Vai trò của lợi nhuận trong nền Kinh tế thị trường

A. §Æt VÊn §Ò 1. Vai trß lîi nhuËn trong kinh tÕ thÞ tr­êng. Kinh tÕ trÞ tr­êng lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn ë giai ®o¹n cao, viÖc s¶n xuÊt hµng ho¸ mang tÝnh phæ biÕn, søc lao ®éng trë thµnh hµng ho¸. Kinh tÕ thÞ tr­êng lµ nÒn kinh tÕ mµ mäi quan hÖ kinh tÕ-x· héi c¬ b¶n ®­îc gi¶i quyÕt th«ng qua thÞ tr­êng vµ c¬ chÕ thÞ tr­êng. ThÞ tr­êng võa lµ m«i tr­êng ho¹t ®éng vµ lµ c«ng cô ®Ó c¸ nh©n, x· héi thùc hiÖn môc tiªu cña m×nh. ThÞ tr­êng hµng ho¸ tæng hîp nhiÒu lÜnh vùc ®a d¹ng vµ phong phó nã t¹o ra nh÷ng thÞ tr­êng mµ trong c¬ chÕ kinh tÕ chØ huy, bao cÊp tr­íc ®©y kh«ng cã ®ã lµ : ThÞ tr­êng søc lao ®éng, thÞ tr­êng vèn, thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n … §Æc biÖt ®èi víi thÞ tr­êng vèn nã cã ¶nh h­ëng rÊt lín tíi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh hay cung øng dÞch vô cña c¸c doanh nghiÖp mµ lîi nhuËn lµ môc tiªu xuyªn suèt ®Ó hæ trî cho doanh nghiÖp ngµy cµng tÝch luü, tÝch tô vµ tËp trung vèn ho¹t ®éng. C¬ chÕ thÞ tr­êng lµ h×nh thøc quan hÖ kinh tÕ mµ trong ®ã c¸ nh©n ng­êi tiªu dïng vµ s¶n xuÊt cung øng dÞch vô t¸c ®éng lÉn nhau th«ng qua thÞ tr­êng. §Ó s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ cung øng dÞch vô ®¹t hiÖu qu¶ cao, ®øng v÷ng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng th× viÖc tÊt yÕu nhµ qu¶n lý ph¶i quan t©m ®Õn lîi nhuËn vµ ®ã lµ môc tiªu hµng ®Çu. Tõ ®ã môc tiªu tèi ®a ho¸ lîi nhuËn lµ hµng ®Çu ®èi víi bÊt kú doanh nghiÖp s¶n xuÊt, kinh doanh hîac cung øng dÞch vô th­îng m¹i nµo. 2. Môc tiªu tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. Quy tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ ®­îc c¸c nhµ doanh nghiÖp thùc hiÖn theo c¸c b­íc : T_________H____________T’ (vèn chuÈn bÞ (hµng b¸n ®­îc (thu nhËp qua nguyªn vËt liÖu) s¶n xuÊt vµ ®em b¸n) chu kú s¶n xuÊt-kinh doanh) Do yªu cÇu ph¸t triÓn s¶n xuÊt – kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng nªn kÕt qu¶ hµng ®Çu mµ doanh nghiÖp ph¶i ®Æt môc tiªu lµ ; T’ > T Cã nghÜa lµ : T’ – T = Lîi nhËn Còng môc tiªu nµy nã ®­îc biÓu hiÖn qua chØ sè doanh thu vµ chi phÝ nh­ sau: Doanh thu tèi ®a – chi phÝ tèi thiÓu = Lîi nhuËn tèi ®a. §¹t ®­îc lîi nhuËn tèi ®a cã nghÜa lµ chØ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p nh»m t¨ng kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh thÞ tr­êng ®Ó kh«ng ngõng t¨ng doanh thu. MÆt kh¸c th«ng qua tr×nh ®é qu¶n lý vµ øng dông khoa häc qu¶n lý kinh tÕ – tµi chÝnh ®Ó x¸c chi phÝ hîp lý nhÊt nh­ng còng ®Çy ®ñ nhÊt nh»m gia t¨ng lîi nhuËn. Chi phÝ tèi thiÓu ®­îc hiÓu theo nghÜa qu¶n lý tèt nhÊt ®õng ®Ó ph¸t sinh nh÷ng chi phÝ bÊt hîp lý chø kh«ng ph¶i chØ c¾t gi¶m chÝ phÝ chung chung. Q Qu¶n lý tèt chi phÝ lµ ë kh©u sö dông ®Þnh møc ng­yªn, nhiªn vËt liÖu hîp lý, ®Þnh møc nh©n c«ng lao ®éng hîp lý vµ trÝch khÊu hao c¬ b¶n, khÊu hao söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh hîp lý ®ång thêi kÕt hîp víi c¸c biÖn ph¸p th­ëng s¸ng kiÕn c¶i tiÕn kü thuËt t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng nh»m t¹o nªn nh÷ng néi dung mµ nhµ doanh nghiÖp ph¶i thùc sù vµo cuéc ®Ó kh«ng ngõng t¨ng lîi nhuËn. Th«ng qua ®Ò tµi nµy ®Ó chóng ta nhËn thøc s©u s¾c vÒ b¶n chÊt, vai trß, vÞ trÝ cña lîi nhuËn ®èi víi doanh nghiÖp dï lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng, n«ng nghiÖp hay doanh nghiÖp dÞch vô, th­¬ng m¹i, du lÞch… B. Th©n Bµi I. Nh÷ng vÊn ®Ò nghiªn cøu lîi nhuËn doanh nghiÖp 1. B¶n chÊt cña lîi nhuËn. 1.1 kh¸i niÖm lîi nhuËn. LîÞ nhuËn cña doanh nghiÖp lµ kho¶n tiÒn chªnh lÖch gi÷a thu nhËp vµ chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó ®¹t ®­îc thu nhËp ®ã tõ c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®­a ra. 1.2 Néi dung cña lîi nhuËn. Lîi nhuËn bao gåm c¸c néi dung nh­ sau: - Lîi nhuËn tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh vµ phô - Lîi nhuËn tõ c¸c ho¹t ®éng liªn doanh liªn kÕt - Lîi nhuËn do c¸c nghiÖp vô tµi chÝnh - Lîi nhuËn do c¸c ho¹t ®éng kh¸c mang l¹i (thanh lý, nh­îng b¸n tµi s¶n, nî v¾ng chñ, nî kh«ng ai ®ßi...) 1.3. §Æc tr­ng cña lîi nhuËn. Ph¶n ¸nh n¨ng lùc tæ chøc s¶n xuÊt - kinh doanh hoÆc n¨ng lùc cung cÊp dÞch vô th­¬ng m¹i - du lÞch cña nhµ doanh nghiÖp. Bëi r»ng lîi nhuËn cµng cao cã nghÜa lµ nhµ doanh nghiÖp ®· qu¶n lý hîp lý vµ khoa häc nhÊt vµ ng­îc l¹i (§­¬ng nhiªn lµ sù so s¸nh chªnh lÖch gi÷a thu nhËp vµ chi phÝ doanh nghiÖp bá ra ®Ó ®¹t ®­îc thu nhËp ®ã). Tõ ®ã th«ng qua chØ tiªu lîi nhuËn ta cã thÓ ®¸nh gi¸ chÊt l­îng tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh vµ n¨ng lùc qu¶n lý toµn diÖn cña nhµ doanh nghiÖp. VËy, ®Æc tr­ng cña lîi nhuËn chÝnh lµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ®ang ®­îc ®o b»ng gi¸ trÞ qua mçi kú s¶n xuÊt hoÆc cung øng dÞch vô th­¬ng m¹i du lÞch. 1.4 VÞ trÝ, vai trß cña lîi nhuËn ®èi víi doanh nghiÖp. Lîi nhuËn cã tÇm quan träng rÊt lín ®èi víi doanh nghiÖp bëi v× th«ng qua ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã lîi nhuËn th× doanh nghiÖp míi ®­îc ®¸nh gi¸ lµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Tr­íc hÕt c¸c c¬ quan qu¶n lý doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ chÊt l­îng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp còng tõ chØ tiªu lîi nhuËn. C¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc c¸ nh©n muèn ®Çu t­ vµo doanh nghiÖp hay gãp vèn liªn doanh, liªn kÕt víi doanh nghiÖp th× ®iÒu tr­íc tiªn ng­êi ta quan t©m tíi lîi nhuËn. V× lîi nhuËn cµng lín th× nh÷ng ng­êi mua cæ phÇn hoÆc gãp phÇn vèn cña m×nh ®­îc ¨n chia tû lÖ l·i suÊt cao ®èi víi l­îng vèn gãp vµo. C¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i cho doanh nghiÖp vay vèn ho¹t ®éng còng quan t©m tr­íc hÕt ®Õn lîi nhuËn. Lîi nhuËn cµng cao cµng chøng tá kh¶ n¨ng tµi chÝnh doanh nghiÖp v÷ng ch¾c, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn. S¶n xuÊt kinh doanh cµng nhiÒu lîi nhuËn th× Nhµ n­íc ®­îc thu nhËp cao (mét trong nh÷ng nguån ®ãng gãp nghÜa vô víi ng©n s¸ch Nhµ n­íc). B¶n th©n doanh nghiÖp ®­îc trÝch quü ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, bæ sung vèn cè ®Þnh, vèn huy ®éng (t¨ng nguån vèn chñ së h÷u). MÆc kh¸c cã phÇn h×nh thµnh c¸c quü khen th­ëng, quü phóc lîi, quü dù phßng tµi chÝnh vµ quü dù phßng mÊt viÖc lµm cho c«ng nh©n... Râ rµng lîi nhuËn ®ãng mét vai trß vµ vÞ trÝ ®Æc biÖt quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ nhµ qu¶n lý lu«n ph¶i quan t©m ®Õn chØ tiªu nµy vµ th­êng xuyªn coi lµ môc tiªu hµng ®Çu trong s¶n xuÊt kinh doanh. 1.5 C¸c yÕu tè t¸c ®éng vµ chi phÝ lîi nhuËn doanh nghiÖp. - YÕu tè doanh thu b¸n hµng: Doanh thu b¸n hµng hoÆc cung cÊp dÞch vô lµ toµn bé c¸c kho¶n tiÒn thu ®­îc do ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña doanh nghiÖp mang l¹i. Néi dung bao gåm: + Doanh thu tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh­ tiÒn b¸n s¶n phÈm hµng ho¸, cung øng dÞch vô sau khi trõ c¸c kho¶n chiÕt khÊu thanh to¸n, gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i (nÕu cã) vµ ®­îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n (kh«ng ph©n biÖt ®· thu tiÒn hay ch­a thu tiÒn) gåm c¶ gi¸ trÞ hµng ho¸ ®em biÕu tÆng, tiªu dïng néi bé vµ c¸c kho¶n trÞ gi¸, phô gi¸ theo quy ®Þnh Nhµ n­íc. + Doanh thu tõ c¸c ho¹t ®éng kh¸c: Nh­ ho¹t ®éng ®Çu t­ tµi chÝnh, liªn doanh liªn kÕt gãp vèn cæ phÇn, cho thuª tµi s¶n, l·i tiÒn gi÷, l·i cho vay... Doanh thu tõ c¸c ho¹t ®éng bÊt th­êng lµ nh÷ng kho¶n thu tõ c¸c ho¹t ®éng xÈy ra kh«ng th­êng xuyªn... Nh­ vËy, doanh thu cµng cao sÏ cã nhiÒu kh¶ n¨ng chøa ®ùng t¨ng lîi nhuËn vµ b¶n th©n doanh thu b¸n hµng gåm chi phÝ s¶n xuÊt vµ lîi nhuËn. Muèn vËy doanh nghiÖp ph¶i tÝch cùc khai t¸c thÞ tr­êng ®Ó tiªu thô sang phÇn hµng ho¸ cµng nhiÒu th× doanh thu míi t¨ng vµ cã c¬ héi t¨ng lîi nhuËn. - Chi phÝ s¶n xuÊt (hoÆc phÝ l­u th«ng hµng ho¸ dÞch vô). Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chñ yÕu cña mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt hoÆc cung øng dÞch vô nh»m s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh vµ tiªu thô nã trªn thÞ tr­êng nh»m thu lîi nhuËn. VËy môc tiªu chñ yÕu cña doanh nghiÖp lµ lîi nhuËn vµ ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®ã doanh nghiÖp ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh. §ã lµ chi phÝ cho s¶n xuÊt s¶n phÈm, chi phÝ cho viÖc trªn thay s¶n phÈm vµ chi phÝ kinh doanh. Nh­ chóng ta ®Æt vÊn ®Ò ®Çu bµi, c¸c yÕu tè t¸c ®éng vµ chi phèi ®Õn lîi nhuËn doanh nghiÖp lµ doanh thu b¸n hµng tiªu thô s¶n phÈm vµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. XuÊt hiÖn trong c¸c tr­êng hîp sau: - Tr­êng hîp thø nhÊt: Doanh thu lín, chi phÝ còng t­¬ng øng th× lîi nhuËn kh«ng t¨ng. - Tr­êng hîp thø hai: Doanh thu b¸n, chi phÝ lín th× lîi nhuËn gi¶m xuèng. - Tr­êng hîp thø ba: Doanh thu lín, chi phÝ cµng thÊp th× lîi nhuËn t¨ng lªn. Bëi vËy nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp cÇn ph¶i tÝch cùc t¹o lËp doanh thu cao nhÊt vµ qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ë møc thÊp nhÊt th× lîi nhuËn sÏ ë møc cao nhÊt vµ ®ã chÝnh lµ môc tiªu hµng ®Çu. 2. Lîi nhuËn lµ môc tiªu hµng ®Çu cña doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. 2.1 Lîi nhuËn thóc ®Èy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. V× môc tiªu hµng ®Çu cña doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr­êng lµ lîi nhuËn vµ muèn cµng nhiÒu lîi nhuËn th× tr­íc hÕt ph¶i t¹o lËp thÞ tr­êng v÷ng ch¾c ®Ó tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ nhiÒu nhÊt. Khi ®· tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ nhiÒu nhÊt th× s¶n xuÊt hµng ho¸ ®­îc khai th¸c vdíi c«ng suÊt cao nhÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ vµ nh­ thÕ ®· thóc ®Èy s¶n xuÊt s¶n phÈm hµng ho¸ ®­îc tiªu thô nhiÒu trªn thÞ tr­êng cµng ngµy cµng thóc ®Èy c«ng cuéc kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¸t triÓn. ThÕ lµ chÝnh v× môc tiªu lîi nhuËn ®· lµm cho s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn. §­¬ng nhiªn ®· lµ môc tiªu hµng ®Çu lîi nhuËn th× ph¶i quan t©m c¶ qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh sao cho chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh thÊp, gi¸ thµnh s¶n phÈm hµng ho¸ gi¶m. 2.2 Lîi nhuËn thóc ®Èy t¨ng thu Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®­îc h×nh thµnh tõ nhiÒu kho¶n thu nh­ng lín nhÊt vÉn lµ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng sau khi ®· gi¶m trõ ®Çu vµo, thuÕ nhËp khÈu, xuÊt khÈu. Vµ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp (tr­íc ®©y gäi lµ thuÕ). Lîi nhuËn cña doanh nghiÖp sau khi ®­îc x¸c ®Þnh qua mét n¨m s¶n xuÊt kinh doanh thùc tÕ ph¶i chi nép thuÕ thu nhËp theo tõng l« quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. Sè cßn l¹i sau khi nép thÕ cho Ng©n s¸ch Nhµ n­íc doanh nghiÖp míi ®­îc ph©n phèi theo chÕ ®é t¹o nh¸nh hiÖn hµnh. Nh­ vËy trong phÇn thu Ng©n s¸ch Nhµ n­íc cã phÇn ®ãng gãp quan träng cña thuÕ tõ lîi nhuËn. Lîi nhuËn doanh nghiÖp cµng cao th× thuÕ thu tõ nã cµng lín gãp phÇn æn ®Þnh nguån thu c¬ b¶n v÷ng ch¾c cho Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. 2.3 Lîi nhuËn thóc ®Èy tÝch luü, tÝch tô vµ tËp trung vèn cho doanh nghiÖp. Lîi nhuËn sau khi ®­îc nép thuÕ theo tû lÖ quy ®Þnh vÒ Ng©n s¸ch Nhµ n­íc sÏ ®­îc ph©n phè tr­íc hÕt ­u tiªn cho quü ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt theo møc tèi thiÓu lµ 50% phÇn lîi nhuËn cßn l¹i (tèi ®a cã thÓ h¬n tuú theo t×nh h×nh cô thÓ cña doanh nghiÖp ®Ó ph©n phèi hîp ký). Do ®ã trong nguån vèn chñ së h÷u cña doanh nghiÖp tõ thêi ®iÓm nµy ®­îc bæ sung mét l­îng tiÒn ®¸ng kÓ. Råi chu kú s¶n xuÊt kinh doanh tiÕp theo l¹i s¸ng t¹o ra lîi nhuËn ®­îc bæ sung vèn chñ së h÷u th«ng qua tÝnh lËp quü ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt tõ lîi nhuËn. Cø nh­ thÕ cµng ngµy doanh nghiÖp ®­îc tÝch luü vèn, dÉn ®Õn tÝch tô vèn cµng lín vµ ®Õn mét giai ®o¹n søc tËp trung vèn lín nhÊt ®Çu t­ cho s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn thªm b»ng t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt. C«ng suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ, c¶i tiÕn c«ng nghÖ vµ thËm chÝ sÏ cã ®ñ kh¶ n¨ng ®Çu t­ míi c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. 2.4 Lîi nhuËn thóc ®Èy ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cña c«ng nh©n viªn chøc doanh nghiÖp. Th«ng qua ph©n phèi lîi nhuËn cho c¸c quü phóc lîi, quü khen th­ëng cña doanh nghiÖp tõ ®©y ®· h×nh thµnh nh÷ng kho¶n chi ®Ó khuyÕn khÝch nguån lao ®éng kh«ng ngõng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. Nguån lao ®éng ®· ®­îc tÝnh tr¶ l­¬ng trong phÇn chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®­îc tÝnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt còng nh­ gi¸ thµnh kinh doanh dÞch vô. Ngoµi ra phÇn tiÒn th­êng ®­îc tÝnh tõ quü khen th­ëng mµ quü nµy h×nh thµnh tõ lîi nhuËn. Râ rµng lîi Ých vËt chÊt ®· lµ nÒn t¶ng lµm cho c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc thªm h­ng phÊn ®Ó ph¸t huy s¸ng kiÕn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, h¨ng h¸i tham gia qu¶n lý s¶n xuÊt, qu¶n trÞ kinh doanh ... cµng ngµy cµng cµng cã lîi cho doanh nghiÖp còng nh­ ng­êi lao ®éng. Bªn c¹nh ®ã lîi nhuËn cßn ®em ®Õn cho c¸n bé c«ng nh©n viªn ®­îc h­ëng phóc lîi doanh nghiÖp th«ng qua viÖc lËp quü phóc lîi vµ tõ ®©y trÝch ra ®Ó trang bÞ, mua s¾m nh÷ng tµi s¶n phôc vô sinh ho¹t vËt chÊt, v¨n ho¸, tinh thÇn cho c¸n bé c«ng nh©n viªn doanh nghiÖp. Lîi nhuËn râ rµng thóc ®Èy viÖc n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cho c¸n bé, c«ng nh©n viªn doanh nghiÖp ®ång thêi tõ ®ã cã sù t¸c ®éng trë l¹i rÊt h÷u hiÖu nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tho¶ m·n môc tiªu lîi nhuËn kh«ng ngõng t¨ng cao. 2.5 Lîi nhuËn ®¶m b¶o v÷ng ch¾c b¶o hiÓm s¶n xuÊt kinh doanh. Trong ph©n phèi lîi nhuËn sau khi nép thuÕ cã phÇn trÝch lËp quü dù phßng tµi chÝnh, quü dù phßng mÊt viÖc lµm. §©y lµ nh÷ng quü nh»m huy ®éng ®¶m b¶o ®êi sèng cho ng­êi lao ®éng cã ®êi sèng æn ®Þnh nh÷ng khi doanh nghiÖp gÆp ph¶i rñi ro trong s¶n xuÊt kinh doanh. §©y chÝnh lµ sù mang l¹i an toµn cho ng­êi lao ®éng mét c¸ch cao nhÊt mµ th«ng qua ph©n phèi lîi nhuËn. Vµ còng lµ qu¶n lý lîi nhuËn trong s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp. Nh÷ng luËn thuyÕt vµ thùc tiÔn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®· cho ta thÊy môc tiªu cña mäi doanh nghiÖp ®Òu lµ sù sinh lêi. TÇm quan träng cña sù sinh lêi Êy (lîi nhuËn) lµ kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi bÊt kú doanh nghiÖp nµo dï lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm hµng ho¸ hay lµ doanh nghiÖp cung øng dÞch vô th­¬ng m¹i, du lÞch. Lîi nhuËn kh«ng chØ lµ chØ tiªu chÊt l­îng tæng hîp mµ cßn lµ chØ sè ph¶n ¸nh chÝnh x¸c n¨ng lùc tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ doanh nghiÖp. MÆc kh¸c nã cßn lµ th­íc ®o hiÖu qu¶ cña ®ång vèn kinh doanh, còng lµ chØ tiªu chi phèi cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®ång thêi lµ môc tiªu hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. III. Chøng minh b»ng sè liÖu thùc tÕ. Th«ng qua sè liÖu 2 n¨m cña mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng. Víi mét sè chØ tiªu chñ yÕu. (§¬n vÞ tÝnh: 1000®) TT ChØ tiªu chñ yÕu N¨m 2001 N¨m 2002 So s¸nh tû lÖ % 2002/2001 1 Tæng doanh thu (trßn sè) 58.000.000 64.000.000 110,34 2 Tæng chi phÝ (Trßn sè) 53.000.000 58.000.000 109,43 3 Tæng lîi nhuËn tr­íc thuÕ 5.000.000 6.000.000 120,00 4 Nép thuÕ thu nhËp vÒ NSNN 1.600.000 1.920.000 120,00 5 Lîi nhuËn sau thuÕ 3.400.000 4.080.000 120,00 Ph©n phèi nh­ sau: - LËp quü ®Çu t­ ph¸t triÓn 50% 1.700.000 2.040.000 120,00 - LËp quü dù phßng tµi chÝnh 10% 340.000 408.000 120,00 - LËp quü dù phßng mÊt viÖc lµm 5% 170.000 204.000 120,00 - LËp quü khen th­ëng phóc lîi 35% 1.190.000 1.428.000 120,00 Qua sè liÖu trªn, nhËn xÐt. - Doanh thu cña doanh nghiÖp n¨m sau t¨ng h¬n n¨m tr­íc lµ 10,34%. - Cña doanh nghiÖp n¨m sau so n¨m tr­íc t¨ng lªn 9,43% chi phÝ. Trong lóc doanh thu t¨ng 10,34% nªn n¨m 2002 doanh nghiÖp ®· qu¶n lý chi phÝ tèt h¬n. - Lîi nhuËn cña doanh nghiÖp n¨m 2002 so n¨m 2001 t¨ng 20% do võa t¨ng doanh thu lµ l¹i võa qu¶n lý tèt chi phÝ vÒ sè liÖu tuyÖt ®èi. VÒ sè l­îng tuyÖt ®èi. - N¨m 2001 do lîi nhuËn doanh nghiÖp ®­îc 5 tû ®ång nªn ®· ®ãng gãp cho Ng©n s¸ch lµ 1,6 tû ®ång, ®­îc trÝch lËp quü ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt lµ 1,7 tû ®ång. §©y hoµn toµn vèn chñ së h÷u cña doanh nghiÖp, t¨ng kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Ó chñ ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kú tíi. §­îc trÝch quü dù phßng tµi chÝnh lµ 340 triÖu, lËp quü dù phßng mÊt viÖc lµm lµ 170 triÖu, lËp quü khen th­ëng, phóc lîi lµ 1.090 triÖu ®ång. Trong ®ã quü dù phßng tµi chÝnh vµ quü dù phßng mÊt viÖc lµm kh¶ n¨ng tù chñ tµi chÝnh ®Ó phßng chèng rñi ro trong kinh doanh. Nguån ®­îc h×nh thµnh do lîi nhuËn, kh«ng ph¶i xin cÊp nµo c¶. §Æc biÖt víi sè tiÒn ®­îc lËp quü phóc lîi, khen th­ëng lín. Nh­ vËy, râ rµng doanh nghiÖp hoµn toµn chñ ®éng th­êng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, trong mua s¾m trang bÞ phôc vô ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cña c«ng nh©n viªn. Qua sè liÖu cña mét n¨m cã lîi nhuËn cao ®· kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ cña lîi nhuËn trong s¶n xuÊt kinh doanh. Mµ bÊt kú nhµ qu¶n lý nµo còng ph¶i quan t©m. NÕu kh«ng cã lîi nhuËn th× nh÷ng Ých lîi cho doanh nghiÖp còng nh­ ng­êi lao ®éng kh«ng bao giê cã. - N¨m 202 do do tÝch cùc t¨ng doanh thu vµ phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt ë møc hîp lý, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm nªn lîi nhuËn t¨ng 20% so víi lîi nhuËn n¨m 2001. Tõ ®ã trªn sè tuyÖt ®èi trªn sè tuyÖt ®èi c¸c kho¶n nép thuÕ cho Ng©n s¸ch Nhµ n­íc vµ trÝch lËp quü cña doanh nghiÖp ®ªï t¨ng 20%. §­îc biÓu hiÖn b»ng c¸c sè liÖu nh­ b¶ng trªn ®©y. VÒ tÝch luü, tÝch tô, tËp trung vèn: Mçi ch÷ sè liÖu cña 2 n¨m ta ®· cã nh÷ng ®¸nh gi¸ nh­ sau: So víi n¨m 2000 th× ®Õn hÕt 2002 vèn doanh nghiÖp ®Çu t­ cho s¶n xuÊt ®­îc tÝch luü tõ lîi nhuËn nµy lµ: (1.700 triÖu + 2.040 triÖu = 3.840 triÖu). Víi sè vèn nµy, nÕu kh«ng biÕt nguån tõ lîi nhuËn mµ ph¶i ®i vay Ng©n hµng th× chi phÝ l·i suÊt tiÒn vay ph¶i t¨ng lªn lµm gi¸ thµnh cao h¬n vµ vµ hiÖu qu¶ lµ lîi nhuËn thÊp ®i. Nh­ng do nguån vèn nµy tõ lîi nhuËn mang l¹i ®Ó ®Çu t­ nªn ®· gi¶m chi phÝ tiÒn vay (c¶ gèc+l·i) lµm cho cµng ngµy gi¸ thµnh h¹, chi phÝ gi¶m vµ t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn. ThÞ tr­êng qua gi¸ b¸n chñ ®éng h¹ xuèng so víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c vµ s¶n phÈm ®­¬ng nhiªn ®­îc b¸n nhanh h¬n lµm cho doanh thu t¨ng vµ tiÕp tôc lîi nhuËn t¨ng (lo gi¶m chi phÝ) l¹i tiÕp tôc sinh lêi, tiÕp tôc bæ sung vèn chñ së h÷u, tiÐp tôc tÝch luü vèn ë møc cao. Nhê ®ã l¹i ®æi míi c«ng nghÖ mét c¸ch tù chñ vµ s¶n xuÊt kinh doanh ®ang ph¸t triÓn. KÕt luËn: Víi tÇm quan träng víi vai trß vÞ trÝ cña lîi nhuËn trong viÖc tù chñ tµi chÝnh, t¨ng nguån vèn chñ së h÷u còng nh­ t¨ng c¸c quü b¶o ®¶m doanh nghiÖp ho¹t ®éng mét c¸ch tèt nhÊt chóng ta kh¼ng ®Þnh r»ng: Lîi nhuËn lµ chØ tiªu ®Æc biÖt quan träng ®èi víi bÊt kú doanh nghiÖp nµo. Lîi nhuËn lµ môc tiªu t×m kiÕm hµng ®Çu cña c¸c nhµ doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. ._.