Tài liệu Bàn về vấn đề kiểm toán doanh thu tại các Doanh nghiệp: ... Ebook Bàn về vấn đề kiểm toán doanh thu tại các Doanh nghiệp
33 trang |
Chia sẻ: huyen82 | Lượt xem: 1497 | Lượt tải: 0
Tóm tắt tài liệu Bàn về vấn đề kiểm toán doanh thu tại các Doanh nghiệp, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
lêi nãi ®Çu
T
rong c¬ chÕ thÞ trêng, sè ngêi quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp vµ sù ph¶n ¸nh cña nã trong c¸c tµi liÖukÕ to¸n ngµy cµng më réng. Nhµ níc cÇn cã nh÷ng th«ng tin trung thùc ®Ó ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. C¸c nhµ ®Çu t cÇn cã tµi liÖu tin cËy ®Ó tríc hÕt cã híng ®Çu t ®øng ®¾n, sau ®ã ®Ó ®iÒu hµnh sö dông vèn ®Çu t vµ cuèi cïng cã tµi liÖu trung thùc vÒ ¨n chia ph©n phèi kÕt qu¶ ®Çu t. Cßn c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp cÇn th«ng tin trung thùc kh«ng chØ trªn c¸c b¶ng khai tµi chÝnh mµ cßn th«ng tin cô thÓ vÒ tµi chÝnh, vÒ hiÖu qu¶ vµ hiÖu n¨ng cña mçi bé phËn ®Ó cã quyÕt ®Þnh qu¶n lý ®óng ®¾n…. §Ó gi¶i quyÕt nh÷ng yªu cÇu trªn, kiÓm to¸n ®· ra ®êi. KiÓm to¸n ®· mang l¹i cho hä niÒm tin vµo nh÷ng x¸c minh ®éc lËp vµ kh¸ch quan.
§Ó c«ng viÖc kiÓm to¸n ®îc tiÕn hµnh nhanh chãng, chÝnh x¸c kiÓm to¸n ®îc chia nhá thµnh nhiÒu lo¹i h×nh kh¸c nhau, trong ®ã kiÓm to¸n doanh thu cã ý nghÜa rÊt quan träng. V× doanh thu liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng träng yÕu trªn B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh. Nãi c¸ch kh¸c, tÝnh ®óng ®¾n cña chØ tiªu nµy liªn quan ®Õn c¸c s¶n nghiÖp lÉn kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. §èi víi Nhµ níc, chØ tiªu doanh thu liªn quan trùc tiÕp vµ rÊt lín ®Õn thuÕ doanh thu vµ thuÕ lîi tøc c¸c doanh nghiÖp ph¶i nép ng©n s¸ch.
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña kiÓm to¸n doanh thu cïng víi kiÕn thøc ®îc häc ë nhµ trêng, em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi “ Bµn vÒ vÊn ®Ò kiÓm to¸n doanh thu t¹i c¸c doanh nghiÖp“. Do nh÷ng h¹n chÕ vÒ mÆt lý luËn còng nh kinh nghiÖm thùc tÕ, bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt. Em rÊt mong ®îc sù gãp ý vµ chØ b¶o cña thÇy gi¸o ®Ó bµi viÕt ®îc hoµn thiÖn h¬n.
Néi dung cña ®Ò tµi gåm c¸c phÇn sau:
PhÇn I : Lý luËn chung vÒ kiÓm to¸n doanh thu
PhÇn II: Thùc tÕ c«ng viÖc tiÕn hµnh kiÓm to¸n doanh thu t¹i c«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam.
PhÇn III: Bµi häc kinh nghiÖm trong c«ng t¸c kiÓm to¸n doanh thu.
phÇn i
lý luËn chung vÒ kiÓm to¸n doanh thu
I/ doanh thu víi vÊn ®Ò kiÓm to¸n.
Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, doanh thu cña doanh nghiÖp Nhµ níc bao gåm doanh thu tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh c¬ b¶n vµ doanh thu tõ c¸c ho¹t ®éng kh¸c.
Doanh thu tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh c¬ b¶n lµ toµn bé sè tiÒn thu ®îc do b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ do viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô cho kh¸ch hµng (kh«ng bao gåm thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng) sau khi ®· trõ ®i c¸c kho¶n chiÕt khÊu thanh to¸n, gi¶m gi¸ hµng b¸n, gi¸ trÞ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i (nÕu cã chøng tõ hîp lÖ) vµ ®îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n (kh«ng ph©n biÖt ®· thu hay cha thu tiÒn).
Doanh thu cña doanh nghiÖp cßn bao gåm c¸c kho¶n trî gi¸, phô thu theo qui ®Þnh cña Nhµ níc ®èi víi mét sè hµng ho¸, dÞch vô mµ doanh nghiÖp ®· tiªu thô trong kú ®îc Nhµ níc cho phÐp vµ gi¸ trÞ cña c¸c s¶n phÈm, hµng ho¸ ®em biÕu, tÆng hoÆc tiªu dïng trong néi bé doanh nghiÖp.
Doanh thu tõ c¸c ho¹t ®éng kh¸c bao gåm:
-Doanh thu tõ ho¹t ®éng ®Çu t tµi chÝnh (thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh) lµ c¸c kho¶n thu tõ c¸c ho¹t ®éng liªn doanh, liªn kÕt, gãp vèn cæ phÇn, cho thuª tµi s¶n, l·i tiÒn göi; thu tõ ho¹t ®éng mua b¸n chøng kho¸n vµ hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n (tr¸i phiÕu, tÝn phiÕu, cæ phÇn)….
- Doanh thu tõ c¸c ho¹t ®éng bÊt thêng (thu nhËp bÊt thêng) lµ c¸c kho¶n thu tõ c¸c ho¹t ®éng x¶y ra kh«ng thêng xuyªn nh: thu tõ viÖc b¸n vËt t hµng ho¸, tµi s¶n d«i thõa, c«ng cô dông cô ph©n bæ hÕt…; c¸c kho¶n ph¶i tr¶ nhng kh«ng cÇn tr¶; c¸c kho¶n thu tõ viÖc chuyÓn nhîng, thanh lý tµi s¶n; nî khã ®ßi ®· xo¸ nay thu håi ®îc, hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho, ph¶i thu khã ®ßi ®· trÝch… vµ c¸c kho¶n thu bÊt thêng kh¸c.
1.1/ B¶n chÊt cña doanh thu.
BÊt kú mét ho¹t ®éng nµo cña doanh nghiÖp ®Òu mong muèn ®¹t ®îc lîi nhuËn cao nhÊt, nã ®ång nghÜa víi viÖc ®¹t ®îc doanh thu cao nhÊt víi møc chi phÝ lµ thÊp nhÊt. Cã doanh thu th× doanh nghiÖp míi cã ®îc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tiÕp theo vµ nh vËy s¶n xuÊt míi cã thÓ æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn. Cã doanh thu doanh nghiÖp míi x¸c ®Þnh ®îc kÕt qu¶ tµi chÝnh cuèi cïng cña doanh nghiÖp l·i hay lç ë møc ®é nµo. §ång thêi doanh thu lµ mét chØ tiªu ®Ó tÝnh c¸c chØ tiªu chÊt lîng, nh»m ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong tõng thêi kú ho¹t ®éng.
Theo nhËn ®Þnh cña c¸c kiÓm to¸n viªn chuyªn nghiÖp cã kinh nghiÖm th× doanh thu liªn quan ®Õn hµng lo¹t c¸c kho¶n môc quan träng cã tÝnh chÊt träng yÕu trªn b¸o c¸o tµi chÝnh, møc ®é rñi ro ph¸t hiÖn tËp trung ®¸ng kÓ vµo phÇn lín c¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn doanh thu
1.2/ §Æc ®iÓm cña nghiÖp vô doanh thu
§Ó cã ®îc nh÷ng hiÓu biÕt s©u s¾c vÒ doanh thu th× tríc hÕt cÇn ph¶i n¾m ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ thuéc tÝnh cña doanh thu. §Æc ®iÓm doanh thu bao gåm:
- MËt ®é ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô vÒ doanh thu t¬ng ®èi lín vµ phóc t¹p.
- Cã liªn quan ®Õn c¸c ®èi tîng ngoµi doanh nghiÖp.
- Doanh thu lµ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh
- Dùa vµo doanh thu ®Ó lËp c¸c ph¬ng ¸n ph©n phèi thu nhËp, ®ång thêi thùc hiÖn nghÜa vô víi Nhµ níc.
- Rñi ro ®èi víi chØ tiªu doanh thu xÈy ra theo nhiÒu chiÒu híng kh¸c nhau cã thÓ bÞ ghi t¨ng, ghi gi¶m hoÆc võa t¨ng võa gi¶m theo ý ®å cña doanh nghiÖp hoÆc mét sè c¸ nh©n. V× vËy kiÓm to¸n doanh thu t¬ng ®èi tèn kÐm mÊt thêi gian. Víi chøc n¨ng x¸c minh vµ bÇy tá ý kiÕn ®èi víi c¸c th«ng tin tµi chÝnh nãi chung vµ c¸c th«ng tin vÒ doanh thu nãi riªng th× kiÓm to¸n viªn kh«ng thÓ kh«ng xem xÐt tíi nh÷ng ®Æc ®iÓm cña doanh thu vµ ¶nh hëng cña nã ®Õn viÖc lËp kÕ ho¹ch thiÕt kÕ c¸c ph¬ng ph¸p kiÓm to¸n sao cho cã hiÖu qu¶.
1.3/ Môc tiªu kiÓm to¸n doanh thu
KiÓm to¸n doanh thu lµ mét phÇn cña ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n tµi chÝnh nªn nã cã nh÷ng môc tiªu ®Æc thï t¬ng øng víi c¸c môc tiªu chung cña kiÓm to¸n tµi chÝnh nh sau:
CSDL
C¸c môc tiªu ®èi víi n.vô
C¸c môc tiªu ®èi víi sè d
TÝnh h÷u hiÖu
- C¸c n.vô thu tiÒn ®· ghi sæ trong kú ®¹i diÖn cho sè tiÒn ®· nhËn trong kú.
- C¸c n.vô ®iÒu chØnh doanh thu ®· ghi sæ ®¹i diÖn cho c¸c kho¶n gi¶m gi¸, bít gi¸, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, dù phßng sè d nî khã ®ßi ®· ®îc phª duyÖt trong kú.
- Tµi kho¶n ph¶i thu kh¸ch hµng ®ai diÖn cho sè tiÒn mµ KH nî t¹i thêi ®iÓm lËp B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n.
- Tµi kho¶n dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi lµ mét íc tÝnh hîp lý, v× sù kh¸c nhau gi÷a tæng sè kho¶n ph¶i thu víi gi¸ trÞ cã thÓ thu håi tõ c¸c kho¶n ph¶i thu ®ã.
TÝnh trän vÑn
TÊt c¶ c¸c nghiÖp vô t¹o ra doanh thu vµ c¸c n.vô ®iÒu chØnh doanh thu ®· x¶y ra trong kú ®Òu ®îc ghi sæ ®Çy ®ñ.
Tµi kho¶n ph¶i thu kh¸ch hµng bao gåm ®Çy ®ñ sè nî cÇn thu tõ KH t¹i thêi ®iÓm lËp B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n.
QuyÒn vµ nghÜa vô
Doanh nghiÖp cã toµn quyÒn ®èi víi c¸c kho¶n doanh thu thu ®îc.
Tµi kho¶n ph¶i thu KH t¹i thêi ®iÓm lËp B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ®¹i diÖn quyÒn hîp ph¸p vÒ viÖc ®ßi KH ph¶i thanh to¸n sè nî.
§o lêng vµ tÝnh gi¸
TÊt c¶ c¸c n.vô doanh thu vµ ®iÒu chØnh doanh thu ®Òu ®îc tÝnh ®óng, tæng hîp, céng dån vµ chuyÓn sæ chÝnh x¸c.
- Tµi kho¶n ph¶i thu kh¸ch hµng ®¹i diÖn cho c«ng nî ph¶i thu cña KH t¹i thêi ®iÓm lËp B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ phï hîp víi sè tæng hîp trªn sæ c¸i
- Tµi kho¶n dù phßng nî khã ®ßi lµ mét íc tÝnh hîp lý v× sù kh¸c nhau gi÷a tæng sè kho¶n ph¶i thu víi gi¸ trÞ cã thÓ thu håi tõ c¸c kho¶n ph¶i thu ®ã.
Tr×nh bµy vµ b¸o c¸o
C¸c n.vô doanh thu ph¶i ®îc tr×nh bµy chÝnh x¸c vµ hîp lý trªn b¸o c¸o tµi chÝnh ®óng chÕ ®é quy ®Þnh
TK ph¶i thu KH ph¶i ®îc xÐt vµ ph©n lo¹i ®óng ®¾n trªn BC§kiÓm to¸n vµ ph¶i khai b¸o ®Çy ®ñ nh÷ng th«ng tin träng yÕu vÒ c¸c kho¶n ph¶i thu KH
1.4/ Yªu cÇu cña kiÓm to¸n doanh thu
ViÖc kiÓm to¸n doanh thu ph¶i ®¹t ®îc nh÷ng yªu cÇu sau:
- Thu thËp b»ng chøng chøng minh viÖc h¹ch to¸n doanh thu vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña doanh nghiÖp ®· ®¶m b¶o cho viÖc h¹ch to¸n doanh thu lµ trung thùc, hîp lý vµ ®óng quy ®Þnh cña Nhµ níc.
- Thu thËp ®ñ b»ng chøng chøng minh mäi nghiÖp vô ph¸t sinh vÒ doanh thu ®· h¹ch to¸n ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ trong sæ kÕ to¸n.
- Thu thËp b»ng chøng chøng minh mäi nghiÖp vô ph¸t sinh vÒ doanh thu ®· h¹ch to¸n vµ ®îc ph©n lo¹i chÝnh x¸c, ®· ®îc tÝnh to¸n ®óng ®¾n vµ cã thùc.
II/ c¸c sai ph¹m thêng gÆp khi kiÓm to¸n doanh thu
Së dÜ vÊn ®Ò c¸c sai ph¹m thêng gÆp khi kiÓm to¸n doanh thu ®îc tr×nh bµy riªng thµnh mét môc lín v× doanh thu lµ mét chØ tiªu cã sè lîng x¶y ra sai ph¹m lín nhÊt. C¸c sai ph¹m nµy cã thÓ do kh¸ch quan hoÆc chñ quan vµ ®îc thÓ hiÖn díi nhiÒu chiÒu híng kh¸c nhau.
Mét c«ng ty danh tiÕng thêng chó ý t¨ng uy tÝn cña m×nh. ë ®©y xu híng khai t¨ng thêng x¶y ra nhiÒu h¬n xu híng dÊu diÕm doanh thu. Tuy nhiªn, kh«ng lo¹i trõ c¸c trêng hîp, ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng ty kinh doanh theo kiÓu “chôp giËt” hoÆc t¹o “lç t×nh thÕ” vÉn cã xu híng dÊu diÕm doanh thu vµ thu nhËp…. Do vËy trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n doanh thu, kiÓm to¸n viªn thêng gÆp nh÷ng rñi ro sau:
2.1/ Doanh thu ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch, b¸o c¸o kÕ to¸n cao h¬n doanh thu thùc tÕ
Trêng hîp nµy ®îc biÓu hiÖn cô thÓ lµ doanh nghiÖp ®· h¹ch to¸n vµo doanh thu nh÷ng kho¶n thu cha ®ñ yÕu tè x¸c ®Þnh lµ doanh thu nh qui ®Þnh hoÆc sè doanh thu ®· ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch, b¸o c¸o kÕ to¸n cao h¬n so víi doanh thu trªn c¸c chøng tõ kÕ to¸n.
Cã thÓ x¶y ra mét sè c¸c trêng hîp sau:
- Ngêi mua ®· øng tríc nhng doanh nghiÖp cha xuÊt hµng ho¸ hoÆc cung cÊp dÞch vô cho ngêi mua.
- Ngêi mua ®· øng tiÒn, doanh nghiÖp ®· xuÊt hµng hoÆc cung cÊp dÞch vô nhng c¸c thñ tôc mua b¸n, cung cÊp dÞch vô cha hoµn thµnh vµ ngêi mua cha chÊp nhËn thanh to¸n.
- Sè liÖu ®· tÝnh to¸n vµ ghi sæ sai ®· lµm t¨ng doanh thu so víi sè liÖu ph¶n ¸nh trªn chøng tõ kÕ to¸n.
…..
2.2/ Doanh thu ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch, b¸o c¸o kÕ to¸n thÊp h¬n so víi doanh thu thùc tÕ.
Trêng hîp nµy ®îc biÓu hiÖn cô thÓ lµ doanh nghiÖp cha h¹ch to¸n vµo doanh thu hÕt c¸ckho¶n thu ®· ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó x¸c ®Þnh lµ doanh thu nh qui ®Þnh hoÆc sè doanh thu ®· ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch, b¸o c¸o kÕ to¸n thÊp h¬n so víi doanh thu trªn c¸c chøng tõ kÕ to¸n.
Cã thÓ x¶y ra mét sè c¸c trêng hîp sau:
-Doanh nghiÖp ®· lµm thñ tôc b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô cho kh¸ch hµng, kh¸ch hµng ®· tr¶ tiÒn hoÆc ®· thùc hiÖn c¸c thñ tôc chÊp nhËn thanh to¸n nhng ®¬n vÞ cha thanh to¸n hoÆc ®· thanh to¸n nhÇm v¸o c¸c tµi kho¶n kh¸c (kh«ng h¹ch to¸n vµo doanh thu b¸n hµng).
- C¸c kho¶n thu nhËp vÒ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ thu nhËp bÊt thêng ®· thu ®îc nhng ®¬n vÞ cha h¹ch to¸n hoÆc ®· h¹ch to¸n vµo c¸c tµi kho¶n kh¸c (kh«ng h¹ch to¸n vµo thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ thu nhËp ho¹t ®éng bÊt thêng).
- Sè liÖu ®· tÝnh to¸n vµ ghi sæ sai ®· lµm gi¶m doanh thu so víi sè liÖu ph¶n ¸nh trªn chøng tõ kÕ to¸n.
- Tæ chøc h¹ch to¸n chuyÓn dt nh÷ng mÆt hµng (nhãm hµng)cã thuÕ suÊt cao thµnh nhãm mÆt hangf cã thuÕ suÊt thÊp.
- Kh«ng h¹ch to¸n doanh thu b¸n hµng trong c¸c trêng hîp: hµng ®æi hµng, dïng s¶n phÈm hµng ho¸ tr¶ l¬ng, thëng cho c«ng nh©n viªn cøc hoÆc chi cho c¸c quü cña doanh nghiÖp theo chÕ ®é kÕ to¸n quy ®Þnh. Theo luËt thuÕ doanh thu, ph¶i h¹ch to¸n vµo doanh thu b¸n hµng c¸c kho¶n nãi trªn theo gi¸ b¸n cña mÆt hµng cïng lo¹i, cïng thêi ®iÓm
- Doanh nghiÖp b¸n hµng thu ngo¹i tÖ, ®· cè t×nh sö dông tû gi¸ thùc tÕ thÊp h¬n so víi quy ®Þnh ®Ó lµm gi¶m bít doanh thu trèn thuÕ.
- Mét sè ®¬n vÞ kinh doanh th¬ng nghiÖp b¸n bu«n vµ b¸n lÎ, khi cã nghiÖp vô b¸n lÎ nhng chØ h¹ch to¸n doanh thu (TK 511) theo gi¸ b¸n bu«n, phÇn chªnh lÖch ®îc ghi gi¶m chi phÝ SXKD, hoÆc ghi khèng mét kho¶n c«ng nî hoÆc ghi t¨ng thu nhËp bÊt thêng.
- Mét sè doanh nghiÖp s¶n xuÊt dÊu doanh thu, trèn lËu thuÕ b»ng ph¬ng ph¸p gi¶ m¹o ho¹t ®éng vµ h¹ch to¸n doanh thu nh mét ®¬n vÞ nhËn gia c«ng, doanh thu chØ lµ phÇn tiÒn c«ng ®îc hëng mµ kh«ng ph¶i lµ toµn bé tiÒn b¸n hµng thu ®îc. PhÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ b¸n vµ gia c«ng, c¸c doanh nghiÖp h¹ch to¸n nh mét kho¶n ngêi mua øng tríc hoÆc mét kho¶n c«ng nî ph¶i tr¶.
- NhiÒu doanh nghiÖp b¸n hµng theo ph¬ng thøc tr¶ chËm nhng l¹i lµm thñ tôc vµ h¹ch to¸n theo ph¬ng thøc b¸n hµng ®¹i lý, chØ h¹ch to¸n doanh thu theo phÇn “ hoa hång” ®îc hëng. §©y lµ hiÖn tîng kh¸ phæ biÕn x¶y ra trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i dÞch vô hiÖn nay.
- Mét sè doanh nghiÖp khi b¸n hµng, kh«ng h¹ch to¸n doanh thu mµ bï trõ th¼ng vµo hµng tån kho hoÆc nî ph¶i tr¶.
- Doanh nghiÖp thùc hiÖn kho¸n gän l« hµng, thu vÒ theo møc kho¸n kÕt qu¶, cã ph¶n ¸nh doanh thu ®Ó nép thuÕ nhng kh«ng ®Çy ®ñ.
- Doanh nghiÖp thùc hiÖn kho¸n gän l« hµng, chØ thu tiÒn l·i cña c¸n bé ®i thùc hiÖn l« hµng, c¸c kho¶n doanh thu vµ kÕt qu¶ ®Òu ®Ó ngoµi sæ kÕ to¸n.
- Mét sè doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng nghiÖp ®îc phÐp nép thuÕ doanh thu trªn chªnh lÖch gi¸ mua vµ gi¸ b¸n thêng t×m c¸ch trèn thuÕ b»ng c¸ch rót kho¶n chªnh lÖch nµy. C¸ch thøc phæ biÕn c¸c doanh nghiÖp thêng ¸p dông lµ:
+ Lµm gi¶ thñ tôc mua t¹i kho ngêi b¸n, ®a mét sè kho¶n chi phÝ vµo gi¸ mua.
+ Dïng h×nh thøc kho¸n thu kÕt qu¶ nhng chñ ®éng ®ua gi¸ b¸n lªn s¸t thÞ trêng, v× thuÕ chØ thu trªn kho¶n kÕt qu¶ mµ doanh nghiÖp thu ®îc.
ViÖc h¹ch to¸n doanh thu nh trªn cã nhiÒu nguyªn nh©n, nhng nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do nh©n viªn kÕ to¸n cha hiÓu biÕt ®Çy ®ñ quy ®Þnh vÒ doanh thu hoÆc do tr×nh ®é nghiÖp vô cña nh©n viªn kÕ to¸n yÕu, hoÆc v× lîi Ých cña c¸ nh©n hoÆc doanh nghiÖp trong viÖc trèn lËu thuÕ, biÓn thñ….
III/ tr×nh tù kiÓm to¸n doanh thu
1/ KiÓm to¸n doanh thu
1.1/ So¸t xÐt hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé
KiÓm tra hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé lµ viÖc ¸p dông c¸c thñ tôc kiÓm to¸n nh»m thu ®îc c¸c b»ng chøng vÒ thiÕt kÕ c¬ cÊu ho¹t ®éng kiÓm so¸t néi bé vµ c¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t ®ã cña kh¸ch hµng cã phï hîp trong viÖc ph¸t hiÖn, ng¨n ngõa vµ söa ch÷a c¸c sai sãt ®¸ng kÓ hay kh«ng.
Nh ®· biÕt, môc tiªu cña viÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé lµ nh»m gi¶m ®Õn møc tèi thiÓu møc ®é thu thËp b»ng chøng kiÓm to¸n chi tiÕt, b»ng viÖc sö dông kÕt qu¶ kiÓm tra cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. ViÖc nµy sÏ lµm gi¶m chi phÝ kiÓm to¸n vµ thêi gian cña cuéc kiÓm to¸n. Sau ®©y ta cã s¬ ®å vÒ ho¹t ®éng kiÓm so¸t néi bé (S¬ ®å 1)
Trong kiÓm to¸n doanh thu, so¸t xÐt hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c c«ng viÖc sau:
- Xem xÐt c¸c qui ®Þnh cña Nhµ níc vµ cña doanh nghiÖp vÒ b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô vÒ doanh thu vµ ghi nhËn doanh thu
- KiÓm tra tu©n thñ c¸c qui ®Þnh cña Nhµ níc vµ cña doanh nghiÖp vÒ b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô vÒ doanh thu vµ ghi nhËn doanh thu
- Trong viÖc so¸t xÐt hÖ thèng néi bé ®Æc biÖt chó ý ®Õn viÖc so¸t xÐt c¸c qui ®Þnh, viÖc híng dÉn chØ ®¹o, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c qui ®Þnh vµ c¸c thñ tôc kiÓm so¸t néi bé ®èi víi c¸c nghiÖp vô b¸n hµng, cung cÊp dÞch vôtõ kh©u nghiªn cøu yªu cÇu cña kh¸ch hµng, kh¶ n¨ng cung cÊp cña ®¬n vÞ, néi dung hîp ®ång mua b¸n, cung øng dÞch vô, ph¬ng thøc giao hµng, cung øng dÞch vô, h¹ch to¸n b¸n hµng, cung øng dÞch vô, qui ®Þnh theo dâi c«ng nî, thanh to¸n tiÒn hµng, tiÒn c«ng dÞch vô. Thùc hiÖn kiÓm tra mÉu (cã thÓ chän mÉu ngÉu nhiªn) ®Ó ®¸nh gi¸ ®óng thùc tr¹ng t×nh h×nh tu©n thñ c¸c thñ tôc kiÓm so¸t néi bé ®èi víi nghiÖp vô b¸n hµng-thu tiÒn.
S¬ ®å 1: S¬ ®å ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng kiÓm so¸t néi
kh¶ n¨ng dùa vµo ksnb
kiÓm tra sù vËn hµnh
nghiªn cøu rñi ro vÒ x©y dùng vµ c¸c gi¶i ph¸p thay thÕ
VËn hµnh tèt hay kh«ng ?
nghiªn cøu rñi ro vËn hµnh vµ c¸c gj¶i ph¸p thay thÕ
§¸nh gi¸ cuèi cïng vÒ kiÓm so¸t néi bé
ý kiÕn vµ lêi khuyªn
ch¬ng tr×nh kiÓm tra sè liÖu tµi kho¶n
lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n
hiÓu biÕt vÒ hÖ thèng vµ c¸c thñ tôc kiÓm so¸t NB
- t×m hiÓu
- kiÓm tra tÝnh phï hîp
®¸nh gi¸ c«ng t¸c kiÓm so¸t néi bé
cã
kh«ng
kh«ng
cã
kh«ng
1.2/ Thùc hiÖn c¸c thñ tôc kh¶o s¸t vµ kiÓm tra chi tiÕt doanh thu ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh c¬ b¶n
Thùc hiÖn thñ tôc kiÓm tra viÖc lËp, lu©n chuyÓn sö dông ho¸ ®¬n b¸n hµng ®îc lËp, ghi chÐp ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c c¸c yÕu tè cÇn thiÕt, lu©n chuyÓn vµ sö dông qui ®Þnh. Th«ng thêng néi dung kiÓm tra gåm:
- Xem xÐt tÝnh liªn tôc cña c¸c ho¸ ®¬n b¸n hµng cã ®¸nh sè thø tù tríc. Nã gióp cho kiÓm to¸n viªn ph¸t hiÖn ®îc c¸c ho¸ ®¬n bÞ bá sãt, dÊu diÕm, võa tr¸nh trïng lÆp c¸c kho¶n ph¶i thu, c¸c kho¶n ghi sæ b¸n hµng.
- §èi chiÕu víi b¶ng gi¸ xÐt duyÖt víi hîp ®ång ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ b¸n ghi trªn ho¸ ®¬n.
- §èi chiÕu víi lÖnh b¸n hµng, ®¬n ®Æt hµng ®Ó x¸c ®Þnh chñng lo¹i, sè lîng hµng b¸n ghi trªn ho¸ ®¬n.
- §èi chiÕu tû xuÊt thuÕ quy ®Þnh cho nhãm hµng, mÆt hµng ®Ó x¸c ®Þnh tû suÊt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ghi trªn ho¸ ®¬n.
- KiÓm tra viÖc tÝnh to¸n x¸c ®Þnh gi¸ b¸n, gi¸ thanh to¸n ghi trªn ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng.
Trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n doanh thu kiÓm to¸n viªn cÇn chó ý ®Õn trêng hîp gi¸ b¸n ®îc x¸c ®Þnh vµ thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ, cÇn kiÓm tra viÖc qui ®æi ra tiÒn ViÖt Nam t¹i thêi ®iÓm b¸n hµng cã ®óng víi qui ®Þnh tû gi¸ t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh kh«ng ?
Thùc hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm tra viÖc ghi sæ kÕ to¸n
Mét c«ng ty danh tiÕng thêng chó ý t¨ng uy tÝn cña m×nh. ë ®©y xu híng khai t¨ng thêng x¶y ra nhiÒu h¬n xu híng dÊu diÕm doanh thu. Tuy nhiªn, kh«ng lo¹i trõ c¸c trêng hîp, ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng ty kinh doanh theo kiÓu “chôp giËt” hoÆc t¹o “lç t×nh thÕ” vÉn cã xu híng dÊu diÕm doanh thu vµ thu nhËp. Do vËy thùc hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm tra viÖc ghi sæ kÕ to¸n ®Ó x¸c ®Þnh xem c¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn doanh thu cã ®îc ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, trung thùc vµ kÞp thêi trªn sæ kÕ to¸n kh«ng lµ viÖc tÊt yÕu. Th«ng thêng néi dung kiÓm tra bao gåm:
- Thö nghiÖm kiÓm tra viÖc ghi chÐp c¸c nghiÖp vô b¸n hµng vµo sæ kÕ to¸n nh»m ®¶m b¶o viÖc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ c¸c nghiÖp vô b¸n hµng, cung cÊp dÞch vô ®· ph¸t sinh vµ hoµn thµnh ®Òu ®· ®îc ghi sæ vµ mäi nghiÖp vô ghi sæ ®Òu lµ chÝnh x¸c vµ cã thùc.
- ViÖc kiÓm tra ®îc thùc hiÖn b»ng c¸ch xuÊt ph¸t tõ c¸c chøng tõ b¸n hµng ®Ó ®èi chiÕu xem xÐt viÖc cã ghi chÐp ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ nµy vµo sæ NhËt ký b¸n hµng hoÆc ngîc l¹i; xuÊt ph¸t tõ c¸c nghiÖp vô b¸n hµng ®· ®îc ghi chÐp trªn NhËt ký b¸n hµng ®Ó ®èi chiÕu xem xÐt cã ®Çy ®ñ chøng tõ lµm c¨n cø ghi vµo sæ hay kh«ng ?
Ngoµi ra cßn cã thÓ thö nghiÖm kiÓm tra b»ng c¸ch ®èi chiÕu chøng tõ b¸n hµng, NhËt ký b¸n hµng víi c¸c tµi liÖu kÕ to¸n kh¸c cã liªn quan nh: ®èi chiÕu víi hîp ®ång kinh tÕ, ®èi chiÕu víi sæ theo dâi thanh to¸n, víi chøng tõ xuÊt kho hµng ho¸.
KiÓm tra chi tiÕt c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n vµ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i:
KiÓm tra c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh vÒ gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ®Ó h¹ch to¸n c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh ®óng doanh thu b¸n hµng thuÇn, yªu cÇu kiÓm tra ph¶i cô thÓ tõng trêng hîp ph¸t sinh, ®èi chiÕu víi viÖc thanh to¸n ®Ó ®¶m b¶o sù phï hîp gi÷a doanh sè tiªu thô víi thu tiÒn b¸n hµng.
C¸c nghiÖp vô gi¶m gi¸ hµng b¸n vµ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i lµ c¸c nghiÖp vô lµm gi¶m doanh thu, hay lµm gi¶m gi¸ trÞ tµi s¶n cña doanh nghiÖp. V× vËy tríc khi c¸c nghiÖp vô nµy x¶y ra ph¶i cã sù phª chuÈn cña nh÷ng ngêi cã thÈm quyÒn trong doanh nghiÖp.
Khi kiÓm to¸n ®èi víi c¸c kho¶n nµy tríc hÕt kiÓm to¸n viªn cÇn nghiªn cøu kü c¸c qui ®Þnh vÒ b¸n hµng vµ qu¶n lý hµng b¸n, c¸c thñ tôc b¸n hµng, giao hµng, tiÕp ®ã ph¶i xem xÐt viÖc thùc hiÖn c¸c qui ®Þnh vÒ b¸n hµng vµ qu¶n lý b¸n hµng, c¸c thñ tôc b¸n hµng, giao hµng. TiÕp ®ã ph¶i xem xÐt viÖc thùc hiÖn c¸c qui ®Þnh, c¸c thñ tôc ®· qui ®Þnh vÒ b¸n hµng, giao hµng vµ qu¶n lý hµng b¸n…. Cuèi cïng ph¶i kiÓm tra néi dung c¸c trêng hîp gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, ®¶m b¶o mäi trêng hîp gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹iph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ vµ c¸c tµi liÖu (biªn b¶n c«ng v¨n cña kh¸ch hµng vÒ viÖc tr¶ l¹i sè hµng mµ doanh nghiÖp ®· xuÊt göi b¸n cho kh¸ch hµng. Trong ®ã ghi râ lý do tr¶ l¹i, sù chøng kiÕn x¸c nhËn cña hai bªn…) chøng minh ®óng víi tho¶ thuËn cña c¶ hai bªn.
KiÓm tra viÖc kho¸ sæ b¸n hµng
ViÖc ghi chÐp c¸c nghiÖp vô b¸n hµng ph¶i b¶o ®¶m ®óng niªn ®é theo qui ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n míi ®¶m b¶o ph¶n ¸nh ®óng doanh thu vµ lîi tøc cña niªn ®é quyÕt to¸n. Do ®ã cÇn ph¶i kiÓm tra cô thÓ c¸c nghiÖp vô b¸n hµng gÇn thêi ®iÓm cuèi niªn ®é vµ ®Çu niªn ®é ®Ó ph¸t hiÖn c¸c nghiÖp vô b¸n hµng cña niªn ®é nµy lµ h¹ch to¸n nhÇm vµo niªn ®é sau vµ ngîc l¹i.
KiÓm to¸n viªn sÏ lùa chän mét sè nghiÖp vô b¸n hµng x¶y ra tríc vµ sau thêi ®iÓm kho¸ sæ b¸n hµng ®Ó kiÓm tra, so s¸nh ngµy th¸ng ghi trªn ho¸ ®¬n víi ngµy th¸ng ghi trªn sæ s¸ch kÕ to¸n.
Thö nghiÖm kiÓm tra viÖc ph©n lo¹i doanh thu b¸n hµng:
Môc ®Ých cña thö nghiÖm nµy lµ nh»m tr¸nh viÖc ph©n lo¹i doanh thu b¸n hµng kh«ng ®óng dÉn ®Õn kh«ng ®¶m b¶o viÖc cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý doanh thu, tÝnh thuÕ, tÝnh lîi tøc. Cô thÓ cÇn xem xÐt viÖc ph©n tÝch ®Ó:
- Ph©n biÖt râ doanh thu b¸n hµng trong néi bé ®¬n vÞ (TK512) h¹ch to¸n víi doanh thu b¸n hµng ra ngoµi (TK511)
Doanh thu b¸n hµng bªn ngoµi bao gåm c¸c lo¹i doanh thu b¸n cho c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc vµ c¸ nh©n bªn ngoµi doanh nghiÖp, dïng s¶n phÈm hµng ho¸ tr¶ l¬ng, thëng cho c«ng nh©n viªn, chi cho c¸c quü cña doanh nghiÖp (quü phóc lîi, quü khen thëng….).
Doanh thu néi bé chØ x¶y ra khi cã nghiÖp vô cung cÊp s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô lÉn nhau gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trong cïng mét ®¬n vÞ (Tæng c«ng ty, c«ng ty, liªn hiÖp xÝ nghiÖp…), trong ®ã mçi ®¬n vÞ thµnh viªn ®Òu cã t c¸ch ph¸p nh©n kh«ng ®Çy ®ñ vµ cã tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n riªng
- Ph©n biÖt gi÷a doanh thu b¸n hµng mµ kh¸ch hµng cha thanh to¸n ngay, ph¶i theo dâi c«ng nî thanh to¸n víi doanh thu b¸n hµng thu tiÒn ngay.
- Ph¶i ph©n biÖt ®îc doanh thu b¸n hµng (TK 511) víi thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh (TK 711) vµ thu nhËp bÊt thêng (TK 721). Ch¼ng h¹n nghiÖp vô b¸n hµng ho¸, thµnh phÈm, cung cÊp lao vô, dÞch vô th× kh¸c víi nghiÖp vô thanh lý, nhîng b¸n tµi s¶n cè ®Þnh (thu nhËp bÊt thêng) vµ còng ph¶i kh¸c víi nghiÖp vô b¸n cæ phiÕu, tr¸i phiÕu (thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh).
- Ph©n biÖt gi÷a doanh thu gia c«ng víi doanh thu b¸n hµng do ®¬n vÞ s¶n xuÊt víi dpanh thu b¸n hµng do ®¬n vÞ mua vÒ ®Ó b¸n….
- Ph©n biÖt gi÷a doanh thu b¸n hµng cña ®¬n vÞ doanh thu b¸n hµng ®¹i lý cho ®¬n vÞ kh¸c.
- Ph©n biÖt doanh thu gi÷a c¸c lo¹i hµng, nhãm hµng thuéc cïng ®èi tîng chÞu tû suÊt thuÕ kh¸c nhau, lo¹i thuÕ kh¸c nhau. VÝ dô nh: mÆ hµng, nhãm hµng chÞu thuÕ suÊt gi¸ trÞ gia t¨ng 0%; 5%; 10%; 20%. MÆt hµng, nhãm hµng cïng lµ ®èi tîng chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. .
¸p dông c¸c thñ tôc ph©n tÝch doanh thu b¸n hµng
Môc ®Ých cña viÖc thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch doanh thu b¸n hµng lµ nh»m kiÓm tra tÝnh hîp lý cña kÕt qu¶ thùc hiÖn chØ tiªu doanh thu b¸n hµng theo tiÕn ®é thêi gian, theo tõng bé phËn, theo tõng kú h¹ch to¸n. Cô thÓ cã thÓ ¸p dông mét sè thñ tôc ph©n tÝch doanh thu díi ®©y (B¶ng sè 2).
B¶ng sè 2: C¸c thñ tôc ph©n tÝch doanh thu
Thñ tôc ph©n tÝch
Sai sãt cã thÓ x¶y ra
- LËp b¶ng ph©n tÝch doanh thu theo tõng th¸ng, tõng quÝ, tõng ®¬n vÞ trùc thuéc, tõng cöa hµng.
- So s¸nh tû suÊt l·i gép hoÆc tû suÊt hiÖu qu¶ kinh doanh (tæng sè, tõng lo¹i hµng ho¸…) cña n¨m kiÓm to¸n víi n¨m tríc.
- So s¸nh gi÷a doanh thu kÕ ho¹ch vµ doanh thu thch hiÖn (theo tõng th¸ng, tõng quý) so s¸nh doanh thu gi÷a c¸c niªn ®é liÒn nhau (theo tõng th¸ng, tõng quý).
- So s¸nh tû lÖ doanh thu bÞ tr¶ l¹i, chiÕt khÊu gi¶m gi¸ trªn tæng doanh thu c¶ n¨m kiÓm to¸n víi c¸c n¨m tríc.
- So s¸nh tû lÖ chi phÝ dù phßng nî khã ®ßi trªn tæng doanh sè qua c¸c n¨m.
- So s¸nh tû lÖ dù phßng nî khã ®ßi trªn tæng sè c¸c kho¶n ph¶i thu.
- B¸o c¸o thõa hoÆc thiÕu doanh thu (vµ thu nhËp kh¸c).
- B¸o c¸o thõa ho¨ch thiÕu c¸c kho¶n gi¶m trõ (chiÕt khÊu, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, gi¶m gi¸).
- C¸c kho¶m ph¶i thu cha ®îc phª chuÈn cã thÓ gia t¨ng.
- B¸o c¸o thõa hoÆc thiÕu nî ph¶i thu khã ®ßi.
Qua c¸c thñ tôc ph©n tÝch trªn, kiÓm to¸n viªn cã thÓ ph¸t hiÖn vµ gi¶i tr×nh c¸c thay ®æi quan träng cña viÖc thùc hiÖn chØ tiªu doanh thu b¸n hµng lîi tøc b¸n hµng, thuÕ ph¶i nép.
2/ KiÓm to¸n thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh
Môc ®Ých cña viÖc kiÓm tra c¸c kho¶n thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh lµ nh»m xem xÐt c¸c nghiÖp vô nµy cã thùc sù lµm ph¸t sinh thu nhËp tµi chÝnh ®óng nh sè liÖu h¹ch to¸n hay kh«ng. Khi kiÓm tra cÇn n¾m v÷ng c¸c vÊn ®Ò sau:
- §èi víi ho¹t ®éng kinh doanh chøng kho¸n vµ kinh doanh bÊt ®éng s¶n, chØ khi ph¸t sinh chªnh lÖch gi÷a gi¸ b¸n vµ gi¸ gèc cña c¸c lo¹i chøng kho¸n, ph¸t sinh chªnh lÖch gi÷a gi¸ chuyÓn nhîng bÊt ®éng s¶n víi gi¸ ®Çu t vµo c¸c bÊt ®éng s¶n ®ã míi ®îc h¹ch toµn vµo thu nhËp tµi chÝnh. Nh vËy, cã nghÜa chØ khi ph¸t sinh nghiÖp vô b¸n chøng kho¸n, chuyÓn nhîng bÊt ®éng s¶n míi ®îc h¹ch to¸n vµo thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh, tuyÖt ®èi kh«ng ®îc tù ®¸nh gi¸, so s¸nh víi gi¸ gèc ®Ó h¹ch to¸n vµo thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh.
- §èÝ víi ho¹t ®éng liªn doanh, hîp t¸c kinh doanh chØ ®îc h¹ch to¸n vµo thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh c¸c kho¶n chia vµo lîi nhuËn kinh doanh, cßn c¸c kho¶n thu håi vÒ vèn gãp, chªnh lÖch ®¸nh gi¸ vµo tµi kho¶n vèn gãp th× kh«ng ®îc h¹ch to¸n vµo thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh.
- §èi víi ho¹t ®éng cho thuª tµi s¶n chØ ®îc h¹ch to¸n vµo thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh c¸c kho¶n thu ®îc vÒ tiÒn thuª ph¸t sinh trong kú h¹ch to¸n ®ã. Trêng hîp ngêi thuª tr¶ tiÒn thuª tríc cho nhiÒu kú th× ph¶i h¹ch to¸n sè tiÒn nhËn tríc vµo doanh thu nhËn tríc.
3/ KiÓm to¸n thu nhËp bÊt thêng
Môc ®Ých cña kiÓm tra c¸c kho¶n thu nhËp bÊt lµ nh»m xem xÐt c¸c nghiÖp vô nµy cã thùc sù lµm ph¸t sinh thu nhËp bÊt thêng vµ ®óng sè liÖu ®· h¹ch to¸n hay kh«ng. Khi kiÓm tra cÇn n¾m v÷ng nh÷ng vÊn ®Ò sau:
- Trêng hîp thu nhËp bÊt thêng lµ nhîng b¸n, thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh th× sè thu nhËp bao gåm toµn bé sè tiÒn thu ®îc tõ nhîng b¸n, thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh bao gåm c¶ gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi (cha trõ mét kho¶n phÝ nµo).
- C¸c kho¶n thu nhËp bÊt thêng khi ph¸t sinh ®Òu ph¶i lËp biªn b¶n ghi nhËn ph¸t sinh vµ ý kiÕn xö lý cña ngêi cã thÈm quyÒn (Gi¸m ®èc, kÕ to¸n trëng….).
KiÓm tra xem xÐt t×m kiÕm c¸c kho¶n thu nhËp kh¸c cha ®îc ghi chÐp ph¶n ¸nh vµo thu nhËp bÊt thêng. §Ó kiÓm tra kiÓm to¸n viªn cã thÓ thùc hiÖn viÖc xem xÐt c¸c nghiÖp vô h¹ch to¸n cã liªn quan, vÝ dô nh:
+ Xem xÐt c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh gi¶m chi phÝ trong kú:
Trong nhiÒu trêng hîp, c¸c ®¬n vÞ thêng kh«ng h¹ch to¸n c¸ckho¶n thu nhËp kh¸c vµ thu nhËp bÊt thêng mµ h¹ch to¸n ®Ó gi¶m chi phÝ ph¸t sinh trong kú (®Æc biÖt lµ gi¶m chi phÝ qu¶n lý). Sai sãt nµy tuy kh«ng lµm ¶nh hëng ®Õn tæng thu nhËp, tæng lîi tøc nhng l¹i ¶nh hëng ®Õn kÕt qña cña tõng ho¹t ®éng. Do vËy, cÇn kiÓm tra vµ ph¸t hiÖn ®Ò nghÞ h¹ch to¸n cho ®óng.
+ Xem xÐt c¸c nghiÖp vô thu tiÒn (kÓ c¶ tiÒn mÆt vµ chuyÓn kho¶n)
§Ó ph¸t hiÖn c¸c kho¶n thu tiÒn bÊt thêng hoÆc cã néi dung kh«ng râ rµng, nh÷ng kho¶n thu nµy cã liªn quan ®Õn nh÷ng kho¶n thu bÊt thêng mµ ®¬n vÞ ®· v« t×nh hay cè ý kh«ng h¹ch to¸n vµo thu nhËp bÊt thêngtrong kú h¹ch to¸n.
+ Xem xÐt c¸c nghiÖp vô ph¶i tr¶ (®Æc biÖt lµ ph¶i tr¶ kh¸c)
§Ó ph¸t hiÖn c¸c kho¶n thu tiÒn bÊt thêng mµ ®¬n vÞ ®· v« t×nh hay h÷u ý t¹m h¹ch to¸nh treo vµo c¸c kho¶n ph¶i tr¶ (nhng thùc tÕ kh«ng ph¶i tr¶ cho ai). Nh÷ng kho¶n t¹m treo nµy rÊt cã thÓ bÞ chiÕm ®o¹t trong qu¸ tr×nh xö lý h¹ch to¸n sau nµy.
PhÇn ii
c¸c c«ng viÖc thùc hiÖn khi tiÕn hµnh kiÓm to¸n doanh thu t¹i c«ng ty kiÓm to¸n viÖt nam
I/ vµi nÐt kh¸i qu¸t chung vÒ c«ng ty kiÓm to¸n viÖt nam
C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam (VACO), ®îc thµnh lËp ngµy 13 th¸ng 5 n¨m 1991. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña VACO trong mêi n¨m qua g¾n liÒn víi lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triªnr cña ngµnh KiÓm to¸n ViÖt Nam.
Th¸ng 10 n¨m 1997. VACO ®· trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña Deloitte Touche Tohmatsu (DTT). VACO víi t c¸ch lµ thµnh viªn DTT ®· phôc vô rÊt nhiÒu kh¸ch hµng ®a quèc gia nh Kao ViÖt Nam, Mitsubishi, Canon, Pentax, Microsoft, …. vµ rÊt nhiÒu dù ¸n quèc tÕ lín. Trong níc, VACO lµ kiÓm to¸n viªn thêng xuyªn cho c¸c Tæng c«ng ty – c¸c tËp ®oµn kinh tÕ hµng ®Çu cña ViÖt Nam nh Tæng C«ng ty §iÖn lùc, Tæng C«ng Ty DÇu khÝ ViÖt Nam, Tæng C«ng ty Xi m¨ng….Víi mét sè Tæng C«ng ty, VACO cßn thùc hiÖn ph¸t hµnh c¸c b¸o c¸o cho môc ®Ých sö dông cho c¸c tæ chøc quèc tÕ. Nh»m ®a d¹ng ho¸ khach shµng vµ dÞch vô, VACO cßn më réng c¸c dÞch vô kiÓm to¸n cho c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i, c¸c c«ng ty tµi chÝnh, b¶o hiÓm vµ c¸c c«ng ty cæ phÇn niªm yÕt trªn thÞ trêng chøng kho¸n. Cã thÓ nãi C«ng ty KiÓm to¸n ViÖt Nam lµ c«ng ty lín nhÊt trong c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam.
II/ C¸c c«ng viÖc thùc hiÖn khi kiÓm to¸n doanh thu
LËp kÕ hoach kiªmt to¸n tæng qu¸t
LËp kÕ hoach kiªmt to¸n tæng qu¸t Khi tiÕn hµnh mét cuéc kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc theo mét tr×nh tù sau:
C«ng viÖc thùc hiÖn tríc khi kiÓm to¸n
LËp kÕ hoach kiªmt to¸n tæng qu¸t
LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n cô thÓ
Thùc hiÖn kÕ ho¹ch tæng qu¸t
KÕt thóc c«ng viÖc kiÓm to¸n vµ lËp b¸o c¸o
C«ng viÖc thùc hiÖn sau khi kiÓm to¸n
c«ng viÖc thùc hiÖn tríc khi kiÓm to¸n
§¸nh gi¸, kiÓm so¸t vµ xö lý rñi ro cña cuéc kiÓm to¸n
Lùa chän nhãm kiÓm to¸n
LËp vµ th¶o luËn c¸c ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång kiÓm to¸n
LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n tæng qu¸t
T×m hiÓu ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng
T×m hiÓu m«i trêng kiÓm so¸t
T×m hiÓu c¸c chu tr×nh kÕ to¸n ¸p dông
Thùc hiÖn c¸c bíc ph©n tÝch tæng qu¸t
X¸c ®Þnh møc ®é träng yÕu
LËp kÕ ho¹ch giao dÞch vµ phôc vô kh¸ch hµng
Tæng hîp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n
lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n cô thÓ
X¸c ®Þnh rñi ro tµi kho¶n vµ rñi ro tiÒm tµng
X¸c ®Þnh b»ng chøng kiÓm to¸n
M« h×nh vÒ ®é tin cËy cña kiÓm to¸n
Ma trËn kiÓm to¸n
LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n cho tõng tµi kho¶n
KÕ ho¹ch kiÓm tra hÖ thèng
kÕ ho¹ch kiÓm tra chi tiÕt
Tæng hîp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n
LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n cô thÓ
®èi víi doanh thu b¸n hµng
Do h¹n chÕ vÒ mÆt thu thËp tµi liÖu nªn ë bµi viÕt nµy em chØ ®Ò cËp ®Õn viÖc lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n cô thÓ ®èi víi doanh thu b¸n hµng. Bªn c¹nh ®ã, tµi liÖu thu thËp ®îc lÊy tõ nguån kh«ng chÝnh thèng v× vËy kh«ng thÓ tr¸nh khái sai sãt
Sau khi x¸c ®Þnh ®îc møc ®é träng yÕu vµ gi¸ trÞ träng yÕu chi tiÕt. Nhãm kiÓm to¸n tiÕn hµnh lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n cô thÓ ®Ó cã thÓ thùc hiÖn kiÓm tra chi tiÕt ®èi víi nh÷ng ph¹m vi cã thÓ cã sai sãt.
a, X¸c ®inh rñi ro
Bíc ®Çu tiªn ®Ó lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n cô thÓ lµ x¸c ®Þnh rñi ro tµi kho¶n vµ rñi ro tiÒm tµng cña mçi tµi kho¶n trong chu tr×nh b¸n hµng vµ thu tiÒn. Nhãm kiÓm to¸n thùc hiÖn kiÓm tra ®Ó x¸c ®Þnh rñi ro tµi kho¶n ®èi víi tµi kho¶n doanh thu, tiÒn vµ c¸c kho¶n ph¶i thu. Muèn vËy ph¶i ph©n tÝch sè d cöa c¸c tµi kho¶n doanh thu, tiÒn, c¸c kho¶n ph¶i thu vµ c¸c tµi kho¶n cã liªn quan. §ång thêi ph©n tÝch nh÷ng nh©n tè cã thÓ mang l¹i rñi ro khi b¸o c¸o.
C¸c kh¸ch hµng mµ VACO ®· thùc hiÖn kiÓm to¸n trong n¨m tríc, hÇu hÕt ®Òu ¸p dông ®óng chÕ ®é vµ h×nh thøc kÕ to¸n ®¨ng ký, kh«ng cã sai sãt nµo nghiªm träng ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ ._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 35482.doc