Mô hình Công ty mẹ Công ty con ở Việt Nam

Môc lôc: A: lêi nãi ®Çu………..…………………………………………………..3. B: néi dung: T¹i sao cÇn ®Õn m« h×nh c«ng ty mÑ c«ng ty con…………..…….…3-5. §iÒu kiÖn h×nh thµnh , ®Æc ®iÓm cña m« h×nh c«ng ty mÑ c«ng ty con……………………………………………………………….…5- 10. C¬ chÕ ho¹t ®éng c«ng ty mÑ c«ng ty con…..……………………..10- 14. Vai trß c«ng ty mÑ c«ng ty con trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi…………14- 22. C: kÕt luËn. D: danh môc tµi liÖu tham kh¶o. A.lêi nãi ®Çu. - NÒn kinh tÕ hiÖn nay ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn, nh­ng sù ph¸t triÓn ®ã thÓ hiÖn kh«ng ®ång ®Òu. Cô thÓ lµ ë c¸c n­íc ph¸t triÓn th× nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh trong khi ®ã c¸c n­íc ®ang vµ kÐm ph¸t triÓn th× nÒn kinh tÕ cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, ®Æc biÖt lµ vÒ nguån vèn vµ khoa häc c«ng nghÖ. V× vËy muèn ®­a c¸c n­íc kÐm vµ ®ang ph¸t triÓn ®i nªn th× diÒu cÇn thiÕt cÇn cã sù liªn kÕt kinh tÕ gi÷a c¸c n­íc kÐm vµ ®ang ph¸t triÓn víi c¸c n­íc ph¸t triÓn. Nh÷ng nguyªn nh©n trªn ®· nãi nªn sù cÇn thiÕt ph¶i cã mét m« h×nh kinh tÕ phï hîp m« h×nh c«ng ty mÑ c«ng ty con lµ mét ®iÓn h×nh. §©y lµ mét m« h×nh nh»m gióp ®ì c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong ®ã cã ViÖt Nam. - Mét vÊn ®Ò ®Æt gia c¬ b¶n hiÖn nay ®ã lµ gi¶i ph¸p kinh tÕ ®Ó më réng m« h×nh c«ng ty mÑ c«ng ty con ë ViÖt Nam. Mét n­íc giÇu tµi nguyªn vµ con ng­êi chóng ta cã trÝ s¸ng t¹o cao, muèn hoµ nhËp víi thÕ giíi ®Ó tiÕp thu víi nÒn khoa häc hiÖn ®¹i ®ång thêi ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o. Chóng ta ®· vµ ®ang thÝ ®iÓm m« h×nh c«ng ty mÑ c«ng ty con trªn mét sè doanh nghiÖp ë c¸c lÜnh vùc dÇu khÝ, ®iÖn lùc vµ trªn lÜnh vùc th«ng tin. ®Ó viÖc thùc hiÖn tèt m« h×nh c«ng ty mÑ c«ng ty con th× cÇn hiÓu râ m« h×nh c«ng ty mÑ c«ng ty con, ®Æc ®iÓm ®iÒu kiÖn h×nh thµnh. B. néi dung. 1.T¹i sao cÇn ®Õn m« h×nh c«ng ty mÑ c«ng ty con? §Ó ®­a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh chãng cã hiÖu qu¶.Th× viÖc ®­a m« h×nh c«ng ty mÑ c«ng ty con vµo n­íc ta lµ mét ®iÒu tÊt yÕu. Nh­ng muèn ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶ cña m« h×nh th× chóng ta cÇn hiÓu râ m« h×nh nµy. - §Ó thùc hiÖn m« h×nh ®­îc tèt th× ta cÇn hiÓu râ c«ng ty mÑ c«ng ty con lµ g×: C«ng ty mÑ c«ng ty con lµ mét tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc thùc hiÖn bëi sù liªn kÕt cña nhiÒu ph­¬ng ph¸p kinh doanh nh»m hîp nhÊt c¸c nguån lùc cña mét nhãm doanh nghiÖp ®ång thêi thùc hiÖn sù ph©n c«ng, hîp t¸c vÒ chiÕn l­îc dµi h¹n còng nh­ ng¾n h¹n trong s¶n xuÊt kinh doanh gi÷a c¸c doanh nghiÖp ®Ó t¹o ra søc m¹nh chung vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng. Sù liªn kÕt thùc hÞªn c¸c dù ¸n lín, thùc hiÖn chøc n¨ng lµ trung t©m x©y dùng chiÕn l­îc nghiªn cøu ph¸t triÓn, huy ®éng vèn ®Çu t­, ®µo t¹o nh©n lùc s¶n xuÊt, l¾p gi¸p nh÷ng s¶n phÈm ®éc ®¸o, næi tiÕng ph¸t triÓn mèi quan hÖ ®èi ngo¹i. - M« h×nh c«ng ty mÑ c«ng ty con ®· t¹o lªn søc m¹nh hîp nhÊt nguån lùc vµ c¬ cÊu tµi chÝnh: C«ng ty mÑ c«ng ty con gióp cho viÖc nghiªn cøu khoa häc nh»m t¹o ra sù hoµ nhËp gi÷u nghiªn cøu khoa häc víi s¶n xuÊt kinh doanh lÊy viÖc ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ míi lµm c¬ së liªn kÕt. C¸c c«ng ty con lµ ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh cßn nhiÖm vô øng dông kÕt qu¶ nghiªn cøu c¸c c«ng nghÖ míi cña c«ng ty mÑ ®Ó biÕn thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt, chuyÓn nhanh c¸c s¶n phÈm ®ã ra thÞ tr­êng. Tõ ®ã n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c c«ng ty con. §ång thêi thu håi vèn ®Ó tiÕp tôc ®Çu t­ trë l¹i cho c«ng t¸c nghiªn cøu s¶n xuÊt ®Ó thö nghiÖm. ®iÓn h×nh cho viÖc thùc hiÖn liªn kÕt lo¹i h×nh nµy lµ tËp ®oµn TrÊn Quèc thµnh lËp. H¬n thÕ n÷a gi÷a c«ng ty mÑ vµ c«ng ty con cã sù g¾n bã mËt thiÕt víi nhau sù chi phèi gi÷a c«ng ty mÑ vµ c«ng ty con ®­îc ph©n chia theo m« h×nh liªn kÕt trªn, nh­ng ®Òu lµ sù chi phèi b»ng yÕu tè t¸i s¶n trong ®ã bao gåm tµi s¶n h÷u h×nh vµ tµi s¶n v« h×nh kh«ng x¸c ®Þnh b»ng l­îng nh­ së h÷u c«ng nghiÖp, ph¸t minh khoa häc vµ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng viÖc sö dông nh÷ng tµi s¶n nµy cã t¸c dông rÊt tÝch cùc trong viÖc bæ xung ®iÒu chØnh mèi liªn kÕt, chi phèi cña c«ng ty mÑ víi c«ng ty con. C¬ chÕ ho¹t ®éng gi÷a c«ng ty mÑ víi c«ng ty con cã ¶nh h­ëng qua l¹i víi nhau mét c¸ch chÆt trÏ ®­îc thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n sau: + C«ng ty mÑ lµ chñ së h÷u cña phÇn vèn gãp vµo c¸c c«ng ty con, cã ng­êi ®¹i diÖn cho phÇn vèn gãp cña m×nh tham gia vµo héi ®ång qu¶n trÞ cña c¸c c«ng ty con. + C«ng ty con ®­îc c«ng ty mÑ gãp vèn vµo nhiÒu h¬n th× mèi liªn kÕt víi c«ng ty mÑ chÆt trÏ h¬n. C¸c c«ng ty con cã mèi liªn kÕt chÆt trÏ th­êng ®­îc c«ng ty mÑ ®Çu t­ vèn 100%.C«ng ty con tuy ®éc lËp nh­ng c«ng ty mÑ chi phèi m¹nh mÏ nh­: quyÕt ®Þnh c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý, bæ nhiÖm b·i bá, khen th­ëng, kû luËt c¸c chøc danh qu¶n lý chñ yÕu; QuyÕt ®Þnh ®iÒu chØnh vèn hîp lÖ, phª duyÖt dù ¸n vèn ®Çu t­ theo quy ®Þnh nhµ n­íc, quyÕt ®Þnh néi dung söa ®æi, bæ sung ®iÒu lÖ c«ng ty, ®¸nh gi¸, th«ng qua c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh hµng n¨m, quyÕt ®Þnh ph­¬ng ¸n sö dông vµ ph©n chialîi nhuËn…C¸c c«ng ty cã liªn kÕt chÆt chÏ cã thÓ tham gia gãp vèn ®Ó h×nh thµnh c¸c c«ng ty “ch¸u” nh­ng ph¶i ®­îc sù ®ång ý cña c«ng ty mÑ. + C«ng ty con liªn kÕt chÆt chÏ hoÆc kh«ng chÆt chÏ cã thÓ lµ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n hoÆc c«ng ty cæ phÇn do thµnh lËp víi vèn kinh cña nhµ n­íc kÕt hîp víi vèn cña t­ nh©n. Tõ ®ã cho thÊy trong c¬ chÕ thÞ tr­êng , Sù ph¸t triÓn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mét sè doanh nghiÖp cã mét sè ®Æc ®iÓm riªng, ®Õn mét møc nµo ®ã sÏ n¶y sinh nhu cÇu liªn kÕt gi÷a c¸c donh nghiÖp ®a hîp nhÊt c¸c nguån lùc vµ c¬ cÊu tµi chÝnh, thùc hiÖn ph©n c«ng liªn kÕt vÒ s¶n xuÊt thÞ tr­êng, c«ng nghÖ. Mét trong nh÷ng m« h×nh tæ chøc liªn kÕt nh­ thÕ kh¸ phæ biÕn trªn thÕ giíi lµ c«ng ty mÑ c«ng ty con. 2.§iÒu kiÖn h×nh thµnh vµ ®Æc ®iÓm cña m« h×nh c«ng ty mÑ c«ng ty con. -§iÒu kiÖn h×nh thµnh: +Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña lÒn kinh tÕ thÕ giíi ®Æc biÖt lµ sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cu¶ m¹ng l­íi c«ng ty xuyªn quèc gia. Trong lÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã thÓ hiÓu mét c¸ch chung nhÊt vÒ c«ng ty nµy lµ nh÷ng c«ng ty cu¶ mét quèc gia thùc hiÖn kinh doanh quèc tÕ. §Ó kinh doanh quèc tÕ c¸c c«ng ty nµy cã thÓ thùc hiÖn theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau. Còng cã thÓ lËp c¸c “tr¹m trung gian” lµm nhiÖm vô xuÊt khÈu nhËp n­íc ngoµi. Hîp ®ång cã thÓ cã thÓ thuéc lÜnh vùc th­¬ng m¹i, dÞch vô, còng cã thÓ lµ hîp ®ång s¶n xuÊt hoÆc cao h¬n lµ thiÕt lËp c«ng ty chi nh¸nh cña m×nh(c«ng ty con). C¸c c«ng ty nh¸nh chÞu sù chi phèi cña c«ng ty mÑ. Do vËy ng­êi ta quan niÖm c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia lµ nh÷ng c«ng ty cña mét quèc gia thùc hiÖn kinh doanh quèc tÕ b»ng c¸ng lËp c¸c c«ng ty chi nh¸nh. Nh­ vËy mét c«ng ty xuyªn quèc gia cã hai bé phËn cÊu thµnh c¬ b¶n, ®ã lµ c«ng mÑ vµ c«ng ty chi nh¸nh. Mét c«ng ty mÑ cã thÓ gåm nhiÒu chi nh¸nh, Ýt nhÊt lµ mét trung b×nh lµ tíi 5- 10 thËm chÝ trªn 100 chi nh¸nh. C¸c c«ng ty xuyªn quèc gia nµy cã xu h­íng më réng sè l­îng chi nh¸nh. Do vËy ng­êi ta Ýt dïng thuËt ng÷ c«ng ty con, ch¸u … mµ th­êng dïng sè thø tù ®Ó chØ c¸c chi nh¸nh nµy( nh­ c¸c c«ng c«ng ty cÊp 1, cÊp2, cÊp3 vµ sau cÊp 3 lµ c¸c m¹ng l­íi). Gi÷a c«ng ty mÑ vµ c«ng ty chi nh¸nh cã mèi liªn hÖ phô thuéc, l»m trong mét hÖ thèng rÊt phøc t¹p. CÊu tróc hÖ thèng còng nh­ m« h×nh pháng theo c¸c c¸ch kh¸c nhau cã thÓ thùc hiÖn sù liªn kÕt víi nhau t¹o lªn hÖ thèng ch»ng chÞt vµ lµ mét thÓ thèng nhÊt dÇy m©u thuÉn bao gåm hai xu h­íng “h­íng t©m” vµ”li” t©m.Mèi quan hÖ gi÷a c«ng ty mÑ vµ c«ng ty chi nh¸nh ®­îc thùc hiÖn theo mét c¬ chÕ phøc t¹p. Song, vÒ c¬ b¶n, c¸c c«ng ty chi nh¸nh lµ c¸c c«ng ty h¹ch to¸n ®éc lËp. Cßn c«ng y mÑ cã quyÒn chi phèi c¸c c«ng ty chi nh¸nh th«ng qua c¸c ®Þng h­íng chiÕn l­îc cung c¸ap vµ kiÓm so¸t tµi chÝnh, kü thuËt, ®Ò b¹t, cÊt nh¾c c¸c vÞ chÝ quan träng vÒ nh©n sù(nh­ phã gi¸m ®èc, gi¸m ®èc, ng­êi phô tr¸ch tµi chÝnh). +Sù h×nh thµnh c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia: HiÖn t­îng xuyªn quèc gia ho¸ trong kinh doanh ngµy cµng trë thµnh hiÖn t­îng phæ biÕn lµ c¸c xu h­íng kh¸ch quan. Xu h­íng nµy b¾t nguån tõ sù ph¸t triÓn c¶u lùc l­îng s¶n xuÊt vµ tÝnh chÊt quèc tÕ ho¸ cña nã. ChÝnh do lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn c¶ vÒ tr×nh ®é vµ tÝnh chÊt, Kh¸ch quan ®ßi hái quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i cã sù ph¸t triÓn thÝch øng, mµ xuyªn quèc gia chÝnh lµ h×nh thøc vËn ®éng thÝch øng cña quan hÖ s¶n xuÊt. §iÒu cÇn nhÊn m¹nh lµ khi ph©n tÝch quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng thÓ dõng l¹i d­íi h×nh thøc trõu t­îng: tr¸i l¹i, ph¶i ph©n tÝch c¸c h×nh th¸i biÓu hiÖn cô thÓ cña nã trong nh÷ng ®¬n vÞ tÕ bµo cña lÒn kinh tÕ, mµ donh nghiÖp lµ tÕ bµo quan träng nhÊt trong kinh tÕ thÞ tr­êng vµ xuyªn quèc gia chÝnh lµ h×nh thøc tæ chøc xÝ nghiÖp quèc tÕ thÝch øng víi tÝnh chÊt quèc tÕ ho¸ cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Khi ph©n tÝch vÒ sù ra ®êi cña c¸c tæ chøc ®éc quyÒn t­ b¶n chñ nghÜa(mµ tæ chøc nµy chÝnh lµ h×nh thøc vËn ®éng míi cña quan hÖ s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa trong ®iÒu kiÖn lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn),Lª Nin ®· tæng kÕt thùc tiÏn vµ ®­a ra kÕt luËn r»ng, tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt tíi mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh tÊt yÕu dÉn ®Õn viÖc ra ®êi c¸c tæ chøc ®éc quyÒn. §ã lµ mét quy luËt c¬ b¶n vµ phæ biÕn. §ång thêi Lª Nin còng ®­a ra c¸c dÉn ch÷ng cô thÓ vÒ sù h×nh thµnh c¸c C¸c Ten,Xanh ®i ca, Tê rít quèc tÕ. §ã chÝnh lµ c¬ së ph­¬ng ph¸p luËn ®Ó ph©n tÝch sù ra ®êi cña c¸c ®éc quyÒn quèc tÕ nãi chung vµ c¸c c«ng ty quèc gia nãi giªng. Trªn c¬ së ph­¬ng ph¸p luËn ®ã, cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng, Sù ra ®êi cña c¸c c«ng ty ®éc quyÒn quèc tÕ lµ do kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt ®­îc ®Èy m¹nh h¬n n÷a, ®· lµm cho c¸c tæ chøc ®éc quyÒn quèc gia v­¬n gia thÞ tr­êng quèc tÕ d­íi d¹ng xuyªn quèc gia. Ngµy nay víi qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ lùc l­îng s¶n xuÊt ®­îc thóc ®Èy m¹nh mÏ biÓu hiÖn tr­íc hÕt ë qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp chung s¶n xuÊt ®· lµm cho hiªn t­îng xuyªn quèc gia trë lªn phæ biÕn. Do vËy mét quèc gia dï cßn ë tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp song do hiÖu øng cña qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp chung nµy nen vÉn cã kh¶ n¨ng hiÖn thùc ®Ó c¸c c«ng ty cña quèc gia d­íi h×nh thøc míi, ®a d¹ng phong phó th«ng qua c¸c h×nh thøc liªn doanh, liªn kÕt. Do ®ã cÇn kh¼ng ®Þnh r»ng, nguån gèc s©u xa cña sù h×nh thµnh c«ng ty xuyªn quèc gia chÝnh lµ sù ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, tr­íc hÕt lµ tÝnh chÊt quèc tÕ ho¸ cña nã vµ biÓu hiÖn th«ng qua qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt, ®­îc ®Èy m¹nh trªn ph¹m vi trÕ giíi. Ngoµi ra viÖc xuyªn quèc gia ho¸ vµ sù h×nh thµnh c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia cßn bÞ sù chi phèi bëi nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c ®ã lµ: Sù hç chî cña nhµ n­íc, sù hç chî nµy bao gåm nhiÒu mÆt tõ chiÕn l­îc kinh tÕ, tr­íc hÕt lµ chiÕn l­îc kinh tÕ ®èi ngo¹i ®Õn m«i tr­êng ph¸p lý, chÝnh s¸ch ®ßn bÈy(­u ®·i vÒ tÝn dông thuÕ); nguyªn nh©n thø hai lµ lîi Ých cña viÖc kinh doanh quèc tÕ, viÖc thiÕt lËp chi nh¸nh n­íc ngoµi thùc hiÖn kinh doanh quèc tÕ ®· mang l¹i lîi Ých lín cho doanh nghiÖp. Cô thÓ lµ gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt (do gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn, tranh thñ ®­îc lao ®éng gi¸ rÎ còng nh­ tr×nh ®é tay nghÒ cña c«ng nh©n n­íc ngoµi), tranh thñ c¸c lîi thÕ vÒ gi¸ c¶ nguyªn nhiªn liÖu thÊp nãi riªng vµ c¸c yÕu tè ®Çu vµo nãi chung; khai th¸c c¸c lîi thÕ cña n­íc chñ nhµ vÒ thÞ tr­êng néi ®Þa còng nh­ thÞ tr­êng l©n cËn, kh¾c phôc mét sè h¹n chÕ hµng rµo thuÕ quan, phi thuÕ quan….Tãm l¹i, viÖc kinh doanh xuyªn quèc gia sÏ khai th¸c ®­îc nh÷ng lîi thÕ trong c¸c yÕu tè “®Çu vµo” còng nh­ “®Çu ra” lµm cho kh¶ n¨ng lîi h¬n. Kh¶ n¨ng hiÖn thùc vµ møc ®é sinh lîi nhiÒu h¬n. Kh¶ n¨ng hiÖn thùc vµ møc ®é sinh lîi cßn phô thuéc vµo kh¶ n¨ng sinh lîi nhiÒu h¬n. Kh¶ n¨ng hiÖn thùc vµ møc ®é sinh lîi cßn phô thuéc vµo kh¶ n¨ng khai th¸c cña c¸c c«ng ty còng nh­ møc ®é ­u ®·i cña n­íc chñ nhµ.Ngµy nay víi sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi ngµy cµng t¨ng, hÇu hÕt c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®ang ë vµo t×nh tr¹ng “®ãi vèn” nghiªm träng nªn sù khuyÕn khÝch ®èi ®·i c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ë c¸c n­íc nµy cã xu h­íng t¨ng lªn. do vËy cµng thóc ®Èy h¬n qu¸ tr×nh kinh doanh xuyªn quèc gia, lµm cho qu¸ tr×nh quèc gia ho¸ ®­îc t¨ng c­êng hÕt søc m¹nh mÏ. Ngµy nay víi qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ s¶n xuÊt vµ l­u th«ng ®­îc ®Èy m¹nh h¬n bao giê hÕt xuyªn quèc gia trë thµnh phæ biÕn vµ kh«ng chØ cã c«ng ty xuyªn quèc gia cña c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa mµ c¶ cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nªn ng­êi ta gäi chung c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ngµy nay lµ c¸c c«ng ty quèc gia hiÖn ®¹i. -§Æc ®iÓm cña m« h×nh c«ng ty mÑ c«ng ty con: C¾m nh¸nh - ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia. C¾m nh¸nh lµ ®Æc tr­ng c¬ b¶n nhÊt cña c«ng ty xuyªn quèc gia. Chi nh¸nh lµ bé phËn cÊu thµnh c¬ b¶n cña c¸c c«ng ty xuyªn gia vµ lµ bé phËn cã vai trß quan träng ®èi v¬Ý c«ng ty vµ n­íc chñ nhµ. §Ó thiÕt lËp c¸c chi nh¸nh n­íc ngoµi, c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ph¶i x©y dùng cho m×nh mét chiÕn l­îc cô thÓ. ChiÕn l­îc nµy bao gåm nhiÒu bé phËn cÊu thµnh, trong ®ã tuú thuéc vµo nhiÒu lo¹i nh©n tè bªn trong còng nh­ còng nh­ chÝnh trÞ c¸c môc tiªu ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia. §Î thùc hiÖn viÖc c¾m nh¸nh, c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ®· sö dông mét sè h×nh thøc nh­: XÝ nghiÖp chi nh¸nh 100% vèn c«ng ty(c«ng ty 100% vèn n­íc ngoµi). §©y lµ h×nh thøc ®· cã tõ l©u. HÇu hÕt c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia th­êng sö dông mät sè ph­¬ng thøc nh­ mua l¹i xÝ nghiÖp cña n­íc chñ nhµ. §Ó cã ®­îc xÝ nghiÖp cã ®­îc 100% vèn cña m×nh, c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia th­êng sö dông mét h×nh thøc nh­ mua l¹i xÝ nghiÖp cña n­íc chñ nhµ ho¹c ®Çu t­ x©y dùng míi theo c¸c ®iÒu kho¶n quy ®Þnh trong luËt ®Çu t­ x©y dùng trong c¸c ®iÒu kho¶n quy ®Þnh trong luËt ®Çu t­. ViÖc x©y dùng c¸c xÝ nghiÖp chi nh¸nh 100% vèn cña c«ng ty xuyªn quèc gia®­îc sö dông kh¸ phæ biÐn, nhÊt lµ c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia NhËt b¶n, Mü trong viÖc x©m nhËp lÉn nhau. ThÝ dô m«táola thùc hiÖn x©y dùng xÝ nghiÖp 100% vèn cña m×nh t¹i NhËt B¶n ®Î s¶n xuÊt vµ b¸n s¶n phÈm t¹i thÞ tr­êng n­íc nµy. C¸c h·ng daimler – Benz ®· x©y dùng xÝ nghiÖp 100% vèn t¹i c¸c n­íc ch©u ©u vµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®Ó thùc hiÖn viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm… Ngµy nay, c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vÉn quan t©m nhiÒu ®Õn h×nh thøc 100% vèn cña t­ b¶n n­íc ngoµi, nhÊt lµ nh÷ng n­íc cã tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng cña c¸c ®èi t¸c trong n­íc cßn nhiÒu h¹n chÕ . Do vËy h×nh thøc nµy vÉn cßn cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn. H¬n n÷a h×nh thøc xÝ nghiÖp 100% vèn lµ h×nh thøc cã ­u ®iÓm nhÊt ®Þnh, Nh­ chñ ®Çu t­ ®­îc tù chñ s¶n xuÊt – kinh doanh… lªn nhiÒu c«ng ty xuyªn quèc gia ­u chuéng h×nh thøc nµy. H×nh thøc liªn doanh: mÆc dï h×nh thøc xÝ nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi cã nhiÒu ­u ®iÓm, Song còng tån t¹i mét sè khã kh¨n trong viÖc x©m nhËp thÞ tr­êng nh­ Ýt am hiÓu thÞ hiÕu, phong tôc tËp qu¸n, khã gi¶i quyÕt mèi quan hÖ víi c¸c quan chøc ®Þa ph­¬ng, khã tuyÓn dông lao ®éng , nhÊt lµ lao ®éng qu¶n lý… ngoµi ra tr­íc ®©y cßn cã nhiÒu hiÖn t­îng mét sè n­íc chñ nhµ thùch hiÖn quèc h÷u ho¸ c¸c c«ng ty t­ b¶n n­íc ngoµi. §ã lµ nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia h¹n chÕ thùc hiÖn h×nh thøc xÝ nghiÖp 100% vèn, mµ chñ yÕu thùc hiÖn h×nh thøc liªn doanh. H×nh thøc liªn donh h¹n chÕ ®­îc nhiÒu khã kh¨n do h×nh thøc xÝ nghiÖp 100% vèn t¹o ra ®ång thêi t¹o kh¶ n¨ng khai th¸c tiÒm n¨ng lao ®éng, tµi nguyªn, thÞ tr­êng n­íc chñ nhµ mét c¸ch thuËn lîi. Cã nhiÒu con ®­êng ®Ó h×nh thµnh c¸c xÝ nghiÖp liªn doanh. Ch¼ng h¹n tham gia cæ phÇn vµo c¸c c«ng ty ®ang ho¹t ®éng ho¹c cïng gãp vèn x©y dùng míi ë c¸c chñ nhµ. Ngµy nay m« h×nh nµy ®ang ph¸t triÓn m¹nh vµ hÕt søc ®a d¹ng phong phó, ®Æc biÖt ®èi víi ngµnh s¶n xuÊt ®å b¸n dÉn còng nh­ ngµnh chÕ t¹o « t«, nh­ liªn doanh trong ngµnh « t« gi÷a c¸c h·ng lín cña Mü, NhËt B¶n; Sù liªn doanh nµy ®· t×m cho c¸c bªn ®­îc lîi Ých cho riªng m×nh. ThÝ dô nhê b¸n cæ phÇn cho GMC cña iuzu mµ cã thªm ®iÒu kiÖn cñng cè vÞ chÝ cña m×nh ë NhËt B¶n, h¬n n÷a cã thªm s¶n phÈm xe t¶i vµ xe buýt lo¹i nhá, bæ xung cho s¶n phÈm xe t¶i cì lín cña hä . Nãi c¸ch kh¸c b»ng con ®­êng liªn doanh nh­ vËy ®· t¹o thuËn lîi míi cho c¶ c¸c bªn. H×nh thøc liªn doanh cßn diÔn ra d­íi d¹ng cæ phÇn. H×nh thøc nµy ®ang ®­îc ViÖt Nam sö dông mét c¸ch réng d·i. ViÖc liªn doanh gi÷a c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia vµ c«ng ty n­íc chñ nhµ th­êng ®­îc diÔn ra ë c¸c chi nh¸nh cña c«ng ty xuyªn quèc gia ®­îc më réng ho¹t ®éng th«ng qua viÖc liªn doanh víi c¸c chi nh¸nh thuéc c«ng ty kh¸c hoÆc ë n­íc l©n cËn, t¹o ra hÖ thèng liªn kÕt, bao gåm hµng lo¹t c«ng ty cïng s¶n xuÊt mét s¶n phÈm hoÆc c¸c s¶n phÈm kh¸c nhau, lµm cho s¶n phÈm ®­îc ®a d¹ng ho¸, ®ång thêi lµm t¨ng qu¸ tr×nh héi nhËp gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ trong mét thÕ giíi thèng nhÊt ®Çy m©u thuÉn. §Ó thùc hiÖn c¾m nh¸nh c¸c cong ty xuyªn quèc gia ph¶i thùc hiÖn ®Çu t­ trùc tiÕp vµo n­íc chñ nhµ ®­îc c«ng ty xuyªn quèc gia thùc hiÖn theo chiÕn l­îc nhÊt ®Þnh. ChiÕn l­îc ®ã bao gåm c¸c khÝa c¹nh nh­ ®èi víi khu vùc ®Þa lý, chuyªn ngµnh vµ sù phèi hîp chiÕn l­îc nh»m n©ng cao hiÖu suÊt cña t­ b¶n. ChÝnh nhê qu¸ tr×nh ®Çu trùc tiÕp, chuyÓn giao vèn, c«ng nghÖ gi÷a c«ng ty mÑ vµ c¸c c«ng ty chi nh¸nh còng nh­ gi÷a nh÷ng chi nh¸nh víi nhau®· t¹o ra kh¶ n¨ng míi ®Ó c¸c n­íc chñ nhµ cã thÓ tranh thñ ®­îc nguån vèn, kü thuËt, kinh nghiÖm qu¶n lý phôc vô sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña m×nh. §ã còng chÝnh lµ mÆt tÝch cùc trong ho¹t ®éng c¾m nh¸nh cña c«ng ty xuyªn quèc gia mµ n­íc chñ nhµ cÇn khai th¸c. 3. C¬ chÕ ho¹t ®éng c«ng ty mÑ c«ng ty con: - C¬ chÕ ho¹t ®éng cña c«ng ty mÑ vµ c«ng ty con: + Quan hÖ gi÷a c«ng ty mÑ vµ c«ng ty con: Quan hÖ chi phèi n¾m gi÷ trªn 50% quyÒn biÓu quyÕt; hoÆc n¾m gi÷ quyÒn chØ ®Þnh ®a sè thµnh viªn héi ®ång qu¶n trÞ ; hoÆc gi÷ quyÒn biÓu quyÕt ®a sè trong héi ®ång qu¶n trÞ . Quan hÖ “t×nh mÉu tö”: lµ quan hÖ ®­îc x©y dùng b»ng tinh thÇn doanh nghiÖp Theo ghi nhËn hiÖn nay t¹i nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi trung b×nh cø 5 hoÆc 7 d©n th× cã 1 doanh nghiÖp. Tû lÖ nµy ë ViÖt Nam lµ h¬n 1000.Tõ ®ã ta hiÓu ®­îc doanh nghiÖp lµ s¶n phÈm cña con ng­êi vËn mÖnh tèt sÊu mµ doanh nghiÖp cã ®­îc phô thuéc vµo con ng­êi. ViÖc sinh tö cña nã còng hoµn toµn do con ng­êi ®Þnh ®o¹t, qu¸ tr×nh tån t¹i cña nã rÊt trËt vËt, Yªu cÇu ph¶i c¹nh tranh ®Ó sinh tån nã ®­îc ph¸t sinh ngay tõ khi doanh nghiÖp míi ®­îc thµnh lËp, cµng gay g¾t h¬n. Cuéc c¹nh tranh nµy cÇn sù ®éng n·o cña c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp, ë ®©y b¾t ®Çu cã sù chän läc qu¸ tr×nh chän läc ®­îc xem nh­ lµ kh«ng cã ®iÓm rõng v× lu«n cã nh©n tè míi gia nhËp c«ng ty nh­ mét “®éng c¬ vÜnh cöu” kh«ng ®­îc nghØ ng¬i dõng l¹i, Kh«ng ®­îc giµ ®i n¨ng l­îng mµ c«ng ty nhËn ®­îc trªn ®­êng ch¹y v­ît thêi gian ®ã lµ trÝ tuÖ con ng­êi. C¸c doanh nghiÖp ®· ph¸t triÓn lín m¹nh muèn më réng quy m« vµ tÇm ho¹t ®éng th­êng ®­îc cÊu tróc thµnh bèi c¶nh mÑ con. Theo ®ã c«ng ty mÑ l¾m quyÒn kiÓm so¸t mét hay nhiÒu c«ng ty kh¸c b»ng c¸ch lËp ra mét hoÆc cho thuª tµi s¶n hay mua l¹i cæ phÇn ®Ó së hu÷u mét c«ng ty nµo ®ã. Mèi quan hÖ c«ng ty mÑ c«ng ty con rÊt cã hiÖu qu¶. C«ng ty mÑ còng kh«ng ph¶i lµ mét lo¹i h×nh g× kh¸c mµ chØ lµ mét doanh nghiÖp b×nh th­êng vµ còng nh­ c«ng ty con v× quyÒn kiÓm so¸t còng theo mét møc quy ®Þnh kh«ng cã vai trß chñ kho¶n. Sù chi phèi trªn cßn ®­îc thÓ hiÖn trªn lÜnh vùc kinh tÕ. Quan hÖ gi÷a c«ng ty mÑ c«ng ty con kh«ng ph¶i lµ mét m« h×nh tæ høc. Nã ®­îc dïng ®Î thÓ hiÖn sù chi phèi (hoÆc lÖ thuéc) cña mét doanh nghiÖp víi doanh nghiÖp kh¸c. V× kh«ng ph¶i lµ mét m« h×nh tæ chøcnªn nã kh«ng bÞ c©n nh¾c víi c¸c quyÕt ®Þnh cña bÊt cø cÊp hµnh chÝnh nµo. Mèi quan hÖ gi÷a c«ng ty mÑ vµ c«ng ty con ®­îc x¸c ®Þnh trong quy ®Þnh cña luËt ph¸p vµ ®iÒu lÖ cña c«ng ty, nã t­¬ng ®èi æn ®Þnh. Song viÖc h×nh thµnh c«ng ty mÑ c«ng ty con l¹i rÊt linh ho¹t. Mét c«ng ty h«m nay cßn lµ c«ng ty con cña mét c«ng ty kh¸c song ngµy mai chØ lµ c«ng ty liªn kÕt hîc hoµn toµn ®éc lËp víi c«ng ty mÑ, vµ cã thÓ trë thµnh c«ng ty mÑ cña c«ng ty kh¸c. TÊt c¶ nh÷ng sù thay ®æi ®ã kh«ng cÇn bÊt cø mét quyÕt ®Þnh nµo cña c¸c cÊp hµnh chÝnh. TÊt nhiªn viÖc mua b¸n, s¸t nhËp, chia t¸ch nµy nÕu ®­îc quyÕt ®Þnh cña doanh nghiÖp th× cÇn cã ý kiÕn cña chñ së h÷u. Song nã kh«ng ph¶i lµ quyÕt ®Þnh mang tÝnh chÊt tµi chÝnh. ViÖc h×nh thµnh c«ng ty mÑ c«ng ty con ®­¬ng nhiªn h×nh thµnh c¸c tËp doµn kinh tÕ nã ®¬n thuÇn chØ lµ mét tæ hîp gåm cong ty mÑ c«ng ty con. TËp ®oµn cã thÓ lµ nhá hoÆc lín tuú theo vÞ trÝ c«ng ty mÑ vµc¸c c«ng ty con trong nÒn kinh tÕ. TËp ®oµn cã thÓ chØ ho¹t ®éng trong mét ®Þa ph­¬ng, song cã thÓ ho¹t ®éng trong mét vïng, trong c¶ n­íc. §Ó cã mét tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh th× ph¶i cÇn cã mét c«ng ty mÑ thùc sù m¹nh trªn tÊt c¶ c¸c mÆt: vèn liÕng, c«ng nghÖ, lÜnh vùc ho¹t ®éng…®ñ ®Î d÷ mét vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ. Kh«ng cã c«ng y mÑ m¹nh th×kh«ng thÓ cã tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh. sù chuyÓn ®æi vµ ho¹t ®éng cña m« h×nh c«ng ty mÑ c«ng ty con t¹i ViÖt Nam: + Sù chuyÓn ®æi tæng c«ng ty nhµ n­íc thµnh c«ng ty mÑ c«ng ty con. Dïng tõ “chuyÓn” ë ®©y cã lÏ ch­a chuÈn x¸c, bëi v× tæng c«ng ty lµ mét m« h×nh tæ chøc cßn c«ng ty mÑ c«ng ty con kh«ng ph¶i lµ mét tæ chøc, tæng cong ty muèn chuyÓn sang ho¹t ®éng theo c«ng ty mÑ c«ng ty con tr­íc hÕt ph¶i lùa chän mét doanh nghiÖp ®ãng vai trß c«ng ty mÑ vµ mét c«ng ty ®ãng vai trß c«ng ty con. §èi víi doanh nghiÖp t­ nh©n( ®¬n së h÷u ) viÖc trë thµnh c«ng ty mÑ hoÆc c«ng ty con mang tÝnh chÊt tù ph¸t. Mét doanh nghiÖp b»ng ph­¬ng thøc nµo ®ã mua ®a sè cæ phÇn hoÆc n¾m vÒ c«ng nghÖ, thÞ tr­êng… mµ chi phèi mét doanh nghiÖp kh¸c th× chë thµnh c«ng ty mÑ cña doanh nghiÖp ®ã. Ngù¬c l¹i nÕu ®Ó doanh nghiÖp kh¸c chi phèi th× sÏ trë thµnh c«ng ty con. ViÖc trë thµnh c«ng ty mÑ , hoÆc c«ng ty con kh«ng cÇn bÊt cø mét quyÕt ®Þnh mang tÝnh chÊt hµnh chÝnh nµo. §èi víi tæng c«ng ty nhµ n­íc th× kh¸c. Tæng c«ng ty vµ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn ®Òu thuéc së h÷u nhµ n­íc ®Òu bÞ ®iÒu chØnh bëi luËt doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan. Quan hÖ gi÷a tæng c«ng ty vµ doanh nghiÖp thµnh viªn ®­îc quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ tæng c«ng ty , nh­ng tæng c«ng ty kh«ng hoµn toµn ®­îc c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn, nhÊt lµ c¸c thµnh viªn cã tÝnh ®éc lËp trong kinh doanh. NÕu cø ®Ó doanh nghiÖp thµnh viªn tæng c«ng ty ho¹t ®éng theo luËt doanh nghiÖp nhµ n­íc th× viÖc chuyÓn c¸c doanh nghiÖp nµy thµnh c«ng ty con sÏ khã thùc hiÖn ho¹c cã thùc hiÖn chØ lµ h×nh thøc ®Ó chuyÓn c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn tæng c«ng ty thµnh c«ng ty con chØ cã hai gi¶i ph¸p hiÖu qu¶ nhÊt. Gi¶i ph¸p thø nhÊt lµ thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc së h÷u c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn, trong ®ã nhµ n­íc vÉn l¾m cæ phÇn chi phèi t¹i c¸c doanh nghiÖp nµy. H×nh thøc ®a d¹ng ho¸ së h÷u cã thÓ lµ cæ phÇn ho¸ hoÆc ®em gãp vèn liªn doanh. V× nhµ n­íc l¾m cæ phÇn chi phèi lªn ®­¬ng nhiªn c«ng ty cæ phÇn hoÆc xÝ nghiÖp liªn doanh ®ã sÏ bÞ tæng c«ng ty chi phèi vµ chë thµnh c«ng ty con cña tæng c«ng ty. Gi¶i ph¸p thø hai lµ chuyÓn c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn thµnh c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét thµnh viªn do tæng c«ng ty lµ chñ së h÷u do dã sÏ chi phèi ho¹t ®éngcña doanh nghiÖp thµnh viªn vad doanh nghiÖp thµnh viªn sÏ chë thµnh c«ng ty con cña tæng c«ng ty. C¸c c«ng ty con( c«ng ty chÝnhphñ, c«ng ty liªn doanh, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét thµnhviªn) lµ nh÷ng ph¸p nh©n ®éc lËp chØ chÞu sù chi phèi cña tæng c«ng ty víi t­ c¸ch lµ chñ së h÷u theo quy ®Þng cña luËt ph¸p, kh«ng bÞ chi phèi, can thiÖp vµo quy tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh, qu¶n lý tµi chÝnh b»ng c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh. Do ®ã quyÒn tù chñ cña c«ng ty con sÏ ®­îc ph¸t huy ®Çy ®ñ. ViÖc lùu chän doanh nghiÖp ®ãng vai trß c«ng ty mÑ tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tæng c«ng ty ®Ó quyÕt ®Þnh. Cã thÓ lùu chän v¨n phßng tæng c«ng ty gåm tÊt c¶ nh÷ng doanh nghiÖp thµnh viªn h¹ch to¸n phô thuéc hoÆc doanh nghiÖp thµnh viªn hÆch to¸n phô thuéc hoÆc mét doanh nghiÖp thµnh viªn cã vÞ trÝ quan träng trong nÒn s¶n xuÊt, kinh doanh cña tæng c«ng ty lµm c«ng ty mÑ. Toµn bé sè vèn nhµ n­íc ®· giao cho tæng c«ng ty ®­îc chuyÓn thµnh vèn nhµ n­íc ®Çu t­ cho c«ng ty mÑ. Sè vèn nhµ n­íc cã t¹i c¸c c«ng ty con(®· chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty liªn doanh, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét thµnh viªn) trë thµnh vè cña c«ng ty mÑ ®Çu t­ vµo c«ng ty con. ViÖc x¸c ®Þnh vèn cña c«ng ty mÑ ®Çu t­ vµo c«ng ty con hoµn toµn kh¸c víi viÖc nhµ n­íc giao vèn cho tæng c«ng ty vµ tæng c«ng ty giao vèn cho c¸c thµnh viªn. Khi h×nh thµnh c¸c tæng c«ng ty,phÇn lín c¸c doanh nghiÖp ®· ®­îc nhµ n­íc ®Çu t­ vèn vµ nhµ n­íc giao vèn cho c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn theo mét c¬ chÕ. Khi c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn chuyÓn thµnh c«ng ty con hoÆc theo luËt doanh nghiÖp cho quyÒn vµ nghÜa vô cña chñ së h÷u ®· ®­îc quy ®Þnh cô thÓ, c«ng ty mÑ cã thÓ gi÷ 100% vèn cña nhµ n­íc ho¹t ®éng theo luËt doanh nghiÖp nhµ n­íc hoÆc thùc hiÖnquyÒn së h÷u trong ®ã nhµ n­íc l¾m quyÒn chi phèi ®èi víi c«ng ty qua ®ã l¾m quyÒn chi phèi dï ho¹t ®éng ë h×nh thøc nµo, nhµ n­íc vÉn l¾m quyÒn chi phèi ®èi víi c«ng ty con mµ h­íng ®Õn quyÒn tù chñ cña c«ng ty mÑ vµ c«ng ty con. §Ó chuyÓn c¸c tæng c«ng ty nhµ n­íc sang ho¹t ®éng theo m« h×nh c«ng ty mÑ c«ng ty con. §©y lµ mét quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n trong nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay. Nh­ng qua d©y ta cÇn ph©n biÖt sô kg¸c nhau gi÷a m« h×nh tæng c«ng ty víi m« h×nh c«ng ty mÑ c«ng ty con. §iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n cña m« h×nh nµy víi m« h×nh kh¸c lµ sÏ ph¸t huy ®­îc tÝnh tù chñ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn ®ång thêi vÉn ®¶m b¶o ®­îc lîi Ých kinh tÕ trong kinh doanh , b¶o ®¶m ®­îc lîi Ých kinh tÕ trong kinh doanh, b¶o ®¶m ®­îc lîi Ých kinh tÕ tµi chÝnh cña c¸c bªn, ph¸t triÓn c«ng ty m¹nh víi bé m¸y qu¶n lý ®iÒu hµnh gän nhÑ. M« h×nh c«ng ty mÑ c«ng ty con víi ®a së h÷u vèn theo nguyªn t¾c qu¶n lý tËp chung d©n chñ, b×nh d¼ng vµ t«n träng lîi Ých cña toµn c«ng ty vµ mçi ®¬n vÞ thµnh viªn, gi¶m bít sù liªn kÕt theo kiÓu mÖnh lÖnh hµnh chÝnh, thùc hiªn tæ chøc bé m¸y gän nhÖ cã hiÖu lùc, g¾n kÕt víi viÖc kinh doanh cña m×nh. 4. Vai trß cña m« h×nh c«ng ty mÑ c«ng ty con trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi: - Thùc hiÖn ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ: nÐt ®iÓn h×nh cña quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ ngµy nay lµ sù ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸ mµ c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia lµ lùc l­îng c¬ b¶n thùc hiÖn. §Æc ®iÓm cña sù ph©n c«ng nµy lµ chuyªn m«n ho¸ s©u. VÒ h×nh thøc bÒ ngoµi th× gièng nh­ c«ng tr×nh thñ c«ng cña cuèi thÕ kû tr­íc, nh­ng néi dung, h×nh thøc vµ quy m« th× hoµn toµn míi. §iÓm næi bËt lµ quy tr×nh c«ng nghÖ ®­îc ph©n chia thµnh nh÷ng c«ng ®o¹n vµ ph©n c«ng cho xÝ nghiÖp, chi nh¸nh ®ãng t¹i c¸c n­íc chö nhµ tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ vµ tr×nh ®é lao ®éng, nguyªn liÖu thÞ tr­êng. Th«ng th­êng c«ng ty mÑ vµ c«ng ty chi nh¸nh ë c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa ph¸t triÓn ®ßi hái nh÷ng kh©u ®ßi hái tr×nh ®é c«ng nghÑ cao phøc t¹p cña d©y truyÒn s¶n xuÊt cßn c¸c chi nh¸nh ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn tuú ®iÒu kiÖn cô thÓ cã thÓ ®¶m nhËn c¸c kh©u Ýt phøc t¹p h¬n, ho¹c chØ ®ßi hái lao ®éng gi¶n ®¬n. ThÝ dô trong viÖc s¶n xuÊt m¸y tÝnh diÖn tö hiÖn nay cña c«ng ty xuyªn quèc gia nhËt b¶n, Mü…ViÖc ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸s¶n xuÊt trªn ph¹m vi thÕ giíi lµ mét tiÕn bé cã tÝnh lÞch sö, nã khai th¸c ®­îc tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña tõng n­íc, tõng khu vùc t¹o ra mèi quan hÖ phô thuéc lÉn nhau vµ ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh tÊt yÕu kinh tÕ kü thuËt. - §Èy m¹nh kinh tÕ thÞ tr­êng tiÒn tÖ trªn ph¹m vi thÕgiíi: víi hµng tr¨m ngµn chi nh¸nh r¶i réng kh¾p thÕ giíi, m« h×nh c«ng ty mÑ c«ng ty con trë thµnh mét lùc ,l­îng ®«ng ®¶o n¾m gi÷ nguån hµng ho¸ vµ thÞ tr­êng thÕ giíi. HiÖn c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ®· kiÓm so¸t 60% bu«n b¸n quèc tÕ. Trong nhiÒu ngµnh hµng c¸c c«ng ty nµy ®· kiÓm so¸t toµn bé thÞ tr­êng. Ch¼ng h¹n, víi mét sè n«ng s¶n phÈm nh­ chÌ, cµ phª, ca cao c¸c c«ng ty nµy d· kiÓm so¸t 80% 90% thÞ phÇn. Víi m¹ng l­íi chi nh¸nh dµy ®Æc c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ®· khai th¸c ®­îc mäi nguån hµng tiÒn n¨ng cña thÕ giíi vµ cã thÓ nãi mäi s¶n phÈm cña thÕ giíi ®­îc l«i cuèn v¸o thÞ tr­êng. Cïng víi viÖc ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸, c¸c c«ng y xuyªn quèc gia ®· khai th¸c ®­îc thÞ tr­êng t¹i chç, gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn, h¹ gi¸ thµnh n©ng cao søc c¹nh tranh. Cïng víi nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ th«ng th­êng mang tÝnh truyÒn thèng thÐ giíi hµng ho¸ ®­îc bæ xung hµng lo¹t c¸c mÆt hµng míi d­íi sù t¸c ®éng cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia thùc hiÖn t¹o ra sù chao ®æi d­íi h×nh thøc hµng ho¸. §ång thêi, ph­¬ng thøc trao ®æi trong ph¹m vi quèc tÕ. Song ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái lµ do qu¸ tr×nh ch¹y theo lîi nhuËn, c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ®· biÕn d¹ng mèi quan hÖ hµng ho¸- tiÒn tÖ, g©y ra nh÷ng hiÖn t­îng tiªu cùc trong thÞ tr­êng trªn ph¹m vi thÕ giíi. ChÝnh v× vËy kh«ng nh÷ng c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn mµ ngay c¶ c¸cn­íc t­ b¶n ph¸t triÓn ®Òu hÕt suøc quan t©m ®Õn viÖc ®­a ra nh÷ng ®iÒu lÖ ng¨n cÊm sù léng hµnh cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia, trong ®ã lÜnh vùc l­u th«ng hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ d­îc nhÊn m¹nh nhÊt. §èi víi khoa häc kü thuËt : víi viÖc c¹nh tranh vµ t×m kiÕm lîi nhuËn, víi tiÒm lùc khoa häc kü thuËt ®· ®­îc tÝch luü trong nhiÒu thËp kû, c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ®· ®i ®Çu trong viÖc nghiªn cøu, thö nghiÖm nh÷ng d©y truyÒn c«ng nghÖ tiªn tiÕn nhÊt, nhiÒu n¨ng l­îng c«ng nghÖ, s¶n phÈm d¹t tíi tr×nh ®é tiªn tiÕn nhÊt, nhiÒu d¹ng n¨ng l­îng míi ®­îc nghiªn cøu vµ ¸p dông víi tõng møc ®é, nhiÒu d©y truyÒn c«ng nghÖ tiÕt kiÖm n¨ng l­îng, nguyªn liÖu míi gia ®êi, ph­¬ng ph¸p tù ®éng ho¸, sö dông r« bèt, ph­¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn tõ xa trong qu¶n lý… ®· ®­îc ¸p dông ë c«ng ty mÑ ë nhiÒu n­íc t­ b¶n chñ nghÜa vµ ë mét sè chi nh¸nh ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn víi tr×nh ®é tiªn tiÕn h¬n. Do vËy chóng trë thµnh ng­êi cã vai trß cµng lín trong viÑc thóc ®Èy cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ toµn thÕ giíi, lµm cho c¸c n­íc t­ b¶nph¸t triÓn cã ­u thÕ trong cuéc c¹nh tranh kinh tÕ; khoa häcc«ng nghÖ ngµy nay cña thêi ®¹i chóng ta vµ thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn lÞch sö míi. ®ång thêi chóng chiÕm vÞ trÝ to lín trong viÖc thùc hiÖn qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. §iÒu ®ã ®ßi hái c¸c quèc gia nµy ph¶i cã chiÕn l­îc kinh tÕ ®óng ®¾n ®Ó sö dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ cu¨ loµi ng­êi, tr¸nh nguy c¬ tôt hËu, rót ng¾n kho¶ng c¸ch lÞch sö trong cuéc ch¹y ®ua kinh tÕ. N¾m trong tay lùc l­îng khoa häc c«ng nghÖ cña thÕ giíi c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ®ang ®ãng vai trß “trî thñ” quan träng trong sù ph¸t triÓn khoa häc – c«ng nghÖ ®èi víi nh÷ng n­íc l¹c hËu, vai trß nµy ®­îc biÎu hiÖn trªn nhiÒu khÝa c¹nh nh­: thùc hiªn chuyÓ giao c«ng nghÖ tõ c«ng ty mÑ sang c«ng ty chi nh¸nh còng nh­ tõ n­íc mÑ sang c¸c n­íc chñ nhµ; thùc hiÖn ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ. Tuy nhiªn c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia thùc hiÖn viÖc lµm cña m×nh víi môc ®Ých vµ ph­¬ng thøc riªng n»m trong chiÕn l­îc chung cña c¸c n­íc mÑ. V× vËy qu¸ tr×nh chuyÓn giao kü thuËt, c«ng nghÖ lµ mét qu¸ tr×nh chøa ®ùng nhiÒu m©u thuÉn vµ hËu qu¶ c¸c n­íc nhËp khÈu kü thuËt c«ng nghÖ ph¶i g¸nh chÞu kh«ng ph¶i lµ nhá. §èi víi viÖc lµm vµ tay nghÒ lao ®éng: viÖc ®µo t¹o, båi d­ìng kiÕn thøc chuyªn m«n kü thuËt nghiÖp vô( nãi chung lµ tay nghÒ) lµ vÊn ®Ò tÊt yÕu dèi víi mäi doanh nghiÖp, bëi v× ng­êi lao ®éng lµ mét yÕu tè quan träng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. ThiÕu yÕu tè ®ã hoÆc c._.