Kiểm toán chu trình hàng tồn kho của Công ty Kiểm toán và Tư vấn Tài chính Sài Gòn AFC – Chi nhánh Hà Nội (115tr)

Lêi nãi ®Çu KiÓm to¸n tµi chÝnh lµ ho¹t ®éng ®Æc tr­ng nhÊt cña kiÓm to¸n. §èi t­îng kiÓm to¸n tæ chøc lµ B¶ng khai tµi chÝnh. Bé phËn quan träng cña nh÷ng b¶ng khai nµy lµ b¸o c¸o tµi chÝnh. KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh lµ sù tæng hîp kÕt qu¶ kiÓm to¸n cña c¶ chu tr×nh nghiÖp vô kinh tÕ riªng biÖt. Trªn c¬ së ®ã ®Ó ®­a ra nh÷ng kÕt luËn vÒ b¸o c¸o tµi chÝnh ®­îc tr×nh bµy trung thùc vµ hîp lý kh«ng m¾c sai sãt nghiªm träng trªn c¸c khÝa c¹nh träng yÕu. ViÖc thùc hiÖn KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh lµ c¬ së ®Ó ®­a ra ý kiÕn kh¸ch quan, trung thùc vÒ b¸o c¸o tµi chÝnh, cung cÊp cho c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c nhµ cung cÊp, kh¸ch hµng còng nh­ nh÷ng ng­êi quan t©m, c¬ quan chñ qu¶n cña Nhµ n­íc nh÷ng th«ng tin ®¸ng tin cËy. Qua ®ã gãp phÇn n©ng cao uy tÝn, chÊt l­îng dÞch vô do c«ng ty kiÓm to¸n cung cÊp vµ t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c c«ng ty kiÓm to¸n kh¸c. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi gi¸ vèn hµng b¸n vµ do vËy cã ¶nh h­ëng träng yÕu tíi lîi nhuËn thuÇn trong n¨m. Mµ c«ng viÖc x¸c ®Þnh chÊt l­îng, t×nh tr¹ng vµ gi¸ trÞ hµng tån kho lu«n lµ c«ng viÖc khã kh¨n vµ phøc t¹p h¬n hÇu hÕt c¸c tµi s¶n kh¸c. Cã rÊt nhiÒu kho¶n môc hµng tån kho khã ph©n lo¹i vµ ®Þnh gi¸. ChÝnh v× thÕ thùc hiÖn tèt viÖc KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho trong KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh cho phÐp c«ng ty kiÓm to¸n tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian, chi phÝ vµ n©ng cao ®­îc hiÖu qu¶ kiÓm to¸n. Qua ®©y gióp cho doanh nghiÖp thÊy ®­îc nh÷ng sai sãt, yÕu kÐm trong c«ng t¸c kÕ to¸n vµ c«ng t¸c qu¶n lý vµ x¸c ®Þnh ®óng tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp trong viÖc thùc hiÖn nghiÖp vô ®èi víi Nhµ n­íc. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng nh­ vËy, trong thêi gian häc tËp t¹i Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n vµ thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC em ®· chän ®Ò tµi: "KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho cña C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC – Chi nh¸nh Hµ Néi ". Th«ng qua viÖc nghiªn cøu ®Ò ta× em muèn hiÓu ®­îc râ h¬n vÒ b¶n chÊt còng nh­ viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc kiÓm to¸n trªn c¶ gãc ®é lý thuyÕt vµ thùc tiÔn dùa trªn c¬ së kiÕnthøc ®· ®­îc trang bÞ trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ thùc tËp. Néi dung cña chuyªn ®Ò cã c¸c phÇn chÝnh sau: PhÇn I: C¬ së lý luËn vÒ kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho PhÇn II: Thùc tr¹ng kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho cña C«ng ty KiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh Sµi Gßn AFC – Chi nh¸nh Hµ Néi PhÇn III: Mét sè bµi häc kinh nghiÖm vµ ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn trong kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu,do cã nh÷ng h¹n chÕ chñ quan vµ kh¸ch quan ch¾c ch¾n ®Ò tµi cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. ChÝnh v× vËy em rÊt mong nhËn ®­îc sù chØ b¶o cña c¸c thÇy, c« gi¸o vµ c¸c c« chó, anh chÞ t¹i C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi ®Ó em cã thÓ n©ng cao kiÕn thøc cña m×nh h¬n. Em xin göi lêi c¶m ¬n tr©n träng s©u s¾c nhÊt tíi TS Lª ThÞ Hoµ, Ban l·nh ®¹o C«ng ty KiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh Sµi Gßn AFC – Chi nh¸nh Hµ Néi vµ c¸c gi¸o viªn trong Khoa KÕ to¸n Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n, nh÷ng ng­êi ®· t¹o ®iÒu kiÖn vµ gióp ®ì em hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. PhÇn I C¬ së lý luËn vÒ kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho I. §Æc ®iÓm cña chu tr×nh hµng tån kho víi tæ chøc kÕ to¸n hµng tån kho. 1. Nh÷ng ®Æc ®iÓm chung vÒ chu tr×nh hµng tån kho. Hµng tån kho lµ tµi s¶n l­u ®éng cña doanh nghiÖp biÓu hiÖn d­íi d¹ng vËt chÊt cô thÓ d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, hµng tån kho th­êng bao gåm: Nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô, s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm, hµng ho¸. ngoµi ra cßn cã mét sè vËt t­ hµng ho¸ thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp nh­ng v× nh÷ng lý do nhau nªn kh«ng n»m trong kho nh­: hµng ®ang ®i ®­êng, hµng göi b¸n. . . Chu kú vËn ®éng cña hµng tån kho tõ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô sang s¶n phÈm dë dang ®Õn thµnh phÈm, hµng ho¸. Qu¸ tr×nh vËn ®éng liªn quan ®Õn ®iÒu kho¶n môc trªn b¸o c¸o tµi chÝnh. §èi víi b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n nh­: C¸c chØ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô, hµng ®ang ®i ®­êng, hµng giö b¸n, chi phÝ s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm hµng ho¸, dù phßng gi¶m gÝa hµng tån kho. §èi víi b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh nh­ c¸c chØ tiªu: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ s¶n xuÊt chung, gi¸ vèn hµng b¸n. . . §©y lµ nh÷ng chØ tiªu c¬ b¶n ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, triÓn väng còng nh­ nh÷ng kho trong s¶n xuÊt. V× nh÷ng lý do ®ã mµ c¸c chØ tiªu nµy th­êng bÞ ph¶n ¸nh sai lÖch. §Ó cã ®­îc nh÷ng hiÓu biÕt s©u s¾c vÒ chu tr×nh hµng tån kho, tr­íc hÕt ph¶i n¾m ®­îc c¸c ®Æc ®iÓm cña chu tr×nh. : - Hµng tån kho th­êng chiÕm tû träng lín trong tæng tµi s¶n cña doanh nghiÖp. - C¸c kho¶n môc hµng tån kho th­êng rÊt ®a d¹ng vµ cã thÓ chÞu ¶nh h­ëng lín bëi hoa mßn v« h×nh vµ hao mßn h÷u h×nh th«ng qua c¸c biÓu hiÖn nh­ bÞ h­ háng trong thêi gian nhÊt ®Þnh, dÔ bÞ lçi thêi. . . - Gi¸ trÞ nhËp kho cña hµng tån kho th­êng ®­îc céng (hoÆc trõ) c¸c chi phÝ thu mua, kho¶n gi¶m gi¸ bít gi¸. . . - Cã nhiÒu ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ vµ tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt hµng tån kho, v× thÕ nªn kh¸c nhau vÒ gi¸ hµng tån kho thùc tÕ vµ lîi nhuËn cña kú kinh doanh. Nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy cña chu tr×nh hµng tån kho cã ¶nh h­ëng tíi c«ng t¸c kiÓm to¸n: - V× chiÓm tØ träng lín trong tæng tµi s¶n cña doanh nghiÖp nªn nh÷ng sai dãt trong c¸c kho¶n môc hµng tån kho th­êng dÉn ®Òn nh÷ng sai sãt träng yÕu vÒ chi phÝ vµ kÕt qu¶ kinh doanh. - Hµng tån kho trong doanh nghiÖp th­êng ë c¸c ®Þa ®iÓm kh¸c nhau vµ thËm chÝ cßn do nhiÒu nhiÒu bé phËn qu¶n lý. Do vËy viÖc qu¶n lý, b¶o qu¶n vµ kiÓm so¸t vËt chÊt sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n, phøc t¹p, dÔ nhÇm lËn, sai sãt vµ cã thÓ tån t¹i gian lËn. - Qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ hµng tån kho gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ phøc t¹p. Cô thÓ trong ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang, ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c lo¹i s¶n phÈm cã thÓ mang tÝnh chñ quan, kh«ng ®óng kú. . . ®· dÉn ®Õn nh÷ng sai ph¹m träng yÕu kho gi÷a c¸c niªn ®é kÕ to¸n. §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông nhiÒu ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ thùc tÕ cho nhiÒu lo¹i hµng tån kho kh¸c nhau lµm t¨ng khèi l­îng c«ng viÖc kiÓm to¸n. - TÝnh ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i vµ tÝnh chÊt ®Æc thï cña hµng tån kho còng gÊy khã kh¨n nhÊt ®Þnh trong qu¸ tr×nh quan s¸t, ®¸nh gi¸ vµ thùc hiÖn nh÷ng thñ tôc kh¶o s¸t cÇn thiÕt, nhiÒu tr­êng hîp ®ßi hái ph¶i cÇn ®Õn chuyªn gia (vÝ dô: vµng, b¹c, ®¸ quý, ho¸ chÊt. . . ) 2. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n Hµng tån kho. Chu tr×nh Hµng tån kho lµ mét giai ®o¹n trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, còng gièng nh­ c¸c giai ®o¹n kh¸c tæ chøc kÕ to¸n hµng tån kho bao gåm c¸c néi dung sau: 2. 1. Tæ chøc chøng tõ kÕ to¸n. Tæ chøc chøng tõ kÕ toµn lµ tæ chøc vËn dông ph­¬ng ph¸p chøng tõ trong ghi chÐp kÕ to¸n, bao gåm c«ng viÖc thiÕt kÕ khèi l­îng c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n ban ®Çu trªn hÖ thèng chøng tõ hîp lý, hîp ph¸p theo quy tr×nh lu©n chuyÓn nhÊt ®Þnh. Trong c«ng t¸c tæ chøc chøng tõ hµng tån kho tuú thuéc vµo tõng lo¹i h×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Ó x©y dùng danh môc chøng tõ hµng tån kho cho phï hîp. Song chøng tõ ®­îc sö dông trong chu tr×nh Hµng tån kho bao gåm c¸c lo¹i: Bé phËn cung øng Ng­êi giao hµng Ban kiÓm nhËn hµng C¸n bé P. cung øng Thñ kho KÕ to¸n P. ®Ò nghÞ mua hµng §Ò nghÞ nhËp kho PhiÕu kiÓm nhËn hµng LËp phiÕu nhËp kho KiÓm tra vµ nhËp kho Ghi sæ vµ l­u chøng tõ - Chøng tõ nhËp mua vËt t­, hµng ho¸ bao gåm: PhiÕu ®Ò nghÞ mua hµng; ho¸ ®¬n nhµ cung cÊp; phiÕu kiÓm nhËn hµng mua; phiÕu nhËp kho vµ thÎ kho. - Chøng tõ xuÊt kho cho s¶n xuÊt gåm cã: PhiÕu yªu cÇu lÜnh vËt t­; phiÕu xuÊt kho vËt t­; vËn ®¬n (nÕu cã) vµ thÎ kho. Quy tr×nh lu©n chuyÓn chøng tõ xuÊt kho cho s¶n xuÊt: Bé phËn s¶n xuÊt T. Phßng vËt t­ KÕ to¸n PhiÕu xin lÜnh vËt t­ Phª duyÖt LËp phiÕu xuÊt kho XuÊt kho Ghi sæ vµ l­u chøng tõ Nh©n viªn P. vËt t­ Thñ kho Kh¸ch hµng Bé phËn b¸n hµng Gi¸m ®èc, kÕ to¸n tr­ëng KÕ to¸n thanh to¸n Thñ kho KÕ to¸n §¬n ®Æt hµng H§ b¸n hµng vµ P. xuÊt kho Phª duyÖt ho¸ ®¬n Thu tiÒn hoÆc theo dâi n¬ XuÊt kho Ghi sæ vµ l­u chøng tõ - Chøng tõ xuÊt b¸n thµnh phÈm, hµng ho¸: §¬n ®Æt mua hµng (cña kh¸ch hµng); vËn ®¬n; phiÕu xuÊt kho; ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ thÎ kho. Quy tr×nh lu©n chuyÓn chøng tõ xuÊt b¸n hµng ho¸, thµnh phÈm: 2. 2 Tæ chøc tµi kho¶n kÕ toµn. Tæ chøc tµi kho¶n kÕ to¸n lµ tæ chøc vËn dông tµi kho¶n trong ph­¬ng ph¸p ®èi øng ®Ó x©y d­ng hÖ thèng tµi kho¶n ®Ó hÖ thèng ho¸ c¸c chøng tõ kÕ toµn theo thêi gian vµ theo ®èi t­îng. §Ó ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn hµng tån kho ®¬n vÞ ph¶i x©y dùng mét bé t×a kho¶n sao cho bao qu¸t c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh trong chu tr×nh hµng tån kho: +TK 151: Hµng ®ang ®i ®­êng. +TK152: Nguyªn liÖu, vËt liÖu +TK153: C«ng cô, dông cô +TK154: Chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh dë dang. +TK155: Thµnh phÈm. +TK156: Hµng ho¸. +TK157: Hµng göi b¸n. +TK159: Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. +TK133: ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. +TK331: Ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n. +TK611: Mua hµng (*). +TK631: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (*) +TK632: Gi¸ vèn hµng b¸n. +TK621: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. +TK627: Chi phÝ s¶n xuÊt chung. +TK641: Chi phÝ b¸n hµng. +TK642: Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. (*)NÕu h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. 2. 3. Tæ chøc sè kÕ to¸n. Tæ chøc sè kÕ to¸n lµ h×nh thøc biÓu hiÖn cña ph­¬ng ph¸p ®èi øng tµi kho¶n trªn sè kÕ to¸n. Sæ kÕ to¸n lµ ph­¬ng tiÖn vËt chÊt ®Ó hÖ thèng ho¸ c¸c sè liÖu kÕ to¸n trªn c¬ së c¸c chøng tõ gèc vµ tµi liÖu kÕ to¸n kh¸c. Sæ kÕ to¸n bao gåm nhiÒu lo¹i, tuú thuéc vµ yªu cÇu qu¶n lý ®Ó tæ chøc sè kÕ to¸n cho phï hîp. Trong doanh nghiÖp th­êng tæ chøc 2 hÖ thèng sæ: Sæ kÕ to¸n chi tiÕt vµ sè kÕ to¸n tæng hîp. Theo chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt nam ®¬n vÞ cã thÓ lùa chän mét h×nh thøc kÕ to¸n trong sè c¸c hi×nh thøc sau: +Theo h×nh thøc nhËt ký chung: - Sè kÕ to¸n tæng hîp: nhËt ký chung, sæ c¸c tµi kho¶n. - Sæ kÕ to¸n chi tiÕt: Sæ chi tiÕt nhËp (xuÊt) vËt t­ hµng ho¸ ; sæ chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt ; sæ chi tiÕt b¸n hµng. . . +Theo h×nh thøc NhËt ký chøng tõ: - NhËt ký chøng tõ, b¶ng kª, sæ c¸c tµi kho¶n - Mét sè sæ chi tiÕt kh¸c +theo h×nh thø Chøng tõ ghi sæ: - Sæ kÕ to¸n tæng hîp: sæ c¸i, chøng tõ ghi sæ, sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ. - Sæ kÕ to¸n chi tiÕt: Sæ chi tiÕt nhËp (xuÊt) vËt t­, hµng ho¸ ; sæ chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt ; sæ chi tiÕt b¸n hµng. . . 2.4.C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vµ quy tr×nh h¹ch to¸n hµng tån kho. C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸: Hµng ngµy vËt t­, hµng ho¸ nhËp kho ®­îc kÕ to¸n ghi nhËn theo thùc tÕ nh­ng ®¬n gi¸ c¸c lÇn nhËp kh¸c nhau lµ kh¸c nhau vµ thêi ®iÓm nhËp lµ kh¸c nhau. Do ®ã kÕ to¸n cã nhiÖm vô x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ vËt t­, hµng ho¸, thµnh phÈm mçi lÇn xuÊt kho. Theo chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt nam hiÖn hµnh doanh nghiÖp cã thÓ sö dông mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ sau ®Ó ¸p dông cho viÖc tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho cho tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng tån kho hoÆc cho riªng tõng lo¹i: - Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ ®Ých danh. - Ph­¬ng ph¸p gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn. - Ph­¬ng ph¸p gi¸ nhËp tr­íc xuÊt tr­íc (FIFO) - Ph­¬ng ph¸p gi¸ nhËp sau xuÊt tr­íc (LIFO). Mçi ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho cña vËt t­, hµng ho¸, ®Òu cã nh÷ng ­u ®iÓm nhÊt ®Þnh. Møc ®é chÝnh x¸c vµ ®é tin cËy cña mçi ph­¬ng ph¸p tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ n¨ng lùc nghiÖp vô cña c¸c kto viªn vµ trang thiÕt bÞ xö lý th«ng tin cña doanh nghiÖp. Tæ chøc h¹ch to¸n hµng tån kho: Tæ chøc h¹ch to¸n hµng tån kho lµ thiÕt kÕ khèi l­îng c«ng t¸c h¹ch to¸n trªn hÖ thèng c¸c lo¹i ch­ng tõ, sæ chi tiÕt, sæ tæng hîp vµ b¸o c¸o kÕ to¸n nhËp- xuÊt- tån cho c¸c lo¹i vËt t­, s¶n phÈm hµng ho¸ t¨ng gi¶m trong kú kÕ to¸n. H¹ch to¸n hµng tån kho bao gåm h¹ch to¸n chi tiÕt vµ h¹ch to¸n tæng hîp: +H¹ch to¸n chi tiÕt hµng tån kho: doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông mét trong ba ph­¬ng ph¸p sau: - Ph­¬ng ph¸p thÎ song song. - Ph­¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn. - Ph­¬ng ph¸p sæ sè d­. +H¹ch to¸n tæng hîp hµng tån kho: §Ó h¹ch to¸n hµng tån kho kÕ to¸n cã thÓ ¸p dông ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn hoÆc ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. ViÖc ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµo tuú thuéc ®Æc ®iÓm kinh doanh cña doanh nghiÖp, vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ tr×nh ®é nghiÖp vô cña kÕ to¸n viªn còng nh­ quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh. - Ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn: Lµ ph­¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh t×nh h×nh biÕn ®éng cña hµng tån kho mét c¸ch th­êng xuyªn liªn tôc trªn c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh tõng lo¹i hµng tån kho. - Ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: lµ ph­¬ng ph¸p kh«ng theo dâi mét c¸ch th­êng xuyªn liªn tôc vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng cña vËt t­, hµng ho¸ trªn c¸c tµi kho¶n ph¶n tõng lo¹i hµng tån kho mµ chØ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån kho ®Çu kú vµ cuèi kú trªn c¬ së kiÓm kª cuèi kú, x¸c ®Þnh l­îng tån thùc tÕ vµ l­îng xuÊt thùc tÕ. Quy tr×nh h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn vµ theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ®­îc m« t¶ trªn s¬ ®å ë trang sau. II. Chu tr×nh Hµng tån kho víi vÊn ®Ò kiÓm to¸n. 1. Chøc n¨ng cña chu tr×nh Hµng tån kho. Mét doanh nghiÖp cã hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé tèt ®èi víi hµng tån kho ®ßi hái ph¶i x©y dùng c¸c bé phËn (hoÆc c¸ nh©n) riªng biÖt thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc c¬ b¶n nh­: Mua hµng, kiÓm nhËn hµng, nhËp vµ l­u kho, xuÊt cho s¶n xuÊt vµ tiªu thu. Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ ®Ó tæ chøc c¸c phßng ban cho phï hîp, tuy nhiªn ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ®éc lËp ho¹t ®éng cña c¸c bé ph©n (hay c¸ nh©n) nh»m ®¶m b¶o c«ng t¸c kÓim tra, kiÓm so¸t cña c¸c cÊp qu¶n lý ®èi víi tõng bé phËn, tõng c¸ nh©n. cã nhiÒu c¸ch thøc tæ chøc c¸c phßng ban kh¸c nhau song chung quy l¹i chu tr×nh hµng tån kho bao gåm 3 chøc n¨ng sau: 1.1. Chøc n¨ng nhËp mua vËt t­, hµng ho¸. Trong chøc n¨ng nµy gåm c¸c c«ng viÖc sau: - Mua vËt t­ hµng ho¸: Khi cã nhu cÇu mua hµng th× c¸c bé phËn cã liªn quan sÏ lËp phiÕu ®Ò nghÞ mua hµng. Sau khi phiÕu ®Ò nghÞ mua hµng ®­îc phª chuÈn bé phËn cung øng sÏ lËp ®¬n ®Æt hµng vµ göi cho nhµ cung cÊp ®· lùa chän: +PhiÕu yªu cÇu mua hµng: Do bé phËn cã tr¸ch nhiÖm lËp (nh­ bé phËn vËt t­). PhiÕu ®­îc lËp theo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt hoÆc lËp ®ét xuÊt. +§¬n ®Æt hµng: C¨n cø vµo phiÕu ®Ò nghÞ mua hµng ®· ®­îc phª chuÈn cña Gi¸m ®èc (hoÆc ng­êi phô tr¸ch) bé phËn mua hµng lËp ®¬n ®Æt hµng ®Ó göi cho nhµ cung cÊp. MÉu cña ®¬n ®Æt hµng ®­îc thiÕt kÕ s½n cã ®Çy ®ñ c¸c cét cÇn thiÕt nh»m h¹n chÕ tèi ®a c¸c sai sãt. - NhËn hµng: Khi bªn nhµ cung cÊp giao hµng bé phËn nhËn hµng sÏ dùa trªn ®¬n ®Æt hµng ®Ó kiÓm tra vÒ mÉu m·, sè l­îng, chñng lo¹i, quy c¸ch, phÈm chÊt vµ thêi gian gia hµng, cuèi cïng tr­ëng nhãm ph¶i lËp biªn b¶n kiÓm nhËn hµng. Bé phËn nhËn hµng ph¶i ®éc lËp víi bé phËn kho vµ bé phËn kÕ to¸n. - Sau khi hµng ®­îc kiÓm nhËn bé phËn cung øng viÕt phiÕu nhËp kho dùa trªn biªn b¶n kiÓm nhËn hµng. Hµng ®­îc giao xuèng kho vµ l­u kho. PhiÕu nhËp kho ®­îc lËp nhiÒu liªn ®Ó l­u xuèng, nhËp kho vµ kÕ to¸n ghi chÐp sæ s¸ch. 1.2. Chøc n¨ng xuÊt kho. §èi víi mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt th× xu©t kho cã 2 lý do c¬ b¶n lµ xuÊt cho néi bé (cho s¶n xuÊt, cho b¸n hµng, cho qu¶n lý doanh nghiÖp) vµ xuÊt b¸n. - XuÊt vËt t­, hµng ho¸ cho néi bé: Khi cã hîp ®ång s¶n xuÊt míi hoÆc theo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt hoÆc c¸c nhu cÇu vËt t­ trong néi bé doanh nghiÖp c¸c bé ph©n sÏ lËp phiÕu xin lÜnh vËt t­, bé phËn vËt t­ lËp phiÕu xuÊt kho (khi phiÕu xin lÜnh vËt t­ ®­îc phª chuÈn). +PhiÕu xin lÜnh vËt t­: Do bé phËn s¶n xuÊt (hoÆc c¸c bé phËn kh¸c) c¨n cø nhu cÇu s¶n xuÊt (hoÆc nhu cÇu b¸n hµng hoÆc qu¶n lý doanh nghiÖp), ng­êi phô tr¸ch bé phËn ®ã lËp phiÕu xin lÜnh vËt t­ trong ®ã ph¶i ghi râ lo¹i vËt t­, sè m·, chóng lo¹i, quy c¸ch, phÈm chÊt, sè l­îng vµ thêi gian giao vËt t­. - XuÊt khi ®Ó b¸n: C¨n cø vµo ®¬n ®Æt mua bé phËn tiªu thô lËp ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ lËp phiÕu xuÊt kho, ngoµi ra bé phËn vËn chuyÓn ph¶i lËp chøng tõ vËn chuyÓn. +Ho¸ ®¬n b¸n hµng: §­îc bé phËn tiªu thô lËp thµnh nhiÒu liªn ®Ó l­u ë cuèng vµ giao cho kh¸ch hµng, giao cho bé phËn kÕ to¸n ®Ó thanh to¸n vµ ghi sæ. Trong ho¸ ®¬n ghi râ c¸c néi dung nh­ ngµy th¸ng giao hµng, lo¹i hµng giao. m· sè, chóng lo¹i quy c¸ch, phÈm chÊt, sæ l­îng, ®¬n gi¸ vµ thµnh tiÒn thµnh to¸n. +PhiÕu xuÊt kho: §­îc bé phËn vËt t­ hoÆc bé phËn b¸n hµng lËp thµnh nhiÒu liªn ®Ó l­u cuèng, xuÊt kho vµ ghi sæ kÕ to¸n. PhiÕu xuÊt ghi râ c¸c néi dung nh­ lo¹i vËt t­, hµng ho¸ chñng lo¹i quy c¸ch, phÈm chÊt, sè l­îng vµ ngµy xuÊt. +Chøng tõ vËn chuyÓn (vËn ®¬n): Do bé phËn vËn chuyÓn lËp hoÆc c«ng ty cung cÊp dÞch vô vËn chuyÓn lËp (nÕu thuª dÞch vô vËn chuyÓn). §©y lµ tµi liÖu minh chøng cho viÖc hµng ®· ®­îc xuÊt kho giao cho kh¸ch, chøng tõ vËn chuyÓn ®­îc ®Ýnh kÌm víi phiÕu xuÊt kho hoÆc ho¸ ®¬n b¸n hµng lµm minh chøng cho nghiÖp vô b¸n hµng. 1.3.Chøc n¨ng l­u kho. §©y lµ chøc n¨ng nh»m b¶o qu¶n vµ qu¶n lý tµi s¶n cña doanh nghiÖp khi vËt t­, hµng ho¸, thµnh phÈm ®­îc nhËp kho. C«ng viÖc nµy doanh nghiÖp phØa tæ chøc canh phßng b¶o vÖ tr¸nh mÊt m¸t, tr¸nh bÞ l¹m dông tµi s¶n, ®ång thêi sö dông c¸c trang thiÕt bÞ b¶o qu¶n nh»m ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n vËt chÊt. Khi nhËp kho hay xuÊt kho c¸c bªn ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c giÊy tê hîp lÖ thñ kho míi ®­îc nhËp,xuÊt kho. MÆt kh¸c thñ kho lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tµi s¶n m×nh tr«ng coi vµ ph¶i ghi chÐp ®Ó theo dâi vÒ sè l­îng vËt t­, hµng ho¸, thµnh phÈm nhËp – xuÊt – tån kho. 2. Môc tiªu kiÓm to¸n chu tr×nh Hµng tån kho. 2. 1 Môc tiªu hîp lý chung. Môc tiªu hîp lý chung bao hµm viÖc xem xÐt, ®¸nh gi¸ tæng thÓ sè tiÒn ghi trªn c¸c kho¶n môc trªn c¬ së cam kÕt chung vÒ tr¸ch nhiÖm cña nhµ qu¶n lý vµ thùc hiÖn thu ®­îc qu kh¶o s¸t thùc tÕ ë kh¸ch thÓ kiÓm to¸n. Do ®ã ®¸nh gi¸ sù hîp lý chung h­íng tíi kh¶ n¨ng sai sãt cô thÓ cña c¸c sè tiÒn trªn kho¶n môc (theo gi¸ tr×nh kiÓm to¸n tµi chÝnh). §èi víi chu tr×nh hµng tån kho cã thÎ chô thÓ ho¸ kho vµ b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ; hay cã thÓ nãi: C¸c sè d­ hµng tån kho trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ b¶ng liÖt kª hµng tån kho lµ hîp lý. 2. 2. Môc tiªu chung kh¸c. Trong môc tiªu chung kh¸c bao gåm: Môc tiªu hiÖu lùc, môc tiªu trän vÑn, môc tiªu quyÒn vµ nghÜa vô, môc tiªu ®¸nh gi¸ vµ ph©n bæ, môc tiªu chÝnh x¸c c¬ häc vµ môc tiªu ph©n lo¹i vµ tr×nh bµy. C¸c môc tiªu nµy ®­îc cô thÓ ho¸ cho chu tr×nh Hµng tån kho: - T©t c¶ hµng tån kho ghi trªn sæ ®Òu tån t¹i thùc tÕ vµo ngµy lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n (hiÖu lùc). - Mäi hµng ho¸, tµi s¶n tån kho ®Òu bao hµm trong B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n (träng vÑn). - C¸c tµi s¶n ghi trong môc hµng tån kho thuéc quyÒn së h÷u cña ®¬n vÞ vµ kh«ng thuéc tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè hoÆc t¹m vay (QuyÒn vµ nghÜa vô). - Thø nhÊt: Gi¸ trÞ hµng tån kho phï hîp víi hiÖn vËt. Thø hai: Gi¸ c¶ hµng ho¸ ®­îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ. C¸c lÇn ®iÒu chØnh gi¸ ®­îc ph¶n ¸nh ®óng vµ hµng ho¸ mÊt gi¸ ®­îc ®iÒu chØnh (®Þnh gi¸ bµ ph©n bæ). - Sè tæng céng c¸c kho¶n môc hµng tån kho (tÝnh chÝnh x¸c c¬ häc). - Thø nhÊt: Ph©n lo¹i ®óng hµng tån kho theo c¸c nhßm: Nguyªn vËt liÖu, c«ng tr×nh dë dang, thµnh phÈm vµ chi tiÕt theo quy ®Þnh. Thø hai: ThuyÕt tr×nh râ c¸c hµng ho¸ cÇm cè, chuyÓn nh­îng, t¹m göi hoÆc gi÷ hé (Ph©n lo¹i vµ tr×nh bµy). C¸c môc tiªu ®­îc cô thÓ ho¸ cho chu tr×nh kiÓm to¸n hµng tån kho ë trªn ®­îc gäi lµ c¸c môc tiªu kiÓm to¸n ®Æc thï. §èi víi mçi chu tr×nh kiÓm to¸n cã c¸c môc tiªu ®Æc thï riªng, tuy nhiªn víi mçi vuéc kiÓm to¸n cô thÓ th× môc tiªu riªng cña chu tr×nh Hµng tån kho cã thÓ lµ kh¸c nhau. V× v©y, c¨n cø vµo tõng tr­êng hîp cô thÓ mµ kiÓm to¸n viªn ®Þnh ra c¸c môc tiªu kiÓm to¸n cô thÓ. 3. Chøng tõ kiÓm to¸n trong chu tr×nh Hµng tån kho. Chøng tõ kiÓm to¸n lµ nguån t­ liÖu s½n cã cung cÊp cho kiÓm to¸n viªn. Chøng tõ kiÓm to¸n cã thÓ lµ c¸c tµi liÖu kÕ to¸n hoÆc còng cã thÓ lµ tµi liÖu kh¸c. Trong chu tr×nh Hµng tån kho c¸c lo¹i chøng tõ kiÓm to¸n th­êng bao gåm: - Tµi liÖu kÕ to¸n: +Chøng tõ: PhiÕu nhËp xuÊt kho vËt t­, hµng ho¸, s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm. +C¸c b¶ng kª chøng tõ gèc. +Sè kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho, sè kÕ to¸n tæng hîp hµng tån kho. +C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. - T¸i liÖu kh¸c: §¬n ®Æt mua hµng cña kh¸ch hµng, quy chÕ b¶o qu¶n tµi s¶n, quy chÕ vÒ kiÓm kª tµi s¶n, c¸c v¨n b¶n liªn quan tíi viÖc lËp dù phßng vµ xö lý thõa thiÕu hµng tån kho, c¸c hîp ®ång, c¸c cam kÕt kinh tÕ. . . III. Quy tr×nh kiÓm to¸n Hµng tån kho. Trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh, ®Ó thu nhËp b»ng chøng kiÓm to¸n ®Çy ®ñ vµ cã gi¸ trÞ lµm c¨n cø cho kÕt luËn cña kiÓm to¸n viªn vÒ tÝnh trung thùc hîp lý cña th«ng tin trªn b¸o c¸o tµi chÝnh ®ång thêi ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ kinh tÕ cho c«ng ty, kiÓm to¸n viªn ph¶i x©y dùng quy tr×nh kiÓm to¸n cho cuéc kiÓm to¸n ®ã. Th«ng th­êng quy tr×nh kiÓm to¸n ®­îc thùc hiÖn qua 3 giai ®o¹n: LËp kÕ ho¹ch vµ thiÕt kÕ ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n: thùc hiÖn kÕ hoach kiÓm to¸n, hoµn thµnh cuéc kiÓm to¸n vµ c«ng bè b¸o c¸o kiÓm to¸n. Trong quy tr×nh kiÓm to¸n chung bao gåm quy tr×nh kiÓm to¸n 1 chu tr×nh cô thÓ v× c¸c chu tr×nh kiÓm to¸n nh­ lµ tÕ bµo cÊu thµnh nªn cuéc kiÓm to¸n. Sau ®©y lµ c¸c giai ®o¹n trong quy tr×nh kiÓm to¸n hµng tån kho: 1. LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n Theo chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt nam sè 300 quy ®Þnh: ”KÕ ho¹ch kiÓm to¸n ph¶i ®­îc lËp mét c¸ch thÝch hîp nh»m ®¶m b¶o qu¸t hÕt c¸c khÝa c¹nh trong yÕu cña cuéc kiÓm to¸n, ®¶m b¶o ph¸t hiÖn nh÷ng vÊn ®Ò tiÒm Èn vµ cuéc kiÓm to¸n ®­îc hoµn thµnh ®óng h¹n”. Do ®ã viÖc lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n ®­îc triÓn khai qua c¸c b­íc: (1). ChuÈn bÞ cho kÕ ho¹ch kiÓm to¸n. Trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ cho 1 cuéc kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh c«ng ty kiÓm to¸n tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc cÇn thiÕt nh­: ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng chÊp nhËn kiÓm to¸n, nhËn diÖn c¸c lý do kiÓm to¸n, lùa chän ®éi ngò nh©n viªn kiÓm to¸n vµ ký hîp ®ång kiÓm to¸n. (2)Thu thËp th«ng tin c¬ së. Sau khi ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng kiÓm to¸n cña kh¸ch hµng vµ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc chuÈn bÞ, kiÓm to¸n viªn b¾t ®Çu lËp kÕ ho¹ch tæng qu¸t. Theo chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt nam chuÈn mùc sè 300 quy ®Þnh kiÓm to¸n viªn cÇn hiÓu biÕt vÒ ngnµh nghÒ, c«ng viÖc kinh doanh cña kh¸ch hµng, t×m hiÓu hÖ thèng kinh tÕ, kiÓm so¸t néi bé vµ c¸c bªn liªn quan ®Ó ®¸nh gi¸ rñi ro vµ lªn kÕ ho¹ch kiÓm to¸n. Trong giai ®o¹n nµy kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc sau: - T×m hiÓu ngµnh nghÒ vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng. - Xem xÐt l¹i kÕt qua kiÓm to¸n cña lÇn kiÓm to¸n tr­íc. - Tham quan nhµ x­ëng. - NhËn diÖnc ¸c bªn cã liªn quan. - Dù kiÕn nhu cÇu chuyªn gia. (3)Thu nhËp th«ng tin vÒ nghÜa ph¸p lý cña kh¸ch hµng nh­ xem xÐt: GiÊy phÐp kinh doanh, ®iÒu lÖ c«ng ty, biªn b¶n c¸c cuéc häp héi ®ång qu¶n trÞ vµ ban gi¸m ®èc, xem xÐt c¸c hîp ®ång, c¸c cam kÕt quan träng… (4)Sö dông c¸c thñ tôc ph©n tÝch. Theo chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt nam chuÈn mùc sè 520 quy ®Þnh: ”kiÓm to¸n viªn ph¶i thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tich khi lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n vµ giai ®o¹n so¸t xÐt tæng thÓ b¸o c¸o tµi chÝnh “. Sau khi cã c¸c b»ng chøng vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng th«ng qua thu nhËp th«ng tin c¬ së vµ th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña kh¸ch hµng, kiÓm to¸n viªn sö dông c¸c thñ tôc ph©n tÝch ®Ó hç trî cho viÖc lËp kÕ ho¹ch. Qua viÖc sö dông thñ tôc ph©n tÝch cã thÓ cho phÐp kiÓm to¸n viªn n¾m b¾t t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña n¨m nay so víi n¨m tr­íc vµ xu h­íng biÕn ®éng cña c¸c th«ng tin tµi chÝnh. Trong kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho, viÖc sö dông c¸c thñ tôc ph©n tÝch lµ rÊt cÇn thiÕt. Sù biÕn ®éng cña c¸c sè liÖu hµng tån kho cã thÓ dÔ dµng ph¸t hiÖn th«ng qua sö dông thñ tôc ph©n tÝch. Mét sè thñ tôc ph©n tÝch ®­îc sö dông trong kiÓm to¸n hµng tån kho nh­: - Ph©n tÝch ngang (ph©n tÝch xu h­íng). +So s¸nh sè d­ hµng tån kho n¨m nay so víi n¨m tr­íc, so s¸nh sè d­ hµng tån kho thùc tÕ víi ®Þnh møc. +So s¸nh sè d­ cña c¸c kho¶n môc trong chu tr×nh Hµng tån kho (sè d­ thµnh phÈm nguyªn vËt liÖu. hµng ho¸. . ) gi÷a c¸c quý. +So s¸nh gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña kú nµy víi kú tr­íc hoÆc ®èi chiÕu gi¸ thµnh ®¬n vÞ thùc tÕ víi gi¸ thµnh kÕ ho¹ch. Thñ tôc nµy cho phÐp kiÓm to¸n viªn ph¸t hiÖn sù t¨ng hay gi¶m ®ét ngét cña gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm sau khi ®· lo¹i bá ¶nh h­ëng cña thay ®æi gi¸ c¶. Trong tr­êng hîp nµy kiÓm to¸n viªn ph¶i thiÕt kÕ c¸c thñ tôc kiÓm to¸n chi tiÕt c¸c kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt nh»m t×m ra nguyªn nh©n cña sù biÕn ®éng ®ã. +So s¸nh tæng chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ kú nµy víi c¸c kú tr­íc. Th«ng qua viÖc so s¸nh chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ kú nµy víi kú tr­íc ®Ó cã thÓ thÊy ®­îc sù biÕn ®éng cña tæng chi phÝ s¶n xuÊt, nÕu sù biÕn ®éng ®ã lµ qu¸ lín vµ b¸t th­êng th× kiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i xem xÐt nh÷ng kho¶n môc chi phÝ chñ yÕu vµ dÔ cã nhiÒu sai sãt nh­: Chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp; chi phÝ s¶n xuÊt chung. +Xem xÐt vÒ hµng Õ ®äng, lçi thêi, thay ®æi ®Þnh møc dù tr÷… gi÷ kú nµy víi c¸c kú tr­íc. +Xem xÐt søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm, hµng ho¸ cña ®¬n vÞ víi kú tr­íc vµ víi toµn ngµnh… +So s¸nh sè d­ hµng tån kho víi kú tr­íc: môc ®Ých cña viÖc so s¸nh nµy ®Ó ph¸t hiÖn sai sè vÒ hµng tån kho thõa hoÆc thiÕu. KiÓm to¸n viªn tiÐn hµng b»ng c¸ch tÝnh tæng sè d­ trªn c¸c kho¶n môc hµng tån kho kú nµy nh­: nguyªn vËt liÖu, s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm (hµng ho¸), hµng mua ®ang ®i ®­êng, hµng göi b¸n so víi sè d­ kú tr­íc, ®Ó t×m hiÓu nh÷ng biÕn ®éng bÊt th­êng vµ t×m ra sai ph¹m trong tµi kho¶n ®ã. Gi¶ sö trÞ gi¸ hµng tån kho cuèi kú nµy t¨ng ®¸ng kÓ so víi nh÷ng kú tr­íc ®ã th× kiÓm to¸n viªn ph¶i xem xÐt ®Õn nh÷ng kho¶n môc chi tiÕt ®Ó t×m ra nguyªn nh©n cña sù bÊt th­êng ®ã. Tuy nhiªn khi so s¸nh sè d­ hµng tån kho gi÷a c¸c kú thùc hiÖn cÇn ph¶i lo¹i trõ ¶nh h­ëng cña biÕn ®éng gi¸. NÕu sau khi ®· lo¹i trõ sù biÕn ®éng cña gi¸ mµ sè d­ hµng tån kho kú nµy vÉn thay ®æi bÊt th­êng so víi kú tr­íc th× ph¶i xem xÐt l¹i nguyªn nh©n cô thÓ. - Ph©n tÝch däc (ph©n tÝch tû suÊt) +So s¸nh sã d­ hµng tån kho trªn doanh thu hoÆc sè d­ hµng tån kho trªn gi¸ vèn hµng b¸n cña n¨m nay so víi n¨m tr­íc. +X¸c ®Þnh tû träng cña s¶n phÈm dë dang trªn tæng sè hµng tån kho ®Ó so s¸nh n¨m nay víi n¨m tr­íc. +KiÓm to¸n viªn cã thÓ so soanh tû träng cña hµng tån kho trªn tæng tµi s¶n l­u ®éng gi÷a kú nµy vµ c¸c kú tr­íc ®Ó xem cã sù biÕn ®éng lín nµo kh«ng. Tû träng hµng TrÞ gi¸ hµng tån kho tån kho trong = tµi s¶n l­u ®éng tæng t¸i s¶n l­u ®éng +So s¸nh hÖ sè quay vßng hµng tån kho víi c¸c kú tr­íc: Thñ tôc nµy ®­îc ¸p dông ®èi víi kho¶n môc hµng ho¸ vµ thµnh phÈm tån kho. NÕu ®­îc ¸p dông nh»m môc ®Ých ph¸t hiÖn nh÷ng hµng tån kho cò kü vµ l¹c hËu hoÆc ph¸t hiÖn nh÷ng bÊt th­êng trong kinh doanh liªn quan ®Õn hµng tån kho. Sè vßng Gi¸ vèn hµng b¸n trong kú lu©n chuyÓn = hµng tån kho Sè d­ hµng tån kho b×nh qu©n Trong ®ã : Sè d­ Sè d­ hµng tån kho ®Çu kú +sè d­ hµng tån kho cuèi kú hµng tån kho = b×nh qu©n 2 Sau ®ã so s¸nh sè vßng lu©n chuyÓn hang tån kho cña kú nµy víi c¸c kú tr­íc,nÕu hÖ sè ®ã qu¸ nhá so víi 1 thùc hiÖn chØ tiªu ®ã cã sù bÊt th­êng. Nh­ng còng cã tr­êng hîp hÖ sè so s¸nh = 1 vµ æn ®Þnh nhiÒu kú th× còng kh«ng h¼n lµ tèt, tr­êng hîp nµy kiÓm to¸n viªn ph¶i so s¸nh quay vßng hµng tån kho cña doanh nghiÖp víi hÖ sè quay vßng hµng tån kho b×nh qu©n cña ngµnh ®Ó cã thÓ kÕt luËn. (5)§¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro. C¨n cø vµo c¸c thùc hiÖn thu nhËp ®­îc ë trªn kiÓm to¸n ­íc l­îng møc sai ph¹m cho phÐp (møc träng yÕu) cho c¸c kho¶n môc. ViÖc ph©n bæ sÏ ®­îc thùc hiÖn theo 2 chiÒu h­íng mµ c¸c sai ph¹m cã thÓ x¶y ra lµ khai t¨ng hoÆc khai gi¶m sè d­ kho¶n môc. ViÖc ph©n bæ nµy phô thuéc phÇn lín vµo kinh nghiÖm cña kiÓm to¸n viªn nªn nã mang tÝnh chÊt chñ quan. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c nhau, kh¶ n¨ng kiÓm to¸n viªn ®­a ra nhËn xÐt kh«ng x¸c ®¸ng vÒ b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp lµ ®iÒu lu«n cã thÓ xû ra, kh¶ n¨ng ®ã ®­îc gäi lµ rñi to kiÓm to¸n. Rñi ro còng ®­îc ®Ò cËp tíi rÊt nhiÒu lÜnh vùc kh¸c liªn quan ®Õn rñi ro kiÓm to¸n nh­: rñi o tiÒm tµng, rñi to kiÓm to¸n, rñi ro ph¸t hiÖn. theo chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt nam quy ®Þnh trong giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, kiÓm to¸n vien ph¶i x¸c ®Þnh rñi ri kiÓm to¸n. X¸c ®Þnh møc träng yÕu va rñi ro lµ c«ng viÖc ph¾c t¹p ®ßi hái tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm cña kiÓm to¸n viªn. (6)Nghiªn cøu vµ ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña kh¸ch hµng trong chu tr×nh hµng tån kho. Theo chuÈn mùc kiÓm to¸n Quèc tÕ IAS 400 quy ®Þnh: ”KiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i cã sù hiÒu biÕt phï hîp víi hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®Ó l¹p kÐ ho¹ch kiÓm to¸n vµ ®Ò ra mét sè biÖn ph¸p kiÓm to¸n cã hiÖu qu¶. KiÓm to¸n vien cÇn ph¸n ®o¸n vÒ mÆt nghÒ nghiÖp ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c rñi ro kiÓm to¸n vµ ®Ó ra quy tr×nh kiÓm to¸n nh»m h¹n chÕ rñi ro mét c¸ch cã thÓ chÊp nhËn ®­îc”. Khi t×m hiÓu c¬ cµu kiÓm so¸t néi bé cña kh¸ch hµng th«ng qua viÖc t×m hiÓu c¸c cÊn ®Ò: - M«i tr­êng kiÓm so¸t. - HÖ thèng kÕ to¸n. - C¸c thñ tôc kiÓm so¸t. - KiÓm to¸n néi bé. Sau khi cã ®­îc sù hiÓu biÕt vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé th× tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ s¬ bé vÒ rñi ro kiÓm so¸t cho tõng chu tr×nh hoÆc chi tiÕt h¬n cho tõng kho¶n môc. §¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cÇn tiÕn hµnh qua c¸c b­íc sau: - NhËn diÖn c¸c môc tiªu kiÓm so¸t. - NhËn diÖn c¸c qu¸ tr×nh kiÓm so¸t ®Æc thï. - Nh¹n diÖn vµ ®¸nh gi¸ c¸c nh­îc ®iÓm cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. - §¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t Trªn ®©y lµ quy tr×nh chung tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé, khi thùc hiÖn kiÓm to¸n tõng chu tr×nh kiÓm to¸n viªn cÇn cô thÓ ho¸ c¸c b­íc cho phï hîp víi tõng chu tr×nh vµ víi t×nh h×nh thùc tÕ cña tõng doanh nghiÖp . (7)ThiÕt kÕ c¸c tr¾c nghiÖm kiÓm to¸n: lµ dù kiÕn chi tiÕt vÒ c¸c c«ng viÖc kiÓm to¸n cµn thùc hiÖn vµ thêi gian hoµn thµnh c¸c c«ng viÖc ®ã. phÇntr×nh kiÓm to¸n cña 1 cuéc kiÓm to¸n ®­îc thiÕt kÕ thµnh 3 phÇn: Tr¾c nghiÖm cong viÖc, tr¾c nghiÖm ph©n tÝch, tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d­. Trong kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho còng vËy, kiÓm to¸n viªn còng ph¶i thiÕt kÕ vô thÎ c¸c tr¾c nghiÖm kiÓm to¸n. Tr¾c nghiÖm c«ng viÖc: lµ c¸ch thøc vµ tr×nh tù rµ so¸t c¸c nghiÖp vô hay dh dô thÓ trong quan hÖ víi sù tån t¹i vµ hiÖu lùc cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé trowcs hÕt lµ hÖ thèng kÕ to¸n. Tr¾c nghiÖm c«ng viÖc ®­îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh ®óng ®¾n trong tæ chøc hÖ thèng kÕ to¸n tõ viÖc tu©n thñ c¸c quy ®Þnh vÒ viÖc lËp, xÐt duyÖt vµ kiÓm tra, sö dông chøng tõ kÕ to¸n ®Õn ghi sæ, céng sæ chi tiÕt hoÆc nhËt ký ®Õn kÕt chuyÓn c¸c sè ph¸t sinh vµo sæ c¸i (theo gi¸o tr×nh kiÓm to¸n tµi chÝnh ). Tr¾c nghiÖm c«ng viÖc bao gåm 2 lo¹i: Tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu c«ng viÖc (lµ tr×nh to¸n) vµ tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i cña c«ng viÖc (lµ tr×nh tù rµ so¸t c¸c th«ng tin vÒ gi¸ trÞ trong hµnh tù kiÓm to¸n). Tr¾c nghiÖm ph©n tÝch: lµ c¸ch thøc xem xÐt mèi quan hÖ kinh tÕ vµ xupap h­íng biÕn ®éng cña c¸c chØ tieu kinh tÕ th«ng qu viÖc kÕt hîp gi÷a ®èi chiÕu trùc tiÕp, ®èi chiÕu l«gic, c©n ®èi… gi÷a c¸c trÞ sè cña c¸c chØ tiªu hoÆc c¸c bä phËn cÊu thµnh ch._.Ø tiªu (theo gi¸o tr×nh kiÓm to¸n tµi chÝnh). Tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d­: lµ c¸ch thøc kÕt hîp c¸c ph­¬ng ph¸p c©n ®èi, ph©n tÝch, ®èi chiÕu trùc tiÕp víi kiÓm kª vµ ®iÒu tra thùc tÕ ®Ó x¸c ®Þnh ®é tin cËy cña c¸c sè d­ cuèi kú ë sæ c¸i ghi vµo b¶ng c©n ®èi tµi s¶n hoÆc b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh. Trong thiÕt kÕ tr¸c nghiÖm kÕ to¸n ®èi víi hµng tån kho, kiÓm to¸n viªn ph¶i x¸c ®Þnh: Thø nhÊt x¸c ®Þnh thñ tôc kiÓm to¸n cÇn ph¶i thùc hiÖn ®èi víi chu tr×nh hµng tån kho (quan s¸t vËt chÊt, quan s¸t c¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t, pháng vÊn nh©n viªn vÒ viÖc tu©n thñ quy tr×nh kiÓm so¸t ®· ®Ò ra, ®èi chiÕu sæ s¸ch, so s¸nh c¸c chØ tiªu cña mét kho¶n môc…) thø 2 x¸c ®Þnh quy m« mÉu ph¶i thùc hiÖn (quy m« ®èi chiÕu sæ s¸ch, ph¹m vi quan s¸t. . ) thø 3 lùa chän c¸c kho¶n môc chÝnh ®­îc chän (kiÓm to¸n viªn cÇn x¸c ®Þnh c¸c kho¶n mcô ®­îc chän theo mét sè tiªu thøc nhÊt ®Þnh nh­: Nh÷ng nghiÖp vô thiÕu sè thø tù, nh÷ng nghiÖp vô ®¸nh trïng sè thø tù, nghiÖp vô cã ®é biÕn ®éng lín…) thø 4 x¸c ®Þnh thêi gian thùc hiÖn vµ kÕt thóc tr¾c nghiÖm ®ã. 2. Thùc hiÖn kiÓm to¸n Thùc hiÖn kÕ ho¹ch kiÓm to¸n lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®ång bé c¸c c«ng viÖc ®· thiÕt kÕ h¹ch kiÓm to¸n, cô thÓ lµ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc ®­îc thiÕt kÕ trong 3 lo¹i trr¾c nghiÖm kiÓm to¸n ë phÇn trªn, trong giai ®o¹n nµy, tÝnh nghÖ thuËt trong tæ chøc bao trïm su«at qu¸ tr×nh. MÆc dï vËy tÝnh khoa häc trong tæ chøc vÉn ®ßi hái thùc hµnh kiÓm to¸n ph¶i t«n träng nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n sau: Thø nhÊt: kiÓm to¸n ph¶i tuyÖt ®èi tu©n thñ quy tr×nh kiÓm to¸n ®· x©y dùng, trong mäi tr­êng hîp kiÓm to¸n viªn kh«ng ®­îc tù ý thay ®ái quy tr×nh. Thø hai : Trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn ph¶i th­êng xuyªn ghi chÐp nh÷ng ph¸t gi¸c, nh÷ng nhËn ®Þnh cho kÕt luËn kiÓm to¸n vµ lo¹i trõ nh÷ng Ên t­îng, nhËn xÐt ban ®Çu kh«ng chÝnh x¸c vÒ nghiÖp vô, c¸c sù kiÖn thuéc ®èi t­îng kiÓm to¸n. Thø ba : §Þnh kú tæng hîp kÕt qu¶ kiÓm to¸n ®Ó nhËn râ møc ®é thùc hiÖn so víi khèi l­îng c«ng viÖc chung th­êng lµ trªn c¸c b¶ng kª chªnh lÖch vµ b¶ng kª x¸c minh. Thø t­ : Mäi ®iÒu chØnh vÒ néi dung, ph¹m vi, tr×nh tù kiÓm to¸n … ®Òu ph¶i cã ý kiÕn thèng nhÊt cña ng­êi phô tr¸ch chung c«ng viÖc kiÓm to¸n, ng­êi ký th­ mêi vµ hîp ®ång kiÓm to¸n. Møc ®é ph¸p lý cña nh÷ng ®iÒu chØnh nµy ph¶i t­¬ng øng víi tÝnh ph¸p lý trong ®ång kiÓm to¸n. Thùc hiÖn kÕ ho¹ch kiÓm to¸n lµ qu¸ tr×nh sö dông c¸c tr¾c nghiÖm vµo x¸c minh c¸c th«ng tin tµi chÝnh. Tr×nh tù kÕt hîp gi÷a c¸c tr¾c nghiÖm tr­íc hÕt phô thuéc vµo kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé, kiÓm to¸n viªn ph¶i xem xÐt møc ®é tin cËy cña hÖ thèng ®Ó sö dông quy m« c¸c lo¹i tr¾c nghiÖm c«ng viÖc cho phï hîp. §¸nh gi¸ ban ®Çu (®¸nh gi¸ ë phÇn trªn) vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé lµ cã hiÖu lùc th× kiÓm to¸n viªn sÏ tiÕp tôc thùc hiÖn tr¾c nghiÑm ®¹t yªu cÇu. Víi kÕt qu¶ thu ®­îc lµ hÖ thèng kiÓm so¸t nµy cã hiÖu lùc th× kiÓm to¸n viªn sÏ sö dông mét sè Ýt c¸c tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i ®Î x¸c minh nhn÷g sai sãt cã thÓ cã. NÕu kÕt qu¶ cho thÊy hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé kh«ng cã hiÖu lùc ngµy tõ ®¸nh gi¸ ban ®Çu hoÆc sau khi sö dông c¸c tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu th× kiÓm to¸n viªn sÏ ¸p dông c¸c tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i víi quy m« lín. Quy m« tr×nh tù vµ c¸c kÕt hîp cô thÓ cña c¸c tr¾c nghiÖm kiÓm to¸n phô thuéc rÊt nhiÒu vµo kinh nghiÖm vµ kh¶ n¨ng ph¸n ®o¸n cña kiÓm to¸n viªn. Trong 3 lo¹i tr¾c nghiÖm kiÓm to¸n th× tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d­ ph¶i chi phÝ lín nhÊt nªn khi thùc hiÖn tãn, tr¾c nghiÖm ph©n tÝch. §èi víi kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho, th­êng ph¶i sö dông c¶ 3 lo¹i tr¾c nghiÖm nµy, tuú thuéc vµo thêi gian thùc hiÖn, ®Æc ®iÓm cô thÓ cña cuéc kiÓm to¸n ®Ó kiÓm to¸n viªc s¾p xÕp tr×nh tù vµ c¸ch kÕt hîp c¸c tr¾c nghiÖm cho phï hîp vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt cã thÓ. Trong mét cuéc kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh víi quy m« cña ®èi t­îng kiÓm to¸n lµ rÊt lín, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i thùc hiÖn cuéc kiÓm to¸n nh­ thÕ nµo ®Ó cã thÓ thu nhËp b»ng chøng kiÓm to¸n ®Çy ®ñ vµ cã hiÖu lùc. NÕu kiÓm to¸n viªn ph¶i thùc hiÖn kiÓm tra tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh th× tèn rÊt nhiÒu thêi gian. MÆt kh¸c hiÖu qu¶ kinh tÕ cña cuéc kiÓm to¸n lµ kh«ng ®¹t ®­îc. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ã kiÓm to¸n viªn sö dông biÖn ph¸p chän mÉu ®Ó kiÓm to¸n, víi yªu cµu nh÷ng mÉu chän ph¶i ®¹i diÖn cho tæng thÓ. Trong b¸t cø cuéc kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh nµo th× kiÓm to¸n vien còng ®Òu ph¶i thùc hiÖn chän mÉu vµ trong kiÓm to¸n chu trinhf hµng tån kho còng vËy kiÓm to¸n viÕn ph¶i tiÐn hµng chän mÉu khi quyÕt ®Þnh thùc hiÖn c¸c tr¾c nghiÖm kiÓm to¸n. 2. 1. Thùc hiÖn thu tôc kiÓm so¸t. Thö nghiÖm kiÓm so¸t lµ viÖc kiÓm tra ®Ó thu thËp b»ng chøng kiÓm to¸n vÌ sù thiÕt kÕ pphï hîp vµ sù v©nf hµnh h÷ hiÖu cña hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. (theo gi¸o tr×nh kiÓm to¸n tµi chÝnh) c¸c thñ tôc kiÓm to¸n cô thÓ ®­îc thùc hiÖn trong viÖc kiÓm tra hÖ thèng kiÓm so¸t néi bä ®èi víi chu tr×nh hµng tån kho bao gåm: (1)§èi víi qu¸ tr×nh mïa hµng: - Xem xÐt viÖc xö lý ®¬n ®Æt ahngf cã ®­îc thùc hiÖn ®óng theo quy tr×nh ®­îc doanh nghiÖp quy ®Þnh kh«ng? - Xem xÐt ch÷ ký trªn ®¬n ®Æt mua hµng cã thùc sù ®óng (®óng ng­êi, ®óng cÊp qu¶n lý) kh«ng? - Xem xÐt c¸c thñ tôc kiÓm nhËn ahngf cã ®­îc thùc hiÖn kh«ng vµ thùc hiÖn cã dóng tr×nh tù kh«ng? - Xem xÐt ng­êi ghÞu tr¸ch nhiÖm mua hµng, kÕ to¸n, ng­êi kiÓm nhËn hµng mua vµ thñ kho cã ®éc lËp kh«ng vµ cã kiªm nhiÖm c¸c c«ng viÖc kh«ng? (2)§èi víi qu¸ tr×nh nh¹p xu¸t kho: - Khi kiÓm tra qu¸ tr×nh nhËp, xuÊt kho hµng, th«ng th­êng kiÓm to¸n vien xem xÐt c¸c thñ tôc vÒ nghiÖp vô nhËp, xuÊt kho ®­îc tiÕn hµnh ®óng theo nguyªn t¾c vµ quy ®Þnh kh«ng? - Viªdcj tæ chøc nhËn hµng nhËp kho vµ qu¸ tr×nh lµm viÖc cña ban kiÓm nh©nj hµng nhËp kho cã ®óng tr×nh tù kh«ng? - KiÓm tra qu¸ tr×nh hoµn thµnh c¸c thñ tôc xuÊt kho hµng, tõ viÖc lËp c¸c phiÕu yªu cÇu vËt t­ cña bé phËn s¶n xuÊt, tiÕp nhËn c¸c ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch hµng, viÖc phª chuÈn hoÆc ký lÖnh xuÊt kho vµ lËp phiÕu xuÊt kho ®Õn thùc hiÖn nghiÖp vô xuÊt kho cña thñ kho. - viÖc theo dâi ghi sè nhËt ksy hµng vËn chuyÓn ra ngoµi cæng cña b¶o vÖ c¬ quan, kiÓm to¸n viªn còng cÇn ph¶i xem xÐt. - KiÓm tra viÖc t«n träng nguyªn t¾c kiÓm tra chÊt l­îng hµng nhËp, xuÊt kho, quy tr×nh lµm viÖc vµ x¸c nhËn chÊt l­îng hµng nhËp kho cña bé phËn KCS (kiÓm so¸t chÊt l­îng sp). - Xem xÐt tÝnh déc lËp cña thñ kho víi ng­êi giao hµng nhËn hµng vµ c¸c kÕ to¸n viªn phÇn hµng hµng tån kho. qu¸ tr×nh kiÓm tra kiÓm so¸t cña kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn th«ng qua viÖc quan s¸t vµ tiÕp cËn víi nh©n viªn trùc tiÕp gi¸m s¸t mét sè laanf nhËp xuÊt kho hµng ®Ó cã thªm nh÷ng b»ng chøng cho ®¸nh gi¸ c¬ cÊu kiÓm so¸t nghiÖp vôk nhËp, xuÊt kho, (3)§èi víi kiÓm so¸t s¶n xuÊt vµ chi phÝ s¶n xuÊt. Th«ng th­êng ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã mét bé phËn kiÓm so¸t s¶n xuÊt ®Ó xem xÐt sè l­îng chñng lo¹i s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt cã ®óng theo yªu cÇu hay lÖnh s¶n xuÊt kh«ng, kØem so¸t chÊt l­îgn s¶n phÈm ë c¸c ph©n x­ëng, phÕ liÖu còng nh­ kiÓm so¸t qu¸ tr×nh b¶o vÖ vµ theo dâi nguyªn vËt liÖu cña ph©n x­ëng s¶n xuÊt. ngoµi ra doanh nghiÖp còng cã mét c¬ cÊu kiÓm so¸t néi bé ®èi víi kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc tÝnh ®óng ®ñ hîp lý cho tõ ®èi t­îng. Khi kiÓm tra c¬ cÊu kiÓm so¸t s¶n xuÊt vµ chi phÝ s¶n xuÊt, kiÓm to¸n viªn còng cã thÓ tiÕn hµnh xem xÐt mét sè vÊn ®Ò cñ yÕu sau: - ViÖc ghi chÐp cña nh©n viªn thèng kÕ ph©n x­ëng tæ, ®éi, còng nh­ sù gi¸m s¸t cña qu¶n ®èc ph©n x­ëng hoÆc tæ tr­áng, ®éi tr­ëng cã th­êng xuyÒn vµ chÆt chÏ kh«ng. - Xem xÐt viÖc chÐp nhËt ký s¶n xuÊt cña tõng bé phËn s¶n xuÊt theo dâi sè l­îgn, chÊt l­¬gn, chñng lo¹i, s¶n phÈm háng, phÕ liÖu. . - Quan s¸t quy tr×nh lµm viÖc bé phËn kØem tra chÊt l­îng ë ph©n x­ëng, tÝnh ®éc lËp cña b«n phËn nµy víi bé phËn kØem nhË ahngf nh¹p kho. - Xem xÐt t kiÓm so¸t c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ cña doanh nghiÖp cã ®­îc thùc hiÖn th­êng xuyªn hay kh«ng. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c dÊu hiÖu kØem tra sè kÕ to¸n chi phÝ cña nh÷ng ng­êi cã tr¸ch nhiÖm vµ ddéc lËp víi nh÷ng ng­êi ghi sæ. - Xem xÐt ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cã tu©n thñ ®óng nguyªn t¾c vµ tÝnh nhÊt qu¸n gi÷a kú nµy so víi kú tr­íc hay kh«ng, còng nh­ sù gi¸m s¸t cña ng­êi cã tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang. Qu¸ tr×nh kh¶o s¸t kiÓm so¸t chi phÝ tiÒn l­¬ng ë chu kú tiÒn l­¬ng vµ nh©n sù còng lµ mét phÇn liªn quan dÕn kh¶o s¸t kiÓm so¸t chi phÝ s¶n xuÊt. 2. 2. Thùc hiÖn thñ tôc ph©n tÝch. Sö dông c¸c thñ tôc ph©n tÝch trong kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng biÕn ®éng bÊt th­êng ë nh÷ng kho¶n môc hµng tån kho nh­: Nguyen vËt liÖu, c«ng cô dông cô, hµng ho¸, s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm. KÕt qu¶ thu ®­îc sÏ gióp kiÓm to¸n viªn quyÕt ®Þnh t¨ng hay gi¶m c¸c thñ tôc kiÓm to¸n chi tiÕt ®èi víi nghiÖp vô vµ sè d­ hµng tån kho. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch bao gåm c¸c giai ®o¹n sau: - ph¸t triÓn m« h×nh kÕt hîp c¸c biÕn tµi chÝnh vµ biÕn ho¹t ®éng. - Xem xÐt tÝnh ®éc lËp, tÝnh ®¸ng tin cËy cña c¸c d÷ liÖu tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng ®­îc sö dông trong m« h×nh. - TÝnh to¸n gi¸ trÞ ­íc tÝnh vµ so s¸nh víi gi¸ trÞ ghi sæ. - Gi¶i thÝch nh÷ng chªnh lÖch ®¸ng kÓ vµ minh chøng cho nh÷ng vÊn ®Ò quan träng - Xem xÐt nh÷ng ph¸t hiÖn kiÓm to¸n. (1)Ph¸t triÓn mét m« h×nh kÕt hîp c¸c biÕn tµi chÝnh vµ biÕn ho¹t ®éng. - Khi ph¸t triÓn m« h×nh, chóng ta x¸c ®Þnh mèi quan hÖ gi÷a c¸c biÕn tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng. VÝ dô: Tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu s¶n xuÊt s¶n phÈm cã thÓ ®­îc dù tÝnh bao gåm c¸c biÕn sau: Khèi l­îng vµ ®¬n gi¸ cña tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu dïng cho s¶n xuÊt. - CÇn ®¸nh gi¸ xem viÖc ph¸t triÓn mét m« h×nh ®Ó dù ®o¸n sè d­ tµi kho¶n hiÖn thêi hay ®Ó dù ®o¸n thay ®æi ®èi víi sè d­ cña n¨m tr­íc. Dù ®o¸n thay ®æi so víi n¨m tr­íc cã thÓ hiÖu qu¶ khi chóng ta ®· kiÓm to¸n sè d­ cña n¨m ngoµi v× chóng ta cã thÓ xo¸ bá khái m« h×nh nh÷ng biÕn ®éc lËp kh«ng thayddooir so víi n¨m tr­íc. VÝ dô: Chóng ta cã thÓ tÝnh chi phÝ nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt s¶n phÈm A cña doanh nghiÖp trong n¨m nay dùa trªn ®Þnh møc tiªu hao, sè l­îng s¶n phÈm A vµ tæng chi phÝ nguyª vËt liÖu ®­îc ph©n bæ cho s¶n phÈm A dë dang cña n¨m nay vµ ®¬n gi¸ nguyªn vËt liÖu b×nh qu©n n¨m nay dùa trªn ®¬n gi¸ cña n¨m tr­íc sau khi lo¹i bá biÕn ®éng cña gi¸. - Khi kÕt hîp c¸c biÕn ®éc lËp liªn quan, m« h×nh sÏ cho ta nhiÒu th«ng tin h¬n vµ v× vËy dù ®o¸n cña ta sÏ chÝnh x¸c h¬n. NÕu ®¬n gi¶n ho¸ qua nhiÒu m« h×nh sÏ lµm ®¬n gi¶n ho¸ dù ®o¸n, v× vËy còng sÏ ®¬n gi¶n ho¸ t­¬ng quan so s¸nh dÉn ®Õn m« h×nh cã thÓ chØ cung cÊp ®­îc nh÷ng b»ng chøng h¹n chÕ. - Cã thÓ tÝnh chÝnh x¸c cho dù ®o¸n b»ng c¸ch ph¸t triÓn m« h×nh tõ nh÷ng d÷ liÖu ®­îc ph©n tÝch chi tiÕt h¬n. (2) Xem xÐt tÝnh ®éc lËp vµ tÝnh ®¸ng tin cËy cña d÷ liÖu tµi chÝnh vµ d÷ liÖu ho¹t ®éng. - TÝnh ®éc lËp vµ tÝnh ®¸ng tin cËy cña d÷ liÖu tµi chÝnh vµ d÷ liÖu ho¹t ®éng sö dông trong m« h×nh nµy cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn tÝnh chÝnh x¸c dù ®o¸n, v× thÕ còng cã ¶nh h­ëng tíi b»ng chøng kiÓm to¸n thu nhËn ®­îc tõ thñ tôc ph©n tÝch. - §Ó ®¸nh gi¸ tÝnh ®¸ng tin cËy cña d÷ liÖu, cÇn xem xÐt liÖu: +D÷ liÖu xuÊt ph¸t tõ c¸c nguån ®éc lËp ngoµi doanh nghiÖp hay tõ nh÷ng nguån trong doanh nghiÖp. +Nh÷ng nguån th«ng tin bªn trong doanh nghiÖp cã ®éc lËp víi ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm cho gi¸ trÞ ®­îc kiÓm to¸n hay kh«ng. +D÷ liÖu cã ®­îc kiÓm to¸n theo c¸c thñ tôc kiÓm to¸n trong n¨m nay vµ n¨m tr­íc hay kh«ng. +Cã ph¸t triÓn nh÷ng dù tÝnh sö dông d÷ liÖu tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau hay kh«ng. (3)TÝnh to¸n ra mét gi¸ trÞ ­íc tÝnh vµ so s¸nh gi¸ trÞ ghi sæ. Theo m« h×nh ®· x©y dùng vµ c¸c ®Æc tÝnh cña d÷ liÖu kiÓm to¸n viªn tÝnh to¸n ra gi¸ trÞ ­íc tÝnh vµ so s¸nh gi¸ trÞ nµy víi gi¸ trÞ ghi sæ. Khi so s¸nh ­íc tÝnh cña kiÓm to¸n viªn víi gi¸ trÞ ghi sæ, kiÓm to¸n viªn cÇn xem xÐt: - LiÖu mèi quan hÖ nµy cã ®­îc th­êng xuyªn ®¸nh gi¸ hay kh«ng. Quan s¸t mét mèi quan hÖ cô thÓ cµng th­êng xuyªn bao nhiªu th× cµng cã thÓ ch¾c ch¾n vÒ tÝnh nhÊt qu¸n cña mèi quan hÖ ®ã. VÝ dô: Ph©n tÝch xu h­íng chi phÝ nguyªn vËt liÖu hµng th¸ng theo lo¹i s¶n phÈm cung cÊp b»ng chøng kiÓm to¸n cã tÝnh thuyÕt phôc h¬n so víi viÖc xem xÐt ®¬n thuÇn biÕn ®éng chi phÝ nguyªn vËt liÖu hµng n¨m. - Khi so s¸nh gi¸ trÞ hµng th¸ng, cÇn xem xÐt nh÷ng chªnh lÖch theo mïa (®èi víi nh÷ng lo¹i h×nh kinh doanh cã ¶nh h­ëng cña yÕu tè mïa vô). - NÕu thiÕu nh÷ng chªnh lÖch theo ­íc tÝnh. §iÒu nµy ®ßi hái kiÓm to¸n viªn cÇn t×m hiÓu râ t×nh h×nh kinh doanh cña kh¸ch hµng. (4)Thu thËp b»ng chøng ®Ó gi¶i thich vÒ nh÷ng chªnh lÖch ®¸ng kÓ. Khi ph¸t hiÖn ra nh÷ng chªnh lÖch ®ét biÕn ®¸ng kÓ so víi dù tÝnh, th× kiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i t×m hiÓu ®Ó gi¶i thÝch nguyªn nh©n cña nh÷ng chªnh lÖch ®ã. Chªnh lÖch cã thÓ do c¸c tr­êng hîp: Thø nhÊt do sè d­ c¸c tµi kho¶n thuéc chu tr×nh hµng tån kho cã chøa ®ùng sai sãt. Thø 2 lµ do ­íc tÝnh cña kiÓm to¸n viªn kh«ng chÝnh x¸c. Mçi khi cã sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ ­íc tÝnh vµ g¸ trÞ ghi sæ, kiÓm to¸n viªn cÇn t×m kiÕm lêi gi¶i thÝch tõ Ban gi¸m ®èc hoÆc nh©n viªn kh¸ch hµng liªn quan, ®ång thêi quyÕt ®Þnh t¨ng c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt sè d­ (nÕu kh«ng cã ®­îc lêi gi¶i thÝch hîp lý tõ ban gi¸m ®èc vµ c¸c nh©n viªn),. (5) Xem xÐt nh÷ng ph¸t hiÖn kiÓm to¸n. NÕu ph¸t hiÖn mét chªnh lÖch kiÓm to¸n, thùc hiÖn cÇn ®iÒu tra tÝnh chÊt vµ nguyªn nh©n cña chªnh lÖch ®ã cã cho thÊy mét sai sãt ®¸ng kÓ trong cë së dÉn liÖu b¸o c¸o tµi chÝnh vÒ nh÷ng môc tiªu kiÓm to¸n vµ c©n nh¾c tíi nh÷ng ¶nh h­ëng t×nh h×nh kinh doanh cu¶ kh¸ch hµng. 2. 3. Thùc hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm to¸n chi tiÕt. Theo gi¸o tr×nh KiÓm to¸n tµi chÝnh ta cã ph­¬ng tr×nh : Thñ tôc Tr¾c nghiÖm Tr¾c nghiÖm kÕ to¸n = ®é v÷ng ch·i trong + trùc tiÕp chi tiÕt tr¾c nghiÖm c«ng viÖc sè d­ Trong kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i trong tr¾c nghiÖm c«ng viÖc sö dông c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕp nghiÖp vô hµng tån kho vµ tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d­ lµ sö dông c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt sè d­ hµng tån kho. 2. 3. 1. KiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô hµng tån kho Môc tiªu kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô lµ ph¸t hiÖn nh÷ng sai sãt trong h¹ch to¸n hay nh÷ng sai sãt trong h¹ch to¸n hµng tån kho kh«ng ®óng nguyªn t¾c. Thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô th«ng th­êng lµ xem xÐt l¹i mèi quan hÖ gi÷a c¸c tµi kho¶n liªn quan, b»ng c¸ch ®èi chiÕu sè liÖu ph¸t sinh cña c¸c tµi kho¶n hµng tån kho vµ c¸c tµi kho¶n chi phÝ liªn quan. - Xem xÐt ®èi chiÕu gi÷a sè liÖu trªn TK 152- Nguyªn vËt liÖu víi c¸c TK621- chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, TK 627- chi phÝ s¶n xuÊt chung, c¸c TK chi phÝ kh¸c. - §èi chiÕu sè liÖu gi÷a c¸c tµi kho¶n chi phÝ nh­ TK 621 – chi phÝ NVL trùc tiÕp ; TK 622 chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp víi tµi kho¶n 154- chi phÝ SXKD dë dang. - §èi chiÕu sè liÖu gi÷a TK 627 – chi phÝ s¶n xuÊt chung víi TK 154. - §èi chiÕu sè liÖu gi÷a TK 154 víi sè liÖu TK 155- thµnh phÈm. - HoÆc ®èi chiÕu gi÷a TK 155 – Thµnh phÈm (TK 156 hµng ho¸) víi TK 157- Hµng göi b¸n vµ TK 632 – Gi¸ víi hµng b¸n. Thñ tôc kiÓm tra nghiÖp vô còng cßn ®­îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc ®èi chiÕu gi÷a sè d­ trªn tµi kho¶n hµng tån kho víi sè liÖu kiÓm kª thùc tÕ. KiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô chñ yÕu chó träng vµo nh÷ng kho¶n môc hµng tån kho hoÆc chi phÝ thiÕu b»ng chøng cã tÝnh thuyÕt phôc hoÆc trong qu¸ tr×nh kh¶o s¸t kiÓm to¸n viªn nhËn thÊy cã nh÷ng kh¶ nghi vµ rñi ro kiÓm so¸t lín. Thùc tÕ kiÓm to¸n viªn th­ëng më réng c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô hµng tån kho ë c¸c kho¶n môc thuéc hÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. NhiÒu doanh nghiÖp cã c¬ cÊu kiÓm so¸t néi bé vÒ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng chÆt chÏ t¹o s¬ hë nh÷ng gian lËn trong viÖc sö dông nguyªn vËt liÖu nh­: Nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng nh­ng kh«ng ®­îc sö dông vµo s¶n xuÊt mµ vÉn h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt, hoÆc nguyªn vËt liÖu ®· xuÊt dïng nh­ng kh«ng ®­îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt, hoÆc tÝnh kh«ng ®óng vµo chi phÝ cña bé phËn sö dông, ph¶n ¸nh sai lÖch gi¸ trÞ tµi s¶n. Ngoµi ra nÕu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®èi víi chii phÝ s¶n xuÊt kh«ng hiÖu lùc th× sÏ ph¸t sinh nh÷ng sai sãt trong viÖc tËp hîp chi phÝ kh«ng ®ung, hoÆc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung kh«ng hîp ló dÉn ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ sai lÖch tµi s¶n (s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm). HoÆc tÝnh sai kÕt qu¶ kinh doanh do h¹ch to¸n nhÇm chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo chi phÝ b¸n hµng hoÆc chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. . T­¬ng tù viÖc kh«ng tu©n thñ nhÊt qu¸n nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú còng lµ nguyªn nh©n g©y ra nh÷ng sai sãt träng yÕu cña kho¶n môc s¶n phÈm dë dang vµ thµnh phÈm. KiÓm to¸n viªn cã thÓ thùc hiÖn mét sè thñ tôc kiÓm tra nghiÖp vô ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng sai sãt vµ gian lËn sau ®©y: - §Ó x¸c ®Þnh sù phï hîp gi÷a nguyªn vËt liÖu xuÊt kho sö dông víi c¸c chi phÝ vËt liÖu ë c¸c bé phËn b»ng c¸ch ®èi chiÕu gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho trªn TK 152 – Nguyªn vËt liÖu víi tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu trªn c¸c TK627 – chi phÝ s¶n xuÊt chung (6272- chi phÝ nguyªn vËt liÖu); TK 641 chi phÝ b¸n hµng (6412 – chi phÝ vËt liÖu, bao b×) ; TK 642 – chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp (6422- chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý). §ång thêi xem xÐt viÖc ghi chÐp trªn sæ theo dâi vËt t­ sö dông ë c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt. §èi chiÕu gi÷a sè liÖu vËt t­ xuÊt dïng cho ph©n x­ëng víi b¸o c¸o sö dông vËt t­ cña ph©n x­ëng ®Ó ph¸t hiÖn sai lÖch nÕu cã (Kh¶o s¸t nghiÖp vô nµy sÏ ®­îc tiÕn hµnh kÕt hîp víi qu¸ tr×nh kh¶o s¸t thèng kª ë ph©n x­ëng). §Ó ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ®óng ®¾n vµ hîp lý, kiÓm to¸n viªn tr­íc hÕt ph¶i xem xÐt chøng tõ, tµi liÖu cña c¸c chi phÝ ph¸t sinh ®­îc h¹ch to¸n vµo c¸c tµi kho¶n chi phÝ cã ®Çy ®ñ vµ hîp lý kh«ng. Sau ®ã sÏ ®èi chiÕu gi÷a sè liÖu trªn c¸c tµi kho¶n 621 - Chi phÝ NVL trùc tiÕp; TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp; TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung víi sè liÖu ph¸t sinh nî trªn TK 154 – Chi phÝ SXKD dë dang. . . ThÝ dô: CÇn xem xÐt kh¶o s¸t mét sè mÉu phiÕu xuÊt kho vËt t­ dïng cho s¶n xuÊt vµ chi phÝ kh¸c, liÖu cã phiÕu nµo h¹ch to¸n nhÇm tµi kho¶n kh«ng: Gi¶ sö xuÊt dïng cho s¶n xuÊt nh­ng l¹i tÝnh vµo chi phÝ qu¶n lý, hoÆc ng­îc l¹i. . . T­¬ng tù nh­ vËy dèi chiªÝu gi÷a sæ theo dâi tµi san cè ®Þnh í lõng bé ph©n víi b¶ng tÝnh khÊu hao TSC§ vµ tµi kho¶n chi phi s¶n xuÊt chung vµ tµi kho¶n liªn quan kh¸c ®Ó xem xÐt liÖu cã tr­êng hîp nµo TSC§ dïng ë bé phÇn s¶n xuÊt l¹i tÝnh vµo chi phÝ cña bé phËn qu¶n lý kh«ng hoÆc ng­îc l¹i. . . . §èi víi chi phÝ nh©n c«ng ®­îc thùc hiÖn kh¸o s¸t nghiÖp vô nh­ mét phÇn cña kiÓm to¸n chu kú tiÒn l­¬ng vµ nh©n sù. Cßn ®èi víi c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c cÜmg ®­îc kh¶o s¸t trªn c¬ së lÊy mÉu mét sè chøng tõ ®èi chiÕu víi sè liÖu trªn c¸c sæ kÕ to¸n chi phÝ (TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung). §Ó x¸c ®Þnh tÝnh hîp lý cña qu¸ tr×nh ph©n bæ chi phÝ, kiÓm to¸n viªn xem xÐt tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ theo c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸ c¸ biÖt cã thay ®æi ®¸ng kÓ so víi c¸c kú tr­íc hay kh«ng. NÕu cã thay ®æi tõ tiªu thøc nµy sang tiªu thøc kh¸c mµ cã ¶nh h­ëng lín vµ ®¸ng kÓ ®Õn chi phÝ vµ gi¸ thµnh cña nh÷ng ®èi t­îng tÝnh gi¸ c¸ biÖt. NÕu sù thay ®æi ®ã cã kh¶ n¨ng lµm mÊt ®i tÝnh trung thùc cña qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ hµng tån kho th× cÇn ph¶i xem xÐt cã nªn chÊp nhËn tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ ®ã kh«ng. KiÓm to¸n viªn xem xÐt viÖc. ghi chÐp sæ theo dâi s¶n phÈm dë dang cuèi kú ë ph©n x­ëng s©n xuÊt cã ®Çy ®ñ, kÞp thêi kh«ng. §ång thêi ®èi chiÕu ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang kú nµy víi c¸c kú tr­íc cã nhÊt qu¸n kh«ng. NÕu cã sù thay ®æi thi t×m hiÓu nguyªn nhan vµ sù ¶nh h­ëng cña chóng. §è chiÕu sù phï hîp gi÷a sè l­îng s¶n phÈm dë dang víi gi¸ trÞ s¶n phÈm ®ã ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng biÕn ®éng bÊt th­êng vµ tÝnh kh«ng hîp lý. T­¬ng tù nh­ vËy, kiÓm to¸n viªn còng cÇn kh¶o s¸t xem cã sù thay ®æi trong viÖc sö dông ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp kh«ng. Ngoµi ra, kiÓm to¸n viªn cã thÓ tÝnh to¸n mét sè kho¶n môc chi phÝ vµ viÖc tæng hîp chi phÝ, ph©n bæ chi phÝ vµo tÝnh gi¸ hµng nh»m ph¸t hiÖn nh÷ng. sai sãt trong qu¸ tr×nh tÝnh to¸n. 2. 3. 2. KiÓm tra chi tiÕt sè d­ hµng tån kho Khi kiÓm to¸n sè d­ hµng tån kho kiÓm to¸n viªn ph¶i thùc hiÖn c¸c kh¶o s¸t chi tiÕt hµng tån kho lµ ®iÒu cÇn thiÕt vµ quan träng. Bëi nh÷ng lý do nh­ d· tr×nh bµy ë phÇn 1. 1. ë khÝa c¹nh kh¸c viÖc ®Þnh gi¸ hµng tån kho còng rÊt phøc t¹p vµ phô thuéc nhiÒu vµo tÝnh chñ quan cña ng­êi tÝnh to¸n vµ ®Þnh gi¸, do vËy viÖc kiÓm ra chi tiÕt c¸c kho¸n môc hµng tån kho còng lµ ph­¬ng tiÖn, thñ ph¸p quan träng ®Ó ph¸t hiÖn c¸c gian lËn, sai sãt träng yÕu trong chu tr×nh nµy. Khi kh¶o s¸t chi tiÕt hµng tån kho cÇn l­u ý vµ xem xÐt kÕt qu¶ kiÓm tra chi tiÕt cña c¸c chu tr×nh liªn quan: Chu tr×nh Mua vµo vµ Thanh to¸n, chu tr×nh TiÒn l­¬ng vµ Nh©n viªn, chu tr×nh B¸n hµng vµ Thu tiÒn bëi v× kÕt qu¶ kiÓm tra c¸c chu tr×nh ®ã cã ¶nh h­ëng ®Õn c¸c kiÓm tra chi tiÕt Hµng tån kho. C«ng t¸c kiÓm to¸n Hµng tån kho rÊt phøc t¹p vµ nã liªn quan ®Õn hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ hµng tån kho. V× vËy kiÓm tra chi tiÕt Hµng tån kho ®­îc ®Ò cËp chñ yÕu hai vÊn ®Ò: Quan s¸t vËt chÊt vµ qu¸ tr×nh ®Þnh gi¸, h¹ch to¸n hµng tån kho. A. Quan s¸t vËt chÊt hµng tån kho Quan s¸t vËt chÊt hµng tån kho lµ c«ng viÖc mµ kiÓm to¸n viªn ph¶i cã mÆt vµo thêi ®iÒm mµ cuéc kiÓm kª hµng tån kho ®­îc tiÕn hµnh. B»ng c¸c biÖn ph¸p quan s¸t, kh¶o s¸t, thÈm vÊn thÝch hîp ®Ó kiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh sù tån t¹i vËt chÊt vµ tÝnh chÝnh x¸c cña hµng tån kho kiÓm kª, còng nh­ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn hµng tån kho vÒ quyÒn së h÷u vµ chÊt l­îng hµng tån kho. Qu¸ tr×nh quan s¸t vËt chÊt hµng tån kho cña kiÓm to¸n viªn th­êng ®­îc tiÕn hµnh theo c¸c b­íc : T×m hiÓu c¸c qu¸ tr×nh kiÓm so¸t c¸c cuéc kiÓm kª, x¸c ®Þnh c¸c quyÕt ®Þnh kiÓm to¸n vµ thùc hiÖn quan s¸t vËt chÊt. (1) T×m hiÓu c¸c qu¸ tr×nh kiÓm so¸t kiÓm kª. BÊt cø doanh nghiÖp vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn hay ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú th× còng ph¶i cã cuéc kiÓm kª vËt chÊt hµng tån kho ®Þnh kú. Tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ vµ c¸ch tæ chøc kiÓm kª cña doanh nghiÖp, cuéc kiÓm kª ®è ®­îc tiÕn hµnh vµo thêi ®iÓm cuèi kú hoÆc vµo 1 thêi ®iÓm nµo ®ã trong n¨m. KiÓm to¸n viªn quan s¸t vµ t×m hiÓu qu¸ tr×nh kiÓm so¸t c¸c cuéc kiÓm kª, nÕu c¸c thñ tôc kiÓm so¸t ®Çy ®ñ vµ ®¸ng tin cËy ph¶i bao gåm: Nh­ng quy ®Þnh hîp lý ®èi víi cuéc kiÓm kª vËt chÊt, sù gi¸m s¸t bëi c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm vµ trung thùc, qu¸ tr×nh kiÓm tra néi bé ®éc lËp víi cuéc kiÓm kª, viÖc ®èi chiÕu ®éc lËp kÕt qu¶ kiÓm kª vËt chÊt víi sæ kÕ to¸n vµ cuéc kiÓm kª lËp ®Çy ®ñ c¸c phiÕu kiÓm kª, biªn b¶n kiÓm kª. (2) X¸c ®Þnh c¸c quyÕt ®Þnh kiÓm to¸n Còng gièng nh­ bÊt kú cuéc kiÓm to¸n kh¸c, c¸c quyÕt ®Þnh kiÓm to¸n cña qu¸ tr×nh quan s¸t vËt chÊt hµng tæn kho bao gåm: Lùa chän thñ tôc kiÓm to¸n, x¸c ®Þnh thêi gian, x¸c ®Þnh quy m« mÉu vµ lùa chän kho¶n môc ®Ó kiÓm tra. (2. 1) Lùa chän thñ tôc kiÓm to¸n Thñ tôc kiÓm to¸n sö dông trong qu¸ tr×nh quan s¸t vËt chÊt hµng tån kho chñ yÕu lµ: KiÓm tra, quan s¸t, thÈm vÊn, ®èi chiÕu, so s¸nh nh÷ng th«ng tin liªn quan ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu kiÓm to¸n. Néi dung cô thÓ c¸c thñ tôc nµy ®­îc tr×nh bµy ë c¸c phÇn sau. (2. 2) X¸c ®Þnh thêi gian Th«ng qua viÖc kiÓm tra kiÓm so¸t c¸c cuéc kiÓm kª vËt chÊt cña doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn vµ kÕt qu¶ kiÓm tra ®èi chiÕu sæ s¸ch hµng tån, kiÓm tra hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé (®­îc thùc hiÖn ë phÇn trªn) ®Ó quyÕt ®Þnh cã tæ chøc tiÕn hµnh kiÓm kª vËt chÊt vµo cuèi kú kÕ to¸n hay kh«ng. NÕu cã kiÓm kª vËt chÊt ®Çy ®ñ vµo ngµy cuèi kú kÕ to¸n th× dù tÝnh thêi gian cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã víi sù gi¸m s¸t cña kiÓm to¸n viªn lµ bao nhiªu ngµy. Giò sö thêi ®iÓm gi÷a kú ®· cã mét cuéc kiÓm kª vËt chÊt vµ kiÓm to¸n viªn ®· quan s¸t viÖc kiÓm kª vµo lóc ®ã, ®ång thêi kiÓm to¸n viªn ®· kiÓm tra sæ kª to¸n hµng tån kho tõ thêi ®iÓm kiÓm kª gi÷a kú ®Õn cuèi kú kh«ng vÊn ®Ò g× nghi vÊn, th× kiÓm to¸n viªn quyÕt ®Þnh kh«ng cÇn ph¶i tæ chøc kiÓm kª vËt chÊt vµo cuèi kú n÷a. Thay vµo ®ã kiÓm to¸n viªn cã thÓ so s¸nh sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n víi hµng tån kho thùc tÕ cña mét mÉu t¹i thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh nµo ®ã. Ng­îc l¹i, nÕu sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n kh«ng ®­îc ghi chÐp th­êng xuyªn, c¸c thñ tôc kiÓm so¸t kiÓm kª kh«ng ®Çy ®ñ vµ kh«ng ®¸ng tin cËy th× cÇn ph¶i tiÕn hµnh mét cuéc kiÓm kª vËt chÊt ®Çy ®ñ lµ hoµn toµn cÇn thiÕt. Tïy theo khèi l­îng hµng tån kho nhiÒn hay Ýt, ph©n t¸n hay tËp trung ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian cÇn thiÕt cho c«ng viÖc mµ kiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i theo dâi, gi¸m s¸t trùc tiÕp cuéc kiÓm kª vËt chÊt ®ã. (2. 3) X¸c ®Þnh quy m« mÉu Quy m« mÉu trong quan s¸t vËt chÊt th­êng ®­îc lùa chon theo c¸c yÕu tè: Sè lîng hµng cÇn kiÓm tra, sè kho cÇn kiÓm tra, vµ thêi gian bá ra ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc quan s¸t. KiÓm to¸n viªn cã thÓ lùa chän mét trong sè c¸c tiªu thøc nµy ®Ó x¸c ®Þnh quy m« quan s¸t. Trong thùc tÕ ®Ó gi¶m chi phÝ kiÕm to¸n, kiÓm to¸n viªn th­êng lÊy tiªu thøc thêi gian ®Ó x¸c ®Þnh quy m«. (2. 4) Chän lùa nh÷ng mÆt hµng cÇn kiÓm tra Ngoµi ra trªn thùc tÕ tuú vµo ®iÒu kiÖn vµ nh÷ng ®Æc thï cña doanh nghiÖp, kiÓm to¸n viªn cã thÓ chän mÉu ®èi víi nh÷ng mÆt hµng chñ yÕu vµ cã nghi vÊn vÒ gian lËn hoÆc sai sãt trong qu¸ tr×nh kiªm tra chi tiÕt nghiÖp vô vµ kiÓm tra kiÓm so¸t néi bé. HoÆc trong qu¸ tr×nh quan s¸t cuéc kiÓm kª hiÖn vËt, kiÓm to¸n viªn chó ý ®Õn nh÷ng mÆt hµng ®¸ng kÓ nhÊt vµ ®iÓn h×nh nhÊt ®Ó tiÕn hµnh kiÓm tra cô thÓ. T­¬ng tù nh­ khi ®iÒu tra nh÷ng mÆt hµng cã kh¸ n¨ng kÐm phÈm chÊt, l¹c hËn hoÆc h­ háng trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n còng cÇn ph¶i lùa chän nh÷ng mÆt hµng nµy ®Ó tiÕn hµnh kiÓm tra. §Æc biÖt trong qu¸ tr×nh th¶o luËn víi ng­êi qu¶n lý vÒ lý do cña nh­ng mÆt hµng ®Ó ngoµi sæ kÕ to¸n th× kiÓm to¸n viªn còng cÇn lùa chän nh÷ng mÆt hµng ®ã ®Ó kiÓm tra vµ ®iÒu tra thªm. (3) C¸c thñ tôc quan s¸t vËt chÊt §iÓm quan träng nhÊt cña c¸c thñ tôc quan s¸t vËt chÊt lµ kiÓm to¸n viªn ph¶i cã mÆt ®Ó quan s¸t trùc tiÕp cuéc kiÓm kª hiÖn vËt hµng tæn kho cña doanh nghiÖp. Khi quan s¸t, kiÓm to¸n viªn th­êng thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc: - X¸c ®Þnh liÖu cuéc kiÓm kª vËt chÊt cña doanh nghiÖp ®ang thùc hiÖn cã tu©n thñ theo ®óng quy ®Þnh vµ h­íng dÉn cña doanh nghiÖp kh«ng. ThÝ dô nh­. NÕu thñ tôc h­íng dÉn vµ gi¸m s¸t kiÓm kª hµng tån kho quy ®Þnh: Mét tæ kiÓm kª hµng tån kho, mét tæ kh¸c kiÓm tra l¹i nh­ mét kh¶o s¸t vÒ tÝnh chinh x¸c, nh­ng c¸c nh©n viªn kiÓm kª l¹i kh«ng thùc hiÖn nh­ vËy mµ hai tæ ch­c thùc hiÖn mét lóc, vËy lµ kh«ng ®óng h­íng dÉn cña doanh nghiÖp. HoÆc c¸c nh©n viªn thuéc ban kiÓm kª kh«ng thùc hiÖn ®óng c¸c quy tr×nh c«ng viÖc, còtng nh­ kh«ng ®óng c¸c chøc n¨ng ®­îc giao. Trong nh÷ng tr­êng hîp nh­ vËy, kiÓm to¸n viªn hoÆc kÕt hîp víi gi¸m s¸t viªn cña cuéc kiÓm kª (hoÆc tæ tr­ëng) ®Ó söa sai vµ söa ®æi c¸c thñ tôc kiÓm kª cho ®óng h­íng dÉn. - KiÓm to¸n viªn ph¶i cã sù hiÓu biÕt vÒ nh÷ng mÆt hµng kinh doanh cña doanh nghiÖp, nÕu kh«ng cã sù hiÓu biÕt s©u vÒ chóng (nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng mÆt hµng ®Æc thï nh­: ®iÖn tö, ho¸ chÊt, kim lo¹i quý hiÕm) th× ph¶i mêi chuyªn gia ®¸nh gi¸ hµng tæn kho vÒ chÊt l­îng, kh¶ n¨ng l¹c hËu cña nh÷ng hµng ®ã. - Th¶o luËn ®Ó x¸c ®Þnh quyÒn së h÷u cña hµng tån kho hiÖn diÖn, ®Æc biÖt lµ hµng göi b¸n, hµng nhËn ®¹i lý, nhËn ký göi hoÆc hµng mua ®ang ®i ®­êng. - Tham quan vµ xem xÐt c¸c ph­¬ng tiÖn kho, b·i, n¬i b¶o qu¶n hµng tæn kho, khu vùc s¶n xuÊt, cuéc tham quan xem xÐt ®ã nªn ®­îc mét nh©n viªn cña doanh nghiÖp cã ®ñ hiÓu biÕt vµ kh¶ n¨ng tr¶ lêi c¸c c©u hái cña kiÓm to¸n viªn. B. KiÓm tra chi tiÕt qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ vµ h¹ch to¸n hµng tån kho §Ó x¸c ®Þnh qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ vµ h¹ch to¸n hµng tån kho ®óng ®¾n hay kh«ng kiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i kiÓm tra chi tiÕt c¸c qu¸ tr×nh nÇy. KiÕm tra chi tiÕt qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ vµ h¹ch to¸n hµng tån kho bao gåm tÊt c¶ c¸c kh¶o s¸t ®¬n gi¸ hµng xuÊt kho cã ®óng vµ chÝnh x¸c kh«ng, kh¶o s¸t qu¸ tr×nh tÝnh to¸n gi¸ trÞ hµng xuÊt kho, kiÓm tra qu¸ tr×nh tÝnh to¸n, tËp hîp, ph©n bæ chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, kiÓm tra chi tiÕt tÝnh to¸n x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang vµ kiÓm tra qu¸ tr×nh h¹ch to¸n hµng tån kho. (1) T×m hiÓu qu¸ tr×nh kiÓm so¸t néi bé tÝnh gi¸ vµ h¹ch to¸n hµng tån kho NÕu doanh nghiÖp cã mét c¬ cÊu kiÓm so¸t néi bé ®Çy ®ñ vµ ®¸ng tin cËy trong viÖc theo dâi, kiÓm tra qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ vµ ghi sæ kÕ to¸n chi phÝ th× kiÓm to¸n viªn ®· phÇn nµo tin t­ëng c¸c chi phÝ lµ ®¶m b¶o hîp lý. Chi phÝ ®· ®­îc sö dông ®Õ tÝnh gi¸ c¸c ®èi t­îng hµng tån kho vµ c¸c ph­¬ng ph¸p sö dông ®Ó tÝnh gi¸ lµ hîp lý. Quy chª kiÓm so¸t néi bé vÒ tÝnh gi¸ vµ h¹ch to¸n hµng tån kho cã hiÖu qu¶ lµ: - Ph¶i cã mét nh©n viªn cã tr×nh ®é vµ tr¸ch nhiÖm kiÓm tra tÝnh hîp lý cña chi phÝ, còng nh­ viÖc tÝnh to¸n vµ ghi sæ c¸c chi phÝ ®ã mét c¸ch ®éc lËp víi c¸c nh©n viªn tÝnh to¸n vµ ghi sæ kÕ to¸n hµng tån kho. - Cã x©y dùng ®Þnh møc chi phÝ, tiÕn hµnh xem xÐt vµ chØ râ c¸c biÕn ®éng. Ph©n tÝch sù chªnh lÖch gi÷a ®Þnh møc chi phÝ vµ chi phÝ thùc tÕ c¸c nguyªn nh©n vµ c¸c yÕu tè biÕn ®éng. - Sù kiÓm tra néi bé do mét ng­êi ®éc lËp, cã n¨ng lùc thùc hiÖn xem xÐt l¹i viÖc tÝnh to¸n hµng xuÊt kho vµ b¸o c¸o hµng tån kho ®èi víi nh÷ng mÆt hµng l¹c hËu, tiªu thô chËm, h­ háng. Nh»m ng¨n ngõa viÖc tÝnh gi¸ hµng xuÊt kho theo chñ quan dÉn ®Õn sai sãt träng yÕu trªn kho¶n môc hµng xuÊt kho, ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ thµnh hoÆc kÕt qu¶ kinh doanh. Khi t×m hiÓu qu¸ tr×nh kiÓm so¸t néi bé tÝnh gi¸ vµ h¹ch to¸n hµng tån kho, kiÓm to¸n viªn cÇn xem xÐt dÊu hiÖu kiÓm tra cña nh÷ng nh©n viªn ®­îc ph©n c«ng theo dâi vµ kiÓm tra ®éc lËp c¸c c«ng viÖc tÝnh to¸n vµ h¹ch to¸n trªn sæ kÕ to¸n. Còng nh­ xem xÐt B¶ng ®Þnh møc chi phÝ tiªu chuÈn, dù to¸n chi phÝ vµ dÊu hiÖu kiÓm tra vµ ph©n tÝch biÕn ®éng chi phÝ v­ît ®Þnh møc. Trªn c¬ së ®ã ®¸nh gi¸ c¬ cÊu kiÓm so¸t néi bé cña doanh nghiÖp. (2) KiÓm tra c«ng t¸c tÝnh gi¸ hµng tån kho KiÓm tra qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ hµng tån kho th­êng lµ mét trong nh÷ng phÇn quan träng nhÊt vµ mÊt nhiÒu thêi gian nhÊt cña cuéc kiÓm to¸n chi tiÕt hµng tån kho. Khi kiÓm tra cÇn quan t©m líi 3 vÊn ®Ò cña ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ (c¸c ®èi t­îng chñ yÕu lµ hµng xuÊt kho, s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ gi¸ thµnh thµnh phÈm) ®ã lµ: - Ph­¬ng ph¸p tÝnh mµ doanh nghiÖp ¸p dông cã phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n ®­îc thõa nhËn hay kh«ng. Qu¸ tr×nh ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ cã nhÊt qu¸n víi c¸c niªn ®é kÕ to¸n tr­íc ®._. vËt liÖu xuÊt dïng th«ng qua pháng vÊn vµ kiÓm tra trªn sæ chi tiÕt vËt liÖu. Sau khi pháng vÊn kÕ to¸n viªn vÒ viÖc tÝnh gi¸ xuÊt cña c¸c nghiÖp vô xÈy ra trong kú, kiÓm to¸n viªn quan s¸t thùc hiÖn ghi chÐp nghiÖp vô xuÊt dïng nguyªn vËt liÖu vµ chän mét sè trang sæ trong sæ chi tiÕt vËt liÖu ®Ó kiÓm tra. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc sau pháng vÊn vµ quan s¸t kÕ to¸n viªn thùc hiÖn lµ c¸ch thøc tÝnh gi¸ cña kÕ to¸n viªn lµ tu©n theo nguyªn t¾c quy ®Þnh cña c«ng ty vµ cña chÕ ®é ViÖt Nam. §èi víi viÖc kiÓm tra trªn sæ chi tiÕt vËt liÖu ®­îc thÓ hiÖn trong b¶ng d­íi ®©y. V× c«ng ty A sö dông ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc xuÊt tr­íc nªn kiÓm to¸n viªn ®èi chiÕu xuÊt cña tõng nghiÖp vô trªn cét ®¬n gi¸ trªn cét tån vËt t­ cuèi ngµy tr­íc ®ã. MÉu sæ chi tiÕt vËt liÖu: Sæ chi tiÕt vËt liÖu M N¨m 2002 Chøng tõ Néi dung NhËp XuÊt Tån SH NT KL §G TT KL §G* TT KL §G* TT … … … … … … … … … … … … DÊu * lµ dÊu ®èi chiÕu, kiÓm tra cña kiÓm to¸n viªn GiÊy tê lµm viÖc cña kiÓm to¸n viªn sè 7 C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi Tªn kh¸ch hµng: C«ng ty A Tham chiÕu: F 200 Kho¶n môc kiÓm tra: Gi¸ xuÊt nguyªn vËt liÖu Ng­êi thùc hiªn: Hïng S¬n Qua kiÓm tra, ®èi chiÕu 14 nghiÖp vô ®· phÊt hiÖn, 2 nghiÖp vô xuÊt víi ®¬n gi¸ sai lÖch lµm tæng gi¸ trÞ xuÊt kho cho s¶n xuÊt trùc tiÕp t­¬ng øng lµ: 123. 500® vµ 1 nghiÖp vô xuÊt víi ®¬n gi¸ thÊp h¬n thùc tÕ lµ: 19. 000 ®ång. Sù chªnh lÖch nµy ®· th¶o luËn víi kÕ to¸n viªn vµ kÕ to¸n tr­ëng vµ ®· quyÕt ®Þnh ®iÒu chØnh nh­ sau: Nî TK 421 (4211): 94. 500 (=113. 500 – 19. 000) Cã TK 621: 94. 500 KÕt luËn: C«ng t¸c tinh gi¸ xuÊt nguyªn vËt liÖu cña c«ng ty Alµ t­¬ng ®èi chÝnh x¸c. Tuy sè nghiÖp vô sai chiÕm kh¸ lín trong tæng sè nghiÖp vô song víi quy m« kh«ng lín kÕt hîp quan s¸t vµ pháng vÊn, cã thÓ kÕt luËn ®©y lµ sai sãt do nhÇm lÉn cña kÕ to¸n viªn. 2. 3. 2. 3. KiÓm tra chi tiÕt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1. KiÓm tra chi tiÕt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ *KiÓm tra chi tiÕt chi phÝ nguyªn vËt liÖu: TiÕn hµnh kiÓm tra chi tiÕt chi phÝ nguyªn vËt liÖu kiÓm to¸n viªn tÝnh ra chi phÝ tiªu hao thùc tÕ tõng lo¹i vËt liÖu trung b×nh cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm (Sè liÖu ®­îc lÊy tõ Sæ chi tiÕt vËt liÖu vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm ®· ®­îc kÕ to¸n viªn tÝnh) ®Ó ®èi chiÕu víi ®Þnh møc tiªu hao vËt liÖu cña doanh nghiÖp. Víi c«ng viÖc nµy cã thÓ ph¸t hiÖn ra nh÷ng chi phÝ t¨ng (gi¶m) ®ét biÕn so víi ®Þnh møc. KÕt qu¶ trªn giÊy tê sè 8. - MÆt kh¸c kiÓm to¸n viªn còng thùc hiÖn c«ng viÖc kiÓm tra vËt liÖu xuÊt dïng cho c¸c ®èi t­îng cã ®­îc h¹ch to¸n ®óng ®¾n hay kh«ng, ®óng kú hay kh«ng. Tr¸nh tr­êng hîp c¸c chi phÝ vËt liÖu xuÊt cho s¶n xuÊt s¶n phÈm l¹i h¹ch to¸n vµo chi phÝ b¸n hµng hoÆc chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ ng­îc l¹i. §ång thêi kiÓm tra tÝnh ®óng kú cña c¸c chi phÝ. B»ng viÖc lÊy mét sè nghiÖp vô xuÊt dïng vËt t­ cña kú nµy vµ mét sè nghiÖp vô cña kú tr­íc ®Ó kiÓm tra ®èi chiÕu víi phiÕu yªu cÇu sö dông vËt t­ cña c¸c bé phËn (Bé phËn s¶n xuÊt, bé phËn b¸n hµng, bé phËn qu¶n lý doanh nghiÖp), sæ chi tiÕt vËt liÖu, NhËt ký chung vÒ khèi l­îng xuÊt thùc tÕ, vÒ tµi kho¶n ®èi øng vµ vÒ thêi gian ph¸t sinh. Thñ tôc kiÓm to¸n nµy ®· ®­îc thùc hiÖn trong phÇn kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô ë phÇn “ (3)/2. 3. 1”. C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi Tªn kh¸ch hµng: C«ng ty A Tham chiÕu: F200 Kho¶n môc kiÓm tra: Gi¸ xuÊt nguyªn vËt liÖu Ng­êi thùc hiÖn: Hïng S¬n Nguyªn vËt liÖu §Þnh møc tiªu hao vËt liÖu / 1kg b¸nh g¹o Tiªu hao thùc tÕ trong kú G¹o nÕp 0,300kg 0,310 kg Trøng 2,100 qu¶ 1,954 qña PhÈm mµu (§á hoÆc xanh) 1,000 gãi 1,005 gãi Gia vÞ 0,100gãi 0,100 gãi Ga 0,5 kg 0,47 kg Tinh bét thÞt 0,010kg 0,011kg §­êng caramen 0,040 kg 0,041kg Axit amoni 0,005 kg 0,005 kg ……. . ………. ……. . KÕt luËn: Nh×n chung ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu thùc tÕ so víi ®Þnh møc tiªu hao ®­îc c«ng ty A x©y dùng lµ t­¬ng ®èi phï hîp, kh«ng cã sù t¨ng hoÆc gi¶m ®ét biÕn vÒ tiªu hao nguyªn vËt liÖu trong 1kg s¶n phÈm (B¸nh g¹o vµ b¸nh bét mú). §ång thêi møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu thùc tÕ ®É ®­îc kÕ to¸n tr­ëng tÝnh ®óng (so víi kÕt qu¶ cña kiÓm to¸n viªn), cã dÊu vÕt ®èi chiÕu víi ®Þnh møc quy ®Þnh. GiÊy tê sè 8 *KiÓm tra chi tiÕt chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp KiÓm tra chi tiÕt chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®­îc kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh kiÓm chu tr×nh TiÒn l­¬ng vµ Nh©n viªn tiÕn hµnh. Tuy nhiªn nÕu kÕ to¸n TiÒn l­¬ng ®­îc ®¸nh gi¸ lµ yÕu kÐm th× trong phÇn nµy kiÓm to¸n viªn cã thÓ tiÕn hµnh ®èi chiÕu b¶ng l­ëng vµ ph©n bæ tiÒn l­¬ng víi sè nh©n c«ng s¶n xuÊt (x) víi møc l­¬ng trung b×nh cña hä. §ång thêi kiÓm tra xem viÖc ph©n bæ chi phÝ tiÒn l­¬ng cã ®óng ®¾n b»ng viÖc so s¸nh chi phÝ nh©n trùc tiÕp cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm thùc tÕ víi ®Þnh møc… Trong cuéc kiÓm to¸n hµng tån kho cho c«ng ty A kiÓm to¸n viªn kh«ng tiÕn hµnh kiÓm tra chi tiÕt chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp mµ dùa vµo kÕt luËn cña kiÓm to¸n viªn kiÓm to¸n chu tr×nh TiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn. * KiÓm tra chi tiÕt chi. phÝ s¶n xuÊt chung. Khi kiÓm tra chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt chung kiÓm to¸n viªn chia thµnh c¸c lo¹i chi phÝ: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng ph©n x­êng, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ kh¸c. Theo quy chÕ kiÓm so¸t chÊt l­îng cña c«ng ty th× nÕu hÖ thèng kÕ to¸n cña c«ng ty kh¸ch hµng cã ®é tin cËy cao th× kiÓm to¸n viªn cã thÓ dùa vµo kÕt qu¶ kiÓm to¸n chu tr×nh tµi s¶n cè ®Þnh, chu tr×nh TiÒn l­¬ng vµ nh©n viªn vµ chu tr×nh kiÓm to¸n tiÒn. MÆt kh¸c, kiÓm to¸n viªn ®· tiÕn hµnh kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô nguyªn vËt liÖu, nghiÖp vô chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn kh«ng cã sai ph¹m träng yÕu Ng­îc l¹i, nÕu hÖ thèng kÕ to¸n cã ®é tin cËy kh«ng cao (tróng b×nh hoÆc thÊp) hoÆc kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô nguyªn vËt liÖu vµ nghiÖp vô chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c th× kiÓm to¸n viªn ph¶i tiÕn hµnh kiÓm tra chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt chung theo c¸c lo¹i chi phÝ. ViÖc kiÓm tra nµy còng ®­îc tiÕn hµnh nh­ trªn ®èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu vµ chi phÝ b»ng tiÒn nh­ng víi quy m« lín h¬n. §èi víi chi phÝ nh©n c«ng ph©n x­ëng ®­îc tiÕn hµnh t­¬ng tù kiÓm tra chi tiÕt chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh sÏ ®­îc kiÓm to¸n viªn kiÓm to¸n chu tr×nh Tµi s¶n cè ®Þnh bæ sung kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô vµ kiÓm tra chi tiÕt sè d­. (2) KiÓm tra quy tr×nh tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm §Ó cã ®­îc sù hiÓu biÕt vÒ quy tr×nh nµy kiÓm to¸n viªn sö dông ph­¬ng ph¸p pháng vÊn kÕ to¸n viªn vµ quan s¸t c«ng viÖc kÕ to¸n viªn thùc hiÖn (nÕu cã thÓ) Cuèi cïng kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh kiÓm tra l¹i kÕt qu¶ cña doanh nghiÖp ®· tÝnh hoÆc tÝnh l¹i. Qua pháng vÊn t¹i c«ng ty A, c«ng ty tÝnh gi¸ thµnh theo ph­¬ng ph¸p trùc liÕp. Do ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña c«ng ty lµ s¶n xuÊt Ýt mÆt hµng (2 lo¹i s¶n phÈm), viÖc tËp hîp chi phÝ ®­îc chi tiÕt riªng cho tõng s¶n phÈm vµ ®­îc sö dông trong nhiÒu kú. Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm A = Tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang A ®Çu kú + Chi phÝ ph¸t sinh trong kú - Tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang A cuèi kú ®èi víi gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ®­îc tÝnh theo ph­¬ng ph¸p s¶n l­îng ­íc tÝnh t­¬ng ®­¬ng: Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú = Sè l­îng s¶n phÈm dë dang quy ®æi ra thµnh phÈm x { (Tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú) + (Tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kyd)} (Sè l­îng thµnh phÈm) + (Sè l­îng s¶n phÈm dë dang quy ®æi ra thµnh phÈm Víi viÖc kiÓm tra quy tr×nh tÝnh to¸n kiÓm to¸n viªn nhËn thÊy kÕ to¸n viªn tu©n thñ theo quy ®Þnh cña c«ng ty, c¸c phÐp tÝnh ®Òu chÝnh x¸c. 2. 3 KÕt thóc kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho Sau khi thùc hiÖn c«ng viÖc kiÓm to¸n cho kh¸ch hµng tr­ëng ®oµn kiÓm to¸n so¸t xÐt l¹i qu¸ tr×nh lµm viÖc cña kiÓm to¸n viªn trong nhãm vÒ c¸c vÊn ®Ò nh­ tÝnh tu©n thñ kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, c¸c b»ng chøng thu thËp ®­îc vµ nh÷ng bót to¸n ®iÒu chØnh vµ nhËn ®Þnh ®­a ra cña kiÓm to¸n viªn vÒ chu tr×nh ®· hîp lý hay ch­a. KiÓm tra hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vÒ hµng tån kho T×m hiÓu c¸c quy chÕ kiÓm so¸t vµ tÝnh hiÖu lùc cña quy chÕ kiÓm so¸t ®ã Pháng vÊn, quan s¸t vµ kiÓm tra tµi liÖu ®¸nh gi¸ träng yÕu, rñi ro c¸c kho¶n môc §¸nh dÊu ®­îc nh÷ng ®iÓm cÇn quan t©m Tæng hîp b»ng chøng, ®¸nh gi¸ rñi ro KiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô hµng tån kho C¸c nghiÖp vô xÈy ra ®Òu ®­îc ghi sæ vµ c¸c nghiÖp vô ®· ghi sæ ®Òu cã c¨n cø KiÓm tra, ®èi chiÕu, kÕt hîp Pháng vÊn quan s¸t KiÓm tra chi tiÕt sè d­ nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm vµ s¶n phÈm dë dang KiÓm tra tÝnh hiÖn h÷u, tÝnh chÝnh x¸c, tÝnh ®¸nh gi¸, tÝnh tr×nh bµy vµ quyÒn së h÷u cña hµng tån kho Quan sat kiÓm kª, kiÓm tra, ®èi chiÕuChi tiÕt chøng tõ vµ thùc hiÖn ­íc tÝnh Thñ tôc kiÓm to¸n ®­îc tiÕn hµnh trong c¸c giai ®o¹n Môc tiªu trong tõng giai ®o¹n c«ng viÖc quy tr×nh kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho PhÇn III Bµi häc kinh nghiÖm vµ ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn kiÓm to¸n hµng tån kho trong kiÓm to¸n b¸o tµi chÝnh t¹i C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi I. NhËn xÐt chung vµ bµi häc kinh nghiÖm sau cuéc kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh nãi chung vµ sau kiÓm to¸n hµng tån kho nãi riªng. 1.1. NhËn xÐt chung. Ho¹t ®éng kiÓm to¸n ë n­íc cho ®Õn nay ®· ra ®êi ®­îc trªn 10 n¨m. §ã kh«ng ph¶i lµ mét chÆng ®­êng dµi song còng ®· phÇn nµo h×nh thµnh trong nhËn thøc cña mäi ng­êi vÒ b¶n chÊt cña kiÓm to¸n còng nh­ vai trß cña nã ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Mét sè kiÓm to¸n viªn ë c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp ®· nhËn xÐt: “Ho¹t ®éng kiÓm to¸n trong thêi gian qua tuy ch­a thùc sù trë thµnh c«ng cô kiÓm so¸t h÷u hiÖu cña nªn kinh tÕ nh­ng còng ®· h×nh thµnh 1 c¬ chÕ kiÓm so¸t vµ ®¸nh gi¸ c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp cã thÓ xem xÐt ph©n tÝch ®Ó cã chÝnh s¸ch, chiÕn l­îc phï hîp”. Tuy nhiªn, hiÖn nay AFC còng nh­ c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp ë ViÖt Nam ®ang vÊp ph¶i kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n khiÕn cho ho¹t ®éng kiÓm to¸n ch­a thùc sù xøng ®¸ng víi tÇm quan träng cña nã. Cho ®Õn nay ngoµi c¸c ®¬n vÞ c«ng ty n­íc ngoµi cã quy m« lín cã c¸ch nh×n kh¸ chÝnh x¸c vÒ c«ng viÖc kiÓm to¸n vµ sù cÇn thiÕt ph¶i cã kiÓm to¸n, th× trong khi ®ã ®a phÇn c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc hiÖn ®· ký hîp ®ång kiÓm to¸n ®Òu do c¸c c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn yªu cÇu mµ hä kh«ng xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thùc tÕ cña b¶n th©n ®¬n vÞ cßn ®èi víi doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ nhá th× hä vÉn ch­a quan t©m ®Õn kiÓm to¸n. H¬n n÷a, hä lu«n cã t©m lý cµng cè g¾ng gi÷ kÝn th«ng tin cµng tèt t©m lý Êy cã lý do tõ sù c¹nh tranh gay g¾t vµ kh«ng lµnh m¹nh. V× vËy c¸c doanh nghiÖp ch­a tËn dông ®­îc lîi Ých cña kiÓm to¸n mang l¹i cho c¸c c«ng t¸c qu¶n lý. MÆt kh¸c, hiÖn nay lÜnh vùc kiÓm to¸n vÉn ch­a cã tÝnh ph¸p lý cao. KÕt qu¶ kiÓm to¸n ë n­íc ta ch­a ®­îc thùc sù chó ý vµ t«n träng. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn rÊt râ trong thùc tÕ, cã nhiÒu tr­êng hîp kÕt qu¶ kiÓm tra cña c¸c c¬ quan tµi chÝnh mµ chñ yÕu lµ c¬ quan thuÕ kh«ng nhÊt trÝ víi kÕt qu¶ kiÓm to¸n. sù thiÕu thèng nhÊt ®ã ®· g©y ra kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp. VÒ phÝa nhµ n­íc, m«i tr­êng ph¸p lý cho ho¹t ®éng kiÓm to¸n vÉn cßn ch­a æn ®Þnh. C¸c chuÈn mùc vÒ kiÓm to¸n ch­a ®­îc ban hµnh ®Çy ®ñ do ®ã khi tiÕn hµnh kiÓm to¸n ph¶i dùa vµo c¸c chuÈn mùc quy t¾c chung ®­îc thõa nhËn réng r·i. Ngoµi ra nh÷ng NghÞ ®Þnh, th«ng t­ vÒ chÕ ®é kiÓm to¸n ch­a râ rµng còng lµ nh÷ng khã kh¨n trong kiÓm to¸n. Trong khi c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ë ViÖt Nam vÉn lµ nh÷ng doanh nghiÖp trÎ, míi chØ ra ®êi kh«ng qu¸ 10 n¨m. ViÖc nhµ n­íc cho phÐp c¸c c«ng ty kiÓm to¸n n­íc ngoµi vµo ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam ®· khiÕn cho c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ë trong n­íc ph¶i ®­¬ng ®Çu víi c¹nh tranh khèc liÖt. §Ó t¨ng c­êng søc m¹nh c¹ch tranh c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®Ò ra môc tiªu hµng ®Çu lµ n©ng cao chÊt l­îng kiÓm to¸n, bªn c¹nh ®ã ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó lµm thÕ nµo tèi thiÓu ho¸ chi phÝ, phï hîp víi nguyÖn väng kh¸ch hµng. Ngoµi ra, mét vÊn ®Ò n÷a cÇn ph¶i kÓ ®Õnlµ th¸i ®é ®Ó dÆt, thiÕu hîp t¸c cña kh¸ch hµng. Hä vÉn ch­a thùc sù tin t­ëng vµo chÊt l­îng cña kiÓm to¸n, trong khi ®ã gi¸ phÝ kiÓm to¸n l¹i t­¬ng ®èi cao khã phï hîp víi ph­¬ng thøc lµm ¨n s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam. H¬n n÷a, c¸c kh¸ch hµng vÉn ch­a hiÓu râ vµ th«ng c¶m víi kiÓm to¸n viªn gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n. VÝ dô, khi t×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña kh¸ch hµng b»ng ph­¬ng ph¸p pháng vÊn, kiÓm to¸n viªn th­êng nhËn ®­îc c©u tr¶ lêi dÌ dÆt, kh«ng ®óng träng t©m hay kh¸ch hµng kh«ng cung cÊp ®Çy ®ñ chøng tõ vµ sæ s¸ch. Bªn c¹nh nh÷ng khã kh¨n chung nãi trªn, c¸c c«ng ty kiÓm to¸n vÉn kh«ng ngõng phÊn ®Êu v­¬n lªn vµ hä ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng kÓ. C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi lµ mét trong nh÷ng c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp míi ®­îc thµnh lËp (ngµy 13 th¸ng 2 n¨m 1995), còng ®· thu ®­îc nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh, cã nhiÒu ®ãng gãp cho sù nghiÖp kiÓm to¸n cña n­íc nhµ. Quy tr×nh kiÓm to¸n cña C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi tõ kh©u chuÈn bÞ kiÓm to¸n ®Õn kh©u thùc hiÖn kÕ to¸n vµ ph¸t hµnh B¸o c¸o kiÓm to¸n ®­îc thùc hiÖn t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ vµ tu©n thñ chÆt c¸c quy ®Þnh cña AFC ®· ®Ò ra. §Ó gi¶m bít nh÷ng khã kh¨n t¹o ra nh÷ng ph­¬ng h­íng chiÕn l­îc trong thêi gian tíi c«ng ty ®· ®Ò ra nh÷ng ph­¬ng h­íng gi¶i quyÕt sau: Më réng thÞ tr­êng ho¹t ®éng lµm cho ph¹m vi ho¹t ®éng réng h¬n. t¹o ra thÕ ®ãn ®Çu víi sù ra ®êi cña nh÷ng lÜnh vùc míi. N©ng cao chÊt l­îng phôc vô ®Ó n©ng cao uy tÝn cña c«ng ty ®ång thêi thu hót ®­îc nhiÒu kh¸ch hµng h¬n n÷a to¹ ®iÒu kiÖn t¨ng thu nhËp cña c«ng ty. Båi d­ìng ®µo t¹o c¸n bé n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña nh©n viªn trong c«ng ty tiÕp thu häc hái kinh nghiÖm cña nh­ c«ng nghÖ kiÓm to¸n trªn thÕ giíi ®Ó ®¶m b¶o cho sù bÒn v÷ng cña c«ng ty còng nh­ sau nµy. 1. 2. Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm sau mçi cuéc kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh còng nh­ kiÓm to¸n hµng tån kho t¹i C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi Giai ®o¹n chuÈn bÞ kiÓm to¸n: Trong giai ®o¹n chuÈn bÞ kiÓm to¸n c¸c b­íc c«ng viÖc kiÓm to¸n viªn cÇn thùc hiÖn gåm cã tiÕp cËn víi kh¸ch hµng x©y dùng chiÕn l­îc kiÓm to¸n vµ lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n. AFC chñ tr­¬ng thùc tèt ngay tõ c«ng t¸c tiÕp cËn víi kh¸ch hµng nh»m ®¶m b¶o cho c«ng t¸c x©y dùng chiÕn l­îc vµ lËp kÕ ho¹ch ®¹t hiÖu qña cao t¹o nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho thµnh c«ng cña toµn bé cuéc kiÓm to¸n. C«ng t¸c tiÕp cËn kh¸ch hµng thùc hiÖn nhanh gän th«ng qua quan s¸t pháng vÊn vµ thu thËp tµi liÖu vÒ kh¸ch hµng. Khi tiÕn hµnh lËp chiÕn l­îc kiÓm to¸n tÝnh thËn träng trong nghÒ nghiÖp ®ßi hái kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn ®Çy ®ñ b­íc c«ng viÖc trong giai ®o¹n nµy lÊy ®ã lµm c¬ së ®Ó lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n cô thÓ, ®¶m b¶o tÝnh khoa häc vµ hiÖu qu¶. Trong giai ®o¹n nµy C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi kÕt hîp viÖc thu nhËp th«ng tin vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ t×nh h×nh kinh doanh cña kh¸ch hµng víi c¸c biÕn ®éng kinh tÕ nãi chung vµ c¸c ®èi t­îng liªn quan ®Õn kh¸ch hµng vµ tõ ®ã x¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn vµ lùa chän thñ tôc kiÓm to¸n thÝch hîp. Nhê chiÕn l­îc kiÓm to¸n vµ c¸ch tiÕp cËn phï hîp nªn C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi lu«n duy tr× ®­îc sù ®¸nh gi¸ cao tõ phi¸ kh¸ch hµng. §èi víi kh¸ch hµng th­êng xuyªn nh­ c«ng ty cæ phÇn §å hép H¹ Long, kiÓm to¸n viªn cã thÓ bá qua nh÷ng b­íc c«ng viÖc phô trî cho c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch v× ®Þnh h­íng ®· ®­îc thùc hiÖn lÇn tr­íc. Tuy nhiªn, kiÓm to¸n viªn vÉn thu thËp ®Çy ®ñ nh÷ng th«ng tin ph¶n ¸nh vµ kh¼ng ®Þnh sù tån t¹i, tÝnh hiÖu qu¶ cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé, nh÷ng thay ®æi trong ho¹t ®éng vµ chiÕn l­îc kinh doanh cña c«ng ty Cæ phÇn §å hép H¹ Long cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn B¸o c¸o tµi chÝnh trong n¨m kiÓm to¸n. §iÒu nµy thÓ hiÖn sù linh ho¹t, s¸ng t¹o trong ho¹t ®éng kiÓm to¸n cña C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi phï hîp víi ®èi t­îng kiÓm to¸n nh­ng vÉn b¸m s¸t vµ thùc hiÖn tèt c¸c quy ®Þnh cña ChuÈn mùc KiÓm to¸n ViÖt Nam sè 310. Trong kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, nhãm kÕ to¸n ®· tiÕp cËn víi cuéc kiÓm to¸n qua c¸c kho¶n mùc cô thÓ vµ ph©n chia nhiÖm vô, thêi gian cho c¸c kiÓm to¸n viªn vµ trî lý kiÓm to¸n thùc hiÖn. Trong c«ng t¸c ph©n c«ng c«ng viÖc AFC lu«n cè g»ng duy tr× cïng kiÓm to¸n viªn cho mét kh¸ch hµng qua c¸c n¨m. Giai ®o¹n thùc hiÖn kiÓm to¸n: Trªn c¬ së lËp kÕ ho¹ch ®Çy ®ñ vÒ thêi gian, môc tiªu, ph¹m vi tiÕn hµnh kiÓm to¸n vµ dùa trªn phÇntr×nh kiÓm to¸n chuÈn cña m×nh, C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi tiÕn hµnh kiÓm to¸n chi tiÕt mét c¸ch toµn diÖn. Tr­ëng nhãm kiÓm to¸n lu«n b¸m s¸t c«ng viÖc cña trî lý vµ kiÓm tra c«ng viÖc cña trî lý. C¸c vÊn ®Ò ph¸t hiÖn lu«n ®­îc th¶o luËn kü cïng víi thèng nhÊt c¸ch gi¶i quyÕt. C¸c tµi liÖu thu thËp ®­îc ®¸nh sè tham chiÕu mét c¸ch hÖ thèng gióp cho kiÓm to¸n viªn vµ ng­êi so¸t lu«n cã b»ng chøng khi tra cøu. KiÓm to¸n c¸c kho¶n môc träng yÕu nh­ hµng tån kho lu«n ®­îc kiÓm to¸n viªn trùc tiÕp thùc hiÖn. Tuy vËy, c¸c thñ tôc kiÓm tra hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé, kiÓm tra ph©n tÝch vµ kiÓm tra chi tiÕt vµ ®­îc thùc hiÖn kh¸c nhau ë mçi c«ng ty kh¸ch hµng. §èi víi c«ng ty cæ phÇn ®å hép H¹ Long, c¸c nghiÖp vô vÒ hµng tån kho s¶y ra th­êng xuyªn vµ s¶y ra ®èi víi c¸c kho¶n môc nªn kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh kiÓm tra chi tiÕt tÊt c¶ c¸c kho¶n môc trong hµng tån kho cßn ®èi víi c«ng ty ®iÖn tho¹i, hµng tån kho cña c«ng ty chñ yÕu lµ vËt t­ nªn kiÓm to¸n viªn ®i s©u vµo kiÓm to¸n kho¶n môc vËt t­. Trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n, mÆcdï tiÕp cËn c¸c phÇn hµnh kiÓm to¸n theo kho¶n môc nh­ng kiÓm to¸n viªn ®· kÕt h¬p chÆt chÏ c¸c kho¶n môc cã liªn quan lµm gi¶m bít thêi gian kiÓm to¸n cho tõng kho¶n môc vµ g¾n kÕt c¸c mèi quan hÖ. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n hµng tæn kho vÉn cßn nh÷ng tån t¹i sau: - Do h¹n chÕ vÒ thêi gian nªn kiÓm to¸n viªn cña c«ng ty ®· kh«ng thÓ trùc tiÕp tham dù c¸c cuéc kiÓm kÓ t¹i ®¬n vÞ vµo ngµy kÕt thóc niªn ®é. V× vËy kiÓm to¸n viªn th­êng dùa vµo kÕt qu¶ kiÓm kª cña ®¬n vÞ ®­a cho ®Ó lµm kÕt qu¶ ®¸nh gi¸. - Trong nhiÒu cuéc kiÓm to¸n mµ hµng tån kho cã tiªu chuÈn kü thuËt phøc t¹p nªn cÇn cã c¸c chuyªn gia ®i cïng ®Ó ®¸nh gi¸ hµng tån kho hîp lý h¬n. - Trong qu¸ tr×nh chän mÉu, kiÓm to¸n viªn vÉn chñ yÕu dùa vµo kinh nghiÖm b¶n th©n vµ th­êng lùa chän nh÷ng mÉu cã quy m« lín. §iÒu nµy ®· lµm h¹n chÕ tÝnh ®¹i diÖn cña mÉu chän. Giai ®o¹n kÕt thóc kiÓm to¸n Sau mçi cuéc kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn chÝnh ®Òu thùc hiÖn tæng hîp vµ so¸t xÐt c«ng viÖc cña tõng trî lý kiÓm to¸n viªn vµ so s¸nh v¬Ý phÇntr×nh kiÓm to¸n nh»m ®¶m b¶o kh«ng cßn kho¶n môc nµo trªn B¸o c¸o tµi chÝnh mµ ch­a ®­îc kiÓm to¸n. §¸nh gi¸ vÒ tÝnh ®Çy ®ñ vµ hîp lý cña b»ng chøng kiÓm to¸n thu nhËp lu«n ®­îc tr­ëng nhãm kiÓm to¸n chó ý. VÝ dô nh­ c¸c b¶ng kª nhËp xuÊt tån nguyªn vËt liÖu, b¶ng gi¶i tr×nh gi¸ thµnh phÈm… ®Òu ®­îc kiÓm to¸n viªn thu nhËp vµ l­u vµo hå s¬ kiÓm to¸n. Tuy nhiªn, cho dï kiÓm to¸n viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao vµ cã kinh nghiÖm th× trong bÊt cø cuéc kiÓm to¸n nµo vÉn cã thÓ x¶y ra nh÷ng sai sãt mµ kiÓm to¸n viªn kh«ng thÓ ph¸t hiÖn ®­îc hoÆc nÕu cã sö lý nh­ng còng kh«ng ®¹t ®­îc møc hoµn h¶o. Bªn c¹nh ®ã, c¸c yÕu tè kh¸ch quan còng cã thÓ t¸c ®éng theo chiÒu h­íng tÝch cùc hoÆc tiªu cùc ®Õn chÊt l­îng cuéc kiÓm to¸n. NhËn thøc ®ùoc ®iÒu nµy, ®éi ngò kiÓm to¸n viªn cña AFC bao giê còng thùc hiÖn ®¸nh gi¸, nhËn xÐt tr­íc khi kÕt thóc mét cuéc kiÓm to¸n nh»m t×m ta sai sãt cßn tån t¹i ®Ó cã h­íng kh¾c phôc, hoµn thiÖn. Ho¹t ®éng nµy ®ãng vai trß quan träng trong viÖc n©ng cao kh«ng ngõng hiÖu qu¶ kiÓm to¸n, ®ång thêi qua ®ã tr×nh ®é chuyªn m«n, kh¶ n¨ng ph¸n ®o¸n cña kiÓm to¸n viªn ®­îc n©ng cao dÇn. Quy tr×nh kiÓm to¸n cña bÊt cø cuéc kiÓm to¸n nµo còng bao gåm 3 giai ®o¹n chÝnh lµ chuÈn bÞ, thùc hiÖn vµ kÕt thóc kiÓm to¸n. Tuy nhiªn, yÕu tè nµo ®· gióp cho c«ng ty cã mét quy tr×nh kiÓm to¸n phï hîp vµ mang l¹i thµnh c«ng cho mçi cuéc kiÓm to¸n ? Thø nhÊt, sù l·nh ®¹o cña ban gi¸m ®èc c«ng ty Ban gi¸m ®èc cña C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi ®Òu lµ nh÷ng ng­êi ®­îc cÊp chøng chØ kiÓm to¸n viªn ®Çu tiªn ë ViÖt Nam, cã kinh nghiÖm l©u n¨m vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cao trong lÜnh vùc kiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh kÕ to¸n, lu«n gi¸m s¸t chÆt chÏ qu¸ tr×nh cung cÊp dÞch vô kiÓm to¸n. Trong nhiÒu tr­êng hîp, Ban gi¸m ®èc cßn trùc tiÕp tham gia vµo giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch chiÕn l­îc vµ lªn kÕ ho¹ch kiÓm to¸n cho c¸c phßng nghiÖp vô. Môc ®Ých ë ®©y nh»m ®¶m b¶o cho cuéc kiÓm to¸n diÔn ra ®óng tiÕn ®é vµ theo hîp ®ång ®· ký kÕt gi÷a C«ng ty víi kh¸ch hµng. §Þnh kú, Ban gi¸m ®èc thùc hiÖn häp, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng vµ gi¶i quyÕt nh÷ng v­íng m¾c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cung cÊp dÞch vô t¹i c¸c phßng nghiÖp vô. Thø hai, kiÕn thøc kü n¨ng cña kiÓm to¸n viªn Thµnh c«ng cña AFC kh«ng thÓ kh«ng nãi tíi ®éi ngò nh©n viªn. §éi ngò nh©n viªn cña C«ng ty lµ mét ®éi ngò nh©n viªn trÎ, n¨ng ®éng, cã kiÕn thøc vµ kü n¨ng chuyªn m«n, s¸ng t¹o trong c«ng viÖc vÇ say mª t×m tßi, häc hái. Tham gia vµo c¸c cuéc kiÓm to¸n ®Òu lµ nh÷ng kiÓm to¸n viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n v÷ng vµng cã kh¶ n¨ng xÐt ®o¸n nghÒ nghiÖp. Ngoµi nh÷ng kiÕn htøc cËp nhËt th­êng xuyªn do ®ßi hái cña c«ng viÖc, hµng n¨m nh©n viªn c«ng ty ®Òu ®uîc ®µo t¹o, båi d­ìng vµ n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n qua c¸c kho¸ tËp huÊn do C«ng ty tæ chøc. Mçi ng­êi trong C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi ®Òu tù ý thøc ®­îc tr¸ch nhiÖm vµ nhiÖm vô cña m×nh trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô cung cÊp vµ t¹o uy tÝn cho C«ng ty. Thø ba, ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n chÊt l­îng, hiÖu qu¶ Víi tr×nh ®é chuyªn m«n cao, sù vËn dông s¸ng t¹o cña kiÓm to¸n viªn trong ho¹t ®éng thùc tÕ vµ viÖc ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n tiªn tiÕn ®· mang l¹i hiÖu qu¶ cao cña dÞch vô kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi . KÕt hîp hµi hoµ gi÷a viÖc vËn dông c¸c chuÈn mùc kiÓm to¸n ®­îc thõa nhËn, c¸c quy ®Þnh thõa nhËn hiÖn hµnh cña nhµ n­íc víi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng thùc tiÔn t¹i AFC, c«ng ty d· x©y dùng cho m×nh quy tr×nh kiÓm to¸n chuÈn, lÊy ®ã lµm nÒn t¶ng cho kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh. nh­ng do yªu cÇu thùc tÕ vµ kinh nghiÖm cña kiÓm to¸n viªn quy tr×nh kiÓm to¸n thùc tÕ cña AFC linh ho¹t h¬n nhiÒu lµm tèi thiÓu ho¸ thêi gian vµ chi phÝ cho cuéc kiÓm to¸n. Nhê ®ã mµ AFC ®· t¨ng ®­îc søc c¹nh tranh vµ to¹ ®­îc vÞ thÕ quan träng trªn thÞ tr­êng kiÓm to¸n ViÖt Nam, ®ång thêi më ra 1 h­íng xa h¬n trªn thÞ tr­êng kiÓm to¸n khu vùc vµ quèc tÕ. II. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn kiÓm to¸n hµng tån kho t¹i aFC Mét quy tr×nh kiÓm to¸n cã hiÖu qu¶ lu«n lµ 1 lîi thÕ ®èi víi bÊt cø 1 c«ng ty kiÓm to¸n nµo nã kh«ng nh÷ng cho c¸c c«ng ty kiÓm to¸n gi¶m bít chi phÝ mµ cßn gi¶m thiÓu rñi ro kiÓm to¸n ®ång t¹o ®­îc uy tÝn cña c«ng ty ®èi víi dÞch vô cung cÊp. MÆt kh¸c khi c¸c vÊn ®Ò héi nhËp kinh tÕ nh­ hîp ®ång cña ph¸p nh©n, thÓ nh©n, chÊp nhËn dÞch vô qua biªn giíi chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc ra n­íc ngoµi: Lµm cho nhu cÇu héi nhËp kinh tÕ trë thµnh xu thÕ tÊt yÕu cña thêi ®¹i vµ ®ang ®Æt ra c¬ héi, th¸ch thøc lín ®èi víi lo¹i h×nh dÞch vô kiÓm to¸n lµm thÕ nµo ®Ó c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam cã thÓ c¹nh tranh víi c«ng ty kiÓm to¸n n­íc ngoµi khi c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i Quèc tÕ cã hiÖu lùc t¹i ViÖt Nam. §ã chØ cã thÓ lµ néi lùc cña chÝnh b¶n th©n c¸c c«ng ty. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu ®ã nhu cÇu hoµn thiÖn quy tr×nh kiÓm to¸n sao cho khoa häc h¬n, phï hîp lu«n ®­îc AFC quan t©m. Muèn hoµn thiÖn ®­îc quy tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh nãi chung ph¶i hoµn thiÖn ngay tõ quy tr×nh c¸c chu tr×nh kho¶n môc. KiÓm to¸n hµng tån kho lµ mét phÇn quan träng trong quy tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh cã vai trß quan träng vµ ¶nh h­ëng lín ®Õn kÕt qu¶ toµn bé cuéc kiÓm to¸n. MÆt kh¸c, víi mçi cuéc kiÓm to¸n cho dï kh¶ n¨ng ph¸n xÐt vµ tr×nh ®é nghiÖp vô cña kiÓm to¸n viªn cao th× vÉn cã kh¶ n¨ng khiÕm khuyÕt. ViÖc tõ nh×n nhËn m×nh thùc hiÖn rót ra bµi häc kinh nghiÖm lµ mét ®iÒu v« cïng cÇn thiÕt ®Ó tù hoµn thiÖn m×nh. H¬n thÕ n÷a qua thùc tÕ kiÓm to¸n kho¶n môc hµng tån kho trong quy tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh t¹i C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi , C«ng ty chØ tËp vµo viÖc kiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c, trung thùc, hîp lý, hîp lÖ cña sè d­ vµ c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh trong kú kiÓm to¸n mµ ch­a h×nh thµnh râ quy tr×nh kiÓm to¸n cô thÓ cho tõng ®¬n vÞ kh¸ch hµng. Qu¸ tr×nh kiÓm to¸n viªn dùa trªn xÐt ®o¸n nghÒ nghiÖp cña kiÓm to¸n viªn chø ch­a ®­a ra c¬ së vµ nghi chÐp trªn KÕT luËn Qua qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi víi môc ®Ých t×m hiÓu vÒ c«ng t¸c kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh nãi chung vµ kiÓm to¸n chu tr×nh Hµng tån kho nãi riªng ®· gióp em hiÓu râ h¬n nh÷ng kiÕn thøc ®· häc t¹i tr­êng, ®ång thêi ®­îc tiÕp thu kinh nghiÖm thùc tÕ trong viÖc triÓn khai mét cuéc kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh t¹i 1 ®¬n vÞ cung cÊp dÞch vô kiÓm to¸n. Trong chuyªn ®Ò thùc tËp tèi nghiÖp nµy em ®· ®Ò cËp mét sè vÊn ®Ò vÒ c«ng t¸c kiÓm to¸n sau ®©y: PhÇn1: C¬ së lý luËn vÒ kiÓm to¸n chu tr×nh Hµng tån kho. §©y lµ phÇn ®Ò cÊp tíi nh÷ng vÊn ®Ò lý thuyÕt vÒ chu tr×nh kiÓm to¸n Hµng tån kho vµ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan. PhÇn2: Thùc tr¹ng kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho cña C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi . Trong phÇn thùc tÕ nµy em ®· s¬ l­îc qua vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi . §èi víi c«ng t¸c kiÓm to¸n ®· ®Ò cËp quy tr×nh kiÓm to¸n chung vµ quy tr×nh kiÓm to¸n chu tr×nh Hµng tån kho cña C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi . Cuèi cïng em ®· ®­a ra mét cuéc kiÓm to¸n chu tr×nh Hµng tån kho ®Ó t×m hiÓu cô thÓ vÒ c¸c b­íc c«ng viÖc cÇn tiÕn hµnh, c¸ch thøc ghi chÐp giÊy tê lµm viÖc. . . Vµ quan träng h¬n lµ em ®· cè g¾ng t×m hiÓu vÒ quy tr×nh triÓn khai kiÓm to¸n, t×m hiÓu kh¸ch hµng vµ ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®Ó tõ ®ã ®¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu rñi ro vµ quyÕt ®inh ph­¬ng ph¸p kiÓm toµn ®­îc ¸p dông, c¸c thñ tôc kiÓm toµn ®­îc sö dông trong tõng phÇn viÖc, môc tiªu vµ kÕt qu¶ cña c¸c phÇn viÖc ®ã, nã ®­îc thÓ hiÖn trªn giÊy tê lµm viÖc nh­ thÕ nµo, tæng hîp b»ng chøng vµ ®­a ra c¸c bót to¸n ®iÒu chØnh nh­ thÕ nµo. PhÇn III: Mét sè bµi häc kinh nghiÖm vµ ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn trong kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho. Trªn c¬ së lý thuyÕt ®· ®­îc häc t¹i tr­êng, em ®· tiÕn hµnh so s¸nh víi thùc tÕ c«ng t¸c kiÓm to¸n t¹i ®¬n vÞ vµ ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh nãi chung vµ kiÓm to¸n chu tr×nh Hµng tån kho nãi riªng. C¸c kiÕn nghÞ nµy bao gåm: Sö dông ph­¬ng ph¸p t×m hiÓu vµ m« t¶ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña kh¸ch hµng b»ng hÖ thèng c©u hái hoÆc b»ng b¶ng t­êng thuËt hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé; ®¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro, sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p chän mÉu; kiÕn nghÞ vÒ giÊy tê lµm viÖc vµ viÖc sö dông ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch phi tµi chÝnh trong c¸c thñ tôc ph©n tÝch. C¸c kiÕn nghÞ nµy theo em lµ nh÷ng vÊn ®Ò thùc sù cÊn thiÕt vµ c«ng ty nªn ¸p dông dÓ hoµn thiÖn h¬n c«ng t¸c kiÓm to¸n chu tr×nh Hµng tån kho. MÆc dï trong doanh nghiÖp cßn mét sè tån t¹i kh¸c mµ doanh nghiÖp cÇn ph¶i hoµn thiÖn tuy nhiªn do ph¹m vi cho phÐp cña mét b¸o c¸c thùc tËp bµi viÕt nµy chØ ®Ò cËp tíi c¸c vÊn ®Ò nªu trªn mµ kh«ng tr×nh bµy c¸c v¸n ®Ò vÒ kiÓm to¸n TSC§, kiÓm to¸n TiÒn l­¬ng, kiÓm to¸n tiÒn. . . V× thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, em mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp quý b¸u cña c¸c thÇy c« gi¸o trong Khoa KÕ to¸n, c¸c c« chó, anh chÞ t¹i C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi vµ c¸c b¹n. Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c c« chó, c¸c anh c¸c chÞ trong Phßng NghiÖp vô 1 C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi vµ ®Æc biÖt TS lª thÞ hßa ®· t¹o ®iÒu kiÖn vµ gióp ®ì ®Ó em hoµn thµnh chuyªn ®Ò tèt nghiÖp nµy. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh kiÓm to¸n tµi chÝnh Nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh 2002. 2. KiÓm to¸n - Auditting do 3. T¹p chÝ kÕ to¸n n¨m 2002 4. Gi¸o tr×nh Lý thuyÕt kiÓm to¸n Nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh n¨m 2002 5. ChuÈn mùc kiÓm toµn ViÖt Nam 6. ChuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam vÒ hµng tån kho. Môc lôc Lêi nãi ®Çu 1 PhÇn I 3 C¬ së lý luËn vÒ kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho 3 I. §Æc ®iÓm cña chu tr×nh hµng tån kho víi tæ chøc kÕ to¸n hµng tån kho. 3 1. Nh÷ng ®Æc ®iÓm chung vÒ chu tr×nh hµng tån kho. 3 2. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n Hµng tån kho. 4 2. 1. Tæ chøc chøng tõ kÕ to¸n. 5 2. 2 Tæ chøc tµi kho¶n kÕ toµn. 6 2. 3. Tæ chøc sè kÕ to¸n. 7 2.4.C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vµ quy tr×nh h¹ch to¸n hµng tån kho. 8 II. Chu tr×nh Hµng tån kho víi vÊn ®Ò kiÓm to¸n. 10 1. Chøc n¨ng cña chu tr×nh Hµng tån kho. 10 2. Môc tiªu kiÓm to¸n chu tr×nh Hµng tån kho. 12 3. Chøng tõ kiÓm to¸n trong chu tr×nh Hµng tån kho. 14 III. Quy tr×nh kiÓm to¸n Hµng tån kho. 14 1. LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n 15 2. Thùc hiÖn kiÓm to¸n 21 3. KÕt thóc kiÓm to¸n 43 PhÇn II 44 Thùc tr¹ng kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho cña C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi thùc hiÖn t¹i c«ng ty A 44 I. Kh¸i qu¸t chung t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi 44 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty 44 TiÕn hµnh kiÓm to¸n 57 II. Tæ chøc thùc hiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho cña C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh hµ Néi 57 1. Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n cña C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi 59 2. LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho 69 PhÇn III 101 Bµi häc kinh nghiÖm vµ ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn kiÓm to¸n hµng tån kho trong kiÓm to¸n b¸o tµi chÝnh t¹i C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh Sµi Gßn AFC - Chi nh¸nh Hµ Néi 101 I. NhËn xÐt chung vµ bµi häc kinh nghiÖm sau cuéc kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh nãi chung vµ sau kiÓm to¸n hµng tån kho nãi riªng. 101 II. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn kiÓm to¸n hµng tån kho t¹i aFC 108 KÕT luËn 110 Tµi liÖu tham kh¶o 112 Môc lôc 113 ._.