Bài giảng Kế toán xây dựng cơ bản - Chương 6: Kế toán xác định kết quả kinh doanh và phân phối lợi nhuận

iåïi thiãûu saín pháøm, quaíng caïo saín pháøm, hoa häöng baïn haìng, chi phê baío haình cäng trçnh xáy dæûng,... bao gäöm: - Chi phê nhán viãn: Phaín aïnh caïc khoaín phaíi traí cho nhán viãn trong quaï trçnh tiãu thuû caïc saín pháøm xáy làõp, saín pháøm cäng nghiãûp, dëch vuû, bao gäöm tiãön læång, tiãön àn giæîa ca, tiãön cäng vaì caïc khoaín trêch baío hiãøm xaî häüi, baío hiãøm y tãú, kinh phê cäng âoaìn,... - Chi phê váût liãûu bao bç: Phaín aïnh caïc chi phê váût liãûu, bao bç xuáút duìng cho viãûc giæî gçn, tiãu thuû saín pháøm cuía doanh nghiãûp xáy làõp. - Chi phê duûng cuû, âäö duìng: Phaín aïnh chi phê vãö cäng cuû, duûng cuû phuûc vuû cho quaï trçnh tiãu thuû saín pháøm xáy làõp vaì caïc saín pháøm khaïc. - Chi phê kháúu hao TSCÂ: Phaín aïnh chi phê kháúu hao TSCÂ åí bäü pháûn baío quaín, baïn haìng. - Chi phê dëch vuû mua ngoaìi: Phaín aïnh caïc chi phê dëch vuû mua ngoaìi phuûc vuû cho quaï trçnh tiãu thuû saín pháøm xáy làõp. - Chi phê bàòng tiãön khaïc: Phaín aïnh caïc chi phê khaïc phaït sinh trong quaï trçnh tiãu thuû saín pháøm xáy làõp ngoaìi caïc chi phê âaî kãø trãn. 1.2. Chi phê quaín lyï doanh nghiãûp: Laì toaìn bäü chi phê coï liãn quan âãún hoaût âäüng quaín lyï kinh doanh, quaín lyï haình chênh vaì quaín lyï âiãöu haình chung cuía toaìn doanh nghiãûp xáy làõp, bao gäöm: - Chi phê nhán viãn quaín lyï: Phaín aïnh caïc khoaín phaíi traí cho caïn bäü quaín lyï doanh nghiãûp xáy làõp chi phê vãö læång nhán viãn bäü pháûn quaín lyï doanh nghiãûp (læång chênh, læång phuû, phuû cáúp læång...); caïc khoaín trêch baío hiãøm xaî häüi, baío hiãøm y tãú, kinh phê cäng âoaìn cuía nhán viãn quaín lyï doanh nghiãûp. - Chi phê váût liãûu quaín lyï: Phaín aïnh chi phê váût liãûu xuáút duìng cho cäng taïc quaín lyï doanh nghiãûp nhæ giáúy, buït, mæûc, ..., váût liãûu sæí duûng cho viãûc sæía chæîa TSCÂ, cäng cuû, duûng cuû,... - Chi phê âäö duìng vàn phoìng: Phaín aïnh chi phê duûng cuû, âäö duìng vàn phoìng duìng cho cäng taïc quaín lyï. Baìi giaíng Kãú toaïn xáy dæûng cå baín 117 - Chi phê kháúu hao TSCÂ: Phaín aïnh chi phê kháúu hao TSCÂ duìng chung cho doanh nghiãûp xáy làõp. - Thuãú, phê vaì lãû phê: Phaín aïnh chi phê vãö thuãú, phê vaì lãû phê nhæ: thuãú män baìi, thuãú nhaì âáút,... vaì caïc khoaín phê, lãû phê khaïc. - Chi phê dæû phoìng: Phaín aïnh caïc khoaín dæû phoìng phaíi thu khoï âoìi tênh vaìo chi phê saín xuáút, kinh doanh cuía doanh nghiãûp. - Chi phê dëch vuû mua ngoaìi: Phaín aïnh caïc chi phê dëch vuû mua ngoaìi phuûc vuû cho vàn phoìng doanh nghiãûp xáy làõp caïc khoaín chi mua vaì sæí duûng caïc taìi liãûu kyî thuáût, bàòng saïng chãú, giáúy pheïp chuyãøn giao cäng nghãû, nhaîn hiãûu thæång maûi,... khäng thuäüc TSCÂ âæåüc tênh theo phæång phaïp phán bäø dáön vaìo chi phê quaín lyï doanh nghiãûp... Chi phê dëch vuû mua ngoaìi phuûc vuû cho quaín lyï doanh nghiãûp nhæ tiãön âiãûn, næåïc, âiãûn thoaûi, fax, thuã nhaì laìm vàn phoìng, thuã ngoaìi sæía chæîa taìi saín cäú âënh phuûc vuû khäúi vàn phoìng doanh nghiãûp... - Chi phê bàòng tiãön khaïc: Phaín aïnh caïc chi phê khaïc thuäüc quaín lyï chung cuía doanh nghiãûp xáy làõp, ngoaìi caïc chi phê âaî kãø trãn, nhæ: chi phê häüi nghë, tiãúp khaïch, cäng taïc phê, taìu xe, khoaín chi cho lao âäüng næî... 2. Taìi khoaín sæí duûng: Kãú toaïn chi phê baïn haìng vaì chi phê quaín lyï doanh nghiãûp sæí duûng caïc Taìi khoaín - TAÌI KHOAÍN 641 - CHI PHÊ BAÏN HAÌNG Taìi khoaín naìy duìng âãø phaín aïnh caïc chi phê thæûc tãú phaït sinh trong quaï trçnh tiãu thuû saín pháøm xáy làõp, saín pháøm khaïc (cáúu kiãûn, panen...) haìng hoaï, dëch vuû bao gäöm caïc chi phê chaìo haìng, giåïi thiãûu saín pháøm, quaíng caïo saín pháøm, hoa häöng baïn haìng, chi phê baío haình cäng trçnh xáy dæûng,... Chi phê baïn haìng liãn quan tåïi hoaût âäüng xáy, làõp coï thãø âæåüc phán bäø âãø tênh giaï thaình toaìn bäü saín pháøm xáy làõp cäng trçnh (âàûc biãût trong træåìng håüp doanh nghiãûp xáy làõp kinh doanh xáy dæûng nhaì cæía, váût kiãún truïc âãø baïn). Kãút cáúu vaì näüi dung phaín aïnh cuía Taìi khoaín 641 - Chi phê baïn haìng Bãn Nåü: Táûp håüp caïc chi phê phaït sinh liãn quan âãún quaï trçnh tiãu thuû saín pháøm xáy làõp, saín pháøm cäng nghiãûp, dëch vuû åí âån vë xáy làõp. Bãn Coï: Kãút chuyãøn chi phê baïn haìng vaìo TK 911 - Xaïc âënh kãút quaí kinh doanh âãø tênh kãút quaí kinh doanh trong kyì. Taìi khoaín 641 khäng coï säú dæ cuäúi kyì. Taìi khoaín 641 - Chi phê baïn haìng, coï 6 taìi khoaín cáúp 2: - Taìi khoaín 6411 - Chi phê nhán viãn: Phaín aïnh caïc khoaín phaíi traí cho nhán viãn trong quaï trçnh tiãu thuû caïc saín pháøm xáy làõp, saín pháøm cäng nghiãûp, dëch vuû, bao gäöm tiãön læång, Baìi giaíng Kãú toaïn xáy dæûng cå baín 118 tiãön àn giæîa ca, tiãön cäng vaì caïc khoaín trêch baío hiãøm xaî häüi, baío hiãøm y tãú, kinh phê cäng âoaìn,... - Taìi khoaín 6412 - Chi phê váût liãûu bao bç: Phaín aïnh caïc chi phê váût liãûu, bao bç xuáút duìng cho viãûc giæî gçn, tiãu thuû saín pháøm cuía doanh nghiãûp xáy làõp. - Taìi khoaín 6413 - Chi phê duûng cuû, âäö duìng: Phaín aïnh chi phê vãö cäng cuû, duûng cuû phuûc vuû cho quaï trçnh tiãu thuû saín pháøm xáy làõp vaì caïc saín pháøm khaïc. - Taìi khoaín 6414 - Chi phê kháúu hao TSCÂ: Phaín aïnh chi phê kháúu hao TSCÂ åí bäü pháûn baío quaín, baïn haìng. - Taìi khoaín 6417 - Chi phê dëch vuû mua ngoaìi: Phaín aïnh caïc chi phê dëch vuû mua ngoaìi phuûc vuû cho quaï trçnh tiãu thuû saín pháøm xáy làõp. - Taìi khoaín 6418 - Chi phê bàòng tiãön khaïc: Phaín aïnh caïc chi phê khaïc phaït sinh trong quaï trçnh tiãu thuû saín pháøm xáy làõp ngoaìi caïc chi phê âaî kãø trãn. - TAÌI KHOAÍN 642 - CHI PHÊ QUAÍN LYÏ DOANH NGHIÃÛP Taìi khoaín naìy duìng âãø phaín aïnh caïc chi phê quaín lyï chung cuía doanh nghiãûp xáy làõp, gäöm caïc chi phê vãö læång nhán viãn bäü pháûn quaín lyï doanh nghiãûp (læång chênh, læång phuû, phuû cáúp læång...); baío hiãøm xaî häüi, baío hiãøm y tãú, kinh phê cäng âoaìn cuía nhán viãn quaín lyï doanh nghiãûp; chi phê váût liãûu vàn phoìng, cäng cuû lao âäüng, kháúu hao TSCÂ duìng cho quaín lyï doanh nghiãûp; thuãú âáút, thuãú män baìi; khoaín láûp dæû phoìng nåü phaíi thu khoï âoìi; dëch vuû mua ngoaìi (âiãûn, næåïc, âiãûn thoaûi, baío hiãøm taìi saín, chaïy näø...); chi phê bàòng tiãön khaïc (tiãúp khaïch, häüi nghë khaïch haìng...) (giaï coï thuãú hoàûc chæa coï thuãúGTGT). Kãút cáúu vaì näüi dung phaín aïnh cuía Taìi khoaín 642 - Chi phê quaín lyï doanh nghiãûp Bãn Nåü: Caïc chi phê quaín lyï doanh nghiãûp thæûc tãú phaït sinh trong kyì. Bãn Coï: Caïc khoaín ghi giaím chi phê quaín lyï doanh nghiãûp vaì säú chi phê quaín lyï doanh nghiãûp âæåüc kãút chuyãøn vaìo Taìi khoaín 911 - Xaïc âënh kãút quaí kinh doanh, âãø tênh kãút quaí kinh doanh trong kyì. Taìi khoaín 642 khäng coï säú dæ cuäúi kyì. Taìi khoaín 642 - Chi phê quaín lyï doanh nghiãûp, coï 8 taìi khoaín cáúp 2: - Taìi khkoaín 6421 - Chi phê nhán viãn quaín lyï: Phaín aïnh caïc khoaín phaíi traí cho caïn bäü quaín lyï doanh nghiãûp xáy làõp chi phê vãö læång nhán viãn bäü pháûn quaín lyï doanh nghiãûp (læång chênh, læång phuû, phuû cáúp læång...); caïc khoaín trêch baío hiãøm xaî häüi, baío hiãøm y tãú, kinh phê cäng âoaìn cuía nhán viãn quaín lyï doanh nghiãûp. - Taìi khoaín 6422 - Chi phê váût liãûu quaín lyï: Phaín aïnh chi phê váût liãûu xuáút cho cäng taïc quaín lyï doanh nghiãûp nhæ giáúy, buït, mæûc,..., váût liãûu sæí duûng cho viãûc sæía chæîa TSCÂ, cäng cuû, duûng cuû,... Baìi giaíng Kãú toaïn xáy dæûng cå baín 119 - Taìi khoaín 6423 - Chi phê âäö duìng vàn phoìng: Phaín aïnh chi phê duûng cuû, âäö duìng vàn phoìng duìng cho cäng taïc quaín lyï. - Taìi khoaín 6424 - Chi phê kháúu hao TSCÂ: Phaín aïnh chi phê kháúu hao TSCÂ duìng chung cho doanh nghiãûp xáy làõp. - Taìi khoaín 6425 - Thuãú, phê, lãû phê: Phaín aïnh chi phê vãö thuãú, phê vaì lãû phê nhæ: thuãú män baìi, thuãú nhaì âáút,... vaì caïc khoaín phê, lãû phê khaïc. - Taìi khoaín 6426 - Chi phê dæû phoìng: Phaín aïnh caïc khoaín dæû phoìng phaíi thu khoï âoìi tênh vaìo chi phê saín xuáút, kinh doanh cuía doanh nghiãûp. - Taìi khoaín 6427 - Chi phê dëch vuû mua ngoaìi: Phaín aïnh caïc chi phê dëch vuû mua ngoaìi phuûc vuû cho vàn phoìng doanh nghiãûp xáy làõp caïc khoaín chi mua vaì sæí duûng caïc taìi liãûu kyî thuáût, bàòng saïng chãú, giáúy pheïp chuyãøn giao cäng nghãû, nhaîn hiãûu thæång maûi,... khäng thuäüc TSCÂ âæåüc tênh theo phæång phaïp phán bäø dáön vaìo chi phê quaín lyï doanh nghiãûp... - Taìi khoaín 6428 - Chi phê bàòng tiãön khaïc: Phaín aïnh caïc chi phê khaïc thuäüc qaín lyï chung cuía doanh nghiãûp xáy làõp, ngoaìi caïc chi phê âaî kãø trãn, nhæ: chi phê häüi nghë, tiãúp khaïch, cäng taïc phê, taìu xe, khoaín chi cho lao âäüng næî... 3. Phæång phaïp kãú toaïn: 3.1. Phæång phaïp kãú toaïn chi phê baïn haìng: (1). Tênh tiãön læång, phuû cáúp, tiãön àn giæîa ca, baío hiãøm xaî häüi, baío hiãøm y tãú, kinh phê cäng âoaìn cho nhán viãn phaït sinh trong quaï trçnh tiãu thuû saín pháøm, haìng hoaï, dëch vuû, ghi: Nåü TK 641 - Chi phê baïn haìng Coï caïc TK 334, 338 (2). Giaï trë váût liãûu, duûng cuû phuûc vuû cho quaï trçnh baïn haìng, ghi: Nåü TK 641 - Chi phê baïn haìng Coï caïc TK 152, 153, 142 (3). Trêch kháúu hao TSCÂ cuía bäü pháûn baïn haìng, ghi: Nåü TK 641 - Chi phê baïn haìng Coï TK 214 - Hao moìn TSCÂ Âäöng thåìi ghi nåü TK 009. (4). Chi phê âiãûn, næåïc mua ngoaìi, chi phê thäng tin (âiãûn thoaûi, fax...) phaíi traí bæu âiãûn, chi phê thuã ngoaìi sæía chæîa TSCÂ coï giaï trë khäng låïn, âæåüc tênh træûc tiãúp vaìo chi phê baïn haìng, ghi: Nåü TK 641 - Chi phê baïn haìng Nåü TK 133 - Thuãú GTGT âæåüc kháúu træì (nãúu âæåüc kháúu træì thuãú GTGT) Coï caïc TK 331, 112 (5). Træåìng håüp sæí duûng phæång phaïp trêch træåïc chi phê sæía chæîa TSCÂ: Baìi giaíng Kãú toaïn xáy dæûng cå baín 120 - Khi tênh træåïc chi phê sæía chæîa TSCÂ vaìo chi phê baïn haìng, ghi: Nåü TK 641 - Chi phi baïn haìng Coï TK 335 - Chi phê phaíi traí - Khi chi phê sæía chæîa TSCÂ thæûc tãú phaït sinh, ghi: Nåü TK 335 - Chi phê phaíi traí Coï caïc TK 331, 241, 111, 112, 152... (6). Træåìng håüp chi phê sæía chæîa TSCÂ phaït sinh mäüt láön coï giaï trë låïn vaì liãn quan âãún viãûc tiãu thuû saín pháøm xáy làõp trong nhiãöu kyì haûch toaïn, kãú toaïn coï thãø sæí duûng Taìi khoaín 142 - Chi phê traí træåïc, vaì TK 242 - Chi phê traí træåïc daìi haûn. - Khi phaït sinh chi phê sæía chæîa TSCÂ, ghi: Nåü TK 142 - Chi phê traí træåïc Nåü TK 242 - Chi phê traí træåïc daìi haûn Coï caïc TK 111, 112, 241, 331,... - Âënh kyì tênh vaìo Chi phê baïn haìng tæìng pháön chi phê sæía chæîa TSCÂ âaî phaït sinh, ghi: Nåü TK 641 - Chi phê baïn haìng Coï TK 142 - Chi phê traí træåïc Coï TK 242 - Chi phê traí træåïc daìi haûn. (7). Khi phaït sinh caïc khoaín ghi giaím chi phê baïn haìng, ghi: Nåü TK 111 - Tiãön màût Nåü TK 112 - Tiãön gæíi ngán haìng Nåü TK 335 - Chi phê phaíi traí Coï TK 641 - Chi phê baïn haìng (8). Cuäúi kyì haûch toaïn, kãút chuyãøn chi phê baïn haìng vaìo Taìi khoaín 911 - Xaïc âënh kãút quaí kinh doanh, ghi: Nåü TK 911 - Xaïc âënh kãút quaí kinh doanh Coï TK 641 - Chi phê baïn haìng (9). Âäúi våïi caïc cäng trçnh xáy làõp khäng thæûc hiãûn haûch toaïn xaïc âënh kãút quaí theo tæìng giai âoaûn, cuäúi kyì kãút chuyãøn chi phê baïn haìng vaìo Taìi khoaín 142 - Chi phê traí træåïc, ghi: Nåü TK 142 - Chi phê traí træåïc (1422) Coï TK 641 - Chi phê baïn haìng - ÅÍ kyì haûch toaïn sau, khi cäng trçnh âæåüc hoaìn thaình vaì âaî âæåüc thanh quyãút toaïn, chi phê baïn hnaìg âaî kãút chuyãøn sang TK 142 (1422) seî âæåüc kãút chuyãøn toaìn bäü sang taìi khoaín 911 - Xaïc âënh kãút quaí kinh doanh, ghi: Nåü TK 911 - Xaïc âënh kãút quaí kinh doanh Baìi giaíng Kãú toaïn xáy dæûng cå baín 121 Coï TK 142 - Chi phê traí træåïc (1422) 3.2. Phæång phaïp kãú toaïn chi phê quaín lyï doanh nghiãûp: (1). Tiãön læång, caïc khoaín phuû cáúp (nãúu coï) phaíi traí cho nhán viãn bäü pháûn quaín lyï doanh nghiãûp (læång chênh, læång phuû, phuû cáúp læång...); trêch baío hiãøm xaî häüi, baío hiãøm y tãú, kinh phê cäng âoaìn cuía nhán viãn quaín lyï doanh nghiãûp, ghi: Nåü TK 642 - Chi phê quaín lyï doanh nghiãûp (6421) Coï caïc TK 334, 338 (2). Giaï trë váût liãûu xuáút duìng cho quaín lyï doanh nghiãûp nhæ: xàng, dáöu, måî âãø chaûy xe, vát liãûu duìng cho sæía chæîa låïn TSCÂ chung cuía doanh nghiãûp..., ghi: Nåü TK 642 - Chi phê quaín lyï doanh nghiãûp (6422) Coï TK 152 - Nguyãn liãûu, váût liãûu (3). Trë giaï duûng cuû, âäö duìng vàn phoìng xuáút duìng cho bäü pháûn quaín lyï âæåüc tênh træûc tiãúp mäüt láön vaìo chi phê quaín lyï doanh nghiãûp, ghi: Nåü TK 642 - Chi phê quaín lyï doanh nghiãûp (6423) Coï TK 153 - Cäng cuû, duûng cuû (4). Chi phê váût liãûu, cäng cuû, duûng cuû mua vaìo sæí duûng ngay (khäng qua nháûp kho) cho bäü pháûn quaín lyï doanh nghiãûp, ghi: Nåü TK 642 - Chi phê quaín lyï doanh nghiãûp Nåü TK 133 - Thuãú GTGT âæåüc kháúu træì (nãúu coï) Coï caïc TK 111, 112, 331,... (5). Trêch kháúu hao TSCÂ duìng chung cho doanh nghiãûp nhæ: nhaì cæía, váût kiãún truïc, kho taìng, thiãút bë truyãön dáùn,..., ghi: Nåü TK 642 - Chi phê quaín lyï doanh nghiãûp (6424) Coï TK 214 - Hao moìn TSCÂ Âäöng thåìi ghi Nåü TK 009 - Nguäön väún kháúu hao cå baín (6). Thuãú män baìi, thuãú nhaì âáút,... phaíi näüp Nhaì næåïc, ghi: Nåü TK 642 - Chi phê quaín lyï doanh nghiãûp (6425) Coï TK 333 - Thuãú vaì caïc khoaín phaíi näüp Nhaì næåïc (7). Lãû phê giao thäng, lãû phê qua cáöu phaì phaíi näüp, ghi: Nåü TK 642 - Chi phê quaín lyï doanh nghiãûp (6425) Coï caïc TK 111, 112 (8). Dæû phoìng caïc khoaín phaíi thu khoï âoìi tênh vaìo chi phê saín xuáút, kinh doanh, ghi: Nåü TK 642 - Chi phê quaín lyï doanh nghiãûp (6426) Coï caïc TK 139 - Dæû phoìng phaíi thu khoï âoìi Baìi giaíng Kãú toaïn xáy dæûng cå baín 122 (9). Khi coï quyãút âënh cho pheïp xoaï säø khoaín nåü phaíi thu khoï âoìi khäng coï khaí nàng âoìi âæåüc, ghi: Nåü TK 139 - Dæû phoìng phaíi thu khoï âoìi Nåü TK 642 - Chi phê quaín lyï doanh nghiãûp (pháön chãnh lãûch giæîa säú nåü phaíi thu khoï âoìi xoaï säø låïn hån säú âaî láûp dæû phoìng) Coï TK131 - Phaíi thu cuía khaïch haìng Âäöng thåìi ghi vaìo bãn Nåü TK 004 - "Nåü khoï âoìi âaî xæí lyï" (10). Tiãön âiãûn thoaûi, âiãûn, næåïc mua ngoaìi phaíi traí, chi phê sæía chæîa TSCÂ våïi giaï trë nhåí, ghi: Nåü TK 642 - Chi phê quaín lyï doanh nghiãûp (6427) Nåü TK 133 - Thuãú GTGT âæåüc kháúu træì (nãúu âæåüc kháúu træì thuãú GTGT) Coï caïc TK 111, 112, 331, 335... (11). Chi phê phaït sinh vãö häüi nghë, tiãúp khaïch phaíi traí hoàûc âaî traí trong kyì, ghi: Nåü TK 642 - Chi phê quaín lyï doanh nghiãûp (6428) Nåü TK 133 - Thuãú GTGT âæåüc kháúu træì (nãúu coï) Coï caïc TK 111, 112,331, 335... (12). Cuäúi kyì, càn cæï vaìo täøng chi phê quaín lyï doanh nghiãûp âaî táûp håüp bãn Nåü TK 642 - Chi phê quaín lyï doanh nghiãûp âãø tênh phán bäø cho giaï thaình cuía saín pháøm xáy, làõp hoaìn thaình baìn giao trong kyì, xaïc âënh theo cäng thæïc sau: CFQLDN tênh cho giaï thaình saín pháøm xáy làõp hoaìn thaình baìn giao trong kyì = Täøng CFQLDN phaït sinh thæûc tãú tênh âãún cuäúi kyì træåïc + CFQLDN phaït sinh trong kyì - CFQLDN phán bäø cho giaï trë, khäúi læåüng xáy làõp dåí dang cuäúi kyì. Càn cæï vaìo kãút quaí tênh toaïn vaì phán bäø vãö chi phê quaín lyï doanh nghiãûp tênh cho khäúi læåüng xáy làõp dåí dang vaì hoaìn thaình cuäúi kyì, ghi: Nåü TK 911 - Xaïc âënh kãút quaí kinh doanh Coï TK 642 - Chi phê quaín lyï doanh nghiãûp Coï TK 142 - Chi phê traí træåïc (1422) Hoàûc Nåü TK 911 - Xaïc âënh kãút quaí kinh doanh Nåü TK 142 - Chi phê traí træåïc (1422 - pháön chi phê phán bäø cho giaï trë khäúi læåüng xáy làõp dåí dang cuäúi kyì) Coï TK 642 - Chi phê quaín lyï doanh nghiãûp. Baìi giaíng Kãú toaïn xáy dæûng cå baín 123 II. KÃÚ TOAÏN VAÌ PHÁN LOAÛI HOAÛT ÂÄÜNG TAÌI CHÊNH: 1. Khaïi niãûm vaì phán loaûi hoaût âäüng taìi chênh: 1.1 Khaïi niãûm hoaût âäüng taìi chênh: Hoaût âäüng taìi chênh laì hoaût âäüng khai thaïc, sæí duûng nguäön læûc tiãön nhaìn räùi cuía doanh nghiãûp âãø âáöu tæ ra ngoaìi doanh nghiãûp nhàòm tàng thu nháûp vaì náng cao hiãûu quaí hoaût âäüng kinh doanh cuía doanh nghiãûp. Noïi caïch khaïc, tiãön väún âæåüc huy âäüng tæì moüi nguäön læûc cuía doanh nghiãûp, ngoaìi viãûc sæí duûng âãø thæûc hiãûn hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh chênh theo chæïc nàng âaî âàng kyï kinh doanh. Doanh nghiãûp coìn coï thãø táûn duûng âáöu tæ vaìo caïc lénh væûc khaïc âãø náng cao hiãûu quaí sæí duûng âäöng väún, laìm sinh låüi väún nhæ: âáöu tæ vaìo thë træåìng chæïng khoaïn, goïp väún liãn doanh, cho vay väún. .. 1.2 Phán loaûi hoaût âäüng âáöu tæ taìi chênh: 1. Theo lénh væûc âáöu tæ, ta coï: - Âáöu tæ vaìo thë træåìng chæïng khoaïn - Âáöu tæ liãn doanh. - Caïc khoaín kinh doanh vãö väún khaïc nhæ: cho vay, âáöu tæ kinh doanh báút âäüng saín, cho thuã taìi chênh. 2. Theo thåìi haûn âáöu tæ, ta coï: - Âáöu tæ ngàõn haûn: laì hoaût âäüng âáöu tæ taìi chênh coï thåìi haûn thu häöi väún khäng quaï 1 nàm taìi chênh hoàûc trong mäüt chu kyì kinh doanh. - Âáöu tæ daìi haûn: laì hoaût âäüng âáöu tæ taìi chênh coï thåìi haûn thu häöi väún thæåìng laì trãn 1 nàm taìi chênh. 2. Kãú toaïn hoaût âäüng âáöu tæ chæïng khoaïn: 2.1 Nguyãn tàõc kãú toaïn: - Giaï trë caïc loaûi chæïng khoaïn âáöu tæ phaíi âæåüc ghi säø theo giaï thæûc tãú mua chæïng khoaïn (giaï gäúc) Giaï gäúc = Giaï mua + Chi phê âáöu tæ (hoa häöng mäi giåïi, lãû phê...) - Cuäúi niãn âäü kãú toaïn, nãúu giaï trë træåìng cuía chæïng khoaïn bë giaím xuäúng tháúp hån giaï gäúc, kãú toaïn phaíi láûp dæû phoìng giaím giaï âáöu tæ chæïng khoaïn. - Kãú toaïn phaíi måí säø kãú toaïn chi tiãút theo tæìng loaûi chæïng khoaïn âaî âáöu tæ (cäø phiãúu, traïi phiãúu) theo tæìng âäúi taïc âáöu tæ, theo thåìi haûn âáöu tæ, theo mãûnh giaï vaì giaï mua thæûc tãú. 2.2 Taìi khoaín sæí duûng: Kãú toaïn hoaût âäüng âáöu tæ chæïng khoaïn sæí duûng caïc taìi khoaín - TAÌI KHOAÍN 121 - ÂÁÖU TÆ CHÆÏNG KHOAÏN NGÀÕN HAÛN Baìi giaíng Kãú toaïn xáy dæûng cå baín 124 Taìi khoaín naìy duìng âãø phaín aïnh tçnh hçnh mua, baïn vaì thanh toaïn chæïng khoaïn (traïi phiãúu, tên phiãúu, cäø phiãúu...) coï thãø thu häöi trong thåìi haûn khäng quaï mäüt nàm hoàûc mua vaìo, baïn ra âãø kiãúm låìi. Kãút cáúu vaì näüi dung phaín aïnh cuía Taìi khoaín 121 - Âáöu tæ chæïng khoaïn ngàõn haûn Bãn Nåü: Trë giaï thæûc tãú chæïng khoaïn âáöu tæ ngàõn haûn mua vaìo hoàûc chuyãøn âäøi tæì chæïng khoaïn âáöu tæ daìi haûn. Bãn Coï: Trë giaï thæûc tãú chæïng khoaïn âáöu tæ ngàõn haûn chuyãøn nhæåüng, âaïo haûn hoàûc âæåüc thanh toaïn. Säú dæ bãn Nåü: Trë giaï thæûc tãú chæïng khoaïn âáöu tæ ngàõn haûn do doanh nghiãûp âang nàõm giæî. Taìi khoaín 121 - Âáöu tæ chæïng khoaïn ngàõn haûn, coï 2 taìi khoaín cáúp 2: - Taìi khoaín 1211 - Cäø phiãúu: Phaín aïnh tçnh hçnh mua, baïn cäø phiãúu våïi muûc âêch nàõm giæî âãø baïn. - Taìi khoaín 1212 - Traïi phiãúu: Phaín aïnh tçnh hçnh mua, baïn vaì thanh toaïn caïc loaûi traïi phiãúu, tên phiãúu ngàõn haûn. - TAÌI KHOAÍN 221 - ÂÁÖU TÆ CHÆÏNG KHOAÏN DAÌI HAÛN Taìi khoaín naìy duìng âãø phaín aïnh giaï trë hiãûn coï vaì tçnh hçnh biãún âäüng caïc loaûi chæïng khoaïn âáöu tæ daìi haûn. Chæïng khoaïn laì cäng cuû taìi chênh vaì laì haìng hoaï cuía thë træåìng chæïng khoaïn. Thë træåìng chæïng khoaïn thæûc hiãûn chæïc nàng dáùn väún âáöu tæ cuía nhæîng ngæåìi coï väún nhæng khäng coï cå häüi hoàûc nàng læûc âáöu tæ tåïi nhæîng ngæåìi coï cå häüi âáöu tæ nhæng thiãúu väún. Chæïng khoaïn daìi haûn laì cäng cuû huy âäüng väún våïi kyì haûn thanh toaïn trãn 1 nàm. Kãút cáúu vaì näüi dung phaín aïnh cuía Taìi khoaín 221 - Âáöu tæ chæïng khoaïn daìi haûn Bãn Nåü: Giaï trë thæûc tãú caïc loaûi chæïng khoaïn âáöu tæ daìi haûn tàng Bãn Coï: Giaï trë thæûc tãú caïc loaûi chæïng khoaïn âáöu tæ daìi haûn giaím. Säú dæ bãn Nåü: Giaï trë thæûc tãú caïc loaûi chæïng khoaïn âáöu tæ daìi haûn hiãûn coï cuía doanh nghiãûp. Taìi khoaín 221 - Âáöu tæ chæïng khoaïn daìi haûn, coï 2 taìi khoaín cáúp 2: - Taìi khoaín 2211- Cäø phiãúu: Phaín aïnh giaï trë hiãûn coï vaì tçnh hçnh biãún âäüng cuía caïc loaûi cäø phiãúu âáöu tæ daìi haûn cuía doanh nghiãûp Baìi giaíng Kãú toaïn xáy dæûng cå baín 125 - Taìi khoaín 2212 - Traïi phiãúu: Phaín aïnh giaï trë hiãûn coï vaì tçnh hçnh biãún âäüng cuía caïc loaûi traïi phiãúu âáöu tæ daìi haûn cuía doanh nghiãûp. - TAÌI KHOAÍN 515 - DOANH THU HOAÛT ÂÄÜNG TAÌI CHÊNH Taìi khoaín naìy duìng âãø phaín aïnh doanh thu tiãön laîi, tiãön baín quyãön, cäø tæïc, låüi nhuáûn âæåüc chia vaì doanh thu hoaût âäüng taìi chênh khaïc cuía doanh nghiãûp. Kãút cáúu vaì näüi dung phaín aïnh cuía taìi khoaín 515 - Doanh thu hoaût âäüng taìi chênh Bãn Nåü: - Säú thuãú GTGT phaíi näüp tênh theo phæång phaïp træûc tiãúp (nãúu coï); - Kãút chuyãøn säú phán bäø chãnh lãûch tyí giaï häúi âoaïi cuía hoaût âäüng âáöu tæ XDCB (laîi tyí giaï) (giai âoaûn træåïc hoaût âäüng, khi hoaìn thaình âáöu tæ) âãø xaïc âënh kãút quaí kinh doanh; - Kãút chuyãøn khoaín xæí lyï chãnh lãûch tyí giaï häúi âoaïi chuyãøn âäøi baïo caïo taìi chênh cuía hoaût âäüng åí næåïc ngoaìi âãø xaïc âënh kãút quaí kinh doanh; - Kãút chuyãøn doanh thu hoaût âäüng taìi chênh thuáön sang Taìi khoaín 911 - Xaïc âënh kãút quaí kinh doanh" Bãn Coï: - Doanh thu hoaût âäüng taìi chênh phaït sinh trong kyì; - Laîi tyí giaï häúi âoaïi phaït sinh trong kyì cuía hoaût âäüng kinh doanh (laîi tyí giaï häúi âoaïi âaî thæûc hiãûn); - Laîi tyí giaï häúi âoaïi do âaïnh giaï laûi cuäúi nàm taìi chênh caïc khoaín muûc tiãön tãû coï gäúc ngoaûi tãû cuía hoaût âäüng kinh doanh (laîi tyí giaï häúi âoaïi chæa thæûc hiãûn); - Laîi phaït sinh khi baïn ngoaûi tãû; - Phaín aïnh säú phán bäø chãnh lãûch tyí giaï häúi âoaïi cuía hoaût âäüng âáöu tæ XDCB (Léa tyí giaï) (giai âoaûn træåïc hoaût âäüng) âaî hoaìn thaình âáöu tæ vaìo doanh thu hoaût âäüng taìi chênh; - Phaín aïnh khoaín xæí lyï chãnh lãûch tyí giaï häúi âoaïi tæì chuyãøn âäøi baïo caïo taìi chênh cuía hoaût âäüng åí næåïc ngoaìi vaìo doanh thu hoaût âäüng taìi chênh. Taìi khoaín 515 khäng coï säú dæ cuäúi kyì. - TAÌI KHOAÍN 635 - CHI PHÊ TAÌI CHÊNH Taìi khoaín naìy duìng âãø phaín aïnh caïc khoaín chi phê vaì caïc khoaín läù liãn quan âãún caïc hoaût âäüng vãö väún, vãö âáöu tæ taìi chênh, vaì säú chãnh lãûch tyí giaï häúi âoaïi (läù tyí giaï) cuía hoaût âäüng kinh doanh vaì hoaût âäüng âáöu tæ XDCB (giai âoaûn træåïc hoaût âäüng) âaî hoaìn thaình vaì tæì viãûc chuyãøn âäøi baïo caïo taìi chênh cuía hoaût âäüng åí næåïc ngoaìi. Kãút cáúu vaì näüi dung phaín aïnh cuía Taìi khoaín 635 - Chi phê taìi chênh Bãn Nåü: - Caïc khoaín chi phê taìi chênh - Caïc khoaín läù do thanh lyï caïc khoaín âáöu tæ ngàõn haûn , daìi haûn Baìi giaíng Kãú toaïn xáy dæûng cå baín 126 - Khoaín läù do baïn ngoaûi tãû; - Caïc khoaín läù vãö chãnh lãûch tyí giaï häúi âoaïi phaït sinh trong kyì haûch toaïn cuía hoaût âäüng kinh doanh. - Dæû phoìng giaím giaï âáöu tæ chæïng khoaïn; chi phê chuyãøn nhæåüng âáút, cho thuã cå såí haû táöng âæåüc xaïc âënh laì tiãu thuû; - Säú phán bäø chãnh lãûch tyí giaï häúi âoaïi cuía hoaût âäüng âáöu tæ XDCB (läù tyí giaï) (giai âoaûn træåïc hoaût âäüng) âaî hoaìn thaình âáöu tæ vaìo chi phê taìi chênh; - Kãút chuyãøn khoaín xæí lyï chãnh lãûch tyí giaï häúi âoaïi (läù tyí giaï) tæì chuyãøn âäøi baïo caïo taìi chênh cuía cå såí åí næåïc ngoaìi vaìo chi phê taìi chênh. Bãn Coï: - Hoaìn nháûp dæû phoìng giaím giaï âáöu tæ chæïng khoaïn; - Säú kãút chuyãøn khoaín xæí lyï chãnh lãûch tyí giaï häúi âoaïi (läù tyí giaï) cuía hoaût âäüng âáöu tæ XDCB (giai âoaûn træåïc hoaût âäüng) âaî hoaìn thaình âáöu tæ âãø xaïc âënh kãút quaí kinh doanh; - Khoaín xæí lyï säú chãnh lãûch tyí giaï häúi âoaïi (läù tyí giaï) tæì chuyãøn âäøi baïo caïo taìi chênh cuía cå såí åí næåïc ngoaìi âãø xaïc âënh kãút quaí kinh doanh; - Cuäúi kyì kãú toaïn kãút chuyãøn toaìn bäü chi phê taìi chênh phaït sinh trong kyì âãø xaïc âënh kãút quaí hoaût âäüng kinh doanh. Taìi khoaín 635 "Chi phê taìi chênh" khäng coï säú dæ cuäúi kyì. 2.3 Phæång phaïp kãú toaïn: (1). khi doanh nghiãûp mua cäø phiãúu hoàûc mua traïi phiãúu, càn cæï vaìo chi phê thæûc tãú mua (giaï mua cäüng (+) caïc chi phê mäi giåïi, chi phê thäng tin, lãû phê, thuãú, phê Ngán haìng,...), ghi: Nåü TK 121 - Âáöu tæ chæïng khoaïn ngàõn haûn Nåü TK 221 - Âáöu tæ chæïng khoaïn ngàõn haûn Coï TK - Tiãön màût; hoàûc Coï TK 112 - Tiãön gæíi ngán haìng Coï TK 144 - Cáöm cäú, kyï cæåüc, kyï quyî ngàõn haûn Coï TK 331 - Phaíi traí cho ngæåìi baïn; hoàûc Coï TK 338 - Phaíi traí, phaíi näüp khaïc. (2). Âënh kyì tênh laîi vaì thu laîi tên phiãúu, traïi phiãúu, kyì phiãúu: - Træåìng håüp khäng nháûn tiãön laîi vãö maì tiãúp tuûc bäø sung mua (hoàûc tàng giaï trë) traïi phiãúu, tên phiãúu, cäø phiãúu, ghi: Nåü TK 121 - Âáöu tæ chæïng khoaïn ngàõn haûn Nåü TK 221 - Âáöu tæ chæïng khoaïn daìi haûn (Træåìng håüp laîi nháûp vaìo väún) Coï TK 515 - Doanh thu hoaût âäüng taìi chênh. - Træåìng håüp nháûn laîi bàòng tiãön, ghi: Baìi giaíng Kãú toaïn xáy dæûng cå baín 127 Nåü TK 111 - Tiãön màût Nåü TK 112 - Tiãön gæíi Ngán haìng Coï TK 515 - Doanh thu hoaût âäüng taìi chênh. (3). Âënh kyì nháûn laîi cäø phiãúu (nãúu coï), ghi: Nåü caïc TK 111, 112 hoàûc Nåü TK 131 - Phaíi thu cuía khaïch haìng Coï TK 515 - Doanh thu hoaût âäüng taìi chênh. (4). Khi chuyãøn nhæåüng chæïng khoaïn âáöu tæ ngàõn haûn, càn cæï vaìo giaï baïn chæïng khoaïn: - Træåìng håüp coï laîi, ghi: Nåü TK 111 - Tiãön màût Nåü TK 112 - Tiãön gæíi Ngán haìng (giaï baïn) Nåü TK 131 - Phaíi thu cuía khaïch haìng (Täøng giaï thanh toaïn) Coï TK 121 - Âáöu tæ chæïng khoaïn ngàõn haûn (giaï gäúc) Coï TK 221 - Âáöu tæ chæïng khoaïn daìi haûn (Säú tiãön gäúc) Coï 515 - Doanh thu hoaût âäüng taìi chênh (Säú tiãön laîi). - Træåìng håüp läù: Nåü TK 635 - Chi phê taìi chênh (Säú tiãön läù) Nåü TK 111 - Tiãön màût Nåü TK 112 - Tiãön gæíi Ngán haìng (giaï baïn) Coï TK 221 - Âáöu tæ chæïng khoaïn daìi haûn (Säú tiãön gäúc) Coï TK 121 - Âáöu tæ chæïng khoaïn ngàõn haûn (giaï väún) - Caïc chi phê vãö baïn chæïng khoaïn, ghi: Nåü TK 635 - Chi phê taìi chênh Coï TK 111, 112, 141... (5). Thu häöi hoàûc thanh toaïn chæïng khoaïn âáöu tæ ngàõn haûn âaî âãún haûn, ghi: Nåü TK 111 - Tiãön màût Nåü TK 112 - Tiãön gæíi Ngán haìng (trë giaï thu häöi) Coï TK 121 - Âáöu tæ chæïng khoaïn ngàõn haûn (giaï väún) Coï TK 221 - Âáöu tæ chæïng khoaïn daìi haûn (Säú tiãön gäúc) Coï TK 515 - Doanh thu hoaût âäüng taìi chênh (Säú tiãön laîi). (6). Træåìng håüp cáön väún, doanh nghiãûp phaíi thanh toaïn traïi phiãúu træåïc haûn khäng láúy laîi hoàûc nhæåüng baïn våïi giaï thu häöi âuí väún gäúc, hoàûc chëu läù, ghi: Baìi giaíng Kãú toaïn xáy dæûng cå baín 128 Nåü TK 111, 112 (Säú tiãön thu âæåüc) Nåü TK 635 - Chi phê taìi chênh (chãnh lãûch säú tiãön thu âæåüc nhoí hån giaï väún âáöu tæ chæïng khoaïn); hoàûc ghi vaìo bãn coï taìi khoaín 515 "Doanh thu hoaût âäüng taìi chênh" (Chãnh lãûch säú tiãön thu âæåüc låïn hån giaï väún âáöu tæ chæïng khoaïn) Coï TK 121 - Âáöu tæ chæïng khoaïn ngàõn haûn (Trë giaï väún) Coï TK 221 - Âáöu tæ chæïng khoaïn daìi haûn (Säú tiãön gäúc). (7). Khi chuyãøn âäøi chæïng khoaïn âáöu tæ daìi haûn (maì trong 1 nàm âaî âãún haûn thu häöi) thaình chæïng khoaïn âáöu tæ ngàõn haûn, ghi: Nåü TK 121 - Âáöu tæ chæïng khoaïn ngàõn haûn Coï TK 221 - Âáöu tæ chæïng khoaïn daìi haûn Vê duû kãú toaïn hoaût âäüng taìi chênh: Taûi cäng ty Xáy dæûng 12, trong thaïng 1 nàm 2004 coï 1 säú nghiãûp vuû kinh tãú phaït sinh sau; 1. Xuáút baïn ngoaûi tãû (tiãön gæíi Ngán haìng) 200.000USD, tyí giaï ghi soí 15.400â/USD, tyí giaï thæûc tãú baïn 15.600â/USD, âaî nháûn âuí bàòng tiãön gæíi ngán haìng VND. 2. Xuáút baïn 10.000 cäø phiãúu ngàõn haûn, giaï baïn 120.000â/cäø phiãúu, giaï gäúc laì 100.000â/cäø phiãúu; âaî thu bàòng tiãön gæíi ngán haìng (giáúy baïo Coï ngaìy 10/1) 3. Mua 12.000 cäø phiãúu daìi haûn (giaï mua bàòng mãûnh giaï: 100.000â/cäø phiãúu) âaî traí bàòng tiãön gæíi ngán haìng (giáúy baïo Nåü ngaìu 19/1), chi phê mäi giåïi âaî thanh toaïn bàòng tiãön màût laì 15.000.000â (phiãúu chi säú 16 ngaìy 18/1). 4. Ngaìy 26/1, chuyãøn mäüt xe träüm bã täng âi goïp väún daìi haûn, nguyãn giaï: 500.000.000â, giaï trë hao moìn luyî kãú laì 10.000.000â, giaï trë taìi saín âæåüc caïc bãn thäúng nháút âaïnh giaï laì 485.000.000â. Chi phê váûn chuyãøn khäng âæåüc caïc bãn tênh vaìo väún goïp väún âaî chi bàòng tiãön màût laì 1.100.000â. trong âoï thuãú GTGT laì: 100.000â. 5. Ngaìy 30/1, nháûn âæåüc thäng baìo cuía cäng ty liãn doanh VINACONT vãö säú laîi âæåüc chia cho nàm 2003 laì 500.000.000â. Yãu cáöu: Âënh khoaín caïc nghiãûp vuû kinh tãú âaî phaït sinh. Giaíi: Âënh khoaín kãú toaïn: 1. Nåü TK 1121: 3.120.000 Coï TK 1122: 3.080.000 Coï TK 515: 40.000 2. Nåü TK 112: 1.200.000 Coï TK 121 (1211): 1.000.000 Coï TK 515: 200.000 Baìi giaíng Kãú toaïn xáy dæûng cå baín 129 3. Nåü TK 221 (2211): 1.215.000 Coï TK 111: 15.000 Coï TK 112: 1.200.000 4a. Nåü TK 222: 485.000 Nåü TK 214: 10.000 Nåü TK 412: 5.000 Coï TK 211: 500.000 4b. Nåü TK 635: 1.000 Nåü TK 133: 100 Coï TK 111: 1.100 5. Nåü TK 131: 50.000 Coï TK 515: 50.000 3. Kãú toaïn hoaût âäüng liãn doanh, liãn kãút: 3.1 Taìi khoaín sæí duûng: - TAÌI KHOAÍN 128 - ÂÁÖU TÆ NGÀÕN HAÛN KHAÏC Taìi kho