Bài giảng Nguyên lý máy - Bài mở đầu: Thiết kế nguyên lý máy - Nguyễn Xuân Hạ

sở Thiết kế máy và Rôbốt, Viện Cơ khí, Tòa nhà D3, phòng 306 Email: ha.nguyenxuan@hust.edu.vn Website: Google site: https://sites.google.com/site/tsnguyenxuanhabkhn/home CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu Thiết kế Nguyên lý máy CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 5 Nội dung  Khái niệm về máy  Những bộ phận cơ bản của một máy  Quy trình thiết kế máy mới (Original Design)  Cấu tạo của máy trên quan điểm cơ học CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 6 Khái niệm về máy Vai trò của máy là gì? Quá trình công nghệ Thay thế và mở rộng các chức năng lao động của con người. Máy thực hiện công việc gì? Vật liệu thô Bán thành phẩm, thành phẩm Xử lý và biến đổi CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 7 Khái niệm về máy (tiếp) Vận chuyển vật liệu Sản sinh/biến đổi năng lượng Xử lý vật liệu Biến đổi vật liệu Truyền tin (s/x hiện đại) Quá trình công nghệ • Các thao tác có điều khiển • Tổ chức sản xuất • Hình dáng • Kích thước • Cơ tính • CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 8 Các loại máy điển hình Máy năng lượng Máy tổ hợp Động cơ• Máy phát điện • Máy điều hòa không khí • Máy làm lạnh Máy công tác Thông tin • Đo • Kiểm tra • Giám sát • Điều chỉnh • Biến đổi vật liệu • vị trí • hình dạng • kích thước • trạng thái vật lý Sản sinh cơ năng từ các dạng năng lượng khác CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 9 Ví dụ - Máy năng lượng Động cơ điện Động cơ đốt trong - kiểutrục khuỷu Đông cơ đốt trong – kiểu tuốc bin khí CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 10 Ví dụ - Máy năng lượng Trạm khí nén phân phối năng lượng đến các máy công tác CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 11 Ví dụ - máy công tác CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 12 Ví dụ - Máy tổ hợp CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 13 Máy có cấu trúc đặc biệt 250µm A B C 1cm Vi tay máy 3 bậc tự do (Kleindiek GmbH) Vi tay kẹp sử dụng công nghệ MEMS CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 14 Các bộ phận chức năng của máy với một động cơ Q – Lực tổng quát q – tọa độ tổng quát P – Lực (thực) tác dụng giữa bộ phận làm việc của HTCK và đối tượng công nghệ x – tọa độ (thực) của bộ phận làm việc của HTCK up- tín hiệu điều khiển ứng với quy luật chuyển động cho trước u - tín hiệu điều chỉnh sai lệch u – tín hiệu thực sự điều khiển động cơ Hệ thống cơ khí Hệ thống điều khiển phản hồi Quá trình công nghệ Năng lượng Hệ thống điều khiển theo chương trình Q q x2 x1 P Động cơ u up u CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 15 Các bộ phận chức năng của máy với nhiều động cơ CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 16 Cấu tạo cơ bản của máy = “Mỗi cơ cấu đều do một số vật thể chuyển động tương đối đối với nhau (gọi là khâu) hợp thành, có chuyển động xác định, dùng để truyền hoặc biến đổi chuyển động” Máy Nguồn năng lượng Cơ cấu+ Thiết kế cơ cấu (thiết kế nguyên lý máy) là bước đầu và trung tâm của thiết kế máy CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 17 Câu hỏi  Thiết kế máy là gì?  Vai trò thiết kế nguyên lý máy trong quá trình thiết kế máy là gì? CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 18 Thiết kế: Quá trình lặp 1. Ý tưởng sơ khai (mơ hồ) 2. Định hình ý tưởng 3. Xác định mục tiêu 4.Thu hẹp vấn đề 5.Tổng hợp 6. Phân tích 7. Lựa chọn 8. Thiết kế chi tiết 9. Làm mẫu và thử nghiệm 10. Sản xuất 5 Yêu cầu cơ bản đối với máy: a) Hiệu quả sử dụng b) Khả năng làm việc c) Độ tin cậy cao d) Tính an toàn trong sử dụng e) Tính công nghệ và tính kinh tế Nội dung chính trong đào tạo CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 19 Thiết kế máy Chọn LOẠI cơ cấu, kích thước động học Phân tích động học, lực, động lực học Thiết kế chi tiết máy Vật liệu Nguyên lý làm việc Công nghệ chế tạo Thiết kế nguyên lý máy CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 20 Ví dụ - Thiết kế máy bào ngang  Dữ liệu:  Hành trình của đầu bào  Tốc độ lớn nhất, tốc độ nhỏ nhất của đầu bào  Lực cắt lớn nhất, biểu đồ lực  CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 21 Ví dụ - Thiết kế máy bào ngang Đầu bào chuyển động tịnh tiến qua lại Bước 5 “ Tổng hợp”: Chọn sơ đồ cấu trúc cho chuyển động cắt Dao - Phôi Bàn gá phôi Dao Phôi Động cơ CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 22 Ví dụ - Thiết kế máy bào ngang a) Cơ cấu chính tạo chuyển động qua lại cho đầu bào? b) Cơ cấu tạo bước chạy dao? c) Cơ cấu truyền động từ động cơ đến đầu bào? d) Các cơ cấu điều chỉnh khác? Bước 5 “ Tổng hợp” – tiếp: Chọn sơ đồ nguyên lý và kết cấu sơ bộ cho hệ thống truyền động CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 23 Ví dụ - Thiết kế máy bào ngang Sơ đồ động học của một kiểu máy bào ngang CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 24 Ví dụ - Thiết kế máy bào ngang Một số kiểu máy bào ngang H P 1 B 1 G y D 1 2 3 4 5 6 E A C CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 25 Ví dụ - Thiết kế máy bào ngang a) Đặc tính động học: chuyển vị, vận tốc, gia tốc? b) Phân tích lực tác dụng lên các khâu và suy ra: - Tải trọng tác dụng lên từng chi tiết - Tải trọng tác dụng lên các ổ Làm cơ sở cho thiết kế hoàn chỉnh về kết cấu/công nghệ (Bước 7 - 8) c) Sau khi có kết cấu hoàn chỉnh, phân tích động lực học để kiểm tra các chỉ tiêu chất lượng về độ êm, rung động, đều Bước 6 “ Phân tích”: Khảo sát các đặc tính của (các) phương án được chọn CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 26 Vai trò của Nguyên lý máy  Cung cấp và bồi dưỡng các kiến thức cơ sở về nguyên lý hoạt động của máy và cơ cấu  Là nguồn kiến thức quan trọng để khởi đầu thiết kế một máy hay một hệ thống máy  Giải quyết những vấn đề liên quan đến chất lượng làm việc của máy cứng  Là cơ sở cho các kỹ thuật toán thiết kế chi tiết máy (đặc biệt chi tiết máy truyền động) CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 27 Hoạt động của động cơ ô tô Ford CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 28 Nội dung học phần Phần 1 Cấu trúc cơ cấu Phần 2 Thiết kế máy (tập trung cơ cấu phẳng) Ví dụ máy bào ngang, động cơ đốt trong (ô tô) Phần 3 Lý thuyết về các cơ cấu có khớp cao - Cam - Bánh răng - Hệ thống bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 29 Kế hoạch và công việc  Giảng  Bài tập  Thảo luận CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Bài mở đầu: Thiết kế Nguyên lý máy 31 Tài liệu học tập  Tài liệu tham khảo 1. Đinh Gia Tường, Tạ Khánh Lâm: Nguyên lý máy. Tập 1. Nhà xuất bản Giáo dục, 2010. 2. Đinh Gia Tường, Nguyễn Xuân Lạc, Trần Doãn Tiến: Nguyên lý máy. Nhà xuất bản Đại học và Trung học chuyên nghiệp, 1970 3. Tạ Ngọc Hải: Bài tập Nguyên lý máy. Nhà xuất bản Khoa học & Kỹ thuật, 2009 4. M. Z. Kolovsky et al: Advanced Theory of Mechanisms and Machines. Springer, 2000 5. R. L. Norton: Design of Machinery. 2nd edition, McGraw-Hill, 1999 6. R. L. Norton: Machine Design – An integrated approach. 3rd edition, Pearson Prentice Hall, 2006  Slide bài giảng  Phần mềm: MATLAB, Geogebra, Cabri3D, SolidWorks, Inventor... CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt