Báo cáo Việc áp dụng thủ tục phân tích trong kiểm toán tài chính tại Công ty cổ phần kiểm toán và tư vấn tài chính Kế toán.(AFC)

PHAÀN I GIÔÙI THIEÄU TOÅNG QUAN VEÀ COÂNG TY COÅ PHAÀN KIEÅM TOAÙN VAØ TÖ VAÁN TAØI CHÍNH KEÁ TOAÙN AFC LÒCH SÖÛ HÌNH THAØNH: Coâng ty coå phaàn Kieåm toaùn vaø Tö vaán Taøi chính Keá toaùn (AFC) tieàn thaân laø Chi nhaùnh cuûa Coâng ty Dòch vuï Keá toaùn AASC taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh thaønh laäp ngaøy 26/03/1992 (coù truï sôû chính taïi Haø Noäi); moät doanh nghieâp nhaø nöôùc tröïc thuoäc Boä Taøi Chính. Ñeå phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån vaø lôùn maïnh cuûa Chi nhaùnh AASC taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh, moät trung taâm kinh teá lôùn nhaát trong caû nöôùc, Boä Taøi Chính cho pheùp chuyeån ñoåi chi nhaùnh thaønh Doanh nghieäp nhaø nöôùc theo Quyeát ñònh soá 108TC/TCCB ngaøy 13 thaùng 02 naêm 1995 vôùi teân goïi laø “Coâng ty Kieåm toaùn vaø Tö vaán Taøi chính Keá toaùn Saøi Goøn” (teân Tieáng Anh: “SaiGon Auditing & Accounting Financial Consulting Company” – goïi taéc laø AFC- SaiGon). Naêm 2004, ñaõ ñaùnh daáu söï kieän quan troïng trong quaù trình phaùt trieån cuûa Coâng ty, Coâng ty ñaõ tieán haønh coå phaàn hoaù vaø ñaêng kyù kinh doanh vôùi teân goïi môùi hieän nay laø: COÂNG TY COÅ PHAÀN KIEÅM TOAÙN VAØ TÖ VAÁN TAØI CHÍNH KEÁ TOAÙN (AFC). VÒ TRÍ, CHÖÙC NAÊNG, NHIEÄM VUÏ CUÛA COÂNG TY KIEÅM TOAÙN AFC Vò trí: Coâng ty coå phaàn kieåm toaùn AFC laø moät trong nhöõng Coâng ty Kieåm toaùn thaønh laäp ñaàu tieân cuûa Vieät Nam vaø cuõng laø moät trong nhöõng Coâng ty Kieåm toaùn haøng ñaàu cuûa Vieät Nam . Moät trong nhöõng öu theá cuûa Coâng ty laø nhôø vaøo söï ñoaøn keát nhaát trí cuûa taäp theå caùn boä nhaân vieân, luoân nghieân cöùu, hoïc taäp khoâng ngöøng naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû dòch vuï cho khaùch haøng. Coâng ty cuõng ñaùnh giaù cao moái quan heä hôïp taùc quyù baùu cuûa caùc cô quan höõu quan vaø khaùch haøng taïo ñieàu kieän raát thuaän lôïi cho AFC ngaøy caøng hoaøn thaønh toát chöùc naêng, nhieäm vuï cuûa mình. Coâng ty coù söï coäng taùc vôùi caùc vieän nghieân cöùu, caùc tröôøng Ñaïi hoïc vaø caùc chuyeân vieân coù nhieàu kinh nghieäm trong caùc lónh vöïc Thueá, Taøi chính, Ngaân haøng,… Xaùc ñònh ñöôïc taàm quan troïng cuûa vieäc hoïc hoûi kinh nghieäm vaø tieáp caän caùc kyõ thuaät kieåm toaùn hieän ñaïi, Coâng ty luoân theo ñuoåi chính saùch hôïp taùc vôùi caùc Coâng ty Kieåm toaùn quoác teá. Phaùt huy keá hoaïch kinh doanh, chieán löôïc cuûa mình, thaùng 7 naêm 2001, ñaû ñaùnh daáu moät böôùc phaùt trieån môùi veà CHAÁT: ñöôïc söï chaáp thuaän cuûa Boä Taøi Chính, Coâng ty AFC ñaõ chính thöùc trôû thaønh Coâng ty thaønh vieân taïi Vieät Nam cuûa taäp ñoaøn kieåm toaùn quoác teá BDO, laø taäp ñoaøn xeáp haïng thöù 5 trong caùc taäp ñoaøn kieåm toaùn quoác teá treân toaøn theá giôùi. Chöùc naêng, nhieäm vuï: Chöùc naêng cuûa Coâng ty coå phaàn kieåm toaùn AFC laø cung caáp caùc Dòch vuï cho khaùch haøng nhö: Dòch vuï kieåm toaùn: Kieåm toaùn Baùo caùo taøi chính theo luaät ñònh. Soaùt xeùt Baùo caùo taøi chính theo chuaån möïc keá toaùn quoác teá, bao goàm caû vieäc hôïp nhaát Baùo caùo taøi chính. Kieåm toaùn hoaït ñoäng. Kieåm toaùn tuaân thuû. Kieåm toaùn baùo caùo quyeát toaùn voán ñaàu tö XDCB. Kieåm toaùn baùo caùo quyeát toaùn döï aùn Kieåm toaùn tyû leä noäi ñòa hoaù cho caùc DN saûn xuaát haøng trong nöôùc thay theá haøng nhaäp khaåu. Kieåm tra thoâng tin taøi chính treân cô sôû caùc thuû tuïc thoaû thuaän tröôùc. Soaùt xeùt Baùo caùo taøi chính Kieåm toaùn noäi boä… Dòch vuï keá toaùn: Xaây döïng caùc moâ hình keá toaùn nhö: toå chöùc vaø ñieàu haønh boä maùy keá toaùn, höôùng daãn caùc nghieäp vuï haïch toaùn keá toaùn, xöû lyù thoâng tin kinh teá noäi boä. Höôùng daãn vaø thöïc hieän soå saùch keá toaùn, haïch toaùn keá toaùn, caùc baùo bieåu keá toaùn, taøi chính. Quyeát toaùn cho khaùch haøng Dòch vuï tö vaán Thueá: thueá GTGT, thueá TNDN, thueá TNCN, thueá Nhaø thaàu nöôùc ngoaøi. Dòch vuï Xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp. Dòch vuï tö vaán thaønh laäp doanh nghieäp. Dòch vuï tö vaán khoâi phuïc vaø giaûi theå doanh nghieäp Dòch vuï huaán luyeän vaø ñaøo taïo: Boài döôõng Keá toaùn Tröôûng theo chöông trình cuûa Boä Taøi Chính. Boài döôõng Keá toaùn vieân chuyeân nghieäp vaø kieåm toaùn vieân ñeå döï kyø thi keá toaùn vieân chuyeân nghieäp vaø kieåm toaùn vieân caáp Nhaø nöôùc. Nguyeân lyù keá toaùn, keá toaùn giaù thaønh vaø keá toaùn naâng cao thuoäc heä thoáng keá toaùn Myõ… Caùc dòch vuï khaùc nhö: Cung caáp taøi lieäu chuyeân ngaønh cho caùc doanh nghieäp. Ñaêng kyù cheá ñoä keá toaùn Ñaêng kyù hoùa ñôn ñaëc thuø Keâ khai, quyeát toaùn thueá Thu nhaäp caù nhaân Cung caáp caùc loaïi saùch nghieäp vuï taøi chính, keá toaùn. CÔ CAÁU TOÅ CHÖÙC BOÄ MAÙY QUAÛN LYÙ CUÛA COÂNG TY KIEÅM TOAÙN AFC: Cô caáu chung toaøn Coâng ty: Coâng ty Coå phaàn Kieåm toaùn AFC Chi nhaùnh Haø Noäi Vaên phoøng chính Tp. HCM Chi nhaùnh Caàn Thô P. Nghieäp Vuï III P. Nghieäp Vuï IV P. Nghieäp Vuï V P. Nghieäp Vuï VI P. Nghieäp Vuï II Phoøng IT Phoøng Phaùt trieån KD Phoøng TC-HC-QT P. Nghieäp Vuï I Cô caáu toå chöùc phoøng Nghieäp vuï: Kieåm toaùn vieân ñieàu haønh (Audit Manager) Kieåm toaùn vieân chính (Senior Auditor) Kieåm toaùn vieân chính (Senior Auditor) Kieåm toaùn vieân chính (Senior Auditor) Trôï lyù Kieåm toaùn (Audit Assistant) Trôï lyù Kieåm toaùn (Audit Assistant) Trôï lyù Kieåm toaùn (Audit Assistant) TÌNH HÌNH COÂNG TAÙC KEÁ TOAÙN CUÛA COÂNG TY KIEÅM TOAÙN AFC: Sô löôïc veà tình hình coâng taùc keá toaùn taïi Coâng ty kieåm toaùn AFC: Hình thöùc keá toaùn aùp duïng laø Nhaät kyù – Soå caùi: Heä thoáng soå theo doõi: Soå toång hôïp: laø soå Nhaät kyù – Soå caùi Soå chi tieát: goàm coù: Soå quyõ Tieàn maët, Soå chi tieát Doanh thu cung caáp dòch vuï, Soå chi tieát Coâng nôï, Soå theo doõi nhaân vieân vaø thanh toaùn löông, Soå chi phí Kinh doanh… Sô ñoà trình töï ghi soå: Chöùng töø goác Baûng toång hôïp chöùng töø goác Soå chi tieát Nhaät kyù-Soå caùi Baûng toång hôïp chi tieát soá phaùt sinh Baùo caùo taøi chính Ghi chuù: Ghi haøng ngaøy Cuoái thaùng Ñoái chieáu Toå chöùc phoøng keá toaùn: Do ñaëc ñieåm ngaønh ngheà kinh doanh laø dòch vuï neân toå chöùc phoøng keá toaùn ñôn giaûn nhaèm ñaùp öùng kòp thôøi nhu caàu veà quaûn lyù vaø cung caáp thoâng tin. Boä maùy keá toaùn cuûa Coâng ty goàm coù 5 nhaân vieân: Keá toaùn tröôûng kieâm Keá toaùn toång hôïp, thuû quyõ, Keá toaùn löông, Keá toaùn coâng nôï, Thuû kho. Keá toaùn tröôûng Keá toaùn löông Keá toaùn Coâng nôï Thuû quyõ Thuû kho Danh muïc caùc ñoái töôïng keá toaùn goàm coù: Taøi saûn löu ñoäng ( Tieàn, nôï phaûi thu) Taøi saûn coá ñònh (Taøi saûn coá ñònh höõu hình) Nôï phaûi traû ( Phaûi traû ngöôøi baùn, tieàn löông phaûi traû coâng nhaân vieân, caùc khoûan trích theo löông). Thueá vaø caùc khoaûn phaûi noäp Nhaø nöôùc. Nguoàn voán. Doanh thu, chi phí töø hoaït ñoäng kinh doanh. Heä thoáng chöùng töø söû duïng: Caùc chöùng töø ñöôïc söû duïng theo bieåu maãu tuaân theo QÑ 186TC/CÑKT cuûa Boä taøi chính ñöôïc ban haønh ngaøy 14/03/1995. Caùc bieåu maãu bao goàm: Phieáu thu. Phieáu chi. Baûng chænh hôïp ngaân haøng. Bieân baûn giao nhaän taøi saûn coá ñònh. Theû taøi saûn coá ñònh. Bieân baûn thanh lyù taøi saûn coá ñònh. Baûng chaám coâng. Baûng thanh toaùn tieàn löông. Phieáu baùo laøm theâm giôø. Phieáu nghæ höôûng BHXH. Baûng thanh toaùn tieàn löông. Hoùa ñôn GTGT. Baûng keâ cung caáp dòch vuï. Ñôn vò tieàn teä söû duïng trong keá toaùn: Ñôn vò tieàn teä ñöôïc söû duïng trong ghi cheùp keá toaùn laø ñoàng Vieät Nam. Caùc nghieäp vuï phaùt sinh baèng ngoaïi teä trong naêm ñöôïc chuyeån ñoåi theo tæ giaù töông ñöông vôùi tyû giaù thöïc teá vaøo ngaøy phaùt sinh nghieäp vuï. Taøi saûn vaø coâng nôï coù goác ngoaïi teä ñöôïc ñaùnh giaù laïi soá dö theo tæ giaù thöïc teá vaøo ngaøy laäp Baûng caân ñoái keá toaùn. Taát caû nhöõng khoaûn cheânh leäch tyû giaù thöïc teá phaùt sinh trong kyø vaø caùc khoaûn cheânh leäch tyû giaù cuûa nôï daøi haïn ñöôïc keát chuyeån vaøo baùo caùo keát quaû kinh doanh. Cheânh leäch tyû giaù do ñaùnh giaù laïi soá dö cuoái kyø cuûa taøi saûn löu ñoäng vaø coâng nôï ngaén haïn coù goác ngoaïi teä ñöôïc keát chuyeån. Tình hình haïch toaùn Doanh thu, Chi phí vaø Xaùc ñònh keát quaû kinh doanh: Tình hình haïch toaùn Doanh thu: Doanh thu cuûa cty coù theå chia thaønh caùc loaïi sau ñaây: Doanh thu töø hoaït ñoäng kieåm toaùn. Doanh thu töø hoaït ñoäng tö vaán. Doanh thu töø hoaït ñoäng ñaøo taïo, huaán luyeän. Doanh thu töø caùc hoaït ñoäng khaùc, ví duï nhö: Baùn saùch, taøi lieäu chuyeân ngaønh. Do tính chaát ngaønh ngheà Kieåm toaùn neân Doanh thu ñöôïc tính cho moät naêm taøi chính. Doanh thu hoaït ñoäng kieåm toaùn coù tính chaát muøa vuï vaø chuû yeáu taäp trung vaøo khoaûng töø thaùng 4, 5, 6 (Quyù II cuûa naêm taøi chính). Doanh thu ñöôïc ghi nhaän theo giaù trò hôïp lyù cuûa caùc khoaûn ñaõ thu hoaëc seõ thu ñöôïc tröø thueá giaù trò gia taêng ñaàu ra. Coâng ty haïch toaùn Doanh thu döïa vaøo hôïp ñoàng kieåm toaùn. Coâng ty ñöôïc pheùp haïch toaùn vaøo taøi khoaûn Doanh thu khi ñaõ Thanh lyù Hôïp ñoàng (töùc coâng vieäc kieåm toaùn ñaõ hoaøn taát vaø ñaõ ra Baùo caùo Kieåm toaùn). Chöùng töø laøm cô sôû haïch toaùn Doanh thu goàm coù: Hoaù ñôn GTGT, Phieáu thu, Giaáy Baùo Coù Taøi khoaûn söû duïng haïch toaùn Doanh thu: TK 511 – Doanh thu cung caáp dòch vuï. Chi tieát cho töøng taøi khoaûn caáp 2: 5111: Doanh thu töø hoaït ñoäng Kieåm toaùn 5112: Doanh thu töø hoaït ñoäng Tö vaán 5113: Doanh thu töø hoaït ñoäng Huaán luyeän, Ñaøo taïo 5114: Doanh thu cung caáp caùc dòch vuï khaùc (ví duï: thu töø Baùn saùch) Ngoaøi Doanh thu cung caáp dòch vuï, Coâng ty coøn coù khoaûn thu nhaäp hoaït ñoäng taøi chính vaø thu nhaäp khaùc phaùt sinh ñöôïc haïch toaùn vaøo Taøi khoaûn 515 – Doanh thu taøi chính vaø 711 – Thu nhaäp khaùc. Tình hình haïch toaùn Chi phí: Do ñaëc thuø cuûa ngaønh ngheà kieåm toaùn neân chi phí ñoái vôùi Coâng ty kieåm toaùn thöôøng laø nhöõng chi phí baát bieán nhö: chi phí löông, chi phí coâng cuï duïng cuï vaên phoøng, chi phí quaûn lyù doanh nghieäp, chi phí ñieän nöôùc, chi phí huaán luyeän nhaân vieân haøng naêm, chi phí chieâu ñaõi khaùch haøng, tieàn thöôûng cho nhaân vieân. Chi phí khaû bieán thöôøng ít phaùt sinh neáu phaùt sinh thöôøng laø nhöõng chi phí nhoû nhö: chi phí ñi laïi, chi phí aên ôû cuûa nhaân vieân khi tieán haønh kieåm toaùn khaùch haøng (neáu trong hôïp ñoàng kieåm toaùn neâu roõ khoaûn chi phí naøy do Coâng ty chòu). Chi phí phaùt sinh ñoái vôùi Coâng ty Kieåm toaùn chuû yeáu laø Chi phí Quaûn lyù Doanh nghieäp. Taøi khoaûn söû duïng: “642 – Chi phí Quaûn lyù Doanh nghieäp”, chi tieát goàm coù: TK 6421 “Chi phí nhaân vieân quaûn lyù” TK 6422 “Chi phí vaät lieäu quaûn lyù” TK 6423 “Chi phí ñoà duøng vaên phoøng” TK 6424 “Chi phí khaáu hao TSCÑ” TK 6425 “Thueá, phí vaø leä phí” TK 6426 “Chi phí döï phoøng” TK 6427 “Chi phí dòch vuï mua ngoaøi”. Ngoaøi Chi phí Quaûn lyù DN ra, Coâng ty coøn coù nhöõng khoaûn Chi phí khaùc. Haïch toaùn vaøo TK 811 – Chi phí khaùc. Xaùc ñònh keát quaû kinh doanh: Coâng ty xaùc ñònh keát quaû kinh doanh vaøo cuoái naêm taøi chính. Taøi khoaûn söû duïng: “911- Xaùc ñònh keát quaû kinh doanh” Beân Nôï: keát chuyeån taát caû caùc Chi phí phaùt sinh trong naêm taøi chính, vaø keát chuyeån Laõi (Coù 421 – lôïi nhuaän chöa phaân phoái) Beân Coù: keát chuyeån taát caû caùc khoaûn thu nhaäp trong naêm taøi chính, vaø Keát chuyeån Loã (Nôï 421 – lôïi nhuaän chöa phaân phoái) Taøi khoaûn naøy khoâng coù Soá Dö cuoái kyø. Sô ñoà haïch toaùn: 641, 642, 635, 811 911 511, 515, 711 keát chuyeån Chi phí keát chuyeån DThu 421 421 keát chuyeån laõi keát chuyeån loã THAØNH QUAÛ ÑAÏT ÑÖÔÏC, MUÏC TIEÂU HOAÏT ÑOÄNG VAØ CHIEÁN LÖÔÏC PHAÙT TRIEÅN CUÛA COÂNG TY KIEÅM TOAÙN AFC. Thaønh quaû ñaït ñöôïc: Veà Doanh thu: Trong naêm 2004 Coâng ty Kieåm toaùn AFC ñaõ ñaït ñöôïc möùc doanh thu laø 19.2 tyû ñoàng, taêng 9% so vôùi keá hoaïch. Trong toång doanh thu thì hoaït ñoäng kieåm toaùn ñaõ ñaït ñöôïc 15.36 tyû ñoàng, doanh thu töø caùc hoaït ñoäng tö vaán, ñaøo taïo chieám 2,3 tyû ñoàng. Dòch vuï kieåm toaùn tröôùc maét vaãn laø dòch vuï chuû yeáu taïo ra hôn 78% doanh thu cuûa Coâng ty. Trong thôøi gian saép tôùi, Coâng ty coå phaàn AFC seõ taêng cöôøng dòch vuï tö vaán, keá toaùn, ñaøo taïo, huaán luyeän vaø nhaát laø phaàn meàm keá toaùn. Ñaây laø caùc lónh vöïc dòch vuï coøn nhieàu tieàm naêng phaùt trieån treân thò tröôøng. Veà khaùch haøng: Coâng ty coå phaàn AFC ñaõ cung caáp caùc dòch vuï chuyeân ngaønh cho haøng ngaøn löôït khaùch haøng, vôùi hôn 600 khaùch haøng thöôøng xuyeân thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá: doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, doanh nghieäp Nhaø nöôùc, coâng ty coå phaàn, coâng ty TNHH, doanh nghieäp tö nhaân. Ngoaøi ra, khaùch haøng cuûa Coâng ty coøn bao goàm nhieàu toå chöùc vaø chöông trình taøi trôï quoác teá, caùc coâng ty chuyeân ngaønh nhö coâng ty coå phaàn taøi chính, ngaân haøng. Beân caïnh ñoù, Coâng ty coå phaàn AFC coøn ñöôïc caùc thaønh vieân cuûa taäp ñoaøn BDO quoác teá giôùi thieäu nhöõng khaùch haøng lôùn maø caùc coâng ty meï ôû nöôùc ngoaøi ñang ñöôïc caùc coâng ty thaønh vieân cuûa taäp ñoaøn BDO kieåm toaùn. Chính caùc khaùch haøng thöôøng xuyeân ñaõ giôùi thieäu khaùch haøng môùi cho Coâng ty neân löôïng khaùch haøng cuûa Coâng ty coå phaàn AFC ngaøy caøng nhieàu hôn. Söï giôùi thieäu khaùch quan ñaày tính thuyeát phuïc naøy theå hieän ñöôïc chaát löôïng vaø phong caùch phuïc vuï toát cuûa Coâng ty. Trong naêm 2004, moät soá khaùch haøng tröôùc ñaây thöôøng ñöôïc kieåm toaùn bôûi caùc coâng ty kieåm toaùn nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam nay ñaõ söû duïng dòch vuï cuûa coâng ty coå phaàn AFC. Ñaây laø tín hieäu ñaùng möøng cho xu höôùng phaùt trieån cuûa coâng ty trong töông lai. Veà nhaân söï: Soá löôïng nhaân vieân nghieäp vuï cuûa Coâng ty töø 35 ngöôøi trong naêm 1995 nay ñaõ vöôït qua con soá 200 ngöôøi, trong ñoù coù hôn 50 kieåm toaùn vieân caáp Nhaø nöôùc. Caùn boä coâng nhaân vieân nghieäp vuï cuûa coâng ty ñeàu coù trình ñoä ñaïi hoïc vaø treân ñaïi hoïc, ñöôïc ñaøo taïo töø nhieàu nguoàn, nhieàu lónh vöïc chuyeân moân. Ngoaøi ra, Coâng ty coøn coù moät ñoäi nguõ coäng taùc vieân laø caùc chuyeân vieân coù nhieàu kinh nghieäm trong coâng taùc keá toaùn, kieåm toaùn vaø tö vaán. Ñoäi nguõ nhaân vieân nghieäp vuï cuûa coâng ty thöôøng xuyeân ñöôïc toå chöùc tham gia caùc buoåi huaán luyeän nghieäp vuï ñeå naâng cao trình ñoä nghieäp vuï nhaèm phuïc vuï toát hôn caùc yeâu caàu cuûa khaùch haøng. Muïc tieâu hoaït ñoäng trong nhöõng naêm tôùi: Döïa treân nhöõng thaønh quaû ñaõ ñaït ñöôïc trong nhöõng naêm vöøa qua, Coâng ty coå phaàn AFC hy voïng seõ tieáp tuïc phaùt trieån vaø naâng cao hôn nöõa uy tín cuûa mình. Chính vì theá maø Coâng ty ñaõ ñeà ra keá hoaïch hoaït ñoäng cho naêm 2005 vôùi nhöõng muïc tieâu cuï theå: Cuûng coá vaø taäp trung khai thaùc theá maïnh trong vieäc phuïc vuï khaùch haøng taïi caùc phaân khuùc thò tröôøng thích hôïp nhaát cuûa Coâng ty. Tieáp tuïc aùp duïng phöông phaùp kieåm toaùn tieân tieán cuûa BDO döïa treân vieäc ñaùnh giaù ruûi ro kieåm toaùn ñeå taêng hieäu quaû dòch vuï, giaûm thieåu ruûi ro kieåm toaùn. Naêng cao chaát löôïng dòch vuï cung caáp cho khaùch haøng baèng caùc bieän phaùp taêng cöôøng kieåm soaùt chaát löôïng vaø quaûn lyù theo quy trình kieåm toaùn. Ñoåi môùi coâng taùc ñaøo taïo huaán luyeän nhaân vieân nghieäp vuï, bao goàm caû vieäc huaán luyeän ñeå thi laáy chöùng chæ kieåm toaùn quoác teá, cöû nhaân vieân ñi thöïc taäp vaø laøm vieäc taïi vaên phoøng BDO ôû caùc nöôùc. Phöông höôùng hoaït ñoäng cuûa Coâng ty coå phaàn AFC vôùi tö caùch laø moät thaønh vieân cuûa BDO quoác teá taïi Vieät Nam. Trong xu theá hoäi nhaäp vaø quoác teá hoùa neàn kinh teá toaøn caàu, caùc doanh nghieäp Vieät Nam buoäc phaûi noã löïc caûi tieán, ñoåi môùi ñeå coù theå caïnh tranh ñöôïc vôùi caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi. Nhaän thöùc roõ ñieàu naøy, Coâng ty coå phaàn AFC ñaõ xaùc ñònh chieán löôïc kinh doanh cuûa mình baèng caùch gia nhaäp vaøo moät taäp ñoaøn kieåm toaùn quoác teá ñeå qua ñoù, caùc nhaân vieân nghieäp vuï ñöôïc tieáp caän vôùi coâng ngheä kieåm toaùn hieän ñaïi, ñöôïc huaán luyeän nghieäp vuï ñaït tieâu chuaån quoác teá, ñeå coù theå phuïc vuï cho caùc coâng ty coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam cuõng nhö nhöõng taäp ñoaøn lôùn ñang hoaït ñoäng taïi Vieät Nam. Trong naêm 2005, cuøng vôùi tieán trình coå phaàn hoaù coâng ty, Coâng ty coå phaàn AFC ñaõ thaønh laäp phoøng nghieäp vuï chuyeân phuïc vuï nhöõng khaùch haøng do taäp ñoaøn BDO giôùi thieäu ñoàng thôøi trieån khai vieäc söû duïng phaàn meàm kieåm toaùn BDO – Compass ñeå thöïc hieän kieåm toaùn cho moät soá khaùch haøng nhaát ñònh ñöôïc BDO giôùi thieäu. Beân caïnh ñoù, Coâng ty coå phaàn AFC seõ môû roäng höôùng phaùt trieån ñoái vôùi dòch vuï cung caáp phaàn meàm keá toaùn cho caùc loaïi hình doanh nghieäp nhaèm taêng tæ troïng cuûa doanh thu ñoái vôùi loaïi hình dòch vuï coù nhieàu tieàm naêng naøy. PHAÀN II CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ PHÖÔNG PHAÙP AÙP DUÏNG THUÛ TUÏC PHAÂN TÍCH TRONG KIEÅM TOAÙN BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH: CAÙC ÑÒNH NGHÓA VEÀ THUÛ TUÏC PHAÂN TÍCH: Theo ISA: Theo ISA 110 ñònh nghóa veà thuû tuïc phaân tích: “Caùc thuû tuïc phaân tích bao goàm vieäc phaân tích caùc tæ soá vaø xu höôùng quan troïng nhö vieäc ñaùnh giaù keát quaû cuûa nhöõng dao ñoäng (thay ñoåi) vaø caùc moái quan heä maâu thuaãn vôùi nhöõng thoâng tin xaùc thöïc khaùc, hoaëc phaân tích söï sai leäch töø nhöõng soá lieäu coù theå döï ñoaùn tröôùc” Theo VSA 520: Quy trình phaân tích laø vieäc phaân tích caùc soá lieäu, thoâng tin, caùc tyû suaát quan troïng, qua ñoù tìm ra nhöõng xu höôùng bieán ñoäng vaø tìm ra nhöõng moái quan heä coù maâu thuaãn vôùi caùc thoâng tin lieân quan khaùc hoaëc coù söï cheânh leäch lôùn so vôùi giaù trò ñaõ döï kieán. (Nguoàn: Chuaån möïc kieåm toaùn Vieät Nam) Theo SAS 56 (AU 318): Caùc theå thöùc phaân tích laø nhöõng quaù trình ñaùnh giaù caùc thoâng tin taøi chính ñöôïc thöïc hieän qua moät cuoäc nghieân cöùu caùc moái quan heä ñaùng tin caäy giöõa caùc döõ lieäu coù tính taøi chính vaø khoâng coù tính taøi chính… goàm caû nhöõng quaù trình so saùnh caùc soá tieàn ghi soå vôùi nhöõng soá öôùc tính cuûa kieåm toaùn vieân. (Nguoàn: taøi lieäu kieåm toaùn ñöôïc dòch bôûi Ñaëng Kim Cöông) Theo caùc quan ñieåm ôû treân ta thaáy: phaân tích laø moät thuû tuïc quan troïng trong kieåm toaùn, ñoù laø söï so saùnh giöõa nhöõng thoâng tin khaùc nhau, nhaèm ñaùnh giaù veà caùc moái quan heä vaø xu höôùng phaùt trieån MUÏC ÑÍCH CUÛA VIEÄC AÙP DUÏNG THUÛ TUÏC PHAÂN TÍCH TRONG KIEÅM TOAÙN BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH. Hieåu ñöôïc coâng vieäc kinh doanh cuûa khaùch haøng: Theo VSA 520, Kieåm toaùn vieân phaûi aùp duïng quy trình phaân tích trong quaù trình laäp keá hoaïch kieåm toaùn ñeå tìm hieåu tình hình kinh doanh cuûa ñôn vò vaø xaùc ñònh nhöõng vuøng coù theå coù ruûi ro. Quy trình phaân tích giuùp Kieåm toaùn vieân xaùc ñònh noäi dung, lòch trình, vaø phaïm vi cuûa caùc thuû tuïc kieåm toaùn khaùc. Kieåm toaùn vieân xem kieán thöùc vaø kinh nghieäm thu thaäp ñöôïc veà coâng ty khaùch haøng trong nhöõng naêm tröôùc nhö moät khôûi ñaàu ñeå laäp keá hoaïch cho cuoäc kieåm tra naêm hieän haønh. Baèng caùch tieán haønh caùc thuû tuïc phaân tích maø qua ñoù caùc thoâng tin chöa ñöôïc kieåm toaùn ôû naêm hieän haønh ñöôïc so saùnh vôùi caùc thoâng tin ñaõ kieåm toaùn ôû caùc naêm tröôùc, caùc bieán ñoäng seõ noåi roõ. Nhöõng bieán ñoäng naøy coù theå ñaïi dieän cho nhöõng xu höôùng quan troïng hoaëc caùc hieän töôïng ñaëc bieät maø taát caû ñeàu coù aûnh höôûng ñeán vieäc laäp keá hoaïch kieåm toaùn. Ñaùnh giaù khaû naêng coâng ty tieáp tuïc laø moät doanh nghieäp hoaït ñoäng lieân tuïc: Caùc theå thöùc phaân tích thöôøng coù taùc duïng nhö moät daáu hieäu cuûa vieäc laø coâng ty khaùch haøng ñang ñöùng tröôùc nhöõng khoù khaên khaéc nghieät veà maët taøi chính. Ví duï: neáu tyû leä nôï daøi haïn so vôùi toång giaù trò taøi saûn roøng cao hôn bình thöôøng ñöôïc keát hôïp vôùi moät tyû leä döôùi möùc trung bình cuûa lôïi nhuaän so vôùi toång soá taøi saûn, thì coù theå chæ ra möùc ruûi ro töông ñoái cao cuûa söï thieáu huït taøi chính. Daáu hieäu cuûa söï hieän dieän caùc sai soá khaû dó treân baùo caùo taøi chính. Nhöõng cheânh leäch ñaùng keå ngoaøi döï kieán giöõa soá lieäu taøi chính chöa ñöôïc kieåm toaùn ôû naêm hieän haønh vôùi soá lieäu khaùc ñöôïc duøng ñeå so saùnh thöôøng ñöôïc xem nhö nhöõng dao ñoäng baát thöôøng. Nhöõng dao ñoäng baát thöôøng xaûy ra khi nhöõng cheânh leäch ñaùng keå khoâng ñöôïc döï kieán nhöng laïi toàn taïi, hoaëc khi nhöõng cheânh leäch ñaùng keå coù ñöôïc döï kieán nhöng laïi khoâng xaûy ra. Ví duï: khi so saùnh tyû leä cuûa möùc döï phoøng khoaûn phaûi thu khoù ñoøi vôùi toång caùc khoaûn phaûi thu, vôùi tyû leä ñoù cuûa naêm tröôùc, giaû söû tyû leä naøy giaûm ñi trong khi cuøng luùc ñoù, heä soá quay voøng caùc khoaûn phaûi thu cuõng giaûm ñi. Toång hôïp hai maûng thoâng tin naøy seõ chæ roõ khaû naêng baùo caùo döôùi möùc döï phoøng. Khía caïnh naøy cuûa thuû tuïc phaân tích ñöôïc xem laø söï quan taâm coù ñònh höôùng vì noù daãn ñeán caùc thöû nghieäm chi tieát hôn cho nhöõng khoaûn muïc maø coù theå tìm thaáy sai soá hoaëc sai quy taéc. Giaûm bôùt caùc cuoäc khaûo saùt kieåm toaùn chi tieát. Caùc thuû tuïc phaân tích thöôøng khoâng toán keùm nhö caùc cuoäc khaûo saùt chi tieát. Do ñoù, haàu heát Kieåm toaùn vieân thay theá caùc khaûo saùt chi tieát baèng caùc thuû tuïc phaân tích baát cöù khi naøo coù theå laøm ñöôïc. Ví duï: xem xeùt doanh thu vaø tyû leä caùc khoaûn phaûi thu thay vì xaùc minh töøng khoaûn phaûi thu. VAI TROØ CUÛA VIEÄC AÙP DUÏNG THUÛ TUÏC PHAÂN TÍCH TRONG QUAÙ TRÌNH KIEÅM TOAÙN: Giai ñoaïn chuaån bò kieåm toaùn: Thuû tuïc phaân tích ñöôïc söû duïng ñeå hieåu veà tình hình kinh doanh cuûa khaùch haøng, giuùp Kieåm toaùn vieân xaùc ñònh noäi dung, thôøi gian vaø phaïm vi cuûa caùc thuû tuïc kieåm toaùn, höôùng Kieåm toaùn vieân ñeán nhöõng boä phaän coù ñoä ruûi ro cao caàn môû roäng nhöõng thuû tuïc kieåm toaùn khaùc. Giai ñoaïn thöïc hieän kieåm toaùn: Trong giai ñoaïn naøy, phaân tích ñöôïc xem laø moät thöû nghieäm cô baûn ñöôïc söû duïng ñeå cung caáp nhöõng baèng chöùng veà soá dö caùc taøi khoaûn vaø nhöõng nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh laø hôïp lyù hoaëc nhaèm xaùc ñònh nhöõng sai soùt coù theå coù trong soá dö. Giai ñoaïn hoaøn thaønh kieåm toaùn: Phaân tích ñöôïc söû duïng ñeå xem xeùt laïi toång quaùt laàn cuoái veà toaøn boä soá lieäu ñaõ ñöôïc kieåm toaùn nhaèm cuûng coá theâm cho keát luaän ñeà ra hoaëc giuùp nhaän thaáy nhöõng vaán ñeà caàn phaûi tieán haønh theâm caùc thuû tuïc kieåm toaùn môùi thì môùi coù theå keát luaän ñöôïc. CAÙC YEÁU TOÁ CUÛA THUÛ TUÏC PHAÂN TÍCH: Goàm coù caùc yeáu toá sau: Döï ñoaùn. So saùnh Ñaùnh giaù PHAÂN LOAÏI THUÛ TUÏC PHAÂN TÍCH: Phaân tích xu höôùng (Trend Analysis): Laø xem xeùt caùc xu höôùng bieán ñoäng theo thôøi gian baèng caùch so saùnh soá dö theo thaùng trong moät naêm vaø giöõa caùc naêm vaø naêm nay vôùi nhöõng naêm tröôùc ñoù ñeå phaùt hieän ra nhöõng xu höôùng baát thöôøng, nghi ngôø khoâng hôïp lyù. Tuy nhieân, khi xem xeùt xu höôùng cuûa nhöõng bieán ñoäng thì Kieåm toaùn vieân cuõng caàn quan taâm ñeán caùc thoâng tin veà tính thôøi vuï, tính chu kyø ñeå xaùc ñònh yeáu toá naøo laø thöïc söï baát thöôøng vaø caàn ñieàu tra laøm roõ. Coâng cuï thöôøng ñöôïc duøng trong phaân tích xu höôùng ñoù laø ñoà thò. Ñöa soá lieäu leân ñoà thò giuùp Kieåm toaùn vieân ñaùnh giaù ñuùng xu höôùng ñoàng thôøi giuùp döï baùo ñöôïc nhöõng xu höôùng phaùt trieån cuûa ñoái töôïng caàn phaân tích vaø ñem so saùnh soá öôùc tính naøy vôùi soá lieäu thöïc teá. Ngoaøi vieäc duøng ñoà thò thì Kieåm toaùn vieân cuõng duøng caùc kyõ thuaät tính toaùn töø ñôn giaûn ñeán phöùc taïp tuyø töøng tröôøng hôïp cuûa ñoái töôïng phaân tích ñeå döï baùo xu höôùng vaø so saùnh vôùi thöïc teá. Phaân tích tyû soá (ratio analysis) Laø vieäc tính toaùn caùc tyû soá cuûa kyø hieän taïi roài ñem so saùnh vôùi caùc tyû soá bình quaân ngaønh hoaëc vôùi caùc tyû soá trong noäi boä ñôn vò. Ñoái vôùi tyû soá bình quaân ngaønh, veà nguyeân taéc thì moät soá chæ tieâu cuûa ñôn vò vaø chæ tieâu bình quaân cuûa ngaønh coù moái quan heä töông ñoàng trong moät phaïm vi nhaát ñònh. Tuy nhieân, khi so saùnh theo phöông phaùp naøy caàn chuù yù söï khaùc bieät veà quy moâ, veà vieäc aùp duïng chính saùch keá toaùn, ñieàu kieän aûnh höôûng veà ñòa lyù. Ñoái vôùi caùc tyû soá so saùnh trong noäi boä ñôn vò, caùc thoâng tin höõu ích cho vieäc so saùnh caùc tyû soá bao goàm: Thoâng tin cuûa naêm tröôùc: tính toaùn caùc tyû soá cuûa naêm tröôùc vôùi nhöõng thoâng tin ñaõ ñöôïc kieåm toaùn vaø ñem so saùnh vôùi tyû soá thöïc teá cuûa naêm nay ñeå thaáy ñöôïc xu höôùng phaùt trieån. Vôùi caùc soá lieäu öôùc tính: neáu ñôn vò coù moät phöông phaùp öôùc tính hieäu quaû, nhöõng thay ñoåi ñaùng keå töø vieäc öôùc tính seõ chæ ra hoaït ñoäng maø ñôn vò khoâng döï kieán tröôùc vaøo thôøi ñieåm caùc khoaûn öôùc tính ñöôïc ñöa ra. Caùc döõ lieäu ñöôïc phaân chia: neáu ñôn vò khoâng theå taäp hôïp nhöõng thoâng tin taøi chính cuûa mình thaønh töøng boä phaän hoaëc töøng hoaït ñoäng thì nhöõng chæ soá baát thöôøng hoaëc nhöõng xu höôùng coù theå giuùp cho Kieåm toaùn vieân taùch ra nhöõng khu vöïc caàn coù nhöõng thuû tuïc kieåm toaùn môû roäng ñeå chöùng minh söï hôïp lyù. Phaân tích hôïp lyù (Reasonableness Analysis) Laø vieäc phaân tích caùc soá dö, hoaëc söï thay ñoåi trong soá dö caùc taøi khoaûn giöõa caùc kyø keá toaùn maø trong ñoù bao goàm caû vieäc xaây döïng moâ hình döï baùo döïa treân cô sôû caùc thoâng tin taøi chính, phi taøi chính hay laø caû hai. Trong nhieàu tröôøng hôïp, moâ hình ñôn giaûn cuõng raát hieäu quaû. Ví duï: moät söï öôùc tính doanh thu cuûa khaùch saïn coù theå phaùt trieån moâ hình maø trong ñoù bao goàm tyû leä bình quaân phoøng ñöôïc thueâ vaø bình quaân phoøng theo loaïi phoøng (hoaëc haïng phoøng). Hoaëc moät caùch ñôn giaûn hôn laø moâ hình öôùc tính chi phí löông goàm coù soá löôïng nhaân vieân, tyû leä löông, ngaøy thueâ nhaân vieân vaø ngaøy keát thuùc hôïp ñoàng vaø giôø laøm theâm. Phaân tích söï hôïp lyù döïa vaøo söï hieåu bieát veà moái quan heä vôùi caùc nhaân toá maø coù aûnh höôûng ñeán soá dö. Ví duï, kieåm tra söï hôïp lyù cuûa doanh soá baùn haøng thaùng baèng caùch xem xeùt löôïng haøng baùn ra, ñôn giaù baùn, nhöõng caáu truùc giaù khaùc nhau vaø söï hieåu bieát veà xu höôùng chung cuûa ngaønh trong moät thôøi kyø. Phaân tích hoài quy (Regression Analysis) Laø phöông phaùp söû duïng moâ hình thoáng keâ ñeå xaùc ñònh löôïng öôùc tính vôùi ñoä ruûi ro coù theå ño löôøng ñöôïc vaø möùc ñoä chính xaùc. Ví duï: Kieåm toaùn vieân coù theå öôùc tính doanh soá baèng caùch söû duïng moâ hình phaân tích hoài quy ñaàu vaøo nhö döï baùo doanh thu cuûa ban quaûn trò, chi phí hoa hoàng (neáu nhö noù khoâng phaûi laø moät tyû leä treân doanh thu coá ñònh) vaø chi phí quaûng caùo. Phaân tích hoài quy seõ laø phöông phaùp hieäu quaû nhaát khi thoâng tin khoâng taäp trung vaø trong moät moâi tröôøng maø coù heä thoáng kieåm soaùt noäi boä höõu hieäu. MOÄT VAØI KYÕ THUAÄT PHAÂN TÍCH THÖÔØNG ÑÖÔÏC AÙP DUÏNG: So saùnh giöõa caùc thoâng tin taøi chính trong kyø naøy vôùi thoâng tin töông öùng cuûa kyø tröôùc: Kieåm toaùn vieân coù theå so saùnh soá dö, hoaëc soá phaùt sinh cuûa taøi khoaûn giöõa caùc kyø ñeå phaùt hieän nhöõng taøi khoaûn coù bieán ñoäng baát thöôøng. Ví duï: moät söï gia taêng baát thöôøng cuûa khoaûn phaûi thu khaùch haøng cuoái kyø coù theå laø xuaát phaùt töø söï thay ñoåi chính saùch baùn chòu, tình traïng nôï khoù ñoøi gia taêng hoaëc ñang coù sai leäch troïng yeáu trong soá dö cuoái kyø. Kieåm toaùn vieân cuõng coù theå so saùnh tyû soá giöõa caùc kyø ñeå phaùt hieän nhöõng taøi khoaûn coù theå bò sai leäch. Ví duï: soá voøng quay haøng toàn kho giaûm ñoät ngoät coù theå phaûn aùnh nhöõng sai leäch trong soá dö haøng toàn kho, hoaëc haøng hoaù bò öù ñoïng hay maát phaåm chaát. So saùnh giöõa soá lieäu thöïc teá vaø soá lieäu keá hoaïch, döï toaùn: Vieäc ñieàu tra caùc sai bieät lôùn giöõa soá lieäu thöïc teá vaø keá hoaïch coù theå cho thaáy nhöõng sai leäch trong baùo caùo taøi chính, hoaëc caùc bieán ñoäng lôùn trong tình hình saûn xuaát kinh doanh cuûa ñôn vò. So saùnh giöõa caùc chæ tieâu cuûa ñôn vò vôùi nhöõng chæ tieâu bình quaân ngaønh: Veà nguyeân taéc, giöõa moät soá chæ tieâu cuûa ñôn vò vaø chæ tieâu bình quaân ngaønh coù moái quan heä töông ñoàng trong moät phaïm vi nhaát ñònh. Ví duï: tyû leä laõi goäp treân doanh thu, tyû troïng chi phí nguyeân vaät lieäu chính trong giaù thaønh saûn phaåm… Vieäc nghieân cöùu nhöõng khaùc bieät lôùn giöõa chæ tieâu cuûa ñôn vò vaø chæ tieâu bình quaân ngaønh coù theå seõ cho bieát nhöõng sai leäch, hoaëc giuùp Kieåm toaùn vieân hieåu saâu saéc hôn veà hoaït ñoäng cuûa ñôn vò. Tuy nhieân, khi aùp duïng phöông phaùp naøy caàn chuù yù söï khaùc bieät veà quy moâ, veà vieäc aùp duïng chính saùch keá toaùn giöõa caùc ñôn vò. Nghieân cöùu moái quan heä giöõa caùc thoâng tin taøi chính trong kyø: Kieåm toaùn vieân coù theå döïa treân moái quan heä baûn chaát giöõa caùc soá dö, caùc khoaûn muïc treân baùo caùo taøi chính ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä hôïp lyù giöõa nhöõng soá lieäu. Kieåm toaùn vieân cuõng coù theå öôùc tính soá dö hay soá phaùt sinh cuûa taøi khoaûn qua moái quan heä giöõa chuùng vôùi caùc taøi khoaûn khaùc. Ví duï: öôùc tính chi phí laõi vay baèng caùch nhaân (x) laõi suaát bình quaân thaùng vôùi soá dö cuoái thaùng cuûa taøi khoaûn nôï vay. Sau ñoù moïi söï khaùc bieät troïng yeáu giöõa soá lieäu öôùc tính vaø soá lieäu soå saùch caàn ñöôïc ñieàu tra ñeå xaùc ñònh nguyeân nhaân. Nghieân cöùu moái quan heä giöõa caùc thoâng tin taøi chính vaø caùc thoâng tin phi taøi chính: Caùc thoâng tin phi taøi chính laø nhöõng döõ lieäu kinh teá, kyõ thuaät do caùc heä thoáng haïch toaùn nghieäp vuï, thoáng keâ…cung caáp. Giöõa nhöõng thoâng tin naøy vaø thoâng tin taøi chính coù nhöõng quan heä nhaát ñònh, neân Kieåm toaùn vieân coù theå phaùt hieän nhöõng sai soùt nhôø döïa treân moái quan heä hôïp lyù giöõa chuùng vôùi nhau. Ví duï: so saùnh giöõa soá toàn kho vaät tö vôùi khaû naêng chöùa ñöïng cuûa kho haøng… Khi söû duïng thoâng tin phi taøi chính, Kieåm toaùn vieân cuõng caàn kieåm tra ñoä chính xaùc cuûa chuùng. NHÖÕNG NHAÂN TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN KEÁT QUAÛ PHAÂN TÍCH CAÀN CHUÙ YÙ ( THEO VSA 520): Nhöõng vaán ñeà caàn chuù yù k._.hi aùp duïng thuû tuïc phaân tích: Moái quan heä baûn chaát giöõa caùc chæ tieâu ñöôïc so saùnh, ñieàu naøy nhaèm ñeå traùnh vieäc phaân tích trôû neân voâ nghóa. Möùc ñoä troïng yeáu cuûa khoaûn muïc trong moái quan heä toång theå giöõa caùc thoâng tin taøi chính vôùi nhau: ñoái vôùi nhöõng khoaûn muïc troïng yeáu (ví duï: Haøng toàn kho) thì khoâng chæ ñôn thuaàn aùp duïng thuû tuïc phaân tích maø coøn thöïc hieän moät soá thuû tuïc kieåm tra chi tieát khaùc tröôùc khi keát luaän. Ngöôïc laïi, khoaûn muïc Nôï Phaûi Thu ñöôïc coi laø khoâng troïng yeáu thì coù theå chæ caên cöù vaøo keát quaû phaân tích ñeå keát luaän. Ruûi ro tieàm taøng vaø ruûi ro kieåm soaùt: neáu cao ñaëc bieät laø khi heä thoáng kieåm soaùt noäi boä yeáu keùm thì ñoä tin caäy cuûa thuû tuïc phaân tích thaáp do ñoù Kieåm toaùn vieân neân döïa vaøo kieåm tra chi tieát hôn laø döïa vaøo quy trình phaân tích. Caùc nhaân toá khaùc goùp phaàn vaøo tính hieäu quaû cuûa thuû tuïc phaân tích: Ñoä tin caäy cuûa soá lieäu. Soá lieäu cuûa nhieàu naêm. Soá lieäu ñöôïc chia nhoû. Kyõ thuaät thoáng keâ cuûa ngaønh. ÖU ÑIEÅM VAØ NHÖÔÏC ÑIEÅM CUÛA VIEÄC AÙP DUÏNG THUÛ TUÏC PHAÂN TÍCH TRONG KIEÅM TOAÙN BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH: Öu ñieåm Thôøi gian ít, chi phí thaáp Cung caáp nhöõng baèng chöùng veà söï ñoàng boä, hôïp lyù chung veà caùc soá lieäu keá toaùn. Giuùp ñaùnh giaù ñöôïc nhöõng neùt toång theå, khoâng sa vaøo caùc nghieäp vuï cuï theå. Nhöôïc ñieåm Chæ kieåm tra söï hôïp lyù veà maët toång theå, khoâng ñi vaøo chi tieát daãn ñeán khoâng phaùt hieän ñöôïc nhöõng sai soùt chi tieát ñaëc bieät laø nhöõng sai soùt buø tröø. Do ñoù caàn xem xeùt tính troïng yeáu ñeå duøng keøm thuû tuïc phaân tích vôùi caùc thöû nghieäm chi tieát. Ruûi ro tieàm taøng vaø ruûi ro kieåm soaùt cao cuøng vôùi heä thoáng kieåm soaùt noäi boä yeáu keùm thì ñoä tin caäy cuûa thuû tuïc phaân tích thaáp. PHAÀN III THÖÏC TEÁ VIEÄC AÙP DUÏNG THUÛ TUÏC PHAÂN TÍCH TAÏI COÂNG TY coå phaàn KIEÅM TOAÙN AFC: KHAÙI QUAÙT QUY TRÌNH KIEÅM TOAÙN TAÏI COÂNG TY COÅ PHAÀN KIEÅM TOAÙN VAØ TÖ VAÁN TAØI CHÍNH KEÁ TOAÙN CHUAÅN BÒ KIEÅM TOAÙN Giai ñoaïn naøy goàm caùc coâng vieäc sau: Tieáp caän yeâu caàu cuûa khaùch haøng: Khi nhaän ñöôïc yeâu caàu cuûa khaùch haøng, Giaùm ñoác coâng ty seõ phaân coâng cho caùc Tröôûng phoøng nghieäp vuï khaûo saùt yeâu caàu cuï theå cuûa khaùch haøng. Thöïc hieän khaûo saùt: Tröôûng phoøng nghieäp vuï ñöôïc chæ ñònh coù traùch nhieäm khaûo saùt yeâu caàu cuûa khaùch haøng. Caùc noäi dung caàn thöïc hieän khi khaûo saùt: Thu thaäp ñaày ñuû caùc thoâng tin theo maãu khaûo saùt chung cuûa coâng ty (phuï luïc) vaø caùc thoâng tin khaùc caên cöù vaøo ñaëc ñieåm vaø yeâu caàu rieâng cuûa khaùch haøng. Ñaùnh giaù chung veà hoà sô soå saùch cuûa khaùch haøng (hình thöùc toå chöùc, tính phöùc taïp, roõ raøng, heä thoáng noäi kieåm….). Caùc thoâng tin quan troïng khaùc nhö: khaùch haøng ñang bò kieän tuïng, khaùch haøng ñang bò phaù saûn, tranh chaáp noäi boä… caàn phaûi ñaëc bieät chuù yù vaø ghi nhaän vaøo maãu khaûo saùt. Baùo caùo keát quaû khaûo saùt: keát quaû khaûo saùt ñöôïc ghi nhaän theo maãu thoáng nhaát cuûa coâng ty vaø phaûi ñöôïc ghi cheùp roõ raøng, ñaùnh giaù veà möùc ñoä phöùc taïp, döï kieán veà thôøi gian, nhaân söï. Trong tröôøng hôïp xeùt thaáy coâng vieäc kieåm toaùn coù theå gaëp nhieàu ruûi ro, ngöôøi ñi khaûo saùt coù theå ñeà xuaát khoâng kyù hôïp ñoàng vôùi khaùch haøng nhöng phaûi neâu roõ lyù do trong baùo caùo khaûo saùt. Göûi thö baùo giaù vaø kyù hôïp ñoàng kieåm toaùn: Caên cöù vaøo baùo caùo khaûo saùt, phoøng phaùt trieån kinh doanh seõ tieán haønh soaïn thaûo thö baùo giaù. Sau khi nhaän hoài baùo ñoàng yù cuûa khaùch haøng, phoøng phaùt trieån kinh doanh caên cöù vaøo thö baùo giaù, yù kieán cuûa khaùch haøng vaø yù kieán chæ ñaïo cuûa Giaùm ñoác tieán haønh laäp hôïp ñoàng theo maãu thoáng nhaát cuûa coâng ty vaø thöïc hieän kyù hôïp ñoàng kieåm toaùn. Toå chöùc nhoùm kieåm toaùn: Tröôûng phoøng nghieäp vuï tröïc tieáp toå chöùc, ñieàu haønh vieäc thöïc hieän hôïp ñoàng kieåm toaùn ñöôïc phaân coâng vaø laäp quyeát ñònh phaân coâng theo nguyeân taéc moãi nhoùm kieåm toaùn coù ít nhaát moät kieåm toaùn vieân ñöôïc phaân coâng laø kieåm toaùn vieân chính cho khaùch haøng ñoù vaø trình cho phoù giaùm ñoác phuï traùch kyù. Laäp keá hoaïch kieåm toaùn: kieåm toaùn vieân chính seõ laäp keá hoaïch kieåm toaùn goàm chöông trình thöû nghieäm kieåm toaùn, bieåu chæ ñaïo vaø baûng ghi nhôù chieán löôïc kieåm toaùn ñoái vôùi khaùch haøng ñöôïc phaân coâng kieåm toaùn. Baûng ghi nhôù veà chieán löôïc kieåm toaùn ñöôïc laäp vôùi nhöõng noäi dung sau: Khaùi quaùt veà khaùch haøng: loaïi hình doanh nghieäp, ngaønh ngheà hoaït ñoäng, truï sôû vaên phoøng vaø nhaø maùy, ban quaûn lyù coâng ty, cheá ñoä keá toaùn, soá nhaân vieân trong coâng ty, khaùch haøng chính coâng ty, tình hình voán goùp…; Tình hình hoaït ñoäng cuûa coâng ty: tình hình doanh thu vaø lôïi nhuaän, tình hình taøi chính cuûa coâng ty. Phaïm vi kieåm toaùn; Caùc vaán ñeà keá toaùn vaø kieåm toaùn quan troïng; Moâi tröôøng kieåm soaùt vaø cô caáu kieåm soaùt noäi boä: moâ taû moâi tröôøng kieåm soaùt vaø cô caáu kieåm soaùt noäi boä cuûa doanh nghieäp, töø ñoù ñaùnh giaù cô caáu kieåm soaùt noäi boä cuûa doanh nghieäp; Xaùc ñònh möùc ñoä troïng yeáu keá hoaïch cho kieåm toaùn; Keá hoaïch thôøi gian: döï kieán thôøi gian, nhaân vieân thöïc hieän. THÖÏC HIEÄN KIEÅM TOAÙN Coâng vieäc kieåm toaùn ñöôïc thöïc hieän taïi vaên phoøng cuûa khaùch haøng theo thôøi gian thoaû thuaän trong hôïp ñoàng nhaèm tieán haønh caùc thuû tuïc kieåm toaùn, thu thaäp baèng chöùng thích hôïp, tin caäy vaø ñaày ñuû ñeå ñaït ñöôïc keá hoaïch vaø chöông trình kieåm toaùn ñeà ra. Tröôùc khi trieån khai coâng vieäc, kieåm toaùn vieân chính coù traùch nhieäm soaïn thö baùo gôûi cho khaùch haøng ñeå thoâng baùo ngaøy giôø; caùc yeâu caàu veà taøi lieäu caàn cung caáp cho töøng khoaûn muïc keá toaùn; caùc vaên baûn phaùp lyù coù lieân quan ñeán nieân ñoä ñang thöïc hieän kieåm toaùn… Khi tieán haønh kieåm toaùn taïi vaên phoøng khaùch haøng, nhoùm kieåm toaùn, tröôûng phoøng nghieäp vuï (hoaëc Phoù giaùm ñoác phuï traùch) coù buoåi hoïp maët ñaàu tieân vôùi Ban giaùm ñoác cuûa khaùch haøng ñeå trình baøy phöông phaùp laøm vieäc vaø caùc vaán ñeà caàn söï hoã trôï töø phía khaùch haøng. Ñoái vôùi khaùch haøng môùi: Kieåm toaùn vieân chính seõ tieán haønh thu thaäp caùc taøi lieäu caàn thieát, tìm hieåu veà tình hình, ñaëc ñieåm hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng. Noäi dung tìm hieåu goàm coù: Thu thaäp caùc bieân baûn hoïp Hoäi ñoàng Quaûn trò; Ban giaùm ñoác; Ñaïi hoäi coå ñoâng, Giaáy pheùp ñaàu tö… ñeå tìm hieåu khaùi quaùt veà caùc thoâng tin lieân quan ñeán hoaït ñoäng khaùch haøng aûnh höôûng ñeán vieäc hình thaønh caùc thoâng tin taøi chính vaø trình baøy baùo caùo taøi chính cuûa ñôn vò. Xem xeùt quy trình hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp, ñoái thuû caïnh tranh, nguoàn khaùch haøng. Tìm hieåu soå saùch keá toaùn vaø xem xeùt caùc phöông phaùp keá toaùn quan troïng aùp duïng taïi doanh nghieäp veà haøng toàn kho, khaáu hao taøi saûn coá ñònh, tính giaù thaønh, caùch phaûn aùnh nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh… vieäc xem xeùt naøy ñöôïc thöïc hieän khi nhoùm kieåm toaùn tieán haønh kieåm toaùn töøng khoaûn muïc lieân quan treân baùo caùo taøi chính. Ñoái vôùi khaùch haøng cuõ Kieåm toaùn vieân chính seõ ñaët caâu hoûi ñeå xem xeùt coù söï thay ñoåi trong vieäc aùp duïng caùc phöông phaùp keá toaùn aûnh höôûng thoâng tin treân baùo caùo taøi chính. Sau khi thöïc hieän caùc coâng vieäc treân, kieåm toaùn vieân seõ tieán haønh kieåm toaùn ñoái vôùi caùc khoaûn muïc treân baùo caùo taøi chính cuûa khaùch haøng. HOAØN THAØNH KIEÅM TOAÙN Sau khi hoaøn taát vieäc kieåm toaùn taïi vaên phoøng cuûa khaùch haøng, kieåm toaùn vieân toång hôïp laïi caùc coâng vieäc thöïc hieän trong quaù trình kieåm toaùn vaø hoaøn taát hoà sô kieåm toaùn, phaùt haønh baùo caùo kieåm toaùn. Giai ñoaïn naøy goàm caùc böôùc nhö sau: Kieåm toaùn vieân chính tieán haønh coâng taùc raø soaùt hoà sô kieåm toaùn, taäp hôïp caùc buùt toaùn ñieàu chænh leân baûng toång hôïp sai soùt vaø ñöa ra yù kieán nhaän xeùt treân baùo caùo taøi chính cuûa khaùch haøng. Tieán haønh laäp baûn ghi nhôù hoaøn taát bao goàm caùc vaán ñeà mang tính troïng yeáu nhaèm giuùp cho Kieåm toaùn vieân ñöa ra yù kieán nhaän xeùt veà baùo caùo taøi chính ñang thöïc hieän kieåm toaùn. Kieåm toaùn vieân seõ laäp toaøn boä baùo caùo kieåm toaùn bao goàm: caùc baùo caùo taøi chính theo qui ñònh (Baûng caân ñoái keá toaùn, Baùo caùo keát quaû kinh doanh, Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä, Thuyeát minh caùc baùo caùo taøi chính) vaø Baùo caùo Ban Giaùm Ñoác hoaëc baùo caùo Hoäi ñoàng quaûn trò. Chuyeån hoà sô kieåm toaùn cho tröôûng phoøng nghieäp vuï kieåm tra. Sau khi kieåm tra, Tröôûng phoøng nghieäp vuï ñeà nghò kieåm toaùn vieân chính giaûi thích, boå sung hoaëc söûa ñoåi caùc noäi dung (neáu coù) trong hoà sô kieåm toaùn tröôùc khi trình hoà sô kieåm toaùn cho Phoù giaùm ñoác phuï traùch pheâ duyeät. Phoù giaùm ñoác seõ pheâ duyeät toaøn boä döï thaûo baùo caùo taøi chính ñaõ ñöôïc kieåm toaùn, thö giaûi trình vaø chuyeån laïi cho phoøng nghieäp vuï ñeå hoaøn chænh. Trong tröôøng hôïp coù söï baát ñoàng veà yù kieán kieåm toaùn giöõa Kieåm toaùn vieân chính, Tröôûng phoøng nghieäp vuï vaø caùc Phoù giaùm ñoác thì Phoù giaùm ñoác phuï traùch coù traùch nhieäm baùo caùo Giaùm ñoác ñeå thaønh laäp Hoäi ñoàng Coâng ty xem xeùt vaø ñöa ra yù kieán sau cuøng ñeå trình baøy trong baùo caùo kieåm toaùn. Caùc baûn döï thaûo ñaõ ñöôïc Phoù giaùm ñoác duyeät seõ ñöôïc gôûi ñeán khaùch haøng ñeå laáy yù kieán. Trong tröôøng hôïp coù nhieàu vaán ñeà caàn thaûo luaän vôùi khaùch haøng, phoøng nghieäp vuï saép xeáp moät cuoäc hoïp vôùi khaùch haøng ñeå trình baøy roõ hôn caùc ñeå nghò ñieàu chænh trong baùo caùo taøi chính cuõng nhö caùc vaán ñeà khaùc. Sau khi khaùch haøng ñoàng yù vôùi caùc döï thaûo, caùc baùo caùo taøi chính seõ ñöôïc in aán vaø ñoùng thaønh taäp theo soá löôïng ñaõ thoûa thuaän trong hôïp ñoàng vaø gôûi ñeán khaùch haøng ñeå kyù teân treân caùc baùo caùo taøi chính. Sau khi nhaän laïi caùc Baùo caùo Taøi chính ñaõ kieåm toaùn, Tröôûng phoøng nghieäp vuï kyù teân treân Baùo caùo Kieåm toaùn. Phoù giaùm ñoác phuï traùch xem xeùt vaø kyù teân treân baûng toång hôïp kieåm tra vaø pheâ chuaån Baùo caùo Kieåm toaùn vaø chuyeån caùc baùo caùo cuøng vôùi tôø trình trình vôùi Giaùm ñoác Coâng ty pheâ duyeät Baùo caùo Kieåm toaùn chính thöùc. Kieåm toaùn vieân chính phaùt haønh Baùo caùo Taøi chính ñaõ ñöôïc kieåm toaùn, giao cho khaùch haøng vaø ñeà nghò khaùch haøng kyù nhaän vaøo phieáu giao nhaän hoà sô. TOÅ CHÖÙC LÖU HOÀ SÔ Ñeå laøm cô sôû cho vieäc ra yù kieán cuûa Kieåm toaùn vieân vaø trôï giuùp cho vieäc xöû lyù caùc phaùt sinh sau cuoäc kieåm toaùn, nhöõng baèng chöùng thu ñöôïc trong quaù trình thöïc hieän kieåm toaùn phaûi ñöôïc löu tröõ thaønh hoà sô kieåm toaùn. a) Noäi dung hoà sô kieåm toaùn: Taïi Coâng ty coå phaàn kieåm toaùn AFC, hoà sô kieåm toaùn ñöôïc laäp vaø löu tröõ thaønh hai loaïi, ñoù laø hoà sô kieåm toaùn thöôøng xuyeân vaø hoà sô hieän haønh. Hoà sô kieåm toaùn thöôøng xuyeân (coøn goïi laø File Nguyeân taéc): Ñaây coøn goïi laø hoà sô phaùp lyù veà coâng ty ñöôïc kieåm toaùn, trong hoà sô naøy kieåm toaùn vieân löu tröõ theo töøng loaïi caùc taøi lieäu sau: Giaáy pheùp ñaàu tö, giaáy pheùp thaønh laäp, giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù kinh doanh, coâng vaên chaáp thuaän ñaêng kyù cheá ñoä keá toaùn vôùi Boä Taøi Chính (ñoái vôùi doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi) Caùc quyeát ñònh thaønh laäp caùc chi nhaùnh, caùc ñôn vò tröïc thuoäc Ñieàu leä doanh nghieäp, caùc quy cheá taøi chính Caùc bieân baûn hoïp Ñaïi hoäi coå ñoâng, Hoäi ñoàng quaûn trò, Ban giaùm ñoác (coù lieân quan ñeán tình hình taøi chính cuûa coâng ty) Caùc quyeát ñònh boå nhieäm Ban laõnh ñaïo, Keá toaùn tröôûng Caùc quy ñònh trong toaøn coâng ty Caùc hôïp ñoàng vay, hôïp ñoàng kinh teá quan troïng vaø coù hieäu löïc trong nhieàu naêm taøi chính …… Hoà sô hieän haønh (hay: File caùc giaáy laøm vieäc): Phaàn ñaàu hoà sô laø muïc luïc hoà sô löu, ghi kyù hieäu caùc phaàn baèng chöõ caùi A, B, C,… vaø yù nghóa caùc chöõ caùi ñeå ngöôøi ñoïc deã tìm. Phaàn tieáp theo laø caùc khoaûn muïc hoaëc coâng vieäc kieåm toaùn ñöôïc toå chöùc löu theo thöù töï trong muïc luïc. Trong töøng phaàn, kieåm toaùn vieân toå chöùc giaáy laøm vieäc vaø giaáy tôø lieân quan theo maãu vaø trình töï chung thoáng nhaát toaøn coâng ty vaø ñöôïc ñaùnh soá thöù töï cho moãi trang laøm vieäc nhö N1, N2, N3….ñeå tham chieáu, bao goàm caùc loaïi giaáy laøm vieäc sau: Bieåu chæ ñaïo Baûng toång hôïp loãi vaø sai soùt Chöông trình kieåm toaùn Caùc giaáy laøm vieäc (Working paper): Bieåu toång hôïp cho moãi thöû nghieäm Caùc baèng chöùng kieåm toaùn khaùc b) Caùch ghi caùc maõ tham chieáu soá lieäu treân giaáy laøm vieäc: Giaû söû treân giaáy laøm vieäc N4-1 coù soá lieäu veà khoaûn phaûi traû ngöôøi baùn vôùi caùc maõ tham chieáu nhö sau: N4-2 230.582.181 N1 Maõ tham chieáu N4-2 ñöôïc ghi beân traùi cuûa soá lieäu: coù nghóa laø soá naøy ñöôïc phaân tích chi tieát ôû trang giaáy laøm vieäc N4-2 tieáp theo. Maõ tham chieáu N1 ñaùnh beân phaûi soá lieäu: coù nghóa soá naøy seõ laø nguoàn daãn chöùng cho giaáy laøm vieäc N1. Caùc maõ tham chieáu ñöôïc ghi baèng buùt ñoû ñeå deã theo doõi. Ngoaøi ra, coøn coù caùc kyù hieäu khaùc ñeå tham chieáu nhö: P/Y, B/S,P, T… P/Y: Previous year/ Phuø hôïp Baùo caùo Kieåm toaùn naêm tröôùc B/S: Balance Sheet/ Phuø hôïp vôùi Balance Sheet taïi ngaøy 31/12/20xx P: ghi chuù rieâng T: ñaõ coäng doïc. VIEÄC AÙP DUÏNG THUÛ TUÏC PHAÂN TÍCH TRONG CAÙC GIAI ÑOAÏN CUÛA QUY TRÌNH KIEÅM TOAÙN: GIAI ÑOAÏN CHUAÅN BÒ KIEÅM TOAÙN Laäp keá hoaïch cho cuoäc kieåm toaùn: Noäi dung cuûa vieäc laäp keá hoaïch ñöôïc theå hieän thoâng qua “Baûng ghi nhôù chieán löôïc kieåm toaùn” (Audit Strategies Memorandum). Theo chöông trình kieåm toaùn taïi Coâng ty kieåm toaùn AFC, noäi dung cuûa phaàn laäp keá hoaïch kieåm toaùn ñöôïc theå hieän thoâng qua “Baûng ghi nhôù chieán löôïc kieåm toaùn”. Baûng naøy goàm nhöõng noäi dung sau ñaây: Tình hình kinh doanh hieän taïi cuûa khaùch haøng. Phaïm vi kieåm toaùn. Phaân tích toång theå caùc khoaûn muïc Caùc vaán ñeà keá toaùn vaø kieåm toaùn quan troïng Ñaùnh giaù moâi tröôøng kieåm soaùt. Phöông phaùp tieáp caän kieåm toaùn. Möùc troïng yeáu keá hoaïch. Thôøi gian vaø nhaân söï cho cuoäc kieåm toaùn. Theo noäi dung cuûa “Baûng ghi nhôù chieán löôïc kieåm toaùn” thì moät noäi dung khoâng theå thieáu ñoù laø Phaân tích toång theå caùc khoaûn muïc maø Coâng ty kieåm toaùn AFC ñaõ aùp duïng theo ñuùng Chuaån möïc Kieåm toaùn Vieät Nam VSA 520. VSA 520 quy ñònh: Kieåm toaùn vieân phaûi aùp duïng quy trình phaân tích trong quaù trình laäp keá hoaïch kieåm toaùn ñeå tìm hieåu tình hình kinh doanh cuûa ñôn vò vaø xaùc ñònh nhöõng vuøng coù theå coù ruûi ro. Quy trình phaân tích giuùp Kieåm toaùn vieân xaùc ñònh noäi dung, lòch trình vaø phaïm vi cuûa caùc thuû tuïc kieåm toaùn khaùc. Quy trình phaân tích aùp duïng trong quaù trình laäp keá hoaïch kieåm toaùn ñöôïc döïa treân caùc thoâng tin taøi chính vaø thoâng tin phi taøi chính. Nhö vaäy, thuû tuïc phaân tích laø moät phaàn quan troïng trong giai ñoaïn chuaån bò kieåm toaùn, noù giuùp Kieåm toaùn vieân coù ñöôïc nhöõng hieåu bieát ban ñaàu veà tình hình kinh doanh cuûa khaùch haøng, sô boä veà tính hôïp lyù cuûa caùc soá lieäu treân baùo caùo taøi chính, giuùp Kieåm toaùn vieân höôùng ñeán nhöõng khu vöïc, khoaûn muïc coù khaû naêng coù sai soùt troïng yeáu. Tìm hieåu caùc vaán ñeà chung veà khaùch haøng: Giaáy pheùp ñaàu tö; quyeát ñònh thaønh laäp; ñaêng kyù kinh doanh, ñaêng kyù cheá ñoä keá toaùn, ñieàu leä coâng ty. Bieân baûn quyeát toaùn voán ñaàu tö hay bieân baûn baøn giao voán. Caùc coâng vaên vaø quyeát ñònh chi phoái ñeán hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa ñôn vò, caùc bieân baûn hôïp ñaïi hoäi coå ñoâng, hoäi ñoàng quaûn trò (hay hoäi ñoàng thaønh vieân) vaø ban giaùm ñoác. Baùo caùo taøi chính chöa ñöôïc kieåm toaùn (Ñaõ coù ñaày ñuû chöõ kyù vaø ñöôïc ñoùng daáu), caùc loaïi baùo caùo cuûa thanh tra kieåm tra cuûa naêm hieän haønh vaø trong vaøi naêm tröôùc, caùc noäi quy chính saùch cuûa khaùch haøng. Phaân tích toång theå caùc khoaûn muïc treân baùo caùo taøi chính Thoâng qua khaûo saùt hoà sô kieåm toaùn 31/12/2004 cuûa Coâng ty kieåm toaùn AFC ñoái vôùi khaùch haøng XYZ. Baûng phaân tích toång theå caùc khoaûn muïc treân baùo caùo taøi chính naêm taøi chính keát thuùc 31/12/2004 – moät noäi dung trong Baûng ghi nhôù chieán löôïc kieåm toaùn nhö sau: COÂNG TY KIEÅM TOAÙN AFC BAÛNG GHI NHÔÙ CHIEÁN LÖÔÏC KIEÅM TOAÙN COÂNG TY XYZ NAÊM TAØI CHÍNH KEÁT THUÙC 31/12/2004 PHAÂN TÍCH TOÅNG THEÅ CAÙC KHOAÛN MUÏC Ñôn vò tính: ñoàng TÀI SẢN Số đầu năm Số cuối năm Cheânh leäch % A. TÀI SẢN LƯU ĐỘNG & ĐẦU TƯ NGẮN HẠN 28,479,576,554 39,709,871,663 11,230,295,109 39.43% I. Tiền 5,455,655,190 4,352,291,118 (1,103,364,072) -20.22% 1. Tiền mặt tại quỹ (gồm cả ngân phiếu) 260,027,655 522,164,651 262,136,996 100.81% 2. Tiền gửi ngân hàng 5,195,627,535 3,830,126,467 (1,365,501,068) -26.28% II. Các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn 0 3,000,000 3,000,000 1. Đầu tư chứng khoán ngắn hạn 3,000,000 3,000,000 III. Các khoản phải thu 11,191,361,503 21,589,222,653 10,397,861,150 92.91% 1. Phải thu khách hàng 8,885,196,527 19,480,102,540 10,594,906,013 119.24% 2. Trả trước cho người bán 1,494,711,396 414,842,580 (1,079,868,816) -72.25% 3. Thuế GTGT được khấu trừ 6. Các khoản phải thu khác 811,453,580 1,694,277,533 882,823,953 108.80% IV. Hàng tồn kho 11,641,638,860 13,699,933,355 2,058,294,495 17.68% 2. Nguyên liệu, vật liệu tồn kho 8,613,542,353 10,699,566,534 2,086,024,181 24.22% 3. Công cụ, dụng cụ trong kho 97,752,816 59,848,794 (37,904,022) -38.78% 4. Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang 695,554,905 276,696,636 (418,858,269) -60.22% 5. Thành phẩm tồn kho 2,234,788,786 2,663,821,391 429,032,605 19.20% V. Tài sản lưu động khác 190,921,001 65,424,537 (125,496,464) -65.73% 1. Tạm ứng 120,731,000 65,424,537 (55,306,463) -45.81% 3. Chi phí chờ kết chuyển 70,190,001 0 (70,190,001) -100.00% B. TÀI SẢN CỐ ĐỊNH VÀ ĐẦU TƯ DÀI HẠN 17,152,448,311 24,051,915,823 6,899,467,512 40.22% I. Tài sản cố định 13,549,725,995 23,335,525,423 9,785,799,428 72.22% 1 Tài sản cố định hữu hình 13,549,725,995 23,335,525,423 9,785,799,428 72.22% - Nguyên giá 25,252,514,754 36,522,149,947 11,269,635,193 44.63% - Giá trị hao mòn lũy kế (11,702,788,759) (13,186,624,524) (1,483,835,765) 12.68% II. Các khoản đầu tư tài chính dài hạn 716,390,400 716,390,400 0 1. Đầu tư chứng khoán dài hạn 716,390,400 716,390,400 0 III Chi phí xây dựng cơ bản dở dang 2,886,331,916 0 (2,886,331,916) -100.00% TỔNG CỘNG TÀI SẢN 45,632,024,865 63,761,787,486 18,129,762,621 39.73% NGUỒN VỐN Soá ñaàu naêm Soá cuoái naêm cheânh leäch % A. NỢ PHẢI TRẢ 21,923,118,801 36,795,801,012 14,872,682,211 67.84% I. Nợ ngắn hạn 21,837,682,324 36,795,801,012 14,958,118,688 68.50% 1. Vay ngắn hạn 1,806,045,925 1,040,515,000 (765,530,925) -42.39% 3. Phải trả cho người bán 13,448,162,193 29,385,065,089 15,936,902,896 118.51% 4. Người mua trả tiền trước 1,508,494,123 461,547,835 (1,046,946,288) -69.40% 5. Thuế và các khoản phải nộp nhà nước 466,589,165 (591,688,028) (1,058,277,193) -226.81% 6. Phải trả công nhân viên 480,028,040 2,797,975,795 2,317,947,755 482.88% 8. Các khoản phải trả, phải nộp khác 4,128,362,878 3,702,385,321 (425,977,557) -10.32% III. Nợ khác 85,436,477 0 (85,436,477) -100.00% 1. Chi phí phải trả 85,436,477 0 (85,436,477) -100.00% B. NGUỒN VỐN CHỦ SỞ HỮU 23,708,906,064 26,965,986,474 3,257,080,410 13.74% I. Nguồn vốn - quỹ 23,303,572,184 26,419,043,791 3,115,471,607 13.37% 1. Nguồn vốn kinh doanh 21,679,006,422 21,241,168,482 (437,837,940) -2.02% 3. Chênh lệch tỷ giá hối đoái 76,870,934 (76,870,934) -100.00% 4. Quỹ đầu tư phát triển 758,831,518 1,838,544,766 1,079,713,248 142.29% 5. Quỹ dự phòng tài chính 224,486,331 531,602,985 307,116,654 136.81% 6. Lợi nhuận chưa phân phối 564,376,979 2,807,727,558 2,243,350,579 397.49% II. Nguồn kinh phí, quỹ khác 405,333,880 546,942,683 141,608,803 34.94% 1. Quỹ khen thưởng và phúc lợi 399,037,597 546,942,683 147,905,086 37.07% 4. Nguồn kinh phí đã hình thành tài sản cố định 6,296,283 (6,296,283) -100.00% TỔNG CỘNG NGUỒN VỐN 45,632,024,865 63,761,787,486 18,129,762,621 39.73% BAÙO CAÙO LAÕI LOÃ Soá ñaàu naêm Soá cuoái naêm cheânh leäch % Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ 34,142,780,030 105,768,188,437 71,625,408,407 209.78% Các khoản giảm trừ (03=04+05+06+07) 1. Doanh thu thuần bán hàng và cung cấp dịch vụ 34,142,780,030 105,768,188,437 71,625,408,407 209.78% 2. Giá vốn hàng bán 27,830,255,801 89,935,497,926 62,105,242,125 223.16% 3. Lợi nhuận gộp bán hàng và cung cấp dịch vụ 6,312,524,229 15,832,690,511 9,520,166,282 150.81% 4. Doanh thu hoạt động tài chính 135,294,359 110,742,440 (24,551,919) -18.15% 5. Chi phí tài chính 94,019,315 156,817,952 62,798,637 66.79% Trong đó: Chi phí lãi vay 6. Chi phí bán hàng 2,269,884,160 5,423,833,909 3,153,949,749 138.95% 7. Chi phí quản lý doanh nghiệp 1,884,758,634 2,692,773,422 808,014,788 42.87% 8. Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh 2,199,156,479 7,670,007,668 5,470,851,189 248.77% 9. Thu nhập khác 1,199,979,089 1,889,691,652 689,712,563 57.48% 10. Chi phí khác 412,584,488 369,623,598 (42,960,890) -10.41% 11. Lợi nhuận khác (40=31-32) 787,394,601 1,520,068,054 732,673,453 93.05% 12. Tổng lợi nhuận trước thuế (50=30+40) 2,986,551,080 9,190,075,722 6,203,524,642 207.72% 13. Thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp 836,234,302 2,573,221,202 1,736,986,900 207.72% 14. Lợi nhuận sau thuế (60-50-51) 2,150,316,778 6,616,854,520 4,466,537,742 207.72% Nhaän xeùt toång theå Baùo caùo taøi chính: So vôùi naêm 2003, Doanh thu ñaõ taêng 71,625,408,407 ñ, tæ leä taêng laø 209.78% trong khi Giaù voán haøng baùn taêng 62,105,242,125 ñ vôùi tæ leä taêng laø 223.16% cao hôn möùc taêng cuûa Doanh thu ñaõ laøm cho tæ leä laõi goäp giaûm töø 18.49% xuoáng coøn 14.97%. Caàn ñieàu tra tình hình Doanh thu qua töøng thaùng ñeå xem xeùt söï bieán ñoäng treân cuûa Doanh thu vaø Giaù voán haøng baùn coù hôïp lyù khoâng. Möùc taêng ñoät bieán cuûa Doanh thu vaø Giaù voán haøng baùn ñaõ keùo theo nhöõng bieán ñoäng lôùn treân Baûng caân ñoái keá toaùn, cuï theå laø: Toång taøi saûn taêng leân 18,129,762,621 ñ, vôùi tæ leä taêng laø 39.73%, trong ñoù chuû yeáu laø söï gia taêng trong Caùc khoaûn phaûi thu maø ñaëc bieät laø Khoaûn phaûi thu thöông maïi taêng 10,594,906,013 ñ, vôùi tæ leä taêng laø 119.24%. Ñieàu naøy phuø hôïp vôùi söï bieán ñoäng trong Doanh thu. Haøng toàn kho taêng nheï, trong ñoù chuû yeáu laø Nguyeân vaät lieäu chính taêng 2,086,024,181ñ vôùi tæ leä taêng 24.22%, ñöôïc giaûi thích laø do trong naêm ñôn vò môû roäng saûn xuaát. Khoaûn phaûi noäp nhaø nöôùc coù söï bieán ñoäng lôùn, ñaõ giaûm 226.81%. Ñieàu naøy caàn phaûi tieán haønh caùc thuû tuïc kieåm tra laøm roõ töøng khoaûn muïc trong Caùc khoaûn phaûi noäp nhaø nöôùc xem coù phuø hôïp khoâng. Khoaûn phaûi traû coâng nhaân vieân taêng khaù lôùn 482.88%. Kieåm tra tình hình thanh toaùn löông nhaän thaáy DN chöa traû löông cho nhaân vieân thaùng 12. Lôïi nhuaän chöa phaân phoái taêng khaù lôùn 379.49%. Caàn tìm hieåu tình hình chia lôïi nhuaän naêm tröôùc trong naêm nay ñaõ thöïc hieän chöa. Nhö vaäy: tình hình bieán ñoäng trong caùc khoaûn muïc cuûa Baùo caùo taøi chính nhìn chung laø khoâng maâu thuaãn vôùi tình hình hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa DN. Tuy nhieân ñeå ñaûm baûo tính hôïp lyù cuûa caùc khoaûn muïc, Kieåm toaùn vieân caàn thöïc hieän caùc thuû tuïc kieåm toaùn cô baûn phuø hôïp cho töøng khoaûn muïc. Phöông phaùp tieáp caän kieåm toaùn vaø ñaùnh giaù ruûi ro kieåm toaùn: ñoái vôùi caùc khoaûn muïc treân: Baûng caân ñoái keá toaùn: Nhöõng vuøng maø Kieåm toaùn vieân ñaùnh giaù laø ruûi ro cao coù theå aùp duïng caùc thöû nghieäm chi tieát ñeå thu thaäp baèng chöùng chöùng minh noù laø trung thöïc hôïp lyù ôû khía caïnh troïng yeáu. Taøi saûn: Caùc khoaûn phaûi thu, Haøng toàn kho Nguoàn voán: caùc khoaûn phaûi traû thöông maïi vaø caùc khoaûn phaûi noäp nhaø nöôùc, nguoàn voán chuû sôû höõu. Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh Neân aùp duïng caùc thuû tuïc kieåm tra chi tieát ñoái vôùi Doanh thu, Giaù voán haøng baùn vaø Chi phí ñaëc bieät laø Chi phí baùn haøng coù lieân quan maät thieát vôùi Doanh thu. Xaùc ñònh möùc troïng yeáu keá hoaïch Xaùc ñònh möùc troïng yeáu keá hoaïch thuoäc veà traùch nhieäm cuûa kieåm toaùn vieân chính. Ñeå xaùc ñònh möùc troïng yeáu cuûa moät cuoäc kieåm toaùn thì Kieåm toaùn vieân cuûa AFC döïa vaøo söï ñaùnh giaù veà heä thoáng kieåm soaùt noäi boä taïi ñôn vò vaø söï tìm hieåu tình hình hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng hay kinh nghieäm kieåm toaùn cuûa nhöõng naêm tröôùc. Möùc troïng yeáu ñöôïc xaùc ñònh laø: 1% treân toång doanh thu. Khoaûn muïc Soá tieàn (VNÑ) Toång doanh thu 105,768,188,437 Möùc troïng yeáu keá hoaïch (PM=1%toång doanh thu 1,057,681,884 Toång sai soùt caùc taøi khoaûn chuû yeáu (TE=50%PM) 528,840,942 Nhö vaäy, qua phaân tích toång theå baùo caùo taøi chính ñaõ giuùp Kieåm toaùn vieân coù ñöôïc hieåu bieát veà tình hình kinh doanh cuûa khaùch haøng, veà khaû naêng taøi chính, tính hoaït ñoäng lieân tuïc coù ñöôïc ñaûm baûo… töø ñoù Kieåm toaùn vieân coù theå ñònh höôùng ñöôïc nhöõng vuøng coù theå coù sai soùt gian laän treân baùo caùo taøi chính vaø möùc ñoä ñaùng tin caäy cuûa baùo caùo taøi chính. GIAI ÑOAÏN THÖÏC HIEÄN KIEÅM TOAÙN: Sau giai ñoaïn laäp keá hoaïch kieåm toaùn, nhoùm kieåm toaùn tieán haønh ñi vaøo thöïc hieän caùc thuû tuïc kieåm toaùn caàn thieát ñeå thu thaäp caùc baèng chöùng chöùng minh caùc caùc khoaûn muïc treân baùo caùo taøi chính laø trung thöïc, hôïp lyù ôû möùc ñoä troïng yeáu. Trong giai ñoaïn thöïc hieän kieåm toaùn, thuû tuïc phaân tích moät laàn nöõa ñöôïc söû duïng ñeå tìm hieåu saâu hôn veà caùc khoaûn muïc treân baùo caùo taøi chính ñeå phaùt hieän ra nhöõng khoaûn muïc coù sai soùt troïng yeáu hay caàn tieán haønh nhöõng thuû tuïc kieåm toaùn khaùc boå sung ñeå giaûi thích cho söï hôïp lyù cuûa khoaûn muïc ñoù. Trong giai ñoaïn naøy, thuû tuïc phaân tích giuùp cho Kieåm toaùn vieân coù theå xem nhö laø moät trong nhöõng baèng chöùng giuùp cho vieäc ra quyeát ñònh. Coù raát nhieàu khoaûn muïc treân baùo caùo taøi chính, tuy nhieân theo tìm hieåu cuûa ngöôøi vieát veà quy trình kieåm toaùn taïi Coâng ty kieåm toaùn AFC thì nhöõng khoaûn muïc sau thöôøng ñöôïc aùp duïng thuû tuïc phaân tích: Khoaûn muïc tieàn Doanh thu baùn haøng vaø Caùc khoaûn phaûi thu. Haøng toàn kho vaø Giaù voán haøng baùn Taøi saûn coá ñònh vaø Chi phí khaáu hao. Thu nhaäp vaø chi phí Nôï phaûi traû vaø nguoàn voán chuû sôû höõu. Theo hieåu bieát cuûa ngöôøi vieát thì ñoái vôùi nhöõng khoaûn muïc khoâng troïng yeáu thì thöôøng aùp duïng thuû tuïc phaân tích seõ cho hieäu quaû cao, ngoaïi tröø khoaûn muïc Haøng toàn kho laø troïng yeáu neân vöøa aùp duïng thuû tuïc phaân tích vöøa tieán haønh caùc thöû nghieäm chi tieát ñeå thu thaäp baèng chöùng chöùng minh raèng Haøng toàn kho cuûa ñôn vò khai baùo laø trung thöïc hôïp lyù ôû khía caïnh troïng yeáu. Thuû tuïc phaân tích aùp duïng cho khoaûn muïc Tieàn. Ñaëc ñieåm cuûa khoaûn muïc tieàn: laø moät khoaûn muïc nhaïy caûm deã xaûy ra sai soùt vaø gian laän ñeå thoåi phoàng khaû naêng thanh toaùn. Ñaây laø khoaûn muïc coù aûnh höôûng ñeán nhieàu khoaûn muïc khaùc treân baùo caùo taøi chính vaø soá phaùt sinh cuûa khoaûn muïc naøy thöôøng raát lôùn do ñoù nhöõng sai phaïm coù nhieàu khaû naêng xaûy ra vaø khoù bò phaùt hieän neáu heä thoáng Kieåm Soaùt Noäi Boä yeáu keùm. Thuû tuïc phaân tích aùp duïng cho khoaûn muïc tieàn: Soá dö taøi khoaûn tieàn chòu aûnh höôûng raát lôùn bôûi caùc quyeát ñònh vaø chieán löôïc taøi chính cuûa nhaø quaûn lyù. Do ñoù, trong caùc cuoäc kieåm toaùn, Kieåm toaùn vieân thöôøng ít hy voïng tìm ñöôïc moái lieân heä beàn vöõng vaø coù theå döï ñoaùn ñöôïc vôùi caùc soá lieäu khaùc cuûa naêm hieän haønh hoaëc cuûa naêm tröôùc, nghóa laø thuû tuïc phaân tích ít ñöôïc aùp duïng. Tuy nhieân, moät soá thuû tuïc phaân tích ñöôïc aùp duïng taïi Coâng ty AFC ñoái vôùi khoaûn muïc tieàn vaãn coù theå höõu ích: So saùnh soá dö taøi khoaûn tieàn naêm hieän haønh vôùi naêm tröôùc. Giaûi thích caùc bieán ñoäng soá dö tieàn maët. So saùnh löu löôïng tieàn töø hoaït ñoäng kinh doanh, hoaït ñoäng ñaàu tö vaø hoaït ñoäng taøi chính cuûa naêm ñöôïc kieåm toaùn vôùi caùc naêm tröôùc vaø soá lieäu döï toaùn (neáu coù). Ba nhoùm naøy trong baùo caùo coù quan heä chaët cheõ vôùi nhau trong vieäc taïo vaø söû duïng tieàn cuûa DN. Döïa vaøo ñoù, Kieåm toaùn vieân coù theå bieát ñöôïc tieàn phaùt sinh töø hoaït ñoäng naøo laø chuû yeáu, tieàn ñaõ ñöôïc söû duïng vaøo muïc ñích gì, coù hôïp lyù khoâng? Kieåm tra soá toång caùc khoaûn thu vaø chi theo töøng thaùng. Ñaûm baûo caùc nghieäp vuï chi tieát phuø hôïp vôùi soá dö moãi cuoái thaùng. Ñieàu tra vaø giaûi thích nhöõng thay ñoåi ñaùng keå. Tham khaûo hoà sô kieåm toaùn veà khoaûn muïc tieàn Coâng ty XYZ: TK 31/12/2003 31/12/2004 Cheânh leäch Tieàn % 111 205,395,233 142,607,768 -62,787,465 -30.57% 112 4,994,749,137 3,524,588,068 -1,470,161,069 -29.43% Coäng 5,200,144,370 3,667,195,836 -1,532,948,534 -._.