Thưc trạng đầu tư trực tiếp nước ngoài & giải pháp nhằm tăng cường thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam

Lêi më ®Çu Vèn n­íc ngoµi lµ mét nh©n tè cùc kú quan träng vµ cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ë bÊt kú mét n­íc hay mét nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn nµo. §Æc biÖt lµ trong giai ®o¹n hiªn nay khi mµ xu h­íng më c÷a héi nhËp quèc tÕ ®· trë thµnh phæ biÕn. H¬n n÷a n­íc ta lµ mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hÈu tr×nh ®é kû thuËt thÊp kÐm, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, tÝch luü néi bé thÊp, l¹i chÞu hËu qu¶ nÆng nÒ cña chiÕn tranh. Do dã vÊn ®Ò vÒ vèn hiÖn nay ®ang lµ vÊn ®Ò nan gi¶i vµ khã giai quyÕt nhÊt. Tr­íc t×nh h×nh ®ã ViÖt Nam ®· thùc thi nhiÒu gi¶i ph¸p ®Ó t¹o nguån vèn ®Æc biÖt lµ c¸c gi¶i ph¸p nh»m thu hót nguån vèn ®Çu t­ nø¬c ngoµi. Th¸ng 12 n¨m 1987n­íc ta ®· ban hµnh luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, tõ ®ã ®Õn nay ®· cã trªn 60 quèc gia, vïng l·nh thæ ®· ®Çu t­ vµo ViÖt nam , trong ®ã cã nh÷ng tËp ®oµn lín nh­ SONY, DEAWOO, FORD, HONDA . §Çu t­ n­íc ngoµi ®· gãp phÇn kh«ng nhá vµo sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ n­íc ta trong h¬n m­êi n¨m qua, nh­ gi¶i quyÕt vÊn ®Ì vÒ vèn, c«ng nghÖ,n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý . Do nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi còng nh­ sù ®ãng gãp cña nã vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña n­íc ta trong nh÷ng n¨m qua, cho nªn em ®· chän ®Ò tµi “Th­c tr¹ng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµ gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam”. Víi tr×nh ®é hiÓu biÕt còng nh­ thêi gian nghiªn cøu cßn h¹n chÕ cho nªn bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vµ sai lÇm. Em rÊt mong ®­îc sù gãp ý cña thÇy c« gi¸o ®Ó häc hái thªm vµ bæ sung cho bµi viÕt ®­îc hoµn thiÖn h¬n. PhÇn I lÝ luËn chung 1. C¸c kh¸i niÖm vÒ ®Çu t­. a. §Çu t­. §Çu t­ lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ, lµ mét bé phËn cña s¶n xuÊt- kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Nã cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc t¨ng tiÒm lùc cña nÒn kinh tÕ nãi chung cña tõng doanh nghiÖp nãi riªng, lµ ®éng lùc ®Ó thóc ®Èy x· héi ®i lªn. Do vËy, trø¬c hÕt cÇn t×m hiÓu kh¸i niÖm vÒ ®Çu t­. Kh¸i niÖm: §Çu t­ lµ sù bá ra, sù hy sinh nh÷ng nguån lùc ë hiÖn t¹i (tiÒn, søc lao ®éng, cña c¶i vËt chÊt, trÝ tuÖ ...) nh»m ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ cã lîi cho chñ ®Çu t­ trong t­¬ng lai. VÒ mÆt ®Þa lý, cã h¸i lo¹i ho¹t ®éng ®Çu t­: Ho¹t ®éng ®Çu t­ trong n­íc. Ho¹t ®éng ®Çu t­ níc ngoµi. b. §Çu t­ n­íc ngoµi. b.1. Kh¸i niÖm. §Çu t­ n­íc ngoµi lµ ph­¬ng thøc ®Çu t­ vèn, tµi s¶n ë n­íc ngoµi ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt- kinh doanh , dÞch vô víi môc ®Ých kiÕm lîi nhuËn vµ nh÷ng môc tiªu kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh. b.2 B¶n chÊt vµ h×nh thøc ®Çu t­ n­íc ngoµi. XÐt vÒ b¶n chÊt, ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ nh÷ng h×nh thøc xuÊt khÈu t­ b¶n, mét h×nh thøc cao h¬n xuÊt khÈu hµng ho¸. Tuy nhiªn, hai h×nh thøc xuÊt khÈu nµy l¹i cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, hç trî vµ bæ sung nhau trong chiÕn l­îc x©m nhËp, chiÕm lÜnh thÞ tr­êng cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Ho¹t ®éng bu«n b¸n hµng ho¸ ë n­íc së t¹i lµ b­íc ®i t×m kiÕm thÞ tr­êng, t×m hiÓu luËt lÖ ®Ó cã c¬ së ra quyÕt ®Þnh ®Çu t­. Ng­îc l¹i, ho¹t ®éng ®Çu t­ t¹i c¸c n­íc së t¹i lµ ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi xuÊt khÈu m¸y mãc, vËt t­, nguyªn liÖu vµ khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn cña n­íc ®ã. Ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi diÔn ra d­íi hai h×nh thøc: §Çu t­ trùc tiÕp ( Foreign- Direct- Investment: FDI ). §Çu t­ gi¸n tiÕp (Portgalio - Investment : PI ). Trong ®ã ®Çu t­ trùc tiÕp lµ h×nh thøc chñ yÕu cßn ®Çu t­ gi¸n tiÕp lµ “b­íc ®Öm”, tiÒn ®Ò ®Ó tiÕn hµnh ®Çu t­ trùc tiÕp. §Çu t­ trùc tiÕp lµ mét h×nh thøc ®Çu t­ n­íc ngoµi trong ®ã chñ ®Çu t­ ®Çu t­ toµn bé hay mét phÇn ®ñ lín vèn ®Çu t­ vµo c¸c dù ¸n nh»m dµnh quyÒn ®iÒu hµnh hoÆc tham gia ®iÒu hµnh c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô hoÆc th­¬ng m¹i. b.3 §Æc ®iÓm cña h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Thø nhÊt, ®©y lµ h×nh thøc ®Çu t­ mµ c¸c chñ ®Çu t­ ®­îc tù m×nh ra quyÕt ®Þnh ®Çu t­, quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ lç, l·i. H×nh thøc ®Çu t­ nµy mang tÝnh kh¶ thi vµ cã hiÖu qu¶ cao, kh«ng cã nh÷ng rµng buéc vÒ chÝnh trÞ, kh«ng ®Ó l¹i g¸nh nÆng nî nÇn cho nÒn kinh tÕ. Thø hai, chñ ®Çu t­ nø¬c ngoµi ®iÒu hµnh toµn bé hoÆc mét phÇn c«ng viÖc cña dù ¸n. Thø ba, chñ nhµ tiÕp nhËn ®­îc c«ng nghÖ kü thuËt tiªn tiÕn, häc hái kinh nghiÖm qu¶n lý hiÖn ®¹i... cña n­íc ngoµi. Thø t­, nguån vèn ®Çu t­ kh«ng chØ bao gåm vèn ®Çu t­ ban ®Çu mµ cßn cã thÓ ®­îc bæ sung, më réng tõ nguån lîi nhuËn thu ®­îc tõ chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi. 2. C¸c h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Theo xu h­íng thÕ giíi hiÖn nay, ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi diÔn ra chñ yÕu d­íi c¸c h×nh thøc: - Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh. - Doanh nghiÖp liªn doanh. - Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi. - Hîp ®ång x©y dùng - kinh doanh - chuyÓn (BOT), hîp ®ång x©y dùng - chuyÓn giao - kinh doanh (BTO), hîp ®ång x©y dùng - chuyÓn giao (BT). - Hîp ®ång ký theo c¸c hiÖp ®Þnh cña chÝnh phñ. - Hîp ®ång ph©n chia lîi nhuËn, s¶n phÈm.... Theo qui ®Þnh cña LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1996, ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam ®­îc diÔn ra d­íi ba h×nh thøc: Métlµ: §Çu t­ th«ng qua hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh lµ v¨n b¶n ký kÕt gi÷a hai bªn hoÆc nhiÒu bªn, gäi lµ c¸c bªn hîp doanh, qui ®Þnh ph©n chia tr¸ch nhiÖm vµ ph©n chia kÕt qu¶ kinh doanh cho mçi bªn ®Ó tiÕn hµnh ®Çu t­ kinh doanh ë ViÖt Nam mµ kh«ng thµnh lËp ph¸p nh©n. Hai lµ: Doanh nghiÖp liªn doanh lµ doanh nghiÖp do hai bªn hoÆc nhiÒu bªn hîp t¸c thµnh lËp t¹i ViÖt Nam trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh hoÆc hiÖp ®Þnh ký kÕt gi÷a chÝnh phñ ViÖt Nam víi ChÝnh phñ n­íc ngoµi, hoÆc lµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi hîp t¸c víi doanh nghiÖp ViÖt Nam, hoÆc do doanh nghiÖp liªn doanh hîp t¸c víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh. Ba lµ: Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi lµ doanh nghiÖp do nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ 100% vèn t¹i ViÖt Nam. Ngoµi ra, c¸c h×nh thøc vµ m«i tr­êng thu hót vèn ®Çu t­ lµ: khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghÖ cao.... 3. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi. 3.1. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, nhiÒu quèc gia ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu to lín trong viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña m×nh. Nh÷ng quèc gia nµy ®· cã sù ®Çu t­ rÊt lín vµo s¶n xuÊt vµ khai th¸c c¸c d¹ng tµi nhuyªn thiªn nhiªn. Khi tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ ®¹t ®Õn møc cao, nhu cÇu vÒ vèn ë tr¹ng th¸i b·o hoµ, d­ thõa, c¬ héi ®Çu t­ Ýt, chi phÝ cao th× khi ®ã c¸c quèc gia cã nhu cÇu ®Çu t­ vµo c¸c quèc gia kh¸c trªn thÕ giíi nh»m tËm dông nh÷ng lîi thÕ vÒ lao ®éng, tµi nguyªn thiªn nhiªn, thÞ trêng... cña nh÷ng n­íc ®ã. MÆt kh¸c, c¸c quèc gia cã nh÷ng lîi thÕ ®ã th× nhu cÇu vÒ vèn cho ph¸t triÓn kinh tÕ rÊt bøc xóc. V× vËy, hä ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch ®Ó thu hót nh÷ng nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo. Cã nhu cÇu vèn, cã nguèn cung cÊp tõ ®ã lµm xuÊt hiÖn nh÷ng dßng vèn qua l¹i gi÷a c¸c quèc gia. C¸c dßng vèn di chuyÓn tu©n theo ®óng qui luËt tõ n¬i nhiÒu ®Õn n¬i Ýt mét c¸ch kh¸ch quan, do vËy ho¹t ®éng ®Êu t­ ra n­íc ngoµi mang tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan. Ngµy nay, ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi diÔn ra mét c¸ch s«i næi vµ réng kh¾p trªn toµn cÇu. C¸c luång vèn ®Çu t­ kh«ng chØ di chuyÓn tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn, n¬i nhiÒu vèn sang c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, n¬i Ýt vèn, mµ cßn cã sù giao l­u gi÷a c¸c quèc gia ph¸t triÓn v¬i nhau. HiÖn t­îng nµy xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nguyªn nh©n sau: Thø nhÊt, qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ ®ang diÔn ra nhanh chãng víi qui m« vµ tèc ®é ngµy cµng lín t¹o nªn mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng toµn cÇu trong ®ã tÝnh phô thuéc l·n nhau cña c¸c nÒn kinh tÕ mçi quèc gia ngµy cµng t¨ng. Qu¸ tr×ng nµy diÔn ra nhanh chãng sau thêi kú chiÕn tranh ®· chi phèi thÕ giíi trong nöa thÕ kû, lµm cho c¸c nÒn kinh tÕ cña tõng quèc gia ®Òu theo xu h­íng më cöa vµ theo quÜ ®¹o cña kinh tÕ thÞ tr­êng, b»ng chøng lµ phÇn lín c¸c quèc gia ®· gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO), chÊp nhËn xu híng tù do ho¸ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­. Trong ®iÒu kiÖn tr×nh ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kh¶ n¨ng vÒ vèn vµ c«ng nghÖ, nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn, møc ®é chi phÝ s¶n xuÊt ... ë c¸c n­íc kh¸c nhau th× nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi sÏ tu©n theo nh÷ng qui luËt cña thÞ tr­êng vèn lµ ch¶y tõ n¬i thiÒu ®Õn n¬i thiÕu vèn víi môc tiªu lîi nhuËn. MÆt kh¸c, cuéc c¸ch m¹ng khoa häc- c«ng nghÖ ®· t¹o nªn sù biÕn ®æi nhanh chãng vµ k× diÖu cña s¶n xuÊt. Thêi gian tõ kh©u nghiªn cøu ®Õn øng dông vµo s¶n xuÊt rÊt ng¾n, chu kú sèng cña s¶n phÈm ngµy cµng ng¾n l¹i, s¶n phÈm hµng ho¸ phong phó vµ ®a d¹ng h¬n. §èi víi doanh ngiÖp, nghiªn cøu vµ ®æi míi thiÕt bÞ cã ý nghÜa sèng cßn cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Cßn ®èi víi c¸c quèc gia th× viÖc lµm chñ vµ ®i ®Çu trong khoa häc - c«ng nghÖ sÏ quyÕt ®Þnh vÞ trÝ l·nh ®¹o chi phèi hay phô thuéc vµo c¸c n­íc kh¸c trong t­¬ng lai. ChÝnh v× vËy, cuéc ®ua gi÷a c¸c quèc gia ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc ph¸t triÓn bªn thÒm thÕ kû XXI diÔn ra ngµy cµng quyÕt liÖt. Bªn c¹nh ®ã, sù h¸t triÓn mét c¸ch nhanh chãng cña c¸ch m¹ng th«ng tin, b­u chÝnh viÔn th«ng, ph­¬ng tiÖn giao th«ng vËn t¶i ®· kh¾c phôc sù xa c¸ch vÒ kh«ng gian, gióp c¸c chñ ®Çu t­ thu thËp xö lý th«ng tin kÞp thêi, ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh ®Çu t­, ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh ®óng ®¾n mÆc dï ë xa hµng v¹n km. Nh÷ng ®iÒu nµy ®· t¹o nªn mét sù dÞch chuyÓn vèn gi÷a c¸c quèc gia, më réng qui m« ®Ó chuyÓn vèn gi÷a c¸c quèc gia, më réng qui m« ®Ó chuyÓn vèn trªn toµn cÇu ®Õn c¸c ®Þa chØ ®Çu t­ hÊp dÉn. T¹i c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, khi tr×nh ®é kinh tÕ ph¸t triÓn ë møc cao ®· gãp phÇn n©ng cao møc sèng vµ kh¶ n¨ng tÝch luü vèn cña c¸c n­íc nµy. §iÒu ®ã, mét mÆt ®Én ®Õn hiÖn t­îng “thõa” t­¬ng ®èi vèn ë trong n­íc, mÆt kh¸c lµm cho chi phÝ tiÒn l­¬ng cao, nguån tµi nguyªn thu hÑp vµ chi phÝ khai th¸c t¨ng ®Én ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm t¨ng, tû suÊt lîi nhuËn gi¶m ®Çn, søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng yÕu. ChÝnh v× lÏ ®ã, c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc t×m kiÕm c¬ héi ®Çu t­ ë níc ngoµi ®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, t×m kiÕm thÞ tr­êng míi, nguån nguyªn liÖu míi nh»m thu lîi nhuËn cao. HiÖn nay, tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ gi÷a c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn vµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ngaú cµng gi·n c¸ch nh­ng sù ph¸t triÓn cña mét nÒn kinh tÕ toµn cÇu ®ang ®ßi hái ph¶i kÕt hîp chóng l¹i. C¸c n­íc ph¸t triÓn kh«ng chØ t×m thÊy ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh÷ng c¬ héi ®Çu t­ hÊp dÈn do chi s¶n xuÊt gi¶m, lîi nhuËn cao, thuËn lîi trong viÖc dÞch chuyÓn thiÕt bÞ, c«ng nghÖ l¹c hËu mµ cßn thÊy r»ng sù thÞnh v­îng cña c¸c n­íc nµy sÏ n©ng cao søc mua vµ më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm. Ng­îc l¹i, c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn còng ®ang tr«ng chê vµ mong muèn thu hót ®­îc vèn ®Çu t­, c«ng nghÖ cña c¸c n­íc ph¸t triÓn ®Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, kh¾c phôc nguy c¬ tôt hËu ngµy cµng xa. 3.2. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan ph¶i thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Ngµy nay xu h­íng quèc tÕ ho¸ toµn cÇu ho¸ ®ang diÔn ra mét c¸ch m¹nh mÏ trªn thÕ giíi. C¸c nÒn kinh tÕ t¸c ®éng, bæ sung vµ phô thuéc lÉn nhau. C¸c quèc gia bÞ cuèn vµo vßng xo¸y cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ, chuyªn m«n ho¸, hîp t¸c ho¸ nh»m tËn dông vèn, c«ng nghÖ vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña nhau. XuÊt ph¸t ®iÓm cña n­íc ta lµ mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu. H¬n 70% d©n sè ho¹t ®éng trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp: n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, tr×nh ®é kü thuËt thÊp, tÝch luü néi bé thÊp, sö dông viÖn trî n­íc ngoµi kh«ng cã hiÖu qu¶. Ngoµi ra, n­íc ta võa ra khái cuéc chiÕn tranh b¶o vÖ Tæ quèc nªn nh÷ng tµn d­ mµ ta ch­a kh¾c phôc ®­îc cßn nhiÒu: c¬ së h¹ tÇng thÊp kÐm, ®êi sèng nh©n d©n cßn khã kh¨n, chÝnh s¸ch ch­a ®ång bé .... V× vËy, nhiÖm vô cÊp b¸ch cña chóng ta hiÖn nay lµ ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ, n©ng cao møc sèng cña nh©n d©n, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. §Ó thùc hiÖn ®iÒu ®ã th× chóng ta cÇn mét l­îng vèn rÊt lín. Trong ®iÒu kiÖn kh¶ n¨ng ®¸p øng cña nÒn kinh tÕ lµ cã h¹n th× chóng ta kh«ng cßn con ®uêng nµo kh¸c lµ thu hót sù hîp t¸c ®Çu t­ cña n­íc ngoµi. §Ó thùc hiÖn ®iÒu ®ã, t¹i ®¹i héi VI (12/1986), §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· chñ tr­¬ng më cöa nÒn kinh tÕ, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i nh»m tËn dông “nh÷ng kh¶ n¨ng to lín cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi vÒ di chuyÓn vèn, më réng thÞ tr­êng, chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ kinh nghiÖm ®Ó bæ sung vµ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ c¸c lîi thÕ vµ nguån lùc trong níc”. §¶ng chñ tr­¬ng “§a ph­¬ng ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i” víi quan ®iÓm “ViÖt Nam muèn lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c n­íc trªn thÕ giíi”. T¹i ®¹i héi VIII, §¶ng chñ tr¬ng “Vèn trong n­íc lµ chÝnh, vèn níc ngoµi còng quan träng”. TÊt c¶ nh÷ng t­ t­ëng ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi chung, ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi nãi riªng. Nh­ vËy, qu¸ tr×nh thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam lµ mét xu thÕ tÊt yÕu phï hîp víi xu thÕ cña thÕ giíi vµ yªu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. 4. T¸c ®éng cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Nguån vèn ®Çu t­ tr­c tiÕp n­íc ngoµi cã t¸c ®éng kh«ng nhá ®èi víi c¸c n­íc nhËn ®Çu t­, ®Æc biÖt c¸c n­íc ph¸t triÓn trªn c¶ hai mÆt ; tÝch cùc vµ tiªu cùc 4.1. T¸c ®«ng tÝch cùc . Thø nhÊt, nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· bæ xung mét nguån quan träng Bï ®¾p sù thiÕu hôt vèn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn kinh tÕ ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Thø hai, ®Çu t­ trùc tiÕp ®· gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. §Ó tham gia ngµy cµng nhiÒu vµo qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ , thu hót ngµy cµng nhiÒu vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ßi hái mçi quèc gia ph¶i thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ cña m×nh cho phï hîp. MÆt kh¸c, sù gia t¨ng cña ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi lµm xuÊt hiÖn nhiÒu ngµng míi, lÜnh vùc míi Gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t tiÓn nhanh chãng tr×nh ®é kÜ thuËt-c«ng nghÖ cña nhiÒu ngµnh kinh tÕ thóc ®Èy sù gia t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ë c¸c ngµnh nµy vµ t¨ng tû phÇn cña nã trong nªn kinh tÕ. NhiÒu ngµnh ®­îc kÝch thÝch ph¸t triÓn cßn nhiÒu ngµnh bÞ mai mét vµ ®i ®Õn xo¸ sæ. Thø ba, ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· gãp phÇn ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, t¹o viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. C¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi th­êng ®ßi hái nguån lao ®éng cã chÊt l­îng cao do ®ã sù gia t¨ng c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· ®Æt ë c¸c n­íc së t¹i tr­íc yªu cÇu kh¸ch quan lµ ph¶i n©ng cao chÊt l­îng, tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt , tr×nh ®é ngo¹i ng÷... cho ng­êi lao ®éng. Thø t­, ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· gãp phÇn t¨ng tû träng xuÊt khÈu, h¹n chÕ nhËp khÈu, t¨ng nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc . Thø n¨m, ®Çu t­ trùc tiªp n­íc ngoµi thóc ®Èy sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ ë c¸c quèc gia nµy. TËn dông, tranh thñ vèn vµ kü thuËt cña n­íc ngoµi, c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®· sö dông ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ nh»m ®Èy m¹nh tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ, tho¸t khái vßng luÈn quÈn cña sù nghÌo ®ãi. 4.2. T¸c ®éng tiªu cùc. Bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm trªn, ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cßn béc lé nhiÒu mÆt h¹n chÕ. Mét lµ, ®Çu t­ n­¬c ngoµi ®· t¹o ra mét c¬ cÊu bÊt hîp lÝ. Môc ®Ých cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ t×m kiÕm lîi nhuËn ngµy cµng nhiÒu do ®ã hä chñ yÕu ®©ï t­ vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, dÞch vô n¬i cã møc tû suÊt lîi nhuËn cao. Hai lµ, ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi mang l¹i hiÖn t­îng “ch¶y m¸u chÊt x¸m”. C¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ thu nhËp, viÖc lµm do ®ã ®· l«i kÐo mét bé phËn kh«ng nhá c¸n bé khoa häc, nhµ nghiªn cøu, c«ng nh©n lµnh nghÒ cña n­íc ta vÒ lµm viÖc cho hä. Ba lµ, chuyÓn giao c«ng nghÖ l¹c hËu. D­íi sù t¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc - kü thuËt, qu¸ tr×nh nghiªn cøu- øng dông ngµy cµng ®­îc rót ng¾n, m¸y mãc thiÕt bÞ nhanh chãng trë nªn l¹c hËu. §Ó lo¹i bá chóng, nhiÒu nhµ ®Çu t­ ®· cho chuyÓn giao sang c¸c níc nhËn ®Çu t­ nh­ mét phÇn vèn gãp . ViÖc lµm ®ã ®· lµm cho tr×nh ®é c«ng nghÖ cña c¸c n­íc nhËn ®Çu t­ ngµy cµng l¹c hËu. Bèn lµ, chi phÝ ®Ó tiÕp nhËn vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lín. C¸c n­íc nhËn ®Çu t­ ®· ph¶i ¸p dông nhiÒu ­u ®·i cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi nh­: gi¶m thuÕ, miÔn thuÕ, gi¶m tiÒn thuª ®Êt, nhµ x­ëng .... N¨m lµ, ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· t¹o ra sù c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. Víi ­u thÕ vÒ vèn, c«ng nghÖ, c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· ®Æt c¸c doanh nghiÖp trong níc vµo vßng xo¸y c¹nh tranh khèc liÖt vÒ thÞ tr­êng, lao ®éng vµ c¸c nguån lùc kh¸c. S¸u lµ, c¸c t¸c ®éng tiªu cùc kh¸c. Ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÐp n­íc ngoµi cßn cã thÓ g©y ra nh÷ng bÊt æn vÒ chÝnh trÞ, mang theo nhiÒu tÖ n¹n x· héi míi x©m nhËp vµo n­íc ta. 5. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. §Çu t­ n­íc ngoµi lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ cã vai trß rÊt lín ®èi víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Tuy thÕ, viÖc thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi l¹i chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu nh©n tè chñ quan vµ kh¸ch quan. 5.1 LuËt ®Çu t­. Nh©n tè nµy sÏ k×m h·m hoÆc thóc ®Èy sù gia t¨ng cña ho¹t déng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi th«ng qua c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, thñ tôc, ­u ®·i, ®­îc qui ®Þnh trong luËt. 5.2. ¤n ®Þnh chÝnh trÞ. §©y lµ nh©n tè kh«ng thÓ xem th­êng bëi v× rñi ro chÝnh trÞ cã thÓ g©y thiÖt h¹i lín cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. 5.3. C¬ së h¹ tÇng. ViÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng nh­ giao th«ng, vËn t¶i, th«ng tin liªn l¹c, ®iÖn n­íc ... sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. 5.4. §Æc ®iÓm thÞ tr­êng cña n­íc nhËn vèn. §©y cã thÓ nãi lµ yÕu tè hµng ®Çu ¶nh h­ëng ®Õn viÖc thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Nã ®­îc thÓ hiÖn ë qui m«, dung l­îng cña thÞ tr­êng, søc mua cña c¸c tÇng líp d©n c­ trong n­íc, kh¶ n¨ng më réng qui m« ®Çu t­ ..., ®Æc biÖt lµ sù ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng nh©n lùc. MÆt kh¸c, víi gi¸ nh©n c«ng rÎ sÏ lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, nhÊt lµ víi nh÷ng dù ¸n ®Çu t­ vµo lÜnh vùc sö dông nhiÒu lao ®éng. Ngoµi ra tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt, tr×nh ®é häc vÊn, kh¶ n¨ng qu¶n lý... còng cã ý nghÜa nhÊt ®Þnh. Bëi vËy, lîi thÕ vÒ thÞ tr­êng sÏ cã søc hót rÊt lín ®èi víi vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. 5.5. Kh¶ n¨ng håi h­¬ng cña vèn MÆt kh¸c, kh¶ n¨ng håi cña vèn còng sÏ ¶nh h­ëng kh«ng nhá t¬i kh¶ n¨ng thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nÕu vèn vµ lîi nhuËn ®îc tù do qua l¹i biªn giíi. 5.6. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Møc ®é æn ®Þnh cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ møc ®é rñi ro cña tiÒn tÖ ë n­íc nhËn vèn ®Çu t­ lµ mét nh©n tè gãp phÇn më réng ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c¸c nhµ ®Çu t­. Tû gi¸ hèi ®o¸i cao hay thÊp ®Òu ¶nh h­ëng tíi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Møc ®é l¹m ph¸t cña nÒn kinh tÕ sÏ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt, lîi nhuËn thu ®­îc cña c¸c dù ¸n cã tû lÖ néi ®Þa ho¸ trong s¶n phÈm cao. 5.7. C¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«. C¸c chÝnh s¸ch nµy mµ æn ®Þnh sÏ gãp phÇn thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña c¸c nhµ ®Çu t­ níc ngoµi. Kh«ng cã nh÷ng biÖn ph¸p tÝch cùc chèng l¹m ph¸t cã thÓ lµm c¸c nhµ ®Çu t­ n¶n lßng khi ®Çu t­ vµo c¸c n­íc nµy. Mét chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i hîp lý víi møc thuÕ quan, h¹n ng¹ch vµ c¸c hµng rµo th­¬ng m¹i sÏ kÝch thÝch hoÆc h¹n chÕ ®Õn viÖc thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoa×. Ngoµi ra, ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cßn chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau: hiÖu qu¶ sö dông vèn cña nÒn kinh tÕ, b¶o vÖ quyÒn së h÷u .... V× vËy, ®Ó ho¹t ®éng thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi diÔn ra mét c¸ch thuËn lîi th× chóng ta cÇn xem xÐt, ®¸nh gi¸ sù ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè trªn trong mèi quan hÖ biÖn chøng nh»m t¨ng søc hÊp dÉn cña m«i tr­êng ®Çu t­ trong nø¬c. PhÇn II T×nh h×nh thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i viÖt nam tõ 1988 ®Õn ®Çu 2004 1. thùc tr¹ng thu hót vµ sö dông vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i viÖt nam tõ 1988 ®Õn ®Çu n¨m 2004. KÓ tõ b¾t ®Çu cuéc ®æi míi ®Õn nay, nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu to lín: tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ liªn tôc cao vµ æn ®Þnh trong nhiÒu n¨m (b×nh qu©n thêi k× 1991-1995 lµ 8,1%/n¨m , n¨m 1996 lµ 9,3%/n¨m, n¨m 1997 lµ 8,15%/n¨m), c¬ cÊu kinh tÕ ®ang tõng b­íc chuyÓn dÞchtheo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸, ®êi sèng cïa ng­êi d©n ngµy cµng ®­îc n©ng cao c¶ vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn, x· héi ®ang tõng ngµy thay ®æi. TÊt c¶ nh÷ng thµnh tùu trªn cho thÊy nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· tho¸t khái t×nh tr¹ng khñng ho¶ng vµ ®ang tõng b­íc tiÕn vµo th¬× kú míi, thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n cña thµnh tùu ®ã lµchñ tr­¬ng míi cña §¶ng vÒ ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, trong ®ã cã ho¹t ®éng thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam. Qua h¬n m­êi n¨m, kÓ tõ khi cã luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam (12/1987) ®Õn hÕt n¨m 1999, n­íc ta ®· cÊp giÊy phÐp cho 280 dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi víi tæng vèn ®¨ng ký 36880 tr.USD. ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo ht®t 1988-2004 (tÝnh tíi ngµy 20/11/2004 - chØ tÝnh c¸c dù ¸n cßn hiÖu lùc) H×nh thøc ®Çu t Sè dù ¸n TV§T Vèn ph¸p ®Þnh §Çu t thùc hiÖn BOT 6 1,370,125,000 411,385,000 912,897,119 Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh 177 3,869,507,588 3,270,923,361 5,147,751,276 Liªn doanh 1,229 19,372,687,212 7,304,865,325 10,445,340,767 100% vèn níc ngoµi 3,609 20,756,059,741 9,103,580,300 9,453,102,315 Tæng sè 5,021 45,368,379,541 20,090,753,986 25,959,091,477 Nguån: côc ®Çu t­ n­íc ngoµi - Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ Qóa tr×nh thu hót vèn ®Çu t­ vµ sö dông vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngo¸i vµo ViÖt Nam ®­îc chia lµm c¸c thêi k× sau: a. Thêi k× 1988-1990. §©y ®­îc coi lµ thêi k× kh¬i ®éng cho qóa tr×nh thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam. Ngµy 19/12/1987, n­íc ta ®· chÝnh thøc ban hµnh luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi vµp ViÖt Nam, khñng ho¶ng ph¸p lý qu¶n lý vµ ®iÒu chØnh ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. N¨m 1988, n¨m ®Çu tiªn thùc hiÖn luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, chóng ta ®· cÊp giÊi phÐp ®Çu t­ cho 37 dù ¸n víi tæng vèn ®¨ng ký lµ 336 tr. USD. KÕt qu¶ ®ã tuy nhá nh­ng cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi n­íc ta. Nã ®¸nh dÊu sù thµnh c«ng ban ®Çu cña c«ng cuéc ®æi míi, më c÷a nÒn kinh tÕ, thùc hiÖn ®­êng lèi më réng vµ ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. Sau ba n¨m tiÕn hµnh thu hót vèn ®©u t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, chóng ta ®· cÊp giÊy phÐp cho 218 dù ¸n víi tæng vèn ®¨ng ký 1417 tr. USD. Tèc ®é t¨ng tr­ëng hµng n¨m ®¹t 255/n¨m. Quy m« mæi dù ¸n ®¹t kho¶ng 7tr.USD/dù ¸n. lÜnh vùc ®Çu t­ chñ yÕu trong thêi k× nµy lµ th¨m dß dÇu khÝ 32,2%, kh¸ch s¹n 20,6% vµ b­u chÝnh viÔn th«ng, cßn c¸c lÜnh vùc kh¸c th× rÊt ÝthÇu nh­ ch­a ®­îc triÓn khai. Tæng sè vèn thùc hiÖn cña c¶ thêi k× ®¹t 40tr.USD b¨ng 27%tæng vèn ®¨ng kÝ. Nguyªn nh©n cña viÖc gia t¨ng vèn ®Çu t­ chËm do ®©y lµ mét lÜnh vùc cßn rÊt míi ®èi víi n­íc ta, chóng ta "v÷a häc, võa lµm", kinh nghiÖm ch­a cã nhiÒu. MÆt kh¸c, ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, n­íc ta lµ mét thÞ tr­êng míi mÎ võa xa l¹, võa hÊp dÈn do ®ã hä thËn träng kh«ng d¸m m¹o hiÓm, võa lµm võa th¨m dß. Tuy thÕ nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc trªn ®©y ®· chøng minh triÓn väng l¹c quan cña ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i viÖt nam trong thêi gian tíi. b. Thêi k× 1991-1996. Trong thêi k× nµyho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam t¨ng tr­ëng mét c¸ch nhanh chãng vµ cã sù thay ®æi lín vÒ chÊt l­îng. TÝnh tõ n¨m 1991 ®Õn n¨m 1996, chóng ta ®· cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ cho 1765 dù ¸n víi tæng vèn ®¨ng kÝ lµ 24927 tr.USD, trong ®ã chØ riªng n¨m 1991, n¨m thÊp nhÊt cña thêi k×, còng ®¹t 1294tr.USD gÇn b»ng c¶ ba n¨m cña thêi k× tr­íc céng l¹i. L­îng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi thu hót vµo ViÖt Nam ®¹t møc cao nhÊt vµo n¨m 1996 lµ 8258tr.USD gÊp 5,6 lÇn thêi k× 1988-1990, gÊp 24,5 lÇn 1988 vµ 6,3 lÇn n¨m 1991. Tèc ®é t¨ng tr­ëng vèn ®Çu t­ b×nh qu©n hµng n¨m ®¹t 45%/n¨m. Quy m« mæi dù ¸n kh«ng ngõng t¨ng lªn qua c¸c n¨m. BiÓu 1: Quy m« mæi dù ¸n ®Çu t­ thêi k× 1991-1996. §¬n vÞ tÝnh:tr.USD/dù ¸n. N¨m 1991 1992 1993 1994 1995 1996 Quy m« b×nh qu©n dù ¸n 8,86 10,33 9,57 11,09 16,21 22,5 Tæng vèn thùc hiÖn c¶ hêi k× ®¹t 7341tr.USD b»ng 30%tæng vèn ®¨ng kÝ. Møc vèn thùc hiÖn kh«ng ngõng t¨ng lªn qua c¸c n¨m BiÓu 2: møc vèn thùc hiÖn thêi k× 1991-1996. §¬n vÞ tÝnh:tr.USD. N¨m 1991 1992 1993 1994 1995 1996 Tæng vèn thùc hiÖn 220 663 1002 1500 2000 2156 Tèc ®é t¨ng tr­ëng 110,4 116,4 49,7 33,3 7,8 Nguån: thùc tr¹ng thu hót FDI nh÷ng n¨m qua vµ triÓn väng 1997_T¹ thÞ Thu _t¹p chÝ th­¬ng m¹i sè 8/1997 trang3. Thêi k× nµy, c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc ph©n bè réng r·i trong nhiÒu lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. NhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp míi xuÊt hiÖn nh­: c«ng nghiÖp ®iÖn tö, c«ng nghÖ sinh häc, chÕ t¹o xe m¸y, «t« .... NhiÒu dù ¸n cã quy m«lín ®· ®­îc triÓn khai nh­: Doanh nghiÖp liªn doanh Chrysler- ViÖt Nam víi tæng vèn ®Çu t­ 190,526tr.USD,dù ¸n liªn doanh gi÷a c«ng ty b­u chÝnh viÔn th«ng víi tËp ®oµn Telstra (óc) víi tæng vèn ®Çu t­ 287tr.USD,dù ¸n ®Ìn h×nh ORION-HANEL liªn doanh gi÷a tËp ®oµn DEAWOO (Hµn Quèc) víi c«ng ty ®iÖn tö Hanel cã tæng vèn ®Çu t­ 178tr.USD. §Æc biÖt, n¨m 1996, n­íc ta ®· cÊp giÊy phÐp cho hai dù ¸n cã tæng vèn ®Çu t­ lín nhÊt tõ tr­íc ®Õn nay. §ã lµ dù ¸n x©y dùng khu ®« thÞ nam Th¨ng Long-Hµ Néi cã tæng vèn ®Çu t­ 2,1 tû USDvµ dù ¸n x©y dùng khu ®« thÞ An Phó-Thµnh Phè Hå Chi Minh cã tæng vèn ®Çu t­ 996tr.USD. §©y lµ mét nguyªn nh©n ®­a n¨m 1996 trë thµnh n¨m cã møc thu hót vèn ®Çu t­ lín nhÊt tõ tr­íc ®Õn nay. NhiÒu khu c«ng nghiÖp, chÕ xuÊt, khu c«ng nghÖ chÕ t¹o ®· ®­îc x©y dùng nh­: khu c«ng nghiÖp Sµi §ång ë Hµ Néi, khu c«ng nghiÖp ViÖt Nam -SINGAPORE ë S«ng BÐ .... NhiÒu dù ¸n quan träng ®· ®­îc triÓn khai nh­: Dù ¸n BOT x©y dùng c¶ng Sao Mai-BÕn §×nh ë Vòng Tµu, Dù ¸n kh«i phôc c¶i t¹o quèc lé 1, quèc lé 5vµ n©ng cÊp mét sè tuyÕn ®­êng quan träng kh¸c. Sù ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm míi cã chÊt l­îng cao, gi¸ thµnh h¹ ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc vµ xuÊt khÈu. Ngoµi ra, c¸c kÕt qu¶ kh¶ quan cña c¸c dù ¸n th¨m dß dÇu khÝ ®· t¹o c¬ s¬ ®Ó ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp läc dÇu, ho¸ dÇu thµnh ngµnh c«ng nghiÖp mñi nhän ë n­íc ta. c. Thêi k× 1997-2000. TÝnh ®Õn 31/12/2000 ®· cã 3020 dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ víi tæng sè vèn ®¨ng ký trªn 44,3 tû USD. Cã 2620 dù ¸n cßn hiÖu lùc víi vèn ®¨ng ký 36,5 tû USD. Vèn thùc hiÖn 17,6 tû USD chiÕm gÇn 45% tæng vèn ®¨ng ký. Tuy nhiªn, thêi k× nµy tèc ®é thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã dÊu hiÖu ch÷ng l¹i vµ gi¶m dÇn. Trong c¶ n¨m 1999, chóng ta ®· cÊp giÊy phÐp cho 274 dù ¸n víi tæng vèn ®¨ng kÝ 1477tr.USD, ®­a tæng sè dù ¸n c¶ thêi k× ®­îc cÊp giÊy phÐp lµ 867 dù ¸n 9982tr.USD. Quy m« b×nh qu©n mæi dù ¸n cã sù gi¶m sót nghiªm träng. NÕu ®Çu thêi k× n¨m 1997, quy m« b×nh qu©n mæi dù ¸n lµ 13,34tr.USD/dù ¸n (gi¶m tõ 22,50tr.USD/dù ¸n cña n¨m1996) th× qua h¹i n¨m sau, quy m« mæi dù ¸n chØ cßn 5,3tr.USD/dù ¸n thÊp h¬n so víi møc b×nh qu©n cña n¨m 1998 lµ 9,08trUSD. Gi¶i thÝch sù gi¶m sót cña ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi trong thêi k× nµy ta thÊy næi lªn mét sè nguyªn nh©n chñ yÕu sau: Do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ. PhÇn lín vèn ®Çu tù trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ thu hót thu hót tõ c¸c nhµ ®Çu t­ trong khu vùc nªn khi x¶y ra khñng ho¶ng, c¸c nhµ ®Çu t­ trong khu vùc gÆp khã kh¨n vÒ tµi chÝnh do ®ã hä gi¶m viÖc ®Çu t­ ra n­íc ngoµi dÈn ®Õn l­îng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam gi¶m. Do søc hÊp dÈn cña m«i tr­êng ®µu t­ n­íc ta ngµy cµng gi¶m v× sù thay ®æi cña mét sè chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch còng nh­ mét sù biÕn ®éng cña tØ gi¸ hèi ®o¸i, gi¸ c¶, søc mua cña thÞ tr­êng trong n­íc .... M¾c dï cã sù gi¶m m¹nh vÒ sè l­îng ®¨ng kÝ nh­ngmøc vèn vÈn kh«ng ngõng t¨ng lªn kho¶ng 50%/n¨m vµ ®ang cã sù chuyÓn biÕn lín trong xu h­íng ®Çu t­: tõ ®Çu t­ theo chiÒu réng chuyÓn sang ®Çu t­ theo chiÒu s©u. d. Thêi k× 2001- 10/2004 §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi tõ n¨m 2001 b¾t ®Çu cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc, duy tr× ®­îc nhÞp ®é t¨ng tr­ëng sau mét thêi gian ch÷ng l¹i tõ n¨m 1997.Trong 3 năm 2001-2003, vốn thực hiện đạt 7,7 tỷ USD bằng 70% mục tiêu đề ra tại Nghị quyết 09/2001/NQ-CP ngày 28/8/2001 của Chính phủ cho 5 năm 2001-2005 (11 tỷ USD). Trong quá trình hoạt động, nhiều dự án triển khai có hiệu quả đã tăng vốn đăng ký, mở rộng quy mô sản xuất. Từ 1988 tới cuối năm 2003 đã có khoảng 2.100 lượt dự án tăng vốn đăng ký với số vốn tăng thêm trên 9 tỷ USD. Trong ba năm 2001-2003, vốn bổ sung đạt gần 3 tỷ USD, bằng 47,6% tổng vốn đầu tư đăng ký mới. Tính đến hết năm 2003, các dự án ĐTNN đã đạt tổng doanh thu gần 70 tỷ USD (không kể dầu khí). Trong đó, riêng ba năm 2001-2003 đạt khoảng 38,8 tỷ USD. Giá trị xuất khẩu của khu vực ĐTNN đạt trên 26 tỷ USD, riêng ba năm 2001-2003 đạt 14,6 tỷ USD (nếu tính cả dầu khí là 24,7 tỷ USD). Xuất khẩu của khu vực doanh nghiệp có vốn ĐTNN tăng nhanh, bình quân trên 20%/năm đã làm cho tỷ trọng của khu vực kinh tế này trong tổng giá trị xuất khẩu của cả nước tăng liên tục qua các năm: năm 2001 là 24,4%, năm 2002 là 27,5% và năm 2003 là 31,4% (không kể dầu khí). Đến hết năm 2003, đã có 39 dự án kết thúc đúng thời hạn với tổng vốn đăng ký 658 triệu USD và có 1.009 dự án giải thể trước thời hạn với vốn đăng ký khoảng 12,3 tỷ USD . Như vậy số dự án giải thể trước thời hạn chiếm gần 18,6% tổng số dự án được cấp phép; vốn đăng ký của các dự án giải thể trước thời hạn chiếm 23% tổng vốn đăng ký của tất cả các dự án được cấp phép. Đến hết năm 2003, cả nước đã cấp giấy phép đầu tư cho 5.424 dự án ĐTNN với tổng vốn đăng ký 54,8 tỷ USD, trong đó có 4.376 dự án FDI còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư đăng ký 41 tỷ USD. Lĩnh vực công nghiệp và xây dựng chiếm tỷ trọng lớn nhất, chiếm 66,9% về số dự án và 57,2% tổng vốn đầu tư đăng ký. Tiếp theo là lĩnh vực dịch vụ, chiếm 19,5% về số dự án và 35,8% về số vốn đầu tư đăng ký; lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp, chiếm 13,6% về số dự án và 7% về vốn đầu tư đăng ký. Trong tháng 10/2004, vốn thực hiện của khu vực đầu tư trực tiếp nước ngoài (ĐTNN) ước đạt 220 triệu USD, đưa tổng vốn thực hiện trong 10 tháng đầu năm 2004 lên 2,37 tỷ USD, tăng 5,3% so với cùng kỳ năm 2003 và đạt 86% so với dự kiến vốn thực hiện của cả năm (mục tiêu năm 2004 là 2,75 tỷ USD). Doanh thu của khu vực ĐTNN trong tháng 10 ước đạt 1,54 tỷ USD, đưa tổng giá trị doanh thu trong 10 tháng đầu năm 2004 đạt 14 tỷ USD, tăng 30,8% so với cùng kỳ. Xuất khẩu (không kể dầu thô) của khu vực ĐTNN tháng 10 ước đạt 715 triệu USD, đưa tổng giá trị ngạch xuất khẩu trong 10 tháng đầu năm 2004 lê._.