Sự điều tiết kinh tế của Nhà nước tư sản hiện đại

Lêi më ®Çu c hñ nghÜa t­ b¶n víi t­ c¸ch lµ mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt x· héi tõ khi ra ®êi cho ®Õn nay, nã ®· tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n ph¸t triÓn. Mç giai ®o¹n ph¸t triÓn nã ®Òu dùa trªn nÒn t¶ng cña giai ®o¹n tr­íc nã, nã võa kÕ thõa cña giai ®o¹n tr­íc, võa lµ sù v­¬n lªn hoÆc phñ ®Þnh l¹i giai ®o¹n tr­íc. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®ã ta ®· thÊy r»ng sù can thiÖp cña nhµ n­íc vµo nÒn kinh tÕ lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, vai trß cña nhµ n­íc ngµy cµng trë nªn quan träng. Bëi v×, x· héi míi mµ chóng ta muèn x©y dùng trong chñ nghÜa t­ b¶n lµ mét nhµ n­íc t­ s¶n hiÖn ®¹i – ph¶i tÝnh ®Õn mét c¸ch ®Çy ®ñ nh÷ng ®Æc ®iÓm míi vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng cña sù ph¸t triÓn x· héi hoÆc nãi réng h¬n cña nÒn v¨n minh tri thøc, ph¸t triÓn cao nhÊt vÒ con ng­êi tri thøc, cña nh÷ng khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i. Nh­ng ®Ó ®¸p øng vµ ®iÌu khiÓn nÒn kinh tÕ x· héi mµ khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ ngµy cµng ph¸t triÓn, t×nh h×nh chÝnh trÞ thÕ giíi ngµy cµng phøc t¹p, bÊt æn cña chñ nghÜa t­ b¶n hiÖn ®¹i ®ã th× nhµ n­íc t­ s¶n hiÖn ®¹i ph¶i tù ®iÌu chØnh vai trß cña m×nh trong sù ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ. Sù ®iÒu tiÕt cañ nhµ n­íc t­ s¶n hiÖn ®¹i ®ã ph¶i dùa trªn nh÷ng mèi t­¬ng quan kh¸ch quan gi÷a lùc s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. Sù ®iÒu tiÕt kinh tÕ ®ã còng chÝnh lµ néi dung cña §Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ nµy. Do tr×nh ®é vµ kiÕn thøc cµn h¹n chÕ, trong bµi viÕt nµy t«i chØ ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh cña sù thay ®æi trong sù ®iÒu tiÕt kinh tÕ cña nhµ n­íc t­ s¶n hiÖn nay, bµi viÕt ch¾c kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ vµ thiÕu sãt, kÝnh mong thÇy c« vµ c¸c b¹n gãp ý ®Ó kiÕn thøc cña t«i vÒ vÊn ®Ò nµy ®­îc hoµn chØnh h¬n. §Ò tµi: Sù ®iÒu tiÕt kinh tÕ cña nhµ n­íc t­ s¶n hiÖn ®¹i Ch­¬ng 1 Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t­ b¶n 1. Chñ nghÜa T­ b¶n. Trong qóa tr×nh ra ®êi vµ ph¸t triÓn, chñ nghÜa t­ b¶n ®· thùc hiÖn ®­îc sù ph¸t triÓn vÒ ph©n c«ng lao ®éng, hiÖp t¸c lao ®éng, tËp trung ho¸ vµ liªn hiÖp ho¸ s¶n xuÊt. KÕt qu¶ lµ biÕn nhiÒu qua s tr×nh kinh tÕ riªng lÎ thµnh qu¸ trïnh kinh tÕ thèng nhÊt h÷u c¬ víi nhau. Cïng víi ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, qu¸ tr×nh x· héi ho¸ s¶n xuÊt còng ®¹t nh÷ng b­íc tiÕn lín, víi tr×nh ®ä cao. HiÖp t¸c ®¬n gi¶n, c«ng tr­êng thñ c«ng, nÒn ®Ëi c«ng nghiÖp c¬ khÝ lµ nh÷ng giai ®o¹n ph¸t triÓn x· héi ho· s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa. Lùc l­îng s¶n xuÊt vµ x· héi ho¸ s¶n xuÊt ®· ®­a n¨ng su¸t lao ®éng t¨ng lªn ch­a tõng cã trong lÞch sö. Nhê®ã sù ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ thÆng d­, quy luËt tÝch luü cïng víi c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸c, ®· lµm c¬ chÕ thÞ tr­êng vËn ®éng vµ ph¸t triÓn. Chñ nghÜa t­ b¶n vqcµng cã nhiÒu ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng lîi dông nh­ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt ®Ó ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n n÷a c ¬ së vËt ch¸t kü thuËt ®· ®ùoc t¹o ra. C.M¸c ®· nhËn xÐt x¸c ®¸ng r»ng tronh vßng ch­a ®Çy mét thÕ kû thèng trÞ cña m×nh, chñ nghÜa t­ b¶n ®· t¹o ®­íc mét søc s¶n xuÊt khæng lå b»ng tÊt c¶ c¸c thÕ hÑ loµi ng­êi tr­íc ®ã ®· t¹o ra. Bªn c¹nh mÆt tÝch cùc nãi trªn, chñ nghÜa t­ b¶n trong qua tr×nh ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña nã ®· g©y ra khoong Ýt hËu qu¶. Chñ nghÜa t­ b¶n lµ thñ ph¹m g©y ra hµng tr¨m cuéc chiÕn tranh, ®¸ngchó ý lµ hai cuéc chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø nh¸t vµ lÇn thø hai. Trong qu¸ tr×nh c«ng ngiÖp ho¸ vµ ch¹y dua vò trang, chñ nghÜa t­ b¶n lµm cho m«i tr­êng bÞ « nhiÔm. Chñ nghÜa t­ b¶n còng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ n¹n nghÌo ®ãi, bÖnh tËt cña hµng tr¨m triÖu ng­êi, nhÊt lµ cña c¸c n­íc ph¸t triÓn. Cã thÓ nãi, loµi ng­ßi ®· sèng l©u dµi trong nÒn s¶n xuÊt nhá vµ l¹c hËu ph©n t¸n vµ thñ cùc, víi n¨ng suÊt v« cïng th¸p kÐm, kh«ng ®¶m b¶o duy tr× t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n. Tõ ®Çu thÐ kû XVI ®Õn nay, lÇn ®Çu tiªn trong lÞch sö, chñ nghÜa t­ b¶n víi nhngx ®Æc tr­ng kh¸c vÒ chÊt so víi s¶n xuÊt nhá. Sù th¾ng lîi nµy diÔn ra ®Çu tiªn ë n­íc Anh råi lÇn l­ît sang c¸c n­íc kh¸c. NÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i ®· vµ ®ang lµ niÒm m¬ øoc cña hµng tr¨m n­íc trªn hµnh tinh chóng ta. 2.Chñ nghÜa ®Õ quèc Khi x¸c ®Þnh ®Þa vÞ cña chñ nghÜa ®Õ quèc trong lÞch sö V.I.Lªnin cho r»ng chñ nghÜa ®Õ quèc lµ mét giai ®o¹n ®Æc biÖt cña chñ nghÜa t­ b¶n, tÝnh chÊt ®Æc biÖt ®ã thÓ hiÖn trªn ba mÆt sau ®©y : 2.1.Chñ nghÜa ®Õ quèc lµ chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn. Ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa ®· ph¸t triÓn qua hai giai ®o¹n :tù do canh tranh vµ ®Õ quèc chñ nghÜa. G×ai ®o¹n ®Õ quèc chñ nghÜa cßn gäi lµ ®éc quyÒn, lµ giai ®o¹n cao nhÊt vµ lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña chñ nghÜa t­ b¶n, 2.1.1.Sù h×nh thµnh cña chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn. Khi nghiªn cøu b¶n chÊt cña chñ nghÜa ®Õ quèc Lªnin ®· nãi “... tù do canh tranh ®Î ra tËp trung s¶n xuÊt vµ sù tËp trung s¶n xuÊt nµy khi ph¸t triÓn tíi mét møc ®ä nhÊt ®Þnh l¹i dÉn tíi ®éc quyÒn. ..” Nh­ vËy sù h×nh thµnh cña chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn lµ mét tÊt yÕu v× : do thµnh tùu cña tiÕn bé khoa häc kü thuËt lµm cho lùc løîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn, h×nh thµnh ngµy cµng nhiÒu nghµnh míi, cã tr×nh ®é tÝch tô cao, ®ßi hái nh÷ng hinh thøc kinh tÕ tæ chøc míi, ®ã lµ nh÷ng xÝ nghiÖp lín, do n¨ng só©t ®· n©ng cao tû suÊt vµ khèi l­îng gi¸ trÞ thÆng d­ nªn ®· má réng kh¶ n¨ng tÝch luü t­ b¶n, thóc ®Èy s­j ph¸t triÓn s¶n xuÊt lín, t¨ng tÝch luü t­ b¶n vµ s¶n xuÊt. H¬n n÷a kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®Ó giµnh lîi nhuËn cao ®­îc ®o b»ng sù tiÕn bé cña khoa häc, c¸c xÝ nghiÖp lín ra søc c¶i tiÕn kü thuËt, lµm cho c¸c xÝ nghiÖp nhá ph¸ s¶n, c¸c xÝ nghiÖp cã tr×nh ®é kü thuËt kÐm ph¸t triÓn liªn kÕt víi nhau, do vËy chØ cßn mét sè Ýt nh÷ng nhµ t­ b¶n lín l¾m ®i¹ vÞ thèng trÞ trong nghµnh hay trong mét sè nghµnh c«ng nghiÖp. Cïng víi qu¸ tr×nh tËp trung s¶n xuÊt th× tÝn dông t­ b¶n chñ nghÜa më réng h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn, t¹o tiÒn ®Ò cho sù ra ®êi cña tæ chøc ®éc quyÒn. MÆt kh¸c c¸c c«ng ty, xÝ nghiÖp cã tiÒm lùc kinh tÕ m¹nh tiÕp tôc c¹nh tranh víi nhau th× v« cïng khèc liÖt, khã ph©n th¾ng b¹i mµ hËu qu¶ thiÖt h¹i vÒ kinh tÕ lµ rÊt lín, v× thÕ nÈy sinh xu h­íng tho¶ hiÖp, tõ ®ã h×nh thµnh c¸c tæ chøc ®éc quyÒn. 2.1.2 §Æc ®iÓm kinh tÕ c¬ b¶n cña chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn. Nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn chñ nghÜa t­ b¶n lµ sù tËp trung s¶n xuÊt vµ c¸c tæ chøc ®éc quyÒn víi h×nh thøc kinh tÕ thèng trÞ lµ c«ng ty cæ phÇn, h×nh thµnh së h÷u tËp thÓ cña chñ nghÜa t­ b¶n. Nhê l¾m ®­îc ®Þa vÞ thèng tri trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ l­u th«ng, c¸c tæ chøc ®éc quyÒn cã kh¶ n¨ng ®Þnh gi¸ c¶ ®éc quyÒn cao h¬n gi¸ c¶ s¶n xuÊt ®èi víi nh÷ng hµng hãa mµ hä b¸n ra vµ gi¸ c¶ ®éc quyÒn thÊp d­íi gÝa c¶ s¶n xuÊt ®èi víi nh÷ng hµng ho¸ mµ hä mua, qua ®ã mµ hä thu ®­îc lîi nhuËn ®éc quyÒn. Nh÷ng gÝa c¶ ®éc quyÒn còng gÆp ph¶i giíi h¹n kinh tÕ ®ã lµ sù tån t¹i cña c¹nh tranh nãi chung, ®éc quyÒn v¶ c¹nh tranh tån t¹i song song vµ thèng nhÊt víi nhau mét c¸ch biÖn chøng Cïng víi qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt trong c«ng nghiÖp, cÜng diÔn ra qu¸ tr×nh tÝch tuj vµ tËp trung t­ b¶n trong ng©n hµng dÉn ®Õn h×nh thµnh c¸c t« chøc ®éc quyÒn trong ng©n hµng. Ng©n hµng ®· chi phèi toµn bé ho¹t ®éng kinh tÕ, x· héi , nã kÕt hîp víi t­ b¶n c«ng nghiÖp do cã cïng lîi Ých kinh tÕ h×nh thµnh nªn t­ b¶n tµi chÝnh. Sù ph¸t triÓn cña t­ b¶n tµi chÝnh dÉn ®Õn s­ h×nh thµnh mét nhãm nhá ®éc quyÒn chi phèi toµn b« ®êi sèng kinh tÕ vµ chinh trÞ cña x· héi t­ b¶n MÆt kh¸c ë c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn ®· tÝch l÷y ®­îc mét khèi l­îng t­ b¶n lín vµ n¶y sinh t×nh tr¹ng “th­a t­ b¶n”, do kh«ng t×m ®­îc ¬i ®©u t­ cã lîi nhuËn cao ë trong n­íc. TiÕn bé kü thuËt ë c¸c n­íc nµy ®· dÉn ®Õn t¨ng cÊu t¹o h÷u c¬ cña t­ b¶n vµ h¹ thÊp tû suÊt lîi nhuËn, trong khi ë c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn dåi dµo nhiªn liÖu, nh©n c«ng rÎ nh­ng l¹i thiÕu vèn vµ kü thuËt nªn ®· h×nh thµnh sù xuÊt khÈu t­ b¶n t­ n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn sang n­íc kÐm ph¸t triÓn. Lµm më réng quan hÖ s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa ra n­íc ngoµi, c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn ra søc bãc lét nÒn kinh tÕ ë c¸c n­íc kem ph¸t triÓn. ViÖc xuÊt khÈu vÒ t­ b¶n tang nªn vµ më réng ph¹m vi tÊt yÕu dÉn ®Õn ph©n chia thÕ giíi vÒ mÆt kinh tÕ nghÜa lµ ph©n chia lÜnh vùc ®Çu t­ t­ b¶n dÉn ®Õn cuéc ®Êu tranh giµnh thÞ tr­êng tiªu thô, nguån nguyªn liÑu vµ lÜnh vùc ®Çu t­ cã lîi nhuËn cao, cuéc ®Êu tranh khèc liÖt tÊt yÕu dÉn ®Õn tho¶ hiÖp ®Ó cñng cè ®Þa vÞ ®éc quyÒn cña chóng, tõ ®ã h×nh thµnh c¸c liªn minh ®éc quyÒn quèc tÕ. Chñ nghÜa t­ b¶n còng do ®ã më réng l·nh thæ ®Ó khai th¸c vµ ®Çu t­ dÉn ®Õn sù ph©n chia thÕ giíi gi÷a c¸c c­êng quèc lín vÒ l·nh thæ vµ thÞ tr­êng. 2.2. Chñ nghÜa T­ b¶n lµ chñ nghÜa ¨n b¸m thèi n¸t Sù thèng trÞ cña c¸c tæ chøc ®éc quyÒn ®íi víi toµn x· héi lµm cho chñ nghÜa ®Õ quèc co ®Æc tÝnh ¨n b¸m hay thèi n¸t. §Æc tÝnh ®ã mét sè biÓu hiÖn sau: Thø nhÊt :xu h­íng k×m h·m sù tiÕn bé, c¸c tæ chøc ®éc quyÒn cã thÓ kh«ng cÇn c¶i tiÕn kü thuËt mµ vÉn thu ®­îc lîi nhuËn ®éc quyÒn cao.Trong nhiÒu tr­êng hîp, bon ®éc quyÒn sî c¸c ph¸t minh s¸ng chÕ lµm cho chóng, mÊt ®Þa vÞ ®éc quyÒn hoÆc ph¶i ®Çu t­ thªm nhiÒu t­ b¶n, hoÆc lµm cho t­ b¶n ®« sé cña chóng mÊt gi¸ v× hao mßn v« h×nh, nªn ®· t×m c¸ch b¸c bá hoÆc thñ tiªu cÊc ph¸t minh s¸ng chÕ. Nh­ng trong tõng nghµnh, tõng thêi kú, ë nh÷ng n­íc nhÊt ®Þnh kü thuËth vÉn ph¸t triÓn do viÖc theo ®uæi lîi nhuËn ®éc quyÒn cao, vµ viÖc ch¹y dua vò trang. Thø hai :tÇng líp ¨n b¸m vµ sè ng­ßi kh«ng lao ®éng ngµy cµng t¨ng. Do sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt, do nÒn s¶n xuÊt ®ùoc x· héi ho¸ cao, nªn trùc tiÕp qu¶n lý s¶n xuÊt dÇn dÇn ®­îc giao cho mét sè ®èc c«ng, kü s­, nh©n viªn kü thuËt lµm thªu ®¶m nhiÖm, cßn hÇu hÕt bän t­ b¶n trê thµnh kÎ thô lîi, nghÜa lµ nh÷ng kÎ chuyªn sèng vÌ tiÒn l·i cæ phÇn. MÆt kh¸c, viÖc xuÊt khÈu t­ b¶n, nh÷ng sè tiÒn lêi khæng lå tõ c¸c n¬i ïn ïn chµy vÒ chÝnh quèc, lµm cho c¸c tÇng líp htùc lîi t¨ng nªn. Bän nµy ¨n kh«ng ngåi råi biÕn thµnh ký sinh trïng ¨n b¸m vµo c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc. Thø ba : qu©n sù ho¸ nÒn kinh tÕ, ch¹y ®ua vò trang ®e.§Ó ®µn ¸p c¸c phong trao tiÕn bé cu¶ d©n nh©n, ®Ó c­íp giËt thÞ tr­êng vµ l·nh thæ thÕ giíi bän t­ b¶n tµi chÝnh ra søc ch¹y ®ua vò trang, qu©n sù ho¸ nÒn kinh tÕ vµ ph¸t triÓn chñ nghÜa qu©n phiÖt. Do ®ã c¸c nghµnh c«ng nghiÖp trùc tiÕp phôc vô chiÕn tranh t¨ng nhanh, c¸c nghµnh s¶n xuÊt d©n dông gi¶m bít, khiÕn nÒn kinh tÕ cang mÊt c©n ®èi. Th­ t­ : sù ph¶n ®éng toµn diÖn vÒ chÝnh trÞ t­ t­ëng. ë ®©u cã sù thèng trÞ cña t­ b¶n ®éc quyÒn th× ë ®ã quyÒn sèng cña con ng­êi chñ nghÜa cña c¸c d©n téc bÞ chµ ®¹p. Chóng ®· chia rÏ giai cÊp c«ng nh©n b»ng c¸ch t¹o ra mét tÇng líp c«ng nh©n quý téc, lµm suy yÕu phong trµo c¸ch m¹ng v« s¶n TÊt c¶ nh÷ng biÎu hiÖn trªn ®©y ch­ng tá r»ng chñ nghÜa ®Õ quèc ®· trë thµnh lùc l­îng k×m h·m sù tiÕn bé cña loµi ng­êi. 2.3. Chñ nghÜa ®Õ quèc lµ chñ nghÜa t­ b¶n g·y chÕt. §éc quyÒn ch¼ng nh÷ng lµm cho chñ nghÜa t­ b¶n trá thµnh ¨n b¸m hay thèi n¸t mµ cßn dÉn chñ nghÜa t­ b¶n ®Õn ch«ç g·y chÕt do nh÷ng m©u thuÉn x· héi cña nã ph¸t triÓn cùc kú gay g¾t, M©u thuÉn gi÷a t­ b¶n v µ v« s¶n. §©y lµ m©u thuÉn giai cÊp c¬ b¶n trong x· héi t­ b¶n,. D­íi ¸ch thèng trÞ cña t­ b¶n tµi chÝnh, giai cÊp v« s¶n ngµy cµng bÞ bãc nét nÆng nÒ vÒ kinh tÕ vµ bÞ bãc nét tµn nhÉn vÒ chÝnh trÞ vµ tinh thÇn. ChÝnh phñ c¸c n­íc ®Õ quãc kh«ng ngõng tiÕn c«ng vµo quyÒn d©n sinh d©n chñ cña giai cÊp c«ng nh©n, ®µn ¸p vµ t×m c¸ch thñ tiªu phong trµo ®Êu tranh cña hä. T×nh h×nh ®ã lµm cho m©u thuÉn giai cÊp ngay cangs s©u s¾c, ®Êu tranh ngµy cµng quyÕt liÖt. C¸ch m¹ng v« s¶n, vÒ kh¸ch quan trë thµnh nhiÖm vô trùc tiÕp tr­íc m¾t cña giai cÊp v« s¶n. M©u thuÉn gi÷a mét nhãm bän ®Õ quèc vµ ®«ng ®¶o quÇn chóng bÞ ¸p bøc trong hÖ thèng thuéc ®Þa. Sù thèng tri vµ bãc lét tµn b¹o cña c¸c n­íc ®Õ quèc ®èi víi hÖ thèng thuéc ®Þa lµm cho quÇn chóng lao ®éng vµ c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc ngµy c©ng kh«ng chuÞ næi, ph¶i ®øng dËy ®Êu tranh. C¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc xuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn kh«ng søc g× ng¨n c¶n ®­îc. C¸ch m¹ng gi¶i phãng dan téc biÕn thuéc ®Þa tõ chç lµ hËu bÞ qu©n cña chñ nghÜa ®Õ quèc thµnh hËu qu©n cña c¸ch m¹ng v« s¶n, lµm cho hËu ph­¬ng cña chñ nghÜa ®Õ quèc bÞ lung lay. -M©u thuÉn gi÷a ®Õ quèc vµ ®Õ quèc. Khi nghiªn cøu ®Æc ®iÓm kinh tÕ c¬ b¶n cña chñ nghÜa ®Õ quèc ta ®· thÊy r»ng trong qu¸ tr×nh xuÊt khÈu t­ b¶n, giµnh giËt nguyªn vËt liÖu cïng víi viÖc ph©n chia thi tr­êng “khu vùc ¶nh h­ëng “ vµ ph©n chia l·nh thæ thÕ giíi, c¸c tËp ®oµn t­ b¶n tµi chÝnh vµ c¸c nhµ n­íc ®éc quyÒn ®· m©u thu©n víi nhau hÕt søc gay g¾t. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh nh÷ng cuéc ®Êu tranh gay g¾t ®ã dÉn ®Õn chiÕn tranh thÕ giíi, g©y nhiÒu ®au khæ cho nh©n lo¹i. Nh­ vËy, ba m©u thuÉn nµy cã nh÷ng biÓu hiÖn kh¸c nhau, nh­ng ®Òu ph¸t triÓn cùc kú gay g¾t, t¸c ®éng lÉn nhau, ®ang thóc ®Èy chñ nghÜa ®Õ quèc ®i vµo con ®­êng suy sôp vµ kh«ng g× cøu v·n næi. 3.Chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn nhµ n­íc. 3.1Qu¸ tr×nh chuyÓn biÕn tõ chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn thµnh chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn nhµ n­íc. Chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn ra ®êi trong mét thêi kú lÞch sö hÕt søc ng¾n ngñi, h×nh thøc ®éc quyÒn t­ nh¸n t­ b¶n chñ nghÜa kh«ng ®¸p ®­îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña lùc l­äng s¶n xuÊt, tõ ®ã sù ph¸t triÓn tÊt yÕu cña sù thèng trÞ cña c¸c tæ chøc ®éc quyÒn ®ã lµ chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn nhµ n­íc. ViÖc chuyÓn sang chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn nhµ n­íc lµ do: TÝch tô vµ tËp trung t­ b¶n cang lín th× tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt cµng cao, dÉn ®Õn yªu cÇu kh¸ch quan lµ nhµ n­íc ph¶i ®¹i biÓu cho toµn bé x· héi qu¶n lý nÒn s¶n xuÊt. Khi ®ã lùc l­îng s¶n xuÊt x· héi ho¸ ngµy cµng cao m©u thuÉn gay g¾t víi h×nh thøc chiÕm h÷u t­ nh©n t­ b¶n chñ nghÜa do ®ã tÊt yÕu ®ßi hái mét h×nh míi cña quan hÖ t­ b¶n chñ nghÜa ®Ó lùc l­îng s¶n xuÊt tiÕp tôc ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn cßn sù thèng trÞ cña chñ nghÜa t­ b¶n, h×nh thøc míi ®ã lµ chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn nhµ n­íc. Sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng x· héi lµm xuÊt hiÖn mét nghµnh mµ c¸c tæ chøc ®éc quyÒn t­ b¶n t­ nh©n kh«ng thÓ hoÆc kh«ng muèn kinh doanh v× ®Çu t­ lín, thu håi vèn chËm. Nhµ n­íc T­ s¶n trong khi ®¶m nhiÖm kinh doanh nh÷ng nghµnh ®ã, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c tæ chøc ®éc quyÒn t­ nh©n kinh doanh nh÷ng c¸c nghµnh kh¸c cã lîi, Sù thèng trÞ cña ®éc quyÒn lµm s©u s¾c thªm m©u thuÉn gi÷a giai cÊp T­ s¶n víi giai cÊp v« s¶n vµ nh©n d©n lao ®éng nhµ n­íc ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®Ó xoa dôi nh÷ng m©u thuÉn ®ã nh­ :trî cÊp thÊt nghiÖp, ®iÒu tiÕt thu nhËp quèc d©n, ph¸t triÓn phóc lîi x· héi , Sù bµnh tr­íng cña c¸c liªn minh ®éc quyÒn quèc tÕ vÊp ph¶i nh÷ng phong trµo quèc gia d©n téc vµ xung ®ét lîi Ých víi cÊc ®èi thñ trªn thi tr­êng thÕ giíi. T×nh h×nh ®ã ®ßi hái ph¶i cã sù ®iÒu tiÕt cña c¸c quan hÖ chÝnh trÞ vµ kinh tÕ quèc tÕ, nhµ n­íc t­ s¶n cã vai trß quan träng ®Ó gi¶i quyÕt c¸c quan hÖ ®ã. 3.2.§Æc ®iÓm kinh tÕ cña chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn nhµ n­íc. Tõ sù ph©n tÝch nh÷ng ng­yªn nh©n h×nh thµnh cña chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn nhµ n­íc ë trªn ®· cho ta thÊy r»ng : Chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn nhµ n­íc lµ sù kÕt hîp søc m¹nh cña c¸c tæ chøc ®éc quyÒn t­ nh©n víi m¹nh cña nhµ n­íc t­ b¶n thµnh mét thiÕt chÕ vµ thÓ chÕ thèng nhÊt nh»m phôc vô lîi Ých cña c¸c tæ chøc ®éc quyÒn vµ cøu nguy cho chñ nghÜa t­ b¶n. Trong chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn nhµ n­íc, nhµ n­íc t­ s¶n xuÊt hiÖn nh­ mét chñ së h÷u t­ b¶n, mét nhµ t­ b¶n x· héi , ®ång thêi lµ ng­êi qu¶ lý x· héi b»n ph¸p luËt vµ bé m¸y b¹o lùc to lín. Nhµ n­íc t­ s¶n xuÊt hiÑn kÕt hîp vÒ nh©n sù víi c¸c tæ chøc ®éc quyÒn ®­îc thùc hiªn th«ng qua c¸c d¶ng ph¸i t­ s¶n thèng tri vµ trøc tiÕp xay dùng ®éi ngò cho bé m¸y nhµ n­íc. Cïng víi c¸c ®¶ng ph¸i t­ s¶n lµ c¸c héi chñ xÝ nghiÖp, nã trë thµnh lùc l­îng chÝnh trÞ to lín, cung cÊp kinh phÝ cho c¸c ®¶ng ph¸i tham gia vµo viÖc lËp ph¸p. Chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn nhµ n­íc ra ®êi dÉn ®Õn sù h×nh thµnh cña së h÷u t­ b¶n ®éc quyÒn nhµ n­íc, nã ®an kÕt vµo së h÷u ®éc quyÒn t­ nh©n, bao gåm nh÷ng ho¹t ®éng s¶n vµ bÊt ®éng s¶n cña nhµ n­íc, nh÷ng doanh nghiÖp trong c«ng nghiÖp vµ trong lÜnh vùc kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ –x· héi , nh­ giao th«ng vËn t¶i, gi¸o dôc, y tÕ. Ph¹m vi møc ®é ph¸t triÓn cña s¬ h÷u t­ b¶n nhµ n­íc tuú thuéc vµo lîi Ých cña giai cÊp T­ s¶n thèng trÞ. Do sù ph¸t triÓn cña tr×nh ®é x· héi ho¸ lùc l­îng s¶n xuÊt ®· vuît qua sù ®iÒu tiÕt cña c¬ chÕ thi tr­êng vf ®éc quyÒn t­ nh©n ®ßi hái ph¶i ®­îc bæ sung b»ng sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc. Nh­ng sù ®iÒu tiÕt nµy l¹i cã mÆt tÝch cùc vµ h¹n chÕ :thÞ tr­¬ng, ®éc quyÒn t­ nh©n vµ ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc. Nã nh­ mét tæng thÓ nh÷ng thiÕt chÕ kinh tÕ cña nhµ n­íc, ®iÒu tiÕt sù vËn ®éng cña toµn bé nªn kinh tÕ quèc d©n, toµn bé cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x· héi . Nh­ vËy chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn nhµ n­íc n¶y sinh nh­ mét tÊt yÕu kinh tÕ, ®¸p øng yªu cÇu x· héi hãa cao ®é cña l­c l­îng s¶n xuÊt trong khu«n khæ chÕ ®é t­ b¶n, ®ãng vai trß quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn nh­ng vÉn vÊp ph¶i nh÷ng gi¬i h¹n m©u thuÉn mµ chñ nghÜa t­ b¶n kh«ng thÓ v­ît qua khái. 4.Chñ nghÜa t­ b¶n hiÖn ®¹i. Khi nãi tíi “hiÖn ®¹i “ ng­êi ta th­êng nghÜ tíi tr×nh ®é ph¸t triÓn cao nhÊt cã thÓ ®¹t ®­îc vµ trong thùc tÕ ®· ®¹t tíi.ThËt ra “hiÖn ®¹i “ cã nghÜa lµ “thuéc vÒ h«m nay”, nh­ng ®ã lµ c¸ch hiÓu th«ng th­ßng, ch­a mang ®Çy ®ñ tÝnh khoa häc. Trong nh÷ng nghiªn cøu vÒ “chñ nghÜa t­ b¶n hiÖn ®¹i “, phÇn lín c¸c t¸c gi¶ trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp muèn nãi tíi chñ nghÜa t­ b¶n mang bé mÆt míi cña nã. Nh÷ng ®Æc ®iÓm míi cña nã g¾n liÒn víi nh÷ng biÕn ®éng vÒ tr×nh ®é s¶n xuÊt cao ch­a tõng thÊy do c¸ch m¹ng khoa häc míi ®em l¹i. Noi c¸ch kh¸c “chñ nghÜa t­ b¶n hiÖn ®¹i “ lµ chñ nghÜa t­ b¶n tù biÕn ®æi trªn c¬ së ¸p dông nh÷ng thµnh tùu cña c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt, kinh doanh cña nã trªn quy m« thÕ giíi. Nh­ng ph­¬ng h­íng chÝnh cña c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt lµ tù ®éng ho¸ tæng hîp cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kiÓm tra vµ qu¶n lý b»ng c¸ch ¸p dông réng r·ihÖ thèng m¸y tÝnh ®iÖn tö, kh¸m ph¸ vµ sö dông nh÷ng lo¹i n¨ng l­îng míi, t¹o ra vµ sö dông ng÷ng lo¹i v¹t liÖu x©y dùng míi, cèt lâi cña nã lµ “tin häc ho¸” toµn bé ®êi sèng x· héi. Chñ nghÜa t­ b¶n hiÖn ®¹i –nhµ n­íc t­ s¶n hiÖn ®¹i, mét mÆt g¾n liÒn víi lîi Ých cña t­ b¶n lín ( nhÊt lµ cña t­ b¶n ®éc quyÒn) vµ mÆt kh¸c g¾n víi lîi Ých c¶u toµn x· héi t­ s¶n,. Nã kh«ng chØ phôc vô gai cÊp cÇm quyÒn mÇ cßn phôc vÞ toµn x· héi Chñ nghÜa t­ b¶n hiÖn ®¹i b¾t ®Çu sù v¹n vµ ph¸t triÓn cña nã trªn mét c¬ së vËt chÊt kü thuËt míi vÒ chÊt kü thuËt cña x· héi sau nã ®ang ®­îc h×nh thµnh, Víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc kü thuËt, cïng vãi sù xuÊt hiÑn cña m¸y tÝnh ®iÖn tö, lao ®«ngj trÝ ãc ngµy cang gi÷ vai trß quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña løc l­îng s¶n xuÊt x· héi, së h÷u trÝ tuÖ ®ang ngµy gi÷ vÞ trÝ quan träng trong mèi t­¬ng quan víi sá h÷u t­ b¶n vµ së quyÒn lùc. Nhµ n­íc ph¸t triÓn nh÷ng chøc n¨ng víi mét trung tam ®iÒu tiÕt vÜ m«, nh­ ng­êi tæ chøc ®êi sèng kinh tÕ x· héi. Nhµ n­íc ®· kÕt hîp th­êng xuyªn, chÆt chÏ víi t­ b¶n ®äc quyÒn thµnh bé m¸y thèng nhÊt ®iÒu tiÕt kinh tÕ x· héi b»ng mét hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ, hµnh chÝnh. luËt ph¸p …Nhµ n­íc can thiÖp vµo mäi nghµnh kinh tÕ, mäi linh vùc t¸i s¶n xuÊt x· héi, mäi ho¹t ®éng kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc nh»m thóc ®Èy nghµnh kinh tÕ x· héi. Duy tr× chñ nghÜa t­ b¶n, thùc hiÖn ch¾c n¨ng giai cÊp vµ chøc n¨ng x· héi cña nhµ n­íc. HÖ thèng tµi chÝnh, tÝn dông ng©n hµnh ph¸t triÓn ch­a tõng cã, ¶nh h­ëng quan träng ®Õn sù ®iÒu tiÕt vÜ må cña nhµ n­íc. Trong giai ®äan cña chñ nghÜa t­ b¶n hiÖn ®¹i, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm vµ c¸c c¬ quan tµi chÝch ®· ph¸t triÓn rÊt m¹nh, ng©n hµng vµ c¸c c¬ quan tµi chÝnh ngµy cµng ®­îc chuyªn nghiÖp ho¸ vµ ph©n c«ng chi tiÕt, h×nh thµnh hÖ thèng tµi chÝnh lín m¹nh. C¸c tËp ®oµn truyÒn thèng ph©n ho¸ m¹nh, mµu s¾c gia téc nh¹t dÇn, ph¸p nh©n cã nhiÒu cã cæ phiÒu ngµy mét nhiÒu, xu h­íng liªn kÕt gi÷a c¸c tËp ®oµn tµi chÝnh t¨ng nhanh, ho¹t ®éng nghiÖp vô ng©n hµng l¬n còng v­ît khái ranh giíi quèc gia trë thµnh c¸c ng©n hang xuyªn quèc gia. C¸c tæ chøc ®éc quyÒn t­ nh©n ph¸t triÓn m¹nh mÏ, quy m« cña chóng lín h¬n tr­íc rÊt nhiÒu, ho¹t ®éng kinh doanh cña chóng ®· v­ît qua giíi h¹n cña nghµnh nghÒ, quèc gia, trë thµnh c¸c c«ng ty xuyªn quècgia §Çu t­ trùc tiÕp ra n­íc ngoµi ph¸t triÓn ch­a tõng thÊy, thÕ giíi thùc t¹i b­íc vµo qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ s¶n xuÊt, bu«n b¸n quèc tÕ, xuÊt khÈu lao ®éng, chuyÓn nh­îng kü thuËt quèc tÕ, ho¹t ®éng tµi chÝnh quèc tÕ, trao ®æi th«ng tin quèc tÕ, trao ®æi nh©n viªn gi÷a c¸c n­íc …®Òu ®¹t tíi quy m« ch­a tõng cã, chñ thÓ tiÕn hµnh nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ quèc tÕ lµ c¸c c«ng ty quèc gia. -C¸c n­íc tÝch cùc tham gia c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ quèc tÕ h×nh thµnh c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ vµ tËp ®oµn kinh tÕ m¶ng khu vùc. MÆt kh¸c c¸c n­íc nµy kh«ng ngõng ho¹t ®éng ®Êu tranh giµnh thi tr­êng, më rénh ph¹m vi quyÒn lùc dÉn ®Õn h×nh thµnh c¸c khu v­vj kinh tÕ do c¸c nhµ n­íc lín lµm trung t©m -C¸c n­íc t­ b¶n hiÖn ®¹i kh«ng ngõng bãc lét vµ khèng chÕ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, má réng ph¹m vi b¨ng nhiÒu biÖn ph¸p kit nh­ xuÊt khÈu t­ b¶n viÑn trî kinh tÕ …biÕn c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trë thµnh thÞ tr­êng tiªu thô hµng ho¸, cung cÊp nguyªn liÖu rÎ …. Ch­¬ng 2 Sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc T­ s¶n hiÖn ®¹i C¬ së thùc tiÔn cña ®iÒu chinh kinh tÕ cua nha n­íc t­ s¶n hiÖn ®¹i 1.1.Nh÷ng chØ tiªu vÒ l­îng thÓ hiÖn vai trß ngµy cµng t¨ng cña nhµ n­íc ®èi víi qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa Qua sù biÕn ®æi vÒ sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ vµ chinh trÞ ta ®· thÊy râ vai trß ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc. Ngay sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai ë cac t­ b¶n ph¸t triÓn chñ chèt, cac xÝ nghiÖp nhµ n­íc do chinh phñ quèc h÷u ho¸ vµ trùc tiÕp ®Çu t­ x©y dùng, t¹i Ph¸p sè cong nh©n viªn chøc trong khu vùc quèc doanh chiÕm 11% tæng sè cong nh©n viªn chøc nhµ n­íc, sè doanh nghiÖp quèc doanh chiÕm 10% trong tæng sè doanh nghiÖp c«ng thu¬ng toµn quèc. Nhµ n­íc chuyÓn mét phÇn lín thu nhËp tµi chÝnh thµnh t­ b¶n tµi chÝnh, vµ nã trë thµnh mét bé phËn quan träng trong cÊu thµnh t­ b¶n nhµ n­íc, theo thèng kª cña “quü tiÒn tÖ quèc tÕ “ ®Õn n¨m 1989 sè thu nhËp tµi chÝnh do chÝnh phñ trung ­¬ng cña n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn n¾m gi÷ chiÕm tØ träng 27% tæng sè gi¸ trÞ s¶n xuÊt cac n­íc nµy, Mü lµ 20, 5%.Ngoµi ra th«ng qua ng©n hµng trung ­ong nhµ n­íc t­ b¶n ph¸t hµnh tiÒn vµ kiÓm so¸t trong l­u th«ng tiÒn tÖ. Nhµ n­íc sö dông c¸c c«ng cô tµi chÝnh tiÒn tÖ ®Ó can thiÖp vµ ®iÒu chØnh kinh tÕ. GNP cña cac nøoc t­ b¶n ph¸t triÓn ngµy cµng tËp trung trong tay nhµ n­íc nh­ mét cong cô m¹nh mÏ ®Ó ®iÒu chØnh kinh tÕ (t¨ng tõ 1/3 lªn 1/2 GNP ).Nhµ kinh tÕ häc ng­êi Anh A.Carncross nãi :”trø¬c nh÷ng n¨m 70, quy m« ho¹t ®éng cña chÝnh phñ Anh rÊt h¹n chÕ, cã thÓ thÊy râ ®iÒu ®ã qua ng©n s¸ch n¨m 1911.LeoydGeorge t¨ng thuÕ tõ 1 siling lªn siling 2 pªx«...chØ tiªu c«ng céng mçi n¨m 200 triÖu b¶ng Anh, chiÕm 10%GNP… 1.2Nh÷ng chØ tiªu chÊt l­îng ph¶n ¸nh ®iÒu chØnh kinh tÕ cña nhµ n­íc ngµy cµng trá thµnh nh©n tè quyÕt ®Þnh ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa Nhµ n­íc tu s¶n ®· tÝch côc can thiÖp vµo ®êi s«ng kinh tÕ, x· héi, vµo thêi kú khñng ho¶ng kinh tÕ, nhµ n­íc ra tang nhau cñaÇu x· héi, lµm dÞu m©u thuÉn gi÷a s¶n vµ tiªu dïng, sau ®ã nhµ n­íc tu s¶n ®· can thiÖp toµn diÖn vµo ®¬if sèng kinh tÕ x· héi, mäi nghµnh kinh tÕ, mäi lÜnh vùc vµ mäi kh©u cña taÝ s¶n xuÊt x· héi, bao trïm c¶ ho¹t ®éng kinh tÕ trong n­íc vµ quan hÖ kinh tÕ quèc te. Nhµ n­íc ®· ®Æt ra mét thÓ chÕ can thiÖp vµo kinh tÕ nh­ thÓ chÕ tµi chÝnh tiÒn tÖ, kÕt hîp s¾c lÖnh hµnh chÝnh vµ ®¹o luËt kinh doanh. Nhµ n­íc ®iÒu tiÕt kinh tÕ theo ch­¬ng tr×nh, kÐ ho¹ch trung h¹n vµ dai h¹n kÕt hîp víi ®iÒu tiÕt ng¾n h¹n, ®ßng thêi tang cu¬ng phèi hîp kinh tÕ quèc tÕ Do cã sù hoµ b×nh l©u, c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn ®· chuyÓn c¸c gi¶i ph¸p hµnh chÝnh, qu¶n chª sang dïng gi¶i ph¸p kinh tÕ vµ kÕt hîp kinh tÕ víi gi¶i ph¸p hµnh chÝnh, ®Æc biÖt víi khu vùc kinh tÕ t­ nh©n, nhµ n­íc chñ yÕu dïng c¸c c«ng cô vµ ®ong bÈy kinh tÕ h­íng ®Én kinh doanh theo ®Þnh h­íng cña nhµ n­íc. Do h×nh thøc ®iÒu tiÕt kinh tÕ nhµ n­íc ®· ®æi míi nªn nhµ n­íc ®iÒu tiÕt kinh tÕ cã hiÖu qu¶ râ rÖt, t¨ng søc sèng kinh tÕ cho c¸c xÝ nghiÖp t­ nh©n, võa ®¶m b¶o cho kÕ ho¹ch kinh tÕ ®­îc thùc hiÖn c¸ch thu©n lîi. 1.3 Nh÷ng nguyªn nh©n kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi ®Én ®Õn t¨ng c­êng vai trß kinh tÕ c nhµ n­íc t­ s¶n Sù suy yÕu vÒ kinh tÕ cña c¸c n­íc t­ b¶n sau chiÕn tranh thÐ giíi thø hai. Tho¸t khái nÒn kinh tÕ cña ®Êt ®ßi hái sù cè g¾ng v­ît bËc cña toµn x· h«Þ, sù tËp trung cao ®é c¸c tiÒm n¨ng cña ®Êt n­íc vµ sù thèng nhÊt trªn quy m« x· héi. Ngoµi nhµ n­íc, kh«ng cßn mét tæ chøc t­ b¶n nµo thùc hiÖn ®­îc, cho dï ®ã lµ mét tËp toµn t­ b¶n khæng l« Phong trµo ®éc lËp ®©n téc trªn thÕ giíi n©ng cao, hÖ thèng thùc ®©n cò tan r·. C¸c cuéc c¸ch m¹ng x· héi ®· næ ra, c¸c ®©n téc ®· cã xu h­íng b­íc lªn con ®­êng X¨ héi chñ nghÜa lµm cho lùc l­îng thÕ giíi x¨ héi chñ nghÜa còng lín m¹nh, lóc nµy c¸n c©n søc m¹nh ®· gÇn nh­ ngang b»ng, mét th¸c thøc cã tÝnh “sèng cßn “ “ai th¾ng ai “ ®ßi hái tÊt c¶ n­íc t­ b¶n chñ nghÜa ph¶i liªn kÕt nh»m chèng l¹i c¸c lùc l­îng ph¸ vì hÖ thèng t­ b¶n chñ nghÜa, ®ßng thêi chèng l¹i “khñng b« “ ngµy cµng ph¸t triÓn vµ ®ang ®e do¹ sù hoµ b×nh vµ an toµn, æn ®Þnh chÝnh trÞ cho c¸c n­íc t­ b¶n. C¸c n­íc t­ b¶n ph¶i cã ssù liÖn minh quèc tÕ toµn diÖn c¶ vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, qu©n sù gi÷a c¸c quèc gia, nhµ n­íc t­ b¶n ph¶i chñ ®éng c¶i c¸ch l¹i mèi quan hÖ kinh tÕ truyÒn thèng ®ång thêi thóc ®Êþ sù hîp t¸c víi c¸c khu vùc ®Ó chèng khñng b« Do sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña søc s¶n xuÊt x· h«Þ. Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ lÇn thø ba vµ b­íc nh¶y vät míi cu¶ lùc l­îng s¶n xuÊt khiÕn tr×nh ®« x· héi ho¸ s¶n xuÊt t¨ng lªn m¹nh mÏ lµm cho ®éc quyÒn t­ nh©n kh«ng thÎ thÝch øng næi, ®ång thêi do sù xuÊt hiÖncña hµng lo¹t nghµnh s¶n xuÊt míi, ®iÖn tö n¨ng l­îng h¹t nh©n hµng kh«ng vò trô. .ph¸t triÓn nh÷ng nghµnh nµy ®ßi hái cã nguån vèn khæng l«, c¬ së h¹ tÇng hiÖn ®¹i, cã ®éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ...Nh­ vËy lµ trong c¬ chÕ thi tr­êng, hoµn c¶nh cña sù c¹nh tranh l¶ quyÕt liÖt, ®Ó cã ®­îc nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®ã cho qu¸ tr×nh s¶n xu¸t, t¸i s¶n xu¸t t­ b¶n c¸c nµh t­ b¶n ph¶i ®ùa vµo nhµ n­íc, ñng hé nhµ n­íc nh­ ng­êi ®¹i diÖn chung cho l¬ik Ých cña m×nh vµ chÊp nhËn vµ ®iÒu phèi kinh tÕ cña nhµ n­íc nh­ mét yÕu tè cÇn thiÕt cho sù tån t¹i, ph¸t triÓn cña hä. §Æc biÖt, ®Çu t­ vµo nghiªn cøu khoa häc, ph¸t triÓn sù nghiÖp gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®ßi hái mét kho¶n ®Çu t­ v« cïng lín. Lîi Ých mµ c¸ ho¹t ®éng nµy mang l¹i, xÐt trªn gãc ®é kinh doanh t­ nh©n l¹i rÊt nhá, do ®ã t­ b¶n t­ nh©n chuyÓn sang vai nhµ nøoc víi t­ c¸ch ®¹i biÓu cho x· héi g¸ch tr¸ch nghiÖp x©y ®ùng kÕt cÊu h¹ tÇng, ph¸t triÓn khoa häc, gi¸o dôc. . Lîi nhuËn cao vµ sù ®iÒu chØnh kÕt cÊu cña c¸c tËp ®oµn t­ nh©n.§Ó thu ®­îc lîi nhuËn cao, c¸c tËp ®oµn ®éc quyÒn t­ nh©n ra søc ¸p dông kü thuËt míi, ®iÒu chØnh kÕt cÊu néi b« c¸c xÝ nghiÖp vµ t¨ng cøêng quyÓn lý kinh doanh, t¨ng c­¬ng tÝnh t« chøc vµ tÝnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp. T×nh h×nh ®ã ®ßi hái ph¶i cã ®Þnh h­íng ë tÇm vÜ m«, tøc lµ ph¶i h¹n chÕ tù ph¸t vi m« b»n ho¹t ®éng ®iÒu chØnh kinh tÕ cña nhµ n­íc ®Î ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn cã tÝnh c©n ®èi c¶ vÒ chÊt vµ l­îng cña nÒn kinh tÕ Do lùc l­äng s¶n xu¸t ph¸t triÓn ch­a tõng thÊy, n¨ng suÊt lao ®äng t¨ng lªn rÊt cao lµm n¶y sinh m©u thuÉn gi÷a s¶n xuÊt ®­îc më réng mét c¸ch tuyÖt ®«Ý víi thÞ tr­êng bij thu hÑp t­¬ng ®èi. Nhµ n­íc ph¶i can thiÖp vµo c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi nh»m b¶o ®¶m sù vËn ®éng binhg th­êng cña ná Sù ph©n c«ng lao ®éng vµ më réng quan hÖ kinh tÕ lµm cho m«Ý quan hÖ gi÷a c¸c n­íc xo¾n xuýt vµo nhau, phô thuéc, ®Êu tranh lÉn nhau. §Ó t¨ng c­êng vÞ trÝ kinh tÕ, chiÕm lÜnh thÞ tr­ßng réng lín h¬n, ®ång thêi t¨ng c­êng phèi hîp vµ hîp t¸c, c¸c nhµ n­íc t­ b¶n ph¶i ®øng ra ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p phèi hîp quèc tÕ §¹i khñng bè toµn cÇu. Tr­íc sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt, th× sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ lµ rÊt m¹nh mÏ, ngµy cµng lµm cho nh÷ng m©u thuÉn vèn cã cña chñ nghÜa t­ b¶n trë nªn gay g¾t, ®ång tthêi sù xuÊt hÞªn cñ© chiÕn tranh hiÖn ®¹i, diÔn biÕn hoµ b×nh thÕ giíi, sù m©u thuÉn s¾c téc l¹i cµng m¹nh mÏ, ®· lµm xuÊt hiÖn c¸c bän khñng bè. Sù khæng bè toµn cÇu ®ã ®· g©y lªn sù bÊtæn ®Þnh x· héi, còng nh­ sù bÊt an toµn s¶n.Nhµ n­íc c¸c t­ s¶n ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ kÕt hîp víi quèc phßng, an ninh chÝnh trÞ quèc gia, cã nghÜa lµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ ph¶i phôc vô cho quèc phßng an ninh. 2.C¬ së lý luËn 2.1. Quan ®iÓm maxÝt vÒ vai trß kinh tÕ cña nhµ n­íc trong chñ nghÜa t­ b¶n Trong t¸c phÈm “sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa x· héi tõ kh«ng t­ëng ®Õn khoa häc “ F.¡ngghen ®· luËn gi¶i chøc n¨ng x· héi cña nhµ n­íc ng­êi viÕt :. . tõ tr­íc tíi nay c¸c x· héi vËn ®éng trong nh÷ng sù ®èi lËp gai cÊp ®· dÉn ®Õn nhµ n­íc, nghÜa lµ mét t« chóc cña giai cÊp bãc lét ®Ó duy tr× nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt bªn ngoµi cña nã. ..nhµ n­íc lµ ®¹i biÓu chÝnh thøc cña toµn thÓ x· héi, lµ sù tæng hîp toµn cña thÓ x· héi thµnh mét nghiÖp ®oµn cã thÓ tr«ng thÊy ®­îc, nh­ng nã chØ nh­ thÕ chõng nµo nã lµ nhµ n­íc cña b¶n th©n c¸c giai cÊp ®¹i biÓu trong thêi ®¹i cña m×nh, cho toµn thÓ mét x· héi . X· héi ®Î ra mét chøc n¨ng trung nhÊt ®Þnh mµ thiÕu chóng th× kh«ng thÓ ®­îc. ..nhµ n­íc xuÊt hiÖn... lùc l­îng míi xuÊt hiÖn cã tÝnh ®éc lËp míi nµy t¸c ®éng ng­îc l¹i nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nhê tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi cña m×nh “...Qua ph©n tÝch cña Angghen, ta cã thÓ rót ra t­ t­ëng quan träng sau : Nhµ n­íc sinh ra nh»m thùc hiÖn nh÷ng chøc n¨ng x· héi chung, nh­ng khi tån t¹i lµ mét lùc l­îng chÝnh trÞ míi nã kh«ng chØ cã ®­îc nhê nh÷ng lîi Ých ®Æc biÖt, mµ cßn cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi trong quan hÖ víi c¸c lùc l­îng x· héi , ng­êi ®· giao tr¸ch nhiÖm cho nã. Nhê cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi nµy, nhµ n­íc cã kh¶ n¨ng t¸c ®éng trë l¹i qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x· héi. Do lùc l­îng ph¸t triÓn m¹nh mÏ, qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung t­ b¶n ®· d¹t tíi quy m« to lín, tÝnh x· héi ho¸ cña s¶n xuÊt ®¹t tíi tr×nh ®«é cao, trong nÒn s¶n xuÊt diÔn ra nhiÒu qu¸ tr×nh kinh tÕ x· héi v­ît khái tÇm tay cña c¸c nhµ t­ s¶n, lµm cho nÒn kinh tÕ x· héi mÊt æn ®Þnh, l¹m ph¸t gia t¨ng, ®ång thêi thÊt nghiÖp còng t¨ng, buéc nhµ n­íc ph¶i can thiÖp s©u vµo sù vËn cña nÒn kinh tÕ, ®iÒu tiÕt qu¸ tr×nh kinh tÕ, æn ®Þnh trËt tù x· héi 2.2.Quan ®iÓm t­ s¶n vÒ vai trß kinh tÕ cña nhµ n­íc trong chñ nghÜa t­ b¶n hiÖn ®¹i Kh¸c víi nhµ lý luËn macxÝt, nh÷ng ng­êi c¨n nguyªn sù t¨ng c­êng vai trß kinh tÕ lµ sù chÝn muåi c¸c chøc n¨ng kinh tÕ vi m« cña nhµ n­íc t­ b¶n ë c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ néi t¹i cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa. J.M.Key t×mn nã ë “quy luËt t©m lý x· héi c¬ b¶n “ tøc lµ ë c¸c mèi liªn hÑ kinh tÕ x· héi nãi nªn bÒ mÆt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trùc tiÕp vµ ë thÞ tr­êng, trong c¸c hµnh vi ho¹t ®éng cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ do quy luËt t©m lý chi phèi,. trong t¸c phÈm : ‘ lý thuyÕt._.