Bài giảng Kĩ thuật chung ô tô

y Oj FiL ÿҫX WLrQ ÿѭӧF WUDQJ Eӏ PӝW EiQK YL VDL tay lái ÿѭӧF QJѭӡL [ӭ %DYLHre là /DQNHQRSHUJHUViQJFKӃQăPQKѭQJEҵQJSKiWPLQKOҥLÿѭӧFFҩSFKRPӝWQJѭӡL ÿӗQJKѭѫQJFӫD{QJOj5XGROI$FNHUPDQPӝWQKjF{QJQJKLӋSӣ/RQGRQQrQQJѭӡLWD WKѭӡQJJiQViQJFKӃÿyFKR$FNHUPDQ Hình 1. &KLӃF[HÿҫXWLrQdo Nicolas-Joseph Cugnot's Fardier FKӃWҥR. &KLӃF[HÿҫXWLrQFKҥ\EҵQJÿӝQJFѫÿӕWWURQJKRҥWÿӝQJWKHRFKXWUuQKEӕQNuFӫD %HDXGH5RFKDVOjPӝWFKLӃF[HÿҥSFәÿѭӧFNӻ VѭĈӭF*RWWOLHE'DLPOHUWKӱOҳS ÿӝQJ FѫPӝW[LODQKFӫD{QJQăP5ӗLÿӃQQăPPӝWNƭVѭĈӭFNKiFOj Carl Benz FKӃWҥRPӝWFiL[HEDEiQKYjWKXÿѭӧFWKjQKF{QJOӟQFKtQKOjÿӇNKDLWKiFFiFEҵQJ SKiWPLQKFӫD'DLPOHUQăP. .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 2 Ӣ3KiSÿmWKjQKOұSF{QJW\3DQKDUGHW/HYDVVRUF{QJW\OӟQFKX\rQVҧQ[XҩW{W{ ÿҫXWLrQFӫD3KiS1ăP[HGREDQJѭӡLQj\WKLӃWNӃÿmFyFiFEӝSKұQFKtQKEӕWUt WKHRFiFYӏ WUt PjVDXQj\WUӣWKjQKNLQKÿLӇQ nKѭQJQKLӅXQKjFKӃWҥRNKiFFNJQJYjR FXӝFQKҩWOj'H'LRQ- %RXWRQQJѭӡLÿmQKұQEҵQJSKiWPLQKVӵWUX\ӅQÿӝQJFKREiQK VDX EҵQJ các-ÿăQJ FNJQJ WURQJ QăP  ҩ\ QăP VDX {QJ ÿѭD UD KӋ ÿiQK OӱD GQJ aFTX\1ăPFNJQJOjQăPÿҫXWLrQPjFKLӃF{W{GR'DLPOHUFKӃWҥRÿѭӧFOҳSEánh KѫLQKӡ0LFKHOLQYӅ'DLPOHUQăP{QJÿmViQJFKӃEӝWҧQQKLӋWKuQKWәRQJQăP PӝWQKj FKӃ WҥR Oj/RXLV5HQDXOW WKjQKF{QJQJD\ OұS WӭFYӟL FKLӃF[H FRQFӫD {QJÿһFELӋWQyOjFiL[HÿҫXWLrQÿѭӧFWUDQJEӏPӝWKӝSVӕEDWӕFÿӝFNJQJFKtQh trên FKLӃF[HQj\ OҫQÿҫXWLrQ[XҩWKLӋQPi\SKiWÿLӋQPӝWFKLӅX%RXGHYLOOHQăPÿm KRjQWKjQKFiLPDQKrW{ÿiQKOӱD tURQJO~FÿyFiFQKjViQJFKӃYүQNLrQWUuQgKLrQFӭX YjKRjQFKӍQK[HÿLӋQNKLQKӟ OҥLQăPPӝW WURQJVӕKӑ Oj-HQDW]\ÿmÿҥWNӍ OөF WX\ӋWÿӕLYӅWӕFÿӝNKLOiLFKLӃF-DPDLV&RQWHQWHNK{QJEDRJLӡKjLOzQJFӫD{QJYӟL WӕFÿӝNPKĈҫXWKӃNӍ{W{ÿmWӵJLҧLWKRiWNKӓLKuQKGiQJ WURQJGLӋQPҥR FӫD[HQJӵDFKLӃF0HUFHGHVQăPOjÿһFWUѭQJFKRVӵWKD\ÿәLҩ\Pj5HQDXOWÿm NKӣLÿҫXQăP7KӡLNuQj\FNJQJÿiQKGҩXVӵNKӣLÿҫXFӫDVҧQ[XҩW{W{KjQJORҥW 5DPVRQ(2OGVVҧQ[XҩW{W{QăP Vào nKӳQJQăP ÿҫXWKӃNӹ ÿmFKӭQJNLӃQYLӋFGQJSKDQK WDQJWUӕQJYjNKXQJ JҫPEҵQJW{QGұSNKXQJ'DLPOHUӣĈӭFNKXQJ$UEHOFӫD[ѭӣQJUqQ'RXDLӣ3KiS 1ăP  FKLӃF { W{9DX[KDOO Fy FҫQ VDQJ Vӕ OҳS WUrQ FӝW WD\ OiL QăP  3LHHUH %RVVX ViQJ FKӃ Eӝ NKӣL ÿӝQJ EҵQJ ÿLӋQ WX\ QKLrQ PmL ÿӃQ QăP  PӟL ÿѭӧF .HWWHULQJ GQJ WUrQ PӝW FKLӃF &DGLOODF QrQ QJѭӡL WD WKѭӡQJ JiQ ViQJ FKӃ Qj\ FKR KetWHULQJ &NJQJ QăP  QJѭӡL0ӻ &KULVWLH ViQJ FKӃ Eӝ GүQ ÿӝQJ EiQK WUѭӟF Yà 7UXIIDXOWViQJFKӃFiLJLҧP[yFGQJPDViWÿyFNJQJ OjQăP[XҩWKLӋQNtQKFKҳQ gió. &XӕLFQJQăP$QGUH 0LFKHOLQFyêWѭӣQJGQJEiQK[e FKұSÿ{LFKR[HWUӑQJWҧL OӟQ 15 QăPWU{LTXDYӟLQKLӅXWLӃQEӝQăPÿmÿiQKGҩXWULӇQYӑQJWKұWVӵFӫDF{QJ QJKLӋS{ W{YӟLYLӋF+HQU\)RUGÿѭDYjRYұQKjQKGk\FKX\ӅQ OҳS UiS KjQJ ORҥWÿҫX WLrQĈy OjFKLӃF)RUG-7FKLӃF[HEuQKGkQÿҫX WLrQEӏ WѭӟFEӓPӑLSKө WQJ WKӯDYj ÿѭӧF VҧQ [XҩW WӟL  WULӋX FKLӃF 4X\ WҳF VҧQ [XҩW KjQJ ORҥW ÿѭӧF iS GөQJPӝW FiFK QJKLrP FKӍQK ÿӃQPӭFPӑL [H ÿӅX ÿѭӧF JLDR FKR NKiFK YӟL PjX VѫQ ÿHQ )RUG QyL .KiFKKjQJFyWKӇ\rXFҫXEҩWFӭPjXJuUӗL{QJWKrP PLӉQOjÿHQ NJD\VDX7KӃFKLӃQ7KӭQKҩWӣ0ӻ ÿm[XҩWKLӋQWKQJ[HWRjQEҵQJWKpSӣ3KiS PmLWӟLQăPPӟLÿѭӧFKmQJ&LWURHQFKҩSQKұQQKѭQJYӟLPӝWVӕYӕQÿҫXWѭNKLӃQ côQJW\ÿӭQJErQEӡYӵFSKiVҧQ1ăPQKjFKӃWҥR,WDOLD9LQFHQ]R/DQFLDJLӟL .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 3 WKLӋXPӝWORҥL{W{NKiFFyKӋWKӕQJWUHRSKtDWUѭӟFYӟLEiQK[HÿӝFOұSQyFKӫ\ӃXOj [HVҧQVXҩWKjQJORҥWNK{QJFyNKXQJJҫPWӭFOjWKQJ[HWӵPDQJQKӡÿy[HFyVjQFӵF NuWKҩS1ăPKDLNӻ Vѭ WUҿ-HDQ$*UpJRLUHYj3LHUUH)HQDLOOHWXQJUDFKLӃF7UDFWD [HÿҫXWLrQGүQÿӝQJEҵQJEiQKWUѭӟFKRҥWÿӝQJPӻ PmQÿһFELӋWQKӡVӵQӕLÿӗQJWӕF KӋWKӕQJQj\WURQJ7KӃFKLӃQ7KӭKDLÿmÿѭӧFiSGөQJFKR[H-HHSYjFiF{W{EӕQEiQK FyÿӝQJOӵFNKiF&NJQJWURQJQăPQj\KӋWKӕQJÿiQKOӱDEҵQJ'HOFR'HOFRFKӳYLӃW WҳW FӫD'D\ton Engineering Laboratorie Co, 2KLR EҳW ÿҫ\ WKD\ WKӃ KӋ ÿiQK OӱD GQJ PDQKrW{ 1ăP  FKӭQJ NLӃQ PӝW Vӵ ÿәL PӟL KӝS Vӕ ÿӗQJ Eӝ KyD ÿҫX WLrQ [H &DGLOODFYjPӝWÿLӅXNuOҥ[HFӫDQJѭӡL ĈӭF$GDP2SHOÿҭ\EҵQJWrQOӱD[H7DWUDFӫD Séc FNJQJÿiQJFK~êYӅQKLӅXPһWQăPFKLӃF[H{W{ÿҫXWLrQFyWKQJ[HNKtÿӝQJ OӵFÿѭӧFVҧQ[XҩWKjQJORҥWFiFPүXWKӱFӫDĈӭFFy WKQJ[HNLӇXJLӑWGR5XPSOHU FKӃ WҥRQăPYj%HQ]QăPÿӅXNK{QJÿѭӧFFKҩSQKұQ1ăP&RWDOViQJFKӃ hӝSVӕÿLӋQWӱ, rӗLQăP2OGVPRELOH WXQJUDQKӳQJFKLӃF{ W{ÿҫXWLrQVDQJVӕWӵ ÿӝQJ1KӳQJ WLӃQEӝ TXDQ WUӑQJQKҩW ÿѭӧFJKLQKұQ WӯNKLNӃW WK~F WKӃ FKLӃQ WKӭKDL NăPӣ$QKÿmFKӃWҥRFKLӃF[H{W{ÿҫXWLrQFKҥ\EҵQJWXDELQNKt5RYHU QăP QKӳQJFKLӃF{W{ÿҫXWLrQÿѭӧFVҧQ[XҩWKjQJORҥWYӟLWD\OiLFyWUӧOӵF&KU\VOHU QăP[XҩWKLӋQFiLSKDQKÿƭDWUrQ[H-DJXDUFӫD$QK NKLWKDPJLD+DLPѭѫLEӕQ JLӡӣ0DQV1ăP{ W{NS8:DQNHOFyÿӝQJFѫGQJSLVWRQ quay và ô tô chҥ\ WUrQÿӋPNK{QJNKt[XҩWKLӋQ tӯQKӳQJQăPWUӣÿLFiFWKӃKӋ{W{PӟLÿӅXFyÿһF ÿLӇPFKӫ\ӃXOjQkQJFDRF{QJVXҩWJLҧPPӭFWLrXWKө FKҩWÿӕWYjNKtJk\{QKLӉPgia WăQJYDLWUzFӫDWKLӃWEӏÿLӋQWӱQăPFiFKӋWKӕQJÿLӋQWӱOҳSÿһWFKR{W{ÿmFKLӃP 6% gLiWLӅQPӝW[HYjFRQVӕQj\WӟLQăPWăQJJҩS EDFiFQӛOӵFWăQJWLӋQQJKL ÿӝDQWRjQ, VӵKRjQWKLӋQYjWUDQJWKLӃWEӏ FKҷQJKҥQÿDLDQWRjQEҳWEXӝFWӯӣ 3KiSKӋWKӕQJ SKDQK$%6ÿӋPDQWRjQWӵWKәLSKӗQJKD\$LU%DJVÿѭӧFMercedes WXQJUDWKӏWUѭӡQJOҫQÿҫXWLrQYjRQăPӕQJ[ҧ[~FWiFGR*HQHUDO0RWRUVKRjQ FKӍQKQăPQyWUӣWKjQKEҳWEXӝFӣQKLӅXQѭӟFF{QJQJKLӋS1yLFKXQJFiF[HORҥL trung bình có xXKѭӟQJEҳWNӏSPӭFÿӝYӅWKLӃWEӏYjVӵKRjQWKLӋQWUѭӟFÿk\FKӍGjQK FKR{W{ORҥLVDQJ7KQJ[HÿѭӧFOjPWKX{QÿӇJLҧPWӕLWKLӇXVӭFFҧQNK{QJNKt YjVӱ GөQJKӧSNLPKRһFYұW OLӋXFRPSRVLWHQKҽQKѭQJFKӏXÿӵQJ WӕWFҧVӵYDFKҥPOүQăQ mòn. &XӕLFQJ QJѭӡLWDFNJQJGӵNLӃQVӵSKiWWULӇQFiFKӋWKӕQJWUӧJL~SErQQJRjLFKR QJѭӡLOiLFiFKӋWKӕQJQj\GӵDYjRFiFWK{QJWLQÿmÿһWVҹQWURQJ[HYjFiFWtQKLӋXWKX ÿѭӧFWӯQJRjLNKtWѭӧQJPӭFÿӝQWҳFPjÿѭDUDFKRQJѭӡLOiL[HQKӳQJFKӍGүQYj OӡLNKX\rQÿӇÿѭD[HWKHROӝWUuQKWӕWQKҩW1ăPFKLӃF[H6DIUDQD&DUPLQDÿyOj FKLӃF[H{W{ÿҫXWLrQӣFKkXÆXFyWUDQJEӏPӝWKӋEҧQÿӗÿӏQKYӏ*36YjFKӍGүQKjQK .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 4 trình. 9ӅSKҫQ{W{ÿLӋQWKӵFWӃÿmFyKѫQQăPWXәLQyFNJQJÿѭӧFTXDQWkPWUӣOҥi YuVӵWăQJJLiQKLrQOLӋXVӵJLDWăQJ{QKLӉPQKѭQJYҩQÿӅFKӫ\ӃXPjQKLӅXQKjFKӃ WҥREӏFKҩWYҩQOjPӭFGӵWUӳQăQJOѭӧQJYjFKLSKtYӅҳFTX\ GRÿyWҥPWKӡL{W{ÿLӋQ FKӍÿӇVӱGөQJWURQJFiFWKjQKSKӕ7ӯQăPӣ/D5RFKHOOHÿmWLӃQKjQKFXӝFWKӱ QJKLӋPÿҫXWLrQFӫD3KiSWUrQOƭQKYӵF {W{ÿLӋQGR3HXJHRWWKLӃWNӃÿѭӧFQҥSÿLӋQOҥL WҥLFiFWUҥPF{QJFӝQJGR(')ÿһWFXӕLFQJFNJQJFyWKӇQJKƭÿӃQORҥL{W{ODLWҥSPj ÿӝQJ Fѫ YӯD Vӱ GөQJ ÿLӋQ QăQJ YӯD Vӱ GөQJ QKLӋW QăQJ ÿy Oj WUѭӡQJ KӧS FӫD xe 6ZDWFKPRELOHGӵiQGR0HUFHGHVSKiWWULӇQ. 2 . ÐW{OjSKѭѫQJWLӋQFѫJLӟi tӵ hành (không cҫn lӵc kéo bên ngoài), OѭXWK{QJWUrQ ÿѭӡng bӝ, GQJÿӇ chӣ QJѭӡi, hàng hoá hoһc thӵc hiӋn mӝt nhiӋm vө chuyên môn nhҩt ÿӏnh. +uQK2WRGXOӏFKMadaz, ÿӝQJFѫÿһWngang phía sau. .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 5 3. . 3.1. Phân lo̩i theo mͭFÿtFKV͵ dͭng. Hình 3;Hÿһc chӫng thӵc hiӋn nhiӋm vө chuyên môn nhҩWÿӏnh. .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 6 3.2. Phân lo̩i theo s͵ dͭng nhiên li͏u. Hình 43KkQORҥLWKHRNӃWFҩXRWRVӱGөQJQKLrQOLӋX 1. 2WRVӱGөQJQKLrQOLӋX[ăQJ2WRVӱGөQJQKLrQOLӋXGLHVHO 2WRVӱGөQJÿӝQJFѫODL+\EULG2WRVӱGөQJQăQJOѭӧQJ ÿLӋQ 2WRVӱGөQJÿӝQJFѫODLORҥLWӃEjRQKLrQOLӋX ¾ Xe oto s͵ dͭQJÿ͡QJF˯[ăQJ /RҥL[H{W{Qj\KRҥWÿӝQJEҵQJÿӝQJFѫVӱGөQJQKLrXOLӋX[ăQJGRÿӝQJFѫ[ăQJWҥR UDF{QJVXҩWOӟQÿӗQJWKӡLQyFyNtFKWKѭӟFQKӓJӑQQrQFK~QJÿѭӧFVӱGөQJUӝQJUmL trên FiFORҥL[HGXOӏFK1JRjLUDQJѭӡLWDFzQVӱGөQJÿӝQJFѫ&1*ÿӝQJFѫ LPG và ÿӝQJFѫFKҥ\EҵQJFӗQFK~QJVӱGөQJFiFORҥLQKLrQOLӋXNKiFQKDX &1*.KtJDQpQWӵQKLrQ /3*.KtJDKyDOӓQJ Hình 5. Xe oto VӱGөQJQKLrQOLӋX[ăQJ 1. ĈӝQJFѫ%uQKQKLrQOLӋXQKLrQOLӋX[ăQJ). .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 7 ¾ Xe oto V͵GͭQJÿ͡QJF˯GLHVHO. /RҥL [H{W{Qj\KRҥWÿӝQJEҵQJÿӝQJFѫVӱGөQJQKLrXOLӋXGLHVHOGRÿӝQJFѫGLHVHO WҥRUDP{PHQ[RҳQOӟQYjFyWtQKNLQKWӃQKLrQOLӋXWӕWQrQFK~QJÿѭӧFVӱGөQJUӝQJUmL WUrQFiFORҥLxHWҧLYj[H689 689;HÿDGөQJNLӇXWKӇWKDR Hình 6;HÿDGөQJNLӇXWKӇWKDR ĈӝQJFѫ2. %uQKQKLrQOLӋXQKLrQOLӋXGLHVHO. ¾ Xe oto V͵GͭQJÿ͡QJF˯ODL+\EULG /RҥL[H{W{Qj\ÿѭӧFWUDQJEӏYӟLQKӳQJQJXӗQQăQJOѭӧQJFKX\ӇQÿӝQJNKiFQKDX, QKѭ ÿӝQJ Fѫ [ăQJ YjP{Wѫ ÿLӋQ GR ÿӝQJ Fѫ [ăQJ SKiW UD ÿLӋQ QăQJ ORҥL [e ôtô này NK{QJFҫQQJXӗQErQQJRjLÿӇQҥSÿLӋQFKRҳFTX\+ӋWKӕQJGүQÿӝQJEiQK[HGQg ÿLӋQ9QJRjLUDFiFWKLӃWEӏNKiFGQJÿLӋQ9 Hình 7. 6ѫÿӗP{WҧKӋWKӕQJ+\EULGFӫD7R\RWDÿӝQJFѫ[ăQJYjP{WѫÿLӋQ .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 8 9tGө.KLNKӣLKjQK[HVӱGөQJP{WѫÿLӋQP{WѫQj\WҥRUDF{QJVXҩWFDRPһFGWӕF ÿӝWKҩS.KL[HWăQJWӕFQyVӁYұQKjQKÿӝQJFѫ[ăQJÿӝQJFѫQj\FyKLӋXTXҧKѫQӣ WӕFÿӝFDRKѫQ%ҵQJ FiFK VӱGөQJ WӕLѭXFҧKDLQJXӗQQăQJ OѭӧQJFKX\ӇQÿӝQJQKѭ WUrQVӁÿҥWÿѭӧFKLӋXTXҧ WURQJYLӋFJLҧP{QKLӉPGRNKt[ҧYjQkQJFDR WtQKNLQK WӃ QKLrQOLӋX ¾ ;H{W{V͵GͭQJQăQJO˱ͫQJÿL͏Q(9. /RҥL[H{W{Qj\VӱGөQJQJXӗQÿLӋQFӫDҳFTX\ÿӇYұQKjQKP{WѫÿLӋQWKD\YuVӱ GөQJQKLrQOLӋXҳFTX\FҫQÿѭӧFQҥSOҥLÿLӋQ/RҥL[HQj\PDQJOҥLQKLӅXOӧLtFKQKѭ NK{QJJk\{QKLӉPYjSKiWUDWLӃQJӗQWKҩSNKLKRҥWÿӝQJ+ӋWKӕQJGүQÿӝQJEiQK[H GQJÿLӋQ9QJRjLUDFiFWKLӃWEӏNKiFGQJÿLӋQ9 Hình 8. 6ѫÿӗP{WҧKӋWKӕQJ(9FӫD7R\RWD %ӝÿLӅXNKLӇQF{QJVXҩW; 0{WѫÿLӋQ; ҲFTX\. ¾ Xe oto V͵GͭQJÿ͡QJF˯ODLOR̩LW͇EjRQKLrQOL͏X)&+9. /RҥL[H{W{Qj\VӱGөQJQăQJOѭӧQJÿLӋQWҥRUDNKLQKLrQOLӋXK\ÿU{SKҧQӭQJYӟL{[\ WURQJNK{QJNKtVLQKUDQѭӟF'RQyFKӍWKҧLUDQѭӟFQyÿѭӧFFRLOjWӕWQKҩWWURQJQKӳQJ ORҥL[HFyPӭF{QKLӉPWKҩSYjQyÿѭӧFWLrQÿRiQVӁWUӣWKjQKQJXӗQQăQJOѭӧQJFKX\ӇQ ÿӝQJFKRWKӃKӋ{W{WLӃSWKHR Hình 9. 6ѫÿӗP{WҧKӋWKӕQJ+\EULGWӃEjRQKLrQOLӋXFӫD7R\RWD 1. %ӝÿLӅXNKLӇQF{QJVXҩW; 0{WѫÿLӋQ; 3. %ӝWӃEjRQKLrQOLӋX; 4. +ӋWKӕQJOѭX+\ÿUô; 5. ҲFTX\SKө. .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 9 . Ô tô cҩu tҥo gӗm các bӝ phұn sau: ™ PhҫQÿӝQJFѫ ™ Phҫn gҫm. ™ Phҫn thân vӓ. ™ Phҫn hӋ thӕQJÿLӋn (không h͕c trong h͕c ph̯n này, có môn h͕c riêng). 4Ĉ͡QJF˯ - ĈӝQJ Fѫ Oj nguӗQ ÿӝng lӵF SKiW UD QăQJ OѭӧQJ ÿӇ ô tô chuyӇn ÿӝQJĈӝQJ Fѫ WKѭӡng dùng trên ô tô là ÿӝQJFѫÿӕt trong kiӇu piston. - Nhiên liӋXGQJFKRÿӝQJFѫ oto;ăQJ'LHVHONKtJD Các b͡ ph̵n chính cͯDÿ͡QJF˯ ¾ Thân vӓ ÿӝQJFѫ Hình 107KkQPi\Gѭӟi và thân máy phía trên. ¾ &ѫFҩu trөc khuӹu - thanh truyӅn. .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 10 Hình 11. KӃt cҩu trөc khuӹu và thanh truyӅn. .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 11 ¾ &ѫFҩu phân phӕi khí. Hình 12&ѫFҩu phân phӕi khí. 1. Trөc khuӹX%iQKUăQJFDPFKӫ ÿӝng; 3. Xích cam; 4-126Xÿӥ cam; 5. &ѫFҩXWăQJ[tFKFDP%iQKUăQJFDPEӏ ÿӝng. 7. Trөc cam; 8. Cò mә; 9. Xupap; 10- 11. Vít chӍQK[XSDS%iQKUăQJWăQJ[tFKFDP ¾ HӋ thӕng cung cҩp nhiên liӋu. Hình 13. KӃt cҩu hӋ thӕng cung cҩp nhiên liӋu dùng chӃ hòa khí và kim SKXQ[ăQJ .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 12 Hình 14. 6ѫÿӗNӃWFҩXKӋWKӕQJFXQJFҩSnhiên OLӋXÿӝQJFѫ=LO130. 1. %uQK[ăQJ/ӑFWLQKĈӗQJKӗEiRPӭF[ăQJ%ѫP[ăQJ/ӑFOҳQJ /ӑFNK{QJNKt%ӝKҥQFKӃWӕFÿӝ%ӝFKӃKRjNKtĈѭӡQJӕQJQҥS 10. ӔQJWLrXkP. Hình 15. 6ѫÿӗ kӃt cҩu hӋ thӕng cung cҩp nhiên liӋu ÿӝQJFѫGLHVHO IFA ĈӭF . 1.7KQJFKӭDӔQJQKLrQOLӋXWKҩSiS/ӑFWK{%ѫPFKX\ӇQQKLrQOLӋX /ӑFWLQKӔQJQKLrQOLӋXKӗL%ѫPFDRiS 10. ӔQJQKLrQOLӋXFDRiS11. Vòi phun. .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 13 ¾ HӋ thӕng làm mát. Hình 166ѫÿӗ kӃt cҩu hӋ thӕng làm mát ÿӝQJFѫ bҵQJQѭӟFFѭӥng bӭc. ¾ HӋ thӕQJE{LWUѫQ. .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 14 Hình 176ѫÿӗ kӃt cҩu hӋ thӕQJE{LWUѫQ ÿӝQJFѫ bҵQJFDFWHѭӟt. 1. Các te chӭa dҫu; 2. Phao chӭa dҫX%ѫPGҫu; 4-6-13. Van an toàn; 5. Lӑc dҫXĈӗng hӗ báo áp suҩt dҫu; 8. Mҥch dҫu chính; 9. Mҥch dҫu bôi WUѫQFә trөc khuӹu; 10. Mҥch dҫXE{LWUѫQFә trөc cam; 11. Bҫu lӑc tinh; 12. Két làm mát dҫXĈӗng hӗ báo mӵc dҫXE{LWUѫQ 15. Nҳp rót dҫu4XHWKăPGҫu. 4.2. H͏ th͙QJÿL͏n. H͏ th͙QJÿL͏Qÿ͡QJF˯ ¾ HӋ thӕng khӣLÿӝng. Hình 18. Máy khӣLÿӝng và EiQKÿj .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 15 ¾ HӋ thӕng nҥp. Hình 19. Mi\SKiWÿLӋn xoay chiӅu và máy khӣLÿӝng WUrQÿӝQJFѫ. ¾ HӋ thӕQJÿiQKOӱDÿӝQJFѫ[ăQJ Hình 206ѫÿӗ kӃt cҩu hӋ thӕQJÿiQKOӱa cә ÿLӇn WKѭӡng). .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 16 .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 17 Hình 216ѫÿӗ kӃt cҩu hӋ thӕQJÿiQKOӱa Tranzito không tiӃSÿLӇm và ÿLӅu khiӇn ECU. H͏ th͙QJÿL͏n thân xe ¾ HӋ thӕng chiӃu sáng. .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 18 Hình 22. Bӕ trí các loҥi ÿèn báo rӁÿLWKҷng và SKDÿqQUӑi ÿrP .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 19 ¾ HӋ thӕng gҥWQѭӟFPѭD Hình 23. HӋ thӕng gҥWQѭӟFPѭD SKtDWUѭӟc và sau oto. 1. 0{WѫJҥWQѭӟc và thanh nӕi; 2. Tay gҥWYjOѭӥi gҥWQѭӟFWUѭӟc; 3. Bình chӭDQѭӟc rӱDNtQK9zLSKXQQѭӟFWUѭӟc; 5. Tay gҥWYjOѭӥi gҥt sau; 9zLSKXQQѭӟFVDX0{WѫJҥWQѭӟc sau. ¾ HӋ thӕQJÿLӅu khiӇn khác... .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 20 Hình 24. BҧQJÿӗng hӗ cҧnh báo và hӋ thӕQJÿLӅu khiӇn. Ĉӗng hӗ báo tӕFÿӝ ÿӝQJFѫĈӗng hӗ báo tӕFÿӝ [HĈӗng hӗ nhiӋWÿӝ Qѭӟc; Ĉӗng hӗ báo nhiên liӋXZÿqQFҧnh báo mӭc nhiên liӋu); 5. Ĉӗng hӗ báo áp suҩt dҫu; 6. Vôn kӃ. 4.3. G̯m ô tô. ¾ HӋ thӕng truyӅn lӵc. .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 21 Hình 256ѫÿӗ kӃt cҩu bӝ truyӅn lӵc (ly hӧp). 1. %jQÿҥp ly hӧp; 2. CҫQÿҭy; 3. Xylanh chính; 4. Ӕng dҫu thӫy lӵc; 5. Xylanh cҳt ly hӧp; 6. Càng cҳt ly hӧp; 7. Giá vòng bi cҳt ly hӧp; 8. Lò xo ép; 9. ĈƭDpS 10. ĈƭDPDViW. ¾ Các bӝ phұn chuyӇQÿӝng. .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 22 Hình 26. KӃt cҩu phҫn truyӅn lӵc hӝp sӕ và cҫu chӫ ÿӝng. +ӝSVӕÿѭӧFQӕLYӟLÿӝQJFѫEҵQJEӝO\KӧS 7UөFVѫFҩSFӫDKӝSVӕOX{QTXD\FQJWӕFÿӝFӫDÿӝQJFѫ. TruyӅQÿӝng cҫu sau chӫ ÿӝng .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 23 Trөc cacdang khác tӕc xe Zil 130. Hình 27. TruyӅQÿӝng cacdang trên oto. 1ҥQJWUөFFKӫÿӝQJ1ҥQJWUөFEӏÿӝQJ.KӟSFiFÿăQJÿӗQJWӕF 7UөFTXD\ÿӭQJ9ӓFiFÿăQJÿӗQJWӕF9zQJELÿӥ%LWUX\ӅQOӵF %LÿӏQKWkPĈѭӡQJGүQNKtQpQEѫPOӕSWӵÿӝQJ. ¾ Các hӋ thӕQJÿLӅu khiӇn. *L~SQJѭӡLOiLÿLӅu khiӇn xe nhҽ nhàng và dӉ dàng thuұn lӧi. .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 24 Hình 286ѫÿӗNӃWFҩXKӋWKӕQJOiLFyWUӧOӵF. X\ODQKOӵFEӕWUtWUrQKuQKWKDQJOiLYDQSKkQSKӕLEӕWUt WҥLFѫFҩXOiLGQJWUrQFiF{W{FRQ. .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 25 4.4. Thân v͗. - 'QJÿӇ chӭDQJѭӡi lái hành khách, hàng hoá - Ô tô tҧi: Cabin + thùng chӭa hàng - Ô tô chӣ QJѭӡL.KRDQJQJѭӡi lái + khoang hành khách. Hình 29. Khung vӓ oto khách, xe tҧi và xe du lӏch Inova. .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 26 . B͙ trí chung cͯa ô tô_b͙ WUtÿ͡ng F˯ ¾ 9ӏWUtÿһWÿӝQJFѫÿһWWUѭӟFÿһWJLӳD, ÿһWVDXRWR ¾ %ӕWUtQJDQJGӑFRWR 5.1. Ô tô con: Hình 30%ӕWUtYӏWUtÿһWÿӝQJFѫRWRGXOӏFK 1. ))ÿӝQJFѫÿһWQJDQJÿһWSKtDWUѭӟFFҫXWUѭӟFFKӫÿӝQJ. 2. )5ÿӝQJFѫÿһWGӑFÿһWSKtDWUѭӟFFҫXVDXFKӫ ÿӝQJ. 3. 05ÿӝQJFѫÿһWQJDQJÿһWJLӳDFҫXVDXFKӫÿӝQJ. 4. 4WD ÿӝQJFѫÿһt ngang phía trѭӟc EiQKFKӫÿӝQJ. 5.2. Ô tô khách Hình 31. %ӕWUtYӏWUtÿһWÿӝQJFѫRWRkhách. .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 27 5.3. Ô tô t̫i Hình 32%ӕWUtYӏWUtÿһWÿӝQJFѫRWRWҧL __@__ Bài 2: 1+Ұ1'Ҥ1*+Ѭ+ӒNG VÀ MÀI MÒ1&Ӫ$&+,7,ӂ7. 7KͥLJLDQK/77+h). : : - . : : ¾ . 7URQJTXiWUuQKVӱGөQJ, FiFFKLWLӃWFӫDôtô - [HPi\ÿӅXEӏKDRPzQGүQÿӃQKѭ KӓQJ1KӳQJKѭKӓQJQj\SKөWKXӝFFKӫ\ӃXYjRQKӳQJWKLӃXVyW WURQJF{QJQJKӋFKӃ WҥR KRһF FKӃ ÿӝ Vӱ GөQJ, FKăP VyF EҧR GѭӥQJ 6ӵKDRPzQ FjQJ WăQJ, WXәL WKӑ FjQJ JLҧPQӃXYѭӧWTXiJLӟLKҥQFKRSKpSVӁGүQÿӃQWDLQҥQFKR{W{- xe máy. +DRPzQWӵQKLrQEDRJӗP - +DRPzQF˯K͕F. 1JX\rQQKkQFKӫ\ӃXGRPDViWJLӳDFiFFKL WLӃWFyVӵ FKX\ӇQÿӝQJWѭѫQJÿӕLYӟL nhau, tXǤWKHRWtQKFKҩWE{LWUѫQFKRFһSOҳSJKpSÿyPjFyWKӇFKLDPDViWOjPEDORҥL .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 28 '͹DYjRV͹WKDPJLDFͯDFK̭WE{LWU˯Q - 0DViWѭӟW *LӳDKDLEӅPһWFӫDKDLFKLWLӃWOҳSJKpSYӟLQKDXOX{QOX{QGX\WUu PӝWOӟSGҫXE{LWUѫQ QJăQFiFK - 0DViWQӱDѭӟW 6ӵGX\WUuOӟSGҫXE{LWUѫQQJăQFiFKNK{QJOLrQWөFPjFKӫ\ӃX GRÿӝQKӟWFӫDGҫX - Ma sát khô: *LӳDKDLEӅPһWFӫDKDLFKLWLӃWOҳSJKpSYӟLQKDXNK{QJFyOӟSGҫX E{LWUѫQ '͹DYjRÿ͡QJK͕FFKX\͋Qÿ͡QJ - 0DViWWUѭӧW - 0DViWOăQ. - Ma sát xoay. Hình 330DViWWUѭӧWPDViWOăQPDViW[RD\ - +DRPzQKRiK͕F. 1JX\rQQKkQ[ҧ\UDӣFiFFKLWLӃWWLӃS[~FYӟLFiFWKjQKSKҫQKRiKӑFWURng nhiên OLӋXGҫXPӥNKtFKi\NKtWKLrQQKLrQ - +DRPzQGRP͗L. ;ҧ\UDÿӝWQJӝWӣFiFFKLWLӃWFKӏXWҧLWUӑQJWKѭӡQJ[X\rQWKD\ÿәLWKHRFKXNǤ ¾ . ;ҧ\UDÿӝWQJӝWWURQJPӝWWKӡLJLDQQJҳQOjPSKiKXӹKRjQWRjQFKLWLӃWJk\QJX\ KLӇPFKR{W{- [HPi\YjFRQQJѭӡL+ѭKӓQJQj\NK{QJWXkQWKHRPӝWTX\ OXұWQjRFҧ YjNK{QJWKӇWUiQKNKӓLÿѭӧF. : ¾ . DҥQJPjLPzQPzQFѫKӑFWKѭӡng xuҩt hiӋn trên các bӅ mһt khô tiӃp xúc có chuyӇn ÿӝQJWѭѫQJÿӕi vӟLQKDXÿһc biӋt các bӅ mһt lҳp ghép quá chһt, ma sát lӟQ«0zQFѫ hӑc xuҩt hiӋn khi có chuyӇQÿӝng cӫa kim loҥi trên kim loҥiKD\FyP{LWUѭӡng các chҩt phi kim loҥi chuyӇQÿӝng trên nó. Trong thӵc tӃ QJѭӡLWDSKkQPzQFѫKӑc ra các loҥLQKѭ sau: .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 29 S͹ phá huͽ b͉ m̿t do tróc dính (tróc lo̩i 1). Do ma sát hình thành các mӕi liên kӃt cөc bӝ, gây biӃn dҥng và phá hӓng mӕi liên kӃt ÿyTXiWҧi cөc bӝ). Xuҩt hiӋn chӫ yӃu ӣ ma sát trѭӧt, tӕFÿӝ dӏch chuyӇn nhӓ, thiӃu bôi WUѫQOàm áp suҩt cөc bӝ WăQJTXiJLӟi hҥn chҧy. Hình 34Ĉһc tính bӅ mһt tróc dính loҥi 1. S͹ phá huͽ b͉ m̿t do tróc nhi͏t (tróc lo̩i 2 hay mài mòn nhi͏t). Do ma sát nhiӋWÿӝ WăQJÿiQJNӇ, hình thành các mӕi liên kӃt cөc bӝ, gây biӃn dҥng dҿo rӗi phá hӓng mӕi liên kӃt ҩy (quá tҧi nhiӋt). Dҥng này xuҩt hiӋn chӫ yӃu do chuyӇn dӏFKWѭѫQJÿӕi lӟn và áp lӵc riêng p WăQJFҩu trúc kim loҥi xҧy ra hiӋQWѭӧng kӃt tinh lҥi, ram, tôi cөc bӝ. Tróc loҥi 2 còn tuǤ thuӝFYjRÿӝ bӅn, tính dүn nhiӋWÿӝ cӭng cӫa vұt liӋu ... Hình 35Ĉһc tính bӅ mһt tróc dính loҥi 2. ¾ . Sӵ phá huӹ do mӓi, ÿk\Oj dҥng mài mòn rӛ hay pitting, dRWiFÿӝng cӫa ӭng suҩt biӃQÿәi chu kǤ, ӭng suҩWWăQJOrQYj lӟQKѫQJLӟi hҥQÿjn hӗi. HiӋQWѭӧng này xҧy ra do mӕi liên kӃt ma sát không liên tөc, nó xҧy ra trong tӯng phҫn cӫa cӫa bӅ mһt tiӃp xúc, phá huӹ do mӓLWKѭӡng gһp ӣ nhӳng bӅ mһt có nӭt tӃ vi, vӃt lõPVkXÿӝ bóng thҩp hoһc NK{QJÿӗQJÿӅu. Dҥng mòn Qj\WKѭӡng xҧ\UDNKLFyPDViWOăQWUrQEӅ mһt cӫa ә OăQYà ә trӵӧt, trên bӅ mһt cӫDEiQKUăQJ ¾ . 'RP{LWUѭӡng mà kim loҥi tiӃp xúc, có nhiӅu yӃu tӕ Qѭӟc ҭm, 02, N2, sulfít...) gây ra các phҧn ӭng hoá hӑc hay liên kӃt hoá hӑc, giӳa vұt liӋu kim loҥi vӟLP{LWUѭӡng xung quanh có chӭa chҩt xâm thӵc (O2, S2, Cl2,...). Hay nói cách khác là TXiWUuQKăQPzQKRi .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 30 hӑc xҧy ra trong môi WUѭӡQJNKtYj WURQJFiFP{L WUѭӡng các chҩWNK{QJÿLӋn ly dҥng lӓng (chӫ yӃu là ăQ PzQ FiF WKLӃt bӏ, ӕng dүn các nhiên liӋu lӓng lүn các hӧp chҩt sunfua... Các chҩW NK{QJ ÿLӋn ly: Brôm lӓQJ Oѭu huǤnh nóng chҧy, dung môi hӳX Fѫ QKѭ benzen, nhiên liӋu lӓng, dҫu hoҧ[ăQJGҫu khoáng..... Ví dө: - Brôm lӓng tác dөng vӟi nhiӅu kim loҥi ӣ nhiӋWÿӝ WKѭӡQJÿһc biӋt nó phá huӹ rҩt mҥQKÿӕi vӟi thép các bon, Ti, Ni, vӟi nhôm phá huӹ chұm. - /ѭu huǤnh nóng chҧy: phá huӹ mҥnh vӟi Cu, Sn, Pb, thép các bon và Ti phá huӹ chұm. - ĂQPzQGRNK{QJNKtFKӫ yӃu là do quá trình ôxy hoá kim loҥi ӣ nhiӋWÿӝ cao. : ¾ , giai ÿR̩n 1. Hình 36ĈӗWKӏPjLPzQFKLWLӃW ƒ Tcr: thӡi gian chҥy rà, Tgh: giӟi hҥn thӡi gian làm viӋc, Hcr: NtFKWKѭӟc sau chҥy rà. ƒ Hgh: NtFKWKѭӟc giӟi hҥn, H0: NtFKWKѭӟFEDQÿҫu, tg = . .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 31 Ӭng vӟi thӡi gian chҥy rà chi tiӃt, chi tiӃt bӏ mòn mҥQKNtFKWKѭӟc bӏ WKD\ÿәi nhanh tӯ H0 Hcr (do nhӳng nhҩSQK{EDQÿҫu bӏ san phҷng). BӅ mһt chi tiӃWFKѭDFKXҭn bӏ ÿӇ chuyӇQVDQJJLDLÿRҥn làm viӋc, hҥt kim loҥi bӏ bong tách, tҥo thành hҥWPjL OjPWăQJ quá trình hao mòn chi tiӃt, cho nên sau ch̩y rà ph̫i thay d̯XE{LWU˯Q. 'RTXiWUuQKJLDF{QJFѫNKtÿӇ lҥi mà chi tiӃt có nhӳng tính chҩWÿһFWUѭQJFKREӅ mһt công nghӋ ÿһFWtQKFѫ OêKRiÿӝ F{Qÿӝ {YDQÿӝ EyQJĈһc tính này sӁ ÿѭӧc chuyӇn hoá tӯ bӅ mһt gia công sang bӅ mһt làm viӋc, quá trình xҧ\UDWѭѫQJÿӕi nhanh, ÿѭӡng cong dӕc, hao mòn nhanh. ¾ , gLDLÿR̩n 2. Sau khi chҥy rà bӅ mһt chi tiӃt tӕWKѫQYjVӁ әQÿӏnh trong quá trình làm viӋc: bӅ mһt tiӃp xúc lӟn, chӏu tҧLWăQJTXá trình hao mòn xҧy ra chұm và әQÿӏQKÿѭӡQJÿһc tính bӟt dӕF/ѭӧng mòn tӹ lӋ thuұn vӟi thӡLJLDQFѭӡQJÿӝ mòn. I= tgĮ= = nhӓ ¾ , gLDLÿR̩n 3. LjJLDLÿRҥn nӃu tiӃp tөc làm viӋc chi tiӃt sӁ bӏ phá hӓng, do khe hӣ cӫa các cһp chi tiӃWWăQJOӟn, gâ\UDYDÿұp, hình thành màng dҫu khó, nên hao mòQWăQJÿѭӡQJÿһc tính Ojÿѭӡng phi tuyӃn. ¾ Ý QJKƭDÿӗ thӏ mài mòn chi tiӃt. *LDLÿRҥn chҥy rà là tӗn tҥi tҩt yӃu, song nӃXQKѭFy cáFSKѭѫQJSKáp chҥy rà tӕt thì rút ngҳQÿѭӧc thӡi gian chҥy rà (tcr) và có thӇ giҧPOѭӧng hao mòn chҥy rà. Ӣ JLDLÿRҥn tlv: (tӯ kíFKWKѭӟc chҥ\UjÿӃn kíFKWKѭӟc giӟi hҥn) hao mòn là tӕi thiӇu và әQÿӏQKÿһc WUѭQJFKRWính chҩt sӱ dөng chi tiӃt (phҧLÿҧm bҧo chӃ ÿӝ tҧi trӑng và vұn tӕc...). Khi chi tiӃWÿҥWÿӃn Hgh nӃu tiӃp tөc sӱ dөng, thì bӅ mһt làm viӋc sӁ bӏ phá hoҥi mҥQKÿky là thӡi kǤ không cho phép sӱ dөng. 1JѭӡLWDWKѭӡng sӱ dөng Hgh, tgh làm thông sӕ ÿӇ quyӃWÿӏQKÿѭDFKLWLӃt vào sӱa chӳa KD\ÿӇ kiӇm tra chi tiӃt trong quá trình sӱa chӳa. Thӡi gian làm viӋc cӫa chi tiӃt chính bӏ hao mòn, OjFѫVӣ ÿӇ sӱa chӳa lӟn cөPPi\&NJQJFy WKӇ GQJÿӗ thӏ KDRPzQÿӇ so sánh các chi tiӃt cùng loҥi trong nhӳQJÿLӅu kiӋn làm viӋc khác nhau. __@__ .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 32 Bài 3: 3+ѬѪ1*3+È36Ӱ$&+Ӳ$9¬ &Ð1*1*+ӊ3+Ө&+Ӗ,&+,7,ӂ7%ӎ0¬,0ÒN. 7KͥLJLDQK/77+h) : - . - , . - ô tô. : 1. . Trong quá trình vұn hành, chҩWOѭӧng làm viӋc cӫa máy bӏ giҧm xuӕng, chӫ yӃu là do máy bӏ hao mòn, biӃn dҥng và phá hӓng dҫn các chi tiӃt riêng lҿ. Lúc này, sӵ ÿLӅu chӍnh bӏ rӕi loҥn, khe hӣ lҳp ghép bӏ WKD\ÿәLÿӝ siӃt chһt giӳa các chi tiӃt bӏ lӓng ra, nên khi thӵc hiӋn các thao tác sӁ bӏ mҩWÿL tính chính xácQăQJVXҩt cӫa máy sӁ giҧm xuӕng. Do vұy chúng ta phҧi tiӃn hành công tác b̫RG˱ͩng và s͵a chͷa. B̫RG˱ͩng. Là nhӳng công viӋFÿѭӧc tiӃn hành có kӃ hoҥch và có hӋ thӕng, nhҵPQJăQQJӯDKѭ hӓQJÿҧm bҧo duy trì trҥng thái kӻ thuұt tӕt và kéo dài tuәi thӑ cӫa xe. BҧRGѭӥQJÿѭӧc tiӃQKjQKKjQJQJj\Yjÿӏnh kǤ theo thӡi gian sӱ dөng hoһc theo sӕ kilomet xe chҥy. S͵a chͷa. Là nhӳng công viӋc duy trì và phөc hӗi tính không hӓng, và khҧ QăQJOjPYLӋc bình WKѭӡng cӫa xe. Có hai dҥng sӱa chӳa. a. Sӱa chӳa nhӓ là công viӋc khҳc phөFFiFKѭKӓng cөc bӝ, ngүu nhiên cӫa các chi tiӃt trong các cөm máy, có thӇ tháo mӝt phҫn hoһc thay thӃ mӝt sӕ cөm, chi tiӃt bҵng chi tiӃt mӟi hoһc chi tiӃt sӱa chӳa. b. Sӱa chӳa lӟQÿҥLWXÿѭӧc tiӃn hành ÿӇ phөc hӗi khҧ QăQJOjPYLӋFÿҫ\ÿӫ cӫa tҩt cҧ các chi tiӃt, cөm, bҵng cách phөc hӗi hoһc thay thӃ tҩt cҧ các chi tiӃt mòn, hӓng bҵng chi tiӃt mӟi hoһc chi tiӃt sӱa chӳDĈһFWUѭQJFӫa sӱa chӳa lӟn là tháo toàn bӝ [HÿӇ sӱa chӳa, thay thӃ các chi tiӃt, bӝ phұn rӗi lҳp lҥLQKѭPӟi. . ¾ . Thӵc chҩt cӫDSKѭѫQJSKiSNtFKWKѭӟc sӱa chӳa là ÿHPJLDF{QJPӝt chi tiӃt trong sӕ các chi tiӃt lҳSJKpSWKѭӡng chӑn chi tiӃt quan trӑQJFKRÿҥt kích WKѭӟc sӱa chӳa nhҩt ÿӏQK&RGFRGĈҥWÿӝ chính xác vӅ hình dҥng và yêu cҫu kӻ thuұWÿӅ ra, các chi tiӃt .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 33 còn lҥi phҧi thay mӟLYjFyNtFKWKѭӟFWѭѫQJӭng vӟi chi tiӃWÿmÿѭӧc sӱa chӳa, so vӟi EDQÿҫu, NtFKWKѭӟc cӫDQyFyWKD\ÿәLQKѭng vүQÿҧm bҧRÿѭӧc các yêu cҫu kӻ thuұt và yêu cҫu vӅ lҳSJKpSÿӝ hӣÿӝ dôi.....Nên khҧ QăQJOjPYLӋc cӫa cөm chi tiӃt lҳp ghép ÿѭӧc khôi phөc. Ví dө: Phөc hӗi sӵ lҳp ghép giӳa cә trөc khuӹu vӟi gӕLÿӥ chính thѭӡng là mài cә trөc khuӹu theo kích thѭӟc sӱa chӳa nhҩWÿӏQKFRGFRGÿӇ ÿҥt yêu cҫu vӅ lҳSJKpSVDXÿy phҧi thay các bҥc lót cӫa gӕLÿӥ chính tѭѫQJӭng vӟi kích thѭӟc cә trөc mӟi sӱa chӳa. 1KѭӧFÿLӇm cӫDSKѭѫQJSKiSNtFKWKѭӟc sӱa chӳa là, hҥn chӃ khҧ QăQJOҳp lүn cӫa phө WQJJk\NKyNKăQFKRYLӋc cung cҩp phө tùng. - Ĉӕi vӟL[LODQKVpFPăQJSLVWRQQ  Ȗ= 0,5 mm. - Ĉӕi vӟi trөc khuӹu, bҥc lót: n = 3 ÷ 4, Ȗ= 0,25 mm. - n - .tFKWKѭӟc sӱa chӳa lҫn thӭ (n). - Ȗ - /ѭӧQJNtFKWKѭӟFWKD\ÿәi sau mӛi lҫn sӱa chӳa. ¾ . Thӵc chҩt cӫDSKѭѫQJSKiSSKө thêm chi tiӃt là thêm các chi tiӃWQKѭ ӕng lót, vòng lót, tҩPÿӋm... vào các cөm hay mӕi ghép phӭc tҥp. Các chi tiӃt còn lҥi sӁ thay mӟi có kích WKѭӟFWѭѫQJӭng hoһc gia công chi tiӃt cNJ FKRÿҥWNtFKWKѭӟc WѭѫQJӭng, sau khi gia công [RQJNtFK WKѭӟc cӫa chi tiӃWÿѭӧc phө thêm bҵng kích WKѭӟc sӱa chӳa hoһc bҵng kích WKѭӟFEDQÿҫu. Chi tiӃt phө thêm WKѭӡQJÿѭӧc ép vӟi chi tiӃWFѫEҧn vӟLÿӝ chính xác cҩp 2 3, hoһFFNJQJFyWKӇ lҳp ghép bҵng ren vít ÿӇ dӉ dàng lҳp ghép, các chi tiӃt phө thêm QKѭ khi ép ӕng lót vào trong lӛ WKѭӡQJYiWPpSÿҫu cӫa ӕng lót mӝt góc 300 ÷ 450, hoһc khi thêm ӕng lót cho trөFWKuÿҫu cә trөFFNJQJQrQYiWPӝt góc khoҧng 300 450. Ví dө: Sau khi xi lanh cӫa các loҥLÿӝQJFѫ{W{Pi\NpRÿmGQJSKѭѫQJSKiSVӱa chӳDÿӃn hӃWFRGNtFKWKѭӟc giӟi hҥQFKRSKpSWKuQJѭӡi ta sӱ dөQJSKѭѫQJSKiSSKө thêm chi tiӃWÿӇ WăQJÿѭӡng kính lӛ cӫa xi lanh bҵng cách chӃ tҥRVѫPLWӯ gang xám rӗi ép vào xi lanh . ¾ kh̷c phͭc các sai l͏ch. - ĈLӅu chӍnh khe hӣ tiӃp xúc. - Phөc hӗi lҥi trҥQJWKiLEDQÿҫu khi tiӃp xúc. - HiӋu chӍQKÿLӅu chӍnh: nhӡ các vòng bi khi lҳp vòng bi vào trөc, lҳp các nҳp chһn, FăQWKpSvһn ren« .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 34 ¾ . Mӝt sӕ chi tiӃt ôtô có tӟi mҩy bӅ mһt làm viӋc, các bӅ mһWÿyFyPӭFÿӝ mài mòn khác nhau. Có bӅ mһt hay mӝt phҫn chi tiӃt bӏ mài mòn nhiӅu, có phҫn mòn ít thì ta cҳt bӓ phҫQÿyYjKjQSKҫn mӟi vào... ¾ . Dҥng khuyӃt tұt Thӵc chҩt cӫa SKѭѫQJSKiS phөc hӗi 3KѭѫQJSKiSNKҳc phөc Mài mòn */ Phөc hӗi hình dҥng. - phөc hӗLÿӝ bóng. - Phөc hӗi vӏ trí lҳp lүn bӅ mһt. */ Phөc hӗi hình dҥng và kích thѭӟc. - Ĉҳp mӝt lӟp kim loҥi chӏu mài mòn. - Các biӋn pháp khác. - *LDF{QJFѫ - +jQÿҳp - Gia công áp lӵc, biӃn dҥng dҿR« Tính chҩt bӏ WKD\ÿәi Phөc hӗLFѫWtQKYjFiFWtQKFKҩt khác NhiӋt luyӋn, biӃn cӭng Chi tiӃt bӏ [ѭӟc hay dính bҭn Tҭy sҥch BҵQJSKѭѫQJSKiSFѫ hӑc, hoá, nhiӋt... Chi tiӃt bӏ biӃn dҥng và phá huӹ Phөc hӗi hình dҥQJEDQÿҫu Phөc hӗLFѫWtQKYjNKӕLOѭӧng riêng cӫa chi tiӃt Uӕn, gia công biӃn dҥng nóng, nguӝi Hàn phөc hӗi các vӃt nӭt, ÿһWYzQJÿӋm, chӕt... ¾ , . - Phөc hӗi bҵng cách gia công lҥi chi tiӃWFKRÿҧm bҧRNtFKWKѭӟc. - Phөc hӗi chӃ ÿӝ lҳp ghép: phөc hӗi khe hӣÿӝ FăQJNKLOҳp ghép. - Phөc hӗi bҵQJSKѭѫQJSKiS Vӱa chӳa: do hình dҥng bӏ biӃQÿәi, bӅ mһt bӏ phá huӹ, sӵ tiӃp xúc, liên kӃt giӳa các bӅ mһt bӏ phá huӹ. - Phөc hӗi chҩWOѭӧng liên kӃt các bӅ mһt tiӃp xúc bҵQJJLDF{QJFѫÿӇ ÿҧm bҧo hình dҥng... . ¾ . Sӱ dөQJFiFSKѭѫQJSKiSJLDF{QJiSOӵFÿӇ gia công. MөFÿtFKQKҵPWKD\ÿәLFѫ tính, WKD\ÿәLNtFKWKѭӟFWKD\ÿәi dҥng thӟ kim loҥL« Cán, kéo, ép, rèn khuôn, rèn tӵ do, .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 35 dұp thӇ tích hay dұp tҩm. Gia công nguӝi, giDF{QJWăQJEӅn bӅ mһt (làm biӃn cӭng)... ¾ . 6ӱGөQJFiFGөQJFөVDX'NJDGDRFҥREӝWUjÿӇVӱDFKӳDFiFEӅPһWOjPYLӋFFӫD FKLWLӃWNK{QJJLDF{QJÿѭӧFWUrQPi\F{QJFө&KҩWOѭӧQJFӫDVҧQSKҭPSKөWKXӝFYjR WD\QJKӅFӫD QJѭӡLWKӧVӱDFKӳD czQQKӳQJEӝSKұQFKLWLӃWQӃXJLDF{QJÿѭӧFWUrQPi\ F{QJFөKRһFPi\FKX\rQGQJWKuiSGөQJWULӋWÿӇ 9tGө0jLSKҷQJ0jLUjFөPYDQ, doa« ¾ . ƒ ChuyӇn chi tiӃWFyNt...KjQKWUuQKOjQҥSQpQFKi\- giãn QӣWKҧL WKӵFKLӋQP͡WO̯QVLQKF{QJ (trong hành trình cháy- JLmQQӣĈӇWKӵFKLӋQÿѭӧF QKѭYұ\WKuSLVWRQSKҧLGӏFKFKX\ӇQOrQ[XӕQJEӕQOҫQWѭѫQJӭQJYӟLKDLYzQJTXD\FӫD WUөFNKXӹXÿӝQJFѫWӯ0 ÷ 7200&KXNǤOjPYLӋF WKӵFWӃ FӫDÿӝQJFѫ[ăQJEӕQNǤQKѭ sau. ¾ +jQKWUuQKQ̩S: TroQJKjQKWUuQKQj\NKLWUөFNKXӹXTXD\SLVWRQVӁGӏFKFKX\ӇQWӯĈ&7[XӕQJ Ĉ&'[XSDSQҥSPӣ[XSDSWKҧLÿyQJOjPFKRiSVXҩWWURQJ[\ODQKJLҧPYjGRÿy KRjNKtӣEӝFKӃKRjNKtTXDӕQJQҥSÿѭӧFK~WYjR[\ODQK Hình 61ĈӗWKӏF{QJYjÿӗWKӏSKӕLNKtFӫDÿӝQJFѫ[ăQJNǤ 7UrQÿӗ WKӏ F{QJ ÿӗ WKӏELӇXGLӉQPӕL TXDQKӋJLӳD iS VXҩWYj WKӇ WtFK OjPYLӋF FӫD [\ODQK ӭQJ YӟL PӛL Yӏ WUt NKiF QKDX FӫD SLVWRQ KjQK WUuQK QҥS ÿѭӧF WKӇ KLӋQ EҵQJ ÿѭӡQJU-D7URQJKjQKWUuQKQҥS[XSDSQҥSWKѭӡQJ PӣVӟPWUѭӟFNKLSLVWRQOrQĈ&7 ELӇXWKӏEҵQJÿLӇPG1ÿӇNKLSLVWRQÿӃQĈ&7WKӡLÿLӇPEҳWÿҫXQҥSWKu[XSDSÿmÿѭӧF PӣWѭѫQJÿӕLOӟQOjPFKRWLӃWGLӋQOѭXWK{QJOӟQEҧRÿҧPKRjNKtÿLYjR[\ODQKQKLӅX KѫQ*yFӭQJ 1 ÿӗWKӏSKӕLNKtYӟLÿRҥQG1 ÿӗWKӏF{QJÿRÿѭӧFJӑLOjJyFPͧVͣP FӫD[XSDSQҥSĈӗQJWKӡL[XSDSQҥSFNJQJÿѭӧFÿyQJPXӝQKѫQPӝWFK~WVRYӟLYӏ WUt SLVWRQӣĈ&'ÿLӇPG2ÿӇOӧLGөQJÿӝFKkQNK{QJFzQOҥLWURQJ[\ODQKYjOӵFTXiQWtQK FӫDGzQJNKtQҥSOjPWăQJWKrPOѭӧQJKRjNKtQҥSYjR[\ODQKJLDLÿRҥQQҥSWKrP*yF ӭQJ 2 ÿӗ WKӏ SKӕL NKt YӟL ÿRҥQ DG2 ÿӗ WKӏ F{QJ ÿѭӧF JӑL Oj JyF ÿyQJPXӝQ FӫD .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 64 [XSDSQҥS9uYұ\TXiWUuQKQҥSNK{QJSKҧLNӃWWK~FWҥLĈ&'PjPXӝQKѫQPӝWFK~W QJKƭDOjVDQJFҧKjQKWUuQKQpQ7X\QKLrQWURQJPӝWVӕFKӃÿӝWӕFÿӝWKҩSGRTXiQWtQK FӫDGzQJNKtQҥSFzQQKӓGRSd2 > p0PӝWSKҫQP{LFKҩWÿmÿѭӧFQҥSYjRWURQJ[\ODQK Eӏ OӑW UDQJRjL WURQJJLDLÿRҥQJyFÿyQJPXӝQ[XSiSQҥSNKLÿyQJѭӡL WDJӑL Oj³KLӋQ WѭӧQJWKRiLOXL´9uYұ\JyFTXD\WUөFNKXӹX WѭѫQJӭQJFӫDTXiWUuQKQҥSOj ( 1 + 180 + 2 OӟQKѫQJyFWURQJKjQKWUuQKQҥS0&XӕLTXiWUuQKQҥSiSVXҩWYj QKLӋWÿӝFӫDKRjNKtWURQJ[\ODQKOj3a = 0,8 ÷ 0,9 kG/cm2; Ta = 350 ÷ 4000 K. ¾ Hành trình nén: TURQJKjQKWUuQKQj\[XSDSQҥSYj [XSDSWKҧLÿӅXÿyQJ3LVWRQGӏFKFKX\ӇQWӯĈ&' OrQĈ&7KRjNKtWURQJ[\ODQKEӏQpQiSVXҩWYjQKLӋWÿӝFӫDQyWăQJOrQ+jQKWUuQKQpQ ÿѭӧFELӇXWKӏEҵQJÿѭӡQJDF´QKѭQJTXiWUuQKQpQWKӵFWӃFKӍEҳWÿҫXNKLFiF[XSDSQ̩S YjWK̫LÿyQJNtQKRjQWRjQWӭFOjO~FPjKRjNKtWURQJ[\ODQKÿmFiFKO\YӟLP{LWUѭӡQJ ErQQJRjL'RÿyWKӡLJLDQWKӵFWӃFӫDTXiWUuQKQpQ0 - 2QKӓKѫQWKӡLJLDQKjQK WUuQKQpQOêWKX\ӃW0&XӕLKjQKWUuQKQpQÿLӇPF¶EX-JLFӫDKӋWKӕQJÿiQKOӱD SKyQJWLDOӱDÿLӋQÿӇ ÿӕWFKi\KRjNKt*yFӭQJYӟLÿLӇPF¶KD\JyF s ÿѭӧFJӑLOjJyF ÿiQK OӱDVӟPFӫDÿӝQJFѫ&XӕLKjQK WUuQKQpQiSVXҩWYjQKLӋWÿӝFӫDKRjNKt WURQJ xylanh là. Pc = 11 ÷ 15 kG/cm2; Tc = 500 ÷ 7000K. ¾ +jQKWUuQKFKi\JLmQQͧVLQKF{QJ: Trong hành WUuQKQj\[XSDSQҥSYjWKҧLÿyQJ'RKRjNKtÿѭӧFEXJLÿӕWFKi\ӣFXӕL KjQKWUuQKQpQQrQNKLSLVWRQYӯDÿӃQĈ&7WKuWӕFÿӝFKi\FӫDKRjNKtFjQJQKDQKOjP FKRiSVXҩWFӫDNKtFKi\WăQJOrQUҩWOӟQWURQJ[\ODQKYjÿѭӧFELӇXWKӏEҵQJÿѭӡQJF¶] WUrQÿӗWKӏF{QJ7LӃSWKHRTXiWUuQKFKi\OjTXiWUuQKJLmQQӣFӫDNKtFKi\ÿѭӡQJ]E¶) SLVWRQEӏÿҭ\WӯĈ&7[XӕQJĈ&'YjSKiWVLQKF{QJFKRÿӃQNKL[XSDSWKҧLPӣVӟPWҥL ÿLӇPb¶ ÿӗWKӏF{QJYjĮ3 ÿӗWKӏSKӕLNKtÈSVXҩWWөW[XӕQJÿӝWQJӝWWKӡLJLDQWKӵFWӃ là (ĮijV Į180 - Į3). ÈSVXҩWYjQKLӋWÿӝFӫDNKtFKi\OӟQQKҩWWURQJ[\ODQKOj Pz = 40 ÷ 70 kG/cm2; Tz = 2300 ÷ 28000 K. ¾ +jQKWUuQKWK̫L: 7URQJKjQKWUuQKQj\[XSDSQҥSYүQÿyQJFzQ[XSDSWKҧLPӣ3LVWRQGӏFKFKX\ӇQWӯ Ĉ&'OrQĈ&7ÿҭ\NKtÿmFKi\TXDӕQJ WKҧL UDQJRjL7UѭӟFNKLNӃW WK~FKjQK WUuQK cháy ± JLmQQӣVLQKF{QJ[XSDSWKҧLÿѭӧFPӣVӟPPӝWFK~WWUѭӟFNKLSLVWRQWӟLĈ&' ÿLӇPE¶ÿӇJLҧPEӟWiSVXҩWWURQJ[\ODQKӣJLDLÿRҥQJLmQQӣGRÿyJLҧPÿѭӧFF{QJ WLrXKDRÿӇÿҭ\NKt UDNKӓL[\ODQK1JRjL UDNKLJLҧPiSVXҩWQj\ WKu OѭӧQJVҧQSKҭP FKi\FzQOҥLWURQJ[\ODQKFNJQJJLҧPGRÿyJLҧPÿѭӧFF{QJWURQJTXiWUuQKWKҧLFKtQKYj .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 65 JLҧPÿѭӧFOѭӧQJNKtVyWÿӗQJWKӡLWăQJÿѭӧFOѭӧQJKRjNKtQҥSYjR[\ODQK*yFӭQJYӟL ÿRҥQE¶E´ ÿӗWKLF{QJKD\JyF 3 ÿӗWKӏSKӕLNKtJӑLOjJyFPͧVͣP FӫD[XSDSWKҧL ĈӗQJ WKӡLÿӇ WKҧLVҥFKNKtFKi\UDNKӓL[\ODQK[XSDS WKҧLFNJQJÿѭӧFÿyQJPXӝQKѫQ PӝWFK~WVRYӟLWKӡLÿLӇPSLVWRQӣĈ&7ÿLӇPU¶WUrQÿӗWKLF{QJ*yFӭQJYӟLÿRҥQUU¶ là góc 4 JӑL OjJyFÿyQJPX͡Q FӫD[XSDSWKҧL'R[XSDSWKҧLPӣVӟPYjÿyQJPXӝQ QrQJyFTXD\WUөFNKXӹXGjQKFKRTXiWUuQKWKҧL 3 + 180 + 4 OӟQKѫQJyFFӫDKjQK trình tKҧL 180 ÈSVXҩWYjQKLӋWÿӝFӫDNKtWKҧLOj Pr = 1,0 ÷ 1,20 kG/cm2; Tr = 900 ÷ 12000K. 7UrQÿӗWKӏF{QJÿRҥQG1r¶ ELӇXWKӏWKӡLNǤWUQJÿL͏S FӫD[XSDSQҥSYj[XSDSWKҧLWӭF OjWKӡLNǤPjKDL[XSDSFQJPӣJyFӭQJYӟLÿRҥQG1U¶OjJyF 1 + 4 Jӑi là góc trùng ÿLӋSFӫDKDL[XSDS6DXNKLKjQKWUuQKWKҧLNӃWWK~FWKuÿӝQJFѫ[ăQJNǤPӝW[\ODQKÿm KRjQWKjQKPӝWFKXNǤOjPYLӋFYjFKX\ӇQVDQJchu trình WLӃSWKHR Hình 626ѫÿӗSKDSKӕLNKtFӫDÿӝQJFѫ1=-)(NǤ 3. diesel . ¾ .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 66 Hình 63&iFKjQKWUuQKOjPYLӋFFӫDÿӝQJFѫGLHVHONǤNK{QJWăQJiS 7UөFNKXӹX;\ODQK3LVWRQӔQJQҥS%ѫPFDRiS ;XSDSQҥS9zLSKXQ;XSDSWKҧLӔQJWKҧL7KDQKWUX\ӅQ ¾ 4Xi WUuQK OjPYLӋF FӫD ÿӝQJ FѫGLHVHO EӕQNǤ FNJQJJLӕQJQKѭÿӝQJ Fѫ[ăQJ NǤ QJKƭD OjSLVWRQFNJQJSKҧL WKӵFKLӋQEӕQKjQK WUuQKQҥSQpQFKiy-JLmQQӣ WKҧL7URQJ ÿӝQJFѫGLHVHONǤTXiWUuQKQҥSYjQpQP{LFKҩWOjNK{QJNKtPjNK{QJSKҧLKRjNKt YjQKLrQOLӋXWӵFKi\GRNK{QJNKtQpQFyQKLӋWÿӝFDRPjNK{QJGQJWLD OӱDÿLӋQ &KXNǤOjPYLӋFFӫDÿӝQJFѫGLHVHONǤQKѭVDX ¾ Hành trình Q̩S 7URQJKjQKWUuQKQj\NKLWUөFNKXӹXTXD\SLVWRQVӁGӏFKFKX\ӇQWӯĈ&7[XӕQJ Ĉ&'[XSDSQҥSPӣ[XSDSWKҧL ÿyQJOjPFKRiSVXҩWWURQJ[\ODQKJLҧPNK{QJ NKtӣErQQJRjLÿѭӧFQҥSYjRWURQJ[\ODQK&XӕLTXiWUuQKQҥSiSVXҩWYjQKLӋWÿӝFӫD hoà khí trong xylanh là. Pa = 0,8 ÷ 0,9 kG/cm2; Ta = 330 ÷ 3800K. ¾ Hành trình nén: 7URQJKjQKWUuQKQj\[XSDSQҥS Yj[XSDSWKҧLÿӅXÿyQJ3LVWRQGӏFKFKX\ӇQWӯĈ&' OrQĈ&7KRjNKtWURQJ[\ODQKEӏQpQiSVXҩWYjQKLӋWÿӝFӫDQyWăQJOrQ+jQKWUuQKQpQ ÿѭӧFELӇXWKӏEҵQJÿѭӡQJDF´QKѭQJTXiWUuQKQpQWKӵFWӃFKӍEҳWÿҫXNKLFiF[XSDSQҥS YjWKҧLÿyQJNtQKRjQWRjQ WӭFOjO~FPjKRjNKtWURQJ[\ODQKÿmFiFKO\YӟLP{LWUѭӡQJ ErQQJRjL'RÿyWKӡLJLDQWKӵFWӃFӫDTXiWUuQKQpQ0 - 2QKӓKѫQWKӡLJLDQKjQK WUuQKQpQOêWKX\ӃW0&XӕLKjQKWUuQKQpQÿLӇPF¶YzLSKXQÿѭӧFEѫPFDRiS FҩSQKLrQOLӋXÿӇSKXQQKLrQOLӋXYjR[\ODQKKRjWUӝQYӟLNK{QJNKtFyQKLӋWÿӝFDRUӗL .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 67 WӵEӕFFKi\ÿӝQJFѫWӵFKi\*yFӭQJYӟLÿLӇPF¶JyF sÿѭӧFJӑLOjgóc phun nhiên OL͏XVͣP FӫDÿӝQJFѫ&XӕLKjQKWUuQKQpQiSVXҩWYjQKLӋWÿӝFӫDKӛQKӧSNKtYjQKLrQ OLӋXWURQJ xylanh là. Pc = 40 ÷ 50 kG/cm2; Tc = 800 ÷ 9000 K. ¾ +jQKWUuQKFKi\JLmQQͧVLQKF{QJ 7URQJKjQKWUuQKQj\[XSDSQҥSYjWKҧLÿyQJ'RQKLrQOLӋXSKXQYjR[\ODQKӣFXӕL KjQKWUuQKQpQÿmÿѭӧFFKXҭQEӏYjWӵEӕFFKi\QrQNKLSLVWRQÿӃQĈ&7WKuQKLrQ OLӋX FKi\FjQJQKDQKOjPFKRiSVXҩWNKtFKi\WăQJOrQKRjNKtFKi\FjQJQKDQKOjPFKRiS VXҩW WURQJ[\ODQK WăQJ OrQ UҩW OӟQYjÿҭ\SLVWRQ WӯĈ&7[XӕQJĈ&'TXD WKDQK WUX\ӅQ OjPTXD\WUөFNKXӹXYjSKiWVLQKF{QJ ÈSVXҩWYjQKLӋWÿӝOӟQQKҩWFӫDNKtFKiy trong xylanh là. Pz = 60 ÷ 80 kG/cm2; Tz = 1900 ÷ 22000K ¾ +jQKWUuQKWK̫L: 7URQJKjQKWUuQKQj\[XSDSQҥSYүQÿyQJFzQ[XSDSWKҧLPӣ3LVWRQGӏFKFKX\ӇQWӯ Ĉ&'OrQĈ&7ÿҭ\NKtFKi\TXD[XSDSWKҧLUDQJRjL 7UѭӟFNKLNӃWWK~FKjQKWUuQKFKi\JLmQQӣVLQKF{QJ[XSDSWKҧLÿѭӧFPӣVӟPPӝW FK~W WUѭӟFNKLSLVWRQ WӟLĈ&'ÿLӇPE¶ÿӇJLҧPEӟWiS VXҩW WURQJ[\ODQKӣJLDLÿRҥQ FXӕLTXiWUuQKJLmQQӣGRÿyJLҧPÿѭӧFF{QJWLrXKDRÿӇÿҭ\NKtUDNKӓL[\ODQK1JRjL UDNKLJLҧPiSVXҩWQj\WKuOѭӧQJNKtFKi\FzQOҥLWURQJ[\ODQKFNJQJJLҧPQKӡÿyWăQJ ÿѭӧF OѭӧQJKRjNKtQҥSYjR[\ODQK*yFӭQJYӟLÿRҥQE¶E´ hay góc 3 JӑL OjJyFPӣ VӟPFӫD [XSDS WKҧLĈӗQJ WKӡL ÿӇ WKҧL VҥFK NKt FKi\ UD NKӓL [\ODQK [XSDS WKҧL FNJQJ ÿѭӧFÿyQJPXӝQKѫQPӝWFK~WVRYӟL WKӡLÿLӇPSLVWRQӣĈ&7ÿLӇPU¶*yFӭQJYӟL ÿRҥQUU¶OjJyF 4 JӑLOjJyFÿyQJPX͡QFͯD[XSDSWK̫L. 'R[XSDSWKҧLPӣVӟPYjÿyQJ PXӝQQrQJyFTXD\WUөFNKXӹXӭQJYӟLTXiWUuQK WKҧL 3 + 180 + 4OӟQKѫQFӫDKjQK WUuQKWKҧL 180ÈSVXҩWYjQKLӋWÿӝFӫDNKt WKҧLOj Pr = (1,1 ÷ 1,2) kG/cm2; Tr = (800 ÷ 900)0K. 7UrQÿӗWKӏF{QJÿRҥQG1U¶ELӇXWKӏWKӡLNǤWUQJÿLӋSFӫD[XSDSQҥSYj[XSDSWKҧLWӭF OjWKӡLNǤPjKDL[XSDSFQJPӣJyFӭQJYӟLÿRҥQG1U¶OjJyF 1 + 4JӑLOjJyFWUQJ ÿLӋSFӫDKDL[XSDS6DXNKLNӃWWK~FKjQKWUuQKWKҧLÿӝQJFѫOҥLOһSOҥLFKXWUuQKOjPYLӋF WLӃSWKHRĈӗ WKӏF{QJYjÿӗWKӏSKӕLNKtFӫDÿӝQJFѫGLHVHOEӕQNǤFNJQJJҫQWѭѫQJWӵ QKѭFӫDÿӝQJFѫ[ăQJ .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 68 %ҧQJ*yFSKӕLNKtJyFSKXQQKLrQOLӋXJyFÿiQKOӱD /RҥL ÿӝQJFѫ ;XSiSQҥS ;XSiSWKҧL Góc phun QKLrQOLӋX JyFÿiQK OӱDVӟP 0ӣVӟP WUѭӟF Ĉ&7 ĈyQJPXӝQ VDXĈ&' 0ӣVӟP WUѭӟFĈ&' ĈyQJPXӝQ VDXĈ&7 100 ¹ 300 ĈӝQJFѫ [ăQJ 5 0 ÷ 400 100 ÷ 500 300 ÷ 600 50 ÷ 350 ĈӝQJFѫ diesel 10 0 ÷ 300 450 ÷ 700 300 ÷ 600 50 ÷ 300 1KұQ[pWYӅQJX\rQOêOjPYLӋFFӫDÿӝQJFѫ[ăQJYjÿӝQJFѫGLHVHOEӕQNǤQKѭVDX 7URQJEӕQKjQK WUuQKFӫDSLVWRQFKӍFyPӝWKjQK WUuQKFKi\JLmQQӣVLQKF{QJED KjQK WUuQKFzQ OҥL OjQKӳQJKjQK WUuQKFKXҭQEӏYjÿѭӧF WKӵFKLӋQQKӡÿӝQJQăQJKD\ quiQ WtQK FӫD FiF Eӝ SKұQ FKX\ӇQÿӝQJTXD\ WUzQ WUөF NKXӹX EiQKÿj YjPӝW SKҫQ F{QJ VLQK UD FӫD QKӳQJ [\ODQK NKiF ÿӕL YӟL ÿӝQJ Fѫ QKLӅX [\ODQK 7KӡL ÿLӇPPӣ Yj ÿyQJFӫDFiF[XSDSQҥSYjWKҧLNK{QJWUQJYӟLWKӡLÿLӇPSLVWRQӣĈ&7YjĈ&'ÿѭӧF JӑLOj³WKӡLÿLӇPSKӕLNKt´ Ĉk\FNJQJOjPӝWÿһFÿLӇPFѫEҧQÿӇSKkQELӋWJLӳD FKXWUuQKOjPYL͏FWK͹FW͇YͣLFKXWUuQKOjPYL͏FOêWKX\͇W7URQJFKXWUuQKOjPYLӋFOê WKX\ӃWFiF[XSDSWKҧLNK{QJPӣVӟPYjÿyQJPXӝQQKѭÿmQyLӣWUrQ7KӡLÿLӇPSKӕL NKtFNJQJQKѭFiFJyFӭQJYӟLWKӡLJLDQPӣYjÿyQJFӫDFiF[XSDSQҥSYjWKҧLÿѭӧFELӇX WKӏ WUrQ ÿӗ WKӏSKӕLNKt&iFJyFPӣ VӟPYjÿyQJPXӝQ JyFSKӕLNKt FNJQJQKѭJyF SKXQQKLrQOLӋXKRһFJyFÿiQKOӱDӣFXӕLKjQKWUuQKQpQFyҧQKKѭӣQJQKLӅXÿӃQF{QJ VXҩWKLӋXVXҩWYjVXҩWWLrXKDRQKLrQOLӋX7K{QJWKѭӡQJFiFJyFQj\ÿѭӧF[iFÿӏQKEҵQJ SKѭѫQJSKiSWKӵFQJKLӋP . VӅ cҩu tҥo FѫEҧn giӕng hӋt nhau, chӍ NKiFOjÿӝQJFѫ'LHVHONK{QJFy bugi, bӝ chӃ hòa khí Yjÿѭӧc thay bҵQJEѫPFDRiSYjNLPSKXQ7Ӎ sӕ QpQÿӝQJFѫ 'LHVHOFDRKѫQ ÿӝQJFѫ[ăQJ. ¾ ˰XÿL͋P +LӋXVXҩWFӫDÿӝQJFѫGLHVHOOӟQKѫQÿӝQJFѫ[ăQJGRKDRSKtQKLrQOLӋXtWYjWӹVӕ QpQFDR9tGө1ӃXÿӝQJFѫ[ăQJFyVXҩWWLrXKDRQKLrQOLӋXOjJe= (150 ÷ 240) g/kW.h WKuÿӝQJFѫGLHVHOOjJe = (110 ÷ 190) JN:KQJKƭDOjOѭӧQJQKLrQOLӋXWLrXKDRӣÿӝQJ Fѫ GLHVHO Oj tW KѫQ ÿӝQJ Fѫ [ăQJ NKRҧQJ  · 1KLrQ OLӋX GQJ WURQJ ÿӝQJ Fѫ GLHVHOOjGҫXGLHVHOUҿWLӅQYjtWJk\FKi\KѫQVRYӟL[ăQJGQJ WUrQÿӝQJFѫ[ăQJ .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 69 +ӋWKӕQJQKLrQOLӋXFӫDÿӝQJFѫGLHVHOEѫPFDRiSYzLSKXQtWEӏKѭKӓQJYjGӉGQJ KѫQKӋ WKӕQJQKLrQ OLӋX FӫD ÿӝQJ Fѫ[ăQJ GQJEӝ FKӃ KRj NKt KRһF KӋ WKӕQJSKXQ [ăQJÿLӋQWӱ« ¾ 1K˱ͫFÿL͋P .tFKWKѭӟFYjWUӑQJOѭӧQJFӫDÿӝQJFѫGLHVHOOӟQKѫQÿӝQJFѫ[ăQJYuiSVXҩWNKt FKi\WURQJÿӝQJFѫGLHVHOOӟQ'RÿyWUӑQJOѭӧQJULrQJFӫDÿӝQJFѫGLHVHOWUӑQJOѭӧQJ WUrQPӝWÿѫQYӏF{QJVXҩWWtQKEҵQJN:OӟQKѫQWUӑQJOѭӧQJULrQJFӫDÿӝQJFѫ[ăQJ ·ĈӝQJ Fѫ GLHVHO ÿһF ELӋW Oj KӋ WKӕQJQKLrQ OLӋX FKӃ WҥR NKyKѫQÿӝQJ Fѫ [ăQJGRÿyJLiWKjQKFӫDÿӝQJFѫGLHVHOWKѭӡQJFDRKѫQÿӝQJFѫ[ăQJÿӝQJFѫGLHVHO GQJQKLrQOLӋXQһQJNKyFKi\YjSKѭѫQJSKiSWҥRKRjNKtJLӳDQKLrQOLӋXSKXQVѭѫQJ YӟL NK{QJNKt NK{QJ WӕW QrQ NKyNKӣL ÿӝQJ KѫQÿӝQJ Fѫ [ăQJ'Rÿy F{QJ VXҩW FӫD ÿӝQJFѫGLHVHOWKӵFWӃFRLQKѭEҵQJF{QJVXҩWFӫDÿӝQJFѫ[ăQJNKLFQJWKӇWtFKF{QJ WiFYjVӕYzQJTXD\PһFGKLӋXVXҩWFӫDÿӝQJFѫGLHVHOFDRKѫQ __@__ Bài 7: 1+Ұ1'Ҥ1*ĈӜ1*&Ѫ.ǣ 7KͥLJLDQK/7 TH: 5h) : : - . - . - . : . Qua khҧo sát hoҥWÿӝng FKXWUuQKÿӝQJFѫEӕn kǤ thҩy rҵQJĈӝQJFѫEӕn kǤ chӍ sӱ dөng mӝt nӱa thӡi gian cӫa chu trình làm chӭFQăQJFKXWUuQKFӫDÿӝQJFѫQKLӋt (kǤ nén và kǤ giãn nӣ), thӡi gian còn lҥi (kǤ hút và kǤ xҧÿӝQJFѫOjm viӋFQKѭmӝWEѫPNKt Khác vӟLÿӝQJFѫEӕn kǤWURQJÿӝQJFѫKDLNǤ FKXWUuQKF{QJWiFÿѭӧc thӵc hiӋn trong mӝt vòng quay trөc khuӹu (hoһc hai hành trình pitston). ViӋc thҧi sҥch sҧn vұt cháy khӓi xilanh và nҥSÿҫy môi chҩt mӟLYjR[LODQKQyLNKiFÿLOj TXiWUuQKWKD\ÿәi môi chҩt) ÿѭӧc thӵc hiӋn trong khu vӵc chuyӇQÿӝng cӫa pitston ӣ gҫQĈ&'/~Fÿҩy viӋc xҧ sҥch khí thҧi ra khӓL[LODQKÿѭӧc thӵc hiӋn không phҧi nhӡ pitston ÿҭy khí thҧi ra ngoài mà là .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 70 nhӡ không khí hoһFKRjNKtÿѭӧFQpQ WUѭӟc tӟi mӝt áp suҩt nhҩWÿӏnh. ViӋFQpQ WUѭӟc không khí hoһc hoà khí ÿѭӧc thӵc hiӋn trong mӝWEѫPNKtTXpWULrQJÿӝQJFѫGLHVHO 7URQJÿӝQJFѫKDLNǤ cӥ nhӓ QJѭӡi ta dùng không gian cacte cӫDFѫFҩu trөc khuӹu thanh truyӅn và pitston ÿӝQJ Fѫ OjPEѫPNKt TXpW7URQJTXi WUuQK WKD\ ÿәi môi chҩt trong ÿӝQJFѫ hai kǤ, mӝt phҫn môi chҩt mӟi (không khí hoһFKRjNKtFKѭa tham gia FKi\ÿmFQJ khí xҧ rӡi khӓL[LODQKTXDÿѭӡng thҧi gây nên tәn thҩt môi chҩt mӟi. 2. VӱGөQJQKLrQ OLӋX [ăQJ PӝW[LODQK. ¾ Hình 641JX\rQOtOjPYLӋFÿӝQJFѫ[ăQJKDLNuNK{QJFy[XSDSWKҧL &iFWH7KDQKWUX\ӅQĈѭӡQJQӕLWK{QJNK{QJJLDQErQGѭӟLSLVWRQYӟLÿѭӡQJ GүQNKtTXpW-QҥSĈѭӡQJGүQNKtTXpW&ӱDTXpW3LVWRQ;\ODQK1ҳS[L ODQK%XJL&ӱD[ҧ%ӝFKӃKzDNKt&ӱDK~W7UөFNKXӹX ¾ + .Ǥ hành trình sinh công và thay khí. TURQJKjQKWUuQKQj\SLVWRQÿLWӯĈ&7[XӕQJĈ&'GRKRjNKtÿmÿѭӧFÿӕWFKi\ӣ hành trình QpQ ÿѭӡQJ F ]P FӫD ÿӗ WKӏ F{QJ ÿҭ\ SLVWRQ ÿL [XӕQJĈ&' TXD WKDQK WUX\ӅQ OjPTXD\ WUөFNKXӹXSKiWVLQKF{QJ.KLSLVWRQGӏFKFKX\ӇQGҫQWӟLĈ&' FӱDWKҧLGҫQPӣÿLӇPP, ÿӗWKӏF{QJYjÿLӇPE ÿӗWKӏSKӕLNKtGүQÿӃQiSVXҩWÿӝW QJӝW JLҧP Wrong xi lanh. Lúc này khí cháy sau khi cháy- JLmQ Qӣ Fy iS VXҩW  ·  kG/cm2OӟQKѫQiSVXҩWNKtWUӡLS0 = 1kG/cm2ÿѭӧFWKҧLWӵGRUDQJRjL&ӱDQҥSFy FKLӅXWKҩSKѫQFӱDWKҧLFNJQJÿѭӧFPӣÿLӇPQ, ÿӗWKӏF{QJYjGÿӗWKӏSKӕLNKt+oà khí ӣGѭӟLFiFWHEӏQpQEӣLSLVWRQFyiSVXҩW·N*FP2FDRKѫQiSVXҩWFӫDNKtFKi\ .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 71 FzQOҥLWURQJ[\ODQKaN*FP2VӁWKHRÿѭӡQJGүQNKtTXDFӱDQҥSYjR[\ODQK NKtQҥSQj\YzQJTXDÿӍQKOӗLSLVWRQOrQEXӗQJÿӕWÿӇTXpWVҥFKSKҫQNKtFKi\FzQOҥL quDFӱD[ҧÿӗQJWKӡLQҥSP{LFKҩWPӟLFKR[LODQKÿѭӡQJQDQKѭYұ\NKtQҥSPӟL JySSKҫQOjPVҥFKKRjNKtFKi\WURQJÿyYjWҥRÿLӅXNLӋQFKRKjQKWUuQKVDXÈSVXҩWYj QKLӋWÿӝFӫDNKtFKi\WURQJ[\ODQKOj p = (40 ÷ 70) kG/cm2; T = (2000 ÷ 2300)0 K. 1KѭYұ\WURQJ[LODQK - Cháy-JLmQQͧ- WK̫LW͹GR- TXpWNKtWK̫LYjQ̩SP{LFK̭WPͣL Trong cacte. Ép hòa khí. Hình 65ĈӗWKӏF{QJYjÿӗWKӏSKӕLNKtFӫDÿӝQJFѫ[ăQJNǤORҥLNK{QJFy[XSDS ĈӗWKӏF{QJ - (m ± ĈLӇPPӣFӱD[ҧQ± ĈLӇPPӣFӱDQҥSQ¶ ± ĈLӇPÿyQJFӱDQҥS m¶ ± ĈLӇPÿyQJFӱD[ҧ ĈӗWKӏSKӕLNKt - (a ± 9ӏWUtÿyQJFӱD[ҧE± 9ӏWUtPӣFӱD[ҧF¶ ± 9ӏWUtEұWWLDOӱDÿLӋQ d & d¶ ± 9ӏWUtPӣFӱDQҥSYjÿyQJFӱDQҥS B A n Vc V (lít) 2P (Mn/m ) c Vh Vn a n m Z C ĈCDĈCT Vh m .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 72 ¾ .ǤKjQKWUuQK . 7URQJKjQKWUuQKQj\NKLWUөFNKXӹXTXD\SLVWRQGӏFKFKX\ӇQWӯĈ&'OrQĈ&7 VӁ OjPWăQJNK{QJJLDQErQGѭӟLSLVWRQNKLSLVWRQPӣFӱDK~WNKLӃQiSVXҩWӣÿk\ WKҩSKѫQiSVXҩWNKtWUӡLFyÿӝFKkQNK{QJ1KӡÿyNK{QJNKtQJRjLP{LWUѭӡQJÿѭӧF hút WU͹F WL͇S TXDEӝFKӃKzDNKtÿLYjRNK{QJJLDQFDFWH4Xi WUuQKK~WKzDNKtYjR FDFWHYүQWLӃSWөFFKRÿӃQNKLSLVWRQÿyQJFӱDQҥSWҥLÿLӇPQ¶ ÿӗWKӏF{QJYjd ÿӗWKӏ SKӕLNKtJLDLÿRҥQWӯNKLÿyQJWҥLÿLӇPQ¶ ÿӃQNKLWLӃSWөFÿyQJWҥLÿLӇPP¶ FӱD[ҧ ÿӗ WKӏcông YjÿLӇPDÿӗWKӏSKӕLNKtJLDLÿRҥQQj\JӑLOjJLDLÿR̩QO͕WNKt. 7ӯNKLÿyQJ FӱD[ҧWҥLP¶WLӃSWKHROjJLDLÿRҥQQpQFKRÿӃQNKLEXJLEұWWLDOӱDÿLӋQ VӟPWUѭӟFNKL SLVWRQOrQĈ&7, quá trình cháy-JLmQQӣOҥLEҳWÿҫX 1KѭYұ\WURQJ[LODQK. - 1̩SKzDNKtO͕WNKtWK̫LNKtFKi\QpQP{LFK̭WYjFKi\ Trong cacte. - 1̩SKzDNKt ӢFXӕLKjQKWUuQKQpQiSVXҩWYjQKLӋWÿӝFӫDKRjNKtWURQJ[\ODQKOj p = (6 ÷ 10) kG/cm2 ; T = (400 ÷ 600)0 K . 3. diesel PӝW[LODQK ¾ Hình 66&iFKjQKWUuQKOjPYLӋFFӫDÿӝQJFѫGLHVHOKDLNǤFy[XSiSWKҧL 7UөFNKXӹX7KDQKWUX\ӅQ0i\QpQNKt;\ODQK9zLSKXQ;XSiSWKҧL 3LVWRQ%XӗQJNKt&ӱDWKәL .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 73 Hình 67ĈӗWKӏF{QJYjÿӗWKӏSKӕLNKtFӫDÿӝQJFѫGLHVHONǤORҥLFy[XSDSWKҧL ¾ ĈӝQJFѫGLHVHOKDLNǤFyÿһFÿLӇPOjNK{QJGQJFiFWHÿӇFKӭDYjWKәLNKtPjGQJ Pi\QpQNKtULrQJÿӇWKәLNKtWUӵFWLӃSYjRWURQJ[\ODQK&KXWUuQKOjPYLӋFFӫDÿӝQJFѫ Qj\QKѭVDX ¾ .ǤKành trình sinh công và thay khí. 7URQJKjQKWUuQKQj\GRQKLrQOLӋXÿmÿѭӧFÿӕWFKi\YjNK{QJNKtQpQӣQKLӋWÿӝFDR FXӕLKjQKWUuQKQpQFKi\QKDQKÿѭӡQJF]FӫDÿӗWKӏF{QJOjPFKRiSVXҩWWăQJOrQYj ÿҭ\SLVWRQWӯĈ&7[XӕQJĈ&'TXDWKDQKWUX\ӅQOjPTXD\WUөFNKXӹXWKӵFKLӋQTXi WUuQKF{QJWiFVLQKF{QJ.KLSLVWRQGӏFKFKX\ӇQJҫQWӟLĈ&'VҳSPӣFӱDWKәL WKu xupap PӣWUѭӟF+zDNKtVDXNKLFKi\-JLmQQӣFyiSVXҩW·N*FP2OӟQKѫQiS VXҩWNKtWUӡLÿѭӧFWKҧLUDQJRjLWӵGRiSVXҩWWURQJ[LODQKWөWQKDQKÿRҥQE¶d). Piston PӣFӱDWKәLPXӝQKѫQÿӗQJWKӡLNK{QJNKtPӟLӣErQQJRjLTXDEuQKOӑFQKӡPi\ QpQNKtEXӗQJNKtYjFӱDWKәLFXQJFҩSYjR[\ODQKYӟLiSVXҩWNKRҧQJ· kG/cm2 OӟQKѫQiSVXҩWNKtWKҧLFzQOҥLWURQJ[\ODQK·N*FP2WLӃSWөFÿҭ\VҧQ YұWFKi\FzQOҥLTXD[XSDSWKҧLYjWKD\WKӃNKt[ҧQҥSÿҫ\[LODQKÈSVXҩWYjQKLӋWÿӝ FӫDNKtFKi\WURQJ[\ODQKOjS ·N*FP2 ; T = (1900 ÷ 2100)2 K. 6DXKjQKWUuQKVLQKF{QJYjWKD\NKtQӃXWUөFNKXӹXYүQTXD\WKuTXiWUuQKOjPYLӋF FӫDÿӝQJFѫOһSOҥLQKѭWUrQ .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 74 ¾ .ǤKjQKWUuQKQpQ . Trong hành trình nj\NKLWUөFNKXӹXTXD\SLVWRQGӏFKFKX\ӇQWӯĈ&'OrQĈ&7 &ӱDWKәLÿѭӧFSLVWRQÿyQJNtQÿӗQJWKӡLKRһFPXӝQKѫQVRYӟL[XSDSWKҧLNK{QJNKt FyVҹQWURQJ[\ODQKEӏQpQiSVXҩWYjQKLӋWÿӝFӫDQyWăQJOrQFKRÿӃQNKLSLVWRQJҫQ ÿӃQĈ&7NKRҧQJ100 ÷ 300 JyFTXD\WUөFNKXӹXYzLSKXQFӫDKӋWKӕQJQKLrQOLӋXVӁ SKXQQKLrQOLӋXYӟLiSVXҩWFDR·N*FP2KuQKWKjQKKӛQKӧSYӟLNK{QJNKt QpQFyQKLӋWÿӝFDROjPFKRQKLrQOLӋXQj\WӵFKi\ÿѭӧF&XӕLKjQKWUuQKQpQiSVXҩWYj QKLӋWÿӝFӫDNhông khí nén trong xylanh là: p = (40 ÷ 50) kG/cm2 ; T = (800 ÷ 900)2 K. 7URQJÿӝQJFѫNǤPӝWSKҫQKjQK WUuQK6n GQJÿӇ WKD\ÿәLP{LFKҩW VӁNK{QJ WKӵF KLӋQTXiWUuQKVLQKF{QJ'RÿyWKӇWtFKF{QJWiFWKӵFWӃFӫD[LODQKV¶h NKL[XSDSWKҧL ÿyQJYjSLVWRQWӯf ÿLOrQÿӃQĈ&7 V¶h = Vh - Vn (Vn WѭѫQJӭQJÿRҥQDI. ¶ = 1KұQ[pWQJX\rQOêOjPYLӋFFӫDÿӝQJFѫ[ăQJKDLNǤYjÿӝQJFѫGLHVHOKDLNǤQKѭVDX 7URQJKDL KjQK WUuQKFӫD SLVWRQ WKu FKӍ FyPӝWKjQK WUuQK VLQKF{QJ FzQFiFKjQK WUuQKFzQOҥLÿѭӧFWKӵFKLӋQQKӡÿӝQJQăQJKD\TXiQWtQKFӫDFiFEӝSKұQFKX\ӇQÿӝQJ TXD\WUzQWUөFNKXӹXEiQKÿjYjPӝWSKҫQF{QJVLQKUDWӯQKӳQJ[\ODQKNKiFÿӕLYӟL ÿӝQJFѫQKLӅX[\ODQKÈSVXҩWFӫDKRjNKtKRһFNK{QJNKtWKәLYjR[\ODQKOӟQKѫQiS VXҩWNKtWUӡL'RÿySKҧLGQJEѫPWKәLNKtKD\Pi\QpQNKtGRWUөFNKXӹXGүQÿӝQJQrQ F{QJVXҩWÿӝQJFѫFNJQJSKҧLJLҧPÿL7URQJTXiWUuQKOjPYLӋFFyPӝWSKҫQKjQKWUình FӫDSLVWRQGQJÿӇWKәLYjWKҧLNKtNKLWKәLNKtFyPӝWSKҫQQKLrQOLӋXYjNK{QJNKtPӟL WKHRNKtWKҧLUDQJRjLÈSVXҩWYjQKLӋWÿӝFӫDKRjNKtKRһFNK{QJNKtӣFXӕLTXiWUuQK QpQFNJQJQKѭTXiWUuQKFKi\YjJLmQQӣSKөWKXӝFQKLӅXYjRYӏWUtFӫDFӱDWKәLFӱDWKҧL YjWӹVӕQpQFӫDÿӝQJFѫ7URQJÿӝQJFѫKDLNǤTXiWUuQKWKәLQҥSQpQFKi\JLmQQӣ YjWKҧLNK{QJÿѭӧFWKӇKLӋQU}UjQJӣPӛLKjQKWUuQKQKѭÿӝQJFѫNǤ'RÿyÿӝQJFѫ KDLNǤKjQKWUuQKWKӭQKҩWOj KjQKWUuQKVLQKF{QJWKҧLYjWKәL FzQKjQKWUuQKWKӭKDLOj KjQKWUuQKWKәLWKҧLYjQpQYY« ¾ . ˰XÿL͋P ĈӝQJFѫKDLNǤFyVӕKjQKWUuQKVLQKF{QJJҩSÿ{LNKLFQJVӕYzQJTXD\QYjFy F{QJVXҩWOӟQKѫQNKRҧQJ·NKLFQJWKӇWtFKOjPYLӋF9h YjVӕYzQJTXD\Q VRYӟLÿӝQJFѫNǤĈӝQJFѫKDLNǤFKҥ\ÿӅXYjrPKѫQÿӝQJFѫNǤYuPӛLYzQJTXD\ FӫDWUөFNKXӹXFyPӝWKjQKWUuQKVLQKF{QJ'RÿyYӟLFiFÿLӅXNLӋQQKѭQKDX6'LYj .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 75 QWKuӣÿӝQJFѫKDLNǤ FyWKӇGQJEiQKÿjOҳSWUrQWUөFNKXӹXFyNtFKWKѭӟFYjWUӑQJ OѭӧQJQKӓKѫQVRYӟLÿӝQJFѫNǤĈӝQJFѫKDLNǤNK{QJFy[XSDSQҥSYjQӃXGQJ caFWHÿӇWKәLNKtYjR[\ODQKWKuFҩXWҥRÿѫQJLҧQYjGӉVӱGөQJKѫQVRYӟLÿӝQJFѫEӕQ NǤ« 1K˱ͫFÿL͋P HLӋXVXҩWFӫDÿӝQJFѫKDLNǤQKӓKѫQVRYӟLÿӝQJFѫEӕQNǤGRFyVӵKDRSKtQKLrQ OLӋXWURQJTXiWUuQKWUDRÿәLNKt1KLӋWÿӝWURQJTXiWUuQKOjPYLӋFFӫDÿӝQJFѫKDLNǤOӟQ KѫQVRYӟLÿӝQJFѫNǤGRFyVӕOҫQVLQKF{QJQKLӅXKѫQOjPFKRÿӝQJFѫEӏÿӕWnóng YjÿһFELӋWÿӕLYӟLÿӝQJFѫGLHVHOGӉEӏEiPPXӝLWKDQӣEXӗQJFKi\YY 7URQJÿӝQJFѫ[ăQJKDLNǤQӃXGQJFiFWHFKӭDGҫXE{LWUѫQÿӇWKәLNKtWKuGӉOjP KӓQJGҫXE{L WUѫQ&ăQFӭYjRQKӳQJѭXÿLӇPWUrQÿӝQJFѫ[ăQJKDLNǤ WKѭӡQJÿѭӧF GQJӣ ÿӝQJ Fѫ Fy F{QJ VXҩW QKӓ9t Gө ÿӝQJ FѫSKөӣPi\NpR ÿӝQJ FѫPi\SKXQ WKXӕFYjPӝWVӕÿӝQJFѫP{W{[HPi\&zQÿӝQJFѫGLHVHOKDLNǤOҥLÿѭӧFGQJQKLӅXӣ ÿӝQJFѫFyF{QJVXҩWWUXQJEuQKYjOӟQYtGөÿӝQJFѫRWRWjXWKXӹÿҫXPi\[HOӱDPi\ [k\GӵQJYjPi\SKiWÿLӋQ __@__ Bài 8: 1+Ұ1'Ҥ1*ĈӜ1*&Ѫ1+,ӄ8;,/$1+ 7KͥLJLDQK/77+K : : - - : . ĈӝQJFѫPӝW[\ODQKWKuFKӍFyPӝWKjQKWUuQKOjVLQKF{QJFzQFiFKjQKWUuQKNKiFOj WLrXKDRF{QJYjOjPFKRWUөFNKXӹXTXD\NK{QJÿӅX0XӕQWUөFNKXӹXTXD\ÿӅXKRһF KD\ÿӝQJFѫOjPYLӋFrPKѫQSKҧLGQJEiQKÿjFyNtFKWKѭӟFYjWUӑQJOѭӧQJQKҩWÿӏQK OҳSWUrQWUөFNKXӹXĈӇWăQJF{QJVXҩWOjPFKRWUөFNKXӹXTXD\ÿӅXYjJLҧPNtFKWKѭӟF FNJQJQKѭ WUӑQJ OѭӧQJFӫDEiQKÿj WKѭӡQJGQJÿӝQJFѫQKLӅX[\ODQK6ӕ[\ODQKFӫD ÿӝQJFѫFyWKӇOj[\ODQK7URQJÿӝQJFѫQKLӅX[\ODQKKuQKGiQJWUөF NKXӹXÿһFELӋWOjJyFO͏FKFͯDWUͭFNKXͽX FyҧQKKѭӣQJQKLӅXÿӃQTXiWUuQKOjPYLӋF FӫDÿӝQJFѫ*yFOӋFKFӫDWUөFNKXӹXWѭѫQJӭQJYӟLKDLFәELrQFӫDKDL[\ODQKOjPYLӋF KRһFVLQKF{QJNӃWLӃSQKDXFyWKӇ[iFÿӏQKQKѭVDX .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 76 įk = 7URQJÿy - įk ± *yFOӋFKF{QJWiF - IJ- OjVӕNǤFӫDÿӝQJFѫÿӝQJFѫNǤ - i - Vӕ[\ODQKFӫDÿӝQJFѫ .KLEӕWUtJyFOӋFKWUөFNKXӹXWKѭӡQJ[pWÿӃQÿLӅXNLӋQFkQEҵQJFӫDÿӝQJFѫÿӇEҧR ÿҧP FKR ÿӝQJ Fѫ OjP YLӋF tW Eӏ UXQJ ÿӝQJ'R ÿy ӣ ÿӝQJ Fѫ Fy KDL [\ODQK JyF OӋFK NKXӹXWUөFWKѭӡQJOj0 QJKƭDOjWUөFNKXӹXFyFәELrQӣKDLSKtDÿӕLGLӋQQKDX1JRjL UDÿӝQJFѫQKLӅX[\ODQKOjPYLӋFÿѭӧFrPWKuSKҧLEӕWUtWKӭWӵOjPYLӋFKRһFFKRVLQK F{QJFӫDFiF[\ODQKKӧSOê6DXÿk\OjPӝWYtGөYӅNKXӹXWUөFYjWKӭ WӵOjPYLӋFFӫD FiF[\ODQKӣÿӝQJFѫQKLӅX[\ODQK 2. . ¾ F˯ . Hình 686ѫÿӗNӃWFҩXWUөFNKXӹX± WKDQKWUX\ӅQFӫDÿӝQJFѫNǤ [LODQKJyFOӋFKF{QJWiF0 . 9ӟLÿӝQJFѫEӕQNǤEӕQ[\ODQKPӝWKjQJ WKӭ WӵF{QJ WiF-3-4-&yJyF OӋFK F{QJWiFOjįk = 1800 FyEҧQJF{QJWiFQKѭVDX .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 77 0 Xy lanh (00 ÷ 1800) (1800 ÷ 3600) (3600 ÷ 5400) (5400 ÷ 7200) 1 1ҥS Nén 1ә 7KҧL 2 Nén 1ә 7KҧL 1ҥS 3 7KҧL 1ҥS Nén 1ә 4 1ә 7KҧL 1ҥS Nén .KLWUөFNKXӹXTXD\ÿѭӧc 3/4 YzQJWKӭ hai[\ODQKÿDQJӣNǤ cháy ± JLmQQӣ, piston WӯĈ&7[XӕQJĈ&'NKLÿySLVWRQFӫD[\ODQKWKӭFNJQJWӯĈ&7[XӕQJĈ&'QKѭQJ OҥLWURQJTXiWUuQKQҥS3LVWRQFӫD[\ODQKWKӭYjWKӭFNJQJÿLWӯĈ&'OrQĈ&7QKѭQJ x\ODQKÿDQJWURQJTXiWUuQKWKҧLFzQ[\ODQKWURQJTXiWUuQKQpQ .KLWUөFNKXӹXTXD\ WLӃSQӱDYzQJcuӕLWKӭ 2 (5400 ÷ 7200SLVWRQFӫD[\ODQKYjÿӅXWӯĈ&'OrQĈ&7 QKѭQJ[\ODQKWKӵFKLӋQTXiWUuQKWKҧL FzQ[\ODQKÿDQJWKӵFKLӋn quá trình nén. Piston FӫD[\ODQKYjÿӅXWӯĈ&7[XӕQJĈ&'QKѭQJ[\ODQKWKӵFKLӋQTXiWUuQKQҥS còn [\ODQKÿDQJWKӵFKLӋn quá trình cháy ± JLmQQӣ1KѭYұ\NKLWUөFNKXӹXTXD\KӃWKDL YzQJWӭFOjWӯ0 ÷ 7200 PӛL[\ODQKFӫDÿӝQJFѫÿӅXKRjQWKjQKPӝWFKXWUuQKOjPYLӋF JӗPEӕQKjQKWUuQKOjQҥSQpQFKi\-JLmQQӣYjWKҧL.KLWUөFNKXӹXTXD\WLӃSÿӝQJFѫ FKX\ӇQVDQJFKXWUuQKOjPYLӋFWLӃSWKHROһSOҥLQKѭFiFKjQKWUuQKWUrQ ¾ F˯ . 6ѫÿӗNӃWFҩXWUөFNKXӹX Hình 696ѫÿӗFҩXWҥRWUөFNKXӹX- WKDQKWUX\ӅQFӫDÿӝQJFѫEӕQNǤ [\ODQKJyFOӋFKF{QJWiF0. .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 78 . 9ӟLÿӝQJFѫEӕQNǤViX[\ODQKPӝWKjQJWKӭWӵF{QJWiF-5-3-6-2-&yJyFOӋFK F{QJWiFOjįk = 1200FyEҧQJF{QJWiFQKѭVDX 0 Xi lanh 00 ÷ 1200 1200 ÷ 2400 2400 ÷ 3600 3600 ÷ 4800 4800 ÷ 6000 6000 ÷ 7200 1 1ҥS Nén 1ә 7KҧL 2 Nén 1ә 7KҧL 1ҥS Nén 3 1ә 7KҧL 1ҥS Nén 1ә 4 1ҥS Nén 1ә 7KҧL 1ҥS 5 7KҧL 1ҥS Nén 1ә 7KҧL 6 1ә 7KҧL 1ҥS Nén ¾ F˯ . . Hình 706ѫÿӗFҩXWҥRWUөFNKXӹX± WKDQKWUX\ӅQFӫDÿӝQJFѫNǤ 8 xi lanh. *yFOӋFKNKXӹX0 . . 9ӟLÿӝQJFѫNǤ[LODQKFKӳ9=LOWKӭWӵQәOj-5-4-2-6-3-7-8. .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 79 0 Xi lanh 00 900 900 1800 1800 2700 2700 3600 3600 4500 4500 5400 5400 6300 6300 7200 1 1ҥS Nén 1ә 7KҧL 2 1ә 7KҧL 1ҥS Nén 1ә 3 Nén 1ә 7KҧL 1ҥS Nén 4 7KҧL 1ҥS Nén 1ә 5 7KҧL 1ҥS Nén 1ә 7KҧL 6 1ә 7KҧL 1ҥS Nén 7 Nén 1ә 7KҧL 1ҥS 8 1ҥS Nén 1ә 7KҧL 1ҥS 3 . 1Kѭÿm ELӃWWURQJEӕQKjQKWULQKSLVWRQFӫDÿӝQJFѫNǤ FKӍFyKjQKWUuQK³FKi\± JLmQQӣ´OjVLQKF{QJFzQKjQKWUuQKK~WQpQ[ҧOjFiFKjQKWUuQKWLrXWKөF{QJ9uYұ\ WӕFÿӝTXD\FӫDÿӝQJFѫNǤPӝW[L ODQKNK{QJÿӅXYu WKӃÿӇNKҳFSKөFQKѭӧFÿLӇP Qj\QJѭӡLWDSKҧLVӱGөQJGөQJÿӝQJFѫQKLӅX[LODQKKRҥFWăQJNKӕLOѭӧQJFӫDEiQKÿj - ĈӝQJFѫPӝW[LODQKFKӃWҥRÿѫQJLҧQtWFiFFөPFKLWLӃWKѫQ, FKӍVӱGөQJWURQJ lƭQKYӵFNK{QJÿzLKӓLFҫQF{QJVXҩW OӟQFKӫ\ӃXVӱGөQJWUrQ[HPi\Pi\FҳW FӓPi\EѫPPi\FѭD«. - ĈӝQJFѫQKLӅX[LODQKFҫQQKLӅXFөPFKLWLӃWFKӃWҥRSKӭFWҥS - ĈӝWLQFұ\YjNKҧQăQJFKăPVyFEҧRGѭӥQJEӏҧQKKѭӣQJ - &{QJVXҩWOӟQYjYzQJTXD\ÿӅX. - 6ӱGөQJFKӫ\ӃXWURQJOƭQKYӵFJLDRWK{QJYұQWҧLKjQJNK{QJKjQJKҧL ¾ 7ҥLVDRÿӝQJFѫFҫQQKLӅX[LODQK 0ӝWÿӝQJFѫWӕWNKLKRҥWÿӝQJSKҧLrPiLtWUXQJYjtWJk\ӗQ1KӳQJÿһFWtQKQj\ FNJQJJL~SÿӝQJFѫKRҥWÿӝQJәQÿӏQKKѫQӣVӕYzQJTXD\OӟQJLDWăQJWӕFÿӝYzQJTXD\ WӕLÿDFӫDÿӝQJFѫTXDÿyQkQJFDRF{QJVXҩWFӫDÿӝQJFѫ ¾ 3KkQEәOӵF ĈӕLYӟLÿӝQJ FѫNǤPӝW[\-ODQKFҫQ0 JyFTXD\FӫDWUөFNKXӹXYzQJÿӇWKӵF KLӋQPӝWFKXWUuQK1yLFiFKNKiFNKLWUөFNKXӹXTXD\YzQJWKuFKXWUuQKFKi\GLӉQUD PӝWOҫQ&KӍFyNǤVLQKF{QJNǤQәWҥRUDF{QJFytFKWURQJNKLÿyNǤQҥSNǤWKҧL kǤQpQOҥLWLrXWӕQF{QJÿ̿FEL͏WOjNǤQpQ'RÿyÿӝQJFѫPӝW[\-lanh sinh ra công .ͿWKX̵WFKXQJRWR Hoàng Thanh Xuân 2010 80 ӣGҥQJ[XQJWXҫQKRjQ, mXӕQSKkQEәOӵFNpRÿӗQJÿӅXÿӝQJFѫSKҧLVӱGөQJPӝWEiQK ÿjQһQJQKҵPWұQGөQJTXiQWtQKÿӇJLӳFKRÿӝQJFѫTXD\ÿӅXӣWӕFÿӝNK{QJÿәL9jGƭ nKLrQEiQKÿjFjQJQһQJWKuOӵFÿѭӧFSKkQEәFjQJÿӅXQKѭQJQyFNJQJOjPFKRÿӝQJFѫ kpPQKҥ\KѫQNKyÿLӅXNKLӇQKѫQYuYұ\VӵUXQJÿӝQJFӫDÿӝQJFѫNK{QJWKӇÿѭӧFORҥL WUӯKRjQWRjQEҵQJPӝWEiQKÿjOӟQĈyFNJQJOjOêGRPjFK~QJWDFҫQFiFORҥLÿӝQJFѫ QKLӅX[\-ODQK7URQJNKLÿӝQJFѫPӝW[\-ODQKPӛLPӝWNǤQәӭQJYӟLKDLYzQJTXD\ WUөFNKXӹXYӟLÿӝQJFѫ[\-ODQKPӝWNǤQәFKӍӭQJYӟLPӝWYzQJTXD\ WUөFNKXӹX ÿӝQJFѫ[\-ODQKPӝWNǤQәFKӍӭQJYӟL0/3 = 2400 JyFTXD\FӫDWUөFNKXӹXÿӝQJFѫ 4 xy-ODQKFӭ0 JyFTXD\WUөFNKXӹXFKXNǤVӁFyPӝWNǤQә«9jFKӍYӟLPӛL 600 ÿӝJyFTXD\FӫDWUөFNKXӹXÿӝQJFѫ[\-ODQKÿmFyPӝWNǤQә5}UjQJÿӝQJFѫ FyVӕ[LODQKFjQJQKLӅXWKuF{QJVXҩWVLQKUDFjQJÿӅXĈLӅXQj\JLҧLWKtFKWҥLVDRFK~Qg WDYүQѭD FKXӝQJÿӝQJFѫ9KѫQÿӝQJFѫ[\-ODQKEӕWUtWKҷQJKjQJPһWGFҧKDL ORҥLQj\ÿӅXÿҥWÿӃQÿӝFkQEҵQJJҫQQKѭKRjQKҧR ¾ 1JX\rQQKkQJk\UDGDRÿӝQJ. 7UrQ WKӵF WӃ GDR ÿӝQJNK{QJ FKӍ [ҧ\ UD WKHR SKѭѫQJ WKҷQJÿӭQJ9u WKDQK WUX\ӅQ không FKӍFKX\ӇQÿӝQJOrQ[XӕQJPjQyFzQFKX\ӇQÿӝQJVDQJWUiLYjVDQJSKҧLQrQGDR ÿӝQJFzQFyWKӇ[ҧ\UDWKHRSKѭѫQJQJDQJ7X\QKLrQQӃXÿHPVRViQKYӟLSLVWRQNKӕL OѭӧQJFӫDWKDQKWUX\ӅQQKҽKѫQQKLӅXYuYұ\GDRÿӝQJWKHRSKѭѫQJQJDQJJk\UDGRVӵ di cKX\ӇQTXDOҥLFӫDWKDQKWUX\ӅQOjQKӓKѫQQKLӅXVRYӟLGDRÿӝQJWKHRSKѭѫQJÿӭQJ gây UDEӣLSLVWRQĈyOjÿӕLYӟLÿӝQJFѫPӝW[\-ODQKFzQÿӝQJFѫ