Công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Chiếu sáng và thiết bị đô thị Hà Nội

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Tr­êng ®¹i häc Hµ Néi chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp thùc tÕ tæ CHøC c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i xÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ chiÕu s¸ng thuéc c«ng ty ChiÕu s¸ng vµ thiÕt bÞ ®« thÞ Hµ Néi Gi¸o viªn h­íng dÉn : Sinh viªn : Líp : Hµ néi 4/2002 Lêi nãi ®Çu Trong s¶n xuÊt kinh doanh, tiªu chÝ quan trängnhÊt ®èi víi mäi doanh nghiÖp dï lµ quèc doanh, liªn doanh hay t­ nh©n…lµ lîi nhuËn . Lîi nhËn quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, muèn thu ®­îc lîi nhuËn cao ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã nh÷ng quyÕt s¸ch s¸ng suèt trong s¶n xuÊt kinh doanh. Muèn vËy, ban l·nh ®¹o doanh nghiÖp ph¶i ®­îc cung cÊp th«ng tin mét c¸ch kÞp thêi vµ chÝnh x¸c vÒ t×nh h×nh liªn ®íi ®Õn doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ t×nh h×nh thùc tÕ cña doanh nghiÖp. §Ó cã thÓ n¾m b¾t ®­îc ®Çy ®ñ t×nh h×nh thùc tÕ cña doanh nghiÖp vµ cã biÖn ph¸p ®èi phã kÞp thêi víi c¸c tÝn hiÖu cña thÞ tr­êng, c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp sö dông nhiÒu c«ng cô qu¶n lý vµ cung cËp th«ng tin kh¸c nhau. Trong ®ã, th«ng tin kÕ to¸n lµ mét trong nh÷ng th«ng tin kh«ng thÓ thiÕu trong hÖ thèng c¸c c«ng cô nµy ®Ó qu¶n lý vèn, tµi s¶n vµ mäi ho¹t ®ång s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. §©y còng lµ nguån cung cÊp th«ng tin kinh tÕ ®¸ng tin cËy ®Ó nhµ n­íc thùc hiÖn viÖc ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ vÜ m«, thùc hiÖn kiÓm tra, kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng ®ã, c¸c doanh nghiÖp ®· hÕt søc quan t©m ®Õn c¸c tæ chøc h¹ch to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng. VËn hµnh trong c¬ chÕ nµy, c«ng ty ChiÕu s¸ng vµ thiÕt bÞ ®« thÞ Hµ Néi - mét doanh nghiÖp ®ang tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ - còng kh«ng n»m ngoµi vßng t¸c ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ thÞ tr­êng ®ã. Tuy nhiªn, t­¬ng øng víi tr×nh ®é qu¶n lý vµ tÝnh chÊt s¶n xuÊt kh¸c nhau cña mçi doanh nghiÖp sÏ cã nh÷ng ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kh¸c nhau. Víi môc ®Ých kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, c«ng ty ChiÕu s¸ng vµ thiÕt bÞ ®« thÞ Hµ Néi ®· hÕt søc chó ý ®Õn c«ng t¸c h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm - vÊn ®Ò c¬ b¶n g¾n chÆt víi kÕt qu¶ cuèi cïng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Tuy nhiªn, tr­íc nh÷ng yªu cÇu vµ ®ßi hái ngµy cµng cao cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, c«ng ty ChiÕu s¸ng vµ thiÕt bÞ ®« thÞ Hµ Néi còng cÇn ph¶i cã nh÷ng nghiªn cøu c¶i tiÕn hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng ty. ý thøc ®­îc vai trß cña c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®èi víi qu¶n lý kinh tÕ ë c¸c doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, trong thêi gian nghiªn cøu t×m hiÓu thùc tÕ t¹i c«ng ty ChiÕu s¸ng vµ thiÕt bÞ ®« thÞ Hµ Néi, em xin m¹nh d¹n chän ®Ò tµi "C«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty ChiÕu s¸ng vµ thiÕt bÞ ®« thÞ Hµ Néi". Do thêi gian thùc tËp kh«ng nhiÒu vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« gi¸o, ban l·nh ®¹o vµ c¸c c¸n bé phßng tµi chÝnh kÕ to¸n c«ng ty ChiÕu s¸ng vµ thiÕt bÞ ®« thÞ Hµ Néi ®Ó bµi viÕt ®­îc hoµn thiÖn h¬n. CÊu tróc cña b¶n luËn v¨n nµy gåm : Më ®Çu Ch­¬ng1. Nh÷ng lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ch­¬ng2. Thùc tÕ c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i xÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ chiÕu s¸ng thuéc c«ng ty ChiÕu s¸ng vµ thiÕt bÞ ®« thÞ Hµ Néi Ch­¬ng3. Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i xÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ chiÕu s¸ng CH­¬ng1 Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi viÖc sö dông tµi s¶n vËt t­ lao ®éng vµ s¶n xuÊt. Qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt thùc chÊt lµ qu¶n lý viÖc sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm, cã hiÖu qu¶ c¸c lo¹i vËt t­, lao ®éng, tiÒn vèn vµ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt. MÆt kh¸c, chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së cÊu t¹o nªn tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm, tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, cïng víi chÊt l­îng vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n lu«n lµ nh÷ng vÊn ®Ò quan t©m hµng ®Çu cña c¸c nhµ s¶n xuÊt. PhÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ thu nhËp cña ng­êi lao ®éng, ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Do ®ã, viÖc ho¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¬ së cho viÖc x¸c ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm, t×nh h×nh thùc hiÖn møc tiªu hao, t×nh h×nh h¹ch to¸n néi bé,®ång thêi lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. I. NhiÖm vô cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm I.1. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt I.1.1. Chi phÝ s¶n xuÊt Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, doanh nghiÖp ph¶i huy ®éng sö dông c¸c nguån tµi lùc, vËt lùc( lao ®éng, vËt t­, tiÒn vèn..) ®Ó thùc hiÖn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm, thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc lao vô kÓ c¶ chi cho c«ng t¸c qu¶n lý chung cña doanh nghiÖp. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh. Cã thÓ nãi, chi phÝ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp (cßn gäi lµ chi phÝ kinh doanh hay chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp) lµ toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh biÓu hiÖn b»ng tiÒn. Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt bao gåm chi phÝ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ chi phÝ cho ho¹t ®éng ngoµi s¶n xuÊt. Chi phÝ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®­îc gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm toµn bé chi phÝ bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau vÒ néi dung, tÝnh chÊt, c«ng dông, vai trß cña nã. V× vËy, ®Ó nh×n nhËn râ ®­îc ý nghÜa, sù quan träng cña chi phÝ s¶n xuÊt ®ång thêi ®Ó doanh nghiÖp qu¶n lý tèt ®­îc chi phÝ s¶n xuÊt tõ ®ã t×m ra c¸c biÖn ph¸p h¹ thÊp chi phÝ mét c¸ch hîp lý nhÊt, ng­êi ta nhÊt thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. I.1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt Tuú theo tõng gãc ®é xem xÐt chi phÝ s¶n xuÊt trªn c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau mµ ng­êi ta lùa chän nh÷ng tiªu thøc ph©n lo¹i chi phÝ cho hï hîp. ViÖc lùa chän tiªu thøc ph©n lo¹i thÝch hîp cã ý nghÜa rÊt quan träng trong c«ng viÖc kiÓm tra, ph©n tÝch vµ qu¶n lý viÖc sö dông chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch cã hiÖu qu¶: Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ ë tÇm qu¶n lý chung, ng­êi ta th­êng quan t©m tíi viÖc doanh nghiÖp chi ra trong kú gåm nh÷ng lo¹i chi phÝ nµo vµ víi l­îng lµ bao nhiªu. V× vËy, chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp th­êng ®­îc ph©n lo¹i theo néi dung, tÝnh chÊt cña chi phÝ thµnh n¨m lo¹i chi phÝ sau: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu Chi phÝ nh©n c«ng Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông quan träng ®èi víi viÖc qu¶n lý chi phÝ cña lÜnh vùc s¶n xuÊt: cho phÐp hiÓu râ c¬ cÊu, tØ träng trong tõng yÕu tè chi phÝ lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lµm c¬ së cho viÖc dù trï hay x©y dùng kÕ ho¹ch cung øng vËt t­, tiÒn vèn, huy ®éng sö dông lao ®éng. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông. Theo tiªu thøc nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng Chi phÝ vËt liÖu Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông phôc vô cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo ®Þnh møc lµm c¬ së cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh theo kho¶n môc, lµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt cho kú sau Ngoµi hai c¸ch ph©n lo¹i trªn, chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ ®­îc ph©n lo¹i theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ vµ khèi l­îng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô thµnh chi phÝ kh¶ biÕn vµ chi phÝ bÊt biÕn hoÆc thµnh chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp.. Trªn ®©y lµ mét sè c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt chñ yÕu. ë mçi c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt ®Òu cã ý nghÜa ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thiÕt víi nhau, bæ xung lÊn nhau vµ cïng cã chung mét môc ®Ých lµ qu¶n lý mét c¸ch chÆt chÏ, cã hiÖu qu¶ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh vµ c¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm II.1. Gi¸ thµnh s¶n phÈm Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho mét khèi l­îng hoÆc mét ®¬n vÞ s¶n phÈm do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt t­ lao ®äng vµ tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh­ tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc kinh tÕ kü thuËt vµ c«ng nghÖ mµ doanh nghiÖp ®· sö dông nh»m n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng, chÊt l­îng s¶n xuÊt, h¹ thÊp chi phÝ vµ t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Gi¸ cßn lµ mét c¨n cø quan träng ®Ó ®Þnh gi¸ b¸n vµ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt. II.2. C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm II.2.1. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ C¨n cø vµo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸, gi¸ s¶n phÈm ®­îc chia thµnh ba lo¹i: Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: lµ gi¸ s¶n phÈm ®­îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n l­îng kÕ ho¹ch. ViÖc tÝnh gi¸ kÕ ho¹ch do bé phËn kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp thùc hiÖn vµ ®­îc tiÕn hµnh tr­íc khi b¾t ®©ud qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm, gi¸ kÕ ho¹ch lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Gi¸ ®Þnh møc: lµ gi¸ s¶n phÈm ®­îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm. ViÖc tÝnh gi¸ ®Þnh møc còng ®­îc thùc hiÖn tr­íc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ ®Þnh møc lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc cña doanh nghiÖp, lµ th­íc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n vËt t­ lao ®éng trong s¶n xuÊt, gióp cho ®¸nh gi¸ c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt nh»m naang cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Gi¸ thùc tÕ: lµ gi¸ s¶n phÈm ®­îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh vµ tËp hîp ®­îc trong kú cògn nh­ s¶n l­îng s¶n phÈm thùc tÕ ®· s¶n xuÊt trong kú. §©y lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt l­îng cña tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong qua str×nh s¶n xuÊt kinh doanh. II.2.2. Ph©n lo¹i gi¸ theo ph¹m vi c¸c chi phÝ cÊu thµnh Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, trong kÕ to¸n tµi chÝnh cÇn ph©n biÖt hai lo¹i gi¸ thµnh lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm tiªu thô. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt: ®­îc tÝnh toµn dùa trªn c¬ së tËp hîp toµn bé c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm ë ph¹m vi ph©n x­ëng gåm : chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh cho s¶n phÈm c«ng viÖc hay lao vô ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm ®­îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n thµnh phÈm nhËp kho vµ gi¸ vèn hµng b¸n (trong tr­êng hîp b¸n th¼ng cho kh¸ch hµng kh«ng qua nhËp kho). Gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ c¨n cø x¸c ®Þnh gi¸ vån hµng b¸n vµ møc l·i gép trongkú ë c¸c doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm tiªu thô. Nh­ vËy, gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô chØ x¸c ®Þnh vµ tÝnh to¸n khi s¶n phÈm, c«ng viÖc hay lao vô ®· ®­îc x¸c nhËn lµ tiªu thô. Gi¸ toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n x¸c ®Þnh møc lîi nhuËn tr­íc thuÕ cña doanh nghiÖp. II. 2.3. Quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai mÆt biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Gi÷a chóng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, chóng gièng nhau vÒ mÆt chÊt ®Òu lµ nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra. Tuy nhiªn, do bé phËn chi phÝ s¶n xuÊt gi÷a c¸c kú h¹ch to¸n kh«ng ®Òu nhau nªn chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã sù kh¸c nhau vÒ mÆt l­îng. Chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n liÒn víi tõng thêi kú ®· ph¸t sinh chi phÝ, cßn gi¸ thµnh l¹i g¾n víi khèi l­îng s¶n phÈm hay lao vô ®· hoµn thµnh. Chi phÝ s¶n xuÊt trong kúkh«ng chØ liªn quan tíi nh÷ng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh mµ cßn liªn quan ®Õn nh÷ng s¶n phÈm cßn dë cuèi kú vµ s¶n phÈm háng. Cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt cóa s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ chi phÝ s¶n phÈm háng nh­ng l¹i liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt dë dang kú tr­íc chuyÓn sang. Tuy nhiªn, gi÷a hai kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh cã mèi quan hÖ rÊt mËt thiÕt v× néi dung c¬ b¶n cña chóng ®Òu biªñ hiÖn b»ng tiÒn cña nh÷ng chi phÝ doanh nghiÖp ®· bá ra cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú lµ c¨n cø c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®· hoang thµnh. Sù tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ cña doanh nghiÖp vÒ chi phÝ cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ s¶n phÈm cao hay thÊp. Qu¶n lý gi¸ ph¶i g¾n liÒn víi qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt. II.3. NhiÖm vô kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ quan träng lu«n ®­îc c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp quan t©m v× chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chØ tiªu ph¶n ¸nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. TÝnh ®óng, ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ tiÒn ®Ò ®Ó tiÕn hµnh h¹ch to¸n kinh doanh, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ tõng lo¹i s¶n phÈm c«ng viÖc, lao vô, dÞch vô trong doanh nghiÖp. Tµi liÖu chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn lµ c¨n cø quan träng ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ vµ dù to¸n chi phÝ, t×nh h×nh sö dông tµi s¶n, vËt t­, lao ®éng, tiÒn vèn, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp ®Ó cã c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n ký phï hîp nh»m t¨ng c­êng h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé doanh nghiÖp. §Ó tæ chøc tèt kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®¸p øng tèt yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh ë doanh nghiÖp, kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cÇn thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau: X¸c ®Þnh ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®Æc thï cña doanh nghiÖp vµ yªu cÇu qu¶n lý. Tæ chøc vËn dông c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n Chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm phï hîp víi ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho (kª khai th­êng xuyªn hoÆc kª khai ®Þnh kú) mµ doanh nghiÖp ®· lùa chän. Tæ chøc tËp hîp, kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt theo ®ïng dèi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh, theo c¸c yÕu tè chi phÝ vµ kho¶n môc gi¸ thµnh. LËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè (trªn thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh) §Þnh kú tæ chøc ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp. Tæ chøc kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ khèi l­îng s¶n phÈm dë dang khoa häc, hîp lý, x¸c ®Þnh gi¸ thµnh vµ h¹ch to¸n gi¸ thµnh, s¶n phÈm hoµn thµnh s¶n xuÊt trong tËp hîp thêi kú 1 c¸ch ®©y ®ñ vµ chÝnh x¸c. III. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm III.1. X¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh III.1.1. §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ph¸t sinh lu«n lu«n g¾n liÒn víi n¬i diÔn ra ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ víi s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt, V× vËy, kÕ to¸n cÇn x¸c ®Þnh ®­îc ®èi t­îng ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kiÓm so¸t chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm (kÕ to¸n qu¶n trÞ) hay ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp (kÕ to¸n tµi chÝnh). §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi ( giíi h¹n) ®Ó tËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh. X¸c ®Þnh ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn ®èi víi kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Muèn x¸c ®Þnh ®­îc ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ, ng­êi ta tËp hîp th­êng c¨n cø vµo: §Æc ®iÓm vµ t×nh h×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp. Quy tr×nh cång nghÖ, kü thuËt s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Yªu cÇu vµ tr×nh ®én qu¶n lý cña doanh nghiÖp Yªu cÇu vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh §Æc ®iÓm ph¸t sinh vµ môc ®Ých sö dông cña s¶n phÈm Trong kÕ to¸n tµi chÝnh, ®Ó tËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trong kú cña doanh nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt còng cÇn ®­îc tËp hîp theo nh÷ng ph¹m vi nhÊt ®Þnh, chi phÝ møc ®é tæng hîp theo tµi kho¶n cÊp 1, cÊp 2 ë c¸c tµi kho¶n tËp hîp chi phÝ (TK 621, TK622, TK 627, TK 6271, TK6272…) III.1.2. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh Khi ®èi t­îng c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh th× c«ng viÖc ®Çu tiªn kÕ to¸n ph¶i thùc hiÖn lµ x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ nh÷ng s¶n phÈm, b¸n thµnh phÈm c«ng viÖc, hay lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ. §èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, giãng nahu vÒ b¶n chÊt (®Òu lµ ph¹m vi vµ giíi h¹n mµ chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®· ®­îc tËp hîp vµ tÝnh to¸n). §èi t­îng tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ n¬i ph¸t sinh chi phÝ hoÆc n¬i chÞu chi phÝ cßn ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh chØ lµ n¬i chÞu chi phÝ. Khi quy tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm lµ gi¶n ®¬n th× ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ cad ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ mét. Trong kú s¶n xuÊt nÕu kh«ng hoÆc cã chi phÝ dë dang ë ®Çu kú vµ cuèi kú th× toµn bä chi phÝ s¶n xuÊt tËp hîp ®­îc trong kú còng chÝnh lµ gi¸ thµnh cña s¶n phÈm. Khi quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm hoÆc ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm l¹i cã quy c¸ch vµ phÈm chÊt kh¸c nhau th× ®èi t­îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. Khi quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm nh­ng ph¶i tr¶i qua nhiÒu c«ng ®o¹n chÕ t¹o gai c«ng liªn tôc th× mét ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh bao gåmn nhiÒu ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ë mçi c«ng ®o¹n chÕ t¹o. III.2. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong tr­êng hîp DN kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn III.2.1. KÕ to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp sö dông tµi kho¶n 621 Tµi kho¶n nµy cã t¸c dông tËp hîp toµn bé chi phÝ NVL trùc tiÕp cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o ph¸t sinh kú nµy, cuèi kú kÕt chuyÓn sang tµi kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt vµ t×nh gi¸ thµnh. §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ NVL trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 621: KÕt cÊu: TK 621 TrÞ gi¸ NVL trùc tiÕp xuÊt sö dông cho s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn c«ng viÖc lao vô dÞch vô trong kú. TrÞ gi¸ NVL trùc tiÕp sö dông kh«ng hÕt nhËp l¹i kho. TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi. KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ NVL trùc tiÕp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. TK 621 kh«ng cã sè d­ cuèi kú. III.2.2. KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp sö dông TK 622 TK nµy dïng ®Ó tËp hîp vµ kÕt chuyÓn sè chi phÝ tiÒn c«ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp vµo TK tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh (bao gåm c¶ tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn th­ëng). KÕt cÊu: TK 622 Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp trong kú. Sè kÕt chuyÓn(ph©n bæ) chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ vµo cuèi kú. TK 622 kh«ng cã sè d­ cuèi kú (cã thÓ më chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ). III.2.3. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung: Sö dông TK 627. TK nµy dïng ®Ó tËp hîp toµn bé c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc phôc vô qu¶n lý s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm trong c¸c ph©n x­ëng, bé phËn tæ ®éi s¶n xuÊt. KÕt cÊu: TK627 TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú. C¸c kho¶n gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung(nÕu cã). S¬ kÕt chuyÓn(ph©n bæ) chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ. TK 627 kh«ng cã sè d­ cuèi kú(®­îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ). §Ó tËp hîp chi phÝ theo tõng yÕu tè, TK 627 cã 6 TK cÊp 2: TK 6271: Chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng. TK6272: Chi phÝ NVL. ` TK 6273: Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt. TK 6274: Chi phÝ khÊu hao TSC§. TK 6277: Chi phÝ dông cô mua ngoµi. TK 6278: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. 3. §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú, tÝnh to¸n vµ kÕ to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn ®­îc thùc hiÖn trªn TK 154- chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. TK 154 ®­îc sö dông ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ cung cÊp sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lao vô dÞch vô ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thuéc c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, XDCB…. vµ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô. Ngoµi ra TK nµy cßn ®­îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n nghiÖp vô thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn vµ tÝnh gi¸ thµnh vËt liÖu thuª ngoµi chÕ biÕn. KÕt cÊu: TK154 KÕt cÊu c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú. Gi¸ trÞ vËt liÖu thuª ngoµi chÕ biÕn vµ c¸c chi phÝ thuª ngoµi chÕ biÕn Gi¸ trÞ phÕ liÖu thuª ngoµi chÕ biÕn thu håi (nÕu cã) c¸c kho¶n gi¶m gi¸ thµnh. Gi¸ thùc tÕ ph¸t sinh hoµn thµnh s¶n xuÊt trong kú. Gi¸ thµnh thùc tÕ vËt liÖu thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn hoµn thµnh Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. Chi phÝ thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn ch­a hoµn thµnh. S¬ ®å KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh (ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn) TK 152, 153 TK621 TK 154 TK152 (1a) (4) (7) (3b) TK111, 112, 214 TK 627 TK 155 (2) (1b) (5) (8) TK 334, 338 TK 622 TK 157, 632 (3a) (6) (9) (1a): Ph¶n ¸nh chi phÝ vÒ NVL phôc vô trùc tiÕp cho qu¸ trinh s¶n xuÊt s¶n phÈm (1b): Ph¶n ¸nh chi phÝ NVL xuÊt dïng cho toµn ph©n x­ëng (2): C¸c kho¶n chi phÝ thuéc chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú (3a): Chi phÝ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt (3b): Chi phÝ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cho nh©n viªn qu¶n lý (4): KÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp (5): KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung (6): KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (7): Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ VL thu håi (8): Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm nhËp kho (9): Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm hoµn thµnh kh«ng nhËp kho mµ göi b¸n III.3.1. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong tr­êng hîp doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã quy m« nhá chØ tiÕn hµnh mét lo¹i ho¹t ®éng. Còng t­¬ng tù ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn, chi phÝ s¶n xuÊt trong kú ®­îc tËp hîp trªn c¸c tµi kho¶n: TK 621: Chi phÝ NVL trùc tiÕp. TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. TK 627 : Chi phÝ s¶n xuÊt chung. Tuy nhiªn do ®Æc ®iÓm cña kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, TK 154 chØ sö dông ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú, viÖc tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh ®­îc thùc hiÖn trªn TK 631- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt. KÕt cÊu: TK 631 Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú(kÕt chuyÓn tõ TK 154 sang). Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú(kÕt chuyÓn tõ c¸c TK 621, 622, 627) C¸c kho¶n lµm gi¶m chi phÝ(gi¸ trÞ s¶n phÈm háng b¾t båi th­êng, phÕ liÖu s¶n phÈm háng thu håi). KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú(sang TK 154). Gi¸ thùc tÕ s¶n phÈm hoµn thµnh s¶n xuÊt trong kú. TK 631 kh«ng cã sè d­ cuèi kú. S¬ ®å KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt hµng tån kho (Ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú) (8) TK 154 TK 631 (7) TK 611 TK 621 TK632 (1a) (4) (9) TK111,112,214 TK 627 (2) (1b) (5) (3b) TK 622 TK334,338 (6) (3a) (1a): VËt liÖu xuÊt kho phôc vô trùc tiÕp qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (1b): VËt liÖu xuÊt kho phôc vô cho ph©n x­ëng (2): Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú (3a): Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt (3b): Chi phÝ nh©n c«ng qu¶n lý ph©n x­ëng (4): KÕt chuyÓn chi phÝ NVL s¶n xuÊt (5): KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung (6): KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng s¶n xuÊt (7): KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú (8): KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi kú (9): Gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô hoµn thµnh trong kú III.3.2.KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp ®­îc quy ®Þnh tæng hîp b¸o c¸o ®Þnh kú theo c¸c yÕu tè quy ®Þnh. §Ó cã c¨n cø tæng hîp b¸o c¸o, ngay cuèi kú h¹ch to¸n kÕ to¸n cÇn c¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®· tËp hîp trong kú theo tõng kho¶n môc hay ®iÒu kho¶n trong c¸c TK tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c sæ kÕ to¸n c¸c tµi liÖu liªn quan ®Ó x¸c ®Þnh: 1.YÕu tè chi phÝ NVL: - C¨n cø vµo sè ph¸t sinh bªn cã cña c¸c TK 152, 153 ®èi øng víi nî c¸c TK tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh: 142, 154, 335, 621, 622… - C¨n cø vµo chøng tõ vµ sæ kÕ to¸n liªn quan (sæ TK 111, 331,…) x¸c dÞnh phÇn NVL mua ngoµi dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng qua nhËp kho. - C¨n cø vµo chøng tõ tµi liÖu liªn quan ®Õn vËt liÖu kh«ng dïng hÕt tr¶ l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi tõ vËt liÖu. KÕ to¸n x¸c ®Þnh yÕu tè chi phÝ NVL theo c«ng thøc Cn = Vx + Vm - Vt Trong ®ã: Cn : YÕu tè NVL dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. Vx : TrÞ gi¸ NVL xuÊt kho sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh (kh«ng gåm NVL dïng cho XDCB) Vm: TrÞ gi¸ NVL mua ngoµi sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh. Vt : TrÞ gi¸ vËt liÖu kh«ng dïng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi. 2.YÕu tè chi phÝ tiÒn l­¬ng vµ phô cÊp. 3.YÕu tè chi phÝ BHXH, BHYT,KPC§ 4.YÕu tè chi phÝ khÊu hao TSC§ 5.Yªu tè chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. 6.YÕu tè chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c III.3.3.KÕ to¸n ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang: §Ó tÝnh to¸n ®­îc gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña nh÷ng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh trong kú mét c¸ch chÝnh x¸c, trung thùc nh»m ®¸nh gi¸ ®óng kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ nh÷ng s¶n phÈm dë dang cuèi kú mét c¸ch chÝnh x¸c hîp lý. §©y lµ mét c«ng viÖc hÕt søc phøc t¹p, khã cã thÓ thùc hiÖn mét c¸ch chÝnh x¸c, ®ßi hái ph¶i l¾m b¾t ch¾c sè l­îng còng nh­ møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang theo quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ biÕn, tøc lµ ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª thùc tÕ vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hoµn thµnh cña nã. Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ, tÝng chÊt cña s¶n phÈm vµ yªu cÇu qu¶n cña mçi doanh nghiÖp mµ kÕ to¸n cã thÓ ¸p dông mét trong nh÷ng ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm ®å dïng sau ®©y: a) §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ NVL trùc tiÕp: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, gi¸ trÞ cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú chØ bao gåm mét lo¹i chi phÝ duy nhÊt lµ chi phÝ NVL trùc tiÕp cßn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh hÕt cho nh÷ng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh lóc cuèi kú (kh«ng tÝnh cho s¶n phÈm lµm dë). Theo ph­¬ng ph¸p nµy, trÞ gi¸ cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc: GDCK + CNVL GDCK = x QDCK QHT + QDCK Ttong ®ã: GDCKvµ GD§K: Gi¸ trÞ NVL trong s¶n phÈm dë dang dk vµ ck CNVL: Chi phÝ NVL trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú. QH T: Sè l­îng s¶n phÈm , c«ng viÖc hoµn thµnh cuèi kú. QDCK: Sè l­îng s¶n phÈm dë dang lóc cuãi kú. Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ NVL trùc tiÕp cã ­u ®iÓm lµ viÖc tÝnh to¸n ®¬n gi¶n, khèi l­îng c«ng viÖc Ýt, dÔ tiÕn hµnh tÝnh to¸n x¸c ®Þnh s¶n phÈm lµm dë. Tuy nhiªn, ph­¬ng ph¸p nµy cã ®é chÝnh x¸c thÊp do ®· bá qua 2 kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh lµm cho gi¸ trÞ cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú gi¶m xuèng, ®ång thêi gi¸ thµnh cña nh÷ng s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú l¹i t¨ng cao. ChÝnh v× vËy, ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ NVL trùc tiÕp chØ nªn ¸p dông víi nh÷ng s¶n phÈm cã tû träng chi phÝ NVL trùc tiÕp chiÕm t­¬ng ®èi lín trong tæng chi phÝ, c¸c kho¶n chi phÝ vÒ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung chØ chiÕm mét phÇn nhá trong c¬ cÊu gi¸ thµnh. §ång thêi ph­¬ng ph¸p nµy còng chØ ¸p dông thÝnh hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã khèi l­îng s¶n phÈm dë dang khÝt vµ kh«ng chªnh lÖch nhiÒu so víi ®Þnh kú. b) Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n c¨n cø vµo khèi l­îng s¶n phÈm dë dang vµ møc ®é hoµn thµnh cña chung so víi s¶n phÈm hoµn thµnh lµ bao nhiªu phÇn tr¨m (%) ®Ó quy ®æi s¶n phÈm dë cuèi kú ra s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng. Sau ®ã tiÕn hµnh tÝnh to¸n vµ ph©n bæ tõng lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt cho s¶n phÈm dë dang ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña nã. §èi víi c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i bá ra mét lÇn ngay tõ khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt nh­ chi phÝ NVL chÝnh hay NVL trùc tiÕp th× ®­îcph©n bæ ®Òu cho c¸c s¶n phÈm ®· chÕ t¹o mµ kh«ng ph©n biÖt ®ã lµ thµnh phÈm hay s¶n phÈm dë dang. §èi víi c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i bá dÇn theo møc ®é chÕ biÕn hoÆc c«ng ®o¹n s¶n xuÊt nh­ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp hay chi phÝ s¶n xuÊt chung th× kÕ to¸n oh¶i c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª thùc tÕ vµ møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë ck quy ®æi ra s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng theo tû lÖ x¸c ®Þnh: GD§K + CK GDCK = x QT§ QHT + QT§ QT§ = QDCK x H Trong ®ã : GD§K vµ GDCK : Gi¸ trÞ cña s¶n phÈm dë dang lóc ®Çu vµ cuèi kú(TÝnh cho c¸c chi phÝ cÇn ph©n bæ). CN : Chi phÝ cÇn ph©n bæ ®· bá ra trong kú. QH T : Sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh lóc cuèi kú. H : Tû lÖ % cña s¶n phÈm dë dang so víi thµnh phÈm. QT§ : Sè l­îng s¶n phÈm dë cuèi kú ®· quy ®æi ra thµnh phÈm. ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo ph­¬ng ph¸p nµy sÏ thu ®­îc kÕt qu¶ chÝnh x¸c cao, thuËn lîi cho viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm . Tuy vËy ph­¬ng ph¸p nµy l¹i ph¶i tÝnh to¸n phøc t¹p, khèi l­îng c«ng viÖc nhiÒu, tèn nhiÒu thêi gian, khi kiÓm kª ph¶i x¸c ®Þnh møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang . Ph­¬ng ph¸p nµy phï hîp víi nh÷g s¶n phÈm cã tØ träng chi phÝ NVL kh«ng lín l¾m trong c¬ cÊu gi¸ thµnh s¶n phÈm, khèi l­îng s¶n phÈm dë cuèi kú nhiÒu vµ biÕn ®éng so víi ®Þnh kú c) §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n c¨n cø vµo khèi l­îng s¶n phÈm dë dang ®· kiÓm kª x¸c ®Þnh tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt chi phÝ møc cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm ë tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt ®Ó t×m ra chi phÝ ®Þnh møc cña khèi l­îng s¶n phÈm lµm dë, sau ®ã tËp hîp l¹i cho tõng s¶n phÈm ph­¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông cho nh÷ng s¶n phÈm ®· x©y dùng ®Þnh møc chi phÝ theo c¸c kho¶n môc chi phÝ cho viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm mét c¸ch hîp lý hoÆc ®· thùc hiÖn ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ®Þnh møc IV. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt: Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu kinh tÕ hÕt søc quan träng, ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, gi¸ thµnh vµ chÊt l­îng s¶n phÈm lu«n lµ mét môc tiªu phÊn ®Êu, nã còng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Ðn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u dµi cña doanh nghiÖp. ViÖc ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈ._.