Ảnh hưởng của mật độ trồng và mức phân bón đến sinh trưởng phát triển, năng suất giống ngô lai đơn B06 trồng tại huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o tr­êng ®¹i häc n«ng nghiÖp hµ néi ------------------ nguyÔn ®øc thuËn ¶nh h­ëng cña mËt ®é trång vµ møc ph©n bãn ®Õn sinh tr­ëng ph¸t triÓn, n¨ng suÊt gièng ng« lai ®¬n B06 t¹i huyÖn Tø Kú, tØnh H¶i D­¬ng LuËn v¨n th¹c sÜ n«ng nghiÖp Chuyªn ngµnh: trång trät M· sè: 60.62.01 Ng­êi h­íng dÉn khoa häc: ts. nguyÔn thÞ kim thanh Hµ Néi, 2008 Lêi cam ®oan T«i xin cam ®oan, sè liÖu vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu trong luËn v¨n lµ trung thùc vµ ch­a ®­îc sö dông ®Ó b¶o vÖ mét häc vÞ nµo. T«i xin cam ®oan, mäi sù gióp ®ì cho viÖc thùc hiÖn luËn v¨n nµy ®· ®­îc c¸m ¬n vµ c¸c th«ng tin trÝch dÉn ®Òu ®· ®­îc chØ râ nguån gèc. T¸c gi¶ luËn v¨n NguyÔn §øc ThuËn Lêi c¶m ¬n §Ó hoµn thµnh luËn v¨n th¹c sü n«ng nghiÖp, trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ nghiªn cøu, bªn c¹nh sù cè g¾ng nç lùc cña b¶n th©n, t«i ®· nhËn ®­îc sù gióp ®ì rÊt nhiÖt t×nh cña tËp thÓ, c¸ nh©n, gia ®×nh vµ ng­êi th©n. T«i xin göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh vµ s©u s¾c nhÊt tíi: TS. NguyÔn ThÞ Kim Thanh, tr­ëng Bé m«n Sinh lý thùc vËt ng­êi ®· tËn t×nh gióp ®ì, h­íng dÉn, t¹o mäi ®iÒu kiÖn tèt nhÊt cho t«i trong suèt thêi gian thùc hiÖn ®Ò tµi vµ trong qu¸ tr×nh hoµn chØnh luËn v¨n; TËp thÓ c¸c thÇy, c« gi¸o trong Khoa N«ng häc, Khoa Sau ®¹i häc, ®Æc biÖt lµ c¸c thÇy c« trong Bé m«n Sinh lý thùc vËt- Tr­êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì t«i trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn luËn v¨n; Cuèi cïng t«i xin ®­îc c¶m ¬n tÊt c¶ b¹n bÌ, gia ®×nh vµ ®ång nghiÖp ®· tËn t×nh gióp ®ì, khuyÕn khÝch, ®éng viªn vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho t«i trong suèt thêi gian häc tËp. T¸c gi¶ luËn v¨n NguyÔn §øc ThuËn Môc lôc Lêi cam ®oan i Lêi c¶m ¬n ii Môc lôc iii Danh môc c¸c b¶ng vi Danh môc c¸c h×nh. ix Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t CCC ChiÒu cao c©y CIMMYT CS Trung t©m c¶i t¹o Ng« vµ Lóa mú Quèc tÕ Céng sù CT C«ng thøc §/C §èi chøng FAO Food and Agriculture Orangization (Tæ chøc N«ng l­¬ng cña Liªn Hîp Quèc) NSLT N¨ng suÊt lý thuyÕt NSTT N¨ng suÊt thùc thu NXB Nhµ xuÊt b¶n P1000 h¹t Khèi l­îng ngh×n h¹t TCNN Tiªu chuÈn n«ng nghiÖp TGST Thêi gian sinh tr­ëng Danh môc c¸c b¶ng STT Tªn b¶ng Trang 2.1. DiÖn tÝch, n¨ng suÊt vµ s¶n l­îng ng« trªn thÕ giíi (1999- 2007) 6 2.2. T×nh h×nh s¶n xuÊt ng« cña mét sè n­íc §«ng Nam ¸ (1995- 2005) 7 2.3. S¶n xuÊt ng« ViÖt Nam tõ n¨m 1961- 2007 8 2.4. Mét sè n­íc cã diÖn tÝch trång ng« lín nhÊt thÕ giíi (2003- 2005) 11 2.5. TiÕn ®é sö dông ng« lai ë n­íc ta giai ®o¹n 1990- 2006 14 2.6. L­îng c¸c chÊt dinh d­ìng c©y ng« lÊy tõ ®Êt ®Ó ®¹t n¨ng suÊt 10 tÊn ng« h¹t/ha [29] 25 4.1. ¶nh h­ëng cña mËt ®é trång ®Õn thêi gian sinh tr­ëng, ph¸t triÓn cña gièng ng« B06 40 4.2. ¶nh h­ëng cña mËt ®é trång ®Õn ®éng th¸i t¨ng tr­ëng chiÒu cao c©y cña gièng ng« B06 444 4.3. ¶nh h­ëng cña c¸c mËt ®é trång ®Õn ®éng th¸i ra l¸ 477 4.4. ¶nh h­ëng cña mËt ®é trång ®Õn chiÒu cao th©n, chiÒu cao ®ãng b¾p, ®­êng kÝnh th©n vµ kh¶ n¨ng chèng ®æ cña gièng ng« B06 50 4.5. ¶nh h­ëng cña mËt ®é trång ®Õn kh¶ n¨ng chèng chÞu s©u, bÖnh cña gièng ng« B06 533 4.6. ¶nh h­ëng cña mËt ®é trång ®Õn h×nh th¸i b¾p ng« B06 555 4.7. ¶nh h­ëng cña mËt ®é trång ®Õn c¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt cña gièng ng« B06 588 4.8. ¶nh h­ëng cña mËt ®é trång ®Õn n¨ng suÊt gièng ng« B06 60 4.9. HiÖu qu¶ kinh tÕ cña gièng ng« B06 ë c¸c mËt ®é trång 633 4.10. ¶nh h­ëng cña c¸c møc ph©n bãn ®Õn ®éng th¸i t¨ng trëng chiÒu cao c©y cña gièng ng« B06 666 4.11. ¶nh h­ëng cña c¸c møc ph©n bãn ®Õn ®éng th¸i ra l¸ cña gièng ng« B06 699 4.12. ¶nh h­ëng cña møc ph©n bãn ®Õn chiÒu cao th©n, chiÒu cao ®ãng b¾p ®­êng kÝnh th©n vµ kh¶ n¨ng chèng ®æ cña gièng ng« B06 722 4.13. ¶nh h­ëng cña møc ph©n bãn ®Õn kh¶ n¨ng chèng chÞu s©u, bÖnh cña gièng ng« B06 744 4.14. ¶nh h­ëng cña møc ph©n bãn ®Õn h×nh th¸i b¾p cña gièng ng« B06 766 4.15. ¶nh h­ëng cña c¸c møc ph©n bãn ®Õn c¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt cña gièng ng« B06 788 4.16. ¶nh h­ëng cña c¸c møc ph©n bãn ®Õn n¨ng suÊt cña gièng ng« B06 799 4.17. HiÖu qu¶ kinh tÕ cña gièng ng« B06 víi c¸c møc ph©n bãn cho mËt ®é 8 vµ 9 v¹n c©y/ha 822 Danh môc c¸c h×nh STT Tªn h×nh Trang 4.1. ¶nh h­ëng cña mËt ®é trång ®Õn ®éng th¸i t¨ng tr­ëng chiÒu cao c©y cña gièng ng« B06 trång ë vô §«ng- Xu©n 2007- 2008 45 4.2. ¶nh h­ëng cña mËt ®é trång ®Õn ®éng th¸i t¨ng tr­ëng chiÒu cao c©y cña gièng ng« B06 trång ë vô Xu©n- HÌ 2008 45 4.3. ¶nh h­ëng cña c¸c mËt ®é trång ®Õn ®éng th¸i ra l¸ cña gièng ng« B06 vô §«ng- Xu©n 2007- 2008 48 4.4. ¶nh h­ëng cña c¸c mËt ®é trång ®Õn ®éng th¸i ra l¸ cña gièng ng« B06 vô Xu©n 2008 48 4.5. ¶nh h­ëng cña mËt ®é trång ®Õn n¨ng suÊt gièng ng« B06 trong vô §«ng- Xu©n 2007- 2008 61 4.6. ¶nh h­ëng cña mËt ®é trång ®Õn n¨ng suÊt gièng ng« B06 trong vô Xu©n- HÌ 2007- 2008 611 4.7. ¶nh h­ëng cña c¸c møc ph©n bãn ®Õn ®éng th¸i t¨ng tr­ëng chiÒu cao c©y cña gièng B06 ë mËt ®é trång 8 v¹n c©y/ha 677 4.8. ¶nh h­ëng cña c¸c møc ph©n bãn ®Õn ®éng th¸i t¨ng tr­ëng chiÒu cao c©y cña gièng B06 ë mËt ®é trång 9 v¹n c©y/ha 67 4.9. ¶nh h­ëng cña møc ph©n bãn ®Õn ®éng th¸i ra l¸ cña gièng ng« B06 ë mËt ®é 8 v¹n c©y/ha 70 4.10. ¶nh h­ëng cña møc ph©n bãn ®Õn ®éng th¸i ra l¸ cña gièng ng« B06 ë mËt ®é 9 v¹n c©y/ha 70 4.11. ¶nh h­ëng cña c¸c møc ph©n bãn ®Õn NSLT vµ NSTT gièng ng« B06 ë mËt ®é trång 8 v¹n c©y/ha 80 4.12. ¶nh h­ëng cña c¸c møc ph©n bãn ®Õn NSLT vµ NSTT cña gièng ng« B06 ë mËt ®é trång 9 v¹n c©y/ha 80 1. Më §Çu 1.1 §Æt vÊn ®Ò C©y ng« (Zea mays.L) lµ mét trong ba c©y l­¬ng thùc quan träng trªn toµn thÕ giíi (lóa m×, lóa g¹o vµ ng«). ë ViÖt Nam, c©y ng« lµ c©y l­¬ng thùc cã vÞ trÝ quan träng thø hai sau c©y lóa vµ lµ c©y mµu sè mét. H¹t ng« cã hµm l­îng dinh d­ìng t­¬ng ®èi cao, hµm l­îng tinh bét chiÕm 68,2%, casein chiÕm 32,1%, nhiÒu lo¹i axit amin kh«ng thay thÕ nh­ leucin, isoleusin, threonin, tirosin…. V× vËy, h¹t ng« ngoµi viÖc sö dông lµm l­¬ng thùc th× cßn ®­îc sö dông lµm nguyªn liÖu chÝnh cho viÖc s¶n xuÊt thøc ¨n gia sóc. Trong thøc ¨n cho gia sóc, ng« th­êng chiÕm tû lÖ kho¶ng 70%. Ngoµi ra, th©n l¸ c©y ng« cßn lµ thøc ¨n xanh vµ ñ chua rÊt tèt cho ch¨n nu«i ®¹i gia sóc, ®Æc biÖt lµ bß s÷a. HiÖn nay, trªn thÕ giíi hµng n¨m s¶n xuÊt trªn 600 triÖu tÊn ng« h¹t, trong ®ã cã kho¶ng 100 triÖu tÊn ®­îc xuÊt khÈu vµ ®­îc sö dông chñ yÕu ®Ó chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc. Ngoµi ra, ng« cßn ®­îc sö dông lµm nguyªn liÖu cña ngµnh c«ng nghiÖp l­¬ng thùc- thùc phÈm, c«ng nghÖ y d­îc vµ c«ng nghiÖp nhÑ ®Ó s¶n xuÊt r­îu, cån, tinh bét, dÇu, glucoz¬, b¸nh kÑo,...[29]. Víi ®Æc tÝnh thÝch øng réng trong c¸c ®iÒu kiÖn thêi tiÕt, khÝ hËu, ®Êt ®ai nªn c©y ng« ®­îc trång ë tÊt c¶ c¸c vïng miÒn trong c¶ n­íc. Trong 10 n¨m gÇn ®©y, nhê cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch cña Nhµ n­íc, nhiÒu tiÕn bé kü thuËt ®­îc ¸p dông, ®Æc biÖt lµ cuéc c¸ch m¹ng trong lÜnh vùc gièng ng« lai. NhiÒu gièng ng« lai cho n¨ng suÊt cao, phÈm chÊt tèt nh­ LVN4, LVN99, LVN10, LVN25, Bioseed9681, Bioseed9999, §K888, Pioneer, CP888, CP999, C919, G49, P11, B06,… ®· ®­îc ®­a vµo s¶n xuÊt. Trong ®ã, cã nhiÒu gièng ng« cã ­u thÕ lai cao ®­îc ph¸t triÓn ë nhiÒu vïng miÒn ®· lµm c¶i thiÖn ®¸ng kÓ n¨ng suÊt vµ s¶n l­îng ng« trong nhiÒu n¨m gÇn ®©y. Tuy nhiªn, do nhu cÇu sö dông ng« cña n­íc ta ngµy cµng t¨ng nªn viÖc s¶n xuÊt ng« trong n­íc vÉn ch­a ®¸p øng ®ñ nªn hµng n¨m n­íc ta vÉn ph¶i nhËp khÈu mét l­îng lín ng« cho tiªu dïng [13]. ViÖc ®­a c¸c gièng míi vµo s¶n xuÊt lµ ®iÓm mÊu chèt ®Ó lµm t¨ng n¨ng suÊt ng« ë n­íc ta nãi riªng vµ trªn toµn thÕ giíi nãi chung. Tuy nhiªn, ®èi víi mçi lo¹i gièng míi th× viÖc x¸c ®Þnh biÖn ph¸p kü thuËt trång trät hîp lý lµ rÊt cÇn thiÕt cho mçi ®iÒu kiÖn sinh th¸i kh¸c nhau. Gièng ng« B06 (tªn gäi kh¸c lµ B9909 hoÆc BC1169) lµ gièng ng« lai ®¬n c¶i tiÕn, ®­îc cung cÊp tõ C«ng ty Bioseed Genetics ViÖt Nam. Gièng nµy cã nguån gèc Philipin, ®­îc lai t¹o tõ tæ hîp lai (BRP601/BRP601-A)//BRP602. HiÖn t¹i, B06 lµ mét trong c¸c gièng chñ lùc cña Philipin, Indonexia vµ Th¸i Lan. ë n­íc ta ®©y lµ gièng ng« míi, qua kÕt qu¶ kh¶o nghiÖm c¬ b¶n tõ n¨m 2004 cho thÊy ®©y lµ gièng ng« cã nhiÒu tiÒm n¨ng cho n¨ng suÊt cao vµ phÈm chÊt tèt. §Æc biÖt, gièng ng« B06 cã h×nh th¸i c©y ®Ñp, gãc l¸ nhá nªn rÊt phï hîp cho ho¹t ®éng quang hîp, lµ gièng cã triÓn väng nhÊt trong tËp ®oµn c¸c gièng ng« kh¶o nghiÖm s¬ bé t¹i ViÖt Nam theo h­íng chÞu h¹n vµ rÊt phï hîp trång dµy ®Ó t¨ng n¨ng suÊt trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch. KÕt qu¶ s¶n xuÊt thö t¹i c¸c vïng trång ng« trong n­íc rÊt tèt, cho n¨ng suÊt cao, æn ®Þnh t¹i c¸c vïng vµ c¸c mïa vô kh¸c nhau. DiÖn tÝch s¶n xuÊt ®­îc më réng rÊt nhanh, tõ 189 ha ë vô ®Çu (Thu- §«ng 2006), ®Õn vô §«ng vµ HÌ- Thu 2007 ®· t¨ng lªn 4.177 ha. HiÖn nay, gièng B06 ®ang ®­îc trång phæ biÕn t¹i mét sè ®Þa ph­¬ng nh­ Hoµ B×nh, S¬n La, Lµo cai, Yªn B¸i, L¹ng S¬n, Cao B»ng, VÜnh Phóc, H­ng Yªn, H¶i D­¬ng, Th¸i B×nh, B¾c Ninh, B¾c Giang, Ninh B×nh, Thanh Ho¸, Qu¶ng Ng·i, B×nh §Þnh, Ninh ThuËn, An Giang, L©m §ång, §¾c L¾c,…[39]. Tuy nhiªn, t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng trång gièng ng« B06 vÉn chØ ¸p dông quy tr×nh kü thuËt chung cho c¸c gièng ng« lai nªn ch­a khai th¸c mét c¸ch tèt nhÊt tiÒm n¨ng cña gièng ng« nµy. Víi ®Æc ®iÓm h×nh th¸i c©y ng« B06 cã gãc l¸ hÑp nªn rÊt phï hîp cho viÖc gia t¨ng mËt ®é c©y trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch trång trät. V× vËy, nghiªn cøu mËt ®é trång t¨ng thÝch hîp cho gièng ng« B06 còng nh­ l­îng ph©n bãn trong ®iÒu kiÖn trång t¨ng lµ rÊt cÇn thiÕt. Tuy nhiªn, t¨ng mËt ®é trång lµ bao nhiªu vµ øng víi møc ph©n bãn t¨ng lªn nh­ thÕ nµo ®Ó ®¹t ®­îc n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ kinh tÕ cao cho gièng ng« B06 lµ vÊn ®Ò cÇn ®­îc gi¶i ®¸p. Trªn c¬ së ®ã, chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi "¶nh h­ëng cña mËt ®é trång vµ møc ph©n bãn ®Õn sinh tr­ëng ph¸t triÓn, n¨ng suÊt gièng ng« lai ®¬n B06 trång t¹i huyÖn Tø Kú, tØnh H¶i D­¬ng" 1.2 Môc ®Ých vµ yªu cÇu cña ®Ò tµi 1.2.1 Môc ®Ých X¸c ®Þnh mËt ®é trång vµ l­îng ph©n bãn phï hîp cho gièng ng« B06 ë huyÖn Tø Kú, tØnh H¶i D­¬ng. Trªn c¬ së ®ã ®Ò xuÊt mËt ®é trång vµ møc ph©n bãn thÝch hîp nh»m t¨ng n¨ng suÊt cho gièng ng« B06 trång t¹i huyÖn Tø Kú, tØnh H¶i D­¬ng. 1.2.2 Yªu cÇu - ¶nh h­ëng cña mËt ®é trång ®Õn sinh tr­ëng, ph¸t triÓn vµ n¨ng suÊt gièng ng« lai ®¬n B06. X¸c ®Þnh mËt ®é trång thÝch hîp. - ¶nh h­ëng cña møc ph©n bãn (N, P, K) ®Õn sinh tr­ëng, ph¸t triÓn vµ n¨ng suÊt gièng ng« lai ®¬n B06. X¸c ®Þnh møc bãn ph©n thÝch hîp cho c¸c mËt ®é nghiªn cøu. - X¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c c«ng thøc thÝ nghiÖm (mËt ®é trång kh¸c nhau vµ møc ph©n bãn kh¸c nhau). - §Ò xuÊt biÖn ph¸p kü thuËt khuyÕn c¸o cho s¶n xuÊt gièng ng« B06 t¹i huyÖn Tø Kú, tØnh H¶i D­¬ng. 1.3 ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi 1.3.1 ý nghÜa khoa häc - KÕt qu¶ nghiªn cøu sÏ cung cÊp dÉn liÖu khoa häc vÒ ¶nh h­ëng cña c¸c mËt ®é vµ møc ph©n bãn kh¸c nhau ®Õn sinh tr­ëng, ph¸t triÓn, n¨ng suÊt gièng ng« lai ®¬n B06. - Qua kÕt qu¶ nghiªn cøu sÏ ®­a ra c¸c luËn cø vÒ ¶nh h­ëng cña mËt ®é vµ møc ph©n bãn ®Õn c¸c chØ tiªu vÒ sinh tr­ëng, ph¸t triÓn vµ n¨ng suÊt cña gièng ng« B06. 1.3.2 ý nghÜa thùc tiÔn - Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu ®Ò xuÊt mËt ®é trång vµ møc ph©n bãn thÝch hîp nh»m t¨ng n¨ng suÊt gièng ng« B06 trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch. - KÕt qu¶ nghiªn cøu gãp phÇn tõng b­íc x©y dùng quy tr×nh kü thuËt th©m canh gièng ng« lai ®¬n B06 ë huyÖn Tø Kú, tØnh H¶i D­¬ng. 1.4 Giíi h¹n cu¶ ®Ò tµi - Do h¹n chÕ vÒ mÆt thêi gian vµ kinh phÝ thùc hiÖn, nªn ®Ò tµi tiÕn hµnh nghiªn cøu vÒ mËt ®é trång: b­íc ®Çu nghiªn cøu ba mËt ®é trång dµy 7, 8, 9 v¹n c©y/ha vµ so s¸nh víi mËt ®é 6 v¹n c©y/ha (lµ mËt ®é trång phæ biÕn). Nghiªn cøu vÒ møc ph©n bãn: ®Ò tµi tËp trung nghiªn cøu c¸c møc t¨ng ph©n bãn ë hai mËt ®é trång 8 vµ 9 v¹n c©y/ha ®èi víi gièng ng« B06. - §Ò tµi ®­îc thùc hiÖn trong trong vô §«ng- Xu©n 2007- 2008 vµ vô Xu©n- HÌ 2008 trªn vïng ®Êt phï sa cæ kh«ng ®­îc båi ®¾p hµng n¨m t¹i huyÖn Tø Kú, tØnh H¶i D­¬ng. 2. tæng quan tµi liÖu 2.1 T×nh h×nh s¶n xuÊt ng« trªn thÕ giíi vµ trong n­íc 2.1.1 T×nh h×nh s¶n xuÊt ng« trªn thÕ giíi Trªn thÕ giíi, ng« lµ mét trong nh÷ng c©y l­¬ng thùc quan träng trong nÒn kinh tÕ, ®øng thø ba vÒ diÖn tÝch, thø hai vÒ s¶n l­îng vµ ®øng thø nhÊt vÒ n¨ng suÊt. Lµ c©y trång phæ biÕn réng vµ nã cã thÓ trång trong nhiÒu ®iÒu kiÖn m«i tr­êng kh¸c nhau, s¶n phÈm ®­îc sö dông lµm l­¬ng thùc cho ng­êi, thøc ¨n cho gia sóc vµ lµm nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp (Maize, 2004) [56]. Toµn thÕ giíi sö dông 21% s¶n l­îng ng« lµm l­¬ng thùc cho con ng­êi. Ngoµi c¸c chÊt c¬ b¶n nh­ tinh bét, protit vµ lipit, h¹t ng« cßn chøa nhiÒu axit amin kh«ng thay thÕ nh­ triptophan, lyzine vµ methionin. Do ®ã, ë c¸c n­íc Trung Mü, Nam ¸ vµ Ch©u Phi sö dông ng« lµm l­¬ng thùc chÝnh nh­ c¸c n­íc §«ng Nam Phi sö dông 85% s¶n l­îng ng« lµm l­¬ng thùc cho chÝnh con ng­êi, T©y Trung Phi 80%, B¾c Phi 42%, T©y ¸ 27%, Nam ¸ 75%, §«ng ©u vµ Liªn X« cò 4%, c¸c n­íc thÞ tr­êng chung ph¸t triÓn 14% (Ng« H÷u T×nh, 1997) [12]. Ng« cã vÞ trÝ quan träng trong nÒn n«ng nghiÖp cña c¸c quèc gia v× vËy hµng n¨m trªn thÕ giíi tèc ®é t¨ng tr­ëng kh«ng ngõng vÒ diÖn tÝch, ®Æc biÖt lµ n¨ng suÊt t¨ng ®· ®em l¹i s¶n l­îng lín phôc vô cho con ng­êi còng nh­ ch¨n nu«i. ViÖc øng dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt ®· ®­a n¨ng suÊt vµ s¶n l­îng ng« t¨ng lªn kh«ng ngõng. DÉn theo tµi liÖu cña Vâ V¨n Th¾ng (2005) [34], n¨m 1987 diÖn tÝch trång ng« trªn thÕ giíi ®¹t 127 triÖu ha vµ tæng s¶n l­îng lµ 457,365 triÖu tÊn, ®Õn n¨m 1997 diÖn tÝch trång ng« ®· t¨ng lªn 139,480 triÖu ha víi s¶n l­îng ®¹t 571,130 triÖu tÊn, ®Õn n¨m 2000 diÖn tÝch trång ng« lµ 138,2 triÖu ha s¶n l­îng ng« ®¹t 592,3 triÖu tÊn vµ ®Õn n¨m 2003 s¶n l­îng ng« ®¹t tíi 637,4 triÖu tÊn trªn diÖn tÝch 142,3 triÖu ha [49]. Cïng víi sù t¨ng lªn vÒ diÖn tÝch, n¨ng suÊt ng« trªn thÕ giíi còng liªn tôc t¨ng lªn, nÕu nh­ n¨m 1997 n¨ng suÊt ng« lµ 4,00 tÊn/ha th× ®Õn giai ®o¹n 2006 n¨ng suÊt ng« b×nh qu©n trªn toµn thÕ giíi ®¹t 4,8 tÊn/ha. N¨m 2007, theo USDA, diÖn tÝch ng« ®· v­ît qua lóa n­íc, víi 157 triÖu ha, n¨ng suÊt 4,9 tÊn/ha vµ s¶n l­îng ®¹t kû lôc víi 766,2 triÖu tÊn. (FAOSTAT, USDA 2008). B¶ng 2.1. DiÖn tÝch, n¨ng suÊt vµ s¶n l­îng ng« trªn thÕ giíi (1999- 2007) N¨m DiÖn tÝch (triÖu ha) N¨ng suÊt (t¹/ha) S¶n l­îng (triÖu tÊn) 1999 138,8 43,8 607,4 2000 138,2 42,8 592,3 2001 139,1 44,8 614,5 2002 138,7 42,4 602,6 2003 142,3 43,1 637,4 2004 147,0 49,0 721,4 2005 147,2 47,0 629,7 2006 150,0 48,0 694,0 2007 157,0 49,0 766,2 (Nguån: & FAOSTAT, 2004 – 2007) [45] KÕt qu¶ trªn cã ®­îc, tr­íc hÕt lµ nhê øng dông réng r·i lý thuyÕt ­u thÕ lai trong chän t¹o gièng, ®ång thêi kh«ng ngõng c¶i thiÖn c¸c biÖn ph¸p kü thuËt canh t¸c. §Æc biÖt, tõ 10 n¨m nay, cïng víi nh÷ng thµnh tùu míi trong chän t¹o gièng lai nhê kÕt hîp ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng víi c«ng nghÖ sinh häc th× viÖc øng dông c«ng nghÖ cao trong canh t¸c c©y ng« ®· gãp phÇn ®­a s¶n l­îng ng« thÕ giíi v­ît lªn trªn lóa m× vµ lóa n­íc. HiÖn nay, trªn thÕ giíi cã kho¶ng 75 n­íc trång ng« bao gåm c¶ c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, mçi n­íc trång Ýt nhÊt 100.000 ha ng«, tæng diÖn tÝch ®Êt trång lµ 140 triÖu ha, ®em l¹i s¶n l­îng 600 triÖu tÊn ng« trong mét n¨m. Trong sè 25 n­íc s¶n xuÊt ng« hµng ®Çu thÕ giíi cã 8 n­íc ph¸t triÓn, 17 n­íc ®ang ph¸t triÓn (9 n­íc tõ Ch©u Phi, 5 n­íc Ch©u ¸ vµ 3 n­íc Ch©u Mü La Tinh) vµ 2/3 diÖn tÝch ng« tËp trung ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, 1/3 ë c¸c n­íc ph¸t triÓn. Tuy nhiªn 2/3 s¶n l­îng ng« l¹i tËp trung ë c¸c n­íc ph¸t triÓn. Nh÷ng n­íc s¶n xuÊt ng« hµng ®Çu thÕ giíi lµ lµ Mü (229 triÖu tÊn), Trung Quèc 124 triÖu tÊn), Brazil (35,5 triÖu tÊn), Mexico (19 triÖu tÊn) vµ Ph¸p (16 triÖu tÊn) [4]. HiÖn nay, khu vùc §«ng Nam ¸ ®­îc ®¸nh gi¸ lµ khu vùc cã tiÒm n¨ng vÒ n¨ng suÊt ng« lín trong khu vùc Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng, còng nh­ trªn thÕ giíi. Cô thÓ, §«ng Nam ¸, Nam ¸, T©y ¸, Nam Phi, Mü La Tinh vµ vïng Caribe (CIMMYT, 2002) [41]. HÇu hÕt c¸c n­íc trong khu vùc §«ng Nam ¸ nh­ Indonexia, Th¸i Lan, ViÖt Nam,…. lµ nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn. B¶ng 2.2. T×nh h×nh s¶n xuÊt ng« cña mét sè n­íc §«ng Nam ¸ (1995- 2005) Quèc gia N¨ng suÊt (t¹/ha) DiÖn tÝch (1000 ha) S¶n l­îng (1000 tÊn) 1995 2005 1995 2005 1995 2005 Indonexia 22,60 34,30 3652 504 8246 12014 Myanmar 17,00 26,50 162 310 275,1 820 Philippin 15,20 20,80 2736 2500 4161 5200 Th¸i Lan 32,90 36,30 1263 1115 4155 4180 ViÖt Nam 21,10 35,50 559 10395 1177 3690 (Nguån: FAO, 2006) Qua b¶ng nhËn thÊy Indonexia vµ Philippin lµ hai n­íc cã s¶n l­îng ng« cao nhÊt, nh­ng Th¸i Lan vµ ViÖt Nam lµ hai n­íc cã n¨ng suÊt ng« cao nhÊt. Trong ®ã ViÖt Nam lµ quèc gia cã tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh nhÊt. Cã ®­îc sù t¨ng tr­ëng ®ã lµ do c¸c n­íc §«ng Nam ¸ ®· nhanh chãng øng dông, ®­a c¸c gièng ng« lai vµo s¶n xuÊt. N¨m 1996 tû lÖ sö dông ng« lai cña Th¸i Lan vµ ViÖt Nam míi chØ lµ 30%, hiÖn nay tû lÖ sö dông ng« lai ë Th¸i Lan lªn tíi 60% vµ 85% ë ViÖt Nam. Râ rµng r»ng, c©y ng« lµ c©y trång quan träng trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ trong t­¬ng lai c©y ng« cã thÓ sÏ lµ c©y trång chiÕm vÞ trÝ sè 1 trong nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp thÕ giíi. 2.1.2 T×nh h×nh s¶n xuÊt ng« ë ViÖt Nam Ng« lµ c©y l­¬ng thùc quan träng thø 2 sau lóa ë ViÖt Nam. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhê cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ nhiÒu tiÕn bé kü thuËt ®­îc ¸p dông, c©y ng« ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn vÒ diÖn tÝch, n¨ng suÊt vµ s¶n l­îng. Nh÷ng n¨m 1960, n¨ng suÊt chØ ®¹t trªn 1 tÊn/ha, víi diÖn tÝch h¬n 200 ngh×n hecta. §Çu nh÷ng n¨m 1980, n¨ng suÊt còng chØ ®¹t 1,1 tÊn/ha vµ s¶n l­îng h¬n 400.000 tÊn do vÉn trång c¸c gièng ng« ®Þa ph­¬ng víi kü thuËt canh t¸c l¹c hËu. Tõ gi÷a nh÷ng n¨m 1980, nhê hîp t¸c víi Trung t©m C¶i t¹o Ng« vµ Lóa mú Quèc tÕ (CIMMYT), nhiÒu gièng ng« c¶i tiÕn ®· ®­îc ®­a vµo trång ë n­íc ta vµ gãp phÇn n©ng n¨ng suÊt lªn gÇn 1,5 tÊn/ha vµo ®Çu nh÷ng n¨m 1990. Tuy nhiªn, ngµnh s¶n xuÊt ng« n­íc ta thùc sù cã nh÷ng b­íc tiÕn nh¶y vät lµ tõ ®Çu nh÷ng n¨m 1990 ®Õn nay, g¾n liÒn víi viÖc chuyÓn tõ trång c¸c gièng ng« ®Þa ph­¬ng, gièng thô phÊn tù do c¶i tiÕn sang trång gièng ng« lai vµ ®ång thêi c¶i thiÖn c¸c biÖn ph¸p kü thuËt canh t¸c theo ®ßi hái cña gièng míi. B¶ng 2.3. S¶n xuÊt ng« ViÖt Nam tõ n¨m 1961- 2007 N¨m 1961 N¨m 1975 N¨m 1990 N¨m 1994 N¨m 2000 N¨m 2005 N¨m 2007 DiÖn tÝch (1.000 ha) 229,20 267,0 432,0 534,6 730,2 1.052,6 1.072,8 N¨ng suÊt (T¹/ha) 11,4 10,5 15,5 21,4 25,1 36,0 39,6 S¶n l­îng (1.000 tÊn) 260,10 280,60 671,0 1.143,9 2.005,9 3.787,1 4.250,9 MÆc dï ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ rÊt quan träng nh­ng s¶n xuÊt ng« n­íc ta vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò ®Æt ra: - Thø nhÊt: n¨ng suÊt vÉn thÊp h¬n so víi trung b×nh thÕ giíi (®¹t kho¶ng 82%) vµ rÊt thÊp so víi n¨ng suÊt thÝ nghiÖm. - Thø 2: gi¸ thµnh s¶n xuÊt cßn cao. - Thø 3: s¶n l­îng ch­a ®¸p øng ®ñ nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc ®ang t¨ng lªn rÊt nhanh vµ nh÷ng n¨m gÇn ®©y ph¶i nhËp tõ 500- 700 ngh×n tÊn ng« h¹t ®Ó lµm thøc ¨n ch¨n nu«i (Theo sè liÖu cña Côc Ch¨n nu«i, n¨m 2006 theo con ®­êng chÝnh thøc nhËp 564.488 tÊn ng«, n¨m 2007 lµ 585.221 tÊn). - Thø 4: s¶n phÈm tõ ng« cßn ®¬n ®iÖu. - Thø 5: c«ng nghÖ sau thu ho¹ch ch­a ®­îc chó ý ®óng møc,... HiÖn nay, nhiÒu vÊn ®Ò ®Æt ra cho ngµnh s¶n xuÊt ng« thÕ giíi nãi chung vµ n­íc ta nãi riªng nh­: khÝ hËu toµn cÇu ®ang biÕn ®æi phøc t¹p, ®Æc biÖt lµ h¹n h¸n, lò lôt ngµy cµng nÆng nÒ h¬n, nhiÒu ®èi t­îng s©u, bÖnh h¹i míi xuÊt hiÖn, s¶n xuÊt ng« ë nhiÒu n¬i ®ang g©y nªn t×nh tr¹ng xãi mßn, röa tr«i ®Êt, gi¸ nh©n c«ng ngµy cµng cao, c¹nh tranh gay g¾t gi÷a ng« vµ c¸c c©y trång kh¸c. Víi c«ng t¸c t¹o gièng, bé gièng ng« thùc sù chÞu h¹n vµ c¸c ®iÒu kiÖn bÊt thuËn kh¸c nh­ ®Êt xÊu, chua phÌn, kh¸ng s©u bÖnh, cã thêi gian sinh tr­ëng ng¾n ®ång thêi cho n¨ng suÊt cao æn ®Þnh,... nh»m n©ng cao n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ cho ng­êi s¶n xuÊt vÉn ch­a nhiÒu. §Æc biÖt, c¸c biÖn ph¸p kü thuËt canh t¸c, mÆc dï ®· ®­îc c¶i thiÖn nhiÒu song vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc ®ßi hái cña gièng míi. Trong ®ã, mét sè vÊn ®Ò ®¸ng chó ý nh­ kho¶ng c¸ch, mËt ®é, ph©n bãn, thêi vô, phßng trõ s©u bÖnh vµ cá d¹i, b¶o qu¶n sau thu ho¹ch ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc nh­ víi c«ng t¸c chän t¹o gièng. Tuy nhiªn, hiÖn nay ngµnh s¶n xuÊt ng« ®ang cã nhiÒu c¬ héi vÒ ®Çu ra do nhu cÇu vÒ ng« ®ang t¨ng nhanh ë qui m« toµn cÇu, do ng« kh«ng chØ ®­îc dïng lµm thøc ¨n ch¨n nu«i vµ l­¬ng thùc cho ng­êi mµ hiÖn nay l­îng ng« ®Ó chÕ biÕn nhiªn liÖu sinh häc (ethanol) ®ang ngµy mét t¨ng nhanh. MËu dÞch ng« thÕ giíi t¨ng liªn tôc nh÷ng n¨m gÇn ®©y. NÕu vµo n¨m 1990, l­îng ng« xuÊt nhËp khÈu trªn thÕ giíi lµ trªn 66 triÖu tÊn, ®Õn n¨m 2000 ®· t¨ng lªn 90 triÖu tÊn vµ ®¹t trªn 100 triÖu tÊn vµo 2005 (Faostat, 2005). Gi¸ ng« thÕ giíi còng t¨ng vät so víi mÊy n¨m tr­íc, nÕu nh­ giai ®o¹n 2002- 2003, gi¸ ng« vµng sè 2 cña Mü lµ 88 USD/tÊn, th× hiÖn nay ®· t¨ng gÇn gÊp ®«i, víi 150,6 USD/tÊn, gi¸ ng« ë ta ®· xÊp xØ 300 USD/tÊn [22]. 2.2 Nh÷ng nghiªn cøu vÒ c©y ng« lai trªn thÕ giíi vµ ViÖt Nam. 2.2.1 Nh÷ng thµnh tùu trong nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn ng« lai trªn thÕ giíi S¶n xuÊt c©y l­¬ng thùc thÕ giíi vµo cuèi thÕ kû XX cã mét sù kiÖn rÊt quan träng, ®ã lµ sù nh¶y vät cña c©y ng«, mét trong ba c©y ngò cèc chÝnh cña loµi ng­êi (lóa mú, lóa n­íc vµ ng«). Nhê sù ph¸t hiÖn vµ sö dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt trong nghiªn cøu øng dông hiÖn t­¬ng ­u thÕ lai trong c«ng t¸c chän t¹o gièng ng« ®· c¶i thiÖn ®¸ng kÓ kh¶ n¨ng chèng chÞu cña gièng ng« nh­ kh¶ n¨ng chÞu h¹n, chèng ®æ, kh¶ n¨ng chèng chÞu víi mét sè s©u bÖnh chÝnh vµ ®Æc biÖt lµ cã thÓ trång ë mËt ®é cao. Ng« lai ®· chøng minh lµ mét trong nh÷ng thµnh tùu t¹o gièng c©y trång lín nhÊt cña loµi ng­êi vµ ®· ®ãng gãp vµo vµo viÖc t¨ng s¶n l­îng, gi¶i quyÕt n¹n ®ãi ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vïng Ch©u ¸, Ch©u Phi, Ch©u Mü La Tinh (NguyÔn ThÕ Hïng, 1995) [19]. Qua b¶ng 2.4 cho thÊy: Mü vµ Trung Quèc lµ hai n­íc ph¸t triÓn cã tû lÖ sö dông ng« lai lªn tíi 90- 100%, trong khi ®ã ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ Brazil, Mexico vµ Ên §é tû lÖ sö dông ng« lai chØ ®¹t 30- 40%. V× thÕ, diÖn tÝch trång ng« ë Mü vµ Trung Quèc chØ gÊp 2 lÇn so víi diÖn tÝch trång ng« ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, song vÒ s¶n l­îng l¹i lín h¬n rÊt nhiÒu lÇn. B¶ng 2.4. Mét sè n­íc cã diÖn tÝch trång ng« lín nhÊt thÕ giíi (2003- 2005) Quèc gia DiÖn tÝch (triÖu ha) N¨ng suÊt (tÊn/ha) Tæng s¶n l­îng (triÖu tÊn) Tû lÖ ng« lai (%) 2003 2004 2005 2003 2004 2005 2003 2004 2005 Ch©u ¸ 43,2 44,6 46,5 3,8 4,1 4,0 165,6 181,7 185,5 Mü 28,8 29,8 30,08 9,0 10,07 9,3 256,9 299,9 282,3 100 Trung Quèc 24,1 25,5 26,2 4,8 5,1 5,0 116,0 130,4 139,4 90 Mªxic« 7,8 8,0 8,0 2,5 2,8 2,6 19,7 22,0 19,5 40 Brazil 13,0 12,3 11,5 3,7 3,4 3,0 48,3 41,8 41,0 40 Ên §é 7,4 7,0 7,4 2,0 2,0 2,0 14,7 14,1 15,1 30 Indonexia 3,4 3,4 3,5 3,2 3,3 3,4 10,9 11,2 6,9 (Nguån: FAO, 2006) Trong lÜnh vùc nghiªn cøu øng dông hiÖn t­îng ­u thÕ lai vµo s¶n xuÊt ng«, Trung Quèc lµ mét trong nh÷ng n­íc ®i tiªn phong. Thµnh c«ng cña ch­¬ng tr×nh ng« lai ®­îc ®¸nh dÊu bëi sù ra ®êi cña c¸c gièng ng« lai kÐp ®Çu tiªn vµo n¨m 1962. Nh÷ng gièng ng« nµy ®· thÓ hiÖn ­u thÕ lai v­ît tréi vÒ n¨ng suÊt, kh¶ n¨ng chèng chÞu víi ®iÒu kiÖn bÊt thuËn, còng nh­ ®é ®ång ®Òu vÒ quÇn thÓ. TiÕp theo ®ã lµ sù ra ®êi cña c¸c gièng ng« lai quy ­íc tõ lai ®¬n, lai ba cho ®Õn c¸c gièng ng« lai kh«ng quy ­íc. Thµnh tùu næi bËt cña Trung Quèc chÝnh lµ rót ng¾n ®­êng ®i cña c¸c gièng ng« lai ®¬n vµ chØ trong ba thËp niªn c¸c gièng ng« lai ®¬n ®· ®­îc thay thÕ tíi ba lÇn. NÕu nh­ n¨m 1975 c¸c gièng ng« lai ®¬n chiÕm trªn 72,2% tæng diÖn tÝch ng« lai toµn Trung Quèc th× ngµy nay c¸c gièng ng« lai ®· chiÕm trªn 93,4% tæng diÖn tÝch trång ng« lai toµn Trung Quèc. Ngµy nay, viÖc sö dông c¸c gièng ng« lai trong s¶n xuÊt cña c¸c n­íc cã nÒn n«ng nghiÖp ph¸t triÓn chiÕm tû lÖ 100%, cßn c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn tû lÖ sö dông ng« lai chiÕm kho¶ng 38%. Cô thÓ, tû lÖ sö dông ng« lai ë mét sè n­íc trªn thÕ giíi nh­ Mü 100%, Trung Quèc 90%, Brazil 40%, Mªxico 40% vµ Ên §é 30%. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn ch¨n nu«i ®¹i c«ng nghiÖp th× viÖc chän t¹o ra nh÷ng gièng ng« cã hµm l­îng dinh d­ìng cao ®ang lµ mét yªu cÇu hÕt søc cÇn thiÕt. C¸c n­íc trªn thÕ giíi ®ang chó träng ph¸t triÓn ch­¬ng tr×nh chän t¹o gièng ng« lai ®¬n giµu ®¹m, giµu protein,…. Mü vµ Trung Quèc lµ nh÷ng quèc gia ®Çu tiªn nghiªn cøu vµ chän t¹o thµnh c«ng nh÷ng gièng ng« cã hµm l­îng protein cao, hiÖn nh÷ng quèc gia nµy ®· cã nhiÒu nguån vËt liÖu phong phó ®Ó ph¸t triÓn m¹nh gièng ng« lai giµu dinh d­ìng. Víi 52% diÖn tÝch trång b»ng gièng ®­îc t¹o ra b»ng c«ng nghÖ sinh häc, n¨ng suÊt ng« n­íc Mü n¨m 2005 ®¹t h¬n 10 tÊn/ha trªn diÖn tÝch 30 triÖu hecta. N¨m 2007, diÖn tÝch trång ng« chuyÓn gen trªn thÕ giíi ®· ®¹t 35,2 triÖu ha, riªng ë Mü ®· lªn ®Õn 27,4 triÖu ha, chiÕm 73% trong tæng sè h¬n 37,5 triÖu ha ng« cña n­íc nµy (GMO.COMPASS). Sau nh÷ng thµnh c«ng cña Mü vµ Trung Quèc trong viÖc chän t¹o c¸c gièng ng« cã hµm l­îng dinh d­ìng cao, rÊt nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi nh­ Brazil, Mexico, ViÖt Nam,… ®· b¾t ®Çu nghiªn cøu, ph¸t triÓn c¸c gièng ng« lai giµu dinh d­ìng (QPM) vµ b­íc ®Çu ®· chän t¹o ®­îc mét sè gièng QPM (Mexico lµ CML142, CML150, CML186,…. vµ ViÖt Nam lµ HQ2000). Nh­ vËy, trong nh÷ng n¨m tíi h­íng chän t¹o ng« lai trªn thÕ giíi sÏ tËp trung nghiªn cøu ph¸t triÓn chñ yÕu lµ c¸c gièng ng« lai QPM ®Ó phôc vô cho ch¨n nu«i c«ng nghiÖp. MÆt kh¸c, víi hiÖn t­îng nãng lªn toµn cÇu, cÇn quan t©m nghiªn cøu c¸c gièng ng« lai chÞu h¹n cho nh÷ng vïng trång khã kh¨n vÒ n­íc t­íi. 2.2.2 Nh÷ng nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt ng« lai ë ViÖt Nam Gièng ng« lai cã ®Æc ®iÓm lµ n¨ng suÊt cao, ®é thuÇn cao ë hÇu hÕt c¸c tÝnh tr¹ng nh­ chiÒu cao c©y, ®é ®ãng b¾p, kÝch th­íc b¾p, mµu s¾c h¹t, gi÷ ®­îc æn ®Þnh trong ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai thÝch hîp vµ kü thuËt ch¨m sãc ®ång ®Òu. Kh¶ n¨ng chèng chÞu c¸c ®iÒu kiÖn bÊt thuËn nh­ h¹n, óng, ®Êt xÊu, thiÕu ph©n bãn th­êng thÊp h¬n c¸c gièng ng« thô phÊn tù do. Gièng ng« lai cã thÓ t¹o ra ®­îc chia lµm 2 lo¹i lµ ng« lai quy kh«ng quy ­íc vµ ng« lai quy ­íc. - C¸c gièng ng« lai kh«ng quy ­íc lµ gièng ng« lai trong ®ã Ýt nhÊt cã mét bè hoÆc mÑ kh«ng thuÇn. Gièng ng« lai kh«ng quy ­íc ­íc gåm gièng lai gi÷a gièng, lai gi÷a dßng thuÇn víi gièng (lai ®Ønh), lai gi÷a c¸c gia ®×nh, lai gi÷a mét lai ®¬n vµ mét gièng (lai ®Ønh kÐp). Trong c¸c lai trªn th× lai ®Ønh vµ lai ®Ønh kÐp ®­îc sö dông réng r·i h¬n. C¸c gièng lai kh«ng quy ­íc phæ biÕn hiÖn nay ë n­íc ta lµ LS4, LS5, LS6, LS8,... - C¸c gièng ng« lai quy ­íc lµ nh÷ng gièng ng« lai c¸c dßng tù phèi thuÇn víi nhau. Ng« lai quy ­íc gåm c¸c kiÓu lai sau: Lai ®¬n: lµ gièng ®­îc t¹o ra tõ lai 2 dßng tù phèi thuÇn (A x B). C¸c gièng phæ biÕn hiÖn nay lµ DK888, LN10, LVN12, LVN20, LVN25, LVN4, P3011, P3012, Bioseed 9797, B06,... Lai ba: lµ gièng ®­îc t¹o ra tõ lai 3 dßng tù phèi thuÇn (A x B) x C. C¸c gièng phæ biÕn hiÖn nay lµ Uniseed38, T1, LVN11, LVN17, T9,... Lai kÐp: lµ gièng t¹o ra tõ lai 4 dßng tù phèi thuÇn (A x B) x (C x D). C¸c gièng phæ biÕn hiÖn nay lµ P11, P60, B9681, LVN12, T3, T4, T5, T7,.. [29]. §©y lµ c¸c gièng ng« lai cã kh¶ n¨ng cho n¨ng suÊt cao nhÊt nh­ng ®ßi hái ®iÒu kiÖn th©m canh tèt. Trong c¸c phÐp lai trªn, lai ®¬n th­êng ®­îc ph¸t triÓn nhiÒu trªn thÕ giíi v× nã cho n¨ng suÊt cao vµ ®ång ®Òu nh­ng nã rÊt khã nh©n dßng bè mÑ vµ s¶n xuÊt h¹t lai [5]. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhu cÇu l­¬ng thùc, thùc phÈm ngµy cµng cao, cïng víi sù ph¸t triÓn cao cña nÒn ch¨n nu«i ®¹i c«ng nghiÖp ®ßi hái mét khèi l­îng lín ng« dïng cho chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc. Do ®ã, diÖn tÝch trång ng« kh«ng ngõng ®­îc më réng vµ s¶n l­îng kh«ng ngõng t¨ng lªn. §Ó ®¹t ®­îc n¨ng suÊt vµ s¶n l­îng ng« ®¸p øng ®­îc nhu cÇu thùc tÕ th× kh«ng thÓ kh«ng nãi tíi ng« lai. Víi nh÷ng ­u thÕ vÒ n¨ng suÊt, hµm l­îng dinh d­ìng cao h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c gièng ng« truyÒn thèng vµ c¸c gièng ng« thô phÊn tù do. C¸c gièng ng« lai ngµy cµng ®­îc sö dông réng r·i vµ ngµy cµng ®­îc phæ biÕn nhiÒu trong s¶n xuÊt. N¨m 1991 diÖn tÝch ng« lai míi chØ cã 500 ha (TrÇn Hång Uy, 2000) [31], ®Õn n¨m 2005 diÖn tÝch ng« lai ®· t¨ng 840.000 ha (ViÖn nghiªn cøu ng«, 2005) [1]. B¶ng 2.5. TiÕn ®é sö dông ng« lai ë n­íc ta giai ®o¹n 1990- 2006 N¨m DiÖn tÝch (ha) Tû lÖ (%) 1990 5 0 1991 500 0,11 1992 12.800 2,8 1993 50.000 10,0 1994 100.000 20,0 1995 140.000 25,1 1996 230.000 38,3 1997 300.000 45,2 1998 350.000 54,2 1999 380.000 54,9 2000 450.000 63,0 2001 510.650 70,0 2002 518.250 74,6 2003 528.952 83,3 2004 532.400 83,0 2005 839.370 83,0 2006 876.350 85,0 (Nguån: Niªn gi¸m thèng kª, 2006) Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ng« lai cã thÓ chia lµm c¸c giai ®o¹n sau: - Giai ®o¹n 1980- 1992: giai ®o¹n nµy phÇn lín sö dông c¸c gièng thô phÊn tù do, diÖn tÝch ng« lai vÉn chØ ë møc thÊp. - Giai ®o¹n 1993 ®Õn nay: ®©y lµ giai ®o¹n øng dông thµnh c«ng cña ng« lai vµo s¶n xuÊt ®¹i trµ diÖn tÝch, n¨ng suÊt vµ s¶n l­îng ng« kh«ng ngõng t¨ng lªn. Qua b¶ng cho thÊy tiÕn ®é sö dông ng« lai ë n­íc ta kh«ng ngõng t¨ng nhanh. N¨m 1990 c¶ n­íc míi trång thö nghiÖm 5 ha ng« lai, ®Õn n¨m 1994 diÖn tÝch trång ng« lai ®· t¨ng lªn 100.000 ha chiÕm 20% tæng diÖn tÝch trång ng« c¶ n­íc. DiÖn tÝch trång ng« lai kh«ng ngõng t¨ng lªn trong nh÷ng n¨m tiÕp theo vµ ®Õn n¨m 2006 diÖn tÝch trång ng« lai lµ 876.350 ha chiÕm 85% tæng diÖn tÝch trång ng« c¶ n­íc. N¨ng suÊt ng« n­íc ta t¨ng nhanh liªn tôc víi tèc ®é cao h¬n trung b×nh thÕ giíi trong suèt h¬n 10 n¨m qua. N¨m 1990 n¨ng suÊt ng« n­íc ta chØ b»ng 42% so víi trung b×nh thÕ giíi (15,5/37 t¹/ha), n¨m 2000 b»ng 60% (25/42 t¹/ha), n¨m 2005 b»ng 73% (36/49 t¹/ha) vµ n¨m 2007 ®· ®¹t 81,0% (39,6/49 t¹/ha). N¨m 1994 s¶n l­îng ng« ViÖt Nam v­ît ng­ìng 1 triÖu tÊn. N¨m 2000 v­ît ng­ìng 2 triÖu tÊn vµ n¨m 2007 chóng ta ®¹t diÖn tÝch, n¨ng suÊt vµ s¶n l­îng cao nhÊt tõ tr­íc ®Õn nay, diÖn tÝch lµ 1.072.800 ha, n¨ng suÊt 39,6 t¹/ha, s¶n l­îng v­ît ng­ìng 4 triÖu tÊn (4.250.900 tÊn). Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nhµ n­íc ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch hîp ®­a ng« lai vµo s¶n xuÊt. Ph©n theo diÖn tÝch, n­íc ta cã c¸c nhãm gièng sau: nhãm cã diÖn tÝch lín h¬n 10.000 ha lµ LVN10, CP888, CP999, C919, G49, P11, B9681, CP989; nhãm cã diÖn tÝch 5.000- 10.000 ha lµ LVN4, B9797, P60, NÕp Nï, TÎ ®Þa ph­¬ng; nhãm cã diÖn tÝch 1.000- 5.000 ha lµ HQ2000, VN4, TSB1, NK46, LVN17, NÕp Vµng, P848, LVN2, VN2, MX4, MX2, B9999. ViÖc chän t¹o c¸c gièng ng« lai cã thêi gian sinh tr­ëng kh¸c nhau, cã thÓ trång nhiÒu vô trong n¨m. §Æc biÖt, víi viÖc ®­a c©y ng« ®«ng vµo hÖ thèng n«ng nghiÖp ®· chuyÓn h­íng canh t¸c tõ 1- 2 vô/n¨m lªn 2 - 3 vô/ n¨m trong c«ng thøc lu©n canh míi: Lóa xu©n - lóa mïa - ng« ®«ng, Ng« xu©n - lóa mïa - ng« ®«ng. Víi kh¶ n¨ng thÝc._.h nghi réng, ng« lai ®· ®­îc trång trªn hÇu hÕt c¸c vïng sinh th¸i n«ng nghiÖp n­íc ta. NÕu nh­ ViÖt Nam cã 8 vïng n«ng nghiÖp chÝnh th× c¶ 8 vïng ®Òu trång ®­îc ng« lai, tËp trung chñ yÕu ë ®ång b»ng s«ng Hång, B¾c Trung Bé, §«ng Nam Bé vµ T©y Nguyªn. Trong ®ã vïng ®ång b»ng s«ng Hång lµ vïng cã nhiÒu lîi thÕ ®Ó ph¸t triÓn ng« lai, ®Õn n¨m 2004 diÖn tÝch ng« lai chiÕm 96,2% tæng diÖn tÝch trång ng« toµn vïng vµ tËp trung chñ yÕu ë c¸c tØnh Th¸i B×nh, H¶i D­¬ng, B¾c Giang,… tû lÖ sö dông ng« lai ë c¸c tØnh nµy ®¹t tíi 95- 100%. Qua ®iÒu tra ®¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi, ®iÒu kiÖn tù nhiªn th× rÊt nhiÒu vïng sinh th¸i cña n­íc ta cã kh¶ n¨ng më réng diÖn tÝch ng« lai nh­: Vïng T©y B¾c diÖn tÝch trång ng« lai cã thÓ lªn tíi 70- 80%, §«ng B¾c 60%, B¾c Trung Bé 70%. KÕ ho¹ch ®Æt ra trong thêi gian tíi tû lÖ sö dông gièng ng« lai trªn toµn quèc ®¹t 90% vµ 10% ®Ó trång gièng thô phÊn tù do ë nh÷ng vïng ®Æc biÖt khã kh¨n. 2.3 ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè sinh th¸i ®Õn sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña c©y ng« Ng« lµ c©y cã kh¶ n¨ng thÝch nghi réng víi ®iÒu kiÖn m«i tr­êng vµ ®­îc trång ë nhiÒu ®iÒu kiÖn sinh th¸i. Nh×n chung ng« phï hîp víi nhiÖt ®é trung b×nh 20- 270C. §Êt tèt vµ tho¸t n­íc, l­îng m­a tõ 500 ®Õn 1.100 mm trong giai ®o¹n sinh tr­ëng ph¸t triÓn cña ng«. Ng« cã nhu cÇu n­íc vµ ®¹m ë møc cao h¬n so víi c¸c c©y lÊy h¹t kh¸c, nã mÉn c¶m víi m«i tr­êng ë giai ®o¹n trç cê tung phÊn vµ phun r©u. MÆc dï cã mét sè gièng chÞu h¹n nh­ng hÇu hÕt c¸c gièng bÞ h¹n thêi kú trç cê phun r©u sÏ gi¶m n¨ng suÊt [4]. Nh÷ng ®iÒu kiÖn bÊt thuËn ®èi víi thùc vËt lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh cã ¶nh h­ëng xÊu ®Õn sinh tr­ëng, ph¸t triÓn vµ n¨ng suÊt thùc vËt häc. §iÒu kiÖn bÊt thuËn sinh häc vµ phi sinh häc cã thÓ lµm gi¶m tíi 65- 87% n¨ng suÊt c©y trång tïy theo loµi c©y [6]. Do nhiÖt ®é kh«ng khÝ t¨ng lµ nguyªn nh©n c©y trång sinh tr­ëng ph¸t triÓn nhanh vµ nhanh chÝn h¬n, nh­ thÕ sÏ rót ng¾n thêi gian sinh tr­ëng, lµ nguyªn nh©n bÊt lîi víi n¨ng suÊt (Muchow et al., 1990). Trong tr­êng hîp cña ng« nã cã thÓ chØ bï ®¾p b»ng t¨ng tû lÖ quang hîp kÕt qu¶ trùc tiÕp tõ nång ®é CO2 ph¶i cao h¬n (P. Zaidi, 2003). 2.4 Mét sè gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt ng« 2.4.1 VÒ kü thuËt canh t¸c - Thu hÑp kho¶ng c¸ch hµng vµ t¨ng mËt ®é hîp lý ph¶i ®­îc coi lµ gi¶i ph¸p cÇn ®­îc ­u tiªn hµng ®Çu trong chñ tr­¬ng còng nh­ chÝnh s¸ch ®Çu t­ hiÖn nay. - Sö dông ph©n bãn vµ bãn ph©n mét c¸ch hîp lý, quan t©m ®Õn nguyªn tè trung vµ vi l­îng, chÕ phÈm phun qua l¸. - Canh t¸c ng« víi b¶o vÖ m«i tr­êng bÒn v÷ng: canh t¸c ng« ë vïng ®Êt dèc. - Më réng ph­¬ng ph¸p lµm ®Êt tèi thiÓu hoÆc kh«ng lµm ®Êt gióp chèng xãi mßn, gi÷ ®é ph×, gi÷ Èm ®Êt, tranh thñ thêi vô, ®Æc biÖt lµ vô §«ng vµ nh÷ng vïng b·i ven s«ng sau m­a lò, tiÕt kiÖm c«ng lao ®éng. ë Mü mÆc dï ng« kh«ng trång ë nh÷ng vïng ®Êt qu¸ dèc nh­ ë ViÖt Nam nh­ng gi¶m n¨ng suÊt do xãi mßn (8%) gÇn t­¬ng ®­¬ng víi h¹n (10%) vµ cao h¬n s©u ®ôc th©n (5%). - Trång xen, gèi ng« víi c©y hä ®Ëu. - Sö dông thuèc trõ cá: ®­îc dïng tõ nh÷ng n¨m 1950, ë Mü hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông thuèc trõ cá cßn cao h¬n hiÖu qu¶ cña ph©n ®¹m vµ t¨ng mËt ®é (23% so víi 19% vµ 21%). ë n­íc ta viÖc sö dông thuèc trõ cá ®· phæ biÕn ®èi víi lóa, cßn víi ng« th× kh¸ phæ biÕn ë phÝa Nam, cßn ë phÝa B¾c, ®Æc biÖt lµ ng« trªn ®Êt lóa th× hÇu nh­ ch­a ®­îc sö dông. §©y cã lÏ lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh lµm cho n¨ng suÊt ng« vô §«ng ë miÒn B¾c cßn rÊt thÊp, mÆc dï ®· trång c¸c gièng tèt nhÊt hiÖn cã ë n­íc ta. Sö dông thuèc trõ cá sÏ më réng ®­îc ph­¬ng thøc canh t¸c víi lµm ®Êt tèi thiÓu, thu hÑp kho¶ng c¸ch hµng, vµ còng lµ mét biÖn ph¸p h¹n chÕ röa tr«i dinh d­ìng do xíi x¸o nhiÒu. - Khö cê ®óng ph­¬ng ph¸p: hiÖn nay ng­êi trång ng« th­êng hay c¾t bá th©n l¸ phÝa trªn b¾p khi ng« ch­a chÝn. §iÒu nµy m©u thuÉn víi nç lùc cña c¸c nhµ t¹o gièng lµ t¹o ra c¸c gièng cã bé l¸ xanh bÒn (b¾p chÝn l¸ vÉn cßn xanh), nh»m ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ tÝch luü dinh d­ìng ë h¹t, tõ ®ã t¨ng n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng h¹t, ®ång thêi tËn dông ®­îc th©n l¸ xanh lµm thøc ¨n cho gia sóc. Theo kÕt qu¶ nhiÒu nghiªn cøu th× nÕu khö bá cê tr­íc khi tung phÊn vµ kh«ng lµm mÊt l¸ th× cã thÓ lµm t¨ng n¨ng suÊt ®Õn 13,5%, cßn nÕu lµm mÊt 3 l¸ trªn th× kh«ng cßn hiÖu qu¶, cßn nÕu c¾t phÇn lín l¸ phÝa trªn b¾p khi ng« ch­a chÝn th× kh«ng chØ lµm ng« chÝn Ðp chø kh«ng ph¶i chÝn sím h¬n nh­ mong muèn mµ cßn gi¶m n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng rÊt nhiÒu [26]. ViÖc khö cê tr­íc khi tung phÊn võa h¹n chÕ mÊt dinh d­ìng nu«i h¹t phÊn, h¹n chÕ rÖp cê g©y h¹i, ®ång thêi phÇn lín r©u ng« ®­îc nhËn phÊn cña c©y kh¸c sÏ t¹o nªn mét hiÖn t­îng gäi lµ ­u thÕ lai céng (heterosis plus) lµm t¨ng ®¸ng kÓ n¨ng suÊt h¹t. Cã thÓ thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy b»ng c¸ch khö bá kho¶ng 2/3- 3/4 sè cê trªn hµng khi cê ch­a tung phÊn vµ ®iÒu kiÖn thêi tiÕt thuËn lîi. ChØ riªng ®éng t¸c nµy còng thõa chi phÝ cho gièng. NÕu ng« ch­a chÝn sinh lý mµ muèn thu ho¹ch th× cã thÓ nhæ hoÆc chÆt c¶ c©y lÉn b¾p gi÷ mÊy ngµy míi t¸ch b¾p [22]. Tõ nh÷ng n¨m 1950, viÖc ¸p dông c¬ giíi ho¸, ph©n ho¸ häc, thuèc trõ cá, thuèc phßng trõ s©u bÖnh b¾t ®Çu ®­îc phæ biÕn ë Mü vµ ®Õn nay ®· ®­îc øng dông réng r·i trªn thÕ giíi. HiÖn nay nhiÒu n­íc trång ng« tiªn tiÕn cßn øng dông c¶ c«ng nghÖ tù ®éng ho¸ trong canh t¸c c©y ng« do vËy ®· khai th¸c triÖt ®Ó tiÒm n¨ng n¨ng suÊt cña gièng vµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt rÊt rÎ (Theo th«ng tin cña CIMMYT n¨m 1999, t¹i Hµ Lan, ch­a ph¶i lµ n­íc cã nÒn s¶n xuÊt ng« cao nhÊt thÕ giíi mµ mét ngµy c«ng lao ®éng ®· lµm ra 5.000 kg ng« h¹t vµng vµ 1.463 kg ng« h¹t tr¾ng). 2.4.2 VÒ lÜnh vùc chän t¹o gièng - KÕt hîp ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng víi c«ng nghÖ sinh häc trong chän t¹o gièng, kÓ c¶ chuyÓn gen phæ biÕn nh­ chÞu thuèc trõ cá, kh¸ng s©u ®ôc th©n, mét sè bÖnh virus vµ chÞu ®­îc c¸c yÕu tè phi sinh häc nh­ h¹n, chua phÌn, mÆn,… - Thu thËp nguån nguyªn liÖu theo ®Þnh h­íng con lai cho n¨ng suÊt cao æn ®Þnh, chèng ®æ, chÞu h¹n, Ýt nhiÔm s©u bÖnh, ng¾n ngµy, thÝch øng réng,… ®Ó kh«ng chØ ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc mµ cßn v­¬n ra c¸c n­íc kh¸c nh­ Nam Trung Quèc vµ c¸c n­íc nhiÖt ®íi kh¸c. - Më réng m¹ng l­íi thö nghiÖm gièng (dßng) ë nhiÒu ®iÒu kiÖn sinh th¸i nh»m x¸c ®Þnh ®óng vµ ph¸t triÓn nhanh c¸c gièng míi phï hîp [22]. 2.5 T×nh h×nh nghiªn cøu vÒ mËt ®é vµ kho¶ng c¸ch trång ng« T¹o gièng chÞu mËt ®é cao lµ mét trong nh÷ng môc tiªu quan träng cña c¸c nhµ t¹o gièng ng«. B»ng nhiÒu ph­¬ng ph¸p ng­êi ta ®· kh«ng ngõng c¶i thiÖn ®­îc mËt ®é trång ng« trªn thÕ giíi. Theo Hallauer (1991), Banzinger vµ céng sù (2000) cïng nhiÒu t¸c gi¶ kh¸c: c¸c gièng ng« lai míi t¹o ra hiÖn nay cã kh¶ n¨ng chÞu ®­îc mËt ®é cao gÊp 2- 3 lÇn so víi c¸c gièng lai t¹o ra c¸ch ®©y 50 n¨m vµ cã tiÒm n¨ng n¨ng suÊt cao h¬n h¼n. Theo Minh Tang Chang (2005), n¨ng suÊt ng« cña Mü trong h¬n 40 n¨m qua t¨ng thªm 58% lµ nhê ®ãng gãp cña gièng lai ®¬n, 21% lµ nhê t¨ng mËt ®é vµ 5% nhê thu hÑp kho¶ng c¸ch hµng. MËt ®é trång vµ kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c hµng ng« lµ nh÷ng vÊn ®Ò ®­îc nghiªn cøu nhiÒu vµ s©u nhÊt trong c¸c biÖn ph¸p canh t¸c c©y ng«. RÊt nhiÒu thÝ nghiÖm liªn quan ®Õn mËt ®é vµ kho¶ng c¸ch ë vµnh ®ai ng« n­íc Mü vµ nhiÒu khu vùc trªn thÕ giíi tr­íc n¨m 1988 ®· ®­îc ®¸nh gi¸ kh¸ hÖ thèng trong cuèn s¸ch do c¸c nhµ khoa häc næi tiÕng thÕ giíi biªn tËp: Sprague.G.F. and J.W.Dudley, editors (1988). Corn and Corn Improvement, Third Edition, American American Society of Agronomy, Publisher Madison, Wisconsin, USA. Inc. 986p. Ng­êi ta ®· nghiªn cøu víi kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c hµng tõ h¬n 30 cm ®Õn h¬n 200 cm vµ mËt ®é tõ 0,5 ®Õn 24 v¹n c©y/ha. Giai ®o¹n tr­íc 1940, kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c hµng chñ yÕu phô thuéc vµo kÝch th­íc cña ngùa (vèn ®­îc dïng chñ yÕu trong canh t¸c ng« ë Mü thêi ®ã) vµ kho¶ng c¸ch thuËn lîi cho viÖc canh t¸c lµ 100- 112 cm. Cïng víi viÖc më réng c¸c gièng ng« lai vµ c¬ giíi ho¸, kho¶ng c¸ch hµng hÑp h¬n ®· trë nªn phæ biÕn víi kho¶ng c¸ch c©y ®Òu nhau h¬n. Stickler (1964) ë Kansas kÕt luËn r»ng, víi cïng mét mËt ®é nh­ng kho¶ng c¸ch hµng 51 cm cho n¨ng suÊt t¨ng 5% so víi 102 cm ë ®iÒu kiÖn kh« h¹n vµ 6% ë ®iÒu kiÖn cã t­íi. Rossman vµ Cook (1966) thu ®­îc n¨ng suÊt t¨ng 14% ë kho¶ng c¸ch hµng 46 cm so víi 91 cm ë Michigan. Colville (1966), qua 9 thÝ nghiÖm ë Nebraska cho thÊy, n¨ng suÊt h¹t t¨ng 16% ë kho¶ng c¸ch hµng 51 cm so víi 102 cm. Stivers vµ céng sù (1971), trong thÝ nghiÖm ë Indiana cho thÊy, n¨ng suÊt t¨ng 7% ë kho¶ng c¸ch hµng 51 cm vµ 4% ë kho¶ng c¸ch hµng 76 cm so víi 102 cm. Barbieri vµ céng sù (2000) ë Argentina ®· c«ng bè kÕt qu¶ nghiªn cøu ¶nh h­ëng cña kho¶ng c¸ch hµng gieo 35 vµ 70 cm víi cïng mËt ®é 7,6 v¹n c©y/ha ë 2 gièng ng« lai DK636 vµ DK639 trong 2 n¨m 1996 vµ 1997 cho thÊy trong ®iÒu kiÖn gieo hµng hÑp (35 cm) n¨ng suÊt cao h¬n h¼n so víi kho¶ng c¸ch truyÒn thèng. Widdicombe vµ Kurt D.Thelen (2002), ®· lµm thÝ nghiÖm víi 4 gièng ng« kh¸c nhau vÒ thêi gian sinh tr­ëng, chiÒu cao c©y, kiÓu b¾p vµ gãc l¸ t¹i 6 ®Þa ®iÓm ë vµnh ®ai ng« n­íc Mü vµo n¨m 1998- 1999, víi 5 mËt ®é tõ 5,6- 9 v¹n c©y/ha vµ kho¶ng c¸ch hµng lµ 38 cm, 56 cm vµ 76 cm ®· rót ra c¸c kÕt luËn: n¨ng suÊt ®¹t cao nhÊt ë kho¶ng c¸ch hµng 38 cm vµ mËt ®é 9 v¹n c©y/ha. KÕt qu¶ nghiªn cøu cña Sener vµ céng sù ë ®¹i häc Nebraska (Hoa Kú) cho thÊy: n¨ng suÊt cao nhÊt (14 tÊn/ha) thu ®­îc ë kho¶ng c¸ch hµng 45-50 cm vµ mËt ®é 9- 10 v¹n c©y/ha. HiÖn nay c¸c vïng ng« lín cña Mü, mËt ®é trång phæ biÕn ë 8- 8,5 v¹n c©y/ha vµ kho¶ng c¸ch hµng tõ 15, 20 vµ 30 inch (40, 50 vµ 75 cm); nhiÒu diÖn tÝch ®­îc trång theo hµng kÐp víi hµng hÑp 7- 8 inch. C¸c nghiªn cøu ë Liªn X« cò vµ Bungari cho thÊy, n¨ng suÊt ng« vÉn t¨ng khi t¨ng mËt ®é ®Õn trªn 10 v¹n c©y/ha víi ®iÒu kiÖn ®ñ Èm vµ dinh d­ìng. Tr­êng hîp ®ñ Èm nh­ng kh«ng bãn ph©n th× cµng t¨ng mËt ®é n¨ng suÊt cµng gi¶m vµ mËt ®é tèi ­u kh«ng v­ît qu¸ 4,5 v¹n c©y/ha. Tr­êng hîp cã bãn ph©n nh­ng kh«ng ®ñ Èm th× khi t¨ng mËt ®é lªn 9-10 v¹n c©y/ha vÉn cho n¨ng suÊt cao h¬n tr­êng hîp ®ñ Èm nh­ng thiÕu dinh d­ìng. Cßn tr­êng hîp kh«ng ®ñ Èm vµ dinh d­ìng th× cho n¨ng suÊt thÊp nhÊt trong mäi mËt ®é. T¹i Th¸i Lan, trong c¸c n¨m 1994 vµ 1995, ®· lµm thÝ nghiÖm víi gièng ng« lai DK888 vµ gièng thô phÊn tù do NS1 trªn ®Êt 2 vô lóa, víi mËt ®é 5,33, 8 vµ 10,6 v¹n c©y/ha, ®· cho kÕt qu¶ n¨ng suÊt cao nhÊt ë mËt ®é 8 v¹n c©y/ha vµ thÊp nhÊt ë mËt ®é 5,33 v¹n c©y/ha. ViÖc n¨ng suÊt t¨ng ë kho¶ng c¸ch hµng hÑp so víi hµng réng, ®Æc biÖt ë mËt ®é cao, ®­îc gi¶i thÝch lµ do tiÕp nhËn n¨ng l­îng mÆt trêi tèt h¬n, gi¶m bèc h¬i n­íc vµ h¹n chÕ cá d¹i ph¸t triÓn do sím che phñ mÆt ®Êt. Denmead vµ céng sù (1962) tÝnh to¸n r»ng, víi cïng mËt ®é th× n¨ng l­îng cho quang hîp sÏ lín h¬n 15- 20% khi gi¶m kho¶ng c¸ch hµng tõ 102 cm xuèng 60 cm. Yao vµ Shaw (1964) thÊy r»ng, tØ sè bøc x¹ thËt ë mÆt ®Êt so víi trªn c©y trång gi¶m khi kho¶ng c¸ch hµng t¨ng, n¨ng suÊt vµ hiÖu suÊt sö dông n­íc t¨ng khi kho¶ng c¸ch hµng gi¶m. C¸c nghiªn cøu vÒ mËt ®é vµ kho¶ng c¸ch gieo trång ng« ë n­íc ta ®· ®­îc nghiªn cøu tõ c¸ch ®©y kh¸ l©u. Nh÷ng n¨m 1984- 1986, Trung t©m Nghiªn cøu Ng« S«ng B«i ®· trång gièng ng« MSB49 ë c¸c mËt ®é 9,52 v¹n c©y/ha (70 x 15 cm), 7,14 v¹n c©y/ha (70 x 20 cm) vµ 5,7 v¹n c©y/ha (70 x 25cm), víi 3 møc ph©n bãn kh¸c nhau. KÕt qu¶ cho thÊy: ë mËt ®é 9,52 v¹n c©y/ha víi møc ph©n bãn 120 N + 80 P205 + 40 K20 cho n¨ng suÊt cao nhÊt (55,30 t¹/ha) vµ ë mËt ®é 5,7 v¹n c©y/ha cho n¨ng suÊt thÊp nhÊt. Tuy nhiªn, sù sai kh¸c vÒ n¨ng suÊt gi÷a c¸c c«ng thøc kh«ng ®¸ng kÓ. Cïng víi nhiÒu thÝ nghiÖm ë c¸c gièng ng« thô phÊn tù do kh¸c trong giai ®o¹n ®ã còng nh­ theo h­íng dÉn cña CIMMYT, Trung t©m Ng« S«ng B«i vµ sau nµy lµ ViÖn Nghiªn cøu Ng« ®· ®Ò ra qui tr×nh vÒ mËt ®é tõ 4,8- 5,7 v¹n c©y/ha, tuú theo tõng gièng ë c¸c tØnh phÝa B¾c vµ tõ 5,3- 6,2 v¹n c©y/ha ë c¸c tØnh phÝa Nam, víi kho¶ng c¸ch hµng lµ 70cm. §ã còng lµ quy tr×nh mµ Ngµnh N«ng nghiÖp ban hµnh tr­íc ®©y. - Tõ n¨m 2006, Bé N«ng nghiÖp ®· ban hµnh "H­íng dÉn quy tr×nh kü thuËt th©m canh ng« lai ®¹t n¨ng suÊt trªn 7 tÊn/ha ë c¸c tØnh miÒn B¾c". Trong ®ã khuyÕn c¸o, víi c¸c gièng dµi ngµy nªn trång víi mËt ®é tõ 5,5- 5,7 v¹n c©y/ha, c¸c gièng ng¾n vµ trung ngµy trång 6,0- 7,0 v¹n c©y/ha víi kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c hµng lµ 60- 70 cm. Tuy vËy, nhiÒu n¬i bµ con n«ng d©n ch­a trång ®¹t mËt ®é khuyÕn c¸o, cã n¬i chØ ®¹t kho¶ng 3 v¹n c©y/ha (mét sµo B¾c Bé chØ ®¹t 1.200 - 1.300 c©y). Theo chóng t«i, ®©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn n¨ng suÊt ng« trong s¶n xuÊt cña n­íc ta chØ míi ®¹t 30- 40% so víi tiÒm n¨ng trong thÝ nghiÖm (trong ®iÒu kiÖn thÝ nghiÖm nhiÒu gièng ®· ®¹t n¨ng suÊt 12 - 13 tÊn/ha). Trªn c¶ n­íc chØ míi cã tØnh An Giang ®¹t n¨ng suÊt trung b×nh 7,5- 7,8 tÊn/ha trªn diÖn tÝch gÇn 10.000 ha tõ n¨m 2004 ®Õn nay [22]. 2.6 Nhu cÇu dinh d­ìng ®èi víi c©y ng« C©y ng« thuéc lµ nhãm c©y C4 v× thÕ ng« cã hiÖu suÊt sö dông ¸nh s¸ng vµ c­êng ®é quang hîp cao. Ng« lµ c©y cã kh¶ n¨ng thÝch øng réng víi ®iÒu kiÖn m«i tr­êng vµ ®­îc trång ë nhiÒu ®iÒu kiÖn sinh th¸i. Ng« cã nhu cÇu n­íc vµ ®¹m ë møc cao h¬n c¸c c©y lÊy h¹t kh¸c, nã mÉn c¶m víi m«i tr­êng ë giai ®o¹n trç cê tung phÊn vµ phun r©u. MÆc dï cã mét sè gièng ng« chÞu h¹n nh­ng hÇu hÕt c¸c gièng ng« bÞ h¹n thêi kú trç cê ®Òu gi¶m n¨ng suÊt. Ng« cã nhu cÇu dinh d­ìng cao nªn ®Ó sinh tr­ëng, ph¸t triÓn tèt vµ cho n¨ng suÊt cao, cã thÓ nãi dinh d­ìng lµ yÕu tè ¶nh h­ëng ®Çu tiªn vµ lín nhÊt. V× vËy nÕu trång ®éc canh ng« nhiÒu n¨m th× ®Êt trång sÏ bÞ gi¶m ®é ph× ®¸ng kÓ. Ng« hót kali nhiÒu nhÊt sau ®ã tíi ®¹m, l©n vµ c¸c chÊt trung vi l­îng. Dinh d­ìng c©y ng« hót ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh t¹o n¨ng suÊt, nªn n¨ng suÊt ng« cµng cao th× l­îng dinh d­ìng trong ®Êt mµ ng« lÊy ®i cµng nhiÒu. §Ó ®¹t n¨ng suÊt 9,5 tÊn h¹t/ha ng« lÊy ®i tõ ®Êt 191 kg N, 89 kg P2O5, 235 kg K2O [38]. HiÖu qu¶ sö dông ®¹m vµ l©n cña ng« lµ rÊt cao, phÇn lín, l­îng ®¹m vµ l©n c©y hót ®­îc chuyÓn ®Õn h¹t. Riªng kali c©y hót ®­îc quay vÒ ®Êt qua l¸, th©n vµ c¸c phÇn cßn l¹i kh¸c cña c©y [13]. 2.6.1 Vai trß cña ®¹m ®èi víi c©y ng« §¹m lµ yÕu tè quan träng hµng ®Çu víi c¬ thÓ sèng v× nã lµ thµnh phÇn c¬ b¶n cña pr«tªin, biÓu hiÖn cña sù sèng. §èi víi c©y ng«, ®¹m lµ yÕu tè dinh d­ìng quan träng ®èi víi viÖc t¹o n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng. §¹m tham gia tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña c©y ng«. NhiÒu kÕt qu¶ nghiªn cøu ®· chØ ra r»ng c©y ng« ph¶n øng rÊt râ víi yÕu tè ®¹m, nÕu cã ®ñ ®¹m c©y ng« sinh tr­ëng khoÎ, l¸ xanh, c©y mËp. Nh÷ng vïng ®Êt nghÌo dinh d­ìng, ®¹m lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh chñ yÕu ®Õn n¨ng suÊt cña c©y. [2]. C©y ng« hót ®¹m nhiÒu nhÊt ë thêi kú con g¸i (25 ®Õn 75 ngµy sau trång) ®Ó ng« ph¸t triÓn bé rÔ, th©n l¸, b«ng cê vµ b¾p. Giai ®o¹n nµy c©y hót kho¶ng 80% tæng l­îng ®¹m cÇn thiÕt. Giai ®o¹n ®Çu (tõ gieo ®Õn 25 ngµy) vµ giai ®o¹n cuèi (25 ngµy sau th©m r©u) ng« hót ®¹m Ýt h¬n, kho¶ng 14% [13]. 2.6.2 Vai trß cña l©n ®èi víi c©y ng« L©n còng lµ yÕu tè ®a l­îng quan träng ®èi víi c©y ng«. L©n ®­îc c©y hót vµ tÝch luü nhiÒu trong h¹t thÊp h¬n trong th©n l¸. Theo mét sè thÝ nghiÖm cho thÊy, l©n cã trong h¹t ng« ë tû lÖ 0,55- 0,60% vµ trong th©n l¸ lµ 0,30- 0,35%. L©n trong c©y cã vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt, hót chÊt dinh d­ìng vµ vËn chuyÓn c¸c chÊt ®ã trong c©y. T¸c dông chñ yÕu cña l©n ®èi víi c©y ng« lµ : - Thóc ®Èy ph©n chia tÕ bµo - Thóc ®Èy qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt bÐo vµ pr«tªin. - Thóc ®Èy viÖc ra hoa vµ h×nh thµnh h¹t vµ quyÕt ®Þnh phÈm chÊt h¹t. - Thóc ®Èy viÖc ra rÔ vµ gãp phÇn t¹o dùng bé rÔ khoÎ m¹nh. - T¨ng c­êng søc sèng vµ kh¶ n¨ng chèng chÞu víi ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh kh«ng thuËn lîi, ®Æc biÖt lµ nhiÖt ®é thÊp vµ thiÕu n­íc. - Thóc ®Èy ra hoa sím, gi¶m t¸c h¹i cña thõa ®¹m. L©n cã vai trß quan träng ®èi víi c©y ng« nh­ng kh¶ n¨ng hót l©n ë giai ®o¹n c©y non l¹i rÊt yÕu. Thêi kú 3- 4 l¸, c©y ng« kh«ng hót ®­îc nhiÒu l©n nªn ®ã lµ thêi kú khñng ho¶ng l©n cña c©y ng«. NÕu thiÕu l©n giai ®o¹n nµy sÏ ¶nh h­ëng nghiªm träng ®Õn n¨ng suÊt ng«. C©y ng« hót nhiÒu l©n nhÊt kho¶ng 62% tæng l­îng l©n ng« cÇn ë thêi kú 6- 12 l¸, sau ®ã gi¶m ®i ë c¸c thêi kú sau [5]. 2.6.3 Vai trß cña kali ®èi víi c©y ng« C©y ng« hót kali nhiÒu nhÊt nh­ng kh¸c víi ®¹m vµ l©n, kali kh«ng tham gia vµo c¸c hîp chÊt h÷u c¬ mµ tån t¹i d­íi d¹ng ion trong c©y. Kali cã kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh thÈm thÊu n­íc vµo tÕ bµo, c©y nªn liªn quan ®Õn hót kho¸ng. Kali cßn cã kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn ®ãng më cña khÝ khæng liªn qua ®Õn kh¶ n¨ng quang hîp. Lµm t¨ng tÝnh cøng cho th©n. Lµm t¨ng kh¶ n¨ng chèng chÞu rÐt cho c©y. Ka li lµ nguyªn tè cã vai trß quan träng bËc nhÊt ®Õn dßng vËn chuyÓn hîp chÊt h÷u c¬ huy ®éng tõ l¸ vÒ c¬ quan kinh tÕ nªn liªn quan trùc tiÕp ®Õn n¨ng suÊt kinh tÕ. [2]. Kali ®­îc c©y ng« hót m¹nh ngay tõ giai ®o¹n ®Çu. Tõ khi c©y mäc cho ®Õn khi trç cê hót kho¶ng 70% l­îng kali c©y cÇn. Khi thiÕu kali rÔ c©y ng« cã xu h­íng ¨n ngang nhiÒu h¬n nªn c©y dÔ ng· ®æ. C¸c chãp l¸ kh« däc xuèng mÐp l¸ råi chuyÓn dÇn thµnh mµu n©u. B¾p ng« nhá, tû lÖ ®u«i chuét cao, n¨ng suÊt ng« thÊp [5]. 2.7 Nh÷ng nghiªn cøu vÒ ph©n bãn cho ng« trªn thÕ giíi vµ ë n­íc ta 2.7.1 Nh÷ng nghiªn cøu vÒ ph©n bãn cho ng« trªn thÕ giíi C©y ng« lµ c©y l­¬ng thùc quan träng ®­îc trång phæ biÕn ë nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi, nh­ng do ®iÒu kiÖn khÝ hËu, ®Êt ®ai kh¸c nhau, còng nh­ c¸c bé gièng ®­îc trång ë mçi n¬i kh¸c nhau nªn viÖc sö dông ph©n bãn cho ng« còng kh¸c nhau. V× vËy, ®· cã rÊt nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ ph©n bãn cho ng« vµ nh÷ng kÕt qu¶ nµy ®· ®­îc ®­a vµo ¸p dông trong s¶n xuÊt. Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ViÖn nghiªn cøu vÒ l©n- kali ë Atlanta- Mü ®Ó t¹o ra 10 tÊn ng« h¹t/ha c©y ng« lÊy ®i l­îng dinh d­ìng nh­ sau: B¶ng 2.6. L­îng c¸c chÊt dinh d­ìng c©y ng« lÊy tõ ®Êt ®Ó ®¹t n¨ng suÊt 10 tÊn ng« h¹t/ha [29] Bé phËn c©y N P205 K20 Mg S ChÊt kh« % H¹t (10 tÊn) 190 78 54 18 16 9,769 52 Th©n, l¸, cïi 79 33 215 38 18 8,955 48 Tæng 269 111 269 56 34 18,724 100 C©y ng« cÇn ®­îc cung cÊp ®Çy ®ñ vµ c©n ®èi c¸c yÕu tè dinh d­ìng th× míi cho n¨ng suÊt cao vµ æn ®Þnh, ®Æc biÖt lµ c¸c yÕu tè ®a l­îng. §iÒu nµy ®­îc chøng minh rÊt râ qua c¸c thÝ nghiÖm bãn c¸c tæ hîp ph©n cho ng« qua suèt 28 vô cña ViÖn nghiªn cøu vÒ l©n- kali ë Atlanta- Mü. KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy, chØ cã bãn c©n ®èi NPK n¨ng suÊt ng« míi ®¹t cao vµ æn ®Þnh. NÕu chØ bãn riªng ph©n ®¹m th× n¨ng suÊt ng« ®¹t t­¬ng ®èi kh¸ ë 1 hoÆc 2 vô ®Çu, c¸c vô sau n¨ng suÊt gi¶m nhanh vµ rÊt thÊp. C¸c tæ hîp NP, NK cho n¨ng suÊt kh¸ h¬n vµ sù suy gi¶m chËm h¬n. Khi bãn c©n ®èi NPK th× n¨ng suÊt ng« ®¹t cao vµ æn ®Þnh suèt 28 vô trång ng« ®éc canh liªn tôc [13]. Ph©n bãn cho ng« nªn ¸p dông ®Ó ®¹t n¨ng suÊt cao nh­ng cÇn thiÕt xem xÐt c¸c yÕu tè vµ m«i tr­êng. L­îng ph©n bãn phï hîp cho ng« rÊt phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn ®Êt vµ m«i tr­êng. Møc ph©n bãn N, P, K phï hîp lµ c©n b»ng víi sinh tr­ëng cña c©y. Mét vµi nghiªn cøu gÇn ®©y xem xÐt tû lÖ ph©n ®¹m tèi ­u cho ruéng s¶n xuÊt h¹t ng« chØ ra r»ng, l­îng bãn tõ 56- 112 kg N/ha cho n¨ng suÊt h¹t vµ chÊt l­îng tèt nhÊt. Mét sè lo¹i ph©n bãn vi l­îng còng rÊt quan träng ®èi víi ng« nh­ magiª cÇn thiÕt cho sù n¶y mÇm cña c©y ng«, kÏm cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh h×nh thµnh h¹t vµ m«lÝp®en cÇn cho sù ph¸t triÓn néi nhò cña c©y ng«. ThÝ nghiÖm ®¸nh gi¸ ¶nh h­ëng cña 5 møc ph©n N, P, K bãn cho 3 gièng ng« lai vµ hai gièng ng« thô phÊn tù do thùc hiÖn víi 3 thÝ nghiÖm riªng rÏ ë miÒn Nam Nigiªnia. Ba gièng ng« lai lµ 8561-12, 8321-18 vµ 8329-15, so s¸nh víi 2 gièng ng« thô phÊn tù do lµ TZSR-Y vµ TZSR-W. §¹m bãn møc 0- 200 kg/ha ë thÝ nghiÖm 1 víi P vµ K bãn nÒn nh­ nhau. ThÝ nghiÖm 2 bãn l©n møc 0- 80 kg/ha trªn mét nÒn N vµ K. ThÝ nghiÖm 3 bãn K ë møc 0- 120 kg/ha víi nÒn N vµ P gièng nhau. KÕt qu¶ cho thÊy, ng« lai cho n¨ng suÊt cao h¬n vµ sö dông N, P hiÖu qu¶ h¬n ng« thô phÊn tù do ë tÊt c¶ c¸c ®iÓm thÝ nghiÖm. Møc ®¹m vµ l©n tèi ­u cho ng« lµ 100 vµ 40 kg/ha. ë miÒn Nam Savanna cña Nigiªnia c¸c gièng ng« thô phÊn tù do vµ ng« lai ®Òu ph¶n øng víi møc ®¹m tõ 150 vµ 200 kg N/ha. Gièng 8516-12 biÓu hiÖn sö dông ®¹m vµ l©n hiÖu qu¶ h¬n c¸c gièng kh¸c. Nh­ vËy, gièng kh¸c nhau, lo¹i ®Êt kh¸c nhau cÇn x¸c ®Þnh l­îng ph©n bãn phï hîp ®Ó t¨ng n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ [57]. Theo nhiÒu t¸c gi¶ n­íc ngoµi th× ®Ó s¶n xuÊt 100 kg ng« h¹t cÇn 4,8- 5,3 kg tæng céng c¸c lo¹i NPK nguyªn chÊt, trong ®ã N chiÕm 2,0- 2,2 kg, P205 lµ 0,8- 0,9 kg, K20 lµ 2,0- 2,2 kg vµ tû lÖ N:P:K lµ 2:1:2 [2], [29]. ë c¸c n­íc trång nhiÒu ng« trªn thÕ giíi, c©y ng« lµ c©y l­¬ng thùc quan träng nªn hä ®Çu t­ nghiªn cøu rÊt nhiÒu vÒ ph©n bãn hîp lý cho ng« nh»m ®¹t n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ kinh tÕ cao vµ æn ®Þnh trong nhiÒu vô. ë Brazin, ng­êi n«ng d©n ¸p dông møc ph©n bãn cho ng« ®Ó ®¹t n¨ng suÊt 160 t¹/ha lµ 485 kg N + 485 kg P205 + 510 kg K20 + 440 kg S + 1 kg B + 6,9 kg Zn. ë Canada, ®Ó ®¹t n¨ng suÊt 184 t¹/ha, ng­êi ta bãn ph©n cho ng« víi tû lÖ 640 kg N + 240 kg P205 + 432 kg K20 + Ca + Mg + S + Zn + Mn + Cu + B víi mËt ®é tõ 90.000 c©y ®Õn 103.000 c©y/ha. ë Philippin víi mËt ®é trång 90.000 c©y/ha, muèn ®¹t n¨ng suÊt 156 t¹/ha ng« h¹t ng­êi ta bãn 500 kg N + 300 kg P205 + 300 kg K20 cho 01 ha [3]. 2.7.2 Nh÷ng nghiªn cøu vÒ ph©n bãn cho ng« ë ViÖt Nam Nh÷ng nghiªn cøu vÒ ph©n bãn ®èi víi c©y ng« cho thÊy l­îng ph©n bãn ¸p dông thay ®æi tuú thuéc vµo ®Êt, gièng vµ thêi vô. Gièng cã thêi gian sinh tr­ëng dµi, n¨ng suÊt cao cÇn bãn cao h¬n. §Êt chua ph¶i bãn nhiÒu l©n h¬n. Trªn ®Êt nhÑ vµ v¬i thêi vô gieo trång cã nhiÖt ®é thÊp cÇn bãn kali nhiÒu h¬n. L­îng ph©n bãn trung b×nh cho 01 ha ®­îc khuyÕn c¸o lµ: * §èi víi gièng ng« chÝn sím: - Trªn ®Êt phï sa: ph©n chuång 8- 10 tÊn + 120- 150 kg N + 70- 90 kg P205 + 60- 90 kg K20. - Trªn ®Êt b¹c mµu: ph©n chuång 8- 10 tÊn + 120- 150 kg N + 70- 90 kg P205 + 100- 120 kg K20. * §èi víi gièng ng« chÝn trung b×nh vµ muén: - Trªn ®Êt phï sa: ph©n chuång 8- 10 tÊn + 150- 180 kg N + 70- 90 kg P205 + 80- 100 kg K20. - Trªn ®Êt b¹c mµu: ph©n chuång 8- 10 tÊn + 150- 180 kg N + 70- 90 kg P205 + 120- 150 kg K20 [3]. Theo t¸c gi¶ T¹ Minh S¬n (1955) ®· nghiªn cøu nhu cÇu dinh d­ìng c©y ng« ë vïng §ång b»ng s«ng Hång, thu ®­îc kÕt qu¶ nh­ sau: - §Ó t¹o ra 01 tÊn h¹t, ng« lÊy tõ ®Êt l­îng ®¹m, l©n, kali trung b×nh lµ: 22,3 kg N + 8,2 kg P205 + 12,2 kg K20. - L­îng NPK tiªu tèn ®Ó s¶n xuÊt ra 01 tÊn ng« h¹t lµ 33,9 kg N + 14,5 kg P205 + 17,2 kg K20. - Tû lÖ nhu cÇu c¸c chÊt dinh d­ìng NPK lµ 1: 0,35: 0,45. - Tû lÖ N: P: K thay ®æi trong qu¸ tr×nh sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn [3], [13]. T¸c gi¶ cßn khuyÕn c¸o liÒu l­îng ph©n bãn cho ng« thu phÊn tù do lµ 80- 100 kg N + 40- 60 kg P205 + 80 kg K20. §èi víi gièng ng« lai th× liÒu l­îng cao h¬n, l­îng bãn lµ 160 kg N + 100 kg P205 + 80 kg K20. Ngoµi ra cßn cÇn bãn thªm tõ 7- 10 tÊn ph©n chuång cho 01 ha [13]. T¸c gi¶ Ph¹m Kim M«n (1991) cho r»ng, víi ng« trång trªn ®Êt phï sa s«ng Hång liÒu l­îng ph©n bãn thÝch hîp lµ 150- 180 kg N + 90 kg P205 + 50- 60 kg K20. Theo t¸c gi¶ TrÇn H÷u MiÖn (1987) l¹i ®­a ra nhiÒu c«ng thøc bãn ph©n kh¸c nhau ®Ó ®¹t n¨ng suÊt kh¸c nhau: - 120 kg N + 90 kg P205 + 60 kg K20 cho n¨ng suÊt 40- 45 t¹/ha. - 150 kg N + 90 kg P205 + 100 kg K20 cho n¨ng suÊt 50- 55 t¹/ha. - 180 kg N + 90 kg P205 + 150 kg K20 cho n¨ng suÊt 65- 75 t¹/ha [13]. Theo NguyÔn V¨n Bµo (1966), liÒu l­îng ph©n bãn thÝch hîp cho ng« ë c¸c tØnh miÒn nói phÝa B¾c (Hµ Giang) lµ 120 kg N + 60 kg P205 + 50 kg K20 cho c¸c gièng ng« thô phÊn tù do vµ 150 kg N + 60 kg P205 + 50 kg K20 cho c¸c gièng ng« lai [13]. Trªn ®Êt b·i phï sa vµ phï sa cæ trång ng« cña c¸c tØnh miÒn Trung (HuÕ), t¸c gi¶ TrÇn V¨n Minh (1995) cho r»ng, l­îng ph©n bãn phï hîp vµ kinh tÕ lµ 120 kg N + 90 kg P205 + 60 kg K20 [13]. ViÖn Khoa häc N«ng nghiÖp miÒn Nam khuyÕn c¸o vÒ liÒu l­îng ph©n bãn cho 01 ha ng« ë vïng §«ng Nam Bé vµ T©y Nguyªn lµ 120 kg N + 90 kg P205 + 60 kg K20 cho vô HÌ- Thu, vô Thu- §«ng (vô 2) cã thÓ t¨ng l­îng K20 lªn 90 kg ®Ó gióp ng« chèng rÐt. Trªn ®Êt x¸m vïng §«ng Nam Bé, theo kÕt qu¶ nghiªn cøu cña TrÇn ThÞ D¹ Th¶o vµ NguyÔn ThÞ S©m (2002), liÒu l­îng ph©n bãn cho ng« cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt lµ 180 kg N + 80 kg P205 + 100 kg K20 cho 01 ha ®èi víi gièng ng« LVN99. Vïng §ång b»ng s«ng Cöu Long, theo NguyÔn C«ng Thµnh, NguyÔn ThÞ Cóc vµ D­¬ng V¨n ChÝn (1995) th× møc kinh tÕ tèi ­u bãn cho ng« trªn ®Êt lóa miÒn T©y s«ng HËu lµ 270 kg N + 50 kg P205 + 80 kg K20. Nh­ng quy tr×nh bãn ph©n cho ng« nãi chung ë vïng §ång b»ng s«ng Cöu Long th­êng ¸p dông møc 200 kg N + 100 kg P205 + 100 kg K20 [13]. ë ViÖt nam, theo kÕt qu¶ nghiªn cøu cña NguyÔn V¨n Bé vµ céng sù (1999), bãn ph©n c©n ®èi cho ng« kh«ng nh÷ng cho n¨ng suÊt cao mµ hiÖu suÊt ph©n bãn còng cao (12,6 kg ng« h¹t/1kg NPK trªn ®Êt b¹c mµu vµ 11 kg ng« h¹t/1kg NPK trªn ®Êt phï sa s«ng Hång). §èi víi ph©n bãn cho c¸c gièng ng« ®Þa ph­¬ng, t¸c gi¶ §­êng Hång DËt cho r»ng, cÇn bãn ®Çy ®ñ cho ng« qua c¸c thêi kú ®Ó ®¹t n¨ng suÊt cao. Trong ®iÒu kiÖn n­íc ta, tæng khèi l­îng ph©n bãn cho ng« kÓ c¶ bãn lãt vµ bãn thóc lµ 10- 12 tÊn ph©n chuång, 200- 300 kg supe l©n, 100- 150 kg sunph¸t ®¹m. Trong ®ã, ph©n chuång, ph©n l©n dïng ®Ó bãn lãt vµ ph©n ®¹m, kali dïng ®Ó bãn thóc. §èi víi c¸c gièng ng« míi cã n¨ng suÊt cao th× l­îng ph©n bãn ph¶i cao h¬n míi cho n¨ng suÊt cao [3]. 3. vËt liÖu, néi dung vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 3.1 §èi t­îng vµ vËt liÖu nghiªn cøu 3.1.1 §èi t­îng nghiªn cøu - ThÝ nghiÖm ®­îc tiÕn hµnh trªn gièng ng« B06. §©y lµ gièng ng« lai ®¬n c¶i tiÕn ®­îc cung cÊp tõ C«ng ty Bioseed Genetics ViÖt Nam. Gièng nµy cã nguån gèc Philipin, ®­îc lai t¹o tõ tæ hîp lai (BRP601/BRP601-A)//BRP602 . H¹t lai ®­îc s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam. Gièng ng« B06 ®· ®­îc Bé N«ng nghiÖp- PTNT c«ng nhËn cho s¶n xuÊt thö tõ th¸ng 10/2006. KÕt qu¶ s¶n xuÊt thö vô §«ng 2006, vô Xu©n 2007 ë c¸c tØnh phÝa B¾c; vô HÌ- Thu, vô §«ng- Xu©n 2006- 2007 ë c¸c tØnh phÝa Nam cho n¨ng suÊt trung b×nh ®¹t 8- 9 tÊn/ha. Gièng B06 thuéc nhãm chÝn trung b×nh, thêi gian sinh tr­ëng ë miÒn B¾c tõ 110- 115 ngµy, miÒn Nam tõ 95- 100 ngµy (t­¬ng ®­¬ng víi thêi gian sinh tr­ëng cña gièng LVN4, C919 vµ ng¾n h¬n CP888 tõ 5- 10 ngµy). ChiÒu cao c©y trung b×nh (180- 200 cm), chiÒu cao ®ãng b¾p tõ 85- 100 cm, c©y gän, gãc l¸ hÑp thÝch hîp víi kü thuËt trång dµy. L¸ cã kh¶ n¨ng gi÷ mµu xanh ®Õn khi thu ho¹ch. B¾p thon dµi, ®ång ®Òu, l¸ bi bao kÝn b¾p, h¹t ®ãng tíi ®Ønh b¾p, cïi nhá. D¹ng h¹t nöa ®¸, h¹t cã mµu vµng cam ®Ñp. Ýt nhiÔm s©u, bÖnh, chèng ®æ tèt, chÞu h¹n tèt, yªu cÇu th©m canh cao vµ cã thÓ trång ë c¸c vïng kh¸c nhau trong c¶ n­íc. 3.1.2 VËt liÖu nghiªn cøu §Ò tµi tiÕn hµnh trªn c¸c lo¹i ph©n bãn N, P, K nh­ sau: - Ph©n Urª: thµnh phÇn chøa 46% N, do nhµ m¸y ph©n ®¹m Hµ B¾c s¶n xuÊt. - Supe l©n L©m Thao: thµnh phÇn chøa 16% P205, do nhµ m¸y Supe phèt ph¸t vµ ho¸ chÊt L©m Thao s¶n xuÊt. - Ph©n kali clorua: thµnh phÇn chøa 60% K20 do Nga s¶n xuÊt. 3.1.3 Thêi gian vµ ®Þa ®iÓm nghiªn cøu - Thêi gian nghiªn cøu: tõ th¸ng 10/2007 ®Õn th¸ng 6/2008. ThÝ nghiÖm ®­îc thùc hiÖn trong hai vô: §«ng- Xu©n 2007- 2008 vµ Xu©n- HÌ 2008. - §Þa ®iÓm nghiªn cøu: thÝ nghiÖm ®­îc tiÕn hµnh trªn ®Êt phï sa cæ kh«ng båi ®¾p hµng n¨m t¹i huyÖn Tø Kú, tØnh H¶i D­¬ng. - H×nh thøc canh t¸c: trång thuÇn. 3.2 Néi dung nghiªn cøu - ThÝ nghiÖm 1: ¶nh h­ëng cña mËt ®é trång ®Õn sinh tr­ëng, ph¸t triÓn vµ n¨ng suÊt gièng ng« lai ®¬n B06. - ThÝ nghiÖm 2: ¶nh h­ëng cña c¸c møc ph©n bãn ®Õn sinh tr­ëng, ph¸t triÓn vµ n¨ng suÊt gièng ng« lai ®¬n B06. 3.3 Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 3.3.1 Bè trÝ thÝ nghiÖm ThÝ nghiÖm ®­îc bè trÝ ngÉu nhiªn ®Çy ®ñ (RCD). Mçi c«ng thøc nh¾c l¹i 3 lÇn. Mçi lÇn nh¾c lµ mét « cã diÖn tÝch 14m2 - Vô §«ng- Xu©n thÝ nghiÖm ®­îc chia thµnh 12 «, diÖn tÝch mçi « 14m2, d¶i b¶o vÖ xung quanh réng 80 cm, kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c lÇn nh¾c l¹i 60 cm. - Vô Xu©n- HÌ thÝ nghiÖm ®­îc chia thµnh 48 «, diÖn tÝch mçi « 14m2, d¶i b¶o vÖ xung quanh réng 80 cm, kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c lÇn nh¾c l¹i 60 cm. Cô thÓ: * ThÝ nghiÖm 1: ¶nh h­ëng cña mËt ®é trång ®Õn sinh tr­ëng, ph¸t triÓn vµ n¨ng suÊt gièng ng« lai ®¬n B06. ThÝ nghiÖm ®­îc tiÕn hµnh víi 4 c«ng thøc vÒ mËt ®é trång kh¸c nhau. C¸c c«ng thøc thÝ nghiÖm ®Òu ®­îc trång trªn cïng nÒn ph©n bãn theo kü thuËt khuyÕn c¸o cña nhµ s¶n xuÊt víi l­îng ph©n bãn cho 01 ha : Ph©n chuång 10 tÊn + 170 N + 75 P205 + 75 K20. C¸c biÖn ph¸p ch¨m sãc kh¸c theo ®óng quy tr×nh khuyÕn c¸o cña C«ng C«ng ty Bioseed Genetics C«ng thøc MËt ®é trång ViÕt t¾t 1 6 v¹n c©y/ha (mËt ®é trång phæ biÕn t¹i ®Þa ph­¬ng). Kho¶ng c¸ch trång c©y x c©y 28 cm, hµng x hµng 60cm. CT1 2 7 v¹n c©y/ha. Kho¶ng c¸ch trång c©y x c©y 24 cm, hµng x hµng 60 cm. CT2 3 8 v¹n c©y/ha, kho¶ng c¸ch trång c©y x c©y 18 cm; hµng x hµng 70 cm. CT3 4 9 v¹n c©y/ha, kho¶ng c¸ch trång c©y x c©y 16 cm; hµng x hµng 70 cm. CT4 S¬ ®å bè trÝ thÝ nghiÖm ngoµi ®ång ruéng D¶i b¶o vÖ D¶i b¶o vÖ D¶i b¶o vÖ CT1 CT3 CT2 CT4 CT3 CT2 CT4 CT1 CT2 CT4 CT1 CT3 D¶i b¶o vÖ Ghi chó: C«ng thøc tõ trªn xuèng d­íi lµ thø tù lÇn nh¾c l¹i 1, 2, 3. * ThÝ nghiÖm 2: ¶nh h­ëng cña møc ph©n bãn ®Õn sinh tr­ëng, ph¸t triÓn vµ n¨ng suÊt gièng ng« lai ®¬n B06. ThÝ nghiÖm ph©n bãn ®­îc thùc hiÖn ë hai mËt ®é 8 vµ 9 v¹n c©y/ha víi mçi mËt ®é cã 7 c«ng thøc, mçi c«ng thøc nh¾c l¹i 3 lÇn vµ mçi lÇn nh¾c l¹i lµ mét « 14m2. C«ng thøc Møc ph©n bãn (kg/ha) ViÕt t¾t 1 L­îng ph©n bãn theo khuyÕn c¸o cña nhµ s¶n xuÊt (®èi chøng): ph©n chuång 10 tÊn + 170 N + 75 P205 + 75 K20 CT1 (§/C) 2 T¨ng 5% so víi ®èi chøng: ph©n chuång 10,5 tÊn + 178,5 N + 78,75 P205 + 78,75 K20 CT2 3 T¨ng 10% so víi ®èi chøng: ph©n chuång 11 tÊn + 187 N + 82,5 P205 + 82,5 K20 CT3 4 T¨ng 15% so víi ®èi chøng: ph©n chuång 11,5 tÊn + 195,5 N + 86,25 P205 + 86,25 K20 CT4 5 T¨ng 20% so víi ®èi chøng: ph©n chuång 12 tÊn + 204 N + 90 P205 + 90 K20 CT5 6 T¨ng 25% so víi ®èi chøng: ph©n chuång 12,5 tÊn + 212,5 N + 93,75 P205 + 93,75 K20 CT6 7 T¨ng 30% so víi ®èi chøng: ph©n chuång 13 tÊn + 221 N + 97,5 P205 + 97,5 K20 CT7 C¸c biÖn ph¸p ch¨m sãc theo ®óng quy tr×nh khuyÕn c¸o cña C«ng ty Bioseed Genetics S¬ ®å bè trÝ thÝ nghiÖm 1 ngoµi ®ång ruéng D¶i b¶o vÖ D¶i b¶o vÖ CT1 CT3 CT7 D¶i b¶o vÖ CT4 CT2 CT5 CT7 CT4 CT2 CT5 CT6 CT3 CT2 CT1 CT6 CT6 CT5 CT4 CT3 CT7 ._.------------------ PAGE 1 ANH HUONG CUA CAC MUC PHAN BON DEN CHIEU CAO THAN O MAT DO 9 VAN CAY/HA VARIATE V003 CCT LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 NLAI 2 485.492 242.746 4.54 0.054 3 2 CTHUC 6 1034.71 172.451 3.23 0.040 3 * RESIDUAL 12 641.055 53.4212 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 20 2161.25 108.063 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE G 18/ 9/** 2: 7 ---------------------------------------------------------------- PAGE 2 ANH HUONG CUA CAC MUC PHAN BON DEN CHIEU CAO THAN O MAT DO 9 VAN CAY/HA MEANS FOR EFFECT NLAI ------------------------------------------------------------------------------- NLAI NOS CCT 1 7 216.657 2 7 216.471 3 7 221.214 SE(N= 7) 2.76254 5%LSD 12DF 8.51231 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT CTHUC ------------------------------------------------------------------------------- CTHUC NOS CCT 1 3 198.600 2 3 200.000 3 3 204.800 4 3 208.900 5 3 211.400 6 3 214.467 7 3 218.600 SE(N= 3) 4.21984 5%LSD 12DF 10.0028 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE G 18/ 9/** 2: 7 ---------------------------------------------------------------- PAGE 3 ANH HUONG CUA CAC MUC PHAN BON DEN CHIEU CAO THAN O MAT DO 9 VAN CAY/HA F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |NLAI |CTHUC | (N= 21) -------------------- SD/MEAN | | | NO. BASED ON BASED ON % | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | CCT 21 217.78 10.395 7.3090 5.4 0.0536 0.0399  BALANCED ANOVA FOR VARIATE CCDB FILE THUG2 18/ 9/** 15:43 ---------------------------------------------------------------- PAGE 1 ANH HUONG CUA CAC MUC PHAN BON DEN CHIEU CAO DONG BAP O MAT DO TRONG 8 VAN CAY/HA VARIATE V003 CCDB LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT 6 463.810 77.3016 28.82 0.000 3 2 NL 2 659.143 329.571 122.86 0.000 3 * RESIDUAL 12 32.1904 2.68253 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 20 1155.14 57.7571 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE THUG2 18/ 9/** 15:43 ---------------------------------------------------------------- PAGE 2 ANH HUONG CUA CAC MUC PHAN BON DEN CHIEU CAO DONG BAP O MAT DO TRONG 8 VAN CAY/HA MEANS FOR EFFECT CT ------------------------------------------------------------------------------- CT NOS CCDB 1 3 95.433 2 3 100.700 3 3 105.000 4 3 107.400 5 3 108.267 6 3 110.500 7 3 111.000 SE(N= 3) 0.945610 5%LSD 12DF 4.67375 ------------------------------------------------------------------------------- s MEANS FOR EFFECT NL ------------------------------------------------------------------------------- NL NOS CCDB 1 7 110.143 2 7 103.714 3 7 117.429 SE(N= 7) 0.619047 5%LSD 12DF 1.90749 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE THUG2 18/ 9/** 15:43 ---------------------------------------------------------------- PAGE 3 ANH HUONG CUA CAC MUC PHAN BON DEN CHIEU CAO DONG BAP O MAT DO TRONG 8 VAN CAY/HA F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT |NL | (N= 21) -------------------- SD/MEAN | | | NO. BASED ON BASED ON % | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | CCDB 21 110.43 7.5998 1.6378 3.5 0.0000 0.000 BALANCED ANOVA FOR VARIATE CCDB FILE THU3 18/ 9/** 15:52 ---------------------------------------------------------------- PAGE 1 ANH HUONG CUA CAC MUC PHAN BON DEN CHIEU CAO DONG BAP O MAT DO TRONG 9 VAN CAY/HA VARIATE V003 CCDB LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT 6 868.000 144.667 5.20 0.008 3 2 NL 2 30.9524 15.4762 0.56 0.592 3 * RESIDUAL 12 333.714 27.8095 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 20 1232.67 61.6333 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE THU3 18/ 9/** 15:52 ---------------------------------------------------------------- PAGE 2 ANH HUONG CUA CAC MUC PHAN BON DEN CHIEU CAO DONG BAP O MAT DO TRONG 9 VAN CAY/HA MEANS FOR EFFECT CT ------------------------------------------------------------------------------- CT NOS CCDB 1 3 97.200 2 3 99.400 3 3 102.800 4 3 106.903 5 3 110.393 6 3 112.100 7 3 114.900 SE(N= 3) 3.04464 5%LSD 12DF 5.38158 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT NL ------------------------------------------------------------------------------- NL NOS CCDB 1 7 110.857 2 7 113.000 3 7 110.143 SE(N= 7) 1.99319 5%LSD 12DF 6.14168 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE THU3 18/ 9/** 15:52 ---------------------------------------------------------------- PAGE 3 ANH HUONG CUA CAC MUC PHAN BON DEN CHIEU CAO DONG BAP O MAT DO TRONG 9 VAN CAY/HA F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT |NL | (N= 21) -------------------- SD/MEAN | | | NO. BASED ON BASED ON % | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | CCDB 21 111.33 7.8507 5.2735 4.7 0.0077 0.5917 BALANCED ANOVA FOR VARIATE NSTT FILE THUG2 18/ 9/** 16: 1 ---------------------------------------------------------------- PAGE 1 ANH HUONG CUA CAC MUC PHAN BON DEN NSLT GIONG NGO BO6 O MAT DO TRONG 8 VAN VARIATE V003 NSTT LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT 6 1558.29 259.714 68.18 0.000 3 2 NL 2 528.286 264.143 69.34 0.000 3 * RESIDUAL 12 45.7143 3.80952 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 20 2132.29 106.614 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE THUG2 18/ 9/** 16: 1 ---------------------------------------------------------------- PAGE 2 ANH HUONG CUA CAC MUC PHAN BON DEN NSLT GIONG NGO BO6 O MAT DO TRONG 8 VAN MEANS FOR EFFECT CT ------------------------------------------------------------------------------- CT NOS NSLT 1 3 116.210 2 3 119.880 3 3 123.440 4 3 128.320 5 3 139.550 6 3 138.730 7 3 135.500 SE(N= 3) 1.12687 5%LSD 12DF 12.36228 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT NL ------------------------------------------------------------------------------- NL NOS NSLT 1 7 128.286 2 7 122.143 3 7 134.429 SE(N= 7) 0.737711 5%LSD 12DF 2.27314 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE THUG2 18/ 9/** 16: 1 ---------------------------------------------------------------- PAGE 3 ANH HUONG CUA CAC MUC PHAN BON DEN NSLT GIONG NGO BO6 O MAT DO TRONG 8 VAN F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT |NL | (N= 21) -------------------- SD/MEAN | | | NO. BASED ON BASED ON % | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | NSLT 21 128.29 10.325 1.9518 5.6 0.0000 0.0000 BALANCED ANOVA FOR VARIATE NSTT FILE THUG2 18/ 9/** 16: 9 ---------------------------------------------------------------- PAGE 1 ANH HUONG CUA CAC MUC PHAN BON DEN NSTT GIONG NGO BO6 O MAT DO TRONG 8 VAN VARIATE V003 NSTT LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT 6 1112.57 185.429 114.53 0.000 3 2 NL 2 604.572 302.286 186.71 0.000 3 * RESIDUAL 12 19.4285 1.61904 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 20 1736.57 86.8286 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE THUG2 18/ 9/** 16: 9 ---------------------------------------------------------------- PAGE 2 ANH HUONG CUA CAC MUC PHAN BON DEN NSTT GIONG NGO BO6 O MAT DO TRONG 8 VAN MEANS FOR EFFECT CT ------------------------------------------------------------------------------- CT NOS NSTT 1 3 92.5600 2 3 95.9000 3 3 99.0600 4 3 103.250 5 3 111.640 6 3 111.180 7 3 108.700 SE(N= 3) 0.734629 5%LSD 12DF 8.4364 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT NL ------------------------------------------------------------------------------- NL NOS NSTT 1 7 102.857 2 7 109.429 3 7 96.2857 SE(N= 7) 0.480927 5%LSD 12DF 1.48190 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE THUG2 18/ 9/** 16: 9 ---------------------------------------------------------------- PAGE 3 ANH HUONG CUA CAC MUC PHAN BON DEN NSTT GIONG NGO BO6 O MAT DO TRONG 8 VAN F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT |NL | (N= 21) -------------------- SD/MEAN | | | NO. BASED ON BASED ON % | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | NSTT 21 102.86 9.3182 1.2724 5.2 0.0000 0.0000 BALANCED ANOVA FOR VARIATE NSLT FILE 123 20/ 9/** 9:13 ---------------------------------------------------------------- PAGE 1 ANH HUONG CUA CAC MUC PHAN BON DEN NSLT GIONG NGO BO6 O MAT DO TRONG 9 VAN VARIATE V003 NSLT LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 NLAI 2 1070.93 535.467 736.81 0.000 3 2 CTHUC 6 2014.34 335.723 461.96 0.000 3 * RESIDUAL 12 8.72079 .726732 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 20 3093.99 154.700 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE 123 20/ 9/** 9:13 ---------------------------------------------------------------- PAGE 2 ANH HUONG CUA CAC MUC PHAN BON DEN NSLT GIONG NGO BO6 O MAT DO TRONG 9 VAN MEANS FOR EFFECT NLAI ------------------------------------------------------------------------------- NLAI NOS NSLT 1 7 123.277 2 7 132.176 3 7 140.769 SE(N= 7) 0.322209 5%LSD 12DF 0.992837 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT CTHUC ------------------------------------------------------------------------------- CTHUC NOS NSLT 1 3 118.923 2 3 120.530 3 3 126.260 4 3 134.517 5 3 148.010 6 3 139.000 7 3 136.277 SE(N= 3) 0.492183 5%LSD 12DF 12.61658 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE 123 20/ 9/** 9:13 ---------------------------------------------------------------- PAGE 3 ANH HUONG CUA CAC MUC PHAN BON DEN NSLT GIONG NGO BO6 O MAT DO TRONG 9 VAN F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |NLAI |CTHUC | (N= 21) -------------------- SD/MEAN | | | NO. BASED ON BASED ON % | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | NSLT 21 132.07 12.438 0.85249 6.3 0.0000 0.0000 BALANCED ANOVA FOR VARIATE NSTT FILE BOOK4 20/ 9/** 9:26 ---------------------------------------------------------------- PAGE 1 ANH HUONG CUA CAC MUC PHAN BON DEN NSTT GIONG NGO BO6 O MAT DO TRONG 9 VAN VARIATE V003 NSTT LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT 6 1531.10 255.183 24.79 0.000 3 2 NL 2 944.750 472.375 45.89 0.000 3 * RESIDUAL 12 123.531 10.2942 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 20 2599.38 129.969 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE BOOK4 20/ 9/** 9:26 ---------------------------------------------------------------- PAGE 2 ANH HUONG CUA CAC MUC PHAN BON DEN NSTT GIONG NGO BO6 O MAT DO TRONG 9 VAN MEANS FOR EFFECT CT ------------------------------------------------------------------------------- CT NOS NSTT 1 3 94.4933 2 3 95.8400 3 3 100.543 4 3 107.733 5 3 118.780 6 3 111.127 7 3 108.930 SE(N= 3) 1.85241 5%LSD 12DF 8.81789 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT NL ------------------------------------------------------------------------------- NL NOS NSTT 1 7 105.349 2 7 97.2857 3 7 113.714 SE(N= 7) 1.21268 5%LSD 12DF 3.73669 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE BOOK4 20/ 9/** 9:26 ---------------------------------------------------------------- PAGE 3 ANH HUONG CUA CAC MUC PHAN BON DEN NSTT GIONG NGO BO6 O MAT DO TRONG 9 VAN F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT |NL | (N= 21) -------------------- SD/MEAN | | | NO. BASED ON BASED ON % | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | NSTT 21 105.45 11.400 3.2085 5.6 0.0000 0.0000 H¹ch to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ ë c¸c mËt ®é trång kh¸c nhau trong vô §«ng- Xu©n 2007- 2008 ChØ tiªu MËt ®é 6 c©y/m2 MËt ®é 7 c©y/m2 MËt ®é 8 c©y/m2 MËt ®é 9 c©y/m2 Sè l­îng §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) Sè l­îng §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) Sè l­îng §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) Sè l­îng §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) 1. §Çu t­/ha 27533000 28857800 29554000 30614000 Gièng 18 40000 720000 20 40000 800000 22 40000 880000 24 40000 960000 Lµm ®Êt 56 50000 2800000 56 50000 2800000 56 50000 2800000 56 50000 2800000 C«ng gieo trång, ch¨m sãc, thu ho¹ch 278 50000 13900000 300 50000 15000000 311 50000 15550000 330 50000 16500000 T¸ch h¹t vµ sÊy 1563000 1707800 1774000 1804000 Ph©n chuång 10000 200 2000000 10000 200 2000000 10000 200 2000000 10000 200 2000000 §¹m 370 8000 2960000 370 8000 2960000 370 8000 2960000 370 8000 2960000 L©n 470 2000 940000 470 2000 940000 470 2000 940000 470 2000 940000 Kali 125 10000 1250000 125 10000 1250000 125 10000 1250000 125 10000 1250000 Thuèc BVTV 1400000 1400000 1400000 1400000 2. Thu nhËp/ha 7815 5000 39075000 8539 5000 42695000 8870 5000 44350000 9020 5000 45100000 3. L·i/ha 11542000 13837200 14796000 14486000 H¹ch to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ ë c¸c mËt ®é trång kh¸c nhau trong vô Xu©n- HÌ 2008 ChØ tiªu MËt ®é 6 c©y/m2 MËt ®é 7 c©y/m2 MËt ®é 8 c©y/m2 MËt ®é 9 c©y/m2 Sè l­îng §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) Sè l­îng §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) Sè l­îng §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) Sè l­îng §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) 1. §Çu t­/ha 30469000 31887200 32636200 33809800 Gièng 18 45000 810000 20 45000 900000 22 45000 990000 24 45000 1080000 Lµm ®Êt 56 50000 2800000 56 50000 2800000 56 50000 2800000 56 50000 2800000 C«ng gieo trång, ch¨m sãc, thu ho¹ch 278 55000 15290000 300 55000 16500000 311 55000 17105000 330 55000 18150000 T¸ch h¹t vµ sÊy 1679000 1797200 1851200 1889800 Ph©n chuång 10000 200 2000000 10000 200 2000000 10000 200 2000000 10000 200 2000000 §¹m 370 9000 3330000 370 9000 3330000 370 9000 3330000 370 9000 3330000 L©n 470 3500 1645000 470 3500 1645000 470 3500 1645000 470 3500 1645000 Kali 125 11000 1375000 125 11000 1375000 125 11000 1375000 125 11000 1375000 Thuèc BVTV 1540000 1540000 1540000 1540000 2. Thu nhËp/ha 8395 5200 43654000 8986 5200 46727200 9256 5200 48131200 9449 5200 49134800 3. L·i/ha 13185000 14840000 15495000 15325000 H¹ch to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ c¸c møc t¨ng ph©n bãn cña gièng ng« B06 ë mËt ®é trång 8 v¹n c©y/ha ChØ tiªu §èi chøng T¨ng 5% ph©n bãn T¨ng 10% ph©n bãn T¨ng 15% ph©n bãn Sè l­îng (kg) §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) Sè l­îng (kg) §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) Sè l­îng (kg) §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) Sè l­îng (kg) §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) 1. §Çu t­/ha 31796200 32220500 32751200 33302500 Gièng 22 45000 990000 22 40000 880000 22 40000 880000 22 40000 880000 Lµm ®Êt 56 50000 2800000 56 50000 2800000 56 50000 2800000 56 50000 2800000 C«ng gieo trång, ch¨m sãc, thu ho¹ch 311 55000 17105000 311 55000 17105000 311 55000 17105000 311 55000 17105000 T¸ch h¹t vµ sÊy 1851200 1918000 1981200 2065000 Ph©n chuång 10000 200 2000000 10500 200 2100000 11000 200 2200000 11500 200 2300000 §¹m 370 9000 3330000 388,5 9000 3496500 407 9000 3663000 425,5 9000 3829500 L©n 470 3500 1645000 493,5 3500 1727250 517 3500 1809500 540,5 3500 1891750 Kali 125 11000 1375000 131,3 11000 1443750 137,5 11000 1512500 143,75 11000 1581250 Thuèc BVTV 700000 750000 800000 850000 2.Thu nhËp/ha 9256 5200 48131200 9590 5200 49868000 9906 5200 51511200 10325 5200 53690000 3. L·i/ha 16335000 17647500 18760000 20387500 H¹ch to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ c¸c møc t¨ng ph©n bãn cña gièng ng« B06 ë mËt ®é trång 8 v¹n c©y/ha (tiÕp theo) ChØ tiªu T¨ng 20% ph©n bãn T¨ng 25% ph©n bãn T¨ng 30% ph©n bãn Sè l­îng (kg) §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) Sè l­îng (kg) §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) Sè l­îng (kg) §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) 1. §Çu t­/ha 33937800 34396100 34814000 Gièng 22 40000 880000 22 40000 880000 22 40000 880000 Lµm ®Êt 56 50000 2800000 56 50000 2800000 56 50000 2800000 C«ng gieo trång, ch¨m sãc, thu ho¹ch 311 55000 17105000 311 55000 17105000 311 55000 17105000 T¸ch h¹t vµ sÊy 2232800 2223600 2174000 Ph©n chuång 12000 200 2400000 12500 200 2500000 13000 200 2600000 §¹m 444 9000 3996000 462,5 9000 4162500 481 9000 4329000 L©n 564 3500 1974000 587,5 3500 2056250 611 3500 2138500 Kali 150 11000 1650000 156,25 11000 1718750 162,5 11000 1787500 Thuèc BVTV 900000 950000 1000000 2. Thu nhËp/ha 11164 5200 58052800 11118 5200 57813600 10870 5200 56524000 3. L·i/ha 24115000 23417500 21710000 H¹ch to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ c¸c møc t¨ng ph©n bãn cña gièng ng« B06 ë mËt ®é trång 9 v¹n c©y/ha ChØ tiªu §èi chøng T¨ng 5% ph©n bãn T¨ng 10% ph©n bãn T¨ng 15% ph©n bãn Sè l­îng §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) Sè l­îng §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) Sè l­îng §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) Sè l­îng §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) 1. §Çu t­/ha 33809800 34254300 34765800 35327100 Gièng 24 45000 1080000 24 45000 1080000 24 45000 1080000 24 45000 1080000 Lµm ®Êt 56 50000 2800000 56 50000 2800000 56 50000 2800000 56 50000 2800000 C«ng gieo trång, ch¨m sãc, thu ho¹ch 330 55000 18150000 330 55000 18150000 330 55000 18150000 330 55000 18150000 T¸ch h¹t vµ sÊy 1889800 1916800 2010800 2154600 Ph©n chuång 10000 200 2000000 10500 200 2100000 11000 200 2200000 11500 200 2300000 §¹m 370 9000 3330000 388,5 9000 3496500 407 9000 3663000 425,5 9000 3829500 L©n 470 3500 1645000 493,5 3500 1727250 517 3500 1809500 540,5 3500 1891750 Kali 125 11000 1375000 131,3 11000 1443750 137,5 11000 1512500 143,75 11000 1581250 Thuèc BVTV 1540000 1540000 1540000 1540000 2.Thu nhËp/ha 9449 5200 49134800 9584 5200 49836800 10054 5200 52280800 10773 5200 56019600 3. L·i/ha 15325000 15582500 17515000 20692500 H¹ch to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ c¸c møc t¨ng ph©n bãn cña gièng ng« B06 ë mËt ®é trång 9 v¹n c©y/ha (tiÕp theo) ChØ tiªu T¨ng 20% ph©n bãn T¨ng 25% ph©n bãn T¨ng 30% ph©n bãn Sè l­îng §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) Sè l­îng §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) Sè l­îng §¬n gi¸ (®ång) Thµnh tiÒn (®ång) 1. §Çu t­/ha 35965600 36230100 36603600 Gièng 24 45000 1080000 24 45000 1080000 24 45000 1080000 Lµm ®Êt 56 50000 2800000 56 50000 2800000 56 50000 2800000 C«ng gieo trång, ch¨m sãc, thu ho¹ch 330 55000 18150000 330 55000 18150000 330 55000 18150000 T¸ch h¹t vµ sÊy 2375600 2222600 2178600 Ph©n chuång 12000 200 2400000 12500 200 2500000 13000 200 2600000 §¹m 444 9000 3996000 462,5 9000 4162500 481 9000 4329000 L©n 564 3500 1974000 587,5 3500 2056250 611 3500 2138500 Kali 150 11000 1650000 156,25 11000 1718750 162,5 11000 1787500 Thuèc BVTV 1540000 1540000 1540000 2. Thu nhËp/ha 11878 5200 61765600 11113 5200 57787600 10893 5200 56643600 3. L·i/ha 25800000 21557500 20040000 Sè liÖu khÝ t­îng t¹i tr¹m khÝ t­îng H¶i D­¬ngth¸ng 10 n¨m 2007 Ngµy NhiÖt ®é (0C) §é Èm (%) L­îng m­a (mm) Sè giê n¾ng (giê) 1 28,3 83 - 6 2 26,4 84 10,2 0 3 25,8 89 24,5 0 4 26,2 89 25,6 0 5 25,9 91 24,0 0 6 26,7 88 - 6,9 7 28,0 87 - 3,3 8 27,2 91 20,6 5,1 9 27,3 81 - 1,5 10 26,0 78 - 0 11 27,4 85 - 5,4 12 24,8 90 - 5,9 13 23,2 87 - 2,4 14 25,4 89 - 6,7 15 26,2 91 - 7,4 16 24,8 88 - 3,5 17 23,6 87 - 6,3 18 26,4 80 - 7,3 19 27,3 82 - 4,6 20 24,3 80 - 53 21 23,4 76 - 7 22 24,8 76 - 2,6 23 24,6 83 - 5,1 24 25,1 80 - 6,9 25 25,9 80 - 5,4 26 26,0 78 - 5,9 27 25,6 82 - 2,4 28 25,8 84 - 6,7 29 25,3 81 - 7,4 30 24,6 76 - 1,9 31 21,1 86 4 0 Tæng 793,4 108,9 176,6 Max 28,3 91 25,6 7,3 Min 21,1 76 - 0 T.b×nh 25,59 83,94 3,51 5,70 Sè liÖu khÝ t­îng t¹i tr¹m khÝ t­îng H¶i D­¬ng th¸ng 11 n¨m 2007 Ngµy NhiÖt ®é (0C) §é Èm (%) L­îng m­a (mm) Sè giê n¾ng (giê) 1 19,1 94 10,8 0 2 18,8 72 - 0 3 18,6 69 - 0 4 17,7 77 - 0,2 5 19,9 69 - 9,9 6 20,2 73 - 9,8 7 20,5 69 - 9,9 8 19,6 68 - 9,7 9 20,5 70 - 9,1 10 21,7 72 - 9,7 11 22,1 77 - 7,1 12 23,4 74 - 2,6 13 23,1 80 - 1,1 14 23,0 79 - 6,7 15 22,9 76 - 9,4 16 22,8 82 - 7,2 17 22,9 81 - 6,9 18 22,7 80 - 0 19 21,4 62 - 0 20 21,0 72 - 8,5 21 20,6 76 - 7,9 22 20,4 76 - 3,1 23 20,6 73 - 8,3 24 20,4 67 - 8,4 25 19,7 68 - 4,8 26 19,6 70 - 9,3 27 18,4 62 - 8,1 28 17,2 61 - 8,7 29 15,9 66 - 9,2 30 16,1 75 - 7,5 Tæng 610,8 10,8 183,1 Max 23,4 94 10,8 9,9 Min 15,9 61 - 0 T.b×nh 20,36 73 0,36 6,103 Sè liÖu khÝ t­îng t¹i tr¹m khÝ t­îng H¶i D­¬ng th¸ng 12 n¨m 2007 Ngµy NhiÖt ®é (0C) §é Èm (%) L­îng m­a (mm) Sè giê n¾ng (giê) 1 23,5 88 - 9,3 2 22,7 82 - 8,1 3 20,4 86 - 8,7 4 20,6 89 - 9,2 5 20,4 89 - 1,1 6 19,7 86 - 6,7 7 19,6 62 - 9,4 8 18,4 61 - 7,2 9 21,4 66 - 6,9 10 23,6 75 - 2,6 11 22,5 88 - 1,8 12 23,0 85 - 4,6 13 23,0 84 - 4,1 14 21,3 81 - 1,7 15 22,0 83 - 0 16 22,3 85 0,8 0 17 22,6 87 0,3 0 18 22,4 88 - 0 19 18,5 82 - 0 20 20,3 86 - 0 21 23,5 89 - 0,8 22 23,9 89 - 1,5 23 19,4 86 6,9 - 24 17,5 80 0,8 - 25 17,5 83 - - 26 16,6 87 - - 27 17,0 92 - - 28 19,1 89 - - 29 16,9 72 2,7 - 30 16,7 69 - - 31 15,0 60 - - Tæng 631,3 11,5 83,7 Max 23,6 89 6,9 9,4 Min 15,0 60 - 0 T.b×nh 20,36 81,58 0,37 2,70 Sè liÖu khÝ t­îng t¹i tr¹m khÝ t­îng H¶i D­¬ng th¸ng 01 n¨m 2008 Ngµy NhiÖt ®é (0C) §é Èm (%) L­îng m­a (mm) Sè giê n¾ng (giê) 1 14,3 51 - 8,4 2 13,0 60 - 9,1 3 13,7 66 - 8,8 4 14,7 76 - 8,3 5 16,3 71 - 0 6 17,6 80 - 2,0 7 18,3 86 - 0 8 19,4 85 - 1,1 9 19,4 86 - 2,1 10 21,3 85 - 2,4 11 23,1 86 - 7,7 12 22,9 84 - 8,0 13 22,4 79 - 2,5 14 14,9 76 - 0 15 12,0 80 - 0 16 12,0 69 - 0 17 13,7 62 - 0 18 14,6 78 0,2 0,1 19 14,5 96 - 0 20 16,7 96 0,2 0 21 15,3 96 0,6 0 22 11,3 93 1,6 0 23 11,9 83 0 0 24 11,7 79 0 0 25 10,3 97 12,9 0 26 11,7 92 0,3 0 27 11,3 83 0 0 28 10,0 96 1,1 0 29 10,4 89 2,9 0 30 9,9 93 2,1 0 31 8,1 87 19,2 0 Tæng 456,7 41,1 60,5 Max 22,9 96 19,2 9,1 Min 8,1 51 0 0 T.b×nh 14,73 81,94 1,33 1,95 Sè liÖu khÝ t­îng t¹i tr¹m khÝ t­îng H¶i D­¬ng th¸ng 02 n¨m 2008 Ngµy NhiÖt ®é (0C) §é Èm (%) L­îng m­a (mm) Sè giê n¾ng (giê) 1 7,0 90 0,5 0 2 9,2 81 5,2 0 3 11,1 69 - 0 4 12,3 69 - 0 5 13,2 79 - 0 6 12,8 67 - 0 7 12,6 75 - 0 8 13,0 60 - 0 9 12,8 53 - 0 10 11,9 61 - 0 11 11,0 72 - 0 12 11,6 58 - 0 13 11,5 54 - 0 14 11,1 62 0,1 0 15 13,0 62 - 0,2 16 13,6 74 - 0 17 11,4 94 5,8 0 18 11,3 93 0,7 0 19 12,1 89 1,2 0 20 14,2 77 - 1,2 21 16,0 80 - 8,7 22 18,0 78 - 8,6 23 19,6 79 - 8,6 24 18,7 93 0,8 0 25 18,6 93 0,7 0 26 16,8 86 2,4 0 27 13,7 62 - 0 28 14,4 67 - 0 29 14,5 71 2,5 3,7 Tæng 387 19,9 31 Max 19,6 93 5,2 8,7 Min 7 53 0 0 T.b×nh 13,35 74,07 0,69 1,07 Sè liÖu khÝ t­îng t¹i tr¹m khÝ t­îng H¶i D­¬ng th¸ng 3 n¨m 2008 Ngµy NhiÖt ®é (0C) §é Èm (%) L­îng m­a (mm) Sè giê n¾ng (giê) 1 15,2 76 - 9,3 2 16,8 75 - 9,0 3 18,6 68 - 8,4 4 18,8 64 - 9,1 5 18,5 80 - 1,0 6 19,1 86 - 0,7 7 19,4 86 - 1,4 8 20,3 82 - 2,5 9 20,0 83 - 0,1 10 19,3 89 - 0 11 20,5 86 - 0,6 12 19,8 87 - 4,1 13 20,1 94 0,5 0 14 20,7 93 0,3 0 15 21,2 89 - 0 16 21,9 91 - 0,6 17 23,0 89 0,3 0 18 22,5 93 10,7 0,2 19 22,7 87 0,6 0,4 20 22,5 91 0,1 5,9 21 23,7 91 0,1 0 22 22,0 95 7,6 0 23 21,5 65 0,4 6,8 24 20,9 76 - 8,1 25 21,4 80 - 0 26 21,0 82 0,1 0,4 27 19,8 88 - 0 28 21,1 94 - 0 29 23,7 92 - 0,2 30 24,4 92 - 0 31 22,2 95 5,3 0 Tæng 642,6 26 68,8 Max 24,4 95 10,7 9,1 Min 15,2 64 0 0 T.b×nh 20,73 85,13 0,84 2,22 Sè liÖu khÝ t­îng t¹i tr¹m khÝ t­îng H¶i D­¬ng th¸ng 4 n¨m 2008 Ngµy NhiÖt ®é (0C) §é Èm (%) L­îng m­a (mm) Sè giê n¾ng (giê) 1 19,8 92 1,1 0 2 18,4 94 3,7 0 3 18,4 96 1,3 0 4 20,3 96 0,1 0 5 23,2 95 0,5 0 6 24,6 90 - 1,5 7 24,9 93 0,2 1,7 8 25,9 86 - 5,8 9 26,4 84 - 7,2 10 25,6 91 - - 11 25,4 94 - 0 12 25,3 95 0,1 0 13 24,8 93 4,3 0 14 24,8 85 0,7 6,3 15 25,4 83 15,0 5,1 16 25,2 86 0,1 2,0 17 25,3 87 - 5,6 18 26,1 81 - 7,3 19 26,6 82 - 7,0 20 26,9 88 - 2,1 21 27,1 87 - 2,9 22 26,1 90 43,3 0 23 22,0 82 - 0 24 20,7 75 0,2 0,3 25 22,2 81 - 1,2 26 22,8 81 - 1,3 27 23,4 89 0,2 0,8 28 24,8 75 - 3,9 29 24,8 80 - 1,6 30 25,1 88 1,1 1,2 Tæng 722,3 71,9 64,8 Max 27,1 96 43 7,2 Min 18,4 75 0 0 T.b×nh 24,08 87,3 2,40 2,16 Sè liÖu khÝ t­îng t¹i tr¹m khÝ t­îng H¶i D­¬ng th¸ng 5 n¨m 2008 Ngµy NhiÖt ®é (0C) §é Èm (%) L­îng m­a (mm) Sè giê n¾ng (giê) 1 26,0 90 - 1,0 2 27,2 87 - 5,7 3 27,1 89 - 5,2 4 28,0 87 - 8,0 5 23,6 93 55,9 0 6 24,2 90 2,2 0,1 7 27,3 89 - 7,9 8 28,0 89 - 9,8 9 26,7 92 11,8 2,6 10 21,9 92 36,7 0 11 23,0 77 4,0 1,8 12 25,2 79 - 4,8 13 26,3 81 - 4,5 14 26,0 75 - 10,9 15 25,5 80 - 6,5 16 25,9 79 - 9,8 17 26,4 81 - 5,9 18 27,1 87 1,8 3,1 19 23,2 90 43,7 0 20 24,3 87 2,2 1,6 21 26,0 83 - 8,4 22 26,1 87 - 4,3 23 27,3 89 0,3 7,3 24 28,2 87 - 0,2 25 28,7 86 - 7,1 26 29,6 85 - 7,5 27 30 79 - 10,4 28 30,3 74 - 5,0 29 30,7 77 - 9,6 30 27,5 87 1,6 3,7 31 25,1 84 18,1 0,5 Tæng 822,4 178,3 153,2 Max 30,7 92 55,9 10,9 Min 21,9 75 0 0 T.b×nh 26,53 84,90 5,75 4,94 Sè liÖu khÝ t­îng t¹i tr¹m khÝ t­îng H¶i D­¬ng th¸ng 6 n¨m 2008 Ngµy NhiÖt ®é (0C) §é Èm (%) L­îng m­a (mm) Sè giê n¾ng (giê) 1 26,3 93 18,1 0,8 2 25,5 95 52,3 0 3 26,0 87 16,2 2,4 4 26,0 94 80,2 0,9 5 26,8 92 15,1 0,9 6 27,1 89 - 4,3 7 28,6 87 - 3,2 8 27,9 88 12,6 0,3 9 277 86 1,9 6,3 10 27,0 92 1,9 0 11 27,9 90 - 2,1 12 27,7 90 0,3 2,3 13 28,5 87 0,4 3,0 14 27,6 90 24,7 3,0 15 28,8 86 3,3 5,8 16 28,2 89 20,3 0,7 17 28,5 88 0,1 0 18 27,0 91 23,3 0,9 19 27,0 92 28,9 0,5 20 28,9 84 - 9,5 21 29,2 83 - 9,4 22 30,3 83 - 10,2 23 30,8 83 - 9,4 24 29,4 82 12,7 6,2 25 30,5 80 - 3,0 26 31,1 78 - 7,8 27 26,8 89 32,8 3,0 28 25,1 91 18,9 0 29 28,1 81 0,1 9,6 30 30,1 81 - 10,3 Tæng 840,4 364,1 115,8 Max 31,1 95 80,2 10,3 Min 25,1 78 0 0 T.b×nh 28,01 87,37 12,14 3,86 ._.