Bài giảng Nguyên lý kế toán - Chương 3: Tài khoản và ghi sổ kép - Vũ Hữu Đức

oản kế tốn • Ghi sổ kép • Vận dụng tài khoản kế tốn và ghi sổ kép 4 Tài khoản kế tốn • Nhắc lại một số khái niệm • Định nghĩa tài khoản • Phân loại tài khoản 5 Nhắc lại một số khái niệm Tài sản Nợ phải trả = VCSH + Phương trình kế tốn phản ảnh các đối tượng kế tốn và quan hệ giữa các đối tượng kế tốn 6 Nhắc lại một số khái niệm Tài sản Nợ phải trả Vốn chủ sở hữu Tài sản Nợ phải trả Vốn chủ sở hữu Thời điểm 1/1 Thời điểm 31/12 7 Định nghĩa tài khoản • Tài khoản kế tốn là việc phân loại đối tƣợng kế tốn để tổ chức phản ảnh và kiểm tra một cách thƣờng xuyên, liên tục, cĩ hệ thống tình hình và sự vận động biến đổi của từng đối tƣợng • Thí dụ: Tiền mặt, hàng tồn kho, phải trả ngƣời bán 8 Phân loại tài khoản • TK tài sản • TK Nợ phải trả • TK Vốn chủ sở hữu 9 Kết cấu tài khoản • Các thơng tin cơ bản – Tình trạng của đối tƣợng kế tốn đầu kỳ kế tốn dƣới dạng số tiền, thƣờng gọi là số dư đầu kỳ. – Các nghiệp vụ làm gia tăng hay giảm đi của đối tƣợng kế tốn, chi tiết theo nội dung giao dịch, ngày tháng và số tiền, thƣờng gọi là số phát sinh trong kỳ. – Tình trạng của đối tƣợng kế tốn cuối kỳ kế tốn dƣới dạng số tiền, thƣờng gọi là số dư cuối kỳ. 10 Kết cấu tài khoản • Các thơng tin khác – Ngày và số hiệu chứng từ – Diễn giải nội dung nghiệp vụ – Tài khoản đối ứng 11 Chứng từ DIỄN GIẢI TK đối ứng Số tiền Số Ngày Nợ Cĩ Số dư ngày 1/1/201x: 10.000.000 PT01 03/01 Rút tiền gởi NH nhập quỹ TGNH 25.000.000 PC01 05/01 Chi trả lương PTNV 20.000.000 PC02 18/01 Chi tạm ứng cho NV TƯ 8.000.000 PT02 25/01 Khách hàng trả nợ PTKH 22.000.000 PC03 28/01 Nộp tiền ngân hàng TGNH 24.000.000 Cộng phát sinh 47.000.000 52.000.000 Số dư ngày 31/01/201x 5.000.000 Tài khoản Tiền mặt Tháng 01/201x 12 Tài khoản chữ T TK Tiền Mặt Nợ Cĩ D. 10.000.000 (TGNH) 25.000.000 20.000.000 (PTNV) 8.000.000 (Tạm ứng) (PTKH) 22.000.000 24.000.000 (TGNH) 47.000.000 52.000.000 D. 5.000.000 13 Kết cấu tài khoản • Bên Nợ: Cột bên tay trái của TK • Bên Cĩ: Cột bên tay phải của TK Tại sao gọi là bên Nợ? Bên Cĩ? Đĩ là quy ước (dịch từ debit và credit) 14 Kết cấu tài khoản • Tài khoản tài sản – Số dƣ đầu kỳ bên Nợ – Số phát sinh tăng trong kỳ bên Nợ – Số phát sinh giảm trong kỳ bên Cĩ – Số dƣ cuối kỳ bên Nợ 15 Kết cấu tài khoản • Tài khoản nợ phải trả và vốn chủ sở hữu – Số dƣ đầu kỳ bên Cĩ – Số phát sinh tăng trong kỳ bên Cĩ – Số phát sinh giảm trong kỳ bên Nợ – Số dƣ cuối kỳ bên Cĩ 16 Tài khoản và bảng cân đối Tài sản Nguồn vốn TK Tiền mặt DĐK Tăng Giảm DCK TK Nguồn vốn KD DĐK Tăng Giảm DCK DCK= DĐK + PS Nợ- PS Có DCK = DĐK + PS Có - PS Nợ BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN 4 17 Hệ quả của kết cấu tài khoản TỔNG SỐ DƯ NỢ CÁC TÀI KHOẢN TỔNG SỐ DƯ CÓ CÁC TÀI KHOẢN = TÀI SẢN NỢ PHẢI TRẢ + VỐN CHỦ SỞ HỮU = 18 Bài tập thực hành • Cơng ty X cĩ số liệu đầu kỳ nhƣ sau: – Tiền mặt: 100 – Phải thu KH: 100 – Hàng hĩa: 200 – Vay: 50 – Vốn chủ sở hữu: 250 – Phải trả ngƣời bán: 100 19 Bài tập thực hành • Trong kỳ cơng ty cĩ các nghiệp vụ sau: – Mua TSCĐ 300 chƣa trả tiền ngƣời bán – Vay ngân hàng 200 bằng tiền mặt – Mua hàng hĩa 100 trả bằng tiền mặt – Khách hàng trả nợ 50 bằng tiền mặt 20 Bài tập thực hành • Yêu cầu – Lập Bảng CĐKT đầu kỳ – Vẽ các TK chữ T và ghi số dƣ đầu kỳ – Ghi các nghiệp vụ lên TK. Nhận xét – Tính số dƣ cuối kỳ trên các TK – Lập Bảng CĐKT 21 Ghi sổ kép • Giới thiệu • Nguyên tắc ghi sổ kép • Vận dụng vào tài khoản • Mở rộng phƣơng trình kế tốn 22 Giới thiệu • Đƣợc Pacioli cơng bố vào thế kỷ 15 trong tác phẩm Summa de Arimethica Geomatria Proportioni et Proportionalità Luca Pacioli (1445-1510) 23 Nguyên tắc • Một nghiệp vụ sẽ đƣợc ghi ít nhất vào 2 tài khoản, một bên Nợ, một bên Cĩ với cùng một số tiền nhƣ nhau. 24 Cơ sở của ghi sổ kép • Do tính cân đối của phƣơng trình kế tốn, tất cả mọi nghiệp vụ đều quy về 4 trƣờng hợp chính: 1.Tài sản A tăng, tài sản B giảm 2.Nguồn vốn X tăng, nguồn vốn Y giảm 3.Tài sản A tăng, nguồn vốn X tăng 4.Tài sản A giảm, nguồn vốn X giảm • Do đĩ, một nghiệp vụ sẽ ảnh hƣởng đến ít nhất 2 tài khoản 25 Cơ sở của ghi sổ kép Tài sản B Tài sản A X X (1) Tài sản A tăng, tài sản B giảm Nguồn vốn X Nguồn vốn Y X X (2) Ng.vốn X tăng, Ng.vốn Y giảm Nguồn vốn X Tài sản A X X Tài sản A Nguồn vốn X X X (3) Tài sản A tăng, Ng.vốn X tăng (4) Tài sản A giảm, Ng.vốn X giảm 26 Hệ quả của nguyên tắc ghi sổ kép Tổng phát sinh Nợ của các tài khoản Tổng phát sinh Cĩ của các tài khoản = 27 Kiểm tra việc ghi sổ kép Tài khoản Dư đầu kỳ Phát sinh trong kỳ Dư cuối kỳ Nợ Nợ Nợ Có Có Có Cộng A A B B C C 14 28 Áp dụng vào tài khoản • Định khoản: Xác định cách ghi chép một nghiệp vụ vào các tài khoản theo nguyên tắc ghi sổ kép – Phân tích các TK bị ảnh hƣởng – Xác định số tiền ghi vào mỗi TK – Kiểm tra lại nguyên tắc ghi sổ kép 29 Áp dụng vào tài khoản • Bút tốn: Cách gọi khác của định khoản – Bút tốn đơn giản: Chỉ liên quan đến 2 tài khoản – Bút tốn phức tạp: Liên quan đến hơn 2 tài khoản 30 Áp dụng vào tài khoản • Thí dụ: Rút tiền gửi ngân hàng về nhập quỹ tiền mặt 200 triệu đồng Nợ TK Tiền mặt 200tr. Cĩ TK Tiền gửi NH 200 tr. 31 Bài tập thực hành • Sau nhiều năm làm một nhân viên hành chánh mẫn cán tại một trƣờng đại học, khi về hƣu, bà Liên quyết định mở một tiệm photocopy cạnh trƣờng và đặt tên là Photo SV. • Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh đầu tiên của Photo SV trong tháng 8 năm 20x1: – Ngày 1/8/20x1, bà Liên bỏ 100 triệu đồng vốn để thành lập doanh nghiệp mang tên Photo SV. – Ký hợp đồng thuê nhà để đặt tiệm photo. Giá thuê: 3 triệu đồng/tháng, tính từ 1/9/20x1. Dùng tiền mặt của Photo SV trả trƣớc tiền thuê trong một năm là 36 triệu đồng. 32 Bài tập thực hành – Mua 200 ram giấy chƣa thanh tốn cho ngƣời bán, giá 11 triệu đồng. – Mua máy photo trị giá 24 triệu, trả ngay ½ bằng tiền mặt và nợ ngƣời bán số cịn lại. – Mua 100 hộp mực photo, giá 8 triệu đồng, thanh tốn ngay bằng tiền mặt. – Chi tiền mặt trả nợ cho ngƣời cung cấp giấy: 11 triệu đồng. • Hãy định khoản các nghiệp vụ phát sinh trên 33 Mở rộng phƣơng trình kế tốn Tài sản = Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu Vốn đầu tư của chủ sở hữu Doanh thu Chi phí Lợi nhuận chưa phân phối 34 TK Vốn chủ sở hữu Tăng Giảm TK Vốn đầu tư của chủ sở hữu Tăng Giảm TK Lợi nhuận chưa phân phối Tăng Giảm TK Chi phí Tăng Giảm TK Doanh thu Tăng Giảm 35 Mở rộng phƣơng trình kế tốn • TK Lợi nhuận chƣa phân phối – Tăng LNCPP bên Cĩ – Giảm LNCPP bên Nợ – Số dƣ bên Cĩ 36 Mở rộng phƣơng trình kế tốn • Kết cấu TK Thu nhập – Ghi nhận doanh thu bên Cĩ – Kết chuyển doanh thu bên Nợ – Số dƣ tạm thời (chƣa kết chuyển) bên Cĩ • Các TK thu nhập: – Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ – Doanh thu tài chính – Thu nhập khác 37 Mở rộng phƣơng trình kế tốn • Kết cấu TK Chi phí – Ghi nhận Chi phí bên Nợ – Kết chuyển Chi phí bên Cĩ – Số dƣ tạm thời (chƣa kết chuyển) bên Nợ • Các TK Chi phí – Giá vốn hàng bán – Chi phí bán hàng – Chi phí quản lý doanh nghiệp 38 Bài tập thực hành Cơng ty Lan Đài cĩ tình hình kinh doanh trong kỳ như sau: • Bán hàng thu tiền mặt trị giá 500.000.000đ. • Hàng hĩa xuất kho để bán trị giá 300.000.000đ. • Chi phí vận chuyển hàng đi bán là 10.000.000đ chƣa trả tiền cho ngƣời bán. • Yêu cầu: Định khoản các nghiệp vụ phát sinh trên 39 Tài khoản chi tiết • Đƣợc mở để theo dõi từng đối tƣợng chi tiết: nhà cung cấp, khách hàng, hàng hĩa • Nguyên tắc: Ghi tổng hợp và chi tiết đồng thời. 40 Minh họa • Mua 200 đơn vị hàng hĩa X với giá 300 ngàn một đơn vị của cơng ty M. • Định khoản: • Nợ TK Hàng hĩa (HH X): 60.000 • Cĩ TK Phải trả ngƣời bán M: 60.000 41 Minh họa TK Hàng hĩa TK Hàng hĩa X 60.000 60.000 TK Phải trả người bán 60.000 TK Phải trả người bán M 60.000 42 Hệ quả Phát sinh trên TK tổng hợp Tổng phát sinh trên các TK chi tiết = Số dư trên TK tổng hợp Tổng số dư trên các TK chi tiết = 43 Minh họa Nhà cung cấp Số dƣ đầu kỳ Phát sinh trong kỳ Số dƣ cuối kỳ Nợ Cĩ Nợ Cĩ Nợ Cĩ Cơng ty M 40.000 70.000 110.000 80.000 Cơng ty N 70.000 40.000 110.000 Cơng ty P 120.000 130.000 200.000 190.000 Cộng 230.000 200.000 350.000 380.000