mua cuûa ñoàng tieàn khaùc nhau. Keá toaùn theo möùc giaù chung khaéc phuïc tình traïng naøy baèng caùch phaûn aùnh söï thay ñoåi söùc mua cuûa tieàn teä vaøo caùc giaù goác. Söï thay ñoåi söùc mua cuûa ñoàng tieàn ñöôïc ño löôøng baèng caùc “chæ soá giaù”. Chæ soá giaù laø tyû soá cuûa giaù bình quaân cuûa 1 nhoùm haøng hoùa hay dòch vuï vaøo 1 thôøi ñieåm nhaát ñònh naøo ñoù treân giaù bình quaân cuûa 1 nhoùm haøng hoùa, dòch vuï töông töï taïi 1 thôøi ñieåm goác. - Tröôøng phaùi caáp tieán Tröôøng phaùi caáp tieán coù 2 quan ñieåm: + Quan ñieåm thöù nhaát, lôïi nhuaän kinh doanh laø “lôïi nhuaän hieän haønh chöa ñieàu chænh theo möùc giaù chung”. Quan ñieåm naøy thöøa nhaän ñôn vò ño löôøng theo nguyeân taéc giaù hieän haønh chöa ñieàu chænh theo möùc giaù chung. Giaù hieän haønh ñöôïc tính theo 1 trong caùc phöông phaùp sau: - Phöông phaùp giaù trò hieän taïi ñaàu vaøo(giaù hieän haønh) - Phöông phaùp giaù trò hieän taïi ñaàu ra (giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän) - Phöông phaùp giaù trò hieän taïi chieát khaáu - Keát hôïp giaù trò cuûa 3 phöông phaùp treân. + Quan ñieåm thöù hai, lôïi nhuaän kinh doanh laø “lôïi nhuaän hieän haønh ñaõ ñieàu chænh theo möùc giaù chung”. Quan ñieåm naøy thöøa nhaän ñôn vò ño löôøng theo nguyeân taéc giaù hieän haønh coù ñieàu chænh theo söï thay ñoåi cuûa möùc giaù chung. 1.3.2.3 Phöông phaùp xaùc ñònh lôïi nhuaän chòu thueá. Phöông phaùp xaùc ñònh lôïi nhuaän chòu thueá chòu chi phoái chuû yeáu bôûi heä thoáng thueá vaø cô sôû tính thueá rieâng bieät cuûa töøng quoác gia. Beân caïnh ñoù, moái quan heä giöõa heä thoáng phaùp luaät veà thueá vaø caùc luaät leä cuõng nhö quy ñònh trong heä thoáng keá toaùn taïi caùc quoác gia seõ aûnh höôûng ñeán noäi dung vaø phöông phaùp xaùc ñònh lôïi nhuaän chòu thueá trình baøy treân caùc baùo caùo thueá. Qua nghieân cöùu cuûa Christopher Nobes, vaø Robert Parker [32] veà caên cöù tính thueá taïi caùc quoác gia cho thaáy coù 2 nhoùm ñöôïc xaùc ñònh: - Lôïi nhuaän chòu thueá hoaøn toaøn taùch bieät vôùi lôïi nhuaän keá toaùn. Taïi caùc quoác gia trong nhoùm naøy nhö Myõ, Anh, Haø Lan,… caùc quy ñònh veà thueá vaø caùc quy ñònh veà keá toaùn ñöôïc ban haønh bôûi caùc toå chöùc hoaøn toaøn taùch bieät. Caùc quy ñònh khaùc bieät thöôøng laø caùc noäi dung lieân quan ñeán thu nhaäp töø vieäc baùn taøi saûn, thu nhaäp töø coå töùc, caùc chi phí ñöôïc ñöôïc khaáu tröø, caùc khoaûn loã,…Vieäc “trình baøy hôïp lyù” baùo caùo taøi chính phuïc vuï chuû yeáu cho caùc coå ñoâng, khoâng caên cöù vaøo caùc quy ñònh thueá. Vì vaäy, lôïi nhuaän keá toaùn hoaøn toaøn khaùc bieät vôùi lôïi nhuaän chòu thueá. Vieäc xaùc ñònh lôïi nhuaän chòu thueá seõ xuaát phaùt töø lôïi nhuaän keá toaùn vôùi nhieàu buùt toaùn ñieàu chænh theo quy ñònh cuûa luaät thueá. - Lôïi nhuaän chòu thueá khoâng khaùc bieät nhieàu vôùi lôïi nhuaän keá toaùn Taïi caùc quoác gia trong nhoùm naøy nhö Phaùp, Ñöùc,…cô quan thueá ban haønh caùc quy ñònh chi tieát veà vieäc xaùc ñònh lôïi nhuaän chòu thueá vaø caùc quy ñònh naøy khoâng chæ ñöôïc söû duïng trong baùo caùo thueá maø coøn ñöôïc söû duïng cho caùc baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu taøi chính. Tuy nhieân cuõng coù moät vaøi quy ñònh khaùc bieät nhö chi phí quaø bieáu, giaûi trí, khaáu hao,… Lôïi nhuaän chòu thueá cuõng ñöôïc xaùc ñònh töø lôïi nhuaän keá toaùn vôùi moät vaøi ñieàu chænh theo quy ñònh cuûa luaät thueá vaø gaàn nhö khoâng khaùc bieät nhieàu vôùi lôïi nhuaän keá toaùn. Töø lyù luaän ñeán thöïc tieãn, lôïi nhuaän ñoùng moät vai troø quan troïng trong nhieàu lónh vöïc khaùc nhau, töø ñoù hình thaønh nhieàu quan ñieåm khaùc nhau veà khaùi nieäm, caùch phaân loaïi, cuõng nhö vieäc xaùc ñònh lôïi nhuaän. Söï khaùc bieät naøy xuaát phaùt töø vai troø cung caáp thoâng tin phuø hôïp vôùi muïc tieâu cuï theå cuûa töøng ñoái töôïng söû duïng thoâng tin. Lôïi nhuaän keá toaùn theo giaù goác coù löu yù ñeán söï thay ñoåi giaù trò taøi saûn theo giaù thò tröôøng laø thoâng tin phuø hôïp vôùi caùc ñoái töôïng söû duïng thoâng tin baùo caùo taøi chính chuû yeáu nhö caùc nhaø ñaàu tö, nhöõng ngöôøi cho vay trong neàn kinh teá thò tröôøng. Lôïi nhuaän chòu thueá caàn taùch bieät vôùi lôïi nhuaän keá toaùn vaø phuø hôïp vôùi chính saùch thueá cuûa töøng quoác gia rieâng bieät. 1.4 MOÁI QUAN HEÄ GIÖÕA VIEÄC ÑÒNH GIAÙ TAØI SAÛN VAØ XAÙC ÑÒNH LÔÏI NHUAÄN. Vaán ñeà ñònh giaù taøi saûn luoân laø ñoái töôïng nghieân cöùu chính cuûa caùc chuaån möïc keá toaùn, vaø coù quan heä maät thieát vôùi vieäc ño löôøng lôïi nhuaän kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Vieäc choïn löïa caùc giaù trò ño löôøng taøi saûn khaùc nhau ñeå ñònh giaù taøi saûn seõ daãn ñeán vieäc trình baøy keát quaû kinh doanh khaùc bieät. Khi thöïc hieän moät giao dòch mua moät taøi saûn, giaù mua taøi saûn phaûn aùnh “giaù trò thò tröôøng hôïp lyù” cuûa nhöõng haøng hoaù hoaëc dòch vuï ñöôïc trao ñoåi. Giaù trò cuûa taøi saûn seõ ñöôïc phaân boå moät phaàn hoaëc toaøn boä vaøo chi phí cuûa kyø hieän haønh khi caùc taøi saûn naøy ñöôïc söû duïng trong kyø. Tuy nhieân giaù trò thò tröôøng hôïp lyù cuûa nhöõng loaïi taøi saûn naøy seõ thay ñoåi theo thôøi gian so vôùi giaù goác cuûa chuùng. Vì vaäy, vieäc ñònh giaù taøi saûn sau khi ghi nhaän ban ñaàu seõ aûnh höôûng ñeán giaù trò chi phí phaân boå ñeå xaùc ñònh lôïi nhuaän kinh doanh trong kyø cuûa doanh nghieäp. Vieäc xaùc ñònh lôïi nhuaän chòu aûnh höôûng cuûa 3 noäi dung cô baûn: - Giaù trò thu nhaäp thöïc hieän vaø thôøi ñieåm ghi nhaän. - Chi phí cuûa haøng hoùa hay dòch vuï lieân quan ñeán khoaûn thu nhaäp ñöôïc taïo ra. - Söï töông xöùng giöõa thu nhaäp vaø chi phí - Veà thu nhaäp thöïc hieän, phaàn lôùn giaù trò thu nhaäp coù theå xaùc ñònh ngay theo giaù trò thò tröôøng hôïp lyù cuûa haøng hoaù baùn ra hay dòch vuï ñöôïc thöïc hieän, vaø moät soá khoaûn thu nhaäp phaûi döïa vaøo caùc phöông phaùp öôùc tính nhö doan._.aùc khoaûn muïc troïng yeáu. 3.3 KIEÁN NGHÒ VAØ BIEÄN PHAÙP AÙP DUÏNG. 3.3.1 Trình baøy moät soá caùc vaán ñeà caàn söûa ñoåi boå sung lieân quan ñeán caùc ñeà xuaát. Nhaèm hoã trôï cho caùc ñeà xuaát mang tính khaû thi trong thöïc teá, luaän aùn ñöa ra nhöõng kieán nghò vaø bieän phaùp aùp duïng lieân quan ñeán vieäc hoaøn thieän vaán ñeà xaùc ñònh thu nhaäp vaø ñònh giaù taøi saûn treân caùc baùo caùo taøi chính doanh nghieäp Vieät nam nhö sau: 3.3.1.1 Lieân quan ñeán vaán ñeà ñònh giaù taøi saûn treân baùo caùo taøi chính. - Hoaøn thieän chuaån möïc chung. Nhaèm taïo döïng moät khuoân khoå phaùp lyù hoaøn chænh cho vieäc ñònh giaù caùc taøi saûn treân baùo caùo taøi chính, Boä taøi chính caàn söûa ñoåi, boå sung chuaån möïc chung trong heä thoáng chuaån möïc keá toaùn Vieät nam caùc noäi dung: - Ñònh nghóa taøi saûn - Ñieàu kieän ghi nhaän caùc yeáu toá baùo caùo taøi chính - Cô sôû xaùc ñònh giaù trò - Nguyeân taéc troïng yeáu Noäi dung söûa ñoåi, boå sung nhö ñaõ trình baøy trong caùc ñeà xuaát nhaèm hoaøn thieän hôn chuaån möïc chung, vaø taïo döïng moät khuoân khoå lyù thuyeát vaø phaùp lyù hoaøn chænh hôn trong vieäc ñònh giaù taøi saûn treân caùc baùo caùo taøi chính. Noäi dung phaàn chuaån möïc chung sau khi chænh söûa trình baøy ôû phuï luïc soá 6. - Söûa ñoåi, boå sung caùc chuaån möïc, cheá ñoä keá toaùn coù lieân quan + Söûa ñoåi, boå sung thoâng tö 105/2002/QÑ-BTC Vieäc ñaùnh giaù laïi ngoaïi teä cuoái kyø vaãn tuaân thuû theo chuaån möïc keá toaùn soá 10 “AÛnh höôûng cuûa vieäc thay ñoåi tyû giaù hoái ñoaùi”, vaø söûa ñoåi, boå sung thoâng tö höôùng daãn 105/2003/TT ban haønh ngaøy 4 thaùng 11 naêm 2003 lieân quan ñeán noäi dung höôùng daãn chuaån möïc keá toaùn soá 10 “AÛnh höôûng cuûa vieäc thay ñoåi tyû giaù hoái ñoaùi” veà ñaùnh giaù laïi caùc khoaûn muïc tieàn teä coù goác ngoaïi teä taïi ngaøy laäp baûng caân ñoái keá toaùn ôû thôøi ñieåm cuoái naêm taøi chính. + Ban haønh chuaån möïc keá toaùn “Keá toaùn caùc khoaûn ñaàu tö” Ban haønh chuaån möïc keá toaùn “Keá toaùn caùc khoaûn ñaàu tö” vaø caùc höôùng daãn lieân quan ñeán caùc khoaûn chöùng khoaùn ñaàu tö vôùi caùc noäi dung: - Phaân bieät chöùng khoaùn ñaàu tö coù nieâm yeát vaø khoâng nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn. - Quy ñònh veà phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò caùc khoaûn ñaàu tö chöùng khoaùn vaøo cuoái nieân ñoä keá toaùn. - Quy ñònh veà caùc noäi dung trình baøy vaø coâng boá ñoái vôùi caùc khoaûn ñaàu tö chöùng khoaùn. - Höôùng daãn xöû lyù keá toaùn caùc cheânh leäch giöõa giaù goác vaø giaù thò tröôøng. Vieäc xöû lyù caùc cheânh leäch giöõa giaù goác vaø “giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc” ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc taøi khoaûn: + Taøi khoaûn chi tieát 412 “Cheânh leäch ñaùnh giaù laïi taøi saûn” . + Taøi khoaûn söûa ñoåi noäi dung vaø keát caáu 129 “ Taêng (giaûm) giaù caùc khoaûn ñaàu tö ngaén haïn”. + Taøi khoaûn söûa ñoåi noäi dung vaø keát caáu 229 “ Taêng (giaûm) giaù caùc khoaûn ñaàu tö daøi haïn”. + Söûa ñoåi thoâng tö 107/TT-BTC Caàn söûa ñoåi caùc noäi dung trong thoâng tö 107/TT-BTC ban haønh ngaøy 31 thaùng 12 naêm 2001 lieân quan ñeán keá toaùn döï phoøng caùc khoaûn phaûi thu vôùi caùc noäi dung: - Xaùc ñònh baûn chaát cuûa caùc khoaûn phaûi thu khoù ñoøi laø chi phí cuûa phöông thöùc baùn haøng traû chaäm. - Phaân bieät roõ raøng giöõa thôøi ñieåm laäp döï phoøng vaø thôøi ñieåm xoùa soå caùc khoaûn phaûi thu. - Höôùng daãn laäp döï phoøng caùc khoaûn phaûi thu khoù ñoøi theo phöông phaùp öôùc tính theo doanh thu baùn chòu thuaàn thöïc hieän trong kyø. - Höôùng daãn söûa ñoåi, boå sung veà keá toaùn caùc nghieäp vuï kinh teá chuû yeáu lieân quan ñeán döï phoøng caùc khoaûn phaûi thu khoù ñoøi. + Söûa ñoåi, boå sung chuaån möïc keá toaùn soá 2 “Haøng toàn kho” - Söûa ñoåi, boå sung chuaån möïc keá toaùn soá 2 “Haøng toàn kho” vôùi caùc noäi dung: + Phaân loaïi haøng toàn kho theo muïc ñích xaùc ñònh giaù trò. Haøng toàn kho coù theå chia ra laøm 2 nhoùm: nhoùm haøng toàn kho coù giaù caû thò tröôøng ñöôïc Nhaø nöôùc quy ñònh vaø nhoùm haøng toàn kho Nhaø nöôùc khoâng quy ñònh veà giaù caû thò tröôøng. + Quy ñònh boå sung veà phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò cuûa caùc nhoùm haøng toàn kho. + Quy ñònh boå sung veà caùc noäi dung trình baøy vaø coâng boá ñoái vôùi caùc nhoùm haøng toàn kho. + Boå sung noäi dung cuûa ñoaïn 08 chuaån möïc keá toaùn soá 2 “Haøng toàn kho” lieân quan ñeán chi phí saûn xuaát chung coá ñònh phaân boå vaøo chi phí saûn xuaát kinh doanh - Ban haønh thoâng tö höôùng daãn xöû lyù keá toaùn caùc cheânh leäch giöõa giaù goác vaø giaù thò tröôøng haøng toàn kho. Vieäc xöû lyù caùc cheânh leäch taêng giaù giöõa giaù goác vaø “giaù trò coù theå thöïc hieän ñöôïc” ñöôïc thöïc hieän thoâng qua taøi khoaûn: + Taøi khoaûn 632 “Giaù voán haøng baùn”. + Taøi khoaûn söûa ñoåi noäi dung vaø keát caáu: 159 “ Taêng (giaûm) giaù haøng toàn kho”. + Söûa ñoåi, boå sung chuaån möïc keá toaùn soá 3 “ Taøi saûn coá ñònh höõu hình”, chuaån möïc keá toaùn soá 4 “Taøi saûn coá ñònh voâ hình” - Boå sung noäi dung trình baøy vaø coâng boá trong chuaån möïc keá toaùn soá 03 “Taøi saûn coá ñònh höõu hình” vaø noäi dung chuaån möïc keá toaùn soá 04 “Taøi saûn coá ñònh voâ hình” lieân quan ñeán vieäc ñònh giaù laïi taøi saûn. Ñoàng thôøi ñöa ra caùc höôùng daãn coù lieân quan ñeán vieäc ñònh giaù nhö danh muïc caùc coâng ty thaåm ñònh giaù ñöôïc nhaø nöôùc coâng nhaän vaø caùc yeâu caàu thöøa nhaän “giaù trò coù theå thöïc hieän ñöôïc” cuûa caùc taøi saûn sau khi ñaõ ñöôïc xaùc ñònh bôûi caùc coâng ty thaåm ñònh giaù nhö nguoàn thoâng tin höõu ích cho caùc quyeát ñònh kinh teá coù lieân quan nhö cho vay, ñònh giaù doanh nghieäp,… - Boå sung caùc noäi dung trình baøy vaø coâng boá ñoái vôùi caùc taøi saûn coá ñònh khoâng söû duïng trong chuaån möïc keá toaùn soá 3 “Taøi saûn coá ñònh höõu hình”, vaø chuaån möïc keá toaùn soá 4 “Taøi saûn coá ñònh voâ hình”. - Höôùng daãn xöû lyù keá toaùn caùc nghieäp vuï ñaùnh giaù laïi taøi saûn coá ñònh khoâng söû duïng. Vieäc xöû lyù caùc cheânh leäch taêng, giaûm do ñaùnh giaù laïi taøi saûn coá ñònh khoâng söû duïng ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc taøi khoaûn: + Taøi khoaûn chi tieát 412 “Cheânh leäch ñaùnh giaù laïi taøi saûn”. + Söûa ñoåi, boå sung noäi dung chuaån möïc keá toaùn soá 5 “Baát ñoäng saûn ñaàu tö” - Boå sung noäi dung trình baøy vaø coâng boá trong chuaån möïc keá toaùn soá 05 “Baát ñoäng saûn ñaàu tö” lieân quan ñeán vieäc xaùc ñònh giaù trò sau khi ghi nhaän ban ñaàu. - Ñieàu chænh vaø boå sung ñoaïn 22 cuûa chuaån möïc lieân quan ñeán baát ñoäng saûn ñaàu tö chôø taêng giaù. - Boå sung veà caùc noäi dung trình baøy vaø coâng boá ñoái vôùi caùc baát ñoäng saûn ñaàu tö ñang chôø taêng giaù. - Ban haønh thoâng tö höôùng daãn xöû lyù keá toaùn caùc nghieäp vuï ñaùnh giaù laïi baát ñoäng saûn ñaàu tö chôø taêng giaù. Vieäc xöû lyù caùc cheânh leäch taêng, giaûm do ñaùnh giaù laïi caùc baát ñoäng saûn ñaàu tö chôø taêng giaù ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc taøi khoaûn: + Taøi khoaûn chi tieát 412 “Cheânh leäch ñaùnh giaù laïi taøi saûn”. + Taøi khoaûn 229 “Taêng (giaûm) giaù caùc khoaûn ñaàu tö daøi haïn” 3.3.1.2 Lieân quan ñeán vaán ñeà xaùc ñònh lôïi nhuaän. - Thay ñoåi caùc quy ñònh veà Thueá. Thay ñoåi ñieåm 1, muïc II, khoaûn D veà “Keâ khai thueá thu nhaäp doanh nghieäp” trong thoâng tö 128/2003/TT-BTC höôùng daãn thi haønh Luaät thueá thu nhaäp doanh nghieäp. Thay theá “Tôø khai quyeát toaùn thueá thu nhaäp doanh nghieäp” maø doanh nghieäp phaûi noäp thaønh “Keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu tính thueá”. Cô sôû kinh doanh coù traùch nhieäm keâ khai vaø noäp baûng “Keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu tính thueá” cho cô quan tröïc tieáp quaûn lyù khi keát thuùc kyø tính thueá. Caên cöù ñeå keâ khai laø döïa vaøo keát quaû saûn xuaát, kinh doanh haøng hoùa, dòch vuï treân baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu taøi chính vaø caùc ñieàu chænh taêng, giaûm doanh thu, chi phí theo Luaät thueá thu nhaäp doanh nghieäp do cô sôû kinh doanh töï xaùc ñònh. Caùc cô sôû kinh doanh caàn noäp ñính keøm theo baûng “Keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu tính thueá”, baûng “Baùo caùo chi tieát caùc ñieàu chænh thu nhaäp chòu thueá” nhaèm giaûi trình caùc caên cöù ñieàu chænh vaø xaùc ñònh soá thueá thu nhaäp phaûi noäp trong naêm. Baûng “Keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu tính thueá”: noäi dung, keát caáu vaø phöông phaùp laäp nhö ñeà xuaát vaø boå sung theâm phaàn II vaø phaàn III trong quyeát ñònh 167/2000/BTC ban haønh ngaøy 25/10/2000. Maãu bieåu baùo caùo trình baøy ôû phuï luïc soá 4. - Thay ñoåi caùc quy ñònh veà keá toaùn. - Boä Taøi chính caàn ban haønh thoâng tö höôùng daãn chuaån möïc keá toaùn soá 17 “Thueá thu nhaäp doanh nghieäp” vaø caùc thoâng tö höôùng daãn chi tieát. - Noäi dung cuûa thoâng tö höôùng daãn chuaån möïc keá toaùn soá 17“Thueá thu nhaäp doanh nghieäp” caàn bao goàm caùc noäi dung chuû yeáu: + Phaân bieät cheânh leäch taïm thôøi vaø cheânh leäch thöôøng xuyeân lieân quan ñeán söï khaùc bieät giöõa lôïi nhuaän keá toaùn vaø lôïi nhuaän chòu thueá. + Höôùng daãn caùc xöû lyù keá toaùn lieân quan ñeán caùc khoaûn cheânh leäch. Vieäc thöïc hieän xöû lyù caùc khoaûn cheânh leäch taïm thôøi ñöôïc thöïc hieän qua caùc taøi khoaûn: - Boå sung taøi khoaûn “Thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû” laø taøi khoaûn caáp 3 cuûa taøi khoaûn 3334 “Thueá thu nhaäp doanh nghieäp”. Taøi khoaûn naøy ñöôïc môû chi tieát cho töøng noäi dung lieân quan ñeán caùc khoaûn thueá thu nhaäp traû chaäm. - Boå sung taøi khoaûn 134 “Thueá traû tröôùc ngaén haïn” vaø 234 “Thueá traû tröôùc daøi haïn”. Caùc taøi khoaûn naøy ñöôïc môû chi tieát cho töøng noäi dung lieân quan ñeán caùc khoaûn thueá traû tröôùc. 3.3.1.3 Söûa ñoåi, boå sung caùc baùo caùo taøi chính - Lieân quan ñeán caùc baûng caân ñoái keá toaùn Trong baûng caân ñoái keá toaùn, boå sung caùc chæ tieâu “Thueá traû tröôùc ngaén haïn”, “Thueá traû tröôùc daøi haïn”, “Thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû” [phuï luïc soá 7] - Lieân quan ñeán caùc baûng keát quaû kinh doanh Thay ñoåi, boå sung cheá ñoä baùo caùo taøi chính vôùi baûng “Keát quaû kinh doanh” theo muïc tieâu taøi chính: maãu bieåu, noäi dung, vaø phöông phaùp laäp nhö höôùng daãn boå sung, söûa ñoåi “Baùo caùo keát quaû kinh doanh” cuûa thoâng tö 89/2002/TT-BTC ban haønh ngaøy 9 thaùng 10 naêm 2002, tuy nhieân baûng keát quaû kinh doanh seõ boå sung taùch bieät phaàn “AÛnh höôûng cuûa söï thay ñoåi caùc chính saùch keá toaùn”. [phuï luïc soá 5] - Lieân quan ñeán thuyeát minh baùo caùo taøi chính - Thay ñoåi maãu thuyeát minh baùo caùo taøi chính theo ñeà xuaát [phuï luïc soá 8] vôùi caùc quy ñònh yeâu caàu thöïc hieän theo caùc quy ñònh veà trình baøy vaø coâng boá ñaõ ñöôïc höôùng daãn trong caùc chuaån möïc keá toaùn cuï theå. - Boå sung söï trình baøy söï aûnh höôûng cuûa laïm phaùt ñeán caùc khoaûn muïc troïng yeáu treân baùo caùo taøi chính. - Boå sung söï coâng boá giaù trò coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa caùc khoaûn muïc troïng yeáu treân caùc baùo caùo taøi chính. 3.3.2 Caùc kieán nghò khaùc coù lieân quan. 3.3.2.1 Veà phía Nhaø nöôùc - Veà lónh vöïc thueá, nhaèm muïc tieâu thöïc hieän caûi caùch haønh chính thueá, hieän ñaïi hoùa coâng taùc quaûn lyù thueá, vaø phaùt huy tính töï chuû, yù thöùc töï giaùc thöïc hieän phaùp luaät veà thueá, Boä Taøi chính cuøng vôùi Toång cuïc Thueá caàn thöïc hieän vaø phaùt trieån cô cheá cô sôû saûn xuaát kinh doanh töï khai, vaø töï noäp thueá. Cô sôû kinh doanh caàn töï keâ khai thueá, töï xaùc ñònh soá thueá phaûi noäp, vaø noäp baûng keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu tính thueá cho cô quan thueá. Cô sôû kinh doanh chòu traùch nhieäm tröôùc phaùp luaät veà tính trung thöïc, vaø chính xaùc cuûa caùc soá lieäu treân baûng keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu tính thueá. Ñeå thöïc hieän cô cheá naøy, Boä Taøi chính caàn tieáp tuïc thay ñoåi caùc thuû tuïc haønh chính moät caùch ñoàng boä, aùp duïng caùc thuû tuïc keâ khai, noäp thueá ñôn giaûn vaø thuaän lôïi hôn. Ñoàng thôøi môû caùc lôùp taäp huaán hay phaùt trieån caùc dòch vuï tö vaán thueá höôùng daãn nhöõng thay ñoåi veà thuû tuïc keâ khai thueá vaø quyeát toaùn thueá thu nhaäp doanh nghieäp nhaèm taïo thuaän lôïi hôn cho caùc cô sôû kinh doanh hieåu roõ quyeàn haïn vaø traùch nhieäm, töï giaùc tuaân thuû caùc nghóa vuï thueá theo quy ñònh. - Veà lónh vöïc keá toaùn-kieåm toaùn, ngoaøi vieäc ban haønh caùc chuaån möïc keá toaùn-kieåm toaùn môùi, caùc höôùng daãn coù lieân quan vaø söûa ñoåi, boå sung caùc chuaån möïc keá toaùn-kieåm toaùn hieän haønh, thì trong thôøi gian tröôùc maét Boä taøi chính caàn xem xeùt, thöïc hieän caùc noäi dung chuû yeáu sau: + Xaùc ñònh khung phaùp lyù cuûa caùc vaên baûn phaùp quy veà keá toaùn- kieåm toaùn. Tieáp tuïc hoaøn thieän caùc vaên baûn höôùng daãn Luaät keá toaùn ñeå taïo haønh lang phaùp lyù vöõng chaéc cho söï phaùt trieån cuûa heä thoáng keá toaùn Vieät nam. + Hoaøn thieän heä thoáng chuaån möïc keá toaùn Vieät nam ñoàng thôøi ban haønh nhöõng quy ñònh boå sung phuø hôïp vôùi caùc noäi dung ñaõ ban haønh trong caùc boä luaät khaùc nhö Luaät keá toaùn, Luaät thueá, Luaät chöùng khoaùn, …Caùc thoâng tö, vaên baûn höôùng daãn chæ neân döøng laïi ôû möùc giaûi thích nhaèm cuï theå hoùa caùc yeâu caàu cuûa caùc chuaån möïc, khoâng neân ñöa ra caùc noäi dung môùi, maâu thuaãn vôùi chuaån möïc ñaõ ban haønh. + Xem xeùt caùc noäi dung trong caùc chuaån möïc keá toaùn môùi saép ban haønh vaø caùc höôùng daãn söûa ñoåi boå sung caùc chuaån möïc keá toaùn-kieåm toaùn hieän haønh. Qua caùc chuaån möïc ban haønh vaø caùc thoâng tö höôùng daãn cho thaáy vieäc soaïn thaûo caùc chuaån möïc cuõng nhö thoâng tö höôùng daãn ñöôïc phaân coâng theo töøng nhoùm, toå soaïn thaûo, ñieàu naøy daãn ñeán söï khoâng nhaát quaùn trong caùch söû duïng thuaät ngöõ cuõng nhö noäi dung giöõa caùc chuaån möïc khaùc nhau cuõng nhö giöõa chuaån möïc vaø thoâng tö höôùng daãn chuaån möïc. Trong quy trình xaây döïng chuaån möïc, noäi dung cuûa caùc chuaån möïc döï thaûo caàn thieát phaûi ñöôïc xem xeùt trong moái töông quan vôùi noäi dung Luaät keá toaùn, noäi dung cuûa chuaån möïc chung vaø noäi dung cuûa caùc chuaån möïc keá toaùn, kieåm toaùn ñaõ ban haønh vaø seõ ban haønh. - Veà moái lieân quan giöõa keá toaùn-thueá, caàn ban haønh vaên baûn höôùng daãn roõ raøng cho caùc doanh nghieäp söï khaùc bieät giöõa lôïi nhuaän keá toaùn vaø lôïi nhuaän chòu thueá moät caùch ñoàng boä giöõa caùc vaên baûn höôùng daãn veà thueá vaø keá toaùn. - Veà moái lieân quan giöõa kieåm toaùn-thueá, theo nghò ñònh 105/2004NÑ-CP ban haønh ngaøy 30/03/2004 veà kieåm toaùn ñoäc laäp, moät trong nhöõng lónh vöïc hoaït ñoäng maø caùc coâng ty kieåm toaùn ñoäc laäp coù theå thöïc hieän laø “kieåm toaùn baùo caùo taøi chính vôùi muïc ñích thueá vaø dòch vuï quyeát toaùn thueá”. Tuy nhieân cuõng theo nghò ñònh treân, giaù trò cuûa keát quaû kieåm toaùn chæ laø “caên cöù tin caäy ñeå cô quan nhaø nöôùc, ñôn vò caáp treân quaûn lyù, ñieàu haønh theo chöùc naêng, nhieäm vuï ñöôïc giao” vaø khoâng ñeà caäp ñeán giaù trò cuûa kieåm toaùn baùo caùo taøi chính vôùi muïc ñích thueá ñoái vôùi cô quan thueá. Beân caïnh ñoù, luaät thueá thu nhaäp doanh nghieäp vaø caùc vaên baûn höôùng daãn coù lieân quan cuõng chöa ñeà caäp ñeán giaù trò cuûa keát quaû kieåm toaùn baùo caùo taøi chính vôùi muïc ñích thueá vaø dòch vuï quyeát toaùn thueá coù ñöôïc cô quan thueá chaáp nhaän hay khoâng. Ñeå thöïc hieän cô cheá cô sôû kinh doanh töï keâ khai thueá, Boä Taøi chính neân ban haønh caùc höôùng daãn veà giaù trò cuûa keát quaû kieåm toaùn baùo caùo taøi chính vôùi muïc ñích tính thueá ñoái vôùi cô quan Thueá. Tröôùc maét, neân baét buoäc caùc cô sôû kinh doanh ñöôïc choïn thí ñieåm töï keâ khai, töï noäp thueá thöïc hieän kieåm toaùn baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu tính thueá vaø cô quan thueá seõ chaáp nhaän keát quaû naøy nhö moät caên cöù tính thueá. 3.3.2.2 Veà phía doanh nghieäp Caùc nhaø quaûn lyù doanh nghieäp caàn thay ñoåi nhaän thöùc veà lôïi nhuaän, lôïi nhuaän keá toaùn vaø caû lôïi nhuaän chòu thueá ñeàu laø lôïi nhuaän “hôïp phaùp”. Caùc doanh nghieäp khoâng neân môû 2 heä thoáng soå saùch keá toaùn maø chæ neân söû duïng 1 heä thoáng soå saùch keá toaùn vôùi 2 baùo caùo keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu taøi chính vaø theo muïc tieâu tính thueá. Caàn nhaän thöùc raèng, cô quan thueá chæ caên cöù vaøo lôïi nhuaän keá toaùn thöïïc hieän caùc ñieàu chænh ñeå xaùc ñònh lôïi nhuaän chòu thueá chöù khoâng phaûi nghieâm caám caùc doanh nghieäp khoâng ñöôïc pheùp ñöa caùc nghieäp vuï khoâng coù “chöùng töø hôïp leä” vaøo soå saùch keá toaùn. Beân caïnh ñoù, thöïc teá hieän nay, phaàn lôùn caùc nhaân vieân keá toaùn taïi caùc doanh nghieäp ñieàu khoâng coù ñieàu kieän nghieân cöùu, tieáp caän vôùi caùc vaên baûn phaùp quy môùi veà taøi chính keá toaùn neân thöôøng hieåu sai hay khoâng aùp duïng caùc quy ñònh môùi veà keá toaùn, thueá. Do ñoù, nhaèm tuaân thuû caùc chuaån möïc keá toaùn, caùc cheá ñoä keá toaùn, caùc vaên baûn quy ñònh veà thueá trong vieäc laäp vaø trình baøy caùc baùo caùo taøi chính, caùc doanh nghieäp caàn taïo ñieàu kieän huaán luyeän caùc nhaân vieân keá toaùn hieåu bieát caùc chuaån möïc keá toaùn, caùc cheá ñoä keá toaùn môùi, caùc quy ñònh veà thueá hieän haønh vaø ñoùng goùp caùc yù kieán veà söï aûnh höôûng cuûa vieäc aùp duïng caùc vaên baûn phaùp quy veà keá toaùn trong thöïc teá taïi doanh nghieäp thoâng qua caùc hieäp hoäi, toå chöùc ngheà nghieäp. 3.3.2.3 Veà phía caùc toå chöùc giaùo duïc, caùc hieäp hoäi ngheà nghieäp Hieän nay, soá nguoàn löïc chuyeân gia chuyeân ngaønh keá toaùn taïi caùc tröôøng Ñaïi hoïc, cao ñaúng, caùc Vieän nghieân cöùu vaãn chöa ñöôïc söû duïng moät caùch ñuùng möùc trong vieäc hoã trôï xaây döïng heä thoáng chuaån möïc keá toaùn Vieät nam, trong khi quyeát ñònh soá 489/QÑ-BTC ban haønh ngaøy 10 thaùng 05 naêm 2000 veà “Quy trình xaây döïng, ban haønh vaø coâng boá chuaån möïc keá toaùn, chuaån möïc kieåm toaùn Vieät nam” quy ñònh böôùc thöù 2 trong trình töï trao ñoåi, xin yù kieán laø “Toå chöùc caùc cuoäc trao ñoåi roäng raõi xin yù kieán tham gia cuûa caùc chuyeân gia keá toaùn, kieåm toaùn, chuyeân gia taøi chính ôû caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc, caùc tröôøng ñaïi hoïc vaø trung hoïc,….” Vì vaäy, quy trình xaây döïng, ban haønh vaø coâng boá caùc chuaån möïc keá toaùn, chuaån möïc kieåm toaùn Vieät nam raát caàn söï hoã trôï cuûa caùc chuyeân gia am hieåu chuaån möïc keá toaùn quoác teá vaø ñieàu kieän neàn kinh teá Vieät nam vaø caùc toå chöùc giaùo duïc, caùc hieäp hoäi ngheà nghieäp caàn phaûi trôû thaønh moät trung taâm hoã trôï cho vieäc nghieân cöùu vaø soaïn thaûo caùc chuaån möïc keá toaùn cuõng nhö caùc vaên baûn phaùp quy veà keá toaùn. Vì vaäy, caàn môû roäng phaïm vi vaø chöùc naêng cuûa caùc toå chöùc giaùo duïc, caùc hieäp hoäi ngheà nghieäp trong vieäc giaùm saùt vaø ñoùng goùp yù kieán lieân quan ñeán vieäc ban haønh cuõng nhö thöïc hieän caùc quy ñònh veà taøi chính, keá toaùn, thueá. Beân caïnh ñoù, caùc toå chöùc giaùo duïc caàn thieát keá laïi chöông trình giaûng daïy, bieân soaïn taøi lieäu giaûng daïy keá toaùn phuø hôïp vaø caäp nhaäp thöôøng xuyeân vôùi caùc chuaån möïc keá toaùn ban haønh. Caùc tröôøng ñaïi hoïc, cao ñaúng, caùc trung taâm chuyeân ngaønh,… caàn trôû thaønh moät caàu noái giöõa caùc doanh nghieäp vaø vieäc aùp duïng caùc vaên baûn phaùp quy môùi veà keá toaùn trong vai troø höôùng daãn vaø thu thaäp caùc yù kieán ñoùng goùp töø phía caùc doanh nghieäp. KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3 Hoaøn thieän vieäc ñònh giaù taøi saûn vaø xaùc ñònh lôïi nhuaän treân caùc baùo caùo taøi chính coù yù nghóa quan troïng trong vieäc taêng cöôøng tính höõu duïng cuûa caùc thoâng tin treân baùo caùo taøi chính, phuø hôïp vôùi caùc thoâng leä quoác teá veà keá toaùn, vaø ñaùp öùng nhu caàu hoäi nhaäp khu vöïc vaø theá giôùi. Caùc thoâng tin veà giaù trò taøi saûn caàn höôùng ñeán muïc tieâu cung caáp thoâng tin höõu ích, ñaày ñuû cho caùc ñoái töôïng söû duïng phuø hôïp vôùi caùc quyeát ñònh coù lieân quan. Vieäc xaùc laäp vaø laøm roõ moái quan heä giöõa lôïi nhuaän keá toaùn (lôïi nhuaän theo muïc tieâu taøi chính) vaø lôïi nhuaän chòu thueá (lôïi nhuaän theo muïc tieâu tính thueá) nhaèm xaây döïng moät thay ñoåi nhaän thöùc sai leäch cuûa ña soá ngöôøi laäp, trình baøy cuõng nhö söû duïng caùc thoâng tin treân baùo caùo taøi chính nhaèm hoaøn thieän heä thoáng thoâng tin keá toaùn theo phöông chaâm minh baïch, vaø coâng khai. Beân caïnh ñoù, caùc vaán ñeà hoaøn thieän caàn phaûi ñöôïc giaûi quyeát thoâng qua caùc quy ñònh söûa ñoåi caàn thieát treân caùc baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu taøi chính cuõng nhö caùc quy ñònh veà thueá coù lieân quan. Vaán ñeà thöïc hieän hoaøn thieän laø caû moät quaù trình vaø khoâng chæ laø traùch nhieäm rieâng cuûa Nhaø nöôùc, maø coøn laø traùch nhieäm töø phía doanh nghieäp vaø caùc toå chöùc, caù nhaân coù lieân quan. Vieäc giaûi quyeát moät caùch ñoàng boä caùc vaán ñeà seõ taïo ñoäng löïc phaùt trieån cho heä thoáng keá toaùn Vieät nam theo ñuùng ñònh höôùng, vôùi heä thoáng thoâng tin keá toaùn cung caáp deã hieåu, minh baïch, coâng khai vaø ñaày ñuû. 4 KEÁT LUAÄN Trong neàn kinh teá thò tröôøng, vôùi yeâu caàu ñoøi hoûi ngaøy caøng cao veà söï trung thöïc vaø ñoä tin caäy cuûa caùc thoâng tin do keá toaùn cung caáp nhaèm laøm cô sôû cho caùc quyeát ñònh kinh teá, Nhaø nöôùc ñaõ khoâng can thieäp vaø ñieàu haønh hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp baèng bieän phaùp haønh chính maø qua caùc chính saùch vaø coâng cuï kinh teá. Trong thôøi gian qua, moâi tröôøng phaùp lyù veà thueá, keá toaùn vaø kieåm toaùn ñaõ ñöôïc cuûng coá trong thôøi gian qua vôùi söï ra ñôøi cuûa caùc Luaät thueá môùi, Luaät keá toaùn vaø caùc chuaån möïc keá toaùn vaø kieåm toaùn taïo ñieàu kieän ñoùng goùp quan troïng trong vieäc naâng cao khaû naêng quaûn lyù, giaùm saùt vaø taêng cöôøng tính coâng khai, minh baïch cuûa neàn kinh teá. Tuy nhieân, quaù trình thöïc hieän cho thaáy caùc quy ñònh veà maët phaùp lyù hieän nay vaãn chöa ñuû ñeå höôùng daãn caùc hoaït ñoäng veà thueá keá toaùn, kieåm toaùn mang laïi hieäu quaû cao nhaát. Nhöõng haønh vi thieáu minh baïch trong tieán trình cung caáp thoâng tin taøi chính taïi caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc, caùc coâng ty coå phaàn hay vieäc kinh doanh khoâng hôïp phaùp, troán thueá taïi caùc doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh ñaõ gaây ra nhöõng toån haïi lôùn cho neàn kinh teá quoác gia. Do ñoù, tính minh baïch trong caùc thoâng tin taøi chính cung caáp thaät söï laø cô sôû ñeå taïo laäp moät moâi tröôøng thoâng tin höõu duïng cho caùc quyeát ñònh veà caùc hoaït ñoäng kinh teá taøi chính. Vieäc phaân bieät roõ caùc khoaûn lôïi nhuaän vaø xaùc ñònh lôïi nhuaän ñaït ñöôïc cuûa doanh nghieäp cuõng nhö choïn löïa caùc phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò cuûa taøi saûn laø nhaèm giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán caùc nhu caàu thoâng tin ña chieàu cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng thoâng tin keá toaùn. Caùc noäi dung lyù thuyeát trình baøy cho thaáy coù nhieàu phöông phaùp xaùc ñònh lôïi nhuaän cuõng nhö ñònh giaù taøi saûn treân caùc baùo caùo taøi chính, song yeâu caàu cuûa thöïc teá chæ cho pheùp choïn moät. Vieäc löïa choïn vaán ñeà nghieân cöùu maø luaän aùn trình baøy laø nhaèm phuø hôïp vôùi neàn kinh teá thò tröôøng cuûa Vieät nam hieän nay, maø chuû yeáu laø nhu caàu thoâng tin cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng. Moät khi giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà veà thoâng tin ña chieàu vaän haønh phuø hôïp vôùi neàn kinh teá thò tröôøng thì ñoù seõ laø moät trong nhöõng noäi dung thieát yeáu nhaèm höôùng ñeán caùc muïc tieâu chung: - Taïo ra moät coâng cuï cung caáp thoâng tin phuø hôïp, ñoàng boä naâng cao hieäu quaû cung caáp thoâng tin cuûa heä thoáng keá toaùn Vieät nam. - Vaø goùp phaàn hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn Vieät nam phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá thò tröôøng. DANH MUÏC COÂNG TRÌNH CUÛA TAÙC GIAÛ ÑAÕ COÂNG BOÁ COÙ LIEÂN QUAN ÑEÁN LUAÄN AÙN 1/ Xaùùc laääp moäät khuoâân khoåå lyùù thuyeáát cho vieääc xaâây döïïng heää thoááng chuaåån möïïc keáá toaùùn Vieäät nam. (Taïïp chí Phaùùt trieåån kinh teáá soáá 122, thaùùng 12 naêêm 2000). 2/ YÙÙ kieáán veàà quy ñònh trong chuaåån möïïc chung cuûûa heää thoááng chuaåån möïïc keáá toaùùn Vieäät nam. (Taïïp chí Keáá toaùùn soáá 44 thaùùng 10 naêêm 2003). 3/ Veàà khaùùi nieääm caùùc yeááu toáá cuûûa baùùo caùùo taøøi chính trong chuaåån möïïc chung. (Taïïp chí Keáá toaùùn soáá 49 thaùùng 08 naêêm 2004). 4/ Vieääc ñònh giaùù taøøi saûûn treâân baùùo caùùo taøøi chính vaøø nhu caààu thoââng tin trong neààn kinh teáá thò tröôøøng. (Taïïp chí Phaùùt trieåån kinh teáá soáá 182, thaùùng 12 naêêm 2005) TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Tieáng Vieät 1. AASC (2002), Chuaån möïc keá toaùn doanh nghieäp Coäng Hoaø Nhaân daân Trung Hoa. 2. Ban Vaät Giaù Chính Phuû (2002), Chuyeân san thaåm ñònh giaù vaø thò tröôøng, NXB TPHCM. 3. Ban Vaät Giaù Chính Phuû (2003), Nhöõng tieâu chuaån thaåm ñònh giaù quoác teá naêm 2000, NXB TPHCM. 4. Boä Moân Keá toaùn Taøi chính (2004), Khoa Keá toaùn-Kieåm toaùn, Tröôøng Ñaïi Hoïc Kinh Teá TPHCM, Keá toaùn Taøi Chính, NXB Thoáng keâ. 5. Boä Taøi Chính (1995), Heä thoáng keá toaùn Vieät nam. 6. Boä Taøi Chính (2001-2005), Heä thoáng chuaån möïc keá toaùn Vieät nam. 7. Chính phuû (2004), Nghò ñònh 105/2004/NÑ-CP ngaøy 30/03/2004 veà Kieåm toaùn ñoâïc laäp. 8. Toång Cuïc Thueá (2003), Heä thoáng caùc vaên baûn phaùp luaät veà thueá thu nhaäp doanh nghieäp (söûa ñoåi), NXB Thoáng keâ. 9. Buøi Vaên Döông, Voõ Vaên Nhò, Haø Xuaân Thaïch (1999), Keá toaùn taøi chính, NXB Thoáng keâ. 10. Dunckley, John (2002), Xu höôùng hoäi tuï vaø phaân kyø giöõa caùc tieâu chuaån thaåm ñònh giaù vaø tieâu chuaån keá toaùn, Chuyeân san thaåm ñònh giaù vaø thò tröôøng, NXB TPHCM. 11. Phuøng Thò Ñoan (2003), Thueâ Taøi saûn-Nhìn töø goùc ñoä chuaån möïc keá toaùn Vieät nam môùi ban haønh, Taïp chí keá toaùn 1-2003. 12. Nguyeãn Ñình Ñoã, Ngoâ Theá Chi, Tröông Thò Thuûy (2002), Thoâng leä vaø chuaån möïc keá toaùn quoác teá, NXB Xaây döïng. 13. EURO-Tap Viet (2000), Noäi dung toùm taét 39 chuaån möïc keá toaùn quoác teá, NXB Taøi chính. 14. John Ditty (2004), Ñeå heä thoáng keá toaùn Vieät nam ñöôïc quoác teá coâng nhaän, Taïp chí keá toaùn 01-2004 15. Buøi Vaên Mai (2003), Nhöõng neùt môùi trong döï thaûo Luaät Keá toaùn Vieät nam, Taïp chí keá toaùn, 1-2003. 16. Huøng Maïnh (1998), Keá toaùn quaûn lyù, NXB Thoáng keâ 17. Meigs, Water B., Meigs, Robert F. (1994), Keá toaùn- cô sôû cuûa caùc quyeát ñònh kinh doanh, NXB Chính Trò Quoác gia. 18. Ngaân Haøng Theá Giôùi (2000), Taøi lieäu höôùng daãn thöïc haønh caùc chuaån möïc keá toaùn quoác teá, NXB Chính Trò Quoác Gia. 19. Voõ Vaên Nhò, Mai Hoaøng Minh (2001), Keá toaùn vaø Thueá trong doanh nghieäp, NXB Thoáng Keâ. 20. Quoác Hoäi (2004), Luaät keá toaùn, Luaät thueá thu nhaäp doanh nghieäp. 21. Nguyeãn Haûi Saûn (1999), Ñaùnh giaù doanh nghieäp, NXB Taøi chính. 22. Traàn Vaên Taù (2003), Keá toaùn, kieåm toaùn Vieät nam trong tieán trình hoäi nhaäp kinh teá, Taïp chí keá toaùn, 1-2003. 23. Traàn Thò Giang Taân, Phaïm Quoác Thuaàn (2004), Xöû lyù cheânh leäch thueá thu nhaäp-chuaån möïc keá toaùn caàn ñöôïc ban haønh, Taïp chí keá toaùn 8-2004. 24. Ñaëng Vaên Thanh (2003), Coâng cuoäc ñoåi môùi heä thoáng keá toaùn Vieät nam. Thaønh coâng vaø trieån voïng, Taïp chí keá toaùn, 10-2003. 25. Ñoaøn Xuaân Tieân (2003), Ñoåi môùi coâng taùc keá toaùn, kieåm toaùn trong tieán trình caûi caùch kinh teá vaø hoäi nhaäp quoác teá, Taïp chí keá toaùn, 1- 2003. 26. Phuøng Vaên Tieán, Leâ Ngoïc Taùnh (1990), Toå chöùc keá toaùn vaø kieåm tra keá toaùn doanh nghieäp, NXB Ñaïi hoïc vaø Giaùo duïc chuyeân nghieäp. 27. Leâ Vaên Tö, Nguyeãn Quoác Khanh (2000), Moät soá vaán ñeà veà chính saùch tæ giaù hoái ñoaùi cho muïc tieâu phaùt trieån kinh teá Vieät nam, NXB Thoáng Keâ. 28. Vieän Nghieân Cöùu Khoa Hoïc Ngaân haøng(2003), Xaây döïng cô cheá quaûn lyù ngoaïi hoái phuø hôïp tieán trình hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi, NXB Thoáng Keâ. 29. Nguyeãn Vieät (2000), Keá toaùn trong neàn kinh teá toaøn caàu, Taïp chí phaùt trieån kinh teá, 12-2000. Tieáng Anh 30. Ahmed Riahi Belkaoui (1993), Accounting Theory, Harcourt Brace, 3rd Edition. 31. Anthony, Robert N., David F. Hawkins, Kenneth A .Merchant (2003), Accounting Text and Cases, McGrawHill, 11th Edition. 32. Christopher Notes, Robert Parker (1995), Comparative International Accounting, Prentice Hall, 4th Edition. 33. Gerald I. White, Ashwinpaul C.Sondhi, Dov Fried (2003), The Analysis and use of Financial Statements, Wiley, 3rd Edition. 34. Glautier M.W.E, B. Underdown (1997), Accounting Theory and Practice, Pitman, 6th Edition. 35. Henderson Scott, Peirson Graham (1992), Issues in Financial Accounting, Longman, 5th Edition 36. International Accounting Standards Board (2003), Framework and International Accounting Standards. 37. International Valuation Standards Committee (2003), International Valuation Standards. 38. Meigs, Williams, Haka, Bettner (2001), Financial Accounting, McGraw Hill 39. Roberts Clare, Weetman Pauline, Gordon Paul (1998), International Financial Accounting, A Comparative Approach, Pitman. 40. Zeff, Stephen A., Bala G.Dharan (1994), Readings and Notes on Financial Accounting, McGraw Hill, 4th Edition. ._.