Học thuyết về hình thái kinh tế - Xã hôi & vấn đề quá độ lên Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

Lêi nãi ®Çu Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ n­íc ta cã sù thay ®æi vµ ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu to lín .§Ó ®¹t nh÷ng thµnh tùu Êy chóng ta kh«ng thÓ quªn ®­îc b­íc ngoÆt lÞch sö trong c¬ chÕ chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc , mµ cét mèc cña nã lµ §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI (1986) ®· lµm thay ®æi bé mÆt kinh tÕ Nhµ n­íc. §èi víi n­íc ta, ®i lªn tõ mét nÒn kinh tÕ tiÓu n«ng , muèn tho¸t khái nghÌo nµn l¹c hËu vµ nhanh chãng ®¹t ®Õn tr×nh ®é cña n­íc ph¸t triÓn th× tÊt yªó cÇn ph¶i ®æi míi . §©y lµ mét ®Ò kh«ng míi nh­ng nã ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò cÊp thiÕt cña n­íc ta hiÖn nay , ®ông ch¹m trùc tiÕp ®Õn c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng cña n­íc ta . Nã gióp chóng ta rÊt nhiÒu trong viÖc ®æi míi vµ x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta hiÖn nay. §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VII cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh : "X©y dùng n­íc ta thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp cã c¬ vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i , c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý , quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé , phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt , ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao , quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c , d©n giµu , n­íc m¹nh , x· héi c«ng b»ng v¨n minh". Môc tiªu ®ã lµ sù cô thÓ ho¸ häc thuyÕt M¸c vÒ h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi vµ hoµn c¶nh cô thÓ cña x· héi ViÖt Nam . Nã còng lµ môc tiªu cña sù nghiÖp cong nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ ë n­íc ta . ChÝnh v× vËy mµ em chän ®Ò tµi "Häc thuyÕt vÒ h×nh th¸i kinh tÕ - x· h«i vµ vÊn ®Ò qu¸ ®é lªn CNXH ë ViÖt Nam " . §©y lµ mét ®Ò tµi hay, cã néi dung phøc t¹p vµ réng . Do tr×nh ®é cã h¹n , nªn kh«ng tr¸nh khái khiÕm khuyÕt trong viÖc nghiªn cøu . RÊt mong ®­îc ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy c« vµ c¸c b¹n ®Ó bµi viÕt cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n . i. h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi m¸c - lªnin. Chóng ta ®Òu biÕt , trong lÞch t­ t­ëng nh©n lo¹i tr­íc M¸c ®· cã kh«ng Ýt c¸ch tiÕp cËn , khi nghiªn cøu lÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi . XuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhËn thøc kh¸c nhau , víi nh÷ng ý t­ëng kh¸c nhau mµ cã sù ph©n chia lÞch sö tiÕn ho¸ cña x· héi theo nh÷ng c¸ch kh¸c nhau . Chóng ta còng ®· quªn víi kh¸i niÖm thêi ®¹i ®å ®¸ , thêi ®¹i ®å ®ång , thêi ®¹i cèi xay giã , thêi ®¹i m¸y h¬i n­íc ….vµ gÇn ®©y lµ c¸c nÒn v¨n minh : v¨n minh n«ng nghiÖp , v¨n minh c«ng nghiÖp , v¨n minh hËu c«ng nghiÖp . Dùa trªn nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu lý luËn vµ tæng thÓ qu¸ tr×nh lÞch sö , c¸c nhµ s¸ng lËp chñ nghÜa M¸c ®· vËn dông phÐp biÖn chøng duy vËt ®Ó nghiªn cøu lÞch sö x· héi , ®­a ra quan ®iÓm duy vËt vÒ lÞch sö vµ ®· h×nh thµnh nªn häc thuyÕt "h×nh th¸i kinh tÕ x· héi " . H×nh th¸i kinh tÕ - X· héi lµ mét ph¹m trï cña chñ nghÜa duy vËt lÞch sö dïng ®Ó chØ x· héi ë tõng giai ®o¹n nhÊt ®Þnh, víi mét kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt ®Æc tr­ng cho x· héi ®ã phï hîp víi mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ mét kiÕn tróc th­îng tÇng t­¬ng øng ®­îc x©y dùng trªn nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt Êy. Lµ biÓu hiÖn tËp trung cña quan niÖm duy vËt vÒ lÞch sö , häc thuyÕt h×nh th¸i kinh tÕ- x· héi nghiªn cøu lÞch sö x· héi trªn c¬ së xem xÐt lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt , c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng , tøc toµn bé c¸c yÕu tè cÊu tróc thµnh bé mÆt cña thêi ®¹i : ChÝnh trÞ , kinh tÕ, v¨n ho¸ , x· héi , khoa häc , kü thuËt …..Do ®ã , nã chØ ra b¶n chÊt cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi . Loµi ng­êi ®· tr¶i qua n¨m h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi theo trËt tù tõ thÊp ®Õn cao ®ã lµ : H×nh th¸i kinh tÕ céng s¶n nguyªn thuû , chiÕm h÷u n« lÖ , phong kiÕn , t­ b¶n chñ nghÜa vµ ngµi nay ®ang qu¸ ®é lªn h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi céng s¶n chñ nghÜa. H×nh th¸i kinh tÕ - x· héi cã tÝnh lÞch sö , cã sù ra ®êi ph¸t triÓn vµ diÖt vong. ChÕ ®é x· héi l¹c hËu sÏ mÊt ®i , chÕ ®é x· héi míi cao h¬n sÏ thay thÕ . §ã lµ khi ph­¬ng thøc s¶n cò ®· nªn lçi thêi , hoÆc khñng ho¶ng do m©u thuÉn cña quan hÖ s¶n xuÊt víi lùc l­îng s¶n xuÊt qu¸ lín kh«ng thÓ phï hîp th× ph­¬ng thøc s¶n xuÊt nµy sÏ bÞ diÖt vong vµ xuÊt hiÖn mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi hoµn thiÖn h¬n , cã quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi lùc l­îng s¶n xuÊt . Nh­ vËy b¶n chÊt cña sù thay thÕ trªn lµ phô thuéc vµo mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt . 1.Lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi víi tù nhiªn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt , lµ biÓu hiÖn tr×nh ®é trinh phôc tù nhiªn cña con ng­êi trong giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh . LÞch sö s¶n xuÊt lµ mét thÓ thèng nhÊt h÷u c¬ gi÷a t­ liÖu s¶n xuÊt ( ®Æc biÖt lµ c«ng cô lao ®éng ) víi ng­êi lao ®éng , víi kinh nghiÖm vµ kü n¨ng nghÒ nghiÖp . Lùc l­îng s¶n xuÊt ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ph­¬ng thøc s¶n xuÊt . Quan hÖ s¶n xuÊt lµ mèi quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt thÓ hiÖn ë quan hÖ së h÷u ®èi víi t­ liÖu s¶n xuÊt , quan hÖ tæ chøc qu¶n lý trao ®æi ho¹t ®éng víi nhau vµ quan hÖ ph©n phèi s¶n phÈm . Trong quan hÖ s¶n xuÊt quan hÖ së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt gi÷ vÞ trÝ quyÕt ®Þnh c¸c quan hÖ kh¸c . Quan hÖ s¶n xuÊt do con ng­êi t¹o ra , song nã ®­îc h×nh thµnh mét c¸ch kh¸ch quan kh«ng phô thuéc vµo yÕu tè chñ quan cña con ng­êi . Quan hÖ s¶n xuÊt mang tÝnh æn ®Þnh t­¬ng ®èi víi b¶n chÊt x· héi vµ tÝnh ph­¬ng ph¸p ®a d¹ng trong h×nh thøc biÓu hiÖn . Gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt cã mèi quan hÖ biÖn chøng víi nhau biÓu hiÖn ë chç : Xu h­íng cña s¶n xuÊt vËt chÊt lµ kh«ng ngõng biÕn ®æi ph¸t triÓn . Sù biÕn ®æi ®ã bao giê còng b¾t ®Çu b»ng sù biÕn ®æi vµ sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt mµ tr­íc hÕt lµ c«ng cô . Lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn dÉn ®Õn m©u thuÉn gay g¾t víi quan hÖ s¶n xuÊt hiÖn cã vµ xuÊt hiªnj ®ßi hái kh¸ch quan , ph¶i xo¸ bá quan hÖ s¶n xuÊt cò , thay thÕ b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi . Quan hÖ s¶n xuÊt vèn lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt (phï hîp) nh­ng do m©u thuÉn cña lùc l­îng s¶n xuÊt (®«ng) víi quan hÖ s¶n xuÊt ( æn ®Þnh t­¬ng ®èi ) quan hÖ l¹i trë thµnh xiÒng xÝch k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt ( kh«ng phï hîp ). Tuy nhiªn quan hÖ s¶n xuÊt còng cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt thÓ hiÖn trong néi dung sù t¸c ®éng trë l¹i víi lùc l­îng s¶n xuÊt , quy ®Þnh môc ®Ých x· héi cña s¶n xuÊt , xu h­íng ph¸t triÓn cña quan hÖ lîi Ých , tõ ®ã h×nh thµnh nh÷ng yÕu tè tån t¹i thóc ®Èy vµ k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt . Sù t¸c ®éng trö l¹i nãi trªn cña quan hÖ s¶n xuÊt bao giê còng thong qua c¸c quy luËt kinh tÕ - x· héi ®Æc biÖt lµ quy luËt kinh tÕ c¬ b¶n . Sù thèng nhÊt biÖn chøng gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt nh­ sù thèng nhÊt gi­· hai mÆt ®èi lËp t¹o nªn chØnh thÓ cña s¶n xuÊt x· héi . T¸c ®éng qua l¹i biÖn chøng gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt víi quan hÖ s¶n xuÊt ®­îc M¸c - Anghen kh¸i qu¸t thµnh quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt . Lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh sù h×nh thµnh vµ biÕn ®æi cña quan hÖ s¶n xuÊt . Khi kh«ng thÝch øng víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt , quan hÖ s¶n xuÊt sÏ k×m h·m thËm chÝ ph¸ ho¹i sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt , m©u thuÉn cña chóng tÊt yÕu sÏ n¶y sinh. BiÓu hiÖn cña m©u thuÉn nµy trong x· héi lµ m©u gi÷a c¸c giai cÊp ®èi kh¸ng . LÞch sö ®· chøng minh r»ng do sù ph¸t triÓncña lùc l­îng s¶n xuÊt , loµi ng­êi ®· bèn lÇn thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi bèn cuéc c¸ch m¹ng x· héi , dÉn ®Õn sù ra ®êi nèi tiÕp nhau cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi . Vµo giai ®o¹n cuèi cïng cña x· héi phong kiÕn ë c¸c n­íc T©y ¢u lùc l­îng s¶n xuÊt ®· mang nh÷ng iÕu tè x· héi ho¸ g¾n víi quan hÖ s¶n xuÊt phong kiÕn. Quan hÖ s¶n xuÊt phong kiÕn chËt hÑp kh«ng chø ®ùng ®­îc néi dung míi cña lùc l­îng s¶n xuÊt . Quan hÖ s¶n xuÊt cña T­ b¶n chñ nghÜa ra ®êi thay thÕ quan hÖ s¶n xuÊt phong kiÕn . Trong lßng nÒn s¶n xuÊt t­ b¶n , lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn , cïng víi sù ph©n c«ng lao ®éng vµ tÝnh chÊt x· héi ho¸ c«ng cô s¶n xuÊt ®· h×nh thµnh lao ®éng chung cña ng­êi d©n cã tri thøc vµ tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸ cao . Sù lín m¹nh nµy cña lùc l­îng s¶n xuÊt dÉn ®Õn m©u thuÉn gay g¾t víi chÕ ®é së h÷u t­ nh©n t­ b¶n chñ nghÜa . Gi¶i quyÕt m©u thuÉn ®ã ®ßi hái ph¶i x¸o bá quan hÖ s¶n xuÊt t­ nh©n t­ b¶n chñ nghÜa , x¸c lËp quan hÖ s¶n xuÊt míi , quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa. Theo M¸c , do cã ®­îc nh÷ng lùc l­îng s¶n xuÊt míi, loµi ng­êi thay ®æi ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña m×nh vµ do ®ã thay ®æi ph¸t triÓn s¶n xuÊt lµm ¨n cu¶ m×nh , loµi ng­êi thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt cña m×nh . Phï hîp cã thÓ hiÓu lµ c¶ ba mÆt cña quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i thÝch øng víi tÝnh chÊt tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt . Quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i t¹o ®­îc ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt vµ kÕt hîp víi tèi ­u gi÷a t­ liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng , b¶o ®¶m tr¸ch nhiÖm tõ s¶n xuÊt më réng . Më ra sau nh÷ng ®iÒu kiÖn thÝch hîp cho viÖc kÝch thÝch vËt chÊt , tinh thÇn víi ng­êi lao ®éng . VËy quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ quy luËt chung cña sù ph¸t triÓn x· héi .Do t¸c ®éng cña quy luËt nµy ,x· héi ph¸t triÓn kÕ tiÕp nhau tõ thÊp ®Õn cao cña c¸c ph­¬ng thøc s¶n xuÊt ,hay chÝnh lµ cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi .Quy luËt cèt lâi nµy nh­ sîi chØ ®á xuyªn suèt dßng ch¶y tiÕn ho¸ cña lÞch sö kh«ng chØ nh÷ng lÜnh vùc kinh tÕ mµ c¶ c¸c lÜnh vùc ngoµi kinh tÕ , phi kinh tÕ . 2.C¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng . KiÕn tróc th­îng tÇng lµ toµn bé nh÷ng t­ t­ëng x· héi , nh÷ng thiÕt chÕ t­¬ng øng vµ nh÷ng quan hÖ néi t¶ng cña th­îng tÇng , ®ã lµ nh÷ng quan ®iÓm t­ t­ëng chÝnh trÞ , ph¸p quyÒn , ®¹o ®øc , t«n gi¸o , nghÖ thuËt , triÕt häc vµ c¸c thÓ chÕ t­¬ng øng nh­ Nhµ n­íc §¶ng ph¸i , gi¸o héi vµ c¸c ®oµn thÓ quÇn chóng . KiÕn tróc th­îng tÇng ®­îc h×nh thµnh trªn tæng hîp toµn bé nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt hîp thµnh c¬ cÊu kinh tÕ cña mét chÕ ®é x· héi nhÊt ®Þnh ng­êi ta gäi ®ã lµ c¬ së h¹ tÇng. C¬ së h¹ tÇng bao gåm nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt ®ang gi÷ ®Þa vÞ thèng trÞ nÒn kinh tÕ nhãm nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt tµn d­ vµ nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt míi lµ quan hÖ mÇn mèng cña x· héi. BÊt kú mét c¬ së h¹ tÇng nµo còng bao gåm nh÷ng thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau , mçi thµnh phÇn kinh tÕ nµy ®Òu g¾n liÒn víi mét kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt trong ®ã quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ bao giê còng gi÷ vai trß chi phèi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c . Trong x· héi cã giai cÊp ®èi kh¸ng , giai cÊp nµy n¶y sinh tõ c¬ së h¹ tÇng , tõ m©u thuÉn vµ xung ®ét kinh tÕ. §ã chÝnh lµ c¬ së n¶y sinh giai cÊp ®èi kh¸ng trong kiÕn tróc th­îng tÇng, giai cÊp thèng trÞ vÒ kinh tÕ sÏ thèng trÞ vµ thiÕt lËp c¶ sù thèng trÞ vÒ mÆt t­ t­ëng ®èi víi x· héi , trong ®ã hÖ t­ t­ëng chÝnh trÞ vµ bé m¸i qu¶n lý nhµ n­íc cã vÞ trÝ quan träng nhÊt . a, C¬ së h¹ tÇng quyÕt ®Þnh kiÕn tróc th­îng tÇng . Vai trß quyÕt ®Þnh cña c¬ së h¹ tÇng víi kiÕn tróc th­îng ®­îc thÓ hiÖn ë mét sè mÆt: C¬ së h¹ tÇng nµo th× kiÕn tróc th­îng tÇng ®ã ( giai cÊp nµo gi÷ vÞ trÝ thèng trÞ vÒ mÆt kinh tÕ th× ®ång thêi còng lµ giai cÊp thèng trÞ x· héi vÒ tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc kh¸c ) . Quan hÖ s¶n xuÊt nµo thèng trÞ còng sÏ t¹o ra kiÕn tróc th­îng tÇng t­¬ng øng . M©u thuÉn giai cÊp , m©u thuÉn gi÷a c¸c tËp ®oµn trong x· hhäi vµ ®êi sèng tinh thÇn cña hä ®Òu xuÊt ph¸t trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp tõ m©u thuÉn kinh tÕ , tõ nh÷ng quan hÖ ®èi kh¸ng trong c¬ së h¹ tÇng . C¬ së h¹ tÇng thay ®æi th× nhÊt ®Þnh sím hay muén sÏ dÉn ®Õn sù thay ®æi vÒ kiÕn tróc th­îng tÇng . Qu¸ tr×nh ®ã diÔn ra ngay trong nh÷ng h×nh th¸i kinh tÕ x· héi còng nh­ khi chuyÓn tiÕp tõ h×nh th¸i nµy sang h×nh th¸i kinh tÕ x· héi kh¸c . Trong x· héi cã giai cÊp m©u thuÉn gi÷a c¬ së h¹ tÇng ®­îc biÓu hiÖn lµ m©u thuÉn gi÷a giai cÊp thèng trÞ vµ giai cÊp bÞ trÞ Khi h¹ tÇng cò bÞ xo¸ bá th× kiÕn tróc th­îng tÇng cò còng mÊt ®i vµ thay thÕ vµo ®ã lµ kiÕn tróc th­îng tÇng míi ®­îc h×nh thµnh tõng b­íc thÝch øng víi c¬ së h¹ tÇng míi . Sù thèng trÞ cña giai cÊp cò ®èi víi x· héi cò bÞ xo¸ bá , thay vµo ®ã b»ng hÖ t­ t­ëng thèng trÞ kh¸c vµ c¸c thÓ chÕ t­¬ng øng cña giai cÊp thèng trÞ míi .§­¬ng nhiªn kh«ng ph¶i "khi c¬ së h¹ tÇng thay ®æi th× lËp tøc sÏ dÉn ®Õn sù thay ®æi cña kiÕn tróc th­îng tÇng " . Trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña kiÕn th­îng tÇng míi , nhiÒu yÕu tè cña kiÕn tróc th­îng tÇng cò cßn tån t¹i g¾n liÒn víi c¬ së kinh tÕ ®· n¶y sinh ra nã .V× vËy gi©i cÊp cÇm quyÒn cÇn ph¶i biÕt lùa chän mét sè bé phËn hîp lÝ ®Ó sö dông nã x©y dùng x· héi míi . b, TÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi vµ sù t¸c ®éng trë l¹i cña kiÕn tróc th­îng tÇng víi c¬ së h¹ tÇng. C¸c bé phËn cña kiÕn tróc th­îng tÇng kh«ng phô thuéc mét chiÒu vµo c¬ së h¹ tÇng mµ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn , chóng cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi trong qu¸ tr×nh vËn ®éng ph¸t triÓn vµ t¸c ®éng m¹nh mÏ ®èi víi c¬ së h¹ tÇng Chøc n¨ng x· héi c¬ b¶n cña kiÕn tróc th­îng tÇng lµ ®Êu tranh thñ tiªu c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng cò , x©y dùng b¶o vÖ cñng cè vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng míi . Trong x· héi cã giai cÊp nhµ n­íc lµ yÕu tè cã t¸c ®éng m¹nh nhÊt ®èi víi c¬ së h¹ tÇng , c¸c yÕu tè kh¸c cña kiÕn tróc th­îng tÇng còng ®Òu t¸c ®éng ®Õn c¬ së h¹ tÇng nh­ng ®Òu bÞ nhµ n­íc ph¸p luËt chi phèi . Trong ®iÒu kiÖn ngµy nay vai trß cña kiÕn tróc th­îng tÇng kh«ng gi¶m ®i mµ ng­îc l¹i t¨ng lªn vµ t¸c ®éng m¹nh ®Õn tiÕn tr×nh lÞch sö. Tr¸i l¹i kiÕn tróc th­îng tÇng x· héi chñ nghÜa b¶o vÖ c¬ së h¹ tÇng x· héi chñ nghÜa nh»m x©y dùng x· héi míi , chÝnh môc ®Ých ®ã quyÕt ®Þnh tÝnh tÝch cùc cµng t¨ng cña kiÕn tróc th­îng tÇng cña chñ nghÜa x· héi . T¸c ®éng cña kiÕn tróc th­îng tÇng ®Õn c¬ së h¹ tÇng ®­îc thÓ hiÖn trong hai tr­êng hîp tr¸i ng­îc nhau nÕu kiÕn tróc th­îng tÇng phï hîp víi quan hÖ kinh tÕ tiÕn bé th× sÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn x· héi . Ng­îc l¹i nÕu kiÕn tróc th­îng tÇng lµ c¬ së cña nh÷ng quan hÖ kinh tÕ lçi thêi th× sÏ k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi , nh÷ng sù t¸c ®éng k×m h·m ®ã chØ lµ t¹m thêi sím muén còng bÞ c¸ch m¹ng kh¾c phôc vÒ c¬ b¶n , b¶n chÊt gi÷a c¬ së h¹ tÇng vµ c¬ së th­îng tÇng chÝnh lµ b¶n chÊt gi÷a kinh tÕ vµ chÝnh trÞ trong ®ã kinh tÕ ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh cßn chÝnh trÞ lµ biÓu hiÖn tËp trung cña kinh tÕ vµ cã t¸c dông m¹nh mÏ trë l¹i . CÇn tr¸nh khuynh h­íng qu¸ thæi phång hoÆc h¹ thÊp vai trß cña kiÕn tróc th­îng tÇng , nÕu tuyÖt ®èi ho¸ vai trß cña kiÕn th­îng tÇng th× sÏ r¬i vµo t¶ khuynh cßn ng­îc l¹i sÏ r¬i vµo h÷u khuynh . Ii . sù vËn dông h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi vµo vÊn ®Ò qu¸ ®é lªn cnxh ë viÖt nam . Dùa trªn c¬ së nh÷ng lý luËn chung trªn , phÇn tiÕp theo cña ®Ò tµi xin phÐp ®­îc ®i s©u vµo vÊn ®Ò "h×nh th¸i kinh tÕ x· héi vµ vÊn ®Ò qu¸ ®é ®i lªn CNXH ë ViÖt Nam" . Loµi ng­êi ®· tr¶i qua 5 h×nh th¸i kinh tÕ . Mçi h×nh th¸i sau tiÕn bé h¬n , v¨n minh h¬n h×nh th¸i tr­íc . §Çu tiªn lµ h×nh th¸i kinh tÕ tù nhiªn (céng s¶n nguyªn thuû ) con ng­êi chØ biÕt s¨n b¾n h¸i l­îm , ¨n thøc ¨n sèng cuéc sèng cña hä phô thuéc hoµn toµn vµo thiªn nhiªn .Cã thÓ nãi ®©i lµ thêi kú s¬ khai mét thêi kú m«ng muéi cña loµi ng­êi . Sau ®ã ®Õn h×nh th¸i kinh tÕ x· héi : ChiÕm h÷u n« lÖ , con ng­êi ®· v¨n minh h¬n hä kh«ng cßn ¨n t­¬i sèng vµ ®· biÕt lao ®éng t¹o ra cña c¶i : x· héi xuÊt hiÖn chÕ ®é t­ h÷u , b¾t ®Çu ph©n chia thµnh kÎ giÇu ng­êi nghÌo .Hai giai cÊp c¬ b¶n lµ chñ n« vµ n« lÖ , quan hÖ gi÷a hai giai cÊp ®ã lµ quan hÖ bãc lét hoµn toµn cña c¶i vËt chÊt vµ con ng­êi . N« lÖ biÕn thµnh c«ng cô lao ®éng . VÊn ®Ò giai cÊp khi lªn ®Õn x· héi phong kiÕn b¶n chÊt vÉn lµ quan hÖ bãc lét , nh­ng sù bãc lét thÓ hiÖn qua sù cèng n¹p . Ng­êi n«ng d©n , t¸ ®iÒn ph¶i lµm thuª vµ nép thuÕ cho quan l¹i , ®Þa chñ , song hä cã mét chót quyÒn lîi lµ ®­îc tù do . H×nh th¸i kinh tÕ x· héi : T­ b¶n chñ nghÜa ra ®êi ®­a loµi ng­êi lªn nÊc thang cao h¬n cña nÒn v¨n minh . X· héi ®· phong phó h¬n vÒ giai cÊp . Giai cÊp thèng trÞ lµ giai cÊp c¬ b¶n . Thñ ®o¹n bãc lét cña chóng tinh vi h¬n rÊt nhiÒu lÇn so víi sù bãc lét tr­íc ®ã trong c¸c x· héi chiÕm h÷u n« lÖ vµ phong kiÕn . Ng­êi c«ng nh©n lµm thuª bÞ bãc lét søc lao ®éng qua gi¸ trÞ thÆng d­ , sù lµm viÖc qu¸ søc ….MÆc dï t­ b¶n x· héi chñ nghÜa t¹o ra mét l­îng cña c¶i vËt chÊt rÊt lín cho x· héi , nh­ng b¶n chÊt bãc lét cïng nh÷ng m©u thuÉn kh¸c nhau lµ kh«ng thÓ ®iÒu hoµ . PhÇn ®«ng con ng­êi trong x· héi t­ b¶n chñ nghÜa ®Òu bÞ mÊt quyÒn lîi b×nh ®¼ng . C¶ ba chÕ ®é n« lÖ , phong kiÕn , t­ b¶n chñ nghÜa cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng nh­ng nã ®Òu lµ chÕ ®é cã kh¸c nh­ng m©u thuÉn ®èi kh¸ng kh«ng thÓ ®iÒu hoµ gi÷a giai cÊp bãc lét vµ giai cÊp bÞ bãc lét , dùa trªn sù t­ h÷u vÒ s¶n xuÊt . Giai cÊp bãc lét lµ giai cÊp thèng trÞ , mäi ho¹t ®éng vÒ mÆt kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi ®Òu phôc vô cho quyÒn lîi cña chÝnh hä. Mét h×nh th¸i kinh tÕ x· héi tån t¹i ®­îc th× nã ph¶i cã nh÷ng mÆt tèt nhÊt ®Þnh cña nã chóng ta còng kh«ng thÓ phñ nhËn nh÷ng thµnh qu¶ mµ c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nãi trªn ®· ®¹t ®­îc . X· héi céng s¶n nguyªn thuû lµ chÕ ®é x· héi ®Çu tiªn ®Æt nÒn mãng cho sù ph¸t triÓn cña loµi ng­êi . Trong x· héi chiÕm h÷u n« lÖ giai cÊp thèng trÞ b¾t ®Çu tÝch luü cña c¶i cho x· héi , quan träng nhÊt lµ nã ®­a con ng­êi ra khái thêi kú m«ng muéi hoang d· . H×nh th¸i kinh tÕ x· héi lµ chÕ ®é x· héi b­íc ®Çu võa ph¸t huy thõa kÕ nh÷ng thµnh qu¶ cña chñ nghÜa t­ b¶n , ®ång thêi kh¾c phôc nh÷ng m©u thuÉn nh÷ng h¹n chÕ cña t­ b¶n chñ nghÜa . Mét x· héi mµ quyÒn lùc n»m trong tay giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng - mét tÇng líp ®«ng ®¶o cña x· héi . Mäi ho¹t ®éng kinh tÕ - v¨n ho¸ - chÝnh trÞ phôc vô lîi Ých chung cña toµn x· héi . Kh«ng cßn t×nh tr¹ng bãc lét ,mäi ng­êi ®Òu b×nh ®¼ng , sinh ho¹t lao ®éng d­íi sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc th«ng qua ph¸p luËt thùc hiÖn chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt , chÕ ®é tËp chung d©n cñ c«ng b»ng x· héi . Quan hÖ s¶n xuÊt ®­îc x©i dùng trªn c¬ së cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cao c¬ së h¹ tÇng phï hîp víi kiÕn tróc th­îng tÇng . §©y lµ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi ­u viÖt mét ®Ønh cao cña v¨n minh loµi ng­êi . Tõ hai vÊn ®Ò qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi , mét lµ con ®­êng t­ b¶n chñ nghÜa vµ con ®­êng ®i tõ tiÕn t­ b¶n chñ nghÜa . ViÖt Nam tõ mét nÒn kinh tÕ tiÓu n«ng muèn tho¸t ra khái nghÌo nµn l¹c hËu vµ nhanh chãng ®¹t ®Õn tr×nh ®é mét n­íc ph¸t triÓn b»ng con ®­êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi tÊt yÕu ph¶i tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc . 1.Môc ®Ých : Môc tiªu cña c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ë n­íc ta hiÖn nay nh­ §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VII cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh lµ : X©y dùng n­íc ta thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i . C¬ cÊu kinh tÕ lËp hiÕn , quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé , phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt , ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao , quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c d©n giµu n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh , vµ n­íc ta ®· chuyÓn sang mét thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®©y lµ nh÷ng nhËn ®Þnh rÊt quan träng ®èi víi nh÷ng b­íc ®i tiÕp theo trong sù nghiÖp ®æi míi . C«ng nghiÖp ho¸ lµ mét qu¸ tr×nh nh»m ®­a n­íc ta tõ mét neenf c«ng nghiÖp l¹c hËu thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i . HiÖn ®¹i ho¸ lµ mét môc tiªu c¬ b¶n cña v¨n minh hiÖn ®¹i , thÓ hiÖn xu h­íng lÞch sö tiÕn bé . §ã lµ nhiÖm vô quan träng cã tÇm cì to lín , ®ßi hái ph¶i ®i tõ c¸i cô thÓ ®Õn c¸i tæng thÓ . Tr­íc hÕt cÇn hiÓu râ thùc tr¹ng vµ nh÷ng ®Þnh h­íng trung cña ViÖt Nam tr×nh ®é lùc l­îng s¶n xuÊt ë møc thÊp , qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi l¹i kh«ng ph¶i tõ chñ nghÜa t­ b¶n mµ tõ b­íc qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chñ nghÜa t­ b¶n víi t­ c¸ch lµ mét chÕ ®é x· héi . V× vËy cÇn ph¶i nhËn thøc ®Çy ®ñ vµ s¸ng t¹o c¸c quy luËt kh¸ch quan , trong ®ã quy luËt s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt tr×nh ®é lùc l­îng s¶n xuÊt lµ quy luËt c¬ b¶n nhÊt nh»m c¶i t¶o cac thµnh phÇn kinh tÕ khai th¸c mäi tiÒm n¨ng s¶n xuÊt . Ph¸t huy tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o cña c¸c chñ thÓ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh ph¶i ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ cã hiÖu qu¶ ®Ó thùc sù cã t¸c dông chñ ®¹o víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c . Chóng ta ph¶i kh¾c phôc quan niÖm bá qua chñ nghÜa t­ b¶n mét c¸ch gi¶n ®¬n. Ph¶i khai th¸c sö dông tèi ®a chñ nghÜa t­ b¶n lµm kh©u"trung gian"®Ó chuyÓn nÒn s¶n xuÊt nhá lªn chñ nghÜa x· héi nh­ Lªnin ®· chØ ra . Chñ tr­¬ng ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ viÖc sö dông c¸c thµnh h×nh thøc kinh tÕ trung gian qu¸ ®é trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta mµ §¹i héi VI v¹ch ra lµ ®óng ®¾n . §¹i héi VII cña §¶ng còng chØ râ "… phï hîp víi sù ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt thiÕt lËp tõng b­íc quan hÖ s¶n xuÊt tõ x· héi chñ nghÜa tõ thÊp ®Õn cao víi sù ®a d¹ng vÒ h×nh thøc së h÷u ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng s¶n xuÊt chñ nghÜa tiÕn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý Nhµ n­íc ". Kinh tÕ quèc doanh vµ kinh tÕ tËp thÓ ngµi cµng trë thµnh nÒn t¶ng cña kinh tÕ quèc doanh.Thùc hiÖn nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ chñ yÕu . §ã lµ mét trong nh÷ng ph­¬ng h­íng c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh x©i dùng chñ nghÜa x· héi vµ b¶o vÖ ®Êt n­íc ta . H¬n n÷a sù vËn dông ®óng ®¾n cña c¸c quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt , ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ cÇn thiÕt . Bªn c¹nh ®ã tõng b­íc c¬ së x©y dùng h¹ tÇng vµ c¬ së th­îng tÇng §Æc biÖt lµ x©y dùng Nhµ n­íc cña d©n , do d©n ,v× d©n . Thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt qu¶n lý vµ ph©n phèi theo lao ®éng . 2.Thùc tr¹ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam. Tr­íc ®©y trong nh÷ng n¨m tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n­íc chóng ta ®· x¸c ®Þnh cong nghiÖp ho¸ "lµ nhiÖm vô trung t©m cña thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi "song vÉn m¾c ph¶i sai lÇm b»ng c¸ch nhËn thøc vÒ c«ng nghiÖp ho¸ . Tõ cuèi nh÷ng n¨m 70 , ®Êt n­íc ®· l©m vµo khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi víi nh÷ng khã kh¨n g¨y g¾t l¹m ph¸t . Khi ®ã do t­ duy lý luËn bÞ l¹c hËu , gi÷a lý luËn vµ thùc tiÔn cã kho¶ng c¸ch qu¸ xa t­ duy cò vÒ chñ nghÜa x· héi theo m« h×nh tËp trung quan liªu , bao cÊp ®· c¶n trë sù ph¸t triÓn cña thùc tiÔn s¶n xuÊt , chÕ ®é bao cÊp dÉn ®Õn t×nh tr¹ng tr× chÖ trong c«ng viÖc : û l¹i l­êi nh¸c , phô thuéc vµo Nhµ n­íc .Kh«ng n¨ng ®éng s¸ng t¹o b»ng c«ng t¸c ®­îc giao , kh«ng cÇn quan t©m ®Õn kÕt qu¶ ®¹t ®­îc . Trong s¶n xuÊt s¶n phÈm lµm ra kh«ng ®ñ chÊt l­îng l¹m ph¸t cµng t¨ng . K×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc ®êi sèng x· héi thÊp kÐm , nghÌo khã . Tr­íc ®©y chóng ta do kh«ng thÊy ®­îc quy luËt lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn sÏ kÐo theo quan hÖ s¶n xuÊt ph¸t triÓn nªn chóng ta ®· ®i ng­îc l¹i quy luËt nµy vµ muèn ¸p ®Æt mét quan hÖ s¶n xuÊt ®Ó kÐo theo sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt . Sau khi tiÕn hµnh ®æi míi chóng ta ®· tu©n theo ®óng quy luËt chuyÓn nÒn kinh tÕ sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ho¹t ®éng trªn c¬ chÕ thÞ tr­êng lµm cho n¨ng xuÊt lao ®éng t¨ng , lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn do ®ã quan hÖ s¶n xuÊt cµng ph¸t triÓn theo .MÆt kh¸c ph¶i t¹o ra yÕu tè tÝch cùc biÕn c¸c yÕu tè chñ quan v× nã cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi v× r»ng ý thøc cã tÝnh v­ît tr­íc nªn quan hÖ s¶n xuÊt cã kh¶ n¨ng v­ît so víi s¶n l­îng s¶n xuÊt v­ît tr­íc ë ®©y lµ sù v­ît tr­íc cã tÝnh phï hîp , v­ît tr­íc dùa trªn c¬ së suy luËn khoa häc l«gic, dùa trªn c¸c quy luËt vµ cao h¬n lµ sù v­ît tr­íc kiÕn tróc th­îng tÇng so víi c¬ së h¹ tÇng . Nã còng ph¶i dùa trªn sù phï hîp víi quy luËt vµ c¬ së lý luËn. §¸ng tiÕc lµ chóng ta v× muèn rót ng¾n thêi k× qu¸ ®é chóng ta ®· tuyÖt ®èi ho¸ nh©n tè chñ quan vµ chÝnh trÞ cho r»ng chØ cÇn néi dung vµ sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n th× chóng ta cã thÓ lµm cho quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt . KÕt qu¶ cuèi cïng ®em l¹i lµ kinh tÕ quèc doanh kÐm hiÖu qu¶ cßn kinh tÕ ngoµi quèc doanh l¹i bÞ k×m h·m kh«ng ngãc ®Çu lªn ®­îc .NÒn kinh tuy ®¹t ®­îc ®é t¨ng tr­ëng nhÊt ®Þnh nh­ng sù t¨ng tr­ëng ®ã kh«ng cã ph¸t triÓn v× dùa vµo bao cÊp , bëi chi ng©n s¸ch l¹m ph¸t vay nî n­íc ngoµi .Con ng­êi kh«ng ®­îc gi¶i phãng vµ bÞ l©m vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng l¹c hËu tr× trÖ lµm t¨ng chi phÝ lín cña c¶i x· héi . §Õn khi ¸p dông chÝnh s¸ch kho¸n ®Êt cho nh©n d©n tù trång trät , ph¸ bá hîp t¸c th× nªn nhµ n­íc ®· cã nh÷ng b­íc chuyÓn m×nh rÊt râ rÖt . Trong c«ng nghiÖp Trong lùa chän b­íc ®i , ®· cã lóc chóng ta thiªn vÒ "­u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng coi ®ã lµ gi¶i ph¸p c¬ së vÊt chÊt - kü thuËt cho c«ng nghiÖp. Mµ kh«ng coi träng ®óng møc cña viÖc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp nhÑ , c«ng nghiÖp ho¸ còng hiÓu ®­îc mét c¸ch gi¶n ®¬n lµ qu¸ tr×nh x©y dùng mét nÒn s¶n xuÊt ®­îc c¬ khÝ ho¸ trong tÊt c¶ c¸c nghµnh kinh tÕ quèc d©n . Chóng ta thùc hiÖn chñ nghÜa x· héi å ¹t víi quy m« lín . Quèc h÷u ho¸ toµn bé c¸c xÝ nghiÖp t­ nh©n . KÕ ho¹ch kinh tÕ cña n­íc ta hÇu nh­ dËm ch©n t¹i chç víi nh÷ng viÖn nghiªn cøu bao cÊp chØ ®¹o th× lµm sao kh«ng thÓ ph¸t huy ®­îc n¨ngnlùc s¸ng t¹o víi ®ång vèn Ýt kh«ng ®ñ ®Ó cho nghiªn cøu kh«ng cung cÊp ®Çy ®ñ kinh phÝ cho c¸c viÖc øng dông nã vµo thùc tiÔn s¶n xuÊt .Trong khi ®ã nh×n ra bªn ngoµi khoa häc kü thuËt cña c¸c n­íc ph¸t triÓn nh­ vò b·o vµ trë thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp thÊm vµo tÊt c¶ c¸c yÕu tè con cña ng­êi . Mét h¹n chÕ n÷a lµ chóng ta m¾c ph¶i ®ã lµ ta ®· phñ nhËn quy luËt gi¸ trÞ s¶n xuÊt hµng ho¸ kinh tÕ thÞ tr­êng . Thùc chÊt ë ®©y còng lµ do nh÷ng nhËn thøc sai lÇm , chñ quan nãng véi mµ chóng ta ®· cho r»ng kinh tÕ n­íc ta ph¶i tu©n theo quy luËt gi¸ trÞ s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ c¬ chÕ thÞ tr­êng mµ kh«ng hiÓu ®iÒu quy luËt nhÊt ®ã lµ : n­íc ta míi ë giai ®o¹n cña thêi kú qu¸ ®é . 3.Mét sè biÖn ph¸p §Ó thùc hiÖn môc tiªu §¶ng ®Ò ra lµ lµm cho d©n giÇu n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh , ®Êt n­íc chuyÓn m×nh lªn chñ nghÜa x· héi th× ®i ®«i víi viÖc cñng cè , hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt chóng ta nhÊt thiÕt ph¶i ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt , v× kh«ng cã lùc l­îng s¶n xuÊt hïng hËu víi n¨ng xuÊt cao th× kh«ng thÓ nãi ®Õn c«ng nghiÖp ho¸ x· héi . Mét lÇn n÷a ta kh¼ng ®Þnh tÝnh tÊt yÕu cña c«ng cuéc CNH - H§H ë ViÖt Nam . CNH - H§H ®­a ®Êt n­íc v­ît qua mét chÆn ®­êng dµi ®i lªn c«ng nghiÖp x· héi tÝnh ®­îc t×nh tr¹ng chung ®ã lµ sù tôt hËu ngµi cµng xa cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn so víi c¸c n­íc ph¸t triÓn. CNH - H§H lµ ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho chñ nghÜa x· héi , CNH - H§H ®Êt n­íc th× cã tr¸nh ®­îc nguy c¬ tôt hËu vÒ kinh tÕ vµ sù l¹c hËu vÒ tiÕn bé x· héi . Khã kh¨n: Mét vÊn ®Ò næi cém " chóng ta cßn qu¸ l¹c hËu , cÇn ph¶i trang bÞ míi hiÖn ®¹i ". VÒ n«ng nghiÖp : cho ®Õn nay chóng ta cßn vÉn trong t×nh tr¹ng l¹c hËu vÒ n¨ng suÊt vÉn thÊp ( mét lao ®éng trong n«ng nghiÖp trung b×nh nu«i 2,5-3 ng­êi so víi ë Mü , mét lao ®éng n«ng nghiÖp nu«i 30 - 40 ng­êi ) .N«ng nghiÖp ch­a thÓ lµ chç dùa ®Ó n©ng nhu cÇu b×nh qu©n ®Çu ng­êi mét c¸ch ®¸ng kÓ n«ng s¶n hµng ho¸ vÉn ch­a trë thµnh nguån chÝnh mµ ta cã thÓ dùa vµo ®ã ®Ó x©y dùng c«ng nghÖ vµ c¬ cÊu h¹ tÇng .ThuÕ thu nhËp tõ n«ng nghiÖp kh«ng ®¸ng kÓ . + Do chóng ta tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ trong ®iÒu kiÖn c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nªn ®· gÆp nhiÒu thö th¸ch gay g¾t . KÕt cÊu kinh tÕ ngµi cµng t¨ng gi÷a c¸c n­íc giµu nghÌo . Ta mÊt dÇn lîi thÕ c¸c tµi nguyªn vµ lao ®éng . Sù chªnh lÖch kh¸ lín vÒ møc sèng . KÕt cÊu khoa häc - kü thuËt ngµi cµng lín . ThuËn lîi: Nhê chuyÓn giao c«ng nghÖ nªn ta chØ viÖc øng dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc - c«ng nghÖ . Cã thÓ chän c«ng nghÖ míi , phï hîp ®Ó ph¸t triÓn . Ta cã nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm tõ c¸c n­íc ®i tr­íc , kh«ng m¾c ph¶i sai lÇm nh­ nh÷ng n­íc ®ã …. DÔ hîp t¸c ®Ó tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ . Chóng ta cã lùc l­îng lao ®éng dåi dµo , con ng­êi ViÖt Nam th«ng minh s¸ng t¹o l¹i cã sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ sù qu¶n lý cña nhµ n­íc th«ng qua ph¸p luËt . ChÝnh s¸ch cô thÓ cña Nhµ n­íc Sù ph¸t triÓn cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ sù nghiÖp ®æi míi ë n­íc ta cñng cè cho chóng ta nh÷ng bµi häc lín vÒ nhËn thøc . §ã lµ bµi häc vÒ qu¸n triÖt quan ®iÓm thùc tiÔn - quan ®iÓm c¬ b¶n vµ hµng ®Çu cña triÕt häc M¸c xÝt - còng nh­ nguyªn t¾c thèng nhÊt gi÷a lÝ luËn thùc tiÔn - nguyªn t¾c c¬ b¶n cña chñ nghÜa M¸c Lªnin . Môc tiªu mµ §¹i héi §¶ng lÇn thø VII cña §¶ng ®Ò ra chÝnh lµ sù cô thÓ hoµ hîp thèng nhÊt vÒ hinhf thøc kinh tÕ - x· héi vµo hoµn c¶nh cô thÓ cña x· héi chñ nghÜa . Ta ph¶i lu«n nhËn thøc vËn dông ®óng ®¾n s¸ng t¹o hai mèi quan hÖ c¬ b¶n lµ quan hÖ b¶n chÊt gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt ; quan hÖ gi÷a c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng . Sù ®æi míi víi tÝnh chÊt míi mÎ kh« khan vµ phøc t¹p cña nã - ®ßi hái ph¶i cã lÝ luËn khoa häc soi s¸ng . Song ph¶i kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lÝ luËn vµ thùc tiÔn . Tr­íc t×nh h×nh ®ã §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· nhËn ®Þnh vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh mét c¸ch ®óng ®¾n , ®iÒu nµy ë §¹i héi §¶ng kho¸ VII ®· nªu râ rµng : Trong xu h­íng quèc tÕ ho¸ s¶n xuÊt vµ ®êi sèng khoa häc - c«ng nghÖ trªn thÕ giíi ngµi mét gia t¨ng th× c«ng nghiÖp ho¸ ph¶i g¾n liÒn víi H§H , n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ … "TËn dông lîi thÕ cña n­íc ®i sau chóng ta tËp trung tr­íc hÕt cho viÖc tiÕp thu c¸c thµnh tùu khoa häc cña thÕ giíi , øng dông më réng vµ lµm chñ . §ång thêi ph¶i biÕt dµnh nç lùc nhÊt ®Þnh cho nh÷ng mòi nhän ph¸t triÓn , t×m c¸ch ®i t¾t , ®ãn ®Çu t¹o nªn lîi thÕ c¹nh tranh c¶ vÒ ph­îng diÖn kinh tÕ vµ c«ng nghiÖp t¹o nªn sù ph¸t triÓn nhanh vµ n¾m v÷ng cña nÒn kinh tÕ ". a, X©y dùng vµ ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ míi . C«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ngµi nay kh«ng thÓ hiÓu nh­ tr­íc kia . C«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ ngµi nay kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn lµ sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ nghµnh c«ng nghiÖp mµ cßn lµ qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ phï hîp víi sù ®æi míi c¬ b¶n vÒ kinh tÕ vµ c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i ho¸ tÊt c¶ c¸c nghµnh kinh tÕ quèc d©n . Tõ ®ã t¹o ra ®­îc sù c©n ®èi hµi hoµ gi÷a c¸c nghµnh trong tæng thÓ nÒn kinh tÕ quèc doanh . Ph­¬ng h­¬ng cô thÓ §Çu tiªn cÇn ph¶i gi¶i quyÕt lµ chuyÓn ®æi c¬ cÊu " c«ng - n«ng nghiÖp vµ dÞch vô " phï hîo víi xu h­íng "më " cña nÒn kinh tÕ . VÊn ®Ò nµy ®­îc gi¶i quyÕt t¹o nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho viÖc ph©n c«ng l¹i lao ®éng hîp lÝ trong c¸c nghµnh kinh tÕ vµ ®iÒu chØnh hîp lÝ víi c¬ cÊu ®Çu t­ . b) C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n . (Sù cÇn thiÕt ) : N­íc ta hiÖn nay lµ mét Nhµ n­íc so víi 80% d©n c­ ®ang sinh sèng b»ng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp . §©y lµ mét ®Þa bµn tËp trung ®¹i bé phËn ng­êi nghÌo .V× vËy , ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ x· héi n«ng th«n ®· ®ang vµ sÏ lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña chóng ta . Song n«ng nghiÖp kh«ng tù m×nh th©i ®æi , ®æi míi c¬ së vËt chÊt kü thuËt c«ng nghÖ , kh«ng cã kh¶ n¨ng t¨ng tr­ëng nhanh ®Ó t¹o thªm nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm cho n«ng d©n mµ ph¶i cã t¸c ®éng m¹nh mÏ cña c«ng nghiÖp , dÞch vô ….chØ cã nh­ vËy sÏ xo¸ bá ®­îc tr¹ng th¸i tr× trÖ cña nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp s¶n xuÊt nhá xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo n©ng cao møc thu nhËp b×nh qu©n . ChÝnh s¸ch ®­êng lèi ph¸t triÓn : Trong khu vùc n«ng th«n ._.