Một số giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức công tác Kế toán tập hợp chi phí sản xuất & tính giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH Anh Minh

Lêi më ®Çu 1. Sù cÇn thiÕt cña ®Ò tµi Khi xem xÐt hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, chØ tiªu gi¸ thµnh gi÷ mét vÞ trÝ hÕt søc quan träng. Bëi xuÊt ph¸t tõ ph­¬ng tr×nh kinh tÕ c¬ b¶n: Lîi nhuËn = doanh thu – chi phÝ (gi¸ thµnh) Muèn t¨ng lîi nhuËn doanh nghiÖp ph¶i t¨ng gi¸ b¸n ®Ó t¨ng doanh thu hoÆc tiÕt kiÖm chi phÝ ®Ó gi¶m gi¸ thµnh. Trong ®iÒu kiÖn c¹ch tranh gay g¾t nh­ hiÖn nay, viÖc t¨ng gi¸ b¸n ®Ó t¨ng doanh thu lµ rÊt khã thùc hiÖn. Doanh nghiÖp lu«n ph¶i phÊn ®Êu t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ ®­a ra ®­îc gi¸ b¸n phï hîp. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p kh«ng thÓ kh«ng ®Ò cËp tíi ®ã lµ kÕ to¸n. KÕ to¸n cung cÊp th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c sÏ gióp cho nhµ qu¶n lÝ ph©n tÝch ®¸nh gi¸ ®­îc t×nh h×nh sö dông lao ®éng, vËt t­, tiÒn vèn cã hiÖu qu¶ hay kh«ng ®Ó tõ ®ã ®Ò ra c¸c chiÕn l­îc nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. ChÝnh v× vËy mµ viÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét yªu cÇu thiÕt yÕu vµ lu«n lµ mét vÊn ®Ò nãng báng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. Trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty TNHH Anh Minh, nhËn thøc râ ®­îc vai trß quan träng cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n cña C«ng ty còng nh­ thÊy r»ng cßn nhiÒu ®iÓm cÇn ph¶i hoµn thiÖn trong c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña C«ng ty, em m¹nh d¹n lùa chän ®Ò tµi “Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH Anh Minh” cho luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu - Lµm s¸ng râ lÝ luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp nãi chung. - Lµm râ thùc tÕ vÒ t×nh h×nh c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH Anh Minh. - §­a ra nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH Anh Minh. 3. §èi t­îng, ph¹m vi nghiªn cøu - §èi t­îng nghiªn cøu lµ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp nãi chung. - Ph¹m vi nghiªn cøu: chØ nghiªn cøu kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH Anh Minh. 4. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu Ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông ®Ó nghiªn cøu ®Ò tµi: “Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH Anh Minh” lµ ph­¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng nghÜa lµ lÊy lÝ luËn ®Ó so s¸nh víi thùc tÕ, tõ thùc tÕ l¹i so s¸nh víi lÝ luËn ®Ó cã nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn kÕt hîp víi ph­¬ng ph¸p quan s¸t, ph©n tÝch, ghi chÐp… 5. Néi dung kÕt cÊu cña luËn v¨n gåm ba phÇn chÝnh Ch­¬ng 1: LÝ luËn chung vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp. Ch­¬ng 2: T×nh h×nh thùc tÕ vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµmh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH Anh Minh Ch­¬ng 3: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH Anh Minh. Ch­¬ng 1 LÝ luËn chung vÒ Tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp. 1.1. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp. 1.1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. *Chi phÝ s¶n xuÊt: Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña mét doanh nghiÖp, c¸c yÕu tè vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng s¶n xuÊt ( biÓu hiÖn cô thÓ lµ hao phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸) d­íi sù t¸c ®éng cã môc ®Ých cña søc lao ®éng ( biÓu hiÖn lµ hao phÝ vÒ lao ®éng sèng) qua qu¸ tr×nh biÕn ®æi trë thµnh c¸c s¶n phÈm. MÆc dï c¸c hao phÝ bá ra cho ho¹t ®éng ®ã bao gåm nhiÒu lo¹i, nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau nh­ng trong ®iÒu kiÖn cïng tån t¹i quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ th× chóng ®­îc biÓu hiÖn d­íi h×nh thøc gi¸ trÞ. Nh­ vËy t¹i c¸c doanh nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong mét thêi k× nhÊt ®Þnh biÓu hiÖn b»ng tiÒn. * Gi¸ thµnh s¶n phÈm: Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé hao phÝ lao ®éng vËt ho¸ vµ hao phÝ lao ®éng sèng vµ chi phÝ kh¸c mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra ®Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ s¶n xuÊt cã gi¸ trÞ sö dông hoµn chØnh hoÆc gi¸ trÞ sö dông giíi h¹n. * Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: Chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai mÆt biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, gièng nhau vÒ chÊt v× ®Òu lµ hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt trong k× lµ c¨n cø, lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh. Sù l·ng phÝ hoÆc tiÕt kiÖm cña doanh nghiÖp vÒ chi phÝ s¶n xuÊt cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm cao hay thÊp, qu¶n lÝ gi¸ thµnh ph¶i g¾n lion víi chi phÝ s¶n xuÊt. 1.1.2. B¶n chÊt, chøc n¨ng cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.1.2.1. B¶n chÊt chøc n¨ng cña chi phÝ s¶n xuÊt §Ó qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch b×nh th­êng, doanh nghiÖp ph¶i cã ®ñ ba yÕu tè s¶n xuÊt c¬ b¶n ®ã lµ: t­ liÖu lao ®éng, ®èi t­îng lao ®éng vµ søc lao ®éng. Sù tham gia cña ba yÕu tè nµy vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh­ cÊu thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm cã sù kh¸c nhau, tõ ®ã h×nh thµnh nªn c¸c chi phÝ t­¬ng øng lµ: chi phÝ khÊu hao t­ liÖu lao ®éng, chi phÝ tiªu hao nguyªn vËt liÖu, chi phÝ tiÒn c«ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng. Ba yÕu tè nµy lµ ba yÕu tè c¬ b¶n cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm míi, trong ®ã khÊu hao t­ liÖu lao ®éng vµ chi phÝ tiªu hao nguyªn vËt liÖu ®ãng vai trß lµ chi phÝ lao ®éng vËt ho¸ cßn chi phÝ tiÒn c«ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng ®ãng vai trß lµ chi phÝ lao ®éng sèng. Nh­ vËy trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp bao gåm chi phÝ lao ®éng sèng vµ chi phÝ lao ®éng vËt ho¸. §Ó biÕt ®­îc sè chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong thêi k× ®ã lµ bao nhiªu nh»m tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lÝ th× trong ®iÒu kiÖn tån t¹i quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ, mäi chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ®Òu biÓu hiÖn th­íc ®o tiÒn tÖ vµ gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Thùc chÊt chi phÝ s¶n xuÊt ë c¸c doanh nghiÖp lµ sù chuyÓn dÞch vèn cña doanh nghiÖp vµo ®èi t­îng tÝnh gi¸ nhÊt ®Þnh, nã lµ vèn doanh nghiÖp bá vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. VÒ mÆt l­îng ®é lín cña chi phÝ s¶n xuÊt phô thuéc vµo hai yÕu tè chñ yÕu: - Khèi l­îng lao ®éng vµ t­ liÖu s¶n xuÊt ®· bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - Gi¸ c¶ t­ liÖu sö dông d· tiªu hao trong k× vµ ®¬n gi¸ cña mét ®¬n vÞ ®· hao phÝ. Hai yÕu tè nµy lu«n biÕn ®éng do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau nªn ph¶i th­êng xuyªn xem xÐt, ®¸nh gi¸ l¹i c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt vµ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c chÆt chÏ møc tiªu hao vËt chÊt. Cã nh­ vËy míi ®¶m b¶o cho sù vËn ®éng c¸c yÕu tè c¬ b¶n trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt, ¨n khíp c¶ vÒ mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ t¹o ®IÒu kiÖn gi¸m s¸t chÆt chÏ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc kinh tÕ –kÜ thuËt. 1.1.2.2. B¶n chÊt chøc n¨ng cña gi¸ thµnh s¶n phÈm. Môc ®Ých cña s¶n xuÊt kinh doanh hay nãi c¸ch kh¸c lµ môc ®Ých bá ra chi phÝ cña doanh nghiÖp lµ t¹o nªn nh÷ng gi¸ trÞ sö dông cho x· héi. Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng c¸c doanh nghiÖp lu«n quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ cña c¸c chi phÝ ®· bá ra nh»m môc ®Ých víi mét chi phÝ bá ra thÊp nhÊt nh­ng mang l¹i gi¸ trÞ sö dông lín nhÊt hay ®Ó t¹o ra mét gi¸ trÞ sö dông nµo ®ã nh­ng víi chi phÝ bá ra thÊp nhÊt ®Ó cã thÓ thu ®­îc møc lîi nhuËn tèi ®a. Trong hÖ thèng c¸c chØ tiªu kinh tÕ phôc vô c«ng t¸c qu¶n lÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu tho¶ m·n ®¸p øng ®­îc néi dung th«ng tin trªn. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n chøa ®ùng hai mÆt kh¸c nhau vèn cã cña nã lµ chi phÝ s¶n xuÊt d· chi ra vµ l­îng gi¸ trÞ sö dông thu ®­îc cÊu thµnh trong khãi l­îng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®· hoµn thµnh. Nh­ vËy b¶n chÊt cña gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ sù chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè chi phÝ vµo nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm cã hai chøc n¨ng chñ yÕu lµ th­íc ®o bï ®¾p chi phÝ vµ chøc n¨ng lËp gi¸. Toµn bé chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó hoµn thµnh nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô… ph¶i ®­îc bï ®¾p chÝnh sè tiÒn mµ doanh nghiÖp thu vÒ do quyÕt to¸n c¸c s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô… viÖc bï ®¾p ®ã míi cã thÓ ®¶m b¶o qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n. Môc ®Ých s¶n xuÊt vµ nguyªn t¾c kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i bï ®¾p ®­îc c¸c chi phÝ ®· bá ra vµ ®¶m b¶o cã l·i. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, gi¸ b¸n cña s¶n phÈm, lao vô phô thuéc rÊt nhiÒu vµo qui luËt cung cÇu, qui luËt c¹nh tranh…cho nªn doanh nghiÖp ph¶i dùa vµo c¬ së gi¸ thµnh dù to¸n ®Ó x¸c ®Þnh. MÆt kh¸c gi¸ thµnh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ quan träng ®ång thêi mang tÝnh chñ quan. Víi t­ c¸ch lµ mét ph¹m trï kinh tÕ, gi¸ thµnh lµ mét bé phËn chi phÝ s¶n xuÊt chuyÓn dÞch vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm. Cßn ®øng trªn gãc ®é doanh nghÖp, gi¸ thµnh bao gåm c¸c kho¶n môc chi phÝ doanh nghiÖp ®· sö dông nªn nã lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh toµn bé chÊt l­îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lÝ kinh tÕ cña doanh nghiÖp do ®ã gi¸ thµnh mang tÝnh chÊt chñ quan. 1.1.3. Yªu cÇu qu¶n lÝ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. TiÕt kiÖm chi phÝ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô kinh tÕ chiÕn l­îc. Thùc hiÖn tèt nhiÖm vô nµy ®ßi hái ph¶i t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lÝ kinh tÕ, qu¶n lÝ doanh nghiÖp mµ tr­íc hÕt lµ qu¶n lÝ chi phÝ s¶n xuÊt vµ qu¶n lÝ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi viÖc sö dông lao ®éng, vËt t­, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Qu¶n lÝ chi phÝ s¶n xuÊt, qu¶n lÝ gi¸ thµnh s¶n phÈm thùc chÊt lµ qu¶n lÝ viÖc sö dông lao ®éng, vËt t­, tiÒn vèn mét c¸ch hîp lÝ, tiÕt kiÖm vµ cã hiÖu qu¶. Nh­ vËy vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi doanh nghiÖp lµ ph¶i tiÕt kiÖm mét c¸ch triÖt ®Ó ®Ó s¶n xuÊt ra khèi l­îng lín h¬n, chÊt l­îng cao h¬n vµ gi¸ thµnh h¹ h¬n. T¨ng c­êng qu¶n lÝ chi phÝ s¶n xuÊt lµ yªu cÇu mang tÝnh chØ ®¹o th­êng xuyªn, xuyªn suèt, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn b»ng nhiÒu biÖn ph¸p ®ång bé nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lÝ nh­ hiÖn nay ( doanh nghiÖp nhµ n­íc giao quyÒn tù chñ vÒ tµi chÝnh, doanh nghiÖp thùc hiÖn chÕ ®é ho¹ch to¸n kinh tÕ tù trang tr¶i chi phÝ ®¶m b¶o cã doanh thu vµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô ®èi víi nhµ n­íc th× yªu cÇu qu¶n lÝ chi phÝ s¶n xuÊt cµng trë lªn cÇn thiÕt. VËy nguyªn t¾c vµ yªu cÇu c¬ b¶n ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lÝ chi phÝ s¶n xuÊt lµ qu¶n lÝ chÆt chÏ c¸c chi phÝ theo ®Þnh møc, theo ®óng dù to¸n ®· ®­îc duyÖt vµ theo ®óng môc ®Ých sö dông. Cßn yªu cÇu qu¶n lÝ gi¸ thµnh lµ qu¶n lÝ møc ®é giíi h¹n chi phÝ ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm, nghÜa lµ ph¶i qu¶n lÝ theo gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®Õn tõng kho¶n môc. §Ó thùc hiÖn yªu cÇu ®ã tr­íc hÕt ph¶i x¸c ®Þnh nh÷ng chi phÝ nµo lµ chi phÝ hîp lÝ, nh÷ng chi phÝ nµo lµ chi phÝ bÊt hîp lÝ, nh÷ng chi phÝ nµo ®­îc tÝnh vµo gi¸ thµnh ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng ®­a chi phÝ bÊt hîp lÝ å ¹t vµo gi¸ thµnh lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm qu¸ cao, s¶n xuÊt kh«ng tiªu thô ®­îc dÉn ®Õn t×nh tr¹ng lµm ¨n thua lç, ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng cßn ®ñ søc c¹nh tranh tõ ®ã cã nguy c¬ ph¸ s¶n. §Ó thùc hiÖn c¸c yªu cÇu trªn th× kÕ to¸n ®Æc biÖt lµ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn lµm tèt c¸c néi dung sau: - KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt ë tõng bé phËn s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp. - Ghi chÐp ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c kÞp thêi chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô, chØ ra ®­îc ra nh÷ng tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ ë kh©u nµo trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - TÝnh to¸n chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®Çy ®ñ gi¸ thµnh, gi¸ thµnh ®¬n vÞ. - KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn nhiÖm vô kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh. - X¸c ®Þnh kÕt qu¶ h¹ch to¸n kinh tÕ ë tõng bé phËn s¶n xuÊt vµ toµn doanh nghiÖp. 1.1.4. Vai trß cña kÕ to¸n trong viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña con ng­êi lµ ®Ó t¹o ra s¶n phÈm vËt chÊt, lµ mét yÕu tè kh¸ch quan ®Ó duy tr× sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi. Khi tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, con ng­êi nhÊt thiÕt quan t©m ®Õn viÖc qu¶n lÝ c¸c ho¹t ®éng ®ã hay nãi c¸ch kh¸c lµ ph¶i quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng mµ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng lµ sù so s¸nh chi phÝ bá ra vµ kÕt qu¶ mang l¹i. ChÝnh v× vËy trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nhÊt thiÕt ph¶i quan t©m ®Õn viÖc qu¶n lý chi phÝ bá ra. Trong qu¶n lý ng­êi ta sö dông nhiÒu c«ng cô kh¸c nhau. Trong kÕ to¸n lu«n ®­îc coi lµ c«ng cô hiÖu qu¶ nhÊt dµnh cho qu¶n lý. Víi chøc n¨ng ghi chÐp, tÝnh to¸n ph¶n ¸nh gi¸m s¸t th­êng xuyªn, liªn tôc sù biÕn ®éng c¶ vËt t­ tiÒn vèn…kÕ to¸n cung cÊp cho c¸c nhµ l·nh ®¹o qu¶n lý doanh nghiÖp c¸c sè liÖu vÒ chi phÝ cña tong bé phËn còng nh­ cña toµn doanh nghiÖp ®Ó ®¸nh gi¸, ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ, t×nh h×nh sö dông lao ®éng vËt t­ tiÒn vèn cã hiÖu qu¶ tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ tõ ®ã cã biÖn ph¸p h¹ thÊp chi phÝ, gi¶m gi¸ thµnh. Tæ chøc tèt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, ®¶m b¶o x¸c ®Þnh ®óng néi dung, ph¹m vi cÊu thµnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm, l­îng gi¸ trÞ c¸c yÕu tè chi phÝ ®· dÞch chuyÓn vµo s¶n phÈm. ChÝnh v× vËy kÕ to¸n lµ mét c«ng cô qu¶n lÝ, mét tÊt yÕu kh¸ch quan cã vai trß quan träng trong qu¶n lÝ kinh tÕ nãi chung vµ qu¶n lÝ s¶n xuÊt nãi riªng. §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay khi mµ chi phÝ s¶n xuÊt ®ang lµ vÊn ®Ò sèng cßn, vÊn ®Ò träng t©m mµ c¸c doanh nghiÖp ®ang quan t©m. Do ®ã kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cµng cã vai trß quan träng, cã ý nghÜa thiÕt thùc ®èi víi doanh nghiÖp. 1.1.5. NhiÖm vô kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. HiÖn nay, môc tiªu c¸c doanh nghiÖp lµ t×m mäi biÖn ph¸p phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §øng trªn gãc ®é qu¶n lÝ, muèn lµm ®­îc ®IÒu ®ã th× ph¶i biÕt ®­îc con ®­êng h×nh thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm, biÕt ®­îc c¸c yÕu tè nµo lµm t¨ng hoÆc gi¶m gi¸ thµnh, tõ ®ã cã c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó h¹n chÕ, lo¹i trõ ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè tiªu cùc, khai th¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng trong viÖc qu¶n lÝ, sö dông nguån vËt t­, lao ®éng …Muèn lµm ®­îc ®iÒu ®ã th× ph¶i lµm tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, ph¶i tÝnh ®óng tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt ®· chi ra. Do ®ã kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu sau: - C¨n cø ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ, ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt s¶n phÈm ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp. - Tæ chøc tËp hîp vµ ph©n bæ tæng lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh vµ b»ng ph­¬ng ph¸p thÝch hîp ®· chän cung cÊp kÞp thêi nh÷ng sè liÖu th«ng tin tæng hîp vÒ c¸c kho¶n môc chi phÝ vµ c¸c yÕu tè chi phÝ quy ®Þnh, x¸c ®Þnh ®óng ®¾n chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. - VËn dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp ®Ó tÝnh to¸n gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh theo ®óng c¸c kho¶n môc quy ®Þnh vµ ®óng kú tÝnh gi¸ thµnh x¸c ®Þnh. - §Þnh kú cung cÊp c¸c b¸o c¸o vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cho l·nh ®¹o doanh nghiÖp vµ tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ vµ dù to¸n chi phÝ, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ to¸n gi¸ thµnh vµ kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ph¸t hiÖn kÞp thêi kh¶ n¨ng tiÒm tµng ®Ò xuÊt biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó phÊn ®Êu kh«ng ngõng tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.2.1 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viªc theo dâi gi¸m s¸t, qu¶n lý chi phÝ vµ ho¹ch to¸n chi phÝ mét c¸ch ®Çy ®ñ kÞp thêi, chÝnh x¸c th× mét tÊt yÕu kh¸ch quan lµ ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. ViÖc ph©n lo¹i nµy cã vai trß quan träng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng t¸c kÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tuú theo viÖc xem xÐt chi phÝ ë c¸c gãc ®é kh¸c nhau vµ môc ®Ých qu¶n lý chi phÝ mµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc ph©n lo¹i theo nh÷ng tiªu thøc phï hîp. 1.2.1.1 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy th× c¨n cø vµo tÝnh chÊt néi dung kinh tÕ cña c¸c lo¹i chi phÝ, c¸c chi phÝ gièng nhau vÒ néi dung kinh tÕ ®­îc xÐt chung vµo mét yÕu tè, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë ®©u, trong lÜnh vùc nµo toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt trong kú ®­îc chia thµnh c¸c yÕu tè sau: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu : Lµ toµn bé chi phÝ vÒ c¸c ®èi t­îng lao ®éng nh­ chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ, vËt liÖu thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n. - Chi phÝ nh©n c«ng : §©y lµ chi phÝ vÒ søc lao ®éng, ®ã lµ toµn bé chi phÝ tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng cho doanh nghiÖp nh­ tiÒn l­¬ng, th­ëng, phô cÊp, b¶o hiÓm, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c. - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh : §©y lµ chi phÝ vÒ t­ liÖu lao ®éng, lµ toµn bé sè tiÒn khÊu hao TSC§ trong doanh nghiÖp nh­ nhµ x­ëng, m¸y mãc , thiÕt bÞ…vµ khÊu hao TSC§ kh¸c dïng cho c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp vµ s¶n xuÊt kinh doanh. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi : Lµ toµn bé sè tiÒn mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ vÒ dÞch vô mua ngoµi s¶n xuÊt kinh doanh nh­ ®iÖn, n­íc, ®iÖn tho¹i.. - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn : Lµ toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt ngoµi 4 yÕu tè trªn . C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa trong c«ng t¸c h¹ch to¸n nãi riªng vµ qu¶n lý kinh tÕ nãi chung, cho biÕt kÕt cÊu tØ träng cña tæng lo¹i cho tõng lo¹i chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra gióp cho viÖc lËp b¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè phôc cho yªu cÇu th«ng tin vµ qu¶n lý doanh nghiÖp, ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ, lËp dù to¸n chi phÝ cho kú sau. 1.2.1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¨n cø vµo môc ®Ých c«ng dông cña chi phÝ trong s¶n xuÊt ®Ó chia ra c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau, mçi kho¶n môc chi phÝ bao gåm nh÷ng chi phÝ cã cïng môc ®Ých vµ c«ng dông kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã cã néi dung kinh tÕ nh­ thÕ nµo. V× vËy toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong k× ®­îc chia ra thµnh c¸c kho¶n môc chi phÝ sau: - CFNVLTT: Lµ toµn bé c¸c chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, vËt liÖu lu©n chuyÓn, nhiªn liÖu sö dông vµo môc ®Ých trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm. - CFNCTT: Gåm chi phÝ vÒ tiÒn c«ng, tiÒn trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cña CNTT s¶n xuÊt. - CFSXC: Lµ nh÷ng chi phÝ dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt chung ë c¸c ph©n x­ëng, ®éi s¶n xuÊt…bao gåm tiÒn l­¬ng cña bé phËn qu¶n lÝ, ph©n x­ëng, tæ ®éi… c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng ( BHXH, BHYT, KPC§) chi phÝ c«ng cô, dông cô phôc vô qu¶n lÝ ph©n x­ëng tæ ®éi chi phÝ khÊu hao TSC§ (khÊu hao nhµ x­ëng m¸y mãc thiÕt bÞ) chi phÝ dÞch vô mua ngoµi ( ®iÖn, ®iÖn tho¹i, n­íc) chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých c«ng dông cña chi phÝ cã ý nghÜa lín trong viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt thùc hiÖn ë c¸c doanh nghiÖp vµ viÖc vËn dông c¸c tµi kho¶n trong kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.2.1.3. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n theo mèi quan hÖ víi khèi l­îng s¶n phÈm c«ng viÖc lao vô s¶n xuÊt trong k×. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc chia thµnh: - Chi phÝ cè ®Þnh( chi phÝ b»ng tiÒn): Lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng thay ®æi theo khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. - Chi phÝ biÕn ®æi( chi phÝ kh¶ biÕn): Lµ nh÷ng chi phÝ t­¬ng quan tû lÖ thuËn víi khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông trong viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®Þnh ra biÖn ph¸p thÝch hîp nh»m h¹ thÊp chi phÝ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm . 1.2.1.4. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ mèi quan hÖ víi ®èi t­îng chÞu chi phÝ : - Chi phÝ trùc tiÕp lµ chi phÝ chØ liªn quan ®Õn mét ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ cã thÓ quy n¹p trùc tiÕp cho ®èi t­îng ®ã. - Chi phÝ gi¸n tiÕp lµ chi phÝ liªn quan ®Õn hai hay nhiÒu ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ nªn ph¶i tËp häp theo tõng ®èi t­îng, ph©n bæ gi¸n tiÕp theo mét tiªu thøc phï hîp. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông trong viÖc x¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt vµo ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ mét c¸ch ®óng ®¾n hîp lý. 1.2.1.5. Ph©n lo¹i theo néi dung cÊu thµnh chi phÝ - Chi phÝ ®¬n nhÊt :Lµ chi phÝ kh«ng thÓ chia nhá ®­îc n÷a vÒ néi dung kinh tÕ. - Chi phÝ tæng hîp :Lµ chi phÝ ®­îc cÊu t¹o tõ hai hay nhiÒu chi phÝ ®¬n nhÊt ®­îc tËp hîp theo mét c«ng dông nh­ chi phÝ s¶n xuÊt chung. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy gióp c¸c ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n tæng hîp c¸c chi phÝ ph¸t sinh theo ®Þa ®iÓm vµ thuËn tiÖn cho viÖc tæng hîp vµ ph©n bæ chi phÝ gi¶m nhÑ viÖc h¹ch to¸n chi phÝ tiÕt kiÖm. Nh­ vËy , mçi c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt cã ý nghÜa riªng cña nã ®ång thêi bæ xung cho nhau nh»m qu¶n lý tèt, h¹ch to¸n ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt gãp phÇn qu¶n lý tµi s¶n vËt t­ lao ®éng tiÒn vèn cña doanh nghiÖp vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm §Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch ho¸ gi¸ thµnh còng nh­ yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng ho¸, gi¸ thµnh ®­îc xem xÐt d­íi nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau trªn thùc tÕ cã hai c¸ch ph©n lo¹i gi¸ thµnh : 1.2.2.1. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch :Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n l­îng kÕ ho¹ch . Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña toµn doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ c«ng cô qu¶n lÝ ®Þnh møc cña doanh nghiÖp, lµ th­íc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n vËt t­, lao ®éng s¶n xuÊt, gióp cho ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kÜ thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. - Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tÝnh trªn sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh tËp hîp ®­îc trong k× s¶n l­îng s¶n phÈm thùc tÕ ®· s¶n xuÊt ra trong k×. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc vµ sö dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ tæ chøc kÜ thuËt ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.2.2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi tÝnh to¸n - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ( gi¸ thµnh c«ng x­ëng) gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh cho nh÷ng s¶n phÈm c«ng viÖc lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh, lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ vèn vµ l·i gép ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. - Gi¸ thµnh toµn bé: Bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt céng thªm chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lÝ doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm ®ã. 1.3. §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. 1.3.1. §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ c¨n cø x¸c ®Þnh X¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn vµ ®Æc biÖt quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lÝ chi phÝ s¶n xuÊt. Cã x¸c ®Þnh ®óng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt míi tæ chøc ®óng ®¾n vµ khoa häc hîp lÝ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, phôc vô tèt cho viÖc t¨ng c­êng qu¶n lÝ, thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé vµ h¹ch to¸n kinh tÕ toµn doanh nghiÖp ph¸t huy vai trß chøc n¨ng cña kÕ to¸n. §ång thêi víi viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh vµ lµ tiÒn ®Ò cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch ®óng ®¾n hîp lÝ vµ chÝnh x¸c. Trong doanh nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau víi néi dung kinh tÕ, c«ng dông kh¸c nhau ph¸t sinh ë nh÷ng ®Þa ®iÓm kh¸c nhau. Môc ®Ých cña viÖc bá ra chi phÝ lµ t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm, lao vô mµ nh÷ng s¶n phÈm lao vô ®­îc s¶n xuÊt ë c¸c ph©n x­ëng, bé phËn, tæ ®éi… kh¸c nhau. Do ®ã c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong doanh nghiÖp cÇn ®­îc tËp hîp theo yÕu tè c¸c kho¶n môc chi phÝ theo ph¹m vi giíi h¹n ph¸t sinh chi phÝ nhÊt ®Þnh ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nh­ vËy thùc chÊt cña viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ viÖc x¸c ®Þnh nh÷ng ph¹m vi giíi h¹n mµ chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ®­îc tËp hîp nh»m ®¸p øng yªu cÇu kiÓm tra ph©n tÝch chi phÝ, yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm. Ph¹m vi (giíi h¹n ) ®Ó tËp hîp chi phÝ : - N¬i ph¸t sinh (®Þa ®iÓm) : ph©n x­ëng , ®éi hoÆc bé phËn s¶n xuÊt - N¬i g¸nh chÞu chi phÝ (®èi t­îng chi phÝ) : s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng, h¹ng môc c«ng tr×nh… *C¨n cø x¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt : - §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp - Quy tr×nh c«ng nghÖ, kü thuËt cña s¶n xuÊt s¶n phÈm - §Æc ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, môc ®Ých c«ng dông cña chi phÝ . - Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp . 1.3.2. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh vµ c¨n cø x¸c ®Þnh X¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn trong toµn bé c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña kÕ to¸n. C«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña doanh nghiÖp lµ nh»m x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ thùc tÕ cña tõng lo¹i s¶n phÈm lµ nh÷ng thµnh phÈm, b¸n thµnh phÈm, c«ng viÖc vµ lao vô hoµn thµnh do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra ®ßi hái ph¶i tÝnh gi¸ toµn bé vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña chóng. *C¨n cø x¸c ®Þnh: - C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp Tr­êng hîp doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc th× tõng lo¹i s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn thµnh lµ mét ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. NÕu tæ chøc s¶n xuÊt hµng lo¹t th× ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm hoÆc mét ®¬n ®Æt hµng nhÊt ®Þnh nµo ®ã. - C¨n cø vµo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - NÕu qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ s¶n phÈm ®· hoµn thµnh ë quy tr×nh s¶n xuÊt. - NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu liªn tôc th× ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ nöa thµnh phÈm ë giai ®o¹n chÕ biÕn cuèi cïng, còng cã thÓ lµ thµnh phÈm hoµn thµnh ë giai ®o¹n s¶n xuÊt. - NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu song song th× ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm ®­îc l¾p r¸p hoµn chØnh, còng cã thÓ lµ tõng bé phËn chi tiÕt s¶n phÈm. - §Æc ®iÓm cña s¶n phÈm, ®Æc ®iÓm sö dông, chu kú s¶n xuÊt dµi hay ng¾n. - Dùa vµo yªu cÇu h¹ch to¸n kÕ to¸n cña néi bé doanh nghÞªp vµ yªu cÇu x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña tõng lo¹i s¶n phÈm. - Kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é qu¶n lÝ cña doanh nghiÖp nãi chung vµ kh¶ n¨ng cña c¸n bé h¹ch to¸n nãi riªng. * Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi kú bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh cÇn ph¶i tiÕn hµnh c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh: - Tr­êng hîp tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu, khèi l­îng lín, chu kú s¶n xuÊt ng¾n xen kÏ vµ liªn tôc th× kú tÝnh gi¸ thµnh lµ hµng th¸ng vµo thêi ®iÓm cuèi th¸ng. - Tr­êng hîp tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hoÆc hµng lo¹t theo ®¬n ®Æt hµng, chu kú s¶n xuÊt dµi, s¶n phÈm hoÆc hµng lo¹t s¶n phÈm chØ hoµn thµnh ë giai ®o¹n cuèi khi kÕt thóc chu kú s¶n xuÊt th× kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi k× s¶n phÈm ®· hoµn thµnh tøc lµ tÝnh theo chu k× s¶n xuÊt. 1.3.3. Mèi quan hÖ gi÷a ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Gi÷a ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®­îc theo tõng ®èi t­îng lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cho tõng lo¹i ®èi t­îng ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ phôc vô c«ng t¸c qu¶n lÝ, ph©n tÝch kiÓm tra chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh. Song gi÷a chóng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau: - X¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ lµ x¸c ®Þnh ph¹m vi, n¬i ph¸t sinh chi phÝ ®Ó tËp hîp chi phÝ ph¸t sinh trong kú( ph©n x­ëng, ®éi tr¹i s¶n xuÊt…) - X¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ x¸c ®Þnh n¬i g¸nh chÞu chi phÝ tøc lµ cã liªn quan ®Õn kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ( s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô hoµn thµnh) - Mét ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ bao gåm nhiÒu ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh vµ ng­îc l¹i mét ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh l¹i cã thÓ bao gåm nhiÒu ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ. 1.4. Ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt * Ph­¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp chi phÝ s¶n xuÊt: Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi nh÷ng chi phÝ trùc tiÕp. Nh÷ng chi phÝ trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn mét sè ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. C¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc vÒ chi phÝ ph¸t sinh ®Ó tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng. * Ph­¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp chi phÝ s¶n xuÊt: Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi nh÷ng chi phÝ gi¸n tiÕp lµ chi phÝ liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau. TiÕn hµnh thùc hiÖn chi phÝ, ph©n bæ gi¸n tiÕp chi phÝ theo c¸c b­íc sau: - Lùa chän tiªu thøc ph©n bæ hîp lÝ vµ tÝnh hÖ sè ph©n bæ chi phÝ. Mét tiªu thøc ®­îc ph©n bæ lµ khoa häc vµ hîp lÝ khi mµ sù thay ®æi cña tiªu thøc t­¬ng quan tØ lÖ thuËn víi c¸c chi phÝ cÇn ph©n bæ. - X¸c ®Þnh ®èi t­îng ph©n bæ (H) å C å Ti H = Trong ®ã: åC : lµ tæng sè chi phÝ cÇn ph©n bæ Ti : Tiªu thøc ph©n bæ thuéc ®èi t­îng i TÝnh sè chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng Ci = Ti ´ H 1.5.Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. 1.5.1. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. 1.5.1.1 Tµi kho¶n sö dông: - TK 621 “Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp” Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp toµn bé chi phÝ NVLTT dïng cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm ph¸t sinh trong kú, cuèi kú kÕt chuyÓn sang TK 154 ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh. - TK 622 “Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp” Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh chi phÝ NCTT s¶n xuÊt s¶n phÈm trùc tiÕp thùc hiÖn lao vô trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thuéc ngµnh c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, l©m ng­ nghiÖp… - TK 627 “Chi phÝ s¶n xuÊt chung” Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc phôc vô qu¶n lÝ s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm trong c¸c ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt. TK 627 cuèi k× kh«ng cã sè d­. Tµi kho¶n nµy còng cã thÓ ®­îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng, tõng lo¹i ho¹t ®éng, tõng ph©n x­ëng, bé phËn… Tµi kho¶n 627 ®­îc më chi tiÕt thµnh 6 tµi kho¶n cÊp 2 ®Ó theo dâi ph¶n ¸nh riªng tõng néi dung chi phÝ: TK6271 :chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng TK 6272 : chi phÝ vËt liÖu TK 6273 : chi phÝ c«ng cô dông cô s¶n xuÊt TK 6274 :chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh TK 6277 :chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TK 6278 : chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn - TK 154 “ chi phÝ s¶n xuÊt kinh do._.anh dë dang” Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ cung cÊp sè liÖu phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, gia c«ng chÕ biÕn vËt liÖu phô phôc vô ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh. TK 154 ®­îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt (ph©n x­ëng hoÆc tæ ®éi s¶n xuÊt) 1.5.1.2. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n 1.5.1.2.1. KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ViÖc tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµo c¸c ®èi t­îng cô thÓ tiÕn hµnh theo c¸c ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc ph­¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. Ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp ®­îc ¸p dông cho c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp chØ liªn quan ®Õn m«t ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ ( tong ph©n x­ëng, bé phËn s¶n phÈm…) Ph­¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp ¸p dông trong tr­êng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng kh¸c nhau. TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi (nÕu cã) _ TrÞ gi¸ NVL cßn l¹i cuèi k× ch­a sö dông _ TrÞ gi¸ NVL xuÊt ®­a vµo sö dông Chi phÝ thùc tÕ NVLTT trong kú = Tiªu chuÈn ph©n bæ cÇn lùa chän thÝch hîp nh­: ®èi víi vËt liÖu chÝnh cã thÓ chän chi phÝ ®Þnh møc, chi phÝ kÕ ho¹ch, khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt…®èi víi vËt liÖu phô, nhiªn liÖu cã thÓ chän tiªu chuÈn ph©n bæ lµ chi phÝ ®Þnh møc, chi phÝ kÕ ho¹ch, chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp nh­ s¬ ®å 1(Trang bªn). S¬ ®å 1: S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp TK 152 TK 621 TK 152 KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ CFNVLTT ®Ó tÝnh gi¸ thµnh TK 154 TrÞ gi¸ NVL cßn ch­a sö dông vµ gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi nhËp kho Gi¸ mua ch­a cã thuÕ GTGT TK 133 TK 111,112,331 NVLTT Ph©n bæ d Çn NVLTT Chê ph©n bæ TK 142 TrÞ gi¸ NVL xuÊt kho dïng trùctiÕp s¶n xuÊt TrÞ gi¸ NVL mua ngoµi dïng trùc tiÕp SX ( kh«ng qua kho) 1.5.1.2.2. KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp th­êng ®­îc tÝnh vµo tõng ®èi t­îng chÞu chi phÝ cã liªn quan. Tr­êng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt nh­ng cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng mµ kh«ng h¹ch to¸n trùc tiÕp ®­îc tiÒn l­¬ng phô cÊp, c¸c kho¶n phô cÊp hoÆc tiÒn l­¬ng chÝnh ph¶i tr¶ theo thêi gian mµ ng­êi lao ®éng thùc hiÖn nhiÒu c«ng t¸c kh¸c nhau trong ngµy… th× cã thÓ tËp trung sau ®ã chän tiªu chuÈn thÝch hîp ®Ó tÝnh to¸n, ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng chÞu chi phÝ cã liªn quan. Tiªu chuÈn ®Ó ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt cã thÓ lµ: chi phÝ tiÒn c«ng ®Þnh møc (hoÆc kÕ ho¹ch) giê c«ng ®Þnh møc hoÆc giê c«ng thùc tÕ, khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt. Víi c¸c kho¶n BHXH, BHTY, KPC§ c¨n cø vµo tû kÖ quy ®Þnh ®Ó tÝnh thu tiÒn c«ng ®· tËp hîp ®­îc hoÆc ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt ®­îc ph¶n ¸nh ë s¬ ®å 2 d­íi ®©y: S¬ ®å 2: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp KÕt chuyÓn (ph©n bæ)chi phÝ NCTT ®Ó tÝnh gia thµnh s¶n phÈm TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ CNV L­¬ng chÝnh, phô +phô cÊp C¸c kho¶n trÝch BHYT, BHXH, KPC§ TrÝch tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña CNTTSX TK 154 TK 622 TK 338 (2,3,4) TK 335 TK 334 1.5.1.2.3. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung( CFSXC) Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ qu¶n lÝ phôc vô s¶n xuÊt vµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt(ngoµi hai kho¶n NVLTT vµ NCTT) ph¸t sinh ë ph©n x­ëng. KÕ to¸n tËp hîp ph©n bæ chi phÝ SXC cã mét sè ®iÓm cÇn chó ý nh­ sau: - Bao gåm nhiÒu yÕu tè chi phÝ kh¸c nhau. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh ë nhiÒu n¬i, do nhiÒu bé phËn qu¶n lý nªn rÊt khã kiÓm so¸t. - C¸c néi dung chi phÝ s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt gi¸n tiÕp ®èi víi tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm nªn khi ph¸t sinh kh«ng thÓ tÝnh th¼ng cho c¸c ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc . - Bao gåm c¶ chi phÝ cè ®Þnh , chi phÝ biÕn ®æi vµ chi phÝ hçn hîp . + Chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp , th­êng kh«ng thay ®æi theo sè l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt nh­ chi phÝ khÊu hao, chi phÝ b¶o d­ìng m¸y mãc thiÕt bÞ, nhµ x­ëng…vµ chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh ë c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt. + Chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp, th­êng thay ®æi trùc tiÕp hoÆc gÇn nh­ trùc tiÕp theo sè l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt nh­ chi phÝ nguyªn vËt liÖu gi¸n tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng gi¸n tiÕp. + Chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh ph©n bæ vµo chi phÝ chÕ biÕn cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm dùa trªn c«ng suÊt b×nh th­êng cña m¸y mãc s¶n xuÊt . Tr­êng hîp mét quy tr×nh s¶n xuÊt ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm trong cïng mét kho¶ng thêi gian mµ chi phÝ chÕ biÕn cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm kh«ng ®­îc ph¶n ¸nh mét c¸ch t¸ch biÖt th× chi phÝ chÕ biÕn ®­äc ph©n bæ cho c¸c s¶n phÈm theo ph­¬ng thøc phï hîp vµ nhÊt qu¸n gi÷a c¸c kú kÕ to¸n .Tr×nh tù kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung ®­îc ph¶n ¸nh ë s¬ ®å 3. S¬ ®å 3: Tr×nh tù kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh kh«ng chØ ®¬n thuÇn nh­ ®· tËp hîp ë c¸c kho¶n môc CPNVLTT, CPNCTT, CFSXC mµ chi phÝ s¶n xuÊt cßn ph¸t sinh rÊt phøc t¹p ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó xö lý nh»m môc ®Ých tËp chi phÝ sao cho gi¸ thµnh s¶n phÈm t­¬ng ®èi æn ®Þnh gi÷a c¸c kú h¹ch to¸n. ChÝnh v× vËy mµ doanh nghiÖp ph¶i h¹ch to¸n chi phÝ tr¶ tr­íc, chi phÝ ph¶i tr¶ vµ c¸c thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt… 1.5.1.2.4. KÕ to¸n c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c * KÕ to¸n chi phÝ ph¶i tr¶: Lµ kÕ to¸n chi phÝ thùc tÕ ch­a ph¸t sinh nh­ng ®­îc ghi nhËn lµ chi phÝ cña kú h¹ch to¸n. §©y lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ trong kÕ ho¹ch cña ®¬n vÞ mµ do tÝnh chÊt hoÆc yªu cÇu qu¶n lÝ nªn ®­îc tÝnh tr­íc vµo chi phÝ kinh doanh cho c¸c ®«Ý t­îng chÞu chi phÝ nh»m ®¶m b¶o cho gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lÝ khái ®ét biÕn t¨ng khi nh÷ng chi phÝ nµy ph¸t sinh. Chi phÝ ph¶i tr¶ trong doanh nghiÖp bao gåm: - TiÒn phÐp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt - Chi phi söa ch÷a TSC§ trong kÕ ho¹ch. - L·i tiÒn vay ch­a ®Õn h¹n tr¶. - TiÒn thuª TSC§, mÆt b»ng kinh doanh, CCDC… ch­a tr¶. - C¸c dÞch vô mua ngoµi sÏ cung cÊp. C¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ ®­îc theo dâi, ph¶n ¸nh trªn TK 335 “chi phÝ ph¶i tr¶” tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ ph¶i tr¶ ®­îc ph¶n ¸nh trªn s¬ ®å 4: S¬ ®å 4 : S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ ph¶i tr¶ * KÕ to¸n chi phÝ tr¶ tr­íc. Chi phÝ tr¶ tr­íc lµ c¸c kho¶n chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh nh­ng ch­ tÝnh hÕt vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña kú nµy mµ ®­îc tÝnh cho hai hay nhiÒu kú h¹ch to¸n sau. §©y lµ chi phÝ ph¸t sinh mét lÇn qu¸ lín hoÆc do b¶n th©n chi phÝ ph¸t sinh cã t¸c dông tíi kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña nhiÒu kú h¹ch to¸n. Chi phÝ tr¶ tr­íc bao gåm: - Gi¸ trÞ c«ng cô, dông cô nhá xuÊt dïng thuéc ph©n bæ nhiÒu lÇn. - Gi¸ trÞ söa ch÷a lín TSC§ ngoµi. - TiÒn thuª TSC§ ph­¬ng tiÖn kinh doanh tr¶ mét hoÆc hai lÇn. - Gi¸ trÞ bao b× lu©n chuyÓn ®å dïng cho thuª. - DÞch vô mua ngoµi tr¶ tr­íc. - CPBH, CPQLDN ( víi DN cã chu kú kinh doanh dµi ). - Chi phÝ mua b¶o hiÓm tµi s¶n, b¶o hiÓm kinh doanh… - L·i mua TSC§ thuª tµi chÝnh. Tµi kho¶n sö dông: - TK 142: Chi phÝ tr¶ tr­íc. - TK 242: Chi phÝ tr¶ tr­íc dµi h¹n. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ tr¶ tr­íc trªn s¬ ®å 5: S¬ ®å 5: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ tr¶ tr­íc. * Tr×nh tù tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo c¸c ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. Cuèi kú c¸c chi phÝ s¶n xuÊt tËp hîp c¸c tµi kho¶n 621, 622, 627 ®­îc kÕt chuyÓn sang TK154 ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp trong kú. Tr×nh tù ho¹ch to¸n ®­îc ph¶n ¸nh trong s¬ ®å S¬ ®å 6: S¬ ®å kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. 1.5.2. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, cuèi kú chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®­îc trªn c¸c TK 621, 622, 627 kh«ng kÕt chuyÓn sang TK 154 mµ kÕt chuyÓn sang TK 631 “gi¸ thµnh s¶n phÈm ” tõ ®ã tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh, cßn TK 154 chØ dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt cña nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô cßn ®ang s¶n xuÊt dë dang cuèi kú. §èi víi c¸c doanh nghiÖp sö dông ph­¬ng ph¸p KK§K th× cuèi kú ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª, ®¸nh gi¸ x¸c ®Þnh vËt t­ , hµng ho¸ tån kho cuèi kú ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ trÞ NVL, hµng ho¸ dïng trong kú. Khi ®ã c¸c tµi kho¶n hµng ho¸ tån kho (TK152, TK153, TK154…) chØ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ vËt liÖu, s¶n phÈm, hµng ho¸ tån kho ®Çu kú vµ cuèi kú . Trªn c¸c TK nµy kh«ng ph¶n ¸nh c¸c trùc tiÕp c¸c nghiÖp vô nhËp xuÊt hµng ho¸, s¶n phÈm vËt liÖu. C¸c nghiÖp vô mua hµng ho¸, vËt liÖu trong ph¶n ¸nh trªn TK 611 “mua hµng”. Sau khi kiÓm kª x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ trÞ hµng ho¸, NVL tån kho cuèi kú th× : TrÞ gi¸ NVL TrÞ gi¸ NVL TrÞ gi¸ NVL TrÞ gi¸ NVL TrÞ gi¸ NVL hµng ho¸ = hµng ho¸ tån + hµng ho¸ mua - hµng ho¸ tån - hµng ho¸ xuÊt dïng kho ®Çu kú vµo trong kú kho cuèi kú mÊt, hao hôt trong kú (nÕu x¸c ®Þnh ®­îc) S¬ ®å 7: S¬ ®å kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. TK154 TK631 TK154 KÕt chuyÓn SPLD KÕt chuyÓn SPLD TK611 ®Çu kú cuèi kú TK621 Gi¸ trÞ VL xuÊt dïng Chi phÝ NVL TK632 TK155 TK155 Thµnh phÈm Thµnh phÈm TK334, 338 TK622 ®Çu kú cuèi kú CP NCTT CP NCTT Gi¸ thµnh thùc tÕ SP hoµn thµnh trong kú TK627 CPVL, dông cô TK214 Chi phÝ Chi phÝ SXC cè ®Þnh khÊu hao CPSXC biÕn ®æi theo møc c«ng suÊt b×nh th­êng. TK142, 335 Chi phÝ dÞch vô PhÇn chªnh lÖch gi÷a tæng CPSXC cè ®Þnh thùc tÕ ph¸t sinh lín h¬n CPSXC cè ®Þnh ®­îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.5.3. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. S¶n phÈm lµm dë (SPLD) lµ khèi l­îng c«ng viÖc cßn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt , chÕ biÕn , ®ang n»m trªn d©y chuyÒn c«ng nghÖ , hoÆc ®· hoµn thµnh mét vµI quy tr×nh chÕ biÕn nh­ng vÉn cßn ph¶I ra c«ng chÕ biÕn tiÕp míi trë thµnh s¶n phÈm. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c vµ kh¸ch quan sÏ phô thuéc phÇn lín vµo viÖc ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c s¶n phÈm lµm dë cuèi kú tøc lµ x¸c ®Þnh sè chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho s¶n phÈm lµm dë dangcuèi k×, ph¶i chÞu. Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hiÖn nay cã thÓ ®¸nh gi¸ SPLD cuèi kú theo mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p sau: (1). §¸nh gi¸ SPLD cuèi kú theo CPLVLTT hoÆc theo CPNVL chÝnh trùc tiÕp. Theo ph­¬ng ph¸p nµy , SPLD cuèi kú chØ tÝnh to¸n phÇn chi phÝ NVLTT . Cßn chi phÝ NCTT vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh c¶ cho thµnh phÈm chÞu . C«ng thøc: Trong ®ã: - Dck vµ Ddk : Chi phÝ cña SPLD cuèi kú vµ ®Çu kú. - Cn: Chi phÝ NVLTT ph¸t sinh cuèi kú. - Stp vµ Sd: S¶n l­îng cña thµnh phÈm vµ SPLD cuèi. Ph­¬ng ph¸p nµy cã ­u ®IÓm: TÝnh to¸n ®¬n gi¶n, nhanh chãng, khèi l­îng tÝnh to¸n Ýt, ¸p dông thÝch hîp c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt mµ chi phÝ vÒ NVLTT hoÆc chi phÝ vÒ NVL chÝnh trùc tiÕp chiÕm tû träng lín, khèi l­îng s¶n phÈm lµm dë Ýt vµ t­¬ng ®èi ®ång ®Òu gi÷a c¸c kú. (2). §¸nh gi¸ SPLD theo ph­¬ng ph¸p s¶n l­îng hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, tr­íc hÕt kÕ to¸n ph¶I c¨n cø vµo khèi l­îng SPLD vµ møc ®é chÕ biÕn cña chóng ®Ó tÝnh to¸n khèi l­îng SPLD ra khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng, sau ®ã lÇn l­ît tÝnh to¸n tõng kho¶n môc chi phÝ cho SPLD theo c«ng thøc: - §èi víi chi phÝ s¶n xuÊt bá vµo mét lÇn ngay tõ ®Çu d©y chuyÒn c«ng nghÖ nh­ chi phÝ NVLTT hoÆc chi phÝ NVL chÝnh trùc tiÕp s¶n xuÊt: - §èi víi c¸c chi phÝ bá vµo trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh­ CFNCTT, CFSXC. Trong ®ã: (3). §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc. ChØ ¸p dông thÝch hîp víi nh÷ng s¶n phÈm ®· x©y dung ®­îc ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt hîp lý ®· ®­îc thùc hiÖn tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc. (4). §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo møc ®é hoµn thµnh chung 50%. Néi dung vµ c¸ch tÝnh t­¬ng tù nh­ ph­¬ng ph¸p (2) nh­ng gi¸ ®Þnh møc ®é chÕ biÕn hoµn thµnh cña s¶n phÈm lao ®éng tÝnh chung lµ 50%. Qd = Qd x 50% 1.5.4. C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ ph­¬ng ph¸p sö dông sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trong kú ®Ó tÝnh to¸n tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ theo tõng kho¶n môc chi phÝ quy ®Þnh cho c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. Tuú theo tõng ®Æc ®iÓm ttæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm, yªu cÇu qu¶n lý s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh, mèi quan hÖ gi÷a ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh mµ lùa chän ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp ®èi víi tõng ®èi t­îng tÝnh gi¸. 1.5.4.1. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n. Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi nh÷ng s¶n phÈm c«ng viÖc cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n khÐp kÝn, tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu, chu kú s¶n xuÊt ng¾n, xen kÏ liªn tôc, ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh t­¬ng øng phï hîp víi ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kú tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh kú hµng th¸ng, quý phï hîp víi kú b¸o c¸o. Do ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt nªn dùa vµo sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®­îc kÕ to¸n chØ cÇn ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lao ®éng theo ph­¬ng ph¸p thÝch hîp sau ®ã tÝnh gi¸ thµnh theo c«ng thøc: 1.5.4.2. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc. ¸p dông thÝch hîp víi quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt kiÓu phøc t¹p, liªn tôc, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¶i tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ chÕ biÕn tiÕp theo mét quy tr×nh c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh. Nöa thµnh phÈm giai ®o¹n tr­íc lµ ®èi t­îng tiÕp tôc chÕ biÕn ë giai ®o¹n sau: §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña tõng giai ®o¹n. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm hoÆc nöa thµnh phÈm kú tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh kú hµng th¸ng, quý phï hîp víi kú b¸o c¸o. * Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc cã tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm. ViÖc tÝnh to¸n kÕt chuyÓn chi phÝ gi÷a c¸c giai ®o¹n vµ gi¸ thµnh cña chóng theo tr×nh tù s¬ ®å sau: Gi¶ sö doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm qua giai ®o¹n ( ph©n x­ëng ). Trong tr­êng hîp nµy ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnhlµ thµnh phÈm ë b­íc c«ng nghÖ cuèi cïng. Do vËy chØ cÇn tÝnh to¸n x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt cña tõng giai ®o¹n n»m trong thµnh phÈm. C¸c b­íc tÝnh to¸n nh­ sau: - Chi phÝ s¶n xuÊt cña tõng giai ®o¹n trong thµnh phÈm ( theo tõng kho¶n môc ): NÕu chi phÝ bá dÇn theo møc ®é gia c«ng chÕ biÕn th× SPLD cña giai ®o¹n i ®­îc tÝnh theo møc ®é hoµn thµnh. * Ph­¬ng ph¸p gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng: Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hoÆc hµng lo¹t nhá theo ®¬n ®Æt hµng. Mçi ®¬n ®Æt hµng ®­îc më mét b¶ng tÝnh gi¸ thµnh. Khi ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh tæng chi phÝ s¶n xuÊt c¸c th¸ng trªn b¶ng tÝnh gi¸ thµnh cña ®¬n ®Æt hµng. * Ph­¬ng ph¸p lo¹i trõ chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm phô: Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong mét quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt ngoµi s¶n phÈm chÝnh cßn thu ®­îc s¶n phÈm phô. Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm phô ®­îc tÝnh theo gi¸ kÕ ho¹ch hoÆc gi¸ b¸n trõ lîi nhuËn ®Þnh møc vµ thuÕ. Tæng ZSP chÝnh = SPLD ®Çu kú + CPSX trong kú – SPLD cuèi kú – CPSXSP phô. * TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph­¬ng ph¸p hÖ sè. Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong tr­êng hîp cïng mét quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt víi cïng mét lo¹i NVL tiªu hao thu ®­îc nhiÒu s¶n phÈm chÝnh kh¸c nhau. C¸c b­íc tiÕn hµnh nh­ sau: - Quy ®æi s¶n l­îng thùc tÕ tõng lo¹i s¶n phÈm theo hÖ sè tÝnh gi¸ thµnh lµm tiªu thøc ph©n bæ. Tæng s¶n l­îng quy ®æi = (Tæng s¶n l­îng thùc tÕ SP i) x (HÖ sè SP i). -TÝnh hÖ sè ph©n bæ chi phÝ cña tõng lo¹i s¶n phÈm. - Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ tõng lo¹i s¶n phÈm theo tõng kho¶n môc. Tæng ZSPi = (SPLD ®Çu kú + CPSX trong kú – SPLD ckú) x Hi 1.6. C¸c sæ kÕ to¸n sö dông trong kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. HÖ thèng sæ kÕ to¸n bao gåm: - §èi víi h×nh thøc nhËt kÝ chung vµ chøng tõ ghi sæ bao gåm: + C¸c sæ chi tiÕt chi phÝ. + C¸c sæ kÕ to¸n tæng hîp: Sæ c¸i. - §èi víi h×nh thøc nhËt kÝ chøng tõ bao gåm: + B¶ng kª sè 4: TËp hî chi phi theo tõng ph©n x­ëng hoÆc tõng ®èi t­îng ghi nî c¸c TK 154, 621, 622, 627. + B¶ng kª sè 5: TËp hîp chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt TK 241, 641, 642. + B¶ng kª sè 6: TËp hîp chi phÝ theo dù to¸n TK142, 242, 335. + NhËt ký chøng tõ sè 7 ghi cã c¸c TK ph¶n ¸nh c¸c yÕu tè chi phÝ: TK142, 242, 152, 153. Gåm cã 3 phÇn: I. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. A. Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. B. Chi phÝ kh¸c. II. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè. III. Chi phÝ lu©n chuyÓn néi bé. Ch­¬ng 2 Thùc tr¹ng tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chÝ phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty TNHH Anh Minh. 2.1 §Æc ®iÓm chung cña c«ng ty TNHH Anh Minh. 2.1.1. Kh¸i qu¸t lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty TNHH Anh Minh. Tªn doanh nghiÖp: C«ng ty TNHH Anh Minh. Trô së giao dÞch: Sè 67 V¹n MÜ – Ng« QuyÒn – H¶i Phßng. C«ng ty TNHH Anh Minh ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 030 GP/TLDN ngµy 27/3/1998 cña Uû Ban Nh©n D©n thµnh phè H¶i Phßng. C«ng ty TNHH Anh Minh lµ mét ®¬n vÞ cã ®ñ t­ c¸ch ph¸p nh©n, h¹ch to¸n ®éc lËp. §iÒu lÖ cña c«ng ty ®· ®­îc toµn thÓ ®oµn viªn th«ng qua ngµy 26/02/1998 vµ ®­îc Së kÕ ho¹ch ®Çu t­ cÊp giÊy phÐp ®¨ng ký kinh doanh sè 053746. Ngµy cÊp giÊy phÐp chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh 20/09/1998. Tµi kho¶n sè 710A00456 Ng©n Hµng C«ng Th­¬ng - Ng« QuyÒn - H¶i Phßng. Vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty 200.000.000 ®ång ViÖt Nam. Cã con dÊu riªng ®Ó giao dÞch mang tªn C«ng ty TNHH Anh Minh. Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, C«ng ty thùc hiÖn chÞu tr¸ch nhiÖm vËt chÊt vÒ nh÷ng cam kÕt cña m×nh víi nh÷ng hîp ®ång ®· kÝ víi kh¸ch hµng vµ ng­îc l¹i C«ng ty thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh tÕ trªn c¬ së tu©n thñ c¸c chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch, ph¸p luËt vµ c¸c quy ®Þnh vÒ qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ n­íc. T«n träng vµ ®¶m b¶o quyÒn lîi vËt chÊt tinh thÇn c¸c chÝnh s¸ch ®èi víi ng­êi lao ®éng ë trong ®¬n vÞ vµ lµm trßn nghÜa vô víi Ng©n s¸ch Nhµ n­íc vµ thµnh phè. Mét sè chøc n¨ng - nhiÖm vô cña c«ng ty. - Môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh: NhËn s¶n xuÊt gia c«ng giµy dÐp vµ c¸c s¶n phÈm b»ng da, gi¶ da ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu chÊt l­îng, kü thuËt, mÜ thuËt, tiÕn ®é vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm theo hîp ®ång kinh tÕ ®· ®¨ng ký. S¶n phÈm ph¶i ®¹t ®­îc tiªu chuÈn ®Ó xuÊt khÈu sang c¸c n­íc Ch©u ¢u vµ Ch©u ¸. - Qu¶n lý vµ sö dông vèn kinh doanh c¬ së vËt chÊt ®óng chÝnh s¸ch chÕ ®é ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao ®¶m b¶o ph¸t triÓn vèn víi nhiÒu h×nh thøc thÝch hîp. - Qu¶n lý c¸n bé c«ng nh©n viªn cña c«ng ty theo chÝnh s¸ch chÕ ®é nhµ n­íc, ch¨m lo ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cho tËp thÓ CBCNV, båi d­ìng vµ n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ chuyªn m«n nghiÖp vô. C«ng ty chñ ®éng x©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn chØ tiªu s¶n xuÊt kinh doanh, ®¸p øng víi yªu cÇu kÕ ho¹ch cña ®èi t¸c, cña thÞ tr­êng, c¸c hîp ®ång kinh tÕ ®· ký kÕt víi kh¸ch hµng. Lu«n chó träng ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt ®æi míi trang thiÕt bÞ kü thuËt, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ ®¶m b¶o s¶n xuÊt kinh doanh cã l·i, lµm trßn nghÜa vô víi Nhµ n­íc. - C«ng ty ®­îc huy ®éng vèn, vay vèn. Tù ®¶m b¶o c©n ®èi thu chi, tù trang tr¶i nî vay vµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh vÒ l·i suÊt tÝn dông. §­îc quyÒn kÝ kÕt giao dÞch c¸c hîp ®ång kinh tÕ víi c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ trªn c¬ së t«n träng luËt ph¸p hiÖn hµnh, cã quyÒn lùa chän gi¸ c¶ vµ ph­¬ng thøc thanh to¸n thuËn tiÖn, hîp lý víi b¹n hµng. §­îc liªn doanh liªn kÕt víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó më réng s¶n xuÊt, øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c¶i tiÕn c«ng nghÖ trong s¶n xuÊt kinh doanh. §­îc quyÒn tæ chøc bé m¸y qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty vµ ®­îc quyÒn ký hîp ®ång lao ®éng vµ chÊm døt tuyÓn dông lao ®éng theo quy ®Þnh cña C«ng ty. 2.1.2 §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ cña C«ng ty TNHH Anh Minh Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng c¨n cø quan träng ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ trªn c¬ së tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt vµ lùa chän ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh phï hîp. Do ®ã, ®Ó thùc hiÖn tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cÇn thiÕt ph¶i t×m hiÓu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt. S¬ ®å 1: Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt giµy. NhËn ®¬n ®Æt hµng KÕ ho¹ch s¶n xuÊt Nguyªn vËt liÖu Pha c¾t In xoa May Hoµn chØnh NhËp kho thµnh phÈm XuÊt khÈu Sau khi nhËn ®­îc ®¬n ®Æt hµng v¨n phßng ®iÒu hµnh lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh. C¨n cø vµo ban kü thuËt vËt t­ tiÕn hµnh cung øng ®ñ kÞp thêi vÒ NVL cho toµn doanh nghiÖp ®Ó c¸c ph©n x­ëng tiÕn hµnh s¶n xuÊt. C«ng ty chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tõ quÝ I n¨m 1999 theo ph­¬ng thøc ®ång bé hai d©y chuyÒn s¶n xuÊt giµy dÐp víi c«ng suÊt thiÕt kÕ 1.000.000 ®«i/n¨m. S¶n phÈm ®­îc xuÊt khÈu 100% sang thÞ tr­êng Ch©u ¢u vµ mét sè thÞ tr­êng kh¸c. 2.1.3. §Æc ®iÓm vÒ c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty TNHH Anh Minh. C«ng ty TNHH Anh Minh ®i vµo ho¹t ®éng ®­îc 4 n¨m nh­ng cïng víi sù ph¸t triÓn ®i lªn cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc sù hoµ nhËp trong c«ng cuéc ®æi míi c«ng ty ®· trô v÷ng vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ ®¸ng tr©n träng. HiÖn nay c«ng ty cã 800 c«ng nh©n bao gåm: * C«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt kinh doanh: 740 ng­êi - C«ng nh©n ph©n x­ëng m¸y: 273 ng­êi. - C«ng nh©n ph©n x­ëng hoµn chØnh: 135 ng­êi. - C«ng nh©n ph©n x­ëng pha c¾t – in xoa: 119 ng­êi. - C«ng nh©n ph©n x­ëng l¾p gi¸p: 213 ng­êi. * C«ng nh©n gi¸n tiÕp s¶n xuÊt kinh doanh cã 40 ng­êi - B¶o vÖ: 8 ng­êi. - Kho: 19 ng­êi. - C¬ ®iÖn m¸y: 12 ng­êi. - Y t¸: 1 ng­êi. * Nh©n viªn qu¶n lý hµnh chÝnh kinh tÕ: 20 ng­êi. C«ng ty tæ chøc qu¶n lý thèng nhÊt theo 1 cÊp theo c¬ cÊu trùc tuyÕn: S¬ ®å 2: M« h×nh tæ chøc bé m¸y qu¶n lý Gi¸m ®èc ®iÒu hµnh KÕ to¸n tr­ëng Phã G§ kü thuËt Phã G§ ®iÒu hµnh Khèi trùc tiÕp sx PX pha c¾t PX in xoa PX may PX hoµn chØnh KH vËt t­ Tæ chøc hµnh chÝnh KÜ thuËt C¬ ®iÖn B¶o vÖ C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y cña doanh nghiÖp lµ tæng hîp c¸c bé phËn, c¸c ®¬n vÞ, c¸c c¸ nh©n cã mèi quan hÖ phô thuéc lÉn nhau, cã nh÷ng tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n nhÊt ®Þnh ®­îc bè trÝ theo nh÷ng cÊp, nh÷ng kh©u kh¸c nhau nh»m ®¹t ®­îc mét c¬ cÊu khoa häc æn ®Þnh, cã hiÖu qu¶. Ban Gi¸m ®èc C«ng ty bao gåm: §øng ®Çu c«ng ty lµ Gi¸m ®èc C«ng ty, Gi¸m ®èc tæ chøc ®iÒu hµnh C«ng ty theo chÕ ®é thñ tr­ëng, theo quy ®Þnh, nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña Gi¸m ®èc doanh nghiÖp vµ chÞu tr¸ch nhiÖm toµn diÖn tr­íc nhµ n­íc vµ tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn vÒ mäi kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. - Gióp viÖc Gi¸m ®èc cã 2 phã gi¸m ®èc: lµ nh÷ng ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ lÜnh vùc ph©n c«ng phô tr¸ch. - Phã gi¸m ®èc kü thuËt ®­îc ph©n c«ng chØ ®¹o phßng kinh tÕ kü thuËt, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc gi¸m ®èc c«ng tyvÒ kü thuËt ®èi víi toµn bé trang thiÕt bÞ m¸y mãc trong doanh nghiÖp. - Phã gi¸m ®èc th­êng trùc ®­îc ph©n c«ng chØ ®¹o phßng tæ chøc hµnh chÝnh vµ ®iÒu hµnh s¶n xuÊt khi gi¸m ®èc ®i v¾ng. C¸c phßng ban chøc n¨ng: Cã tr¸ch nhiÖm tham m­u vµ trùc tiÕp gióp ®ì ban gi¸m ®èc tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh doanh. - Phßng kÕ ho¹ch vËt t­: Cã nhiÖm vô x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch tæng hîp, kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp, kÕ ho¹ch gi¸ thµnh ®iÒu ®é s¶n xuÊt hµng ngµy, cung øng vËt t­, nguyªn nhiªn vËt liÖu, tiªu thô s¶n phÈm. -Phßng kü thuËt: Tham m­u cho gi¸m ®èc vÒ c«ng t¸c tiÕn ®é kü thuËt, qu¶n lý quy tr×nh kÜ thuËt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, nghiªn cøu vÒ kÜ, mÜ thuËt, chÊt l­îng, so¹n th¶o c¸c quy tr×nh quy ph¹m gi¶i quyÕt sù cè m¸y mãc, nghiªn cøu øng dông khoa häc vµo s¶n xuÊt, kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm, vËt t­ tr­íc khi nhËp kho. -Phßng tæ chøc hµnh chÝnh: ChÞu sù chØ ®¹o c¶u ban Gi¸m ®èc qu¶n lý vÒ s¾p xÕp lao ®éng nh©n sù, c«ng t¸c thi ®ua vµ thanh tra c¸c vÊn ®Ò néi bé. - Phßng xuÊt nhËp khÈu lµ phßng lµm c¸c giÊy tê, thñ tôc ®Ó nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu s¶n phÈm cho bªn ®èi t¸c. Phßng c¬ ®iÖn ®Ó qu¶n lý, söa ch÷a m¸y mãc , thiÕt bÞ sö dông b»ng ®iÖn phôc vô s¶n xuÊt, theo dâi møc ®iÖn, tiªu thô hµng th¸ng. Cßn c¸c ph©n x­ëng nh­: ph©n x­ëng pha c¾t, in xoa, l¾p gi¸p, ®ãng gãi.. th× mçi ph©n x­ëng chuyªn vÒ mét nhiÖm vô riªng ®· ®­îc ph©n c«ng râ rµng. Nh×n chung bé m¸y tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt cña C«ng ty gän nhÑ vµ linh ho¹t ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt trong qu¶n lý, ®¶m b¶o chÕ ®é mét thñ tr­ëng. Mçi bé phËn trong c¬ cÊu nµy ®Òu chÞu sù kiÓm so¸t cña thñ tr­ëng cÊp trªn. Nãi c¸ch kh¸c, c¸c bé phËn trong c¬ cÊu nµy lµ c¸c bé phËn trùc tuyÕn kh«ng cã bé phËn tham m­u. C¬ cÊu nµy kh«ng ®­îc chuyªn m«n ho¸, kh«ng tËn dông ®­îc c¸c chuyªn gia. 2.1.4. §Æc ®iÓm tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n cña C«ng ty 2.1.4.1. Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n. XuÊt ph¸t tõ qui m« thùc tÕ cña C«ng ty, tæ chøc c«ng t¸c bao gåm: 1 kÕ to¸n tr­ëng, 3 kÕ to¸n viªn vµ 1 thñ quü. Mçi c¸n bé kÕ to¸n cã thÓ kiªm nhiÖm nhiÒu phÇn hµnh kÕ to¸n v× thÕ gi¶m ®­îc sè c¸n bé kÕ to¸n mµ vÉn ®¶m b¶o ®­îc hiÖu qu¶ cña c«ng viÖc, phï hîp víi chÕ ®é quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh. C«ng ty tæ chøc kÕ to¸n theo h×nh thøc tËp trung mäi c«ng viÖc kÕ to¸n ®­îc xö lý t¹i phßng kÕ to¸n cña C«ng ty. S¬ ®å 3: C¬ cÊu bé m¸y kÕ to¸n. KÕ to¸n tr­ëng KÕ to¸n tæng hîp KÕ to¸n thanh to¸n KÕ to¸n vËt t­ Thñ quü 2.1.4.2. Quan hÖ kinh tÕ vµ vÞ trÝ cña c¸c phßng kÕ to¸n. Phßng kÕ to¸n lµ mét trong c¸c phßng chøc n¨ng cña C«ng ty, lµ tËp thÓ nh÷ng c¸n bé cã n¨ng lùc, cã tr×nh ®é nghiÖp vô, n¾m v÷ng chÕ , am hiÓu néi dïng ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n, ®· ph¸t huy vai trß quan träng cña kÕ to¸n trong hÖ thèng qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. Thùc hiÖn toµn bé c«ng t¸c, h¹ch to¸n kinh tÕ tõ kh©u thu nhËn, kiÓm tra, xö lý th«ng tin ®Õn kh©u tæng hîp tÝnh to¸n ra nh÷ng chØ tiªu cÇn thiÕt vÒ ho¹t ®éng cña C«ng ty vµ kiÓm so¸t ®­îc nhiÖm vô nh»m gi¶i quyÕt c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ thuéc ph¹m vi tµi chÝnh cña C«ng ty. C¸c quan hÖ tµi chÝnh bao gåm: - Quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn trong qu¸ tr×nh ph©n phèi thu nhËp cho ng­êi lao ®éng d­íi h×nh thøc tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng. - Quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi Ng©n hµng C«ng th­¬ng Ng« QuyÒn lµ quan hÖ tiÒn göi tiÒn vay Ng©n hµng vµ quan hÖ kinh tÕ víi Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. - Quan hÖ kinh tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh sö dông c¸c nguån vèn vµ quÜ tiÒn tÖ. Sö dông ®óng môc ®Ých, cã hiÖu qu¶, tiÕt kiÖm mäi nguån lùc cña doanh nghiÖp (lao ®éng, vËt t­, tiÒn vèn…) ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ ë møc cao nhÊt. Tõ nh÷ng mèi quan hÖ kinh tÕ, phßng kÕ to¸n lµ 1 bé phËn hç trî ®¾c lùc cho s¶n xuÊt kinh doanh, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®­îc liªn tôc, ®Ò xuÊt víi l·nh ®¹o kÞp thêi ®iÒu chØnh ®Þnh møc kinh tÕ néi bé vµ ®ãng gãp kh«ng nhá ®èi víi nh÷ng thµnh qu¶ mµ C«ng ty ®· ®¹t ®­îc. 2.1.4.3. NhiÖm vô cña bé m¸y kÕ to¸n. C«ng viÖc kÕ to¸n cña C«ng ty ®­îc ph©n chia râ rµng cô thÓ ®èi víi tõng thµnh viªn cña bé m¸y kÕ to¸n, mçi ng­êi ®¶m nhËn phÇn hµnh kÕ to¸n kh¸c nhau. * KÕ to¸n tr­ëng: lµ ng­êi ®iÒu hµnh mäi c«ng viÖc cña phßng kÕ to¸n, trùc tiÕp kiÓm tra c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, ký duyÖt chøng tõ, b¸o c¸o tr­íc khi tr×nh Gi¸m ®èc, ®ång thêi ph¶i thùc hiÖn quyÕt to¸n quÝ, n¨m theo ®óng chÕ ®é, tham m­u cho Gi¸m ®èc trong viÖc sö dông vµ qu¶n lý cã hiÖu qu¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, kÕ to¸n tr­ëng ®ång thêi phô tr¸ch kÕ to¸n tiªu thô vµ tÝnh to¸n kÕt qu¶ kinh doanh, chia tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o tµi chÝnh cña c«ng ty. * KÕ to¸n tæng hîp: cã nhiÖm vô tæng hîp c¸c sè liÖu ®­a ra c¸c th«ng tin trªn c¬ së sè liÖu, sæ s¸ch c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n kh¸c cung cÊp. KÕ to¸n tæng hîp ®¶m nhËn c«ng t¸c tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lËp c¸c b¸o c¸o quyÕt to¸n quÝ, n¨m, b¸o c¸o cho c¬ quan liªn quan yªu cÇu, ®ång thêi cã nhiÖm vô theo dâi, kiÓm tra toµn bé t×nh h×nh nhËp kho tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Ngoµi ra cßn theo dâi TSC§: hµng ngµy c¨n cø vµo nguyªn gi¸ TSC§ hiÖn cã vµ tØ lÖ khÊu hao do Nhµ n­íc quy ®Þnh, kÕ to¸n tiÕn hµnh tÝnh to¸n sè khÊu hao trong kú ph©n bæ cho c¸c ®èi t­îng. §ång thêi c¨n cø vµ chøng tõ t¨ng gi¶m TSC§ trong th¸ng ®Ó lËp b¶ng theo dâi chi tiÕt vÒ nguyªn gi¸ vµ gi¸ trÞ cßn l¹i. * KÕ to¸n thanh to¸n: cã nhiÖm vô theo dâi toµn bé t×nh h×nh thu chi tiÒn mÆt, TGNH, c¸c kho¶n t¹m øng, thanh to¸n víi c¸c Ng©n hµng, ng©n s¸ch Nhµ n­íc vµ c¸c nhµ cung cÊp. C¨n cø vµo b¶ng tæng hîp thanh to¸n l­¬ng ®Ó tiÕn hµnh tæng hîp chi phÝ tiÒn l­¬ng, th­ëng, c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng tÝnh l­¬ng trong th¸ng ®Ó thu nhËp cung cÊp th«ng tin phôc vô cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh ®ù¬c chÝnh x¸c. * KÕ to¸n vËt t­: cã nhiÖm vô thu nhËp, xö lý, kiÓm tra tÊt c¶ c¸c th«ng tin cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh xuÊt, nhËp ph©n bæ nguyªn vËt liÖu, dông cô, cung cÊp th«ng tin phôc vô cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ tÝnh gi¸ thµnh cô thÓ: hµng ngµy c¨n cø vµo phiÕu nhËp kho hîp lÖ, kÕ to¸n vËt t­ tiÕn hµnh ph©n lo¹i vËt liÖu sau ®ã ghi vµo sæ chi tiÕt nhËp vËt liÖu. Cuèi th¸ng c¨n cø vµ sæ chi tiÕt nhËp ®Ó ghi vµo b¶ng tæng hîp nhËp vËt liÖu. * Thñ quü: ®¶m nhËn viÖc thu chi tiÒn mÆt hµng ngµy vµ qu¶n lý tiÒn mÆt cña c«ng ty, cïng kÕ to¸n thanh to¸n ®Õn Ng©n hµng nh©n göi tiÒn. Cô thÓ: C¨n cø vµo phiÕu thu chi, xuÊt nhËp quÜ khi cã chøng tõ hîp lÖ. Hµng ngµy ®èi chiÕu víi sæ kÕ to¸n tiÒn mÆt, sè d­ tµi kho¶n tiÒn mÆt tiÒn göi, lu«n ®¶m b¶o mét l­îng tiÒn mÆt tån quÜ hîp lÖ phï hîp víi yªu cÇu cña c¸c cÊp trªn. 2.1.4.4. H×nh thøc kÕ to¸n ¸p dông t¹i c«ng ty. §Ó ho¹t ®éng kÕ to¸n cña c«ng ty ®­îc thùc hiÖn tèt viÖc cung cÊp th«ng tin ®Çy ®ñ chÝnh x¸c, kÞp thêi ®¶m b¶o phï hîp víi chÕ ®é kÕ to¸n vµ c¬ chÕ qu¶n lý c«ng ty ®· ¸p dông h×nh thøc kÕ to¸n “ Chøng tõ ghi sæ”. S¬ ®å 4: Tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n theo h×nh thøc kÕ to¸n “Chøng tõ ghi sæ” Chøng tõ gèc Sæ quü Chøng tõ ghi sæ Sæ ®¨ng ký CTGS Sæ c¸i Sæ, thÎ chi tiÕt B¶ng chi tiÕt SPS B¶ng ®èi chiÕu SPS B¸o c¸o tµi chÝnh : Ghi hµng ngµy : §èi chiÕu : Ghi cuèi th¸ng Tr×nh tù vµ ph­¬ng ph¸p ghi sæ trong h×nh thøc kÕ to¸n CTGS 1: C¨n cø vµo chøng tõ gèc ®· kiÓm tra ®­îc ®¶m b¶o tÝnh hîp lÖ, hîp lý, hîp ph¸p tiÕn hµnh ph©n lo¹i tæng hîp lËp CTGS. 2: C¸c chøng tõ liªn quan ®Õn tiÒn mÆt thñ quü ghi vµo sæ quÜ cuèi ngµy chuyÓn sæ quÜ kÌm theo chøng tõ thu chi cho kÕ to¸n, kÕ to¸n tæng hîp sè liÖu CTGS vÒ thu chi tiÒn mÆt. 3: C¨n cø vµo sè liÖu CTGS ®· lËp tiÕn hµnh ghi vµo sæ ®¨ng ký CTGS sau ®ã ghi vµo sæ c¸i c¸c tµi kho¶n liªn quan 4: C¨n cø chøng tõ vµo sè liÖu ë c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt lËp b¶ng chi tiÕt sè ph¸t sinh. 5: Cuèi th¸ng c¨n cø vµo sè liÖu ë c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt lËp b¶ng chi tiÕt sè ph¸t sinh 6: §èi chiÕu sè liÖu ë b¶ng ®èi chiÕu sè ph¸t sinh víi sè liÖu ë b¶ng chi tiÕt sè ph¸t sinh, sè liÖu ë sæ ®¨ng ký CTGS, sè liÖu ë sæ quÜ cña thñ quÜ. 7: Sau khi ®èi chiÕu sè._.