Bài giảng Nguyên lý kế toán - Chương 9: Hệ thống kế toán Việt Nam

cấu hệ thống kế toán doanh nghiệp Việt Nam 2 – Giải thích mối quan hệ giữa kế toán và các định chế liên quan tại Việt Nam Nội dung • Sự phát triển của hệ thống kế toán Việt Nam • Các tổ chức lập quy và tổ chức nghề nghiệp • Luật Kế toán và các văn bản hướng dẫn • Hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam • Hệ thống kế toán doanh nghiệp Việt Nam • Quan hệ giữa kế toán và các định chế liên quan tại Việt Nam 3 Sự phát triển của hệ thống kế toán VN • Trước 1990, hệ thống kế toán VN dựa trên hệ thống kế toán các nước XHCN chủ yếu phục vụ cho DNNN. • Quá trình cải cách – Hệ thống 1990 – Hệ thống thử nghiệm 1994 Hệ thống 1996 4 – – Luật kế toán 2003 và các chuẩn mực kế toán VN – Hệ thống 2006 2Hệ thống kế toán VN hiện nay L ậ Kế á 2003 L ậ D h hiệu t to n Chuẩn mực kế toán Nghị định 129, 128 Luật Kiểm toán độc lập u t oan ng p Luật Kiểm toán nhà nước 5 Chế độ kế toán & các quy định khác Luật thuế Các tổ chức lập quy và tổ chức nghề nghiệp ốQu c hội Chính phủ Bộ Tài chính Hội đồng Quốc gia Kế toán Hội Kế toán Kiểm toán Việt Nam 6 Vụ Chế độ Kế toán – Kiểm toán Luật kế toán Việt Nam 2003 • Hoàn cảnh ra đời • Các nội dung cơ bản • Các văn bản hướng dẫn 7 Hoàn cảnh ra đời • Pháp lệnh Kế toán - Thống kê 1988: Chiế á á hật h kế t á Việt c o qu c c o o n Nam. • Nhu cầu của quá trình hội nhập 8 3Các nội dung cơ bản  Đối tượng chi phối Cá đị h ơ bả ề đơ ị kỳ kế  c quy n c n v n v , toán  Các yêu cầu cụ thể về sổ sách, chứng từ  Thông tin công khai và báo cáo  Quản lý Nhà nước về kế toán 9  Hành nghề kế toán  Tổ chức nghề nghiệp. Các văn bản hướng dẫn • Nghị định 128/2004/NĐ-CP N hị đị h 129/2004/NĐ CP• g n - 10 Hệ thống chuẩn mực kế toán VN • Sự ra đời ẩ• Cơ cấu hệ thống chu n mực • Các văn bản hướng dẫn 11 Sự ra đời của VAS • Xuất phát từ yêu cầu hội nhập kế t á ố tếo n qu c • Xây dựng dựa trên hệ thống chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS, nay là IFRS) • Gồm 26 chuẩn mực được ban hành 12 từ năm 2001 đến năm 2005. 4Hệ thống chuẩn mực kế toán VN • Các chuẩn mực cơ bản – VAS 01: Chuẩn mực chung – VAS 21: Trình bày BCTC • Các chuẩn mực cụ thể – VAS 02: Hàng tồn kho – VAS 03: TSCĐ hữu hình – VAS 04: TSCĐ vô hình 13 – VAS 05: Bất động sản đầu tư – VAS 06: Thuê tài sản – VAS 10: Ảnh hưởng của thay đổi tỷ giá hối đoái Hệ thống chuẩn mực kế toán VN • Các chuẩn mực cụ thể (tt) VAS 14: Doanh thu– – VAS 15: Hợp đồng xây dựng – VAS 16: Chi phí đi vay – VAS 17: Thuế thu nhập doanh nghiệp – VAS 18: Các khoản dự phòng, tài sản và nợ tiềm tàng 14 – VAS19: Hợp đồng bảo hiểm Hệ thống chuẩn mực kế toán VN • Các chuẩn mực liên quan đến báo cáo tài ích nh – VAS 22: Trình bày bổ sung BCTC ngân hàng và tổ chức tài chính tương tự – VAS 23: Các sự kiện sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm – VAS 24: Báo cáo lưu chuyển tiền tệ 15 – VAS 28: Báo cáo tài chính các bộ phận – VAS 29: Chính sách kế toán, thay đổi trong ước tính kế toán và các sai sót – VAS 27: Báo cáo tài chính giữa niên độ – VAS 30: Lợi nhuận trên cổ phần Hệ thống chuẩn mực kế toán VN • Các chuẩn mực cho tập đoàn – VAS 07: Đầu tư vào công ty liên kết – VAS 08: Các khoản góp vốn liên doanh – VAS 11: Hợp nhất kinh doanh – VAS 25: BCTC hợp nhất và đầu tư vào công ty con VAS 26: Thông tin về các bên liên quan 16 – 5Văn bản hướng dẫn • Thông tư 89/2002/TT-BTC Thô tư 105/2003/TT BTC• ng - • Thông tư 23/2005/TT-BTC • Thông tư 20/2006/TT-BTC • Thông tư 21/2006/TT-BTC • Thông tư 161/2007/TT-BTC thay thế 3 17 thông tư 89, 105 và 23. Hệ thống kế toán doanh nghiệp VN • Sự phát triển Giới thiệ hệ thố 2006 • u ng – Hệ thống chứng từ – Hệ thống tài khoản – Hệ thống sổ sách – Hệ thống báo cáo tài chính Giới thiệ hệ thố kế t á d h hiệ 18 • u ng o n oan ng p nhỏ và vừa Sự phát triển • Hệ thống 2006 ban hành theo Quyết đị h 15/2006/QĐ BTCn - –Kế thừa hệ thống 1996 ban hành theo QĐ 1141/1995/QĐ-BTC –Tích hợp các yêu cầu của 26 chuẩn mực kế toán VN đã ban hành. 19 Hệ thống chứng từ kế toán • Quy định việc lập, lưu chuyển chứng từ • Ban hành danh mục chứng từ gồm 37 chứng từ trong đó phần lớn là hướng dẫn. 20 6Hệ thống tài khoản kế toán • Ban hành danh mục hệ thống tài kh ả kế t á thố hất h d h o n o n ng n c o oan nghiệp gồm 86 tài khoản thuộc 9 nhóm. • Hệ thống được bổ sung và điều chỉnh bởi Thông tư 244/2009/TT-BTC 21 HEÄ THOÁNG TAØI KHOAÛN KEÁ TOAÙN DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM - TAØI KHOAÛN THUOÄC BAÛNG CAÂN ÑOÁI Loaïi 1: TS ngaén haïn 11 Tieàn Loaïi 3: Nôï phaûi traû 31x: Vay ngaén han Taøi saûn ngaén haïn Taøi saûn Nôï phaûi traû Voán chuû sôû höõu x: 12x: Ñaàu tö ngaén haïn 13x: Nôï phaûi thu 14x: TSLÑ khaùc 15x: Haøng toàn kho 16x: Chi söï nghieäp ï ï ø33x: Nôï ngaén haïn 34x: Nôï daøi haïn 35x: Döï phoøng phaûi traû Loaïi 4: Voán chuû sôû höõu 41x: Voán kinh doanh vaø caùc quyõ 22 daøi haïn Loaïi 2: TS daøi haïn 21x: TSCÑ 22x: Ñaàu tö daøi haïn 24x: TS daøi haïn khaùc 42x: Laõi chöa phaân phoái 44x: Nguoàn khaùc 46x: Nguoàn kinh phí 8 HEÄ THOÁNG TAØI KHOAÛN KEÁ TOAÙN DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM - TAØI KHOAÛN THUOÄC BAÙO CAÙO KQHÑKD Doanh thuLoaïi 5: Doanh thu Loaïi 6: Chi phí SXKD Chi phí SXKD 51x: Doanh thu 52x: C/khaáu, G/giaù 53x: Haøng bò traû laïi 61x: Chi phí mua haøng 62x: Chi phí SX 63x: Giaù thaønh, giaù voán, CPTC 64x: Chi phí ngoaøi SX Thu nhaäp Loaïi 7: Thu nhaäp khaùc Loaïi 8: Chi phí khaùc 23 khaùc Chi phí khaùc 71x: Thu nhaäp khaùc 81x: Chi phí khaùc 82x: CP thueá TNDN Loaïi 9: xaùc ñònh keát quaû 9 Hệ thống báo cáo tài chính • Ban hành biểu mẫu báo cáo tài chính b ồ bá á tài hí h iê bá ao g m o c o c n r ng, o cáo tài chính hợp nhất và báo cáo tài chính giữa niên độ • Quy định thời hạn và địa chỉ phải nộp báo cáo tài chính 24 7Các báo cáo tài chính • Bảng cân đối kế toán • Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh • Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (gián tiếp/trực tiếp) • Bản thuyết minh báo cáo tài chính 25 Hệ thống sổ sách kế toán • Quy định về các loại sổ, cách thức ở ổ hi ổ ử hữ ổm s , g s , s a c a s • Ban hành 5 hình thức kế toán 26 Các hệ thống kế toán khác • Hệ thống kế toán áp dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa • Hệ thống kế toán đơn vị hành chính sự nghiệp • Hệ thống kế toán ngân hàng • Hệ thống kế toán doanh nghiệp bảo hiể 27 m Quan hệ giữa kế toán và các định chế • Kế toán và thuế • Kế toán và thị trường chứng khoán • Kế toán và kiểm toán 28 8Những thách thức của kế toán VN • Giải quyết quan hệ giữa yêu cầu hội hậ à thự t ề ki h tến p v c rạng n n n • Giải quyết quan hệ kế toán và các định chế liên quan • Giải quyết quan hệ giữa nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao 29 và thực trạng nền kinh tế Hội nhập quốc tế - Thực trạng nền kinh tế • Hội nhập quốc tế – Toàn cầu hóa đã dẫn đến sự hình thành các chuẩn mực quốc tế và quá trình hội tụ kế toán quốc tế – Sự phát triển của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và thị trường chứng khoán VN • Thực trạng nền kinh tế – Doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm tỷ trọng lớn 30 trong nền kinh tế – Chênh lệch giữa TPHCM, Hà nội và các địa phương Kế toán - các định chế khác • Kế toán – Thuế Kế t á Thị t ườ hứ kh á• o n – r ng c ng o n • Kế toán – Kiểm toán 31 Nguồn nhân lực kế toán • Yêu cầu cấp thiết cho quá trình hội hận p • Thách thức từ nhận thức, năng lực đào tạo và thực trạng của nền kinh tế 32