Ảnh hưởng đô thị hóa đến các hộ nông dân mất đất ở Hà Nội

1. TÝnh cÊp thiÕt cña viÖc chän ®Ò tµi: B¾t ®Çu tõ nöa sau thÕ kØ 20, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i ®· chuyÓn biÕn theo h­íng míi, t¹o c¬ héi cho c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn, nhÊt lµ c¸c quèc gia ch©u ¸ ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn mang tÝnh nh¶y vät. Qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i hãa trªn c¬ së c«ng nghiÖp hãa ®· lµm cho qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa trë thµnh mét xu h­íng næi bËt cña c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn vµo thËp kØ 50-60. Tèc ®é ph¸t triÓn cña d©n sè ®« thÞ ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®· nhanh h¬n nhiÒu so víi c¸c n­íc ph¸t triÓn. Theo “B¸o c¸o ph¸t triÓn thÕ giíi 2003” ®· dù ®o¸n ®Õn n¨m 2050, lÇn ®Çu tiªn trong lÞch sö, ®a sè ng­êi d©n ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn sÏ ®­îc sèng ë c¸c ®« thÞ vµ c¸c thµnh phè. Nh­ng ng­êi ta còng kh¼ng ®Þnh tÝnh cã h¹i cña ®êi sèng ®« thÞ, sù suy tho¸i vÒ m«i tr­êng, c¹n kiÖt tµi nguyªn, c¸c ¶nh h­ëng s©u s¾c ®Õn ®êi sèng v¨n hãa tinh thÇn cña con ng­êi,… Lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn, ViÖt Nam còng kh«ng n»m ngoµi xu thÕ ®ã. Qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa ®ang diÔn ra s«i ®éng trªn kh¾p c¶ n­íc, tõ miÒn B¾c ®Õn miÒn Nam, tõ miÒn xu«i ®Õn miÒn ng­îc, tõ ®ång b»ng ®Õn h¶i ®¶o, kh«ng ®©u lµ kh«ng mäc lªn c¸c khu c«ng nghiÖp, khu ®« thÞ míi. HÖ thèng acña ®Êt n­íc. §Æc biÖt ë c¸c vïng ngo¹i thµnh vµ ven ®« Hµ Néi-TP Hå ChÝ Minh viÖc ®« thÞ hãa diÔn ra s«i ®éng h¬n bao giê hÕt, ®iÒu nµy ®ang g©y ra ¸p lùc ngµy cµng lín ®èi víi ®Êt ®ai. ¸p lùc víi ®Êt ®ai lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái bëi chóng ta chØ cã thÓ sö dông sao cho hîp lÝ nguån cña c¶i quèc gia chø kh«ng thÓ thay ®æi quü ®Êt ®­îc Qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi ®Êt n«ng nghiÖp sang ®Êt ®« thÞ đã tác động đến một bộ phận dân cư. Nãi ®Õn ®« thÞ ng­êi ta th­êng nghÜ ngay ®Õn mÆt lîi nhiÒu h¬n lµ mÆt h¹i, tr­íc tiªn c¸c ®« thÞ lín cung cÊp nhiÒu c¬ héi viÖc lµm, l­¬ng bæng, dÞch vô x· héi, n¨ng suÊt lao ®éng cao h¬n. Nã gãp phÇn chuyÓn h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ vµ lµ ®éng lùc dÞch chuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ ë c¶ khu vùc ®« thÞ vµ n«ng th«n. Nh­ng chóng ta còng nªn nh×n nhËn cả mÆt tr¸i cña qu¸ tr×nh đô thị hóa. Một trong số đó là quá trình chuyển đổi đất nông nghiệp đã ảnh hưởng trực tiếp tới người nông dân mất đất. ViÖt Nam ®ang chøng kiÕn mét tèc ®é ®« thÞ ho¸ cao ch­a tõng cã. L­îng d©n c­ vµo ®« thÞ ®· chiÕm tíi 28% tæng d©n c­ toµn quèc vµ mçi n¨m cã kho¶ng 1 triÖu d©n c­ toµn quèc tiÕp tôc tham gia vµo “®¹i gia ®×nh” ®« thÞ. Toµn quèc hiÖn cã trªn 700 trung t©m ®« thÞ lín nhá, trong ®ã cã 93 thµnh phè cÊp tØnh, thµnh. Riªng Hµ Néi dù kiÕn tØ lÖ ®« thÞ ho¸ ®¹t 30-32% vµo n¨m 2010 vµ 55-62.5% trong n¨m 2020 vµ d©n sè ®« thÞ ®Õn n¨m 2010 lµ 3.9 - 4.2 triÖu ng­êi, n¨m 2020 lµ 7.9-8.5 triÖu ng­êi. Do vËy, ®Êt ®ai sö dông ®Ó x©y nhµ ë vµ c¸c c¬ së h¹ tÇng lµ rÊt thiÕu thèn. Tõ nay ®Ðn n¨m 2010, theo kÕ ho¹ch sö dông ®Êt, Hµ néi sÏ thùc hiÖn thu håi, chuyÓn h¬n 5.200ha ®Êt n«ng nghiÖp ®Ó phôc vô nhu cÇu ph¸t triÓn ®« thÞ (Gi¸m ®èc Së Quy ho¹ch KiÕn tróc thµnh phè Hµ Néi cho biÕt, theo ®å ¸n quy ho¹ch chung x©y dùng thñ ®« Hµ Néi ®Õn n¨m 2025, quy m« Hµ Néi sÏ ®­îc më réng lªn møc xÊp xØ 1.975km2, réng h¬n gÊp ®«i so víi hiÖn nay). Xuất phát từ thực tiễn cũng như ảnh hưởng của quá trình đô thi hóa, nhóm 2 nghiên cứu 1 phần nhỏ của quá trình đô thị hóa tác động đến người dân : “Ảnh hưởng của quá trình đô thị hóa đến người nông dân bị mất đất”. Chúng em hi vọng với đề tài này, sẽ có cách nhìn sâu hơn, thực tế hơn về tình cảnh người nông dân mất đất. 2. §èi t­îng, phạm vi, thời gian, ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu: -§èi t­îng: C¸c vïng n«ng th«n cã sù chuyÓn ®æi ®Êt n«ng nghiÖp sang ®Êt khu đô thị ®Æc biÖt lµ c¸c vïng ngo¹i thµnh vµ ven ®« Hµ Néi -Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu: Chñ yÕu sö dông ph­¬ng ph¸p so s¸nh, ®Þnh tÝnh, tæng hîp trªn c¬ së c¸c sè liÖu ®· ®­îc thu thËp, tõ ®ã rót ra nh÷ng kÕt luËn, nh÷ng nhËn ®Þnh, diÔn biÕn x¶y ra trong thùc tÕ vµ xu h­íng trong t­¬ng lai. - Pham vi nghiên cứu: Vùng ngoại thành ven đô thành phố Hà Nội, như các khu đô thị như Trung Hòa Nhân Chính, Định Công, Đông Anh,….. - Thời gian nghiên cứu: Từ năm 2001 đến nay 3.Tài liệu tham khảo - Giáo trình “kinh tế đô thị” của GS.TS Nguyễn Đình Hương và Thạc sĩ Nguyễn Hữu Đoàn. Nhà xuất bản giáo duc 2002 - Giáo trình “quản lý đô thị” của GS.TS Nguyễn Đình Hương và Thạc s ĩ Nguyễn Hữu Đoàn. Nhà xuất bản thống kê -Trang web vietbaovietnam.vn -Trang web vn eppress.vn -Trang web bộ nông nghiệp phát triển nông thôn -Trang web bộ lao động thương binh xã hội -Trang web bộ t ài nguyên môi trường -Trang web cục thông kê -Trang web hội nông dân việt nam -Báo lao động số 218 ngày 20/9/2007 4.Kết cấu bài viêt: 1.Tính cấp thiết của đề tài 2. Đối tượng, phạm vi, thời gian,phương pháp nghiên cứu 3. Tài liệu tham khảo 4. Kết cấu bài viết 5.Câu hỏi nghiên cứu 5.1. Đô thị hóa ảnh hưởng như thế nào đến nông dân mất đất 5.2. Chính sách nào giải quyết tình trạng mất đ ất của người dân 6. Cơ sở l ý thuyết 7.Thực trạng 7.1 Thực trạng về đất nông nghiệp và người nông dân mất đất 7.2 Quá trình đô thị hóa ảnh hưởng tới người dân 7.3 Giải pháp 8. Kết luận. 5. Câu hỏi nghiên cứu 5.1. §« thÞ ho¸ ¶nh h­ëng nh­ thÕ nµo ®Õn ng­êi d©n bÞ mÊt ®Êt? Hµng lo¹t khu c«ng nghÞªp, khu ®« thÞ mäc lªn nh­ mét tÊt yÕu trong qu¸ tr×nh §« thÞ ho¸ thµnh phè Hµ Néi. Duy chØ cã ®iÒu, ng­êi n«ng d©n, hay nãi chÝnh x¸c h¬n lµ nh÷ng ng­êi cã diÖn tÝch ®Êt bÞ thu håi ®ang ph¶i ®øng ngoµi qu¸ tr×nh nµy, thËm chÝ hä còng bÞ r¬i vµo c¶nh bÇn cïng ho¸. ChØ tÝnh riªng giai ®o¹n tõ n¨m 2001-2005, theo thèng kª cña Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng, tæng diÖn tÝch ®Êt bÞ thu håi c¶ n­íc ®· lªn tíi trªn 366 ngh×n ha (chiÕm gÇn 3,9% quü ®Êt N«ng nghiÖp), tøc lµ mçi n¨m thu håi gÇn 73,3 ngh×n ha, trong ®ã Hµ Néi lµ 7,776 ngh×n ha. Vµ Hµ Néi còng lµ thµnh phè cã sè hé bÞ thu håi ®Êt lín nhÊt n­íc víi 138.291 hé. Qua ®iÒu tra, kh¶o s¸t, viÖc thu håi ®Êt n«ng nghiÖp vµ ®Êt ë ®· ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi ®êi sèng kinh tÕ, x· héi cña n«ng d©n. ë nh÷ng n¬i bÞ thu håi ®Êt, cã ®Õn 67% sè hé vÉn ph¶i quay l¹i nghÒ n«ng, chØ cã 13% cã nghÒ míi æn ®Þnh. Nh­ng ngÆt mét nçi, nh÷ng hé d©n muèn quay l¹i nghÒ cò cïng ch¼ng cã ®Êt mµ s¶n xuÊt, cuèi cïng hä r¬i vµo c¶nh thÊt nghiÖp, kÐo theo hµng lo¹t tÖ n¹n x· héi nh­ r­îu chÌ, cê b¹c… Nan gi¶i h¬n c¶ lµ ®iÒu kiÖn sèng cña ng­êi n«ng d©n ®· bÞ ¶nh h­ëng nghiªm träng khi chØ cã 29% sè hé cã ®iÒu kiÖn sèng tèt h¬n, cßn l¹i tíi 34,5% hé møc sèng thÊp h¬n so víi tr­íc khi bÞ thu håi ®Êt. Sau khi bÞ thu håi, 60% sè hé vÉn chñ yÕu dùa vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, 9% sè hé lµm dÞch vô, 6% sè hé sinh kÕ b»ng c«ng nghiÖp – tiÓu thñ c«ng nghiÖp, cßn l¹i lµ c¸c ngµnh nghÒ kh¸c. ChØ cã 13% sè hé cã thu nhËp t¨ng h¬n tr­íc, trong khi cã tíi 53% sè hé thu nhËp gi¶m so víi tr­íc. B¶n th©n n«ng d©n lµ nh÷ng ng­êi nghÌo nhÊt, nh­ng cïng víi qu¸ tr×nh §« thÞ ho¸, hä l¹i bÞ kÐo vµo vßng xo¸y cña nghÌo ®ãi! Theo ®iÒu tra, phÇn lín sè tiÒn ®Òn bï ®Êt, ng­êi n«ng d©n ®Òu dïng vµo viÖc mua s¾m, x©y dùng nhµ cöa, cã tiÕt kiÖm l¾m còng chØ ®­îc ®­îc 5-7 n¨m lµ hä tiªu hÕt sè tiÒn ®ã vµ hËu qu¶ ng­êi d©n r¬i vµo t×nh tr¹ng v« s¶n. Vµ còng chÝnh ®iÒu nµy dÉn ®Õn sè lao ®éng d«i d­ ra, nhÊt lµ ®é tuæi tõ 35-60 cßn tån rÊt nhiÒu. Còng theo thèng kª cña Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng ®· cã mét l­îng lín diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp ®­îc chuyÓn ®æi môc ®Ých sö dông, trong ®ã c¸c khu vùc kinh tÕ träng ®iÓm lµ n¬i cã diÖn tÝch chuyÓn ®æi lín nhÊt, chiÕm trªn 50% diÖn tÝch thu håi. §iÒu ®¸ng l­u ý lµ hÇu hÕt diÖn tÝch ®Êt bÞ chuyÓn ®æi nãi trªn ®Òu thuéc c¸c vÞ trÝ thuËn tiÖn cho canh t¸c, thu ho¹ch, vËn chuyÓn, chÕ biÕn vµ tiªu thô (nh÷ng n¬i gÇn trung t©m, c¸c trôc ®­êng lín) t¹i Hµ Néi. Thùc tr¹ng trªn ®· ¶nh h­ëng lín tíi ®êi sèng vµ viÖc lµm cña hµng chôc v¹n ng­êi d©n. Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng, trung b×nh cø mçi hé bÞ mÊt ®Êt cã kho¶ng 1,5 lao ®éng bÞ mÊt viÖc lµm, cø mçi ha ®Êt n«ng nghiÖp bÞ chuyÓn ®æi sÏ cã 20 lao ®éng n«ng nghiÖp bÞ mÊt viÖc lµm. ChØ tÝnh trong 3 n¨m (2001-2004) ®· cã gÇn 8 v¹n lao ®éng mÊt viÖc lµm (b×nh qu©n 2 lao ®éng/hé). Kh«ng thÓ phñ nhËn nh÷ng lîi Ých lín lao, l©u dµi cña viÖc triÓn khai c¸c dù ¸n, tuy nhiªn qu¸ tr×nh thu håi ®Êt cña n«ng d©n, chuyÓn ®æi môc ®Ých sö dông ®· cã nh÷ng vÊn ®Ò x· héi n¶y sinh. Tr­íc khi lÊy ®Êt, chÝnh quyÒn thµnh phè Hµ Néi vµ c¸c chñ doanh nghiÖp ®Òu høa vµ h¬n thÕ cßn cam kÕt lµ sÏ nhËn tû lÖ kh¸ cao thanh niªn vµ ng­êi lao ®éng trªn ®Þa bµn vµo lµm viÖc t¹i doanh nghiÖp. Nh­ng phÇn lín lêi høa ®Òu "giã bay", c¸c chñ ®Çu t­ th­êng "ngo¶nh mÆt", kh«ng nhËn lao ®éng theo cam kÕt, nÕu cã nhËn chØ lµ chiÕu lÖ råi l¹i sa th¶i kh«ng th­¬ng tiÕc bëi c¸i cí hä kh«ng cã tay nghÒ, kh«ng ®¸p øng ®­îc c«ng nghÖ míi, nªn ph¶i tuyÓn lao ®éng c¸c n¬i kh¸c ®Õn. V× vËy t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm hoÆc mÊt viÖc lµm cña n«ng d©n mÊt ®Êt do qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ ngµy cµng t¨ng. Ng­êi n«ng d©n mÊt ®Êt t×m lèi ®i míi – ChuyÓn nghÒ. Nh­ng thËt kh«ng dÔ! Sù khã kh¨n trong chuyÓn nghÒ, t×m viÖc lµm míi ®èi víi lao ®éng kh«ng cßn ®Êt lµ do vÊp ph¶i nh÷ng rµo c¶n mµ tr­íc tiªn lµ tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng. Thùc tÕ chØ cã 27,23% lao ®éng bÞ thu håi ®Êt cã b»ng tèt nghiÖp phæ th«ng trung häc vµ 14% ®­îc ®µo t¹o chuyªn m«n s¬ cÊp trë lªn, c¸ biÖt cã n¬i cã tíi hµng ngµn lao ®éng mÊt viÖc lµm nh­ng chØ cã 10-20 ng­êi ®· qua ®µo t¹o, trong khi c¸c doanh nghiÖp chñ yÕu tuyÓn dông lao ®éng cã tay nghÒ trong c¸c lÜnh vùc c«ng nghÖ, kü thuËt cao. H¬n n÷a sè l­îng lao ®éng ®· qu¸ tuæi tuyÓn dông (trªn 35) rÊt khã thÝch nghi víi c«ng viÖc míi l¹i chiÕm trªn 50%. Mét nguyªn nh©n th­êng gÆp n÷a lµ nhËn thøc cña ng­êi lao ®éng cßn û l¹i vµo chÝnh s¸ch hç trî Nhµ n­íc, vµo tiÒn ®Òn bï mµ ch­a tù m×nh t×m viÖc lµm vµ viÖc tæ chøc, chØ ®¹o, tuyªn truyÒn h­íng dÉn cho ng­êi lao ®éng cßn h¹n chÕ. HÇu hÕt c¸c hé n«ng d©n ë Hµ Néi sau khi bÞ thu håi ruéng ®Êt ®êi sèng khã kh¨n do kh«ng cã viÖc lµm mµ "miÖng ¨n nói lë". §· xuÊt hiÖn nh÷ng tÖ n¹n x· héi nh­ nghiÖn hót, cê b¹c, trém c¾p, m¹i d©m … ë c¸c vïng ven ®­îc "®« thÞ ho¸". Bªn c¹nh ®ã, nh÷ng vÊn ®Ò vÒ m«i tr­êng nh­ « nhiÔm nguån n­íc, gi¶m diÖn tÝch c©y xanh, chÊt th¶i ch­a ®­îc xö lý … còng xuÊt hiÖn t¹i c¸c khu c«ng nghiÖp, ®« thÞ míi trong thµnh phè 5.2 ChÝnh s¸ch nµo gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng mÊt ®Êt cña ng­êi d©n trong qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ §Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng n«ng d©n mÊt ®Êt, l·nh ®¹o Bé Lao ®éng – Th­¬ng binh&X· héi cho r»ng, Hµ Néi cÇn cã chÝnh s¸ch ®µo t¹o nghÒ ®i tr­íc, ®ãn ®Çu khi cã kÕ ho¹ch, quy ho¹ch ph¸t triÓn, ®Ó ®Õn khi c«ng tr×nh hoµn thµnh, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ tuyÓn dông lao ®éng vµo lµm viÖc ngay. Bé ®· ®Ò ra gi¶i ph¸p trong thêi gian tíi s­c hç trî cho ®µo t¹o d¹y nghÒ cho ng­êi lao ®éng vïng chuyÓn ®æi môc ®Ých sö dông ®Êt n«ng nghiÖp. Theo ®ã, lËp quü hç trî ®µo t¹o t¹i chç chuyÓn ®æi nghÒ ®èi víi lao ®éng trªn 35 tuæi víi nh÷ng c«ng viÖc kh«ng ®ßi hái kÜ n¨ng phøc t¹p. Së Lao §éng vµ Th­¬ng Binh X· Héi Hµ Néi dù kiÕn mçi ng­êi ë ®é tuæi lao ®éng khi bÞ thu håi ®Êt n«ng nghiÖp nÕu muèn tham gia häc nghÒ ®Ó chuyÓn ®æi viÖc lµm sÏ ®­îc h­ëng mét xuÊt ®µo t¹o trÞ gi¸ 1,5 triÖu ®ång/ng­êi. Ngoµi ra, Së ®Ò xuÊt thªm ®èi t­îng thô h­ëng chÝnh s¸ch ­u ®·i häc nghÒ sÏ bao gåm c¶ con em n«ng d©n tõ bËc häc phæ th«ng ®Õn häc nghÒ, cao ®¼ng vµ ®¹i häc Gi¶i ph¸p kh¸c lµ ®µo t¹o ph­¬ng ph¸p qu¶n lý tiÕp cËn thÞ tr­êng cho ®éi ngò kinh doanh võa vµ nhá, t¹o c¬ héi më réng s¶n xuÊt, thu hót thªm lao ®éng. Hµ Néi còng ®· chän xuÊt khÈu lao ®éng nh­ mét h­íng tÝch cùc trong gi¶i quyÕt viÖc lµm. Nh­ng viÖc ®Èy m¹nh c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng ë ®Þa ph­¬ng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Ng­¬× Hµ Néi chª thÞ tr­êng lao ®éng Malayxia, §µi Loan v× l­¬ng thÊp, vÊt v¶.Hä chØ thÝch sang NhËt B¶n, Hµn Quèc, trong khi tr×nh ®é tay nghÒ l¹i kh«ng ®¸p øng næi.§Ó thu hót sè ng­êi nghÌo ®i lao ®éng xuÊt khÈu, së Lao §éng Th­¬ng binh vµ X· Héi Hµ Néi ®Ò suÊt víi Uû ban thµnh phè cã chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng nh­ th­ëng 700.000-1,5 triÖu ®ång nÕu doanh nghiÖp ®­a ®­îc 1 lao ®éng ®i xuÊt khÈu, ng­êi ®i còng ®­îc hç trî 1,2 triÖu ®ång. Vµ ®Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng nµy,c¸c doanh nghiÖp ®­a lao ®éng ®i xuÊt khÈu cÇn tró träng tíi kh©u ®µo t¹o nghÒ,ngo¹i ng÷, ý thøc kØ luËt cho ng­êi lao ®éng.§Æc biÖt, s¾p tíi bé Lao §éng Th­¬ng Binh vµ X· Héi sÏ ®Çu t­ x©y kho¶ng 20 doanh nghiÖp m¹nh vÒ xuÊt khÈu lao ®éng,gi¶m sè doanh nghiÖp hiÖn nay, thµnh lËp hiÖp héi xuÊt khÈu lao ®éng ®Ó cã thÓ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ,tham gia ®Êu thÇu c¸c dù ¸n, c«ng tr×nh cã sö dông nhiÒu lao ®éng n­íc ngoµi. Cßn theo bµ Phan LÖ Xiªm – Phã ban Kinh tÕ (Trung ­¬ng Héi N«ng d©n ViÖt Nam), ®Ó ng­êi n«ng d©n cã viÖc lµm cÇn ph¶i thùc hiÖn ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p hç trî sau khi hÞ bÞ thu håi ®Êt, nhÊt lµ d¹y nghÒ, t¹o viÖc lµm míi. §Æc biÖt, cã c¬ chÕ gi¸m s¸t chÆt chÏ trong viÖc doanh nghiÖp ­u tiªn n«ng d©n vµ con em n«ng d©n sau khi bÞ thu håi ®Êt ®­îc ®µo t¹o vµ vµo lµm viÖc t¹i c«ng ty. Theo gi¶i ph¸p mµ bé N«ng NghiÖp & Ph¸t triÓn N«ng th«n ®­a ra th× ngoµi chÝnh s¸ch hç trî ®µo t¹o nghÒ, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ®« thÞ n«ng nghiÖp vµ dÞch vô liÒn kÒ còng cÇn ®­îc chó träng. Cô thÓ, ¸p dông c¸c tiÕn bé míi ®Ó t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch ®· t¹o viÖc lµm míi cho ng­êi n«ng d©n b»ng viÖc x©y dùng c¸c ki-èt b¸n hµng, hÖ thèng phô trî ®Ó ng­êi n«ng d©n vµo ®ã lµm viÖc. Bé Lao §éng Th­¬ng Binh vµ X· Héi nghiªn cøu thµnh lËp quü hç trî gi¶i quyÕt viÖc lµm : quü nµy ®­îc h×nh thµnh tõ mét phÇn cña kho¶n tiÒn sö dông ®Êt, tiÒn thuª ®Êt nép ng©n s¸ch nhµ n­íc cña doanh nghiÖp khi sö dông ®Êt, tiÒn chªnh lÖch gi÷a gi¸ ®Êt ®Òn bï víi ®Êt n«ng nghiÖp tr­íc khi bÞ thu håi vµ gi¸ ®Êt chuyªn dông ®· ®­îc chuyÓn ®æi sau khi thu håi. Theo Bé tr­ëng Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng Mai ¸i Trùc, chuyÓn môc ®Ých sö dông ®Êt n«ng nghiÖp kh«ng chØ sang ®Êt c«ng nghiÖp mµ cßn ®Ó s¶n xuÊt dÞch vô; më réng ®« thÞ; x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng. ViÖc chuyÓn ®æi nµy lµ tÊt yÕu, phï hîp víi chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, phï hîp víi lao ®éng trong qu¸ tr×nh §« thÞ ho¸ Hµ Néi. Tuy nhiªn thêi gian qua bªn c¹nh mÆt tèt ®¸p øng nhu cÇu cho ph¸t triÓn h¹ tÇng, ph¸t triÓn dÞch vô … th× còng cßn tån t¹i mét sè vÊn ®Ò ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm cho nh÷ng ng­êi bÞ thu håi ®Êt. Ph¶i cã chÝnh s¸ch ®Òn bï tho¶ ®¸ng cho ng­êi bÞ thu håi ®Êt; gi¶i quyÕt viÖc lµm trªn c¬ së ®Þnh c­ t¹i chç lµ chÝnh. VÝ dô, bªn c¹nh khu c«ng nghiÖp, dÞch vô ph¶i qui ho¹ch t¸i ®Þnh c­, x©y dùng khu d©n c­ tù phôc vô chÝnh khu c«ng nghiÖp dich vô ®ã. Mét gi¶i ph¸p n÷a, kh«ng chØ ®µo t¹o nghÒ cho nh­ng n¬i ®· ®Òn bï gi¶i to¶ mµ ph¶i chñ ®éng cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o ®èi víi nh÷ng vïng dù kiÕn chuyÓn môc ®Ých sö dông ®Êt tõ n«ng nghiÖp sang phi n«ng nghiÖp. Mét gi¶i ph¸p n÷a, trong kh©u chØ ®¹o tæ chøc thùc hiÖn ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng th× viÖc t¸i ®Þnh c­ vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng kh«ng cßn ®Êt s¶n xuÊt ph¶i ®­îc coi lµ bé phËn cÊu thµnh quan träng kh«ng thÓ thiÕu trong ph­¬ng ¸n ®Òn bï gi¶i to¶ thu håi ®Êt. Héi ®ång gi¶i phãng mÆt b»ng ë ®Þa ph­¬ng nªn cã ngµnh Lao ®éng x· héi tham gia, ®èi víi nh÷ng khu vùc gi¶i to¶ ®Êt cña n«ng d©n nªn cã Héi n«ng d©n tham gia ®Ó hä ®­îc nãi lªn tiÕng nãi cña hä. Thø tr­ëng NguyÔn L­¬ng Trµo cho biÕt, hÇu hÕt c¸c ®Þa ph­¬ng ®Òu yªu cÇu hoÆc khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®ãng t¹i ®Þa ph­¬ng, ®Æc biÖt lµ doanh nghiÖp sö dông ®Êt thu håi ­u tiªn tuyÓn lao ®éng t¹i chç. Thµnh phè Hµ Néi quy ®Þnh mçi hecta ®Êt thu håi phôc vô cho dù ¸n, chñ dù ¸n ph¶i ®µo t¹o t¹i chç vµ tuyÓn dông Ýt nhÊt 10 lao ®éng ®Þa ph­¬ng. Trong khi ®ã viÖc ®µo t¹o nghÒ cho lao ®éng bÞ thu håi ®Êt vÉn cßn nh÷ng bÊt cËp. ViÖc ®µo t¹o nghÒ vÉn cßn mang tÝnh dµn tr¶i, å ¹t, kh«ng dùa trªn c¬ së ®¸nh gi¸ nhu cÇu cña thÞ tr­êng lao ®éng, chñ yÕu d¹y nghÒ mµ c¸c trung t©m d¹y nghÒ cã chø kh«ng ph¶i c¸i doanh nghiÖp cÇn. HÖ qu¶ lµ chÊt l­îng ®µo t¹o kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña nhµ tuyÓn dông. Cã n¬i hç trî tiÒn mÆt cho viÖc häc nghÒ nh­ng kh«ng ®­îc ng­êi d©n sö dông v× hä kh«ng biÕt vµ kh«ng ®­îc ®Þnh h­íng chuyÓn ®æi nghÒ g× cho hiÖu qu¶. Khi thu håi ®Êt ch­a g¾n víi quy ho¹ch t¸i ®Þnh c­ vµ kÕ ho¹ch cô thÓ vÒ hç trî tay nghÒ, viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng bÞ thu håi ®Êt, viÖc th«ng tin, tuyªn truyÒn ®Õn ng­êi d©n vÒ kÕ ho¹ch, quy ho¹ch chuyÓn ®æi ®Êt thùc hiÖn chËm trÔ, ch­a ®Çy ®ñ khiÕn ng­êi lao ®éng bÞ ®éng; ch­a cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c ngµnh trong viÖc n©ng cao nhËn thøc vµ ®Þnh h­íng cho ng­êi d©n häc nghÒ chuyÓn ®æi nghÒ phï hîp sau khi bÞ thu håi ®Êt. Mét gi¶i ph¸p ®­îc ®Ò ra dùa trªn c¸ch lµm cña 1 sè n­íc lµ dïng phÇn lín tiÒn gi¶i phãng mÆt b»ng cña n«ng d©n gãp cæ phÇn vµo c¸c doanh nghiÖp trªn m¶nh ®Êt n«ng d©n bÞ thu håi. Thµnh phè dù kiÕn dïng tiÒn hç trî ®Êt bÞ thu håi ®Ó mua tr¸i phiÕu cho ng­êi d©n vµ n«ng d©n sÏ sèng b»ng l·i suÊt ng©n hµng. Tõ nay ®Õn n¨m 2010,dù kiÕn Hµ Néi sÏ cã thªm 90.000 n«ng d©n ph¶i ly n«ng. §Ó gi¶i quyÕt bÕ t¾c, cã ý kiÕn ®Ò xuÊt : thay tiÒn b»ng thÎ. Cô thÓ lµ : trong sè n«ng d©n ph¶i ly n«ng cã kho¶ng 18.000 ng­êi cã nhu cÇu chuyÓn ®æi nghÒ víi ®Þnh møc 25.000 ®ång/m2, ®Êt bÞ thu håi ®Ó chuyÓn ®æi nghÒ cã tæng kinh phÝ ®µo t¹o kho¶ng 10,4 tû ®ång. Thay v× viÖc hç trî b»ng tiÒn mÆt sÏ hç trî b»ng thÎ ­u ®·i häc nghÒ. Víi tÊm thÎ nµy ng­êi d©n cã thÓ häc mét nghÒ nµo ®ã t¹i bÊt kú trung t©m dËy nghÒ nµo ë Hµ Néi. Kh«ng nh÷ng thÕ, søc ú t©m lý, thãi quen, t¸c phong lao ®éng cña ng­êi n«ng d©n còng lµ mét trë ng¹i. MÆc dï cã tiÒn ®Òn bï, hç trî ®µo t¹o nghÒ song kh«ng ph¶i ai còng biÕt ®Çu t­ ®Ó t¹o viÖc lµm vµ cã thu nhËp æn ®Þnh. PhÇn lín c¸c hé n«ng d©n ®· sö dông tiÒn ®Ó x©y dùng nhµ cöa, mua s¾m trang thiÕt bÞ phôc vô sinh ho¹t mµ kh«ng quan t©m tíi häc nghÒ, chuyÓn nghÒ. ĐiÒu quan träng lµ c¸c chÝnh s¸ch trªn ph¶i ®­îc x©y dùng ®ång bé ngay tõ khi quy ho¹ch chø kh«ng ®Ó ®Õn khi thu håi ®Êt míi ®Ò ra chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt. Nhµ n­íc ®· ban hµnh nhiÒu chñ ch­¬ng, chÝnh s¸ch gióp thùc hiÖn qu¸ tr×nh thu håi ®Êt vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho c¸c hé gia ®×nh bÞ thu håi ®Êt. C¸c ®Þa ph­¬ng ®· ban hµnh vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch cô thÓ ®èi víi ng­êi d©n th«ng qua thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n chØ ®¹o cña ChÝnh Phñ nh­: LuËt ®Êt ®ai n¨m 2003, NghÞ ®Þnh sè 197/2004/N§-CP vÒ båi d­ìng,hç trî vµ t¸i ®Þnh c­ khi Nhµ N­íc thu håi ®Êt; NghÞ quyÕt sè 01/2004/N§-CP cñ ChÝnh Phñ vÒ 1 sè gi¶ ph¸p chñ yÕu tËp trung chØ ®¹o, ®iÒu hµnh thùc hiÖn ng©n s¸ch nhµ n­íc n¨m 2004,....Gi¶i ph¸p th× ®· cã, viÖc thùc hiÖn c¸c gi¶ ph¸p nµy trªn thùc tÕ ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ ng­êi n«ng d©n kh«ng cã hoÆc thiÕu ®Êt canh t¸c vÉn ®ang ph¶i ®èi mÆt víi nguy c¬ ®ãi nghÌo vµ tôt hËu. 6.Cơ sở lí thuyết: 6.1.§« thÞ ho¸. Mét trong nh÷ng khuynh h­íng ®Þnh c­ l©u ®êi cña loµi ng­êi lµ ®« thÞ ho¸. Qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ ra ®êi vµo lóc nÒn canh t¸c n«ng nghiÖp ®· ë tr×nh ®é kh¸ cao nh­ ®· cã thuû lîi, thµnh lËp kho tµng l­u tr÷ vµ ph©n bè l­¬ng thùc …tøc lµ vµo kho¶ng nh÷ng n¨m 2.000 tr­íc c«ng nguyªn. C¸c khu vùc ®« thÞ lóc ®Çu th­êng mäc lªn ë däc c¸c bê s«ng thuËn tiÖn giao th«ng, nguån n­íc. Sù h×nh thµnh c¸c ®« thÞ gia t¨ng m¹nh mÏ nhê tiÕn bé vÒ c«ng nghiÖp cña thÕ kû tr­íc vµ hiÖn nay. C¸c ®« thÞ lµ thÞ tr­êng lao ®éng réng lín cña d©n c­ cã møc sèng cao víi ®iÒu kiÖn giao th«ng vµ dÞch vô thuËn lîi. TiÒn ®Ò c¬ b¶n cña ®« thÞ lµ sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp hay ®« thÞ ho¸. §« thÞ ho¸ trªn thÕ giíi tõ c¸ch m¹ng thñ c«ng nghiÖp ( t­îng tr­ng lµ c¸i xa quay) . Sau ®ã lµ c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp ( t­îng tr­ng lµ m¸y h¬i n­íc) ®· thay thÕ lao ®éng thñ c«ng b»ng lao ®éng m¸y mãc víi n¨ng suÊt lao ®éng cao h¬n vµ ®· lµm thay ®æi c¬ cÊu lao ®éng x· héi trªn c¬ së ph©n c«ng lao ®éng x· héi. §ång thêi, c¸ch m¹ng c«ng nghÖp ®· tËp trung ho¸ lùc l­îng s¶n xuÊt ë møc ®é cao dÉn ®Õn h×nh thµnh c¸c khu ®« thÞ míi, më réng quy m« ®« thÞ cò. Ngay nay, víi cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt víi ®Æc tr­ng cña nã lµ cç m¸y vi tÝnh, víi nh÷ng siªu xa lé th«ng tin vµ ®iÖn tho¹i di ®éng th× sù ph¸t triÓn cña ®« thÞ ho¸ ®· vµ sÏ m¹nh mÏ h¬n bao giê hÕt. Mçi nÒn v¨n minh ®Òu t¹o nªn mét phong c¸ch sèng, lµm viÖc thÝch hîp, mét h×nh th¸i ph©n bè d©n c­, mét cÊu tróc ®« thÞ thÝch hîp. §« thÞ ho¸ lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö s¶n xuÊt hµng ho¸ hiÖn ®¹i kh«ng ngõng ph¸t triÓn, d©n sè kh«ng ngõng tËp trung, mèi quan hÖ gi÷a kinh tÕ ®« thÞ vµ kinh tÕ khu vùc ngµy cµng chÆt chÏ, t¸c dông ®éng lùc x· héi cña ®« tÞ ngµy cµng t¨ng c­êng. §« thÞ ho¸ chøa ®ùng nhiÒu hiÖn t­îng vµ biÓu hiÖn d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, v× vËy cã thÓ nªu lªn kh¸i niÖm d­íi nhiÒu gãc ®é. Trªn quan ®iÓm mét vïng : ®« thÞ ho¸ lµ mét qu¸ tr×nh h×nh thµnh , ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc vµ ®iÒu kiÖn sèng theo kiÓu ®« thÞ . Trªn quan ®iÓm kinh tÕ quèc d©n : §« thÞ ho¸ lµ sù ph©n bè c¸c yÕu tè lùc l­îng s¶n xuÊt , bè trÝ d©n c­ nh÷ng vïng kh«ng ph¶i ®« thÞ thµnh ®« thÞ. §« thÞ ho¸ lµ sù qu¸ ®é tõ h×nh thøc sèng n«ng th«n lªn h×nh thøc sèng ®« thÞ. Khi kÕt thóc thêi kú qu¸ ®é th× c¸c ®iÒu kiÖn t¸c ®éng ®Õn ®« thÞ còng thay ®æi vµ x· héi sÏ ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn míi … ®Æc biÖt lµ thay ®æi c¬ cÊu d©n c­. §« thÞ hãa mang tÝnh x· héi vµ lÞch sö vµ lµ sù ph¸t triÓn vÒ quy m«, sè l­îng, n©ng cao vai trß cña ®« thÞ trong khu vùc vµ h×nh thµnh c¸c chïm ®« thÞ. §« thÞ ho¸ g¾n liÒn víi sù biÕn ®æi s©u s¾c vÒ kinh tÕ – x· héi cña ®« thÞ vµ n«ng th«n trªn c¬ së ph¸t triÓn c«ng nghiÖp giao th«ng vËn t¶i, x©y dùng, dÞch vô. Do vËy ®« thÞ ho¸ kh«ng thÓ t¸ch rêi mét chÕ ®é kinh tÕ – x· héi. Ph­¬ng h­íng vµ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn cña qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ phô thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. Ở c¸c n­íc ph¸t triÓn, ®« thÞ ho¸ ®Æc tr­ng cho c¸c yÕu tè ph¸t triÓn chiÒu s©u ( ®iÒu tiÕt vµ khai th¸c tèi ®a c¸c Ých lîi , h¹n chÕ bÊt lîi cña qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ ). §« thÞ ho¸ n©ng cao ®iÒu kiÖn sèng vµ lµm viÖc..c«ng b»ng x· héi, xo¸ bá kho¶ng c¸ch thµnh thÞ vµ n«ng th«n. Ở c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, nh­ ViÖt Nam, ®« thÞ ho¸ ®Æc tr­ng cho sù bïng næ vÒ d©n sè, cßn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp tá ra yÕu kÐm. Sù gia t¨ng d©n sè kh«ng dùa trªn c¬ së ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. M©u thuÉn gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n trë nªn s©u s¾c do sù mÊt c©n ®èi, do ®éc quyÒn trong kinh tÕ. Ở ViÖt Nam, qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ l¹i diÔn ra nhiÒu n¨m tr­íc qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ , khiÕn m« h×nh vµ t­ duy ®« thÞ gÆp khñng ho¶ng. NghÞch lý nµy cã thÓ b¾t nguån tõ nguyªn nh©n do søc Ðp nhµ sau chiÕn tranh vµ tr×nh tr¹ng ®Çu c¬ ®Êt. Sù ph¸t triÓn ng­îc trªn khi hÖ thèng ®« thÞ ë ViÖt Nam. 6.2. Các khái niệm khác: -Mức độ đô thị hóa: là tỷ lệ phần trăm giữa dân đô thị hay diện tích đô thị trên tổng số dân hay diện tích của một vùng hay khu vực. -Tốc độ tăng đô thị:là tỷ lệ gia tăng của hai yếu tố dân số đô thị hay diện tích đô thị theo thời gian. -Sự tăng trưởng của đô thị: được tính trên cơ sở sự gia tăng của đô thị so với kích thước ( về dân số và diện tích ) ban đầu của đô thị. Do đó sự tăng trưởng của đô thị khác tốc độ đô thị hoá ( vốn là chỉ số sự gia tăng theo các giai đoạn thời gian xác định như 1 năm hay 5 năm). 7.Thực trạng 7.1. Thực trạng về đất nông nghiệp và người nông dân mất đất ở Hà Nội: Theo số liệu thu thập được năm 2005: Hà Nội chỉ còn khoảng 40 xã còn vùng đất nông nghiệp ổn định .Tuy nhiên cho đên nay con số đã bị thu hẹp hơn. Trung bình mối một khẩu có khoảng 505 m2 đất nông nghiệp. Và diên tích này cang ngày càng giảm dần. Vùng ven đô so với các vùng khác có diện tích nhỏ hơn nhưng lại là vùng có nguy cơ thu hồi đất lớn nhất cho các dự án phát triển. Bảng số liệu của năm 2004 sẽ thấy rõ hơn về tình trạng này. Bảng III-14. Quy mô ruộng đất và lao động bq/hộ ở các vùng năm 2004 Chỉ tiêu Vùng ven đô Vùng đa dạng hoá Vùng thuần lúa Vùng thuỷ sản ven biển Tổng diện tích đất/hộ (m2) 2.546,0 3.258,0 3.262,5 4.164,1 Đất nông nghiệp bq/hộ (m2) 2.240,0 2.850,8 2.976,2 2.967,6 Đất nông nghiệp bq/khẩu (m2) 504,6 732,6 677,2 777,8 DT canh tác bq/hộ (m2) 1.653,6 2.381,4 2.941,2 2.173,7 Số khẩu bq/hộ (người) 4,3 4,0 4,6 4,0 Lao động bq/hộ (LĐ) 3,0 2,7 2,6 3,1 Nguồn: Điều tra thực địa, 2005 Theo hội nông dân Viêt Nam: Quá trình xây dựng các khu đô thị, cơ sở hạ tầng, mỗi năm cả nước có gần 200000 ha đất nông nghiệp bị chuyển đổi mục đích sử dụng. Tương ứng với mỗi hộ gia đình có khoảng 1,5 lao động mất việc. Tại Hà Nội việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp tăng liên tục tỷ lệ với số dự án đầu tư được phê duyệt. Trong đó diện tích đất bị thu hồi hầu hết là đất canh tác tốt. Có xã có tới 70% - 80% diện tích đất canh tác bị thu hồi. Bảng số liệu và biểu đồ diện tích đất bị thu hồi và số lao động bị mất việc tương ứng từ năm 2001 đến năm 2004 Năm S đất bị thu hồi(ha) Số lao động bị mất việc(người) 2001 733 7330 2002 1003 10030 2003 1424 14240 2004 1980 19800 Theo số liệu Bộ nông nghiệp phát triển nông thôn tại hội thảo “nông dân mất đất thực trạng và giải pháp” cho biết Hà Nội năm 2001-2005 chuyển đổi ảnh hưởng tới 138291 hộ dân, đứng đầu cả nước v à 7776 ha bị thu hồi 7.2.Quá trình đô thị hoá ảnh hưởng tới người dân Hà Nôị: Đô thị hoá là xu hướng toàn cầu, không chỉ đang diễn ra ở một quốc gia phát triển mà nó đã trở thành xu thế mạnh mẽ ở tất cả quốc gia không kể giàu nghèo, nước phát triển hay nước đang phát triển, ở châu Âu hay châu Á. Quá trình đô thị hoá thấy rõ nhất là tại các thành phố của bất kì quốc gia nào.Hà Nội của chúng ta cũng không ngoai lệ. Sự thay đổi diễn ra từng ngày từng giờ đem dến cho Hà Nội cơ hội để trở thành một thành phố phồn vinh. Quá trình mở rộng thành phố cho khu công nghiệp hay khu đô thị mới đã khiến thủ đô có một diện mạo mới, những cũng ảnh hưởng không nhỏ đến một bộ phận người nông dân nằm trong diện quy hoạch.Họ đã hi sinh mảnh đất cha ông để lại gắn bó với họ bao năm tháng qua để cho sự phát triển của thành phố. Và cái họ nhận được là gì? * Thuận lợi: Thứ nhất, họ nhận được một khoản tiền đền bù không nhỏ so với thu nhập hàng ngày của họ khi làm công việc nghề nông vất vả. Theo số liệu thống kê thì thu nhập trung bình của một người nông dân là 18 triệu/ha.Trung bình một nông dân của khu vực miền Bắc có trung bình là 0,25ha đất nông nghiệp. Bình quân thu nhập trung bình của nông dân là 4 triệu. Khi được đền bù những người nông dân mất đất có thể được nhận từ hàng chục đến hàng trăm triệu đồng. Nếu biết sử dụng số tiền đó hiệu quả thì họ có thể thay đổi cuộc sống mình. Bằng cách học nghề mới, kinh doanh nhỏ hoặc cỏ thể xuất khẩu lao động,… Tất cả nằm ở sự quyết định của họ, nếu họ biết nắm giữ họ có thể khiến cuộc sống khá hơn nhưng cũng có thể dẫn họ tới ngõ cụt. Thứ hai, cũng như tất cả người dân khác những người nông dân cũng nhận được trợ cấp xã hội nhiều hơn. Một khi thành phố phát triển, ngân sách của thành phố cũng nhiều hơn, thì các dịch vụ y tế, giáo dục, an ninh cũng được cải thiện hơn.Theo số liệu thống kê của tổng cục thống kê Hà Nôi, số trạm y tế, trường học của năm nay cao hơn năm sau. Sự đô thị hoá cũng kéo theo đó là làng xã trở nên nhộn nhịp hơn bởi các dịch vụ đã về tận đây để đáp ứng nhu cầu của người dân. Moị dịch vụ trở nên dễ dàng và thuận tiện hơn với nguời dân. Khoảng cách giàu nghèo dường như thu hẹp đi. Trước kia, tuy chỉ cách thành phố không đến 15 cây số nhưng huyện Đông Anh thật sự khác biệt so với nội thành Hà Nội, nhưng khoảng cách ấy giờ đây đã được san bớt dần khi có sự ra đời của khu công nghiệp Đông Anh, thu hút được một bộ phận lao động và đóng góp phần lớn cho ngân sách của huyện. Những con đường mới, những ngôi nhà nhiều tầng đã không còn quá hiếm với người dân nơi đây. Bên cạnh những thuận lợi mà quá trình đô thị hoá đem đến với người nông dân thì vẫn còn rất nhiều tồn tại của quá trình đô thị hoá xuất phát từ việc nông dân bị mất đất. Sau đây là một vài ý kiến của nhóm Ảnh hưởng trước tiên mà có lẽ theo nhóm em là bất cập nhất là việc nông dân mất đất kéo theo mất cả việc làm do không còn đất để canh tác. Trung bình mỗi hecta đất bị thu hồi ảnh hửơng tới việc làm cho tận 10 lao động nông nghiệp. Theo số liệu từ năm 1/1/2005 đến 30/6/2007, Hà Nội thu hồi 1700 ha đất. Số hộ bị thu hồi trên 30% đất nông nghiệp là 3500 hộ. Số hộ phải giải quyết việc làm do thu hồi đất là 70000. Theo tạp chí kinh tế phát triển, lao động bị ảnh hửơng từ quá trình đô thị hoá tập chung ở lứa tuổi 35. Trước khi bị mất đất những lao động này chủ yếu làm nghề nông. Đây là độ tuổi sung sức lao động vậy mà lại rơi vào tình trạng thất nghhiệp. Những lao động này do tuổi tác cũng như trình độ học vấn nên khó có thể chuyển đổi nghề, lại khó có thể tìm được việc trong các nghành nghề đòi hỏi kĩ năng hay tay nghề được đào tạo như công nghiệp may, giày da,…. Ngay như trong lĩnh vực xây dựng ít đòi hỏi tay nghề nhưng đòi hỏi thể lực tốt họ cũng ít có cỏ hội. Không đáp ứng được điều kiện công việc trên hơn nữa múc thu nhập cũng thấp (bình quân 20000 đến 50000 đồng/ngày) Công việc nặng nhọc lại không thừong xuyên nên không thu hút được người lao động ở các vùng chịu ảnh hưởng của đô thi hoá. Do thiếu trình độ nên sau khi bị thu hồi đất sản xuất thì có tới 67% nông dân vẫn giữ nghề cũ (sản xuất nông nghiệp), 13% chuyển sang nghề mới, 20% không có việc hay công việc tạm thời không ổn định. Nhìn vào số liệu trên nhận ra bất cập việc làm của nông dân sau khi mất đất, đó là khi đất bị thu hồi nhưng có một bộ phận lớn chưa chuyển đổi việc làm nông trong khi không còn đất.Với số liệu này, nhà nước phải tìm giải pháp .cho 80% số nông dân chưa có việc làm hoặc có việc làm không ổn định Qua thống kê, phân tích có thể thấy rằng những người nông dân sau khi mất dất vẫn không thoát ra khỏi cái vòng luẩn quẩn của đói nghèo. Số tiền họ được nhận đền bù chưa được sử dụng đúng cách. Như phân tích ở phần thuận lợi, việc sử dụng đồng tiền đền bù sao có hiệu quả có thể làm cải thiện cuộc sống hiện tại của họ nhưng thực tế cho thấy họ chưa sự dụng đồng tiền này hiệu quả. Việc không có việc làm kéo theo nhiều vấn nạn cho xã hội. Trước hết, những người thất nghiệp này sẽ trở thành gánh nặng cho xã hội, họ sẽ là những thành phần ăn bám xã hội. Thứ hai, “nhàn cư vi bất thiện”, khi mà cuộc sống quá khó khăn, khi quanh họ đầy những cám đỗ họ rất có khả năng sa ngã. Người nông dân vốn dĩ bản chất thật thà, nên họ sẽ rất bị lôi kéo tham gia vào những việc sai trái. Hẳn chúng ta không quên vụ án nông dân mang đơn đi kiện cáo ầm ĩ vì cho rằng không được đền bù thoả dáng. Không dám bàn luận ai đúng ai sai trong chuyện này chỉ muốn nhấn mạnh rằng nông dân rất dễ bị lôi kéo. Nếu không có người nói thế này thế khác thì làm gì có chuyện hàng trăm người nông dân rồng rắn đi kiện gây nên dư luận không nhỏ lúc bây giờ. Thứ ba, người nông dân trước đây là nông dân thuần tuý thu nhập không cao mức sống thấp, nay bị thu hồi đất được đền bù một khoản không nhỏ bỗng chốc trở thành “tư sản”, họ không biết làm gì với số tiền “trời cho” ấy. Khi có một nắm tiền trong tay họ ._.