Bài giảng Cơ khí đại cương - Chương 5: Công nghệ gia công áp lực - Trường Đại học Bách Khoa

Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 2 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC I. Thực chất, đặc điểm, phân loại và ứng dụng II. Khái niệm về biến dạng của kim loại và hợp kim V. Công nghệ và thiết bị kéo kim loại III. Công nghệ và thiết bị nung nóng kim loại khi gia công IV. Công nghệ và thiết bị cán kim loại VI. Công nghệ và thiết bị ép VII. Công nghệ và thiết bị rèn tự do VIII. Công nghệ và thiết bị dập khối IX. Công nghệ và thiết bị dập tấm St ud en t ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 3 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC I. Thực chất, đặc điểm, phân loại và ứng dụng I.1- Thực chất
Gia công kim loại bằng áp lực là dựa vào tính dẻo của kim loại, dùng ngoại lực của thiết bị làm cho kim loại biến dạng ở thể rắn. Sau khi gia công ta thu được SP có hình dạng và k/t yêu cầu. Kim loại vẫn giữa được tính nguyên vẹn không bị phá huỷ St ud en t V ers i n CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 4 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC I. Thực chất, đặc điểm, phân loại và ứng dụng I.2- Đặc điểm
Làm bd KL ở thể rắn  Độ mịn chặt của KL ↑ và cơ tính ↑.
Có thể khử được các khuyết tật của đúc như rỗ khí, rỗ co.
Có thể biến tổ chức hạt thành tổ chức thớ, có thể tạo nên các thớ uốn, xoắn khác nhau  Cơ tính ↑.
Gia công kim loại bằng áp lực là phương pháp gia công không phôi, ít hao tổn kim loại, có năng suất cao. St ud en t V ers i n CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 5 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC I. Thực chất, đặc điểm, phân loại và ứng dụng I.2- Đặc điểm
Độ chính xác cao hơn đúc: Một số SP ko cần qua GC cơ khí. VD: Dập bình xăng xe máy  Đưa vào sử dụng ngay.
Xô lệch mạng tinh thể  bề mặt KL biến cứng  Độ cứng và độ bền ↑.
Dễ cơ khí hóa và tự động hóa.  Nhược điểm: Trang bị máy móc, thiết bị đắt tiền. St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 6 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC I. Thực chất, đặc điểm, phân loại và ứng dụng I.3- Phân loại Người ta phân làm 2 loại:
Nhóm 1: Thường đặt trong các XN luyện kim: Cán, kéo sợi, ép.
Nhóm 2: Trong các nhà máy CK: Rèn tự do, dập thể tích, dập tấm. St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 7 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC I. Thực chất, đặc điểm, phân loại và ứng dụng I.4- Ứng dụng  Gia công áp lực là một phương pháp được dùng nhiều trong các xưởng cơ khí để chế tạo hoặc sửa chữa chi tiết máy.  Sản phẩm của quá trình gia công áp lực còn dùng nhiều trong các ngành xây dùng kiến trúc, cầu đường, hàng tiêu dùng ... St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 8 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC I. Thực chất, đặc điểm, phân loại và ứng dụng II. Khái niệm về biến dạng của kim loại và hợp kim V. Công nghệ và thiết bị kéo kim loại III. Công nghệ và thiết bị nung nóng kim loại khi gia công IV. Công nghệ và thiết bị cán kim loại VI. Công nghệ và thiết bị ép VII. Công nghệ và thiết bị rèn tự do VIII. Công nghệ và thiết bị dập khối IX. Công nghệ và thiết bị dập tấm St ud en t ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 9 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC II. Khái niệm về biến dạng của kim loại và hợp kim II.1- Khái niệm
Khi tác dụng ngoại lực vào KL thì KL bị biến dạng.
Biến dạng của KL bao gồm: bd đàn hồi, bd dẻo và bd phá hủy.
Khi td lực, KL bị bd. Khi bỏ lực, KL trở lại trạng thái ban đầu.  Bd đàn hồi là bd mà bd tỉ lệ thuận với lực. Đoạn OA: Bd đàn hồi; Đoạn AC: Bd dẻo; Đoạn CD: Bd phá hủy. P P F ∆L L P O A B C D Biểu đồ Hooke
Nguyên nhân của bd đàn hồi: Do lực tác dụng tương hỗ của các ng/tử.
Khi ta kéo  Các ng/tử xuất hiện lực hút đưa nó về trạng thái ban đầu. II.1.1. Biến dạng đàn hồi St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 10 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC II. Khái niệm về biến dạng của kim loại và hợp kim II.1- Khái niệm
Khi tác dụng ngoại lực vào KL thì KL bị biến dạng.
Biến dạng của KL bao gồm: bd đàn hồi, bd dẻo và bd phá hủy. II.1.2. Biến dạng dẻo
Là bd khi td lực thì KL bị bd. Khi bỏ lực còn tồn tại một đoạn bd dư.
Bd dẻo gồm: Bd của đơn tinh và bd của đa tinh. II.1.2.1. Biến dạng của đơn tinh
Đơn tinh là hạt KL có mạng tinh thể đồng nhất.
Bd của đơn tinh xảy ra dưới 2 hình thức: 1) Sự trượt 2) Song tinh Đoạn OA: Bd đàn hồi; Đoạn AC: Bd dẻo; Đoạn CD: Bd phá hủy. P P F ∆L L P O A B C D Biểu đồ Hooke St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 11 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC II. Khái niệm về biến dạng của kim loại và hợp kim II.1- Khái niệm II.1.2. Biến dạng dẻo II.1.2.1. Biến dạng của đơn tinh 1) Sự trượt: Khi td lực vào KL  Bên trong các phần tử KL chịu 2 loại ƯS:  ƯS pháp tuyến: ƯS này chỉ gây nên bd đàn hồi hoặc phá hủy.  ƯS tiếp tuyến τ: Làm cho các tinh thể KL trượt lên nhau. Trượt là quá trình dưới td của ƯS tiếp, các lớp KL có hiện tượng trượt lên nhau theo các mặt gọi là mặt trượt. σ σ τ τ P P τ τ Sau khi bd Trước khi bd Mặt trượt Sự trượt St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 12 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC II. Khái niệm về biến dạng của kim loại và hợp kim II.1- Khái niệm II.1.2. Biến dạng dẻo II.1.2.1. Biến dạng của đơn tinh 1) Sự trượt:  Đặc điểm của hiện tượng trượt:
Hiện tượng trượt chỉ xảy ra khi ƯS tiếp [ ]thτ τ> Giá trị tới hạn này phụ thuộc vào vật liệu, to, tốc độ bd,...
Sự trượt này chỉ xảy ra ở mặt nào có nhiều ng/tử nhất và theo những hướng có nhiều ngtử nhất.
Khi trượt các ng/tử di động 1 số nguyên lần thông số mạng.
Sự trượt xảy ra từ từ, lần lượt từ mạng này qua mạng khác. St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 13 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC II. Khái niệm về biến dạng của kim loại và hợp kim II.1- Khái niệm II.1.2. Biến dạng dẻo II.1.2.1. Biến dạng của đơn tinh 2) Song tinh Dưới tác dụng của ƯS tiếp trong tinh thể có những bộ phận của mạng tinh thể vừa trượt vừa xoay tương đối với 1 mặt gọi là mặt song tinh. Trước khi bd Sau khi bd Sự song tinh Mặt song tinh St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 14 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC II. Khái niệm về biến dạng của kim loại và hợp kim II.1- Khái niệm II.1.2. Biến dạng dẻo II.1.2.1. Biến dạng của đơn tinh 2) Song tinh  Đặc điểm của hiện tượng song tinh:
Song tinh chỉ xảy ra khi ƯS tiếp τ vượt qua trị số tới hạn.
Xảy ra do lực td đột ngột (va đập) tại nơi có ƯS tập trung.
Biến dạng dư của song tinh nhỏ.
Khi song tinh các ng/tử di động một đoạn không bằng bội số nguyên lần thông số mạng. St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 15 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC II. Khái niệm về biến dạng của kim loại và hợp kim II.1- Khái niệm II.1.2. Biến dạng dẻo II.1.2.2. Biến dạng của đa tinh
Đa tinh gồm nhiều đơn tinh.
Biến dạng của đa tinh gồm:  Biến dạng trong nội bộ đơn tinh: Trượt Song tinh  Trượt và quay giữa các hạt: Thường xảy ra ở to cao vì khi đó vùng tinh giới chảy ra.  Biến dạng do các lý do khác:  Sự vỡ nát của hạt.  Bd do những nguyên nhân lý hóa khác (đặt nó trong từ trường nó cũng bd, dao động nhiệt, ).  Trong GCAL ta cần bd dẻo: Nhanh chóng vượt qua miền bd đàn hồi để sang miền bd dẻo. St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 16 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC II. Khái niệm về biến dạng của kim loại và hợp kim II.1- Khái niệm II.1.3. Biến dạng phá hủy
Khi lực tác dụng vượt quá giới hạn cho phép lúc đó lực ko tăng nữa nhưng bd vẫn tăng  Bd phá hủy. Đoạn OA: Bd đàn hồi; Đoạn AC: Bd dẻo; Đoạn CD: Bd phá hủy. P P F ∆L L P O A B C D Biểu đồ HookeSt ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 17 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC II. Khái niệm về biến dạng của kim loại và hợp kim II.2- Ảnh hưởng của gia công áp lực đến tính chất và tổ chức của kim loại II.2.1. Gia công nóng và gia công nguội 1) Gia công nóng Là GC ở to lớn hơn to kết tinh lại (≈ 0,4 to chảy; thép là 727oC).  Đặc điểm:
:
:  GC nóng thường dùng khi GC thô. 2) Gia công nguội: Là GC ở to thấp hơn to kết tinh lại.  Đặc điểm:  Dùng để GC tinh. St ud en V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 18 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC II. Khái niệm về biến dạng của kim loại và hợp kim II.2- Ảnh hưởng của gia công áp lực đến tính chất và tổ chức của kim loại II.2.2. Ảnh hưởng của gia công áp lực đến tổ chức và cơ tính của kim loại
GCAL ảnh hưởng lớn đến tổ chức và cơ tính của KL.
GCAL làm cho độ mịn chặt KL ↑. Biến tổ chức hạt thành tổ chức thớ. Có khả năng tạo các thớ uốn, xoắn  Làm cho cơ tính tăng. St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 19 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC II. Khái niệm về biến dạng của kim loại và hợp kim II.2- Ảnh hưởng của gia công áp lực đến tính chất và tổ chức của kim loại II.2.2. Ảnh hưởng của gia công áp lực đến tổ chức và cơ tính của kim loại  Chú ý: Vận dụng tính năng của tổ chức thớ, khi thiết kế c/tiết phải để lực kéo ⁄⁄ thớ, lực cắt thẳng góc với thớ. Tránh cắt đứt thớ khi gia công. a) Cắt gọt b) Vuốt phần thân b) Chồn Các phương pháp chế tạo bu lông
VD: Chế tạo bu lông chịu lực dùng các phương pháp: a) Cắt gọt  Thớ bị cắt ngang. Làm việc chịu ƯS dọc thớ  Bị đứt. b) Rèn bằng cách vuốt phần thân  Các thớ (ở phần mũ bu lông) có xu hướng vuông góc với ƯS tiếp  Khi xiết bu lông chịu lực tốt. c) Chồn một đầu  Thớ ở phần mũ tốt nhất  Chịu lực tốt nhất. St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 20 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC II. Khái niệm về biến dạng của kim loại và hợp kim II.2- Ảnh hưởng của gia công áp lực đến tính chất và tổ chức của kim loại II.2.2. Ảnh hưởng của gia công áp lực đến tổ chức và cơ tính của kim loại Quá trình chế tạo ren bằng máy Các quá trình chế tạo ren Quá trình chế tạo ren bằng công nghệ cán St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 21 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC II. Khái niệm về biến dạng của kim loại và hợp kim II.2- Ảnh hưởng của gia công áp lực đến tính chất và tổ chức của kim loại II.2.3. Ảnh hưởng của gia công áp lực đến lý hóa tính của kim loại 1) Lý tính: GCAL làm thay đổi sự phân bố từ trường trong KL  Giảm tính dẫn điện (tăng điện trở), ↓ tính dẫn nhiệt, ↓ tính dẫn từ. 2) Hóa tính: GCAL làm ↑ hoạt tính hóa học của các ng/tử  KL dễ bị ăn mòn. Vì sau khi GCAL mạng tinh giới bị vỡ  ↑ hoạt tính (làm cho các chất khác dễ len lỏi vào mạng) St ud en t V ers i n CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 22 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC I. Thực chất, đặc điểm, phân loại và ứng dụng II. Khái niệm về biến dạng của kim loại và hợp kim V. Công nghệ và thiết bị kéo kim loại III. Công nghệ và thiết bị nung nóng kim loại khi gia công IV. Công nghệ và thiết bị cán kim loại VI. Công nghệ và thiết bị ép VII. Công nghệ và thiết bị rèn tự do VIII. Công nghệ và thiết bị dập khối IX. Công nghệ và thiết bị dập tấm St ud en t ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 23 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC III. Công nghệ và thiết bị nung nóng kim loại khi gia công III.1- Công nghệ nung nóng kim loại III.1.1. Mục đích Nhờ dao động nhiệt làm suy yếu các lực liên kết  Trở lực ↓, tính dẻo ↑. III.1.2. Chế độ nung a) Nhiệt độ nung thép:
To bắt đầu gia công = Tochảy – 150oC
To kết thúc GC:  Thép C < 0,8%: Tonung = ToA3 + (20÷40)oC  Thép C > 0,8%: Tonung = ToA1 + (40÷50)oC b) Thời gian nung: St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 24 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC III. Công nghệ và thiết bị nung nóng kim loại khi gia công III.1- Công nghệ nung nóng kim loại III.1.3. Các hiện tượng xảy ra khi nung a) Quá nhiệt b) Cháy c) Ôxy hoá: St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 25 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC III. Công nghệ và thiết bị nung nóng kim loại khi gia công III.1- Công nghệ nung nóng kim loại III.1.3. Các hiện tượng xảy ra khi nung d) Thoát cacbon: e) Nứt St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 26 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC III. Công nghệ và thiết bị nung nóng kim loại khi gia công III.2- Thiết bị nung Buồng đốt Buồng nung Vật nung Gạch chịu lửa a) Lò phản xạ: Đốt = nhiên liệu rắn, lỏng, khí. Gồm 2 buồng: Buồng đốt + Buồng nung. Đ2: to nung đều và KL ít bị cháy. Khống chế to nung khó. b) Lò điện: Dùng điện trở. Chỉ dùng trong điều chỉnh to c/x. St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 27 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC I. Thực chất, đặc điểm, phân loại và ứng dụng II. Khái niệm về biến dạng của kim loại và hợp kim V. Công nghệ và thiết bị kéo kim loại III. Công nghệ và thiết bị nung nóng kim loại khi gia công IV. Công nghệ và thiết bị cán kim loại VI. Công nghệ và thiết bị ép VII. Công nghệ và thiết bị rèn tự do VIII. Công nghệ và thiết bị dập khối IX. Công nghệ và thiết bị dập tấm St ud en t ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 28 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC IV. Công nghệ và thiết bị cán kim loại IV.1- Công nghệ cán kim loại IV.1.1. Thực chất, đặc điểm
Cán là QT cho phôi KL đi qua khe hở giữa 2 trục cán quay ngược chiều nhau làm cho phôi bị biến dạng dẻo.
Nhờ ma sát giữa trục cán và phôi mà KL được bd liên tục. KQ làm chiều cao ↓, chiều dài và chiều rộng ↑.
Để đánh giá mức độ cán ng/ta dùng các chỉ tiêu k/thuật sau:  Hệ số bd: 0 1 H hµ = H0 - Chiều cao trước khi cán; h1 - Chiều cao sau khi cán. Hay: 1 0 l Lµ = L0 - Chiều dài trước khi cán; l1 - Chiều dài sau khi cán. Thường: µ = 1,1 ÷ 1,3 St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 29 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC IV. Công nghệ và thiết bị cán kim loại IV.1- Công nghệ cán kim loại IV.1.1. Thực chất, đặc điểm  Điều kiện để cán được: tg β > tg α tg β = f (f - Hệ số ma sát giữa trục cán và phôi)  Đặc điểm: Cán có thể tiến hành ở trạng thái nóng và trạng thái nguội.  Cán nóng: Mang đặc điểm của gia công nóng: KL dễ bd, đỡ tốn lực, độ c/x, độ bóng thấp  Để gia công thô.  Cán nguội: KL khó bd, tốn lực nhưng độ c/x, độ bóng và chất lượng b/m cao  Để gia công tinh. St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 30 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC IV. Công nghệ và thiết bị cán kim loại IV.1- Công nghệ cán kim loại IV.1.2. Sản phẩm cán a) Thép tấm:  Tấm mỏng (uốn thành cuộn hoặc để ở dạng dải): Dưới 4 mm.  Tấm dày: Chiều dày trên 4 mm. b) Thép thanh: Tiết diện tròn, vuông, chữ nhật, bán nguyệt, lục lăng; kích thước đủ loại. c) Thép hình:  Ι, T, U, L, Hàn  Thép hình chu kỳ: d) Thép ống:  Ống có hàn: Uốn, lốc thành ống sau đó hàn. Hàn φ10 ÷ φ6000 (Téc chở xăng dầu → φ6000)  Ống không hàn: Ống nước, ống thép chịu áp lực St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 31 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC IV. Công nghệ và thiết bị cán kim loại IV.1- Công nghệ cán kim loại IV.1.1. Sản phẩm cán Sản phẩm cán hình: a) Tròn; 2) Vuông; 3) Chữ nhật; 4) Góc; 5) Chữ T; 6) Chữ H; 7) Chữ U; 8) Ray; 9) Chữ Z. St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 32 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC IV. Công nghệ và thiết bị cán kim loại IV.2- Thiết bị cán kim loại Các kiểu máy cán ống: a) Trục dạng trống; b) Trục dạng nấm; c) Trục dạng đĩa. St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 33 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC I. Thực chất, đặc điểm, phân loại và ứng dụng II. Khái niệm về biến dạng của kim loại và hợp kim V. Công nghệ và thiết bị kéo kim loại III. Công nghệ và thiết bị nung nóng kim loại khi gia công IV. Công nghệ và thiết bị cán kim loại VI. Công nghệ và thiết bị ép VII. Công nghệ và thiết bị rèn tự do VIII. Công nghệ và thiết bị dập khối IX. Công nghệ và thiết bị dập tấm St ud en t ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 34 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC V. Công nghệ và thiết bị kéo kim loại V.1- Công nghệ kéo kim loại V.1.1. Thực chất, đặc điểm
Kéo là QT kéo phôi KL đi qua 1 khuôn kéo. Nhờ ma sát giữa phôi KL và thành khuôn mà KL được bd.
Kết quả: Làm chiều ngang ↓, chiều dài ↑. D0 d1 P Vỏ khuôn (C45) Khuôn (BK8, kim cương) α
Đặc điểm:  Với thép người ta thường kéo ở trạng thái nóng. Khi kéo thép thì ma sát lớn  Khuôn mau mòn.  Với KL màu (đồng, nhôm): Kéo nguội.
Chỉ tiêu kỹ thuật:  Hệ số kéo : 0 1 1,1 1,3 01 D L Ldµ = = = ÷  Góc nghiêng của khuôn: α = 5 ÷ 15o  Lực kéo (để tránh đứt): P = n.σk.S1 S1 - Tiết diện ngang của sợi sau khi kéo; σk - Giới hạn bền của VL; n - Hệ số an toàn. Sơ đồ kéo KL St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 35 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC V. Công nghệ và thiết bị kéo kim loại V.1- Công nghệ kéo kim loại V.1.2. Thiết bị kéo kim loại Khuôn kéo  Phần vuốt nhỏ I để làm biến dạng phôi → hình côn  Phần làm trơn II → hình côn  Phần vuốt nhẵn III → hình trụ  Phần thoát IV → hình côn St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 36 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC V. Công nghệ và thiết bị kéo kim loại V.1- Công nghệ kéo kim loại V.1.3. Sản phẩm
Sợi KL: φ0,15 ÷ φ6.
Ống KL: Dùng để chế tạo ống có đường kính lớn, thành ống mỏng. St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 37 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC V. Công nghệ và thiết bị kéo kim loại V.1- Công nghệ kéo kim loại V.1.3. Sản phẩm
Sợi KL: φ0,15 ÷ φ6.
Ống KL: Dùng để chế tạo ống có đường kính lớn, thành ống mỏng. St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 38 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC I. Thực chất, đặc điểm, phân loại và ứng dụng II. Khái niệm về biến dạng của kim loại và hợp kim V. Công nghệ và thiết bị kéo kim loại III. Công nghệ và thiết bị nung nóng kim loại khi gia công IV. Công nghệ và thiết bị cán kim loại VI. Công nghệ và thiết bị ép VII. Công nghệ và thiết bị rèn tự do VIII. Công nghệ và thiết bị dập khối IX. Công nghệ và thiết bị dập tấm St ud en t ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 39 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC VI. Công nghệ và thiết bị ép V.1- Công nghệ ép kim loại V.1.1. Thực chất, đặc điểm, phân loại
Là QT đẩy phôi KL đi qua khuôn ép có lỗ hình xác định làm tiết diện phôi ↓, chiều dài ↑.
Ưu điểm của phương pháp này là có khả năng tạo thành những sản phẩm có độ chính xác cao và năng suất cao.
Ép thường được dùng để gia công các kim loại màu và hợp kim màu, đôi khi nó cũng dùng để gia công thép và các hợp kim kim loại khác.
Phôi để ép là vật đúc hay vật cán St ud e t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 40 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC VI. Công nghệ và thiết bị ép V.1- Công nghệ ép kim loại V.1.1. Thực chất, đặc điểm, phân loại
Phân loại ép: Có 2 loại ép: a) Ép thuận: Chiều đi ra của SP trùng với chiều chuyển động của pít tông ép.
Đặc điểm: P a) Ép thuận St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 41 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC VI. Công nghệ và thiết bị ép V.1- Công nghệ ép kim loại V.1.1. Thực chất, đặc điểm, phân loại b) Ép nghịch: Là P2 ép mà chiều đi ra của SP ngược chiều với chiều CĐ của pít tông ép. VD: Vỏ pin được ép = P2 này.
Đặc điểm: P b) Ép nghịch St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 42 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC VI. Công nghệ và thiết bị ép V.1- Công nghệ ép kim loại V.1.2. Thiết bị ép St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 43 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC VI. Công nghệ và thiết bị ép V.1- Công nghệ ép kim loại V.1.3. Sản phẩm ép
Các loại thanh:  Tròn, vuông, chữ nhật, lục giác, VD: Kim tiêm chế tạo = P2 ép  Ι, L, U, Z,
Ống < φ50: Chủ yếu dùng để chế tạo KL màu. St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 44 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC I. Thực chất, đặc điểm, phân loại và ứng dụng II. Khái niệm về biến dạng của kim loại và hợp kim V. Công nghệ và thiết bị kéo kim loại III. Công nghệ và thiết bị nung nóng kim loại khi gia công IV. Công nghệ và thiết bị cán kim loại VI. Công nghệ và thiết bị ép VII. Công nghệ và thiết bị rèn tự do VIII. Công nghệ và thiết bị dập khối IX. Công nghệ và thiết bị dập tấm St ud en t ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 45 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠNG 5 - CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC VII. Công nghệ và thiết bị rèn tự do VIII. Công nghệ và thiết bị dập khối IX. Công nghệ và thiết bị dập tấm Rèn; dập. Đặc điểm: Cũng như những phương pháp gia công áp lực khác, rèn dập làm thay đổi sự phân bố các thớ sợi của kim loại và thay đổi kích thước các hạt kim loại St ud en t V ers ion CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt © Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại - ĐHBKHN, Email: bmhan-fme@mail.hut.edu.vn, ĐT: 04.3869 2204, Fax: 04.3868 4543 46 / 72 TÊN HỌC PHẦN Chương ?: Tên chương DWE CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG - ME2030 CHƯƠ